Wetenschappelijk jaarverslag 2014
Wetenschappelijk jaarverslag 2014
VOORWOORD
Wetenschappelijk onderzoek is voor een groot ziekenhuis als het HagaZiekenhuis een belangrijk taak. Niet alleen om een bijdrage te leveren aan de verbetering van de kennis van diverse ziektebeelden en de behandeling hiervan. Onderzoek gaat veel verder en dient er ook op gericht te zijn de kennis van het handelen op ieder niveau van het behandeltraject te verbeteren zodat de zorg efficiënter, doelgerichter en veiliger wordt. Dit geldt natuurlijk primair voor de patiëntenzorg maar het is evenzeer van belang dat hulpverleners zich door “evidence-based” te kunnen werken veiliger en meer toegerust kunnen voelen. Een ander aspect van wetenschappelijk onderzoek is ook de plaats die dit heeft in het onderwijs. Het HagaZiekenhuis biedt veel opleidingsmogelijkheden en binnen dit onderwijs vindt vaak een wetenschapsstage plaats of moeten afstudeerscripties geschreven worden. Kritisch leren denken op een hoog niveau zal uiteindelijk ook de zorg verbeteren. Het wetenschappelijk onderzoek in het HagaZiekenhuis dient dus plaats te vinden in alle geledingen en zowel de leden van het wetenschapsbureau als de wetenschapscommissie zijn zich daarvan bewust. Zij willen dit ook graag uitdragen door hun beleid. Het ligt voor de hand dat het wetenschapsbureau de samenwerking met de Centrale Opleidingscommissie en met de afdeling Beleidsontwikkeling & Kwaliteit in de komende tijd zal uitbreiden om tot een ziekenhuisbrede geïntegreerde wetenschappelijke instelling te komen. Uit het jaarverslag 2014 blijkt dat er een goede start gemaakt is en dat er in het HagaZiekenhuis veel interessant onderzoek plaatsvindt. P.W. Wijermans, voorzitter wetenschapscommissie
Inhoud 1 WETENSCHAPSBELEID 2 WETENSCHAPSBUREAU 3 BEHANDELDE ONDERZOEKEN 4 HAGA WETENSCHAPSDAG 2014 5 VOORUITBLIK 2015
4 4 6 10 12
6 JAAROVERZICHT PER AFDELING
12
Anesthesiologie Apotheek Gynaecologie en obstetrie Hartcentrum Heelkunde Hematologie Intensive care Interne geneeskunde, reumatologie en ouderengeneeskunde Kindergeneeskunde en kinderneurologie Kindercardiologie Kinderendocrinologie Kinderlongziekten Kinder MDL Kinderneurologie Kinderreumatologie Voeding bij kinderen Klinische fysiotherapie KNO Labwest - Haga (klinische chemie) Longgeneeskunde Maag- darm- leverziekten Medische microbiologie Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie Neurologie Neuroseksuologie Oogheelkunde Orthopedie Pathologie Plastische chirurgie Radiologie Radiotherapie Spoedeisende geneeskunde Stafafdeling Urologie
12 13 16 19 23 26 30 31 36 37 38 38 39 39 40 40 44 45 45 46 49 50 52 52 55 55 56 59 59 61 62 63 64 64
1 Wetenschapsbeleid De tweede versie van het ‘Beleid Wetenschappelijk Onderzoek HagaZiekenhuis’ is opgesteld door de leden van de wetenschapscommissie, het bestuur Vereniging Medische Staf en de Raad van Bestuur. In maart 2014 is deze tweede versie van het beleidsplan geaccordeerd door alle betrokken partijen. In het wetenschappelijk beleidsplan staat beschreven hoe de ziekenhuisorganisatie samen met de onderzoekers vorm geven aan medisch-wetenschappelijk onderzoek. In de maanden die volgden na de accordering werd het beleidsplan geïmplementeerd.
W E T E N S C H A P S CO M M I S S I E De wetenschapscommissie heeft als taak om de Raad van Bestuur te adviseren over het wetenschapsbeleid. Daarnaast is de wetenschapscommissie verantwoordelijk voor het toekennen van gelden uit het wetenschapsfonds aan onderzoekers die een subsidieaanvraag hebben ingediend. Een derde belangrijke taak is het beoordelen van de ingediende abstracts voor de jaarlijkse Haga Wetenschapsdag. De wetenschapscommissie is in 2014 twee keer bij elkaar komen. Daarnaast hebben de leden regelmatig contact gehad via de e-mail. Samenstelling huidige wetenschapscommissie: yyDr. F. (Frank) Brus yyMevr. drs. P. (Paulien) van Kampen yyDr. P. (Paul) LeBrun yyDr. C. (Kees) van Nieuwkoop Mw. dr. F. (Femke) van der Sman (wetenschapscoördinator en secretaris)
yyDr. J.J. (Jan) Wever yyDr. P.W. (Pierre) Wijermans (voorzitter) yyDr. T.C.A.M. (Theo) van Woerkom (decaan HagaAcademie, adviseur wetenschapscommissie)
2 Wetenschapsbureau Sinds 2012 heeft het HagaZiekenhuis een wetenschapsbureau. Het bureau valt onder de HagaAcademie en houdt zich zowel inhoudelijk als op administratief gebied bezig met het ondersteunen en faciliteren van wetenschappelijk onderzoek. Na het vertrek van wetenschapscoördinator dr. R.C. (Rimke) Vos eind 2013 werd deze functie ad interim vervuld door dr. P.W. (Pierre) Wijermans, voorzitter van de wetenschapscommissie. Sinds september 2014 is er een nieuwe wetenschapscoördinator: dr. F. (Femke) van der Sman, epidemioloog B.
F. (Femke) van der Sman (links) en J. (Joke) van de Wetering coördineren het Wetenschapsbureau
4
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
Onderzoekers kunnen bij mw. Van der Sman onder andere terecht voor advies over het opzetten en uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek, voor statistisch advies, voor advies over privacyregelgeving omtrent wetenschappelijk onderzoek en voor hulp bij het kritisch beoordelen van wetenschappelijke artikelen. Sinds najaar 2014 kunnen onderzoekers een beroep doen op mw. J.C. (Joke) van de Wetering, medewerker wetenschapsbureau, voor ondersteuning bij het aanvragen van subsidies voor wetenschappelijk onderzoek. Samenstelling personele bezetting wetenschapsbureau: yyMw. dr. F. (Femke) van der Sman, wetenschapscoördinator (0,75 fte) sinds 01-09-2014 yyMw. J.C. (Joke) van de Wetering, medewerker (0.8 fte) Daarnaast beschikt het wetenschapsbureau over een financieel adviseur: mw. K. (Karen) Lindhout, financieel adviseur van de HagaAcademie. De wetenschapscommissie biedt inhoudelijke ondersteuning aan de wetenschapscoördinator.
OVERLEGSTRUCTUREN Het wetenschapsbureau voert met verschillende partijen binnen en buiten het ziekenhuis overleg: yyWekelijks overleg met de voorzitter van de wetenschapscommissie yyWetenschapscommissie yyMaandelijks financieel overleg met financieel adviseur HagaAcademie en met de contactpersoon van FIC Beheer (mw. C. (Carolien) Lemmers) yyMedisch Informatiespecialist bibliotheek HagaZiekenhuis (mw. dr. M.A.E. (Marijke) Mol) yyOnderzoekscoördinatoren van verschillende afdelingen yySamenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen (STZ): vergadering voor wetenschapscoördinatoren yyWetenschapscoördinatoren van Medisch Centrum Haaglanden en Reinier de Graaf In 2014 kwam de wetenschapscommissie twee keer bij elkaar: eenmaal in februari en eenmaal in oktober. Vanaf 2015 zal er iedere twee maanden overleg plaatsvinden. De wetenschapscoördinator voert iedere twee weken overleg met de medisch informatiespecialist van de bibliotheek. Hierbij wordt onder andere gesproken over het wetenschappelijk jaarverslag en het opzetten van workshops en cursussen voor A(N)IOS. Een aantal afdelingen die veel aan onderzoek doen, beschikt over een eigen researchunit met een onderzoekscoördinator. Normaal gesproken voert het wetenschapsbureau iedere twee maanden overleg met deze onderzoekscoördinatoren. Vanwege de openstaande vacature van wetenschapscoördinator vond er tussen januari en eind augustus 2014 geen overleg plaats met de onderzoekscoördinatoren. Na het aantreden van de nieuwe wetenschapscoördinator is er tweemaal overleg geweest. In 2015 zal de reguliere overlegfrequentie van 1x per twee maanden weer worden opgepakt. Sinds het aantreden van de nieuwe wetenschapscoördinator heeft zij in 2014 tweemaal de STZ-vergadering voor wetenschapscoördinatoren bezocht. Dit overleg vindt vier keer per jaar plaats in Utrecht. Ook heeft er sinds haar aantreden geregeld overleg plaats gevonden met de wetenschapscoördinatoren van het Reinier de Graaf en Medisch Centrum Haag landen. Hieruit voortvloeiend is het besluit gekomen om een gezamenlijk datamanagement systeem aan te schaffen voor de drie ziekenhuizen en om vanaf januari 2015 gezamenlijk de cursus Good Clinical Practice (GCP) aan te gaan bieden.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
5
CURSUSSEN In 2014 werd samen met de TAPAS Groep tweemaal de GCP cursus georganiseerd. Deze cursus over de wet- en regelgeving en de juiste uitvoering van medisch-wetenschappelijk onderzoek is bedoeld voor zowel interne medewerkers als geinteresseerden van buiten het ziekenhuis.
I N T R O D U C T I E D AG E N V O O R N I E U W E A R T S A S S I S T E N T E N Op de eerste en tweede werkdag van de nieuwe maand organiseert de HagaAcademie de introductiedagen voor nieuwe arts assistenten. Op de eerste introductiedag houdt de wetenschapscoördinator een presentatie over het wetenschapsbureau en over de uitvoering van medisch-wetenschappelijk onderzoek in het HagaZiekenhuis.
Arts-onderzoekers kunnen in de nieuwe Haga Bibliotheek van locatie Leyweg in alle rust zoekwerk doen
3 Behandelde onderzoeken De afgelopen jaren nam het aantal onderzoeken dat werd ingediend bij het wetenschaps bureau steeds toe. In 2012 werden er 78 onderzoeken ingediend, terwijl dat er 89 in 2013 waren en 95 in 2014 (Tabel 1). Uit het in november 2014 verschenen STZ Health Outlook 2014 rapport bleek dat het gemiddelde totaal aantal onderzoeken per STZ-ziekenhuis 65 was in 2012 en 79 in 2013. Dat betekent dat het HagaZiekenhuis voor zowel 2012 als 2103 boven het gemiddelde van de STZ ziekenhuizen zat voor wat betreft het aantal onderzoeken.
Tabel 1. Onderzoeken 2013 en 2014 Aantal ingediende onderzoeken bij Wetenschapsbureau Goedgekeurd door Raad van Bestuur in 2013 Goedgekeurd door Raad van Bestuur in 2014 Afgewezen door Medissch Ethische Toetsings Commissie (METC) Teruggetrokken voordat RvB goedkeuring kon verlenen Nog lopende goedkeuringsprocedure op 31 dec indieningsjaar
6
2013 89 69 0 2
2014 95 n.v.t. 57 0
0 18
6 32
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
Net als in 2013 werden ook in 2014 alle onderzoekers benaderd die bij het wetenschapsbureau in voorgaande jaren onderzoeken hadden ingediend en waarvan nog niet alle documenten ingeleverd waren om goedkeuring te krijgen van de Raad van Bestuur. Van sommige onder zoeken werd in overleg met de studiecoördinator duidelijk dat het nooit tot een uitvoering zou komen, bijvoorbeeld omdat men de financiering niet kon rondkrijgen of omdat men geen tijd had om het onderzoek uit te voeren. De procedure rond deze onderzoeken werd gestaakt en de onderzoeken werden teruggetrokken. Eind 2014 kon de volgende balans opgemaakt worden: 67 van de 78 in 2012 ingediende onderzoeken en 73 van de 89 in 2013 ingediende onderzoeken waren inmiddels goedgekeurd door de Raad van Bestuur. Voor het indieningsjaar 2014 lag dat aantal op 31-12-2014 uiteraard lager (57 van de 95), maar de verwachting is dat een groot deel van de in 2014 ingediende onderzoeken in de loop van 2015 goedgekeurd gaat worden.
K E N M E R K E N VA N O N D E R ZO E K E N D I E I N 2014 W E R D E N INGEDIEND Totaal aantal ingediende onderzoeken in 2014
95
Aantal WMO-plichtige onderzoeken1
55
Aantal niet WMO-plichtige onderzoeken
36
Aantal multicenter onderzoeken
73
Aantal Haga investigator-initiated onderzoeken
25 6
Aantal landelijk gecoördineerd “investigator-initiated” onderzoek2 Aantal industriegesponsorde onderzoeken
Wet Medischwetenschappelijk Onderzoek met mensen (WMO) 1
O.a. HOVON, BOOG en NVALT
23
Aantal onderzoeken met medical devices
3
Aantal onderzoeken met geneesmiddelen
34
Fase 2
9
Fase 3
12
Fase 4
6
2
Een kwart van de bij het wetenschapsbureau ingediende onderzoeken in 2014 betrof onderzoek waarbij het HagaZiekenhuis de initiatiefnemer was (‘ investigator-initiated onderzoek’). Opvallend is dat het HagaZiekenhuis in 2014 vaak deelnemer was van multicenter onder zoeken (77% van de ingediende onderzoeken). De twee afdelingen die in 2014 de meeste onderzoeken hebben ingediend, waren Interne Geneeskunde (inclusief Reumatologie; n=24) en Hematologie (n=14). De afdeling Longgeneeskunde, Neurologie en Radiologie hebben ieder zeven onderzoeken ingediend.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
7
F I N A N C I E R I N G VA N O N D E R ZO E K E N Wanneer een onderzoek binnen de reguliere zorg valt, wordt een nulbegroting ingediend. Dit is ook het geval wanneer een onderzoeker het onderzoek in zijn vrije tijd uitvoert (vaak bij arts-assistenten) of wanneer een stagiaire is aangetrokken om het onderzoek uit te voeren (vaak bij niet WMO-plichtig onderzoek). Vijfendertig van de 95 in 2014 (37%) ingediende onderzoeken had zo’n nulbegroting. Bij 23 ingediende onderzoeken betaalde de industrie de kosten, terwijl bij zes onderzoeken landelijke organisaties als HOVON en BOOG een vergoeding beschikbaar stelden. In twaalf gevallen werd het onderzoek bekostigd door andere ziekenhuizen waarmee werd samengewerkt. Bij drie onderzoeken werd (een deel van) de kosten gefinancierd vanuit het wetenschapsfonds.
WETENSCHAPSFONDS Het HagaZiekenhuis heeft een wetenschapsfonds bedoeld voor wetenschappelijk onderzoek dat binnen het HagaZiekenhuis wordt geïnitieerd en uitgevoerd. Middelen uit dit fonds worden aan onderzoeksinitiatieven die in het HagaZiekenhuis plaatsvinden toegekend volgens een standaardprocedure op basis van advisering door de wetenschapscommissie. Het wetenschapsfonds wordt gevuld met gelden verkregen uit bijdragen van de Raad van Bestuur. Daarnaast is in het wetenschapsbeleid vastgelegd dat bij industriegesponsorde onderzoeken 8% van de inkomsten van het onderzoek afgedragen moet worden aan het wetenschapsfonds. In 2014 werden drie subsidieaanvragen bij het wetenschapsfonds ingediend. Dit is de helft minder dan het jaar daarvoor. Eén aanvraag werd gehonoreerd. De andere twee aanvragen waren eind 2014 nog niet afgerond (Tabel 2).
Tabel 2. Subsidieaanvragen wetenschapsfonds Aanvragen gehonoreerd Aanvragen afgewezen Nog lopende aanvragen Totaal aanvragen
2013 5 1 0 6
2014 1 0 2 3
In het overzicht hieronder is te zien dat de inkomsten van het wetenschapsfonds in 2014 bestonden uit een bijdrage door de Raad van Bestuur. Eind 2014 was er een batig saldo van ruim € 70K over het boekjaar en een cumulatief batig saldo van ruim € 270K.
8
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
OVERZICHT WETENSCHAPSFONDS Omschrijving Project nummer Beginstand 01-01-2014 Bijdrage RvB Subsidieaanvraag T14-039 Hagadissertatie Bijdrage proefschriften Chanfleury prijs Mutaties 2014
Inkomen
Uitgaven
Balans 202.173,01
100.000,00 25.000,00 2.260,60 1.500,00 1.000,00 100.000,00
29.760,60
Eindbalans 2014
70.239,40 272.412,41
H AG A S CO O P De HagaScoop is het wetenschappelijk tijdschrift van het HagaZiekenhuis, uitgegeven door de HagaAcademie, met daarin artikelen over de wetenschappelijke onderzoeken die gedaan worden in het ziekenhuis. De redactie wordt gevormd door de decaan van de HagaAcademie (dr. T.C.A.M. (Theo) van Woerkom), de medisch informatiespecialist (mw. dr. M.A.E. (Marijke) Mol), de wetenschapscoördinator en senior communicatieadviseur (mw. E.G. (Elly) van Schaik). Mw. Van Schaik is ook verantwoordelijk voor de eindredactie, productie en coördinatie van de HagaScoop. In 2014 is de HagaScoop drie keer verschenen. Nummer 1 was geheel gewijd aan dr. P.W. (Pierre) Wijermans die als hematoloog afscheid nam van het HagaZiekenhuis. Nummer 2 stond in het teken van CAT (clinical appraisal of a topic). Nummer 3 was een supplement met alle ingezonden abstracts van de Haga Wetenschapsdag 2014.
H AG A S CO O P D I S S E R TAT I E R E E K S Een proefschrift van promotieonderzoek komt in aanmerking om opgenomen te worden in de HagaScoop Dissertatiereeks als minimaal de helft is uitgevoerd in het HagaZiekenhuis, de promovend(a)(us) gedurende minimaal driekwart van het promotietraject werkzaam was in het HagaZiekenhuis en de (co-)promotor werkzaam is in het HagaZiekenhuis. In 2014 is één proefschrift opgenomen in de HagaScoop Dissertatiereeks. Het betreft het volgende proefschrift: Titel proefschrift: Optimal dosing strategy for prothrombin complex concentrate Door: N. (Nakisa) Khorsand Op: 22 oktober 2014 (Rijksuniversiteit Groningen)
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
9
HagaWetenschap op de website Op de website www.hagaziekenhuis.nl/wetenschap zijn de nummers van HagaScoop, de wetenschappelijk jaarverslagen, de Haga Promotiereeksen, de abstractenboeken te downloaden. Ook is er informatie te vinden over het Wetenschapsbureau van de HagaAcademie en de procedure wetenschappelijk onderzoek. Senior communicatieadviseur E.G. (Elly) van Schaik is verantwoordelijk voor de wetenschapswebsite van het HagaZiekenhuis.
Groepssites op intranet Het HagaZiekenhuis heeft op intranet een groepssite HagaWetenschap en een groepssite Wetenschapsdag. Beide sites kunnen door medewerkers van het HagaZiekenhuis worden geraadpleegd. Ook het digitaal inschrijven voor de Wetenschapsdag en het indienen van abstracts loopt via de groepssite. De groepssite HagaWetenschap wordt door J. (Joke) van de Wetering van de HagaAcademie bijgehouden. De groepssite Wetenschapsdag en abstracten worden bijgehouden door E.G. (Elly) van Schaik van afdeling Communicatie.
4 Haga Wetenschapsdag 2014 De wetenschapscommissie organiseert samen met het Congresbureau en afdeling Communicatie de jaarlijkse Haga Wetenschapsdag. Deze dag is vooral bedoeld om het medisch-wetenschappelijk onderzoek van arts-assistenten en research verpleegkundigen extra aandacht te geven. De 39e Haga Wetenschapsdag vond plaats op 20 november 2014 in het Auditorium van het HagaZiekenhuis. Er waren 133 deelnemers aanwezig. Dit jaar werden er 43 abstracts ingediend. Ook dit jaar vond er een selectie plaats op basis van de inhoud van het ingestuurde abstract. Uit de inzendingen werden door de wetenschapscommissie zes abstracts uitgekozen voor een korte orale presentatie tijdens de zogenaamde ‘poster walk’. Ook werden vier abstracts gekozen voor een orale presentatie. Uit de overige abstracts werden er 29 uitgekozen voor een poster. Dr. Johanneke Portielje (Interne Geneeskunde) hield een voordracht getiteld ‘Ouderen en kanker: Kansen voor wetenschappelijk onderzoek ’. Tijdens de wetenschapsdag werden de volgende prijzen uitgereikt: yyDe posterprijs is dit jaar gegaan naar mw. drs. M. (Marjolijn) Akkermans van de afdeling Kindergeneeskunde voor de poster ‘Risk factors for iron deficiency and iron deficiency anemia in late preterm infants at the age of 6’. De prijs werd uitgereikt door de voorzitter van de wetenschapscommissie en de wetenschapscoördinator. yyDe dr. Chanfleury van IJsselsteinprijs is dit jaar gegaan naar mw. drs. L. (Lieke) Uijterschout van de afdeling Kindergeneeskunde voor haar proefschrift ‘Iron deficiency in childhood’. Lieke onderzocht in drie verschillende studies het ijzergehalte bij kinderen en op basis hiervan maakte zij haar proefschrift. Prof. dr. Daan Touw, hoogleraar Bioanalyse, Therapeutic Drug Monitoring en Klinische Toxicologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, was speciaal voor de gelegenheid vanuit Groningen naar het HagaZiekenhuis gekomen om het juryrapport voor te lezen en aan Lieke de prijs te overhandigen. Daarna hield zij een voordracht over haar proefschrift. yyDe vakgroep Orthopedie kreeg de vierjaarlijkse dr. L.J. Endtzprijs. Deze prijs is bedoeld voor de afdeling of het specialisme die de afgelopen vier jaar wetenschappelijk het best gepresteerd heeft. De prijs wordt beschikbaar gesteld door de Raad van Bestuur. Omdat de prijs dit jaar 25 jaar bestond, hield dr. T.C.A.M. (Theo) van Woerkom, decaan HagaAcademie, een verhaal over dr. Endtz, voormalig opleider Neurologie in het HagaZiekenhuis. Prof. dr. H. (Hubert) Endtz, de zoon van dr. Endtz, reikte de prijs uit samen met dr. K. (Karel) Rondaij, directeur Medische zaken HagaZiekenhuis.
10
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
Op de foto [vlnr]: Pierre Wijermans, voorzitter wetenschapscommissie, Marjolijn Akkermans, aios Kindergeneeskunde en Femke van der Sman, wetenschapscoördinator
Op de foto: Daan Touw en Lieke Uijterschout
Op de foto [vlnr]: Dolf Westerhuis, Bart Pijls en Kennard Harmsen, allen aios Orthopedie, Hubert Oostenbroek, orthopeed, Paulien van Kampen, wetenschapscoördinator, Karel Ronday, directeur medische zaken HagaZiekenhuis en Hubert Endtz, professor Tropische Bacteriologie EMCR
Het werd een bijzondere avond, de Haga Wetenschapsdag op 20 november 2014. Behalve de jaarlijkse Chanfleury van IJsselsteinprijs en de prijs voor beste poster werd dit jaar ook de Dr. L.J. Endtzprijs uitgereikt. Deze laatste wisselprijs wordt maar om de vier jaar gegeven.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
11
5 Vooruitblik 2015 Sinds de implementatie van de tweede versie van het wetenschappelijke beleidsplan bleek het nodig om de verschillende processen nog verder te optimaliseren. In 2015 zal daarom het beleidsplan verder uitgewerkt gaan worden met onder andere financiële spelregels. In 2014 is een start gemaakt met de kwaliteitsborging van de procedure omtrent de uitvoering van medisch-wetenschappelijk onderzoek. De kwaliteitsborging zal in 2015 verder vorm gaan krijgen. Onderdelen daarvan zijn het in 2015 aan te schaffen data managementsysteem waarin onderzoekers hun studiedata gaan vastleggen, het opleiden van monitors en het opstellen van een kwaliteitshandboek. Vanaf 2016 stelt de STZ als eis dat al het investigator-initiated onderzoek gemonitord wordt. In 2015 zal een ziekenhuisbreed monitorplan opgesteld worden zodat alvast een start gemaakt kan worden met het monitoren. In 2015 wordt ingezet op een verdere professionalisering van het wetenschapsbureau door de aanschaf van een studieregistratiesysteem. Het doel is om de locale goedkeuringsprocedure van studies te automatiseren en om de voortgang van de studies te monitoren. Naast de GCP-cursus is het vanaf medio 2015 voor onderzoekers mogelijk om de e-learning module Basiscursus Regelgeving en Organisatie voor Klinisch onderzoekers (e-BROK) te volgen. De STZ zal de e-BROK cursus vanaf 2016 verplicht gaan stellen voor alle hoofdonderzoekers van investigator-initiated onderzoek dat onder de reikwijdte van de WMO valt.
6 Jaaroverzicht per afdeling Publicaties en abstracts uit 2014 waaraan medewerkers van het HagaZiekenhuis hebben bijgedragen per afdeling. Sommige items komen bij meer dan één afdeling voor.
A N E S T H E S I O LO G I E Publicaties yyUijterschout L, Vloemans J, Vos R, Teunisse PP, Hudig C, Bubbers S, Verbruggen S, Veldhorst M, de Leeuw T, van Goudoever JB, Brus F. Prevalence and risk factors of iron deficiency in healthy young children in the southwestern Netherlands. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2014;58(2):193-8.
Abstracts yyPothof A, Van Huijstee PJ, Steup WH, De Haas JAM, Uiterwijk H. The added value of the Vivasight double lumen tube for video-assisted thoracoscopic surgery: A performance and cost-effectiveness analysis. Interactive Cardiovascular and Thoracic Surgery 2014;18:S55.
12
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
A P OT H E E K Projecten Naam project: Het ontwikkelen van farmacotherapeutische zorgpaden Projectleider: A. (Annemieke) Sobels Korte omschrijving project: In samenwerking met de betrokken medisch specialisten wordt de zorg ingericht in zogenaamde farmacotherapeutische zorgpaden. De introductie van deze zorgpaden heeft als doel het verbeteren van individuele farmaceutische zorg door integrale begeleiding, registratie en evaluatie van het geneesmiddelengebruik van patiënten. De zorgpaden zijn per indicatie ingericht en bevatten een of meerdere geneesmiddelen. Daarnaast worden ook diagnostiek, evaluatiemomenten en uitkomstmaten vastgelegd. De zorgpaden worden zo flexibel ingericht dat zij voor ca. 90% van de patiënten een oplossing bieden. De zorgpaden zijn zoveel mogelijk evidence-based. Periodieke evaluatie kan leiden tot bijstelling van de zorgpaden. Naam onderzoek: PROSAB-studie: prostaatweefselspiegels van antibiotica Projectleider: A. (Annemieke) Sobels Korte omschrijving project: Postoperatieve bacteremie en prostatitis zijn bekende complicaties na een transurethrale resectie van de prostaat (TURP) ondanks antibiotische profylaxe. Het was onduidelijk of met de huidige antibiotica adequate concentraties in de prostaat behaald worden. Met dit onderzoek is gekeken of de benodigde concentratie behaald wordt in de prostaat na een eenmalig gift ciprofloxacine po of cefazoline iv en wat de relatie is met de bloedspiegel. Hiervoor is bij 30 patiënten die een TURP ondergingen de antibioticaconcentratie in prostaatweefsel en bloed bepaald. Uit de resultaten bleek dat met beide middelen een adequate concentratie in het prostaatweefsel werd bereikt en ze geschikt lijken als antibiotische profylaxe bij een TURP. Naam onderzoek: Invloed van CYP2C8 polymorfismen op de dalconcentratie van imatinib Projectleider: S. (Sander) Kouwen Korte omschrijving project: Imatinib wordt ingezet bij de behandeling van patiënten met chronisch myeloide leukemie (CML) en gastrointestinale stromale tumoren (GIST). Het behalen van een bepaalde dalconcentratie heeft een positief voorspellende waarde op de klinische uitkomst. In de praktijk worden grote verschillen in dalconcentraties gevonden. In dit onderzoek wordt gekeken of bekende polymorfismen in het gen wat codeert voor het metaboliserende leverenzym CYP2C8 van invloed zijn op de dalconcentratie. Hiervoor is van circa 40 patienten met CML of GIST informatie informatie verzameld over genotypes en dalconcentratie. Resultaten worden momenteel uitgewerkt. Naam project: Optimalisatie van tobramycine verneveling bij patiënten met cystic fibrosis Projectleider: A. (Annelies) van Velzen Korte omschrijving project: Progressieve longziekte is de belangrijkste oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij cystic fibrosis (CF). Het voorkómen en onderdrukken van longinfecties met antibiotica is daarom een prominent onderdeel van de behandeling. Door deze antibiotica te vernevelen worden hoge concentraties lokaal in de longen bereikt, terwijl de systemische blootstelling en toxiciteit beperkt blijft. Chronische verneveltherapie met tobramycine, een veel gebruikt antibioticum bij CF, vermindert het aantal exacerbaties en ziekenhuisopnames en verbetert de longfunctie en kwaliteit van leven. Ondanks het succes van antibiotica verneveling, kleven er ook nadelen aan de therapie.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
13
Met de conventionele vernevelaars wordt een relatief lage en variabele longdepositie van 5-15% van de oorspronkelijke dosis behaald, waarbij de zieke kleine luchtwegen bij CF mogelijk suboptimaal worden behandeld. Daarnaast kost standaard verneveltherapie relatief veel tijd, waardoor de therapietrouw laag is. In de afgelopen jaren zijn nieuwe vernevelaars op de markt gekomen om verneveltherapie te verbeteren, waaronder de zogenaamde smart nebulisers. Bij smart nebulising wordt de medicijnafgifte volledig elektronisch gecontroleerd en wordt de aerosol afgifte afgestemd op het individuele ademhalingspatroon van de patiënt. Hierdoor kan maar liefst een longdepositie van 60-80% behaald worden, met een kleinere spreiding in longdosis en in een kortere verneveltijd vergeleken met conventionele verneveling. De vernevelaars zijn echter nog niet of slechts beperkt onderzocht bij patiënten met CF. In nauwe samenwerking met de afdeling Longziekten zijn er klinische studies met de I-neb® en Akita-JET® smart nebulisers uitgevoerd bij zowel kinderen als volwassenen met CF. Primaire eindpunten waren de longdepositie en veiligheid van tobramycine verneveling, waarbij farmaco kinetiek als surrogaat parameter is toegepast. Verneveltijd, gebruiksgemak en kwaliteit van leven waren secundaire eindpunten. De resultaten van deze onderzoeken zullen bijdragen aan het vaststellen van de toegevoegde waarde van geoptimaliseerde en geïndividualiseerde tobramycine verneveltherapie in de routine behandeling van CF. Naam project: Het effect van medicatieverificatie bij IC-opname en ontslag Projectleider: L. (Liesbeth) Bosma Korte omschrijving project: Er is slechts beperkte literatuur beschikbaar over het optreden van medicatiefouten tijdens overdracht bij IC opname en ontslag. Het is ook niet duidelijk of medicatieverificatie bij IC-opname en ontslag leidt tot een afname van deze fouten. We hebben daarom een verificatie- en communicatiemodel ontwikkeld (TIM) waarbij er bij opname op de IC binnen 24 uur een verificatie met de patiënt gedaan wordt naar thuismedicatie en vervolgens bij ontslag een verificatie met de IC-arts. Deze dubbele interventie heeft tot doel het reduceren van IC overdrachtsfouten zoals het onbedoeld discontinueren van chronische medicatie en het onbedoeld continueren van tijdelijke IC medicatie. Het TIM-onderzoek is uitgevoerd in het Haga en het Erasmus Medisch Centrum (EMCR) in 2013 en 2014 en bestond uit een nulmeting van 2x14 weken en een effectmeting van 2x14 weken. Een studieprotocol is geschreven en wordt binnenkort gepubliceerd. De voorlopige resultaten van de nulmeting zijn gepresenteerd tijdens de NVZA dagen. Data is verwerkt in het CRF en wacht op een cross-check, waarna analyse en verdere uitwerking plaats kan vinden. Naam project: Het effect van deelname van een apotheker tijdens IC visites in 2 verschillende centra Projectleider: L. (Liesbeth) Bosma Korte omschrijving project: In het Haga is een aantal jaar geleden een IC- apothekermodel ontwikkeld en is gestart met vaste deelname van een ziekenhuisapotheker aan de IC-visite. Dit model is in 2010 overgenomen in het EMCR. In beide ziekenhuizen is gedurende een periode van een paar maanden het aantal interventies dat de ziekenhuisapotheker tijdens de IC-visite doet, vastgelegd. De interventies zijn vervolgens verder uitgewerkt: Opvolging (acceptatie), typering en relevantie is per interventie vastgesteld. De relevantie is gescoord door een ziekenhuisapotheker en een internist-intensivist, volgens de Overhage methodiek. Bij verschillen in score is consensus bereikt. Ruim 600 interventies zijn vastgelegd in een CRF, er heeft een volledige cross-check van de data plaatsgevonden. De uitkomsten van beide ziekenhuizen worden op dit moment met elkaar vergeleken en er wordt gewerkt aan 2 publicaties over deze data (kwaliteit en kosten).
14
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
Publicaties yyAarts N, Noordam R, Hofman A, Tiemeier H, Stricker BH, Visser LE. Utilization patterns of antidepressants between 1991 and 2011 in a population-based cohort of middle-aged and elderly. Eur Psychiatry 2014;29(6):365-70. yyAarts N, Akoudad S, Noordam R, Hofman A, Ikram MA, Stricker BH, Visser LE, Vernooij MW. Inhibition of serotonin reuptake by antidepressants and cerebral microbleeds in the general population. Stroke 2014;45(7):1951-7. yyBerkhout MC, van Velzen AJ, Touw DJ, de Kok BM, Fokkens WJ, Heijerman HGM. Systemic absorption of nasally administered tobramycin and colistin in patients with cystic fibrosis. J Antimicrob Chemother 2014;69(11):3112-5. yyBrinkman JN, Hunfeld NGM, Melief PHGJ. “Double arrest” - Amphetamine fatality in a 31-year-old male: A case report. Netherlands Journal of Critical Care 2014;18(2):17-20. yyCheung K, Aarts N, Noordam R, van Blijderveen J, Sturkenboom M, Ruiter R, Visser L, Stricker B. Antidepressant use and the risk of suicide: A population-based cohort study. J Affect Disord 2014;174C:479-84. yyde Keyser CE, Koehler EM, Schouten JNL, Visser LE, Hofman A, Janssen HLA, Stricker BH. Statin therapy is associated with a reduced risk of non-alcoholic fatty liver in overweight individuals. Dig Liver Dis 2014;46(8):720-5. yyde Keyser CE, Peters BJM, Becker ML, Visser LE, Uitterlinden AG, Klungel OH, Verstuyft C, Hofman A, Maitland-van der Zee A-H, Stricker BH. The SLCO1B1 c.521T>C polymorphism is associated with dose decrease or switching during statin therapy in the Rotterdam Study. Pharmacogenet Genomics 2014;24(1):43-51. yyDijkmans A, Wilms E, Kamerling I, Birkhoff W, Ortiz-Zacarias N, van Nieuwkoop C, Verbrugh H, Touw D. Colistin: revival of an old polymyxin antibiotic. Ther Drug Monit 2014 Dec 29. [E-pub ahead of print] yyDijkmans AC, Wilms EB, Kamerling IMC, Birkhoff W, van Nieuwkoop C, Verbrugh HA, Touw DJ. [Practical guideline for the use of colistin]. Ned Tijdschr Geneeskd 2014;158:A7445. yyKhorsand N, Kooistra H, van Hest R, Veeger N, Meijer K. A systematic review of prothrombin complex concentrate dosing strategies to reverse vitamin K antagonist therapy. Thromb Res 2014 Nov 22. [E-pub ahead of print] yyKooistra H, Veeger N, Khorsand N, Kluin-Nelemans H, Meijer K, Piersma-Wichers M. Long-term quality of VKA treatment and clinical outcome after extreme overanticoagulation in 14,777 AF and VTE patients. Thromb Haemost 2014;113(3). yyLeusink M, de Keyser CE, Onland-Moret NC, Hofman A, Visser LE, Stricker BH, de Bakker PIW, de Boer A, Van Schaik RHN, Maitland-van der Zee A. No association between CYP3A4*22 and statin effectiveness in reducing the risk for myocardial infarction. Pharmacogenomics 2014;15(11):1471-7. yyMitrov-Winkelmolen L, Oude Engberink RD, Roelofs R, Ponjee GAE, Vleming LJ, Wilms EB, Geelhoed-Duijvestijn NHLM. [Metformin, renal function and lactate: the MetClear Study]. Ned Tijdschr Geneeskd 2014;158(5):A6266. yyThomassen BJW, Touw D, Van Der Woude P, Van Der Flier RE, Veld BA. Safety of blood reinfusion after local infiltration analgesia with ropivacaine in total knee arthroplasty. International Journal of Clinical Pharmacology and Therapeutics 2014;52(2):135-42. yyvan Maarseveen EM, Bouma A, Touw DJ, Neef C, van Zanten ARH. Design and prospective validation of a dosing instrument for continuous infusion of vancomycin: a within-population approach. European Journal of Clinical Pharmacology 2014;17(11):1353-9.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
15
Abstracts yyvan Velzen AJ, Berkhout MC, Touw DJ, de Kok BM, Heijerman HGM. Pharmacokinetics of nasally administered tobramycin, colistin sulphomethate sodium and a combination of tobramycin and colistin sulphomethate sodium. Journal of Cystic Fibrosis 2014;13:S57. yyvan Velzen AJ, Uges JWF, Le Brun PPH, Shahbabai P, Touw DJ, Heijerman HGM. Influence of breathing pattern on pulmonary aerosol deposition in patients with cystic fibrosis (CF): A pharmacokinetic approach. Journal of Cystic Fibrosis 2014;13:S30.
Letters yySchipper EM, De Graaff LCG, Koch BCP, Brkic Z, Wilms EB, Alsma J, Schuit SCE. A new challenge: Suicide attempt using nicotine fillings for electronic cigarettes. British Journal of Clinical Pharmacology 2014;78(6):1469-71.
G Y N A E CO LO G I E E N O B S T E T R I E Onderzoekslijnen Onderzoekslijn: HPV en (pre) maligne afwijkingen cervix, vagina en vulva Projectleider: B.W.J. (Bart) Hellebrekers en A.M.L. (Anne-Marie) van Haaften-de Jong Korte omschrijving onderzoekslijn: Op oncologisch gebied is er al jaren een intensieve samenwerking met de afdeling Experimental Cancer Immunology and Therapy van het LUMC. Naast deelname aan eerdere studies met het therapeutische HPV16 peptide vaccin bij vrouwen met een laag-gradige of hoog-gradige pre-maligne afwijking van de cervix is er recent, mede op initiatief van de vakgroep gynaecologie van het HagaZiekenhuis, gestart met een onderzoek naar genetische polymorphismen bij het familiair voorkomen van het cervixcarcinoom en premaligne afwijkingen (“Shutdown of innate and adaptive immune response signals by human papillomavirus. Presence of genetic polymorphisms in familiar cervical carcinoma and familiar high grade CIN lesions”) en wordt er al jaren deelgenomen aan de CIRCLE – studie (“Cellular Immune Reactivity in Cervical Lesions”). Onderzoekslijn: Pathogenese en Preventie van Adhesies Projectleider: B.W.J. (Bart) Hellebrekers Korte omschrijving onderzoekslijn: Deze onderzoekslijn kent een lange historie die voortborduurt op het proefschrift van Hellebrekers uit 2002 en heeft geleid tot de start in 2011 van een placebo gecontroleerde studie met Simvastatine bij de preventie van postoperatieve adhesies in samenwerking met het Gaubius instituut, TNO preventie en gezondheid, in Leiden en het LUMC. De verwachting is dat er na deze pilot-studie bij patiënten die een abdominale uterusextir patie ondergaan er vervolgstudies zullen worden opgezet bij verschillende andere patiëntengroepen. De pilot studie is inmiddels afgerond en in 2015 zullen de resultaten bekend worden na metingen in al het verzamelde plasma en peritoneumvloeistof. Onderzoekslijn: IJzermetabolisme in zwangerschap en kraambed Projectleider: A.H. (Hanneke) Feitsma Korte omschrijving onderzoekslijn: Deze onderzoekslijn is opgezet door Hanneke Feitsma in samenwerking met de afdeling Hematologie van het HagaZiekenhuis en richt zich op onderzoek naar de rol van hepcidine in de regulatie van het ijzermetabolisme en de behandeling van anaemie bij kraamvrouwen.
16
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
Hepcidine is een antimicrobiëel peptidehormoon, dat een centrale rol speelt in de systemische ijzerhomeostase. Waarschijnlijk speelt hepcidine ook een belangrijke rol in de regulatie van het ijzermetabolisme van zwangere vrouwen. We voeren een prospectieve studie uit om concentratie en normaalwaarden van serumhepcidine (nM) te bepalen bij zwangeren in het 1e,2e ,3e trimester van de zwangerschap en postpartum, en we bepalen de associatie tussen hepcidine en de ijzerstatus. Behandelen we wel juist met orale ijzersuppletie in de zwangerschap? Postpartum komt een ernstige (ijzergebreks)anemie voor in 10% van de kraamvrouwen. Dit veroorzaakt maternale morbiditeit. Het toedienen van erytrocytenconcentraat kent risico’s en er is een groeiend tekort aan bloeddonoren. Is het gebruik van parenteraal ijzer een alternatief? We voeren een studie uit naar de werkzaamheid en veiligheid van paren teraal ijzer(III)carboxymaltose versus bloedtransfusie bij patiënten transfusiebehoefte binnen 72 uur postpartum.
Projecten Naam project: TeMpOH-1 Projectleider: A.H. (Hanneke) Feitsma en M.E. (Marloes) Van Huizen Korte omschrijving project: Transfusion strategies in women during Major Obstetric Haemorrhage (TeMpOH-1). Study to determine the effect of early administration of plasma and platelets alongside RBCs on the clinical course of women with obstetric haemorrhage compared to administration at a later stage in treatment. Naam project: TeMpOH-3 Projectleider: A.H. (Hanneke) Feitsma en M.E. (Marloes) Van Huizen Korte omschrijving project: Prophylactic radiological interventions to prevent major obstetric Haemorrhage in patients at high risk of abnormally invasive placenta. Study to assess the effect of preoperative, prophylactic arterial catheterization on the occurrence of major obstetric haemorrhage, transfusion requirements, maternal morbidity and mortality in patients at high risk of AIP who undergo an elective caesarean delivery, compared to the omission of this intervention. Naam project: Probaat II Projectleider: A.H. (Hanneke) Feitsma en M.E. (Marloes) Van Huizen Korte omschrijving project: Induction of labour with a foley catheter and misoprostol at term. Study to assess in term pregnant women with an unfavorable cervix (Bishop score < 6) the effectiveness of induction of labor with a transcervical Foley catheter as compared to induction with oral misoprostol. Naam project: GlucoMOMS: Effectiveness of continuous glucose monitoring during diabetic pregnancy Projectleider: A.H. (Hanneke) Feitsma en M.E. (Marloes) Van Huizen Korte omschrijving project: Hyperglycemia in pregnancy is associated with poor perinatal outcome. Even if pregnant women with diabetes are monitored according to current guidelines, they do much worse than their normoglycemic counterparts. The Continuous Glucose Monitoring System (CGMS) is an efficacious new method to optimize glucose control in pregnant women with diabetes. In the present proposal, we aim to assess the effectiveness, costs and cost-effectiveness of the use of the CGMS to optimize glycemic control during diabetic pregnancies and reduce macrosomia, relative to standard control methods.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
17
Naam project: Florence study Projectleider: A.H. (Hanneke) Feitsma en M.E. (Marloes) Van Huizen Korte omschrijving project: Fear of childbirth in relation to preference of place and mode of giving birth. Naam project: MBCP-study Projectleider: A.H. (Hanneke) Feitsma en M.E. (Marloes) Van Huizen Korte omschrijving project: Mindfulness based childbirth and parenting program for stressed pregnant women and their partners. Naam project: Healthy Pregnancy For all – pre-conception Projectleider: A.H. (Hanneke) Feitsma en M.E. (Marloes) Van Huizen Korte omschrijving project: Goals of the preconception care experiment are 1) to assess the efficacy of the program 2) to assess the extent to which the program succeeds in reaching high risk groups and 3) to identify factors that are associated with successful or unsuccessful implementation of programmatic preconception care. Additional points of the program are inventarisation of the prevalence of preconceptional risk factors, introduction of Peer Educators Perinatal Health in municipalities and education on reproductive health and fertility. Naam project: Healthy Pregnancy For all – risk assessment Projectleider: A.H. (Hanneke) Feitsma en M.E. (Marloes) Van HuizenKorte omschrijving project: The aims of the study are 1) to investigate the effectiveness of systematic approach in antenatal healthcare on adverse pregnancy outcomes (primarily prematurity and smallfor-gestational-age) and 2) to assess the efficacy of implementation (measured by the number of R4Us filled by the health care professional, the performance of multidisciplinary deliberations and patient and healthcare professional satisfaction). Naam project: NethOSS - Netherlands Obstetric Surveillance System Projectleider: A.H. (Hanneke) Feitsma en M.E. (Marloes) Van Huizen Korte omschrijving project: Study to 1) determine the incidence of three specific forms of maternal morbidity (e.g. Eclampsia; Cardiac Arrest and Amniotic Fluid Embolism (AFE)) in a consecutive two-year timeframe in the Netherlands. 2) To compare management strategies in cases of eclampsia compared to a control group of women with severe preeclampsia without eclampsia. 3) To design a prediction model for eclampsia. Naam project: Superstudie Projectleider: Q.D. (Quirine) Pieterse en B. (Bernd) Berning Korte omschrijving project: Superovulation in intra uterine insemination: FSH or clomifene citrate? Study to determine which ovarian superstimulation regimen (FSH or CC) aiming to recruit only two dominant follicles should be applied in IUI in couples with unexplained subfertility or mild male factor subfertility. Naam project: SINERGY-study: Stepped ImplementatioN of Enhanced Recovery in GynaecologY Projectleider: A.M.L. (Anne-Marie) van Haaften-de Jong Korte omschrijving project: A cluster randomised controlled trial of a stepped implementation strategy that aims at the normalisation of the Enhanced Recovery After Surgery programme in major gynaecological surgery.
18
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
Publicaties yyde Vos van Steenwijk P, van Poelgeest MIE, Ramwadhdoebe TH, Lowik MJG, Berendsvan der Meer D, van der Minne CE, Loof NM, Stynenbosch LFM, Fathers LM, Valentijn AR, Oostendorp J, Osse EM, Fleuren GJ, Nooij L, Kagie MJ, Hellebrekers BWJ, Melief CJM, Welters MJP, van der Burg SH, Kenter GG. The long-term immune response after HPV16 peptide vaccination in women with low-grade pre-malignant disorders of the uterine cervix: a placebo-controlled phase II study. Cancer Immunol Immunother 2014;63(2):147-60. yyJozwiak M, ten Eikelder M, Oude Rengerink K, de Groot C, Feitsma H, Spaanderman M, van Pampus M, de Leeuw JW, Mol BW, Bloemenkamp K. Foley catheter versus vaginal misoprostol: randomized controlled trial (PROBAAT-M study) and systematic review and meta-analysis of literature. Am J Perinatol 2014;31(2):145-56. yySchüttauf RJC, Hellebrekers BWJ. Fetal ingestion of an amniotic band: how rare is it? Case Rep Perinat Med 2014;4(1):49–50. yyUijterschout L, Vloemans J, Rovekamp-Abels L, Feitsma H, van Goudoever JB, Brus F. The influences of factors associated with decreased iron supply to the fetus during pregnancy on iron status in healthy children aged 0.5 to 3 years. J Perinatol 2014;34(3):229-33. yyvan Esch EMG, Tummers B, Baartmans V, Osse EM, ter Haar N, Trietsch MD, Hellebrekers BWJ, Holleboom CAG, Nagel HTC, Tan LT, Fleuren GJ, van Poelgeest MIE, van der Burg SH, Jordanova ES. Alterations in classical and nonclassical HLA expression in recurrent and progressive HPV-induced usual vulvar intraepithelial neoplasia and implications for immunotherapy. Int J Cancer 2014;135(4):830-42.
Abstracts yyBroekhuijsen K, van Baaren GJ, van Pampus M, Sikkema M, Woiski M, Oudijk M, Bloemenkamp K, Scheepers H, Bremer H, Rijnders R, van Loon A, Perquin D, Sporken J, Papatsonis D, van Huizen M, Vredevoogd C, Brons J, van Kaam A, Groen H, Porath M, Mol B, Franssen M, Langenveld J. Delivery versus expectant monitoring for late preterm hypertensive disorders of pregnancy (HYPITAT-II): a multicenter, open label, randomized controlled trial. American Journal of Obstetrics and Gynecology 2014;210(1):S2-S3. yyvan Elzakker E, Thijssen S, Schoondermark-Stolk S,Visser C, Sprij A, Ottervanger P. Intrapartum gbs screening in a delivery room with an on demand pcr: a feasability study. 24th ECCMID 2014 https://www.escmid.org/escmid_library/online_lecture_ library/?search=1¤t_page=1&search_term=elzakker
H A R TC E N T R U M Projecten Naam project: BioResort Projectleider: Dr. C.E. (Carl) Schotborgh Korte omschrijving project: Comparison of BIOdegradable Polymer and DuRablE Polymer Drug-eluting Stents in an All-COmeRs PopulaTion. Stents: Orsiro (Biotronik), Resolute Integrity (Medtronic), Synergy (Boston Scientific) Prospectief, gerandomiseerd, single geblindeerde multicenter onderzoek in een ‘All Comers Population’ (PCI), met 1:1:1 randomisatie voor type drug eluting stent en stratificatie voor diabetes mellitus.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
19
Dit onderzoek is opgezet om de veiligheid en effectiviteit te evalueren van twee circum ferentiele biodegradable polymer drug-eluting stents (Orsiro en Synergy) ten opzichte van een conventionele durable polymer drug-eluting stent (Resolute Integrity). De resultaten kunnen helpen om een bepaalde stent bij een bepaalde populatie van patiënten te gebruiken. Naam project: Compare Acute Projectleider: Dr. C.E. (Carl) Schotborgh Korte omschrijving project: Fractional Flow reserve guided Primary Multivessel Percutaneous Coronary Intervention to Improve Guideline Indexed Actual standard of care for Treatment of ST-elevation Myocardial Infarction in Patients with Multivessel Coronary Disease, Multicenter, prospective, randomized, blinded FFR study. Aantonen dat FFR gestuurde complete revascularisatie van alle flow belemmerende stenosis in de niet infarct gerelateerde bloedvaten binnen dezelfde procedure als de primaire PCI of binnen dezelfde opname de klinische uitkomsten verbeteren ten opzichte van de gestageerde procedure, gestuurd door een bewijs van ischemie of klinisch beslissing op basis van de bestaande richtlijnen. Naam project: DAPT-STEMI Projectleider: Dr. C.E. (Carl) Schotborgh Korte omschrijving project: Prospective, Randomized, Open Label Trial of 6 Months versus 12 Months Dual Antiplatelet Therapy After Drug-Eluting Stent Implantation In ST-elevation Myocardial Infarction. Patienten met primaire PCI vanwege een acuut myocardinfarct en bij wie een drug-eluting stent (DES) wordt geïmplanteerd. Onderzoekt of 6 maanden DAPT een even goed klinisch resultaat geeft als DAPT gedurende 12 maanden na PCI met DES en STEMI Naam project: EXPLORE Projectleider: ? Korte omschrijving project: Multi-center, randomized trial to study the impact of percutaneous coronary intervention on left ventricular function in patients with a non-infarct related chronic total occlusion after ST-elevation myocardial infarction. Het doel van dit onderzoek is te bepalen of het openen van een al langer afgesloten vat door middel van een PCI in de herstelperiode na een hartinfarct de pompfunctie van het hart verbetert. Deze strategie wordt vergeleken met de standaardbehandeling met medicijnen. Naam project: Pavane Projectleider: Dr. V. (Vincent) van Driel Korte omschrijving project: Multicenter, prospective, randomized, open-label study. To evaluate the efficacy of PVI through RF ablation therapy in patients ≥ 70 years who have not been treated with amiodarone in the past. Aantonen dat PVI ablatie mbv RF superieur is aan medicamenteuze behandeling met amiodarone bij het voorkomen van recidief AF in patiënten ouder dan 70 jaar met sympto matisch paroxysmaal AF.
20
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
Naam project: TIGRIS Projectleider: dr. M.J.W. (Marco) Götte Korte omschrijving project: Long term risk, clinical management and healthcare resource utilization of stable coronary artery disease patients in post myocardial infarction patients. Multinational, multi-centre, observational, prospective, longitudinal cohort study. Non-interventional study. Follow-up of 3 years. Het prospectief en longitudinaal beschrijven van een “real world” patiëntpopulatie met een voorgeschiedenis van een myocardinfarct, 1-3 jaren geleden, en een hoog risico op ontwikkelen van nieuwe atherothrombotische events. Naam project: EVERA Projectleider: dr. M.J.W. (Marco) Götte Korte omschrijving project: Multicenter, prospective, randomized, open-label study. Aantonen dat het Evera MRI systeem (ICD systeem) veilig en effectief is na implantatie en de patiënt een MRI-scan ondergaat. Naam project: Tryton Projectleider: ? Korte omschrijving project: A Prospective, Single Blind, Randomized Controlled Study to Evaluate the Safety and Effectiveness of the Tryton Side Branch Stent™ used in Conjunction with a Drug-Eluting Stent Compared to Side Branch Balloon Angioplasty in Conjunction with a Drug-Eluting Stent in the Treatment of de novo Bifurcation Lesions Involving the Main Branch and Side Branch within the Native Coronary Circulation PCI versus conservative approach in CTO patients after STEMI. Naam project: Non-Invasive Mapping of Cardiac Excitation Projectleider: dr. M.J.W. (Marco) Götte Korte omschrijving project: Door middel van een uitgebreid ECG (Body Surface Mapping) en Cardiale MRI wordt op een niet-invasieve manier de elektrische activatie van het hart in 3D afgebeeld. Naam project: Erfelijke hartziekten Projectleider: A.D. (Arnaud) Hauer Korte omschrijving project: Registratie van alle patiënten met een erfelijke hartziekte. Naam project: Aangeboren hartafwijkingen Projectleider: J.W.J. (Joris) Vriend Korte omschrijving project: Registratie van alle patiënten met een aangeboren hartafwijking.
Publicaties yyBhagirath P, van der Graaf AWM, Karim R, van Driel VJHM, Ramanna H, Rhode KS, De Groot NMS, Gotte MJW. Multimodality imaging for patient evaluation and guidance of catheter ablation for atrial fibrillation - current status and future perspective. Int J Cardiol 2014;175(3):400-8. yyLam MK, Sen H, Tandjung K, van Houwelingen KG, de Vries AG, Danse PW, Schotborgh CE, Scholte M, Lowik MM, Linssen GCM, Ijzerman MJ, van der Palen J, Doggen CJM, von Birgelen C. Comparison of 3 biodegradable polymer and durable polymer-based drugeluting stents in all-comers (BIO-RESORT): rationale and study design of the randomized TWENTE III multicenter trial. Am Heart J 2014;167(4):445-51.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
21
yyLuijendijk P, Bouma BJ, Vriend JWJ, Groenink M, Vliegen HW, de Groot E, Pieper PG, van Dijk APJ, Sieswerda GT, Konings TC, Stroes ES, Zwinderman AH, Mulder BJM. Beneficial effect of high dose statins on the vascular wall in patients with repaired aortic coarctation? Int J Cardiol 2014;176(1):40-7. yyLuijendijk P, Lu H, Heynneman FB, Huijgen R, de Groot EE, Vriend JWJ, Vliegen HW, Groenink M, Bouma BJ, Mulder BJM. Increased carotid intima-media thickness predicts cardiovascular events in aortic coarctation. Int J Cardiol 2014;176(3):776-81. yyScheffer MG, Ramanna H, van Gelder BM. Left Ventricular endocardial pacing by the interventricular septum route. Europace 2014;16(10):1520. yyShenthar J, Milasinovic G, Al Fagih A, Gotte M, Engel G, Wolff S, Tse H, Herr J, Carrithers J, Cerkvenik J, Nahle C. MRI scanning in patients with new and existing CapSureFix Novus 5076 pacemaker leads: randomized trial results. Heart Rhythm 2014 Dec 30. [E-pub ahead of print] yyStehouwer MC, Kelder JC, van Oeveren W, de Vroege R. In vitro air removal characteristics of two neonatal cardiopulmonary bypass systems: filtration may lead to fractionation of bubbles. International Journal of Artificial Organs 2014;37(9):688-96. yyTanis W, Teske A, van Herwerden L, Chamuleau S, Meijboom F, Budde R, Cramer M. The Additional Value of Three-Dimensional Transesophageal Echocardiography in Complex Aortic Prosthetic Heart Valve Endocarditis. Echocardiography 2014 Apr 12. [E-pub ahead of print] yyTanis W, Suchá D, Laufer W, Habets J, van Herwerden LA, Symersky P, Chamuleau S, Budde RP. Multidetector-row computed tomography for prosthetic heart valve dysfunction: is concomitant non-invasive coronary angiography possible before redo-surgery? Eur Radiol 2014; Dec 14. [Epub ahead of print] yyvan der Bilt I, Hasan D, van den Brink R, Cramer MJ, van der Jagt M, van Kooten F, Meertens J, van den Berg M, Groen R, Ten Cate F, Kamp O, Gotte M, Horn J, Groeneveld J, Vandertop P, Algra A, Visser F, Wilde A, Rinkel G. Cardiac dysfunction after aneurysmal subarachnoid hemorrhage: relationship with outcome. Neurology 2014;82(4):351-8. yyvan der Geest LGM, Elferink MAG, Steup WH, Witte AMC, Nortier JWR, Tollenaar RAEM, Struikmans H. Guidelines-based diagnostic process does increase hospital delay in a cohort of colorectal cancer patients: a population-based study. Eur J Cancer Prev 2014;23(5):344-52. yyvan der Graaf AW, Bhagirath P, Ghoerbien S, Götte MJ.Cardiac magnetic resonance imaging: artefacts for clinicians.Neth Heart J. 2014;22(12):542-549. yyvan der Graaf AW, Bhagirath P, van Driel VJ, Ramanna H, de Hooge J, de Groot NM, Götte MJ. Computing Volume Potentials for Noninvasive Imaging of Cardiac Excitation. Ann Noninvasive Electrocardiol. 2014 July 17. [Epub ahead of print] yyvan der Graaf AW, Bhagirath P, Götte MJ. MRI and cardiac implantable electronic devices; current status and required safety conditions. Neth Heart J. 2014;22(6):269-76. yyvan der Graaf AW, Bhagirath P, Ramanna H, van Driel VJ, de Hooge J, de Groot NM, Götte MJ. Noninvasive imaging of cardiac excitation: current status and future perspective.Ann Noninvasive Electrocardiol. 2014 Mar;19(2):105-13.
Abstracts yyBhagirath P, van der Graaf M, van Driel V, Ramanna H, de Groot N, Gotte M. Contrast enhanced MRI of the left atrium to identify electrical gaps – initial experience. Journal of Cardiovascular Electrophysiology 2014;25(5):577. yyOemrawsingh R, Akkerhuis KM, Kietselaer B, Umans V, Ronner E, Liem AH, Van der Harst P, Schotborgh CE, Van Schaik RHN, Boersma E. The evolution of high-sensitivity troponin-T in asymptomatic post-ACS patients who remained event free during 400 days follow-up. European Heart Journal 2014;35(suppl 1):313.
22
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
yyRamdjan T, Teuwen C, Vriend J, Jansz L, Theuns D, Molhoek S, Dorman R, Van OJ, Konings T, Gotte M, Van D, V, Riedijk A, Yaksh A, Knops P, Delacretaz E, Witsenburg M, Roos-Hesselink J, Bogers A, De Groot N, Levy S. Development of atrial fibrillation in patients with congenital heart defects. Journal of Interventional Cardiac Electrophysiology 2014;39(1 SUPPL. 1):S50. yyRamdjan T, Teuwen C, Yaksh A, Jansz L, Theuns DA, Vriend J, Molhoek SG, Dorman R, Van OJ, Konings T, Gotte M, Van D, V, Riedijk A, Knops P, Lanters E, Delacretaz E, Witsenburg M, Roos-Hesselink J, Bogers A, De Groot N. Development of atrial fibrillation in patients with congenital heart defects. Heart Rhythm 2014;11(5 SUPPL. 1):S95. yyRamdjan TTTK, Vriend JWJ, Molhoek SG, Dorman HGR, Konings TC, Van der Voort P, Delacretaz E, Witsenburg M, Bogers AJJC, De Groot NMS. Can we predict onset of ventricular ectopy in patients with congenital heart disease? European Heart Journal 2014;35(suppl 1):584-5. yySmits PC, Vlachojannis GJ, Lunde K, Omerovic E, Schotborgh CE, Richardt G, Abdel-Wahab M, Neumann F-J, Hambrecht R, Wlodarczak A, Kala P, Piroth Z, Nienaber CA. FFR-guided complete revascularization during primary PCI: Preliminary data from the COMPARE ACUTE trial. Journal of the American College of Cardiology 2014;64 (11 SUPPL. 1):B95. yyTeuwen C, Ramdjan T, Yaksh A, Jansz LJ, Degree N, Theuns DA, Molhoek SG, Dorman HG, van Opstal JM, Konings TC, Vriend JWJ, Gotte M, van der Voort P, Riedijk A, Knops P, Delacretaz E, Witsenburg M, Roos-Hesselink JW, Bogers AJ, de Groot N. Clinical predictors of ventricular tachyarrhythmias in patient with congenital heart disease. Neth Heart J Suppl 2014; 23: 2.
HEELKUNDE Projecten yyClose up studie Abdominal closure for patients undergoing non-trauma emergency surgery with excessive visceral edema. yyLADIES-trial Multicenter gerandomiseerde studie naar de optimale behandeling van gegeneraliseerde peritonitis bij geperforeerde diverticulitis. yyCRITICS Chemoradiotherapie after induction chemotherapy in cancer of the stomach. yyKauwgomstudie Multicenter studie naar het effect van kauwgom op post-operatieve ileus. yyRAPIDO-trial Randomized multicenter trial of short course radiation therapy followed by prolonged pre-operative chemotherapy and surgery in patients with high risk primary rectal cancer compared to standard pre-operative chemoradiotherapy, surgery and optional adjuvant chemotherapy. yyTEDY-studie Study of the effectiveness of Telmisartan in slowing the progression of abdominal aortic aneurysms. yyPHAST-trial Pharmaceutical aneurysm stabilization trial; studie naar het effect van doxycycline op de groei van aneurysmata van de abdominale aorta.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
23
yyDAMOCLES-trial Multicenter gerandomiseerde studie naar de (kosten-) effectiviteit van hyperbare zuurstoftherapie bij patiënten met diabetische wonden en een verminderde bloedvoorziening van de benen. yyHELIOS-studie Randomized trial of 1-hour sodium bicarbonate vs standard saline hydration in patients with chronic kidney disease undergoing intra-arterial contrast administration. yyLOCI-trial Laparoscopic versus open peritoneal dialysis catheter insertion; a single blinded randomized clinical trial. yyERASE-trial Endovascular Revascularization And Supervised Exercise for claudication. Trial to evaluate a strategy of endovascular revascularization plus supervised exercise training compared with supervised exercise training alone among patients with intermittent claudication. yyACST2-trial ACST-2 seeks to randomise patients with tight asymptomatic carotid stenosis between CEA and CAS to compare both the immediate hazards of the two procedures when done by experienced doctors, and the subsequent stroke rates over the next 5 to 10 years. yyPADI-trial Percutaneous transluminal angioplasty and drug-eluting stents for infrapopliteal lesions in critical limb ischemia. yyICSS-trial Long-term outcomes after stenting versus endarterectomy for treatment of symptomatic carotid stenosis. yyZenuwsparende exposure van het aorto-iliacale traject in het kader van vasculaire reconstructie. yySleuteltrial Multi-Center Randomised Controlled Trial naar gedisloceerde midschacht claviculafracturen. yyMOBI-KIDS-studie: studie naar de invloed van communicatiemiddelen en omgevingsfactoren in relatie tot het ontwikkelen van hersentumoren bij kinderen. yyAMAROS-trial (EORTC 1092): Vergelijkende multicentertrial , Radiotherapie van de axilla versus okselklierdissectie (pi dr. J.W.S. (Jos) Merkus; inclusie gesloten, follow up ongoing) yyARM-trial; landelijke multicenter trial: okselsparende versus klassieke okselklierdissectie (PI dr. J.W.S. (Jos) Merkus; inclusie loopt) yyMale Breast cancer studie (Borstkanker Onderzoeks Groep); prospectieve registratiestudie borstkanker bij mannen yyAPBI-studie (Accelerated Partial Breast Irradiation; regionale fase III studie van Gedeeltelijke Borstbestraling bij borstsparende behandeling (pT1/2N0) (PI dr. J.W.S. (Jos) Merkus, dr. H. (Henk) Struikmans) yySNARB-studie Landelijke registratiestudie van schildwachklierprocedures bij recidief mammacarcinoom. yyDATA-trial Prolonged hormonale therapie versus standaard hormonale therapie na mammacarcinoom (PI dr. J.W.S. (Jos) Merkus; inclusie gesloten, follow up ongoing) yyFOCUS-study Regionale studie naar patienten voorkeur voor behandeling bij mammacarcinoom
24
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
yyCLIMB-studie Studie naar de behandelingseffect op kwaliteit van leven en geriatirische metingen bij mammacarcinoom bij de oudere patient (dr. J.E.A. (Johanneke) Portielje/ dr. J.W.S. (Jos) Merkus) yyIMPACT-studie Inzicht in patiëntenvisie op uitkomstparameters behandeling mammacarcinoom. yyTrain2-studie Multicenter study: optimiznig neoadjuvant chemotherapy in her2 positive breast cancer. yyStadium III melanoom EORTC protocol 18071: ipilimimab versus placebo adjuvant bij stadium III melanoom. (LUMC: dr. H.W. (Ellen) H. Kapiteijn; HagaZiekenhuis: dr. J.W.S. (Jos) Merkus) yyPET ct scan Studie bij stadium II/III mammacarcinoom. Studie naar aanvullende waarde van PET ct scan disseminatieonderzoek bij kT2/3 en of kN1 mammacarcinoom (PI dr. J.W.S. (Jos) Merkus)
Publicaties yyBreugom A, van Gijn W, Muller E, Berglund A, van den Broek C, Fokstuen T, Gelderblom H, Kapiteijn E, Leer J, Marijnen C, Martijn H, Meershoek-Klein Kranenbarg E, Nagtegaal I, Pahlman L, Punt C, Putter H, Roodvoets A, Rutten H, Steup W, Glimelius B, van de Velde C. Adjuvant chemotherapy for rectal cancer patients treated with preoperative (chemo) radiotherapy and total mesorectal excision: a Dutch Colorectal Cancer Group (DCCG) randomised phase III trial. Ann Oncol 2014 Dec 5.[Epub ahead of print] yyColaris J, Reijman M, Allema JH, de Vries M, Biter U, Bloem R, van de Ven C, Verhaar J. Angular malalignment as cause of limitation of forearm rotation: an analysis of prospectively collected data of both-bone forearm fractures in children. Injury 2014;45(6):955-9. yyColaris JW, Oei S, Reijman M, Holscher H, Allema JH, Verhaar JAN. Three-dimensional imaging of children with severe limitation of pronation/supination after a both-bone forearm fracture. Arch Orthop Trauma Surg 2014;134(3):333-41. yyColaris JW, Allema JH, Reijman M, de Vries MR, Ulas Biter L, Bloem RM, van de Ven CP, Verhaar JAN. Which factors affect limitation of pronation/supination after forearm fractures in children? A prospective multicentre study. Injury 2014;45(4):696-700. yyDonker M, van Tienhoven G, Straver ME, Meijnen P, van de Velde CJH, Mansel RE, Cataliotti L, Westenberg AH, Klinkenbijl JHG, Orzalesi L, Bouma WH, van der Mijle HCJ, Nieuwenhuijzen GAP, Veltkamp SC, Slaets L, Duez NJ, de Graaf PW, van Dalen T, Marinelli A, Rijna H, Snoj M, Bundred NJ, Merkus JWS, Belkacemi Y, Petignat P, Schinagl DAX, Coens C, Messina CGM, Bogaerts J, Rutgers EJT. Radiotherapy or surgery of the axilla after a positive sentinel node in breast cancer (EORTC 10981-22023 AMAROS): a randomised, multicentre, open-label, phase 3 non-inferiority trial. Lancet Oncol 2014;15(12):1303-10. yyHamelinck VC, Bastiaannet E, Pieterse AH, Jannink I, van de Velde CJH, Liefers GJ, Stiggelbout AM. Patients’ preferences for surgical and adjuvant systemic treatment in early breast cancer: a systematic review. Cancer Treat Rev 2014;40(8):1005-18. yyKiderlen M, de Glas NA, Bastiaannet E, van de Water W, de Craen AJM, Guicherit OR, Merkus JWS, Extermann M, van de Velde CJH, Liefers GJ. Impact of comorbidity on outcome of older breast cancer patients: a FOCUS cohort study. Breast Cancer Res Treat 2014;145(1):185-92. yyRijkée MP, Statius van Eps RG, Wever JJ, van Overhagen H, van Dijk LC, Knippenberg B. Predictors of failure of closure in percutaneous EVAR using the Prostar XL percutaneous vascular surgery device. Eur J Vasc Endovasc Surg. 2014 Nov 22. [Epub ahead of print]
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
25
yySpreen M, Vink T, Knippenberg B, Reekers J, van Dijk L, Wever J, van Eps R, van Overhagen H. Transpopliteal stenting of femoral occlusions in patients with critical limb ischemia using a 4-French system. Cardiovasc Intervent Radiol 2014;37(4):908-13. yyvan der Geest LGM, Elferink MAG, Steup WH, Witte AMC, Nortier JWR, Tollenaar RAEM, Struikmans H. Guidelines-based diagnostic process does increase hospital delay in a cohort of colorectal cancer patients: a population-based study. Eur J Cancer Prev 2014;23(5):344-52.
Abstracts yyKooiman J, De Vries J-P, Van Der Heyden J, Sijpkens YW, Van Dijkman PR, Wever JJ, van Overhagen H, Vahl AC, Aarts NJ, Verberk IJ, Brulez HF, Hamming JF, van der Molen AJ, Cannegieter SC, Putter H, Van Den Hout WB, Rabelink TJ, Huisman MV. Randomized trial of 1-hour sodium bicarbonate vs. Standard saline hydration in patients with chronic kidney disease undergoing intra-arterial contrast administration. Circulation 2014 Nov 25;130. yyLafranca JA, Hagen SM, Akkersdijk GP, Wever JJ, Kimenai HJAN, Wabbijn M, Van Alphen AM, Ijzermans JNM, Dor FJMF. Laparoscopic vs open peritoneal dialysis catheter insertion, the LOCI-trial. European Surgical Research 2014;52(3-4):139. yyMerkus J, Fris J, Jannink I, Boutkan H. Results of SHIELD incision in breast conserving surgery. European Journal of Cancer 2014;50:S143. yyPothof A, Van Huijstee PJ, Steup WH, De Haas JAM, Uiterwijk H. The added value of the Vivasight double lumen tube for video-assisted thoracoscopic surgery: A performance and cost-effectiveness analysis. Interactive Cardiovascular and Thoracic Surgery 2014;18:S55. yyten Berge M, Steup WH, Veldman PHJM, Wouters M, Schreurs WH. The dutch lung surgery audit. Interactive Cardiovascular and Thoracic Surgery 2014;18:S55-S56. yyten Berge M, Van Huijstee PJ, Damhuis R, Wouters M, Schreurs WH. Safe introduction of video-assisted thoracoscopic surgery in the Netherlands: First results of a nationwide audit. Interactive Cardiovascular and Thoracic Surgery 2014;18:S31.
H E M ATO LO G I E Onderzoekslijnen yyVeiligheid van bloedtransfusie en weefsel transplantatie ( hemo- en biovigilantie) is een samenwerkingsverband met TRIP, Sanquin en de afdeling Epidemiologie van het LUMC en het EMCR. Deze onderzoekslijn wordt door dr. M.R. (Martin) Schipperus geleid. yyEffectiviteit van trombocytentransfusies is een onderzoekslijn van dr. J-L. (Jean-Louis) Kerkhoffs en P.F. (Paula) Ypma in een samenwerkingsverband met Sanquin. yyOnderzoek naar MDS en AML op het gebied van de transfusie geneeskunde en Epigenetica is een onderzoeksgebied van D. (Daniëlle) van Lammeren-Venema en dr. M.R. (Martin) Schipperus yyHemoglobinopathiezorg is het aandachtsgebied van dr. J-L. (Jean-Louis) Kerkhoffs. yyKlinisch wetenschappenlijk onderzoek op het gebied van Multipel Myeloom: P.F. (Paula) Ypma. yyKlinisch wetenschappelijk onderzoek op het gebied van CLL: dr. S. (Sabina) Kersting.
26
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
Projecten Naam project: HOVON-89 Projectleider: dr.P.W. (Pierre) Wijermans Korte omschrijving project: A phase II randomized multicenter study to assess the efficacy of lenolidamide with or without erythropoietin and granulocyte-colony stimulating factor in patients with low and intermediate-1 risk myelodysplastisch syndrome. Naam project: HOVON-97 Projectleider: dr.P.W. (Pierre) Wijermans Korte omschrijving project: Randomized maintenance therapy with Azacitidine (Vidaza) in older patients (>= 60 years of age) with acute myeloid leukemia (AML) and refractory anemia with excess of blasts (RAEB, RAEB-t) Naam project: HOVON-100 ALL Projectleider: dr.P.W. (Pierre) Wijermans Korte omschrijving project: Clofarabine added to remission/induction therapy in adult ALL patients . Naam project: PREPAReS Projectleider: dr. J-L. (Jean-Louis) Kerkhoffs Korte omschrijving project: Klinische effectiviteit van transfusies met trombocyten producten met of zonder pathogeen reductie in plasma, bij hematologische patiënten. Naam project: Voriconazole Projectleider: P.F. (Paula) Ypma Korte omschrijving project: Pharmacologic optimization of voriconazole - a prospective clustered group- randomized cross-over trial of therapeutic drug monitoring. Naam project: HOVON-103 AML/SAKK30/10 Lenalidomide Projectleider: dr.P.W. (Pierre) Wijermans Korte omschrijving project: A randomized phase II multicenter study with a safety run-in to assess the tolerability and efficacy of the addition of oral lenalidomide to standard induction therapy in AML and RAEB≥ 66 years and very poor risk AML ≥ 18 years. Naam project: HOVON-101 Prolong Projectleider: dr.M.R. (Martin) Schipperus Korte omschrijving project: Phase III Trial in Relapsed CLL of a Monoclonal Antibody Ofatumumab maintenance therapy to delay progression vs observation. Naam project: HOVON-95 Projectleider: P.F. (Paula) Ypma/ dr.P.W. (Pierre) Wijermans Korte omschrijving project: A randomized phase III study to compare Bortezomib, Melphalan, Prednisone (VMP) with High Dose Melphalan followed by Bortezomib, Lenalidomide, Dexamethasone (VRD) consolidation and Lenalidomide maintenance in patients with newly diagnosed multiple myeloma.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
27
Naam project: EXIST Projectleider: dr.P.W. (Pierre) Wijermans Korte omschrijving project: Physical exercise to improve fitness and combat fatigue in patients with multiple myeloma and (non) Hodgkin’s lymphoma treated with high dose chemotherapy and autologous stem cell transplantation. Naam project: Pomalidomide: CC-40-47-MM010 Projectleider: dr.P.W. (Pierre) Wijermans Korte omschrijving project: A multicenter, single-arm, open-label study with Pomalidomide in combination with low dose Dexamethasone in subjects with relapsed and Refractory Multiple Myeloma (Stratus). Naam project: PrefMab: MO-28457 Projectleider: L.H. (Lara) Böhmer Korte omschrijving project: A randomized, open-label, multi-centre study to evaluate patient preference with subcutaeneous administration of rituximab vs intravenous rituximab in previously untreated patients with cd20+ diffuse large B-CELL Lymphoma or CD20+ Follicular Non-Hodgkin’s Lymphoma grades 1,2 or 3A. Naam project: HOVON-120/Zest Projectleider: L.H. (Lara) Böhmer Korte omschrijving project: A phase III, open-label, multicenter, randomized study of sequential Zevalin (ibritumomab tiuxetan) versus observation in patients at least 60 years of age with newly diagnosed diffuse large B-cell lymphoma in PET-negative complete remission after R-CHOP or R-CHOP like therapy (ZEST). Naam project: Revlimid, Endoxan, Prednisone Evaluation After prior revlimid Treatment (REPEAT) Naam projectleider: P.F. (Paula) Ypma Korte omschrijving project: A phase 1 and phase 2 study of lenalidomide (Revlimid) in combination with cyclophosphamide (Endoxan) and prednisone (REP) in relapsed/refractory multiple myeloma.
Publicaties yyAaldriks A, Giltay E, Nortier J, van der Geest L, Tanis B, Ypma P, Cessie S, Maartense E. Prognostic significance of Geriatric Assessment in combination with Laboratory Parameters in Elderly patients with aggressive non-Hodgkin Lymphoma. Leuk Lymphoma 2014 Jun 23;1-29.[Epub ahead of print] yyBilgin YM, Visser O, Beckers EA, Te Boome LC, Huisman C, Ypma PF, Croockewit AJ, Netelenbos T, Kramer EP, de Greef GE. Evaluation of Dutch guideline for just-in-time addition of plerixafor to stem cell mobilization in patients who fail with granulocytecolony-stimulating factor. Transfusion 2014 Dec 30.[Epub ahead of print] yyCornelissen J, Versluis J, Passweg J, van Putten W, Manz M, Maertens J, Beverloo H, Valk P, van Marwijk Kooy M, Wijermans P, Schaafsma M, Biemond B, Vekemans M, Breems D, Verdonck L, Fey M, Jongen-Lavrencic M, Janssen J, Huls G, Kuball J, Pabst T, Graux C, Schouten H, Gratwohl A, Vellenga E, Ossenkoppele G, Lowenberg B. Comparative therapeutic value of post remission approaches in patients with acute myeloid leukemia aged 40-60 years. Leukemia 2014 Nov 27.[E-pub ahead of print]
28
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
yyEvers D, Kerkhoffs JL, Van Egmond L, Schipperus MR, Wijermans PW. The efficiency of therapeutic erythrocytapheresis compared to phlebotomy: a mathematical tool for predicting response in hereditary hemochromatosis, polycythemia vera, and secondary erythrocytosis. J Clin Apher 2014;29(3):133-8. yyGarcia-Manero G, Gartenberg G, Steensma DP, Schipperus MR, Breems DA, de Paz R, Valcarcel D, Kranenburg B, Reddy M, Komrokji RS. A phase 2, randomized, double-blind, multicenter study comparing siltuximab plus best supportive care (BSC) with placebo plus BSC in anemic patients with International Prognostic Scoring System low- or intermediate1-risk myelodysplastic syndrome. Am J Hematol 2014;89(9):E156-E162. yyHoltzer-Goor KM, Bouwmans-Frijters CAM, Schaafsma MR, de Weerdt O, Joosten P, Posthuma EFM, Wittebol S, Huijgens PC, Mattijssen EJM, Vreugdenhil G, Visser H, Peters WG, Erjavec Z, Wijermans PW, Daenen SMGJ, van der Hem KG, van Oers MHJ, Groot CAU. Real-world costs of chronic lymphocytic leukaemia in the Netherlands. Leuk Res 2014;38(1):84-90. yyKusters E, Kerkhoffs JL, van Rossum AP. [Thalassaemia diagnostics]. Ned Tijdschr Geneeskd 2014;158:A7988. yyMorabito F, Bringhen S, Larocca A, Wijermans P, Victoria Mateos M, Gimsing P, Mazzone C, Gottardi D, Omede P, Zweegman S, Jose Lahuerta J, Zambello R, Musto P, Magarotto V, Schaafsma M, Oriol A, Juliusson G, Cerrato C, Catalano L, Gentile M, Isabel Turel A, Marina Liberati A, Cavalli M, Rossi D, Passera R, Rosso S, Beksac M, Cavo M, Waage A, San Miguel J, Boccadoro M, Sonneveld P, Palumbo A, Offidani M. Bortezomib, melphalan, prednisone (VMP) versus melphalan, prednisone, thalidomide (MPT) in elderly newly diagnosed multiple myeloma patients: A retrospective case-matched study. Am J Hematol 2014;89(4):355-62. yyPietersz RNI, Reesink HW, Panzer S, Oknaian S, Kuperman S, Gabriel C, Rapaille A, Lambermont M, Deneys V, Sondag D, Ramirez-Arcos S, Goldman M, Delage G, Bernier F, Germain M, Vuk T, Georgsen J, Morel P, Naegelen C, Bardiaux L, Cazenave JP, Dreier J, Vollmer T, Knabbe C, Seifried E, Hourfar K, Lin CK, Spreafico M, Raffaele L, Berzuini A, Prati D, Satake M, de Korte D, van der Meer PF, Kerkhoffs JL, Blanco L, Kjeldsen-Kragh J, Svard-Nilsson AM, McDonald CP, Symonds I, Moule R, Brailsford S, Yomtovian R, Jacobs MR. Bacterial contamination in platelet concentrates. Vox Sang 2014 Apr;106(3):256-83. yySamson AD, Schipperus MR, Langers AMJ, Dekkers OM. Helicobacter pylori infection is not correlated with subclinical thrombocytopenia: a cross-sectional study. Platelets 2014;25(3):221-3. yySanders YV, Giezenaar MA, Laros-van Gorkom BAP, Meijer K, van der Bom JG, Cnossen MH, Nijziel MR, Ypma PF, Fijnvandraat K, Eikenboom J, Mauser-Bunschoten EP, Leebeek FWG. von Willebrand disease and aging: an evolving phenotype. J Thromb Haemost 2014;12(7):1066-75. yyScheid C, Sonneveld P, Schmidt-Wolf IGH, van der Holt B, el Jarari L, Bertsch U, Salwender H, Zweegman S, Blau IW, Vellenga E, Weisel K, Pfreundschuh M, Jie KS, Neben K, van de Velde H, Duehrsen U, Schaafsma MR, Lindemann W, Kersten MJ, Peter N, Hanel M, Croockewit S, Martin H, Wittebol S, Bos GM, van Marwijk-Kooy M, Wijermans P, Goldschmidt H, Lokhorst HM. Bortezomib before and after autologous stem cell transplantation overcomes the negative prognostic impact of renal impairment in newly diagnosed multiple myeloma: a subgroup analysis from the HOVON-65/GMMG-HD4 trial. Haematologica 2014;99(1):148-54. yyvan der Poel MWM, Mulder WJ, Ossenkoppele GJ, Maartense E, Wijermans P, Hoogendoorn M, Schouten HC. Comorbidity and treatment decision-making in elderly non-Hodgkin’s lymphoma patients: a survey among haematologists. Neth J Med 2014;72(3):165-9. yyZwaginga J, van der Holt B, Te Boekhorst P, Biemond B, Levin M, van der Griend R, Brand A, Zweegman S, Pruijt H, Novotny V, Vreugdenhil A, de Groot M, de Weerdt O, van Pampus E, van Maanen-Lamme T, Wittebol S, Schipperus M, Silbermann M, Huijgens P, Luten M, Hollestein R, Brakenhoff J, Schrama J, Valster F, Velders G, Koene H. Multi-center randomized open label phase II trial on 3 rituximab dosing schemes in immune thrombocytopenia patients. Haematologica 2014 Nov 25. [E-pub ahead of print]
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
29
Abstracts yySanders YV, Giezenaar MA, Laros-Van Gorkom B, Meijer K, van der Bom JG, Cnossen MH, De Meris J, Nijziel MR, Ypma PF, Fijnvandraat CJ, Eikenboom J, Mauser-Bunschoten EP, Leebeek FW. Aging in von Willebrand disease: a nationwide multicenter cross-sectional study with a retrospective longitudinal substudy. Haemophilia 2014;20(suppl 2):21-2.
Een van de nieuwe spreekkamers en de wachtruimte van het Hematologisch Centrum
INTENSIVE CARE Onderzoekslijnen Farmacokinetisch- en dynamisch onderzoek en doelmatigheidsonderzoek In nauwe samenwerking met de Apotheek Haagse Ziekenhuizen (AHZ) zullen intensivisten een leidende rol innemen in farmacokinetisch- en dynamisch onderzoek op de intensive care evenals in het opzetten en uitvoeren van doelmatigheidsstudies. De arts assistenten intensive care zullen in de uitvoer, analyses en publicaties participeren. In 2014 is de ceftriaxon studie van start gegaan. De IC zal ook blijven deelnemen aan trials naar nieuwe medicamenten en naar de effectiviteit en doelmatigheid van nieuwe medicatie. Participatie in grote multicenter trials De vakgroep wil participatie in grote multicenter trials continueren zolang dit inpasbaar is binnen de eigen medische en verpleegkundige protocollen en binnen eigen onderzoekslijnen. In 2014 is medewerking toegezegd aan de Delier preventie trial die in 2015 zal starten.
Publicaties yyBaan J, Bos MM, Gonesh-Kisoensingh SU, Meynaar IA, Alsma J, Meijer E, Vulto AG. Capecitabine-induced toxicity: an outcome study into drug safety. J Integr Oncol 2014;3(1):113. yyBrinkman JN, Hunfeld NGM, Melief PHGJ. “Double arrest” - Amphetamine fatality in a 31-year-old male: A case report. Netherlands Journal of Critical Care 2014;18(2):17-20. yyOostdijk EAN, Kesecioglu J, Schultz MJ, Visser CE, de Jonge E, van Essen EHR, Bernards AT, Purmer I, Brimicombe R, Bergmans D, van Tiel F, Bosch FH, Mascini E, van Griethuysen A, Bindels A, Jansz A, van Steveninck FAL, van der Zwet WC, Fijen JW, Thijsen S, de Jong R, Oudbier J, Raben A, van der Vorm E, Koeman M, Rothbarth P, Rijkeboer A, Gruteke P, Hart-Sweet H, Peerbooms P, Winsser LJ, van Elsacker-Niele A-M, Demmendaal K, Brandenburg A, de Smet AM, Bonten MJM. Effects of decontamination of the oropharynx and intestinal tract on antibiotic resistance in ICUs: a randomized clinical trial. JAMA 2014;312(14):1429-37.
30
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
yySchilder L, Nurmohamed SA, Bosch FH, Purmer IM, den Boer SS, Kleppe CG, Vervloet MG, Beishuizen A, Girbes ARJ, Ter Wee PM, Groeneveld ABJ. Citrate anticoagulation versus systemic heparinisation in continuous venovenous hemofiltration in critically ill patients with acute kidney injury: a multi-center randomized clinical trial. Crit Care 2014;18(4):472. yyvan Koppen EJ, van Buren M, Nijhoff MF, Brimicombe R, Purmer IM. Diagnostic difficulties in disseminated histoplasmosis in an immunocompromised patient. Netherlands Journal of Critical Care 2014;18(3):24-6.
Abstracts yyZijdewind JM, Dijkmans AC, Purmer IM, Treurniet F, Wirtz PW. An aggressive case of PCR negative varicella zoster virus induced transverse myelitis. European Journal of Neurology 2014; 21:434. yyZijdewind JM, Dijkmans AC, Purmer IM, Treurniet F, Wirtz PW. An aggressive case of PCR negative varicella zoster virus induced transverse myelitis. Journal of Neurology 2014;261:S288.
Letters yyZijdewind JM, Dijkmans AC, Purmer IM, Treurniet F, Wirtz PW. An aggressive case of PCR negative varicella zoster virus induced transverse myelitis. Neuro Sci 2014;35(6):961-3.
I N T E R N E G E N E E S K U N D E , R E U M ATO LO G I E E N OUDERENGENEESKUNDE Onderzoeksprojecten Nefrologie 2014 (Dr. M. van Buren) yyProspectief cohort onderzoek naar cognitieve functie en voorspellende waarde van geriatrische screening als prognostische factor bij pre-dialyse patienten > 65 jaar (COPE onderzoek). Hoofdonderzoeker: M. van Buren, samen met ouderengeneeskunde HagaZiekenhuis (F. van den Bos) en LUMC nefrologie en ouderengeneeskunde yyProspectief gerandomiseerde multicenter trial naar preventie van acute hartdood bij dialyse patienten door middel van ICD plaatsing (ICD-2 trial) (samen met LUMC) yyProspectief gerandomiseerde multicenter trial naar verschillende strategieen ter preventie van contrast nefropathie bij patienten met een eGFR < 60 ml/min die een CT- scan moeten ondergaan (KOMPAS studie) yyDeelname aan Dolomites Phase 3, Randomized, Open-Label, Active-Controlled Study to Evaluate the Efficacy and Safety of FG-4592 in the Treatment of Anemia in Chronic Kidney Disease Patients Not on Dialysis Onderzoeksprojecten geriatrische oncologie yyAspirine trial: Adjuvante therapie met aspirine bij patiënten van 70 jaar en ouder met Stadium II of III coloncarcinoom (J.E.A. Portielje Hoofdonderzoeker in samenwerking met G.J. Liefers, LUMC) Subsidie gever: innovatiefonds yyImplementatie en evaluatie van een geriatrisch zorgpad voor oudere patienten met colorectaal carcinoom in 10 Nederlandse ziekenhuizen. (J.E.A. Portielje Hoofdonderzoeker, in samenwerking met H. Maas, klinische geriatrie, Twee steden ziekenhuis Tilburg en A. Speelman, IKZ Eindhoven, locale hoofdonderzoeker F. van den Bos). Subsidiegever KWF yyProspectieve registratie van functioneren en kwaliteit van leven bij oudere patiënten met early borstkanker (Merel studie). (J.E.A. Portielje, Hoofdonderzoeker). Subsidiegever: Stichting de Merel
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
31
yyProspectieve registratie van functioneren en kwaliteit van leven bij oudere patiënten met gemetastaseerd borstkanker. Hoofdonderzoeker J.E.A. Portielje in samenwerking met E. Bastiaannet, LUMC. Subsidiegever KWF yyScreening for frailty and benefit of comprehensive geriatric assessment in elderly patients with lung cancer. Simone van der Sar – van der Brugge, Henk Codrington, J.E.A. Portielje, F. van den Bos. Deelname aan oncologische multicenterstudies yyFOCUS- study; regionale studie naar patienten voorkeur voor behandeling bij mammacarcinoomen yyCLIMB-studie; studie naar de behandelingseffect op kwaliteit van leven en geriatirische metingen bij mammacarcinoom bij de oudere patient (J. Portielje/JWS merkus) yyTrain2; multicenter study: optimiznig neoadjuvant chemotherapy in her2 positive breast cancer. yySTOP&GO: continuous versus intermittent chemotherapy in combination with bevacizumab yyTriple-B: Biomarker discovery study in tripple negative breast cancer yyPernetta: immunotherapy wth or without chemotherapy in Her-2 positive BC yyMonarch-3 study: Aromatase inhibitors met of zonder een CDK4/6 inhibitor voor ER + BC yyIbis studie: Informeren en beslissen in de spreekkamer yyDirect studie: Effect of fasting on effectivity and tolerance of breast cancer treatment yyHomerus studie: subcuteneous herceptin administration yyNeo belle studie: neoadjuvant letrozol with or without buparlisib in ER pos BC yyAfter study: Using Molecular responses after short preoperative hormonal therapy to direct adjuvant treatment choices. yyCRITICS: A multicenter randomized phase III trial of neo-adjuvant chemotherapy followed by surgery and chemotherapy or by surgery and chemotherapy in resectable gastric cancer: Chemotherapy after Induction chemotherapy in cancer of the stomach yyB –DOCT-study: Fase II Study of Docetaxel, Oxaliplatin, Capecitabine with Bevacizumab and Trastuzumab in case of human epidermal growth factor receptor 2 (HER2)-positivity in Patients with Locally Advanced or Metastatic Gastric Cancer or Adenocarcinoma of the Gastro-oesophageal Junction. yyROPETAR: A randomized phase II study to explore the efficacy and feasibility of upfront bi-monthly rotations between Everolimus and Pazopanib with sequential treatment of first line Pazopanib and second line Everolimus until progression in patients with advanced or metastatic clear cell renal cancer. yyRAPIDO: Randomized multicentre phase III study of short course radiation therapy followed by prologed pre-operative chemotherapy and surgery in patients with high risk primary rectal cancer compared to standard preoperative chemo radiotherapy and surgery. yyPALOMA3: A Multicenter, Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled, Phase 3 Trial of Fulvestrant (Faslodex) with or without PD-0332991 (Palbociclib) ± Goserelin in Women with Hormone Receptor Positive, Her2-Negative Metastatic Breast Cancer Whose Disease Progressed After Prior Endocrine Therapy
Publicaties yyde Glas NA, Jonker JM, Bastiaannet E, de Craen AJM, van de Velde CJH, Siesling S, Liefers GJ, Portielje JEA, Hamaker ME. Impact of omission of surgery on survival of older patients with breast cancer. British Journal of Surgery 2014;101(11):1397-404. yyde Glas NA, Hamaker ME, Kiderlen M, de Craen AJM, Mooijaart SP, van de Velde CJH, van Munster BC, Portielje JEA, Liefers GJ, Bastiaannet E. Choosing relevant endpoints for older breast cancer patients in clinical trials: An overview of all current clinical trials on breast cancer treatment. Breast Cancer Research and Treatment 2014;146(3):591-7.
32
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
yyde Glas NA, de Craen AJM, Bastiaannet E, Op ‘t Land EG, Kiderlen M, van de Water W, Siesling S, Portielje JEA, Schuttevaer HM, de Bock GT, van de Velde CJH, Liefers GJ. Effect of implementation of the mass breast cancer screening programme in older women in the Netherlands: population based study. BMJ 2014;349:g5410. yyde Glas NA, van de Water W, Engelhardt EG, Bastiaannet E, de Craen AJM, Kroep JR, Putter H, Stiggelbout AM, Weijl NI, van de Velde CJH, Portielje JEA, Liefers GJ. Validity of Adjuvant! Online program in older patients with breast cancer: a population-based study. Lancet Oncol 2014;15(7):722-9. yyDijkmans AC, Wilms EB, Kamerling IMC, Birkhoff W, van Nieuwkoop C, Verbrugh HA, Touw DJ. [Practical guideline for the use of colistin]. Ned Tijdschr Geneeskd 2014;158:A7445. yyDrukker CA, van den Hout HC, Sonke GS, Brain E, Bonnefoi H, Cardoso F, Goldhirsch A, Harbeck N, Honkoop AH, Koornstra RHT, van Laarhoven HWM, Portielje JEA, Schneeweiss A, Smorenburg CH, Stouthard J, Linn SC, Schmidt MK. Risk estimations and treatment decisions in early stage breast cancer: agreement among oncologists and the impact of the 70-gene signature. Eur J Cancer 2014;50(6):1045-54. yyGrijsen ML, Wit FWNM, Jurriaans S, Kroon FP, Schippers EF, Koopmans P, Gras L, Lange JMA, Prins JM. Temporary treatment during primary HIV infection does not affect virologic response to subsequent long-term treatment. Plos One 2014;9(4):e89639. yyHamaker ME, Jonker JM, Maas HA, Schiphorst AH, Portielje JEA, Smorenburg CH. The geriatricians’ perspectives on geriatric oncology in the Netherlands - results of a national survey. European Geriatric Medicine 2014;5(4):265-9. yyHamaker M, Prins M, Schiphorst A, van Tuyl S, Pronk A, van den Bos F. Long-term changes in physical capacity after colorectal cancer treatment. J Geriatr Oncol 2014 Nov 6. [E-pub ahead of print] yyHanberger H, Holmbom M, Lipman J, Leone M, Sakr Y, Walther SM, Vanhems P, Vincent J-L, Betsch H, Fogh B, Espersen K, Jacobsen K, Berezowicz P, Harjola V, Sofianos E, Armaganidis A, Routsi C, Bitzani M, Chalkiadaki A, Michalopoulos A, Mouloudi E, Ioannidou E, Myrianthefs P, Koulenti D, Karampela I, Kyriazopoulos G, Mandragos K, Clouva-molyvdas P, Moraiti A, Pneumatikos I, Filos K, Zakynthinos E, Kotanidou A, Vakalos A, Sprung C, Lev A, Kishinevsky E, Cohen J, Sofer S, Vesconi S, Greco S, Borelli M, Cecilia P, Sapuppo M, Lazzero A, Mangani V, Petrucci N, Minerva M, De bE, Marzorati S, Rosi R, Giarratano A, Margarit O, Guberti A, Scolz S, Stelian E, Emmi V, Caspani M, Rosano A, Abbruzzese C, Colonna S, Ceriani R, De BR, Panella L, Borrelli F, Lorella P, Ruatti H, Munch C, Sorbara C, Fiore G, Chieregato A, Conti V, Guadagnucci A, Pizzamiglio M, Locicero M, Marri I, Sicignano A, Conte V, Oggioni R, De GA, De NP, Santagostino G, Fumagalli R, Marino G, Castiglione G, Sforza D, Giuseppe N, Bassetti M, Ferraro F, Clementi S, Alessandro D, Cotogni P, Ranieri MV, Antonelli M, Martinelli L, Gianesello L, Gullo A, Morelli A, Biancofiore G, Della RG, Borg M, De PA, Rosseel P, Ten CJ, Van BG, Corsten S, Bakker J, Vogelaar J, et al. Infections, antibiotic treatment and mortality in patients admitted to ICUs in countries considered to have high levels of antibiotic resistance compared to those with low levels. BMC Infectious Diseases 2014;14(1):513. yyHeimans L, Wevers-de Boer KVC, Visser K, Goekoop RJ, van Oosterhout M, Harbers JB, Bijkerk C, Speyer I, De Buck MPDM, de Sonnaville PBJ, Grillet BAM, Huizinga TWJ, Allaart CF. A two-step treatment strategy trial in patients with early arthritis aimed at achieving remission: the IMPROVED study. Ann Rheum Dis 2014;73(7):1356-61. yyJonker JM, Smorenburg CH, Schiphorst AH, van Rixtel B, Portielje JEA, Hamaker ME. Geriatric oncology in the Netherlands: a survey of medical oncology specialists and oncology nursing specialists. European Journal of Cancer Care 2014;23(6):803-10. yyKooiman J, Sijpkens YWJ, van Buren M, Groeneveld JHM, Ramai SRS, van der Molen AJ, Aarts NJM, van Rooden CJ, Cannegieter SC, Putter H, Rabelink TJ, Huisman MV. Randomised trial of no hydration vs. sodium bicarbonate hydration in patients with chronic kidney disease undergoing acute computed tomography-pulmonary angiography. J Thromb Haemost 2014;12(10):1658-66.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
33
yyLodi S, Logan R, Sterne J, Olson A, Van Sighem A, Jose S, Justice A, Goulet J, Meyer L, Seng R, Vourli G, Dabis F, Vandenhede M-A, Hernan M, Dunn D, Porter K, Glabay A, Orkin C, Jones K, Fisher M, Perry N, Pullin A, Churchill D, Gazzard B, Nelson M, Asboe D, Bulbeck S, Mandalia S, Clarke J, Delpech V, Anderson J, Munshi S, Post F, Easterbrook P, Khan Y, Patel P, Karim F, Duffell S, Man S-L, Williams I, Gompels M, Dooley D, Schwenk A, Ainsworth J, Youle M, Lampe F, Smith C, Grabowska H, Chaloner C, Ismajani PD, Bansi L, Hill T, Phillips A, Sabin C, Walsh J, Weber J, Kemble C, Mackie N, Winston A, Leen C, Wilson A, Bezemer DO, Gras LAJ, Kesselring AM, Van Sighem AI, Zaheri S, Van Twillert G, Kortmann W, Branger J, Prins JM, Kuijpers TW, Scherpbier HJ, Van Der Meer JTM, Wit FWMN, Godfried MH, Reiss P, Van Der Poll T, Nellen FJB, Lange JMA, Geerlings SE, Van Vugt M, Pajkrt D, Bos JC, Van Der Valk M, Grijsen ML, Wiersinga WJ, Brinkman K, Blok WL, Frissen PHJ, Schouten WEM, Van Den Berk GEL, Veenstra J, Lettinga KD, Mulder JW, Vrouenraets SME, Lauw FN, Van Eeden A, Verhagen DWM, Van Agtmael MA, Perenboom RM, Claessen FAP, Bomers M, Peters EJG, Richter C, Van Der Berg JP, Gisolf EH, Schippers EF, Van Nieuwkoop C, Van Elzakker EP, et al. Opportunistic infections and AIDS malignancies early after initiating combination antiretroviral therapy in high-income countries. AIDS 2014;28(16):2461-73. yyMarkusse I, de Vries-Bouwstra J, Han K, van der Lubbe P, Schouffoer A, Kerstens P, Lems W, Huizinga T, Allaart C. Feasibility of tailored treatment based on risk stratification in patients with early rheumatoid arthritis. Arthritis Res Ther 2014;16(5):430. yyMarkusse IM, van Dirven L, van den Broek M, Bijkerk C, Han KH, Ronday HK, Bolce R, Sasso EH, Kerstens PJSM, Lems WF, Huizinga TWJ, Allaart CF. A Multibiomarker Disease Activity Score for Rheumatoid Arthritis Predicts Radiographic Joint Damage in the BeSt Study. J Rheumatol 2014;41(11):2114-9. yyMeijs J, Pors D, Vliet Vlieland TPM, Huizinga TWJ, Schouffoer AA. Translation, cross-cultural adaptation, and validation of the UCLA Scleroderma Clinical Trial Consortium Gastrointestinal Tract Instrument (SCTC GIT) 2.0 into Dutch. Clin Exp Rheumatol 2014;32(6 Suppl 86):S-8. yyMeijs J, Zirkzee EJM, Schouffoer AA, Henquet SM, Caljouw MAA, Stijnen T, Huizinga TWJ, Schuerwegh AJM, Vliet Vlieland TPM. Health-care utilization in Dutch systemic sclerosis patients. Clin Rheumatol 2014;33(6):825-32. yyNinaber M, Hamersma W, Schouffoer A, van ‘t Wout E, Stolk J. The global peripheral chemoreflex drive in patients with systemic sclerosis: a rebreathing and exercise study. QJM 2014 Jul 13. yyPeeters MJ, van Zuilen AD, van den Brand JAJG, Bots ML, van Buren M, Ten Dam MAGJ, Kaasjager KAH, Ligtenberg G, Sijpkens YWJ, Sluiter HE, van de Ven PJG, Vervoort G, Vleming LJ, Blankestijn PJ, Wetzels JFM. Nurse practitioner care improves renal outcome in patients with CKD. J Am Soc Nephrol 2014;25(2):390-8. yySamson AD, Schipperus MR, Langers AMJ, Dekkers OM. Helicobacter pylori infection is not correlated with subclinical thrombocytopenia: a cross-sectional study. Platelets 2014;25(3):221-3. yyStalenhoef J, van Dissel J, van Nieuwkoop C. Febrile urinary tract infection in the emergency room. Curr Opin Infect Dis 2014 Nov 14. [E-pub ahead of print] yyvan Aken J, Heimans L, Gillet-van Dongen H, Visser K, Ronday HK, Speyer I, Peeters AJ, Huizinga TWJ, Allaart CF. Five-year outcomes of probable rheumatoid arthritis treated with methotrexate or placebo during the first year (the PROMPT study). Annals of the Rheumatic Diseases 2014;73(2):396-400. yyvan Gerven NMF, Verwer BJ, Witte BI, van Erpecum KJ, van Buuren HR, Maijers I, Visscher AP, Verschuren EC, van Hoek B, Coenraad MJ, Beuers UHW, de Man RA, Drenth JPH, den Ouden JW, Verdonk RC, Koek GH, Brouwer JT, Guichelaar MMJ, Vrolijk JM, Mulder CJJ, van Nieuwkerk CMJ, Bouma G. Epidemiology and clinical characteristics of autoimmune hepatitis in the Netherlands. Scandinavian Journal of Gastroenterology 2014:49(10):1245-54.
34
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
yyvan Koppen EJ, van Buren M, Nijhoff MF, Brimicombe R, Purmer IM. Diagnostic difficulties in disseminated histoplasmosis in an immunocompromised patient. Netherlands Journal of Critical Care 2014;18(3):24-6.
Abstracts yyAkdemir G, Markusse I, Dirven L, van den Broek M, Molenaar E, Schouffoer A, Kerstens P, Lems W, Huizinga T, Allaart C. ACPA-negative RA patients benefit from initial combination therapy with early clinical improvement-a sub-analysis of the best study. Annals of the Rheumatic Diseases 2014 Jun;73. yyde Glas NA, van de Water W, Engelhart E, de Craen AJM, Kroep JR, Putter H, Stiggelbout AM, van de Velde CJH, Portielje JEA, Liefers GJ. Limited value of the online Adjuvant! Programme in older breast cancer patients. European Journal of Cancer 2014;50:S164-S165. yyKooiman J, Van der Hulle T, Maas H, Pichereau S, Formella S, Clemens A, van Buren M, Janssen M, Rabelink TJ, Huisman MV. Pharmacokinetics and pharmacodynamics of dabigatran etexilate 75 mg BID in patients with severe chronic kidney disease: prospective validation of a post hoc determined dose. European Heart Journal 2014;35:428. yyMarkusse I, Dirven L, Han H, Ronday K, Kerstens P, Lems W, Huizinga T, Allaart C. Good adherence of rheumatologists to a 10 year treat-to-target protocol for patients with recentonset rheumatoid arthritis (the best study). Annals of the Rheumatic Diseases 2014 Jun;73. yyMarkusse I, Dirven L, Van der Broek M, Akdemir G, Goekoop-Ruiterman Y, Han H, Kerstens P, Lems W, Huizinga T, Allaart C. 10 years of treat-to-target therapy in rheumatoid arthritis patients (the best study): Clinical and radiographic outcomes. Annals of the Rheumatic Diseases 2014 Jun;73. yyMeijs J, de Vries J, Ajmone N, Ninaber M, Huizinga T, Schouffoer A. Minimal Clinically Important Investigations in Systemic Sclerosis. Clinical and Experimental Rheumatology 2014;32(2):S79. yyMeijs J, Pors D, Vliet Vlieland TPM, Huizinga TWJ, Schouffoer AA. Translation, crosscultural adaptation, and validation of the UCLA Scleroderma Clinical Trial Consortium Gastrointestinal Tract Instrument (SCTC GIT) 2.0 into Dutch. Clin Exp Rheumatol 2014;32(6 Suppl 86):S-8. yyMitrov-Winkelmolen L, Oude Engberink RD, Roelofs R, Ponjee GAE, Vleming LJ, Wilms EB, Geelhoed-Duijvestijn NHLM. [Metformin, renal function and lactate: the MetClear Study]. Ned Tijdschr Geneeskd 2014;158(5):A6266.
M. (Marije) Kallenberg, AIOS Interne Geneeskunde ontvangt de prijs ‘Cat in het bakje’. Zij wist haar CAT-presentatie het beste aan het publiek over te brengen
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
35
K I N D E R G E N E E S K U N D E E N K I N D E R N E U R O LO G I E Projecten Projecten met een * aangemerkt zijn primair in het Juliana Kinderziekenhuis geïnitieerde onderzoeksprojecten
Algemene kindergeneeskunde en Infectieziekten Naam project: RSV infecties bij neonaten* Projectleider: Dr. F. (Frank) Brus en Y. (Yvonne) Koopman-Keemink, kinderartsen, JKZ Onderzoeker: F. Hoekstra, AIOS kindergeneeskunde Omschrijving project: Retrospectief onderzoek naar de klinische karakteristieken van RSV infecties bij kinderen jonger dan 2 maanden kinderen in JKZ. Data zijn verzameld. Publicatie in bewerking. Naam project: Sepsis t.g.v. virale infecties bij zeer jonge kinderen* Projectleider: Dr. F. (Frank) Brus, kinderarts, JKZ Onderzoeker: E.P. de Jong, promovendus en AIOS kindergeneeskunde Onderzoek naar de incidentie van entero- en humaan parechovirusinfecties bij kinderen, die zich met een sepsis presenteren. Retrospectieve en prospectieve studie naar i.s.m. de afdelingen Medische Microbiologie van het HagaZiekenhuis (drs. E. van den Elzakker) en het AMC, alsmede met de afdeling neonatologie van het LUMC (dr. E. Lopriori, prof. Dr. F. Walther). Naamproject: EPAGE-brain* Projectleider: Dr. F. (Frank) Brus, kinderarts, JKZ Onderzoeker: E.P. de Jong, promovendus en AIOS kindergeneeskunde Omschrijving: Onderzoek naar de incidentie van neurologische morbiditeit bij zeer jonge kinderen met een enterovirus- of humaan parechovirus infectie. Prospectieve observationele studie i.s.m. de afdeling Medische Microbiologie (drs. E. van Elzakker) en de afdeling Kinderradiologie (dr. H.M. Holscher) van het HagaZiekenhuis uitgevoerd in het JKZ. Promotietraject. Data verzameling is afgerond. Naam project: EPAGE-heart* Projectleider: Dr. F. (Frank) Brus, kinderarts, JKZ Onderzoeker: E.P. de Jong, promovendus en AIOS kindergeneeskunde Omschrijving: Onderzoek naar de incidentie van cardiologische morbiditeit bij zeer jonge kinderen met een enterovirus- of humaan parechovirus infectie. Klinische observationele studie i.s.m. de afdeling Medische Microbiologie van het HagaZiekenhuis en de afdeling kindercardiologie van het LUMC (dr. A. Roest) uitgevoerd in het JKZ. Promotietraject. Data verzameling is afgerond.
36
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
Dr. Frank Brus, kinderarts en opleider: “Zorgprofessionals in de kindergeneeskunde zijn beter in staat zich uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek eigen te maken en op waarde te schatten
Naam project: T13-014 EUCLIDS/Ped-BIG Projectleider: Prof. Dr. R. de Groot, kinderarts (Radboud MC, Nijmegen) Locale coördinatoren: Drs. Y. (Yvonne) Koopman-Keemink en Dr. F. (Frank) Brus, kinderartsen JKZ Omschrijving: Internationale, observationele studie naar mechanismen, die de gevoeligheid voor en de ernst van invasieve bacteriele infecties bij kinderen bepalen. Inclusie is gaande. Naam project: Projectleider: Locaal coördinator:
T14-043 Down studie Prof. Dr. E. (Esther) de Vries, kinderimmunoloog, Jeroen Bosch Ziekenhuis, Den Bosch Dr. G. (Arda) Derksen-Lubsen, kinderarts EEA JKZ
K I N D E R C A R D I O LO G I E Naam project: Gaan staan studie Projectleider: Drs. L.H.P.M. (Luc) Filippini, kindercardioloog JKZ Omschrijving: QT and QTc measurements in reaction to brief tachycardia provoked by brisk standing in healthy (7-13th year) schoolchildren. Prospectieve observationele cohort studie i.s.m. Zoubin K student/onderzoeker, dr. P. Postema, onderzoeker en fellow cardiologie AMC, dr. R. Vos, wetenschapscoordinator HagaAcademie, prof. dr. A.A.M. Wilde, cardioloog AMC, prof. dr. N. Blom, kindercardioloog LUMC. Data verzameling is afgerond. Publicatie in voorbereiding. Naam project: T13-088 Kawasaki Projectleider: Prof. Dr. T.W. (Taco) Kuipers, kinderarts, VUmc, Amsterdam Locaal coördinator: Drs. L.H.P.M. (Luc) Filippini, kindercardioloog JKZ Omschrijving: Nationaal, observationeel onderzoek naar de etiologie, het beloop en de langtermijn gevolgen van de ziekte van Kawasaki. Inclusie is gaande.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
37
K I N D E R E N D O C R I N O LO G I E Naam project: Metformin studie Projectcoordinator: M.M. (Marja) van der Vorst, kinderarts, Sint Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein Locaal coordinator: Dr. E.C.A.M. (Mieke) Houdijk, kinderendocrinoloog JKZ Omschrijving project: Multicenter, prospectieve farmokinetische studie naar de effectiviteit en veiligheid op korte- en lange termijn van metformine gebruik in obese kinderen en adolescenten. Data verzamelen gaande. Naam project: Prader-Willi studie Projectleider: prof. dr. A. (Anita) Hokken, Erasmus MC, Sophia Kinderziekenhuis, Rotterdam Locaal coordinator: Dr. E.C.A.M. (Mieke) Houdijk, kinderendocrinoloog JKZ Omschrijving project: Klinisch prospectieve multicentre studie naar het effect van groeihormoon op de lengtegroei, spierkracht en ontwikkeling bij kinderen met syndroom van Prader-Willi. Data verzamelen gaande Naam project: T13-035 Coeliakie and DM-1 Locaal coördinator: dr. E.C.A.M. (Mieke) Houdijk, kinderendocrinoloog JKZ Studie naar de validiteit van de nieuwe ESPGHAN criteria voor het diagnostiseren van coeliakie bij kinderen met diabetes mellitus type 1. Landelijke retrospectieve studie. Data verzamelen is gaande.
K I N D E R LO N G Z I E K T E N Naam project: Sinas studie Projectleider: M.C. (Maaike) Berkhout (onderzoeker), Dr. H.G.M. (Harry) Heijerman, longarts HagaZiekenhuis Locaal coördinator: Drs. I. (Iris) Groothuis, kinderlongarts JKZ Omschrijving: Studie naar de invloed van sinonasale pathologie op het verloop van CF bij volwassenen en kinderen. Dataverzameling is afgerond. Publicatie in voorbereiding Naam project TONI studie Projectleider: Drs. J.W.F. (Joris) Uges, apotheker Apotheek Haagse Ziekenhuizen Locaal coördinator: Drs. I. (Iris) Groothuis, kinderlongarts JKZ Farmacokinetiek en effectiviteit van tobramycine nebulisatie met I-NEB bij kinderen met cystic fibrosis. Dataverzameling is gaande.
38
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
KINDER MDL Naam project: T13-076 Strong Kids (Screening Tool Risk On Nutritional Status and Growth) Projectleider: Dr. K. (Koen) Joosten, kinderarts-intensivist en Dr. J. Hulst, kinderarts-MDL Erasmus MC-Sophiakinderziekenhuis, Rotterdam) Locale coördinator: D.M. (Daniëlle) Hendriks, kinderarts-MDL in het JKZ Omschrijving: Nationale, prospectieve, observationele studie naar de voedingstoestand en het risico op het ontstaan van ondervoeding van kinderen bij opname in het ziekenhuis. Inclusie is gaande. Naam project: T13-054 Coel Kids Porjectleider: Dr. L. (Luisa) Mearin, kinderarts MDL, LUMC, Leiden Locale coördinatoren: D.M. (Daniëlle) Hendriks, kinderarts-MDL en M.J.M. (Margot) Smit, kinderarts Omschrijving: Onderzoek naar de effectiviteit van en de tevredenheid met het jaarlijks onderzoek van kinderen met coeliakie via internet versus een poliklinisch bezoek. Inclusie is gaande. Naam project: T13-068 Eosinofiele oesophagitis* Projectleider: D.M. (Daniëlle) Hendriks en A. (Anemone) van den Berg, kinderartsen MDL JKZ Omschrijving: Nationaal, multicenter, retospectief onderzoek naar de symptomen, diagnostiek en behandeling van kinderen met een eosinofiele oesophagitis. Data verzamelen is afgerond. Data in bewerking. Naam project: T14-031 IBD live: teenagers at the Wheel Projectleider: Dr. P.F (Patrick) van Rheenen, kinderarts MDL, UMCG, Groningen Locale coördinator: D.M. (Daniëlle) Hendriks, kinderarts MDL JKZ Omschrijving: Effectiviteit en veiligheid van begeleiding van kinderen met IBD via het internet. Inclusie is gaande. Naam project: T14-096 Happy IBD Projectleider: Prof.Dr. J.C. (Hankje) Escher, kinderarts MDL, Erasmus MC, SKZ, Rotterdam Locale coördinator: D.M. (Daniëlle) Hendriks Omschrijving: Studie naar de effectiviteit van ziekte (IBD) specifieke gedragstherapie (CGT) bij jongeren met IBD en verhoogde klachten van angst en/of depressie met betrekking tot psychische en medische uitkomstmaten. Multicenter, prospectieve studie. Inclusie is gaande.
K I N D E R N E U R O LO G I E Naam project: T12-078 THIKHO studie Project leider: E.W. (Erik) Baars (Louis Bolk Instituut, Driebergen) Locale coördinator: I. (Irina) Snoeck, kinderneuroloog JKZ Omschrijving: Multicenter, gerandomiseede studie naar de effectiviteit van transcedente meditatie of hypnotherapie versus standaard medische zorg bij de behandeling van kinderen met primaire hoofdpijn. Inclusie is gaande.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
39
K I N D E R R E U M ATO LO G I E Naam project: ABC project Locaal coördinator: Y. (Yvonne) Koopman-Keemink, kinderarts JKZ. Omschrijving: Opzet van een landelijk webregister over artritis en biologicals bij kinderen. Naam project: BeST for kids. Locaal coördinator: Y. (Yvonne) Koopman-Keemink, kinderarts JKZ Omschrijving: Prospectieve studie, die drie verschillende behandelingsopties bij jeugdreumapatiënten vergelijkt. Data verzameling is gaande
VOEDING BIJ KINDEREN Naam project: IJzerstatus van gezonde 6 tot 36 maanden oude peuters (IROSTAT studie)* Projectleider: Dr. F. (Frank) Brus, kinderarts JKZ Onderzoeker: M.D. Akkermans, promovendus en ANIOS kindergeneeskunde, L. (Lieke) Uijterschout, promovendus en AIOS kindergeneeskunde Omschrijving project: Onderzoek naar de prevalentie van ijzertekort bij gezonde peuters in Nederland. Onderdeel van deze studie is het vaststellen van de waarde van het RDW en het throm bocytenaantal bij het beoordelen van de ijzerstatus van deze kinderen. Multicenter, prospectief, observationeel onderzoek i.s.m. Dr. C. Hudig, klinisch chemicus HagaZiekenhuis, drs. S. Bubbers, anesthesioloog HagaZiekenhuis, prof. dr. H. van Goudoever, kinderarts, AMC/VUmc, Amsterdam, dr. S.C.A.T. Verbruggen en P.C. Teunisse, beiden Sophia Kinderziekenhuis/Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam. Data-analyse is afgerond. Publicatie in voorbereiding. Naam project: IJzerstatus van gezonde prematuren geboren na een zwangerschapsduur van 32 tot 37 weken (IPI studie)* Projectleider: Dr. F. (Frank) Brus, kinderarts JKZ Onderzoeker: M.D. (Marjolijn) Akkermans, promovendus en ANIOS kindergeneeskunde, L. Uijterschout, promovendus en AIOS kindergeneeskunde Omschrijving project: Onderzoek naar de prevalentie en risicofactoren van ijzertekort bij oudere prematuren. Onderdeel van deze studie is het vaststellen van risicofactoren voor ijzertekort en ijzergebreksanemie op de leeftijd van 6 weken. Multicenter, prospectief, observationeel onderzoek i.s.m. Dr. C. Hudig, klinisch chemicus HagaZiekenhuis, prof. dr. H. van Goudoever, kinderarts, AMC/VUmc, Amsterdam, dr. B Boersma, Medisch Centrum Alkmaar en drs. P. Vos, Medisch Centrum Haaglanden. Data-analyse is afgerond. Publicatie in voorbereiding Naam project: IROCYF studie* Projectleider: Dr. F. (Frank) Brus, kinderarts JKZ Onderzoekers: M.D. (Marjolijn) Akkermans (promovendus), M. (Martje) Visser (ANIOS kindergeneeskunde) Studie naar de ijzerstatus van kinderen met CF. Cross-sectionele studie naar de ijzerstatus van kinderen met Cystic Fibrosis, in relatie tot kolonisatie met Pseudomonas aerigunosa en de waarde van verschillende parameters bij het vaststellen van de ijzerstatus bij deze kinderen. Dataverzameling is afgerond. Artikel gepubliceerd en een publicatie in voorbereiding.
40
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
Naam project: T12-052 IDea studie* Projectleider: Dr. F. (Frank) Brus, kinderarts JKZ. Onderzoeker: M.D. (Marjolijn) Akkermans, promovendus en ANIOS kindergeneeskunde, Omschrijving: Internationale, prospectieve, multicenter, dubbelblinde, gerandomiseerde studie naar de effectiviteit en veiligheid van een met micronutriënten verrijkte voeding op de ijzeren vitamine D status van kinderen in de leeftijd van 1 tot 4 jaar. Inclusie is afgerond. Data worden bewerkt. Naam project: T14-016 IRODiab studie* Projectleider: Dr. F. (Frank) Brus, kinderarts en Dr. E.C.A.M. (Mieke) Houdijk, kinderendocrinologie JKZ Onderzoeker: M.D. (Marjolijn) Akkermans, promovendus en ANIOS kindergeneeskunde Omschrijving: Onderzoek naar de prevalentie van ijzertekort bij kinderen met diabetes en de invloed van ijzertekort op het HbA1c. Prospectieve, observationele studie i.s.m. dr. B. Bakker, kinderendocrinoloog Reinier de Graaf Gasthuis Delft. Inclusie is gaande. Naam project: T14-082 IROIBD studie* Projectleider: Dr. F. (Frank) Brus, kinderarts en Dr. A. (Anemone) van den Berg, kinderarts- MDL JKZ Onderzoeker: M.D. (Marjolijn) Akkermans, promovendus en ANIOS kindergeneeskunde Omschrijving: Retrospectief onderzoek naar de prevalentie van ijzertekort bij kinderen met IBD, het gebruik van diverse parameters bij het maken van onderscheid tussen absoluut en relatief ijzertekort en de invloed van behandeling op de ijzerstatus. Inclusie is nagenoeg afgerond.
Publicaties yyCoebergh JA, Fransen van de Putte DE, Snoeck IN, Ruivenkamp C, van Haeringen A, Smit LM. A new variable phenotype in spinocerebellar ataxia 27 (SCA 27) caused by a deletion in the FGF14 gene. Eur J Paediatr Neurol 2014;18(3):413-5. yyDerksen-Lubsen GA, Moll HA. [Rare disease: centre of expertise or care guideline?]. Ned Tijdschr Geneeskd 2014;158:A8062. yyGijsbers CFM, Benninga MA, Schweizer JJ, Kneepkens CMF, Vergouwe Y, Buller HA. Validation of the Rome III criteria and alarm symptoms for recurrent abdominal pain in children. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2014;58(6):779-85. yyGijsbers CFM, Kneepkens CMF, Vergouwe Y, Buller HA. Occult constipation: faecal retention as a cause of recurrent abdominal pain in children. Eur J Pediatr 2014;173(6):781-5. yyLouwers ECFM, Korfage IJ, Affourtit MJ, Ruige M, van den Elzen APM, de Koning HJ, Moll HA. Accuracy of a screening instrument to identify potential child abuse in emergency departments. Child Abuse Negl 2014;38(7):1275-81. yyKeereweer S, Sprij AJ, Blom HM. Laryngomalacie bij een jonge adolescent. Ned Tijdschr Keel-Neus-Oorheelkunde 2014; 20(4):180-3. yyMuller PCEH, Brinkman DMC, Schonenberg D, Koopman-Keemink Y, Van den Berg JM, Bekkering WP, van Rossum M, van Suijlekom-Smit LW, Allaart CF, ten Cate R. A Comparison of Three Treatment Strategies in Recent Onset DMARD Naive Juvenile Idiopathic Arthritis: 3-Months Results of the BeSt for Kids-Study. Arthritis & Rheumatology 2014;66(12):3529-30.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
41
yyOistad LG, Wewerinke L. [A neonate with dark brown coloured buttocks and upper legs]. Ned Tijdschr Geneeskd 2014;158(3):A6929. yyOostenbroek HJ, Brand R, van Roermund PM, Castelein RM. Paediatric lower limb deformity correction using the Ilizarov technique: a statistical analysis of factors affecting the complication rate. J Pediatr Orthop B 2014;23(1):26-31. yyOtten M, Anink J, Prince F, Twilt M, Vastert S, Ten Cate R, Hoppenreijs E, Armbrust W, Gorter S, van Pelt P, Kamphuis S, Dolman K, Swart J, van den Berg J, Koopman-Keemink Y, van Rossum M, Wulffraat N, van Suijlekom-Smit L. Trends in prescription of biological agents and outcomes of juvenile idiopathic arthritis: results of the Dutch national Arthritis and Biologics in Children Register. Ann Rheum Dis 2014 Mar 18. [E-pub ahead of print] yyRenes J, Willemsen R, Mulder J, Bakker-van Waarde W, Rotteveel J, Oostdijk W, Houdijk E, Westerlaken C, Noordam C, Verrijn Stuart A, Odink R, de Ridder M, Hokken-Koelega A. New insights into factors influencing adult height in short SGA children: Results of a large multicenter growth hormone trial. Clin Endocrinol (Oxf ) 2014 Nov 20. [E-pub ahead of print] yySchots JPM, Moons P, Stoot JHMB. Management of varicella gangrenosa: a life-threatening condition from chickenpox. Case Rep Med 2014;2014:206152. yySeiger N, van Veen M, Almeida H, Steyerberg EW, van Meurs AHJ, Carneiro R, Alves CF, Maconochie I, van der Lei J, Moll HA. Improving the Manchester Triage System for pediatric emergency care: an international multicenter study. Plos One 2014;9(1):e83267. yySpaans-Hummelink EAJM, Gusdorf LMA, Groenier KH, Brand PL, Veeze HJ, Reeser HM, Bilo HJG, Kleefstra N. Increasing incidence of type 1 diabetes in children in the Netherlands: A nationwide cohort study (young DUDEs-1). Pediatric Diabetes 2014;15:90-1. yyUijterschout L, Domellof M, Abbink M, Berglund S, van Veen I, Vos P, Rovekamp L, Boersma B, Hudig C, Vos R, van Goudoever J, Brus F. Iron deficiency in the first 6 months of age in infants born between 32 and 37 weeks of gestational age. Eur J Clin Nutr 2014 Oct 15. [E-pub ahead of print] yyUijterschout L, Domellof M, Vloemans J, Vos R, Hudig C, Bubbers S, Verbruggen S, Veldhorst M, de Leeuw T, Teunisse PP, van Goudoever JB, Brus F. The value of Ret-Hb and sTfR in the diagnosis of iron depletion in healthy, young children. Eur J Clin Nutr 2014;68(8):882-6. yyUijterschout L, Vloemans J, Rovekamp-Abels L, Feitsma H, van Goudoever JB, Brus F. The influences of factors associated with decreased iron supply to the fetus during pregnancy on iron status in healthy children aged 0.5 to 3 years. J Perinatol 2014;34(3):229-33. yyUijterschout L, Swinkels DW, Domellof M, Lagerqvist C, Hudig C, Tjalsma H, Vos R, van Goudoever JB, Brus F. Serum hepcidin measured by immunochemical and mass-spectrometric methods and their correlation with iron status indicators in healthy children aged 0.5-3 y. Pediatr Res 2014;76(4):409-14. yyUijterschout L, Swinkels DW, Akkermans MD, Zandstra T, Nuijsink M, Hendriks D, Hudig C, Tjalsma H, Vos R, van Goudoever JB, Brus F. The value of soluble transferrin receptor and hepcidin in the assessment of iron status in children with cystic fibrosis. J Cyst Fibros 2014; 13(6):639-44. yyUijterschout L, Vloemans J, Vos R, Teunisse PP, Hudig C, Bubbers S, Verbruggen S, Veldhorst M, de Leeuw T, van Goudoever JB, Brus F. Prevalence and risk factors of iron deficiency in healthy young children in the southwestern Netherlands. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2014;58(2):193-8. yyUijterschout L, Nuijsink M, Hendriks D, Vos R, Brus F. Iron deficiency occurs frequently in children with cystic fibrosis. Pediatr Pulmonol 2014;49(5):458-62.
42
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
yyvan der Heijden HHAC, Brouwer ML, Hoekstra F, van der Pol P, Merkus PJFM. Reference Values of Exhaled Nitric Oxide in Healthy Children 1-5 Years Using Off-Line Tidal Breathing. Pediatric Pulmonology 2014;49(3):291-5. yyvan der Kaay DC, Van Heel WJ, Dudink J, van den Akker EL. Transient diabetes insipidus in a preterm neonate and the challenge of desmopressin dosing. J Pediatr Endocrinol Metab. 2014;27(7-8):769-71. yyVerstappen S, Mul D. A ‘picturesque’ case of transition from subcutaneous to oral treatment in neonatal diabetes. BMJ Case Rep 2014;2014. yyVerstegen RHJ, Borte S, Bok LA, van Zwieten PHT, von Dobeln U, Hammarstrom L, de Vries E. Impact of Down syndrome on the performance of neonatal screening assays for severe primary immunodeficiency diseases. J Allergy Clin Immunol 2014;133(4):1208-11. yyVreede C, Berkhout M, Sprij A, Fokkens W, Heijerman H. Ivacaftor and sinonasal pathology in a cystic fibrosis patient with genotype deltaF508/S1215N. J Cyst Fibros 2014 Aug 25. [E-pub ahead of print]
Abstracts yyAkkermans MD, Uijterschout L, van Goudoever JB, Brus F. Risk factors for iron deficiency and iron deficiency Anaemia in late preterm infants at the age of 6 weeks. Archives of Disease in Childhood 2014;99:A440-A441. yyAnink J, Prince FHM, Dijkstra M, Otten H, Twilt M, Ten Cate R, Gorter SL, KoopmanKeemink Y, Van Rossum MAJ, Hoppenreijs EPA, Van Suijlekom-Smit LWA. Long term functional outcome and quality of life of patients with refractory juvenile idiopathic arthritis treated with etanercept: Results of the Dutch arthritis and biologicals in children register. Pediatric Rheumatology 2014 Sep 17;12. yyEilander MMA, De Wit M, Rotteveel J, Aanstoot HJ, Bakker-Van Waarde WM, Houdijk ECAM, Nuboer R, Winterdijk P, Snoek FJ. A lack of confidence and management of diabetes self care in youth with behavioral problems is associated with increased HbA1c. Pediatric Diabetes 2014 Sep;15:42. yyHaisma SM, Lijftogt T, Kindermann A, Damen GM, de Ridder L, Escher JC, Mearin L, de Meij TGJ, Hendriks D, van den Berg A, George E, Hummel T, Norbruis OF, van Rheenen PF. Methotrexate after thiopurine therapy in children with Crohn’s disease: a multicenter cohort study. Journal of Crohns & Colitis 2014;8:S400-S401. yyMuller PCEH, Brinkman DMC, Schonenberg D, Koopman-Keemink Y, Van den Berg JM, Bekkering WP, van Rossum M, van Suijlekom-Smit LW, Allaart CF, ten Cate R. A Comparison of Three Treatment Strategies in Recent Onset DMARD Naive Juvenile Idiopathic Arthritis: 3-Months Results of the BeSt for Kids-Study. Arthritis & Rheumatology 2014;66(12):3529-30. yySpaans-Hummelink EAJM, Gusdorf LMA, Groenier KH, Brand PL, Veeze HJ, Reeser HM, Bilo HJG, Kleefstra N. Increasing incidence of type 1 diabetes in children in the Netherlands: A nationwide cohort study (young DUDEs-1). Pediatric Diabetes 2014 Sep;15:90-1. yyStalpers X, Verrips A, Poll-The B-T, Cobben JM, Snoeck I, De Coo I, Brooks A, Bulk S, Gooskens R, Fock A, Verschuuren-Bemelmans C, Sinke R, De Visser M, Lemmink H. Electrophysiological data of DSMA1 patients in the Netherlands. Clinical Neurophysiology 2014 Jun;125:S219. yyvan Elzakker E, Thijssen S, Schoondermark-Stolk S,Visser C, Sprij A, Ottervanger P. Intrapartum gbs screening in a delivery room with an on demand pcr: a feasability study. 24th ECCMID 2014 https://www.escmid.org/escmid_library/online_lecture_ library/?search=1¤t_page=1&search_term=elzakker
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
43
Hoofdstukken in of redactie van boeken yyBodewes FAJA, Hendriks DM. Cystische Fibrose. In: Gijsbers CFM, Groeneweg M, Kneepkens CMF, Kokke FTM, Koot BGP, Rings EHHM (redactie). Werkboek Kindermaagdarm-leverziekten. VU University press 2014;282-291 yyGijsbers CFM. Dyspepsie. In: Gijsbers CFM, Groeneweg M, Kneepkens CMF, Kokke FTM, Koot BGP, Rings EHHM (redactie). Werkboek Kindermaag-darm-leverziekten. VU University press 2014;44-48 yyGijsbers CFM, Vlieger AM. Chronische buikpijn. In: Gijsbers CFM, Groeneweg M, Kneepkens CMF, Kokke FTM, Koot BGP, Rings EHHM (redactie). Werkboek Kindermaagdarm-leverziekten. VU University press 2014;57-66 yyHendriks DM, van der Feen C, Kindermann A. Ingestie van etsende middelen. In: Gijsbers CFM, Groeneweg M, Kneepkens CMF, Kokke FTM, Koot BGP, Rings EHHM (redactie). Werkboek Kindermaag-darm-leverziekten. VU University press 2014;155-159 yyHendriks DM, Oudshoorn AJH, Kneepkens CMF. Eosinofiele gastro-intestinale syndromen. In: Gijsbers CFM, Groeneweg M, Kneepkens CMF, Kokke FTM, Koot BGP, Rings EHHM (redactie). Werkboek Kindermaag-darm-leverziekten. VU University press 2014;197-205 yyKindermann A, Gijsbers CFM. Voedingsproblemen. In: Gijsbers CFM, Groeneweg M, Kneepkens CMF, Kokke FTM, Koot BGP, Rings EHHM (redactie). Werkboek Kindermaagdarm-leverziekten. VU University press 2014;119-127 yyKindermann A, Hendriks DM, van der Feen C. Ingestie van corpora aliena. In: Gijsbers CFM, Groeneweg M, Kneepkens CMF, Kokke FTM, Koot BGP, Rings EHHM (redactie). Werkboek Kindermaag-darm-leverziekten. VU University press 2014;149-154 yyKneepkens CMF, Vonk R, Gijsbers CFM. Koolhydraatabsorptie. In: Gijsbers CFM, Groeneweg M, Kneepkens CMF, Kokke FTM, Koot BGP, Rings EHHM (redactie). Werkboek Kindermaag-darm-leverziekten. VU University press 2014;332-340 yyOudshoorn A, Hendriks DM. Eosinofiele gastro-intestinale syndromen. In: Dubois E, Duijvestijn Y, Gorissen M, de Groot H, hendriks T, Theeuwes B (redactie). Werkboek kinderallergologie. VU University press 2014;161-168 yyVan den Berg A, Kokke FTM. Exudatieve enteropathie. In: Gijsbers CFM, Groeneweg M, Kneepkens CMF, Kokke FTM, Koot BGP, Rings EHHM (redactie). Werkboek Kindermaagdarm-leverziekten. VU University press 2014;218-223.
K L I N I S C H E F YS I OT H E R A P I E Onderzoekslijnen en projecten Naam project: Risicoprofiel Projectleider: S.P.M. (Susan) Hombergen (Oostenbroek/Van Kampen, Orthopedie) Korte omschrijving project: Veel mensen hebben baat bij het ondergaan van gewrichtsvervangende operaties van heup en knie, echter een kleine groep heeft minder goede resultaten. Het scannen op preoperatieve risicofactoren kan er toe bijdragen dat men patiënten met een risico op een minder goede uitkomst voortijdig kan identificeren en daar al bij het zorgtraject rekening mee kan houden. Echter voordat een dergelijk preventief systeem ontwikkeld kan worden, is eerst noodzakelijk dat de preoperatieve factoren die invloed hebben op het uiteindelijke resultaat te identificeren. Aan de hand van deze factoren kunnen wij op basis van onze eigen database een risicoprofiel maken passend binnen onze kliniek.
44
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
KNO Publicaties yyBerkhout MC, van Velzen AJ, Touw DJ, de Kok BM, Fokkens WJ, Heijerman HGM. Systemic absorption of nasally administered tobramycin and colistin in patients with cystic fibrosis. J Antimicrob Chemother 2014;69(11):3112-5. yyBerkhout MC, van Rooden CJ, Rijntjes E, Fokkens WJ, el Bouazzaoui LH, Heijerman HGM. Sinonasal manifestations of cystic fibrosis: a correlation between genotype and phenotype? J Cyst Fibros 2014;13(4):442-8. yyBerkhout MC, van Rooden CJ, Aalbers RC, el Bouazzaoui LH, Fokkens WJ, Rijntjes E, Heijerman HGM. Temporal bone pneumatization in cystic fibrosis: a correlation with genotype? Laryngoscope 2014;124(7):1682-6. yyBommelje CC, Meinesz SF, Blom HM. Achondroplasie:cave aberrente vaatstructuren in het os temporale. Ned Tijdschr Keel-Neus-Oorheelkunde 2014; 20(2):50-3. yyKeereweer S, Sprij AJ, Blom HM. Laryngomalacie bij een jonge adolescent. Ned Tijdschr Keel-Neus-Oorheelkunde 2014; 20(4):180-3.
Abstracts yyvan Velzen AJ, Berkhout MC, Touw DJ, de Kok BM, Heijerman HGM. Pharmacokinetics of nasally administered tobramycin, colistin sulphomethate sodium and a combination of tobramycin and colistin sulphomethate sodium. Journal of Cystic Fibrosis 2014;13:S57.
L A B W E S T - H AG A ( K L I N I S C H E C H E M I E ) Projecten Naam project: Vervormbaarheid van rode bloedcellen als klinische parameter Projectleider: dr. P.F.H. (Paul) Franck Korte omschrijving project: Vervormbaarheid van rode bloed cellen wordt gemeten met behulp van een ektacytometer. De vervormbaarheid van de rode bloed cellen van patiënten met een hemolytische anemie is verstoord. Voor patiënten met een membraandefect is het meten van deze verstoring zelfs de meest gevoelige diagnostische test. Voor patiënten met een Hb-pathie waaronder sikkelcel anemie en thalassemie komt de ernst van de ziekte overeen met de mate van de verminderde vervormbaarheid . Naast de patiënten met een erfelijke hemolytische anemie, wordt ook onderzocht of de verminderde vervormbaarheid een maat is voor de ernst van andere somatische ziekten of aandoeningen waaronder Diabetes Mellitus, sepsis en nierfalen.
Publicaties yyFranck P, Dijkstra A, Ballieux B, Verheul R, Van De Ven J, Hudig F, Gillis J, Meenhuis A, Herpers R, Kusters E, Kuipers I, Ponjee G, Castel A, Cobbaert C. Regional training plan for the training of specialists in clinical chemistry in OOR Leiden. Nederlands Tijdschrift voor Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde 2014;39(4):249-63. yyFranck PF, Wijermans P. (Diagnosis of ) hemolytic anemia with a membrane defect. Nederlands Tijdschrift voor Hematologie 2014 11(1):13-21 yyMitrov-Winkelmolen L, Oude Engberink RD, Roelofs R, Ponjee GAE, Vleming LJ, Wilms EB, Geelhoed-Duijvestijn NHLM. [Metformin, renal function and lactate: the MetClear Study]. Ned Tijdschr Geneeskd 2014;158(5):A6266.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
45
yyUijterschout L, Domellof M, Abbink M, Berglund S, van Veen I, Vos P, Rovekamp L, Boersma B, Hudig C, Vos R, van Goudoever J, Brus F. Iron deficiency in the first 6 months of age in infants born between 32 and 37 weeks of gestational age. Eur J Clin Nutr 2014 Oct 15. [E-pub ahead of print] yyUijterschout L, Domellof M, Vloemans J, Vos R, Hudig C, Bubbers S, Verbruggen S, Veldhorst M, de Leeuw T, Teunisse PP, van Goudoever JB, Brus F. The value of Ret-Hb and sTfR in the diagnosis of iron depletion in healthy, young children. Eur J Clin Nutr 2014;68(8):882-6. yyUijterschout L, Swinkels DW, Akkermans MD, Zandstra T, Nuijsink M, Hendriks D, Hudig C, Tjalsma H, Vos R, van Goudoever JB, Brus F. The value of soluble transferrin receptor and hepcidin in the assessment of iron status in children with cystic fibrosis. J Cyst Fibros 2014;13(6):639-44. yyUijterschout L, Vloemans J, Vos R, Teunisse PP, Hudig C, Bubbers S, Verbruggen S, Veldhorst M, de Leeuw T, van Goudoever JB, Brus F. Prevalence and risk factors of iron deficiency in healthy young children in the southwestern Netherlands. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2014;58(2):193-8. yyWeykamp C, Franck P, Klein Gunnewiek J, de Jonge R, Kuypers A, van Loon D, Steigstra H, Cobbaert C. Harmonisation of seven common enzyme results. Clin Chem Lab Med. 2014;52(11):1549-55
Abstracts yyHenskens Y, Verhezen P, van Wijk E, Hudig C, Stroobants A, van de Kerkhof D. Evaluation of light transmission aggregometry (LTA) procedures and variations between laboratories in the Netherlands. Journal of Thrombosis and Haemostasis 2014;12:75-6. yyMeenhuis JCM, Franck PFH. Onderzoek naar IgE-gemedieerde voedselallergie. Nederlands Tijdschrift voor Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde 2014;39(2):95 yyVerheul R, Tijmensen J, Mairuhu R, Ypman P, Hudig C. Leeftijdsafhankelijke afkapwaarden voor de d-dimeer test bij verdenking op een veneuze trombo-embolie – zo klaar als een klontje? Nederlands Tijdschrift voor Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde 2014;39(2):93-94
LO N G G E N E E S K U N D E Onderzoekslijn Cystic Fibrosis Naam project: TRAFFIC Projectleider: dr. H.G.M. (Harry) Heijerman Korte omschrijving project: Een fase III onderzoek ter beoordeling van de veiligheid en werkzaamheid van langdurige behandeling met lumacaftor in combinatie met ivacaftor bij patiënten van 12 jaar en ouder met cystische fibrose die homozygoot of heterozygoot zijn voor de F508del-CFTR-mutatie. Naam project: PROGRESS Projectleider: dr. H.G.M. (Harry) Heijerman Korte omschrijving project: Een fase III vervolgonderzoek ter beoordeling van de veiligheid en werkzaamheid van langdurige behandeling met lumacaftor in combinatie met ivacaftor bij patiënten van 12 jaar en ouder met cystische fibrose die homozygoot of heterozygoot zijn voor de F508del-CFTR-mutatie.
46
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
Naam project: VICI-CF Projectleider: dr. H.G.M. (Harry) Heijerman Korte omschrijving project : Controle van meetmethoden van CFTR functie in relatie tot ziekte ernst bij CF, Validatie van In vitro Counterpart modellen In CF patiënten Naam project: TICTAC-1 Projectleider: dr. H.G.M. (Harry) Heijerman Korte omschrijving project : Het effect van voedingssupplementen (curcumine en genisteïne) bij CF patiënten met een S1251N mutatie Naam project: Osteoporose bij CF Projectleider: R. (Renske) Van der Meer Korte omschrijving project: Weergave van botdichtheid bij de Cystic Fibrosis populatie van het HagaZiekenhuis.
Onderzoekslijn oncologie Naam project: AvaALL Projectleider: H. (Henk) Codrington Korte omschrijving project: Een open-label, gerandomiseerd, fase IIIB onderzoek waarin de effectiviteit en veiligheid van de standaard behandeling wordt vergeleken met de standaard behandeling met toevoeging van bevacizumab na progressie van de ziekte bij patiënten met gevorderd (niet plaveisel) niet kleincellig longkanker, na 1e lijns behandeling met bevacizumab gecombineerd met een platinum bevattende chemotherapie
Onderzoekslijn astma/COPD Naam project: SHG/HagaZiekenhuis Projectleider: T.A.C. (Tessa) Nizet Korte omschrijving project: Analyseren van alle casuïstiek betreffende astma/COPD patiënten die bij de longartsen van het HagaZiekenhuis onder behandeling staan en zijn doorverwezen vanuit huisartsen SHG, gedurende periode 2013-2014. Naam project: Diagnosing asthma: more challenging than assumed? Projectleider: S.A. (Saar) van Nederveen Korte omschrijving project: A bronchial challenge test (BCT) with inhalation of histamine is often used to test for airway hyperresponsiveness (AHR), however the commonly measured forced expiratory volume in one second (FEV1) is effort-related. Assessing specific airway resistance (sRaw) is a more effort-independent procedure, however little is known about the correlation between FEV1 and sRaw. 121 patients were evaluated in order to learn more about the added value a SRaw test might have and it’s correlation to FEV1.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
47
Publicaties yyBerkhout MC, van Velzen AJ, Touw DJ, de Kok BM, Fokkens WJ, Heijerman HGM. Systemic absorption of nasally administered tobramycin and colistin in patients with cystic fibrosis. J Antimicrob Chemother 2014;69(11):3112-5. yyBerkhout MC, van Rooden CJ, Rijntjes E, Fokkens WJ, el Bouazzaoui LH, Heijerman HGM. Sinonasal manifestations of cystic fibrosis: a correlation between genotype and phenotype? J Cyst Fibros 2014;13(4):442-8. yyBerkhout MC, van Rooden CJ, Aalbers RC, el Bouazzaoui LH, Fokkens WJ, Rijntjes E, Heijerman HGM. Temporal bone pneumatization in cystic fibrosis: a correlation with genotype? Laryngoscope 2014;124(7):1682-6. yyConway S, Balfour-Lynn IM, De Rijcke K, Drevinek P, Foweraker J, Havermans T, Heijerman H, Lannefors L, Lindblad A, Macek M, Madge S, Moran M, Morrison L, Morton A, Noordhoek J, Sands D, Vertommen A, Peckham D. European Cystic Fibrosis Society Standards of Care: Framework for the Cystic Fibrosis Centre. J Cyst Fibros 2014;13 Suppl 1:S3-22. yyMauad T, Pozzan G, Lancas T, Overbeek MJ, Souza R, Jardim C, Dolhnikoff M, Mello G, Pires-Neto RC, Bernardi FD, Grunberg K. Immunopathological aspects of schistosomiasis-associated pulmonary arterial hypertension. Journal of Infection 2014;68(1):90-8. yyvan den Heuvel MM, Uyterlinde W, Vincent AD, de Jong J, Aerts J, Koppe F, Knegjens J, Codrington H, Kunst PWE, Dieleman E, Verheij M, Belderbos J. Additional weekly Cetuximab to concurrent chemoradiotherapy in locally advanced non-small cell lung carcinoma: efficacy and safety outcomes of a randomized, multi-center phase II study investigating. Radiother Oncol 2014;110(1):126-31. yyvan Gool MH, Aukema TS, Schaake EE, Rijna H, Codrington HE, Valdes Olmos RA, Teertstra HJ, van Pel R, Burgers SA, van Tinteren H, Klomp HM. (18)F-fluorodeoxyglucose positron emission tomography versus computed tomography in predicting histopathological response to epidermal growth factor receptor-tyrosine kinase inhibitor treatment in resectable non-small cell lung cancer. Ann Surg Oncol 2014;21(9):2831-7. yyVreede C, Berkhout M, Sprij A, Fokkens W, Heijerman H. Ivacaftor and sinonasal pathology in a cystic fibrosis patient with genotype deltaF508/S1215N. J Cyst Fibros 2014 Aug 25. [E-pub ahead of print]
Abstracts yyAukema T, Van Gool M, Schaake E, Kappers I, Codrington H, Olmos RV, Teertstra J, van Pel R, Burgers S, van Tinteren H, Klomp H. FDG PET/CT versus CT in Predicting Histopathological Response to Epidermal Growth Factor Receptor: Tyrosine-kinase Inhibitor (EGFR-TKI) Treatment in Resectable Non-small Cell Lung Cancer. Annals of Surgical Oncology 2014;21:S35. yyBerkers G, Vijftigschild L, Bronsveld I, Arets H, de Winter-de Groot K, Heijerman H, van der Ent K, Beekman J. A Beta-2 Agonist As A Cftr Activator in Cf; the Abba Study. Pediatric Pulmonology 2014;49:299-300. yyBrouwer J, Dezaire D, Brimicombe RW, Bouazzaoui LH, Heijerman HGM. Changes in antimicrobial susceptibility in adult CF patients with chronic Pseudomonas aeruginosa infection treated with daily inhalation of tobramycin or colistin. Journal of Cystic Fibrosis 2014;13:S85. yyDe Lind Van Wijngaarden-Van Den Berg, Van Der Meer R, Heijerman HGM. A placebocontrolled trial of insulin therapy with or without adjuvant metformin in patients with cystic fibrosis-related diabetes (CFRD). Journal of Cystic Fibrosis 2014;13:S12.
48
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
yyDingemans A-M, Groen HJM, Herder J, Stigt J, Smit EF, Bahce I, Dalesio O, Burgers SA, Codrington H, Ben Van Den B, Biesma B, Vincent AD, Van De Noort V, Aerts J. A randomized phase II study of paclitaxel-carboplatin-bevacizumab (PCB) with or without nitroglycerin patches (NTG) in patients (pts) with stage IV nonsquamous non-small cell lung cancer (NSCLC): Nvalt 12 (NCT01171170). Journal of Clinical Oncology 2014;32(15 SUPPL. 1). yyvan Velzen AJ, Berkhout MC, Touw DJ, de Kok BM, Heijerman HGM. Pharmacokinetics of nasally administered tobramycin, colistin sulphomethate sodium and a combination of tobramycin and colistin sulphomethate sodium. Journal of Cystic Fibrosis 2014;13:S57. yyvan Velzen AJ, Uges JWF, Le Brun PPH, Shahbabai P, Touw DJ, Heijerman HGM. Influence of breathing pattern on pulmonary aerosol deposition in patients with cystic fibrosis (CF): A pharmacokinetic approach. Journal of Cystic Fibrosis 2014;13:S30.
Letters, editorial yyBell SC, Heijerman H, Hartl D. JCF - 2014 and beyond. Journal of Cystic Fibrosis 2014;13(6):610-1.
M A AG - D A R M - L E V E R Z I E K T E N Projecten Naam project: IRIC trial Projectleider: Vanuit AMC / dr Houben/ dr Nicolai Omschrijving: Laparoscopische ileocecaalresectie versus Infliximab bij recidief M. Crohn van het terminale ileum. Naam project: SURF studie Projectleider: Vanuit AMC/ dr Houben Omschrijving: vergelijken van endoscopische controle versus behandeling met radiofrequente ablatie (RFA) bij Barrett patiënten met laaggradige dysplasie. Naam project: UC-CARES studie Projectleider: Vanuit België-Frankrijk/ dr Stuyt Omschrijving: beschrijven ziekte-last en quality of life bij patiënten met matige tot ernstige colitis ulcerosa welke op een thiopurine staan.
Publicaties yyBarendse R, Musters G, Fockens P, Bemelman W, de Graaf E, van den Broek F, van der Linde K, Schwartz MP, Houben M, van Milligen de Wit A, Witteman BJ, Winograd R, Dekker E. Endoscopic mucosal resection of large rectal adenomas in the era of centralization: Results of a multicenter collaboration. United European Gastroenterol J 2014;2(6):497-504. yyde Boer YS, van Gerven NMF, Zwiers A, Verwer BJ, van Hoek B, van Erpecum KJ, Beuers U, van Buuren HR, Drenth JPH, den Ouden JW, Verdonk RC, Koek GH, Brouwer JT, Guichelaar MMJ, Vrolijk JM, Kraal G, Mulder CJJ, van Nieuwkerk CMJ, Fischer J, Berg T, Stickel F, Sarrazin C, Schramm C, Lohse AW, Weiler-Normann C, Lerch MM, Nauck M, Volzke H, Homuth G, Bloemena E, Verspaget HW, Kumar V, Zhernakova A, Wijmenga C, Franke L, Bouma G. Genome-wide association study identifies variants associated with autoimmune hepatitis type 1. Gastroenterology 2014;147(2):443-52.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
49
yyde Boer EM, Brink MA, HoubenMH, van OijenAH, de Boer WA. No correlation between the month of birth and the likelihood of developing inflammatory bowel disease later in life.Open Journal of Gastroenterology 2014;4:192-7. yyFuentes S, van Nood E, Tims S, Heikamp-de Jong I, ter Braak CJF, Keller JJ, Zoetendal EG, de Vos WM. Reset of a critically disturbed microbial ecosystem: faecal transplant in recurrent Clostridium difficile infection. ISME J 2014;8(8):1621-33. yyNicolai MPJ, Keller JJ, de Vries L, van der Meulen-de Jong A, Nicolai JJ, Hardwick JCH, Putter H, Pelger RCM, Elzevier HW. The impact of sexual abuse in patients undergoing colonoscopy. Plos One 2014;9(1):e85034. yySloothaak DA, van den Berg MW, Dijkgraaf MG, Fockens P, Tanis PJ, van Hooft JE, Bemelman WA; collaborative Dutch Stent-In study group. Oncological outcome of malignant colonic obstruction in the Dutch Stent –In 2 trial. Br J Surg.2014;101(13):1751-7 yyvan Gerven NMF, Verwer BJ, Witte BI, van Erpecum KJ, van Buuren HR, Maijers I, Visscher AP, Verschuren EC, van Hoek B, Coenraad MJ, Beuers UHW, de Man RA, Drenth JPH, den Ouden JW, Verdonk RC, Koek GH, Brouwer JT, Guichelaar MMJ, Vrolijk JM, Mulder CJJ, van Nieuwkerk CMJ, Bouma G. Epidemiology and clinical characteristics of autoimmune hepatitis in the Netherlands. Scandinavian Journal of Gastroenterology 2014:49(10):1245-54. yyvan Nood E, Speelman P, Nieuwdorp M, Keller J. Fecal microbiota transplantation: facts and controversies. Curr Opin Gastroenterol 2014;30(1):34-9.
Abstracts yyKunzli HT, Schoon EJ, Houben MH, Bergman JJ, Weusten BL. Efficacy and safety of Halo90-RFA-ablation using the simple protocol (3x15j-No cleaning). Gastrointestinal Endoscopy 2014;79(5 SUPPL. 1):AB135. yyWalter D, Van Boeckel PG, Groenen M, Weusten BL, Witteman BJ, Tan G, Brink MA, Nicolai J, Tan AC, Alderliesten J, Venneman NG, Laleman W, Jansen JM, Bodelier A, Wolters F, Van Der Waaij L, Breumelhof R, Peters FT, Scheffer RCH, Leenders M, Hirdes MM, Vleggaar FP, Siersema PD. Metal stent placement is cost-effective for palliation of malignant common bile duct obstruction: A randomized controlled trial. Gastrointestinal Endoscopy 2014;79(5 SUPPL. 1):AB157-AB158.
M E D I S C H E M I C R O B I O LO G I E Projecten Naam project: SoM studie (Single‐ or Multiple‐occupancy room isolation of patients colonized with ESBLproducing Enterobacteriaceae). Projectleider: Prof. dr. J.A.J.W. Kluytmans, VU MC en Amphia Ziekenhuis. Korte omschrijving studie: Onderzoek naar een verschil in verspreiding van ESBL vormende bacteriën bij isolatie op zaal of op een 1‐persoonskamer. Multi center studie.
50
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
Naam project: CRYPTO- studie Projectleider: B. (Barbara) Schimmer, RIVM Korte omschrijving studie: Een patiënt-controle onderzoek naar sporadische cryptosporidiose. Doel van de studie: het identificeren van bronnen en risicofactoren voor sporadische cryptosporidiose. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door het RIVM samen met dedeelnemende laboratoria. Het uiteindelijke doel is om in het kader van de volksgezondheid betere controlestrategieën te bepalen voor het voorkomen vansporadische Cryptosporidium-infecties. Studieduur: Over een periode van 2 jaar worden ongeveer 2000 patiënten met cryptosporidiose met een vragenlijst benaderd door de deelnemende microbiologische laboratoria Naam project: Virale luchtweginfecties bij kinderen Projectleider: E.P.M. (Erica) van Elzakker Korte omschrijving onderzoek: Vergelijkend onderzoek van vier diagnostische kits voor moleculaire diagnostiek van respiratoire virale infecties. In samenwerking met de kinderartsen van het Juliana Kinderziekenhuis en de afdeling virologie van het LUMC.
Publicaties yyHouben AJM, Oostdijk EAN, van der Voort PHJ, Monen JCM, Bonten MJM, van der Bij AK, Vlaspolder F, Cohen Stuart JWT, van Hees BC, Vijfhuizen J, der Kuil WA, Alblas J, Frentz D, Leenstra T, Muilwijk J, Notermans DW, de Greeff SC, van Keulen PHJ, Kluytmans JAJW, Mattsson EE, Sebens, Frenay, Maraha B, Heilmann FGC, Halaby T, Versteeg D, Hendrix R, Schellekens JFP, Diederen BMW, de Brauwer EIGB, Stals FS, Bakker LJ, Dorigo-Zetsma JW, van Zeijl JH, Bernards AT, de Jongh BM, Vlaminckx BJM, Horrevorts A, Kuipers S, Wintermans RGF, Moffie B, Brimicombe RW, Jansen CL, Renders NHM, Hendrickx BGA, Buiting AGM, Kaan JA, Thijsen SFT, Deege MPD, Ekkelenkam MB, Tjhie HT, van Zwet AA, Voorn GP, Ruijs GJHM, Wolfhagen MJHM. Selective decontamination of the oropharynx and the digestive tract, and antimicrobial resistance: A 4 year ecological study in 38 intensive care units in the Netherlands. Journal of Antimicrobial Chemotherapy 2014;69(3):797-804. yyLodi S, Logan R, Sterne J, Olson A, Van Sighem A, Jose S, Justice A, Goulet J, Meyer L, Seng R, Vourli G, Dabis F, Vandenhede M-A, Hernan M, Dunn D, Porter K, Glabay A, Orkin C, Jones K, Fisher M, Perry N, Pullin A, Churchill D, Gazzard B, Nelson M, Asboe D, Bulbeck S, Mandalia S, Clarke J, Delpech V, Anderson J, Munshi S, Post F, Easterbrook P, Khan Y, Patel P, Karim F, Duffell S, Man S-L, Williams I, Gompels M, Dooley D, Schwenk A, Ainsworth J, Youle M, Lampe F, Smith C, Grabowska H, Chaloner C, Ismajani PD, Bansi L, Hill T, Phillips A, Sabin C, Walsh J, Weber J, Kemble C, Mackie N, Winston A, Leen C, Wilson A, Bezemer DO, Gras LAJ, Kesselring AM, Van Sighem AI, Zaheri S, Van Twillert G, Kortmann W, Branger J, Prins JM, Kuijpers TW, Scherpbier HJ, Van Der Meer JTM, Wit FWMN, Godfried MH, Reiss P, Van Der Poll T, Nellen FJB, Lange JMA, Geerlings SE, Van Vugt M, Pajkrt D, Bos JC, Van Der Valk M, Grijsen ML, Wiersinga WJ, Brinkman K, Blok WL, Frissen PHJ, Schouten WEM, Van Den Berk GEL, Veenstra J, Lettinga KD, Mulder JW, Vrouenraets SME, Lauw FN, Van Eeden A, Verhagen DWM, Van Agtmael MA, Perenboom RM, Claessen FAP, Bomers M, Peters EJG, Richter C, Van Der Berg JP, Gisolf EH, Schippers EF, Van Nieuwkoop C, Van Elzakker EP, et al. Opportunistic infections and AIDS malignancies early after initiating combination antiretroviral therapy in high-income countries. AIDS 2014;28(16):2461-73.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
51
yyOostdijk EAN, Kesecioglu J, Schultz MJ, Visser CE, de Jonge E, van Essen EHR, Bernards AT, Purmer I, Brimicombe R, Bergmans D, van Tiel F, Bosch FH, Mascini E, van Griethuysen A, Bindels A, Jansz A, van Steveninck FAL, van der Zwet WC, Fijen JW, Thijsen S, de Jong R, Oudbier J, Raben A, van der Vorm E, Koeman M, Rothbarth P, Rijkeboer A, Gruteke P, Hart-Sweet H, Peerbooms P, Winsser LJ, van Elsacker-Niele A-M, Demmendaal K, Brandenburg A, de Smet AM, Bonten MJM. Effects of decontamination of the oropharynx and intestinal tract on antibiotic resistance in ICUs: a randomized clinical trial. JAMA 2014;312(14):1429-37. yyvan Koppen EJ, van Buren M, Nijhoff MF, Brimicombe R, Purmer IM. Diagnostic difficulties in disseminated histoplasmosis in an immunocompromised patient. Netherlands Journal of Critical Care 2014;18(3):24-6.
Abstracts yyBrouwer J, Dezaire D, Brimicombe RW, Bouazzaoui LH, Heijerman HGM. Changes in antimicrobial susceptibility in adult CF patients with chronic Pseudomonas aeruginosa infection treated with daily inhalation of tobramycin or colistin. Journal of Cystic Fibrosis 2014;13:S85. yyvan Elzakker E, Thijssen S, Schoondermark-Stolk S,Visser C, Sprij A, Ottervanger P. Intrapartum gbs screening in a delivery room with an on demand pcr: a feasability study. 24th ECCMID 2014 https://www.escmid.org/escmid_library/online_lecture_ library/?search=1¤t_page=1&search_term=elzakker
MONDZIEKTEN, KAAK- EN AANGEZICHTSCHIRURGIE Publicaties yyRaijmakers P, Temmerman O, Saridin C, Heyligers I, Becking A, van Lingen A, Lammertsma A. Quantification of 18F-Fluoride Kinetics: Evaluation of Simplified Methods. J Nucl Med 2014;55(7):1122-7.
N E U R O LO G I E Publicaties yyArntz RM, van Alebeek ME, Synhaeve NE, Brouwers PJ, van Dijk GW, Gons RA, den Heijer T, de Kort PLM, de Laat KF, van Norden AG, Vermeer SE, van der Vlugt MJ, Kessels RPC, van Dijk EJ, de Leeuw FE. Observational Dutch Young Symptomatic StrokE studY (ODYSSEY): study rationale and protocol of a multicentre prospective cohort study. BMC Neurol 2014;14:55. yyBerkhemer OA, Fransen PSS, Beumer D, van den Berg LA, Lingsma HF, Yoo AJ, Schonewille WJ, Vos JA, Nederkoorn PJ, Wermer MJH, van Walderveen MAA, Staals J, Hofmeijer J, van Oostayen JA, Lycklama AN, Boiten J, Brouwer PA, Emmer BJ, de Bruijn SF, van Dijk LC, Kappelle LJ, Lo RH, van Dijk EJ, de Vries J, de Kort PLM, van Rooij WJ, van den Berg JSP, van Hasselt BAAM, Aerden LAM, Dallinga RJ, Visser MC, Bot JCJ, Vroomen PC, Eshghi O, Schreuder THCM, Heijboer RJJ, Keizer K, Tielbeek AV, den Hertog HM, Gerrits DG, van den Berg-Vos R, Karas GB, Steyerberg EW, Flach HZ, Marquering HA, Sprengers MES, Jenniskens SFM, Beenen LFM, van den Berg R, Koudstaal PJ, van Zwam WH, Roos YBWE, van der Lugt A, van Oostenbrugge RJ, Majoie CBLM, Dippel DWJ. A randomized trial of intraarterial treatment for acute ischemic stroke. N Engl J Med 2015;372(1):11-20.
52
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
yyContarino MF, van den Munckhof P, Tijssen MAJ, De Bie RMA, Bosch DA, Schuurman PR, Speelman JD. Selective peripheral denervation: comparison with pallidal stimulation and literature review. Journal of Neurology 2014;261(2):300-8. yyContarino MF, Bour LJ, Verhagen R, Lourens MAJ, de Bie RMA, van den Munckhof P, Schuurman PR. Directional steering: A novel approach to deep brain stimulation. Neurology 2014;83(13):1163-9. yyde Beer M, Engelen M, van Geel BM. Frequent occurrence of cerebral demyelination in adrenomyeloneuropathy. Neurology 2014;83(24):2227-31. yyDuijsens H, Spaander F, van Dijk L, Treurniet F, Keunen R, Mosch A, Majoie C, van Overhagen H. Endovascular treatment in patients with acute ischemic stroke and apparent occlusion of the extracranial internal carotid artery on CTA. J Neurointerv Surg 2014 Aug 12. [E-pub ahead of print] yyGilhuis HJ, Panwar A, Van Duinen SG, De Jong FJ. Apnea and dysphagia as the sole features of an alpha-synucleinopathy. Neurology 2014;83(21):1988-9. yyPelzer N, Vandersteene J, Bekooij TJS, Schoonman GG, Wirtz PW, Vanopdenbosch LJ, Koppen H. Are atraumatic spinal needles as efficient as traumatic needles for lumbar puncture? Neurol Sci 2014;35(12):1997-9. yySmit RAJ, Treurniet FEE, Koppen H. Trigeminal autonomic headaches caused by a multinodular goiter--a case report. Headache 2014;54(8):1369-70. yySpaander FHM, Vink T, Natte R, de Bruijn SFTM. Onion-shaped white matter disease? Clin Neurol Neurosurg 2014;126:123-5. yyTitulaer MJ, Hoftberger R, Iizuka T, Leypoldt F, McCracken L, Cellucci T, Benson LA, Shu H, Irioka T, Hirano M, Singh G, Cobo Calvo A, Kaida K, Morales PS, Wirtz PW, Yamamoto T, Reindl M, Rosenfeld MR, Graus F, Saiz A, Dalmau J. Overlapping demyelinating syndromes and anti-N-methyl-D-aspartate receptor encephalitis. Ann Neurol 2014;75(3):411-28. yyvan Sonderen A, Wirtz PW, Verschuuren JJGM, Titulaer MJ. Treatment options for Lambert-Eaton myasthenic syndrome. Expert Opinion on Orphan Drugs 2014;2(2): 159-67. yyvan Uden I, Tuladhar A, de Laat K, van Norden A, Norris D, van Dijk E, Tendolkar I, de Leeuw F. White Matter Integrity and Depressive Symptoms in Cerebral Small Vessel Disease: The RUN DMC Study. Am J Geriatr Psychiatry 2014 Jul 19. [E-pub ahead of print]
Abstracts yyde Beer MH, van Geel BM. High frequency of additional cerebral involvement in adrenomyeloneuropathy (AMN). European Journal of Neurology 2014;21:187. yyde Beer MH, van Geel BM. High frequency of additional cerebral involvement in adrenomyeloneuropathy (AMN). Journal of Neurology 2014;261:S130. yyZijdewind JM, Dijkmans AC, Purmer IM, Treurniet F, Wirtz PW. An aggressive case of PCR negative varicella zoster virus induced transverse myelitis. European Journal of Neurology 2014;21:434. yyZijdewind JM, Dijkmans AC, Purmer IM, Treurniet F, Wirtz PW. An aggressive case of PCR negative varicella zoster virus induced transverse myelitis. Journal of Neurology 2014;261:S288.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
53
Letters yyZijdewind JM, Dijkmans AC, Purmer IM, Treurniet F, Wirtz PW. An aggressive case of PCR negative varicella zoster virus induced transverse myelitis. Neurol Sci 2014;35(6):961-3.
De Nederlandse Hoofdpijn Vereniging reikt jaarlijks de Pramod R. Saxena prijs uit. De prijs is een aanmoediging aan jonge onderzoekers om wetenschappelijk onderzoek voort te zetten. Tijdens de jaar bijeenkomst van de Nederlandse Hoofdpijn Vereniging werd neuroloog H. (Hille) Koppen verrast met de Saxena prijs 2013.
54
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
N E U R O S E K S U O LO G I E Publicaties yyJanssen PKC, Olivier B, Zwinderman AH, Waldinger MD. Measurement errors in polymerase chain reaction are a confounding factor for a correct interpretation of 5-HTTLPR polymorphism effects on lifelong premature ejaculation: a critical analysis of a previously published meta-analysis of six studies. Plos One 2014;9(3):e88031. yyJanssen PKC, Zwinderman AH, Olivier B, Waldinger MD. Serotonin Transporter Promoter Region (5-HTTLPR) Polymorphism Is Not Associated With Paroxetine-Induced Ejaculation Delay in Dutch Men With Lifelong Premature Ejaculation. Korean J Urol 2014;55(2):129-33. yyJanssen PKC, van Schaik R, Zwinderman AH, Olivier B, Waldinger MD. The 5-HT(1)A receptor C(1019)G polymorphism influences the intravaginal ejaculation latency time in Dutch Caucasian men with lifelong premature ejaculation. Pharmacol Biochem Behav 2014;121:184-8. yyJanssen PK, Touw D, Schweitzer DH, Waldinger MD. Nonresponders to daily paroxetine and another SSRI in men with lifelong premature ejaculation: a pharmacokinetic dose-escalation study for a rare phenomenon. Korean J Urol 2014;55(9):599-607. yyJanssen PK, Schaik Rv, Olivier B, Waldinger MD. The 5-HT2C receptor gene Cys23Ser polymorphism influences the intravaginal ejaculation latency time in Dutch Caucasian men with lifelong premature ejaculation. Asian J Androl 2014;16(4):607-10. yyKolle O, Kropman RF, Waldinger MD, Schultheiss D. Interview with Oswalt Kolle (1928-2010): German sex education pioneer. J Sex Med 2014;11(7):1876-81. yyWaldinger MD. Ejaculatio praecox, erectio praecox, and detumescentia praecox as symptoms of a hypertonic state in lifelong premature ejaculation: a new hypothesis. Pharmacol Biochem Behav 2014;121:189-94.
OOGHEELKUNDE Projecten Naam project: ROP screening in het JKZ met de RETCam. Follow–up van 30 maanden. Projectleiders: Mw. N. (Nicola) Kuiper, oogarts; Mw. Dr. E.V.M.J. (Esmeralda) Kuppens, oogarts; Mw. C.A.I. (Charlotte) Schotborgh, ANIO oogheelkunde Korte omschrijving project: Sinds april 2012 hebben de oogartsen in het HAGA ziekenhuis de beschikking over de RETCam. Dit is een digitale funduscamera voor screening van prematuren op prematurenretino pathie (ROP). Dit is de meest voorkomende oorzaak van vermijdbare blindheid op kinderleeftijd. Alle prematuur geboren kinderen in het JKZ worden volgens de ROP richtlijn geincludeerd. De resultaten worden beschreven. De RETCam draagt bij aan een kwalitatief hoogwaardige oogheelkunde zorg voor prematuur geboren kinderen binnen ons ziekenhuis maar ook op landelijk niveau. Het HAGA ziekenhuis is een van de weinige topklinische ziekenhuizen in Nederland die de beschikking heeft over de RETCam naast de academische ziekenhuizen.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
55
Publicaties yyAdelman RA, Parnes AJ, Michalewska Z, Ducournau D; European Vitreo-Retinal Society (EVRS) Retinal Detachment Study Group. Clinical variables associated with failure of retinal detachment repair: the European vitreo-retinal society retinal detachment study report number 4. Ophthalmology 2014;121(9):1715-9. yyBamonte G, van den Biesen PR. Vitreous base visualisation through trans-scleral illumination with a standard 25-gauge light probe. Br J Ophthalmol 2014;98(2):281-3. yyRamdas WD, Vervaet CJWC, Bleyen I. Corneal topography for pancorneal toric edge rigid gas-permeable contact lens fitting in patients with keratoconus, and differences in age and gender. Cont Lens Anterior Eye 2014;37(1):20-5.
ORTHOPEDIE Projecten Naam project: PARBO Projectleider: P.E. (Pol) Huijsmans Korte omschrijving project: In dit onderzoek bij een rotator cuff letsel onderzoeken wij of het inspuiten van Botox in de gehechte pees het herstel van deze patiënten kan versnellen. In theorie zorgt de Botox, dat wanneer de pees gehecht is, de spier zich niet kan aanspannen. Hierdoor kan de spier de hechtingen niet lostrekken. Het doel is om proefpersonen in het nabehandelingstraject meer vrijheid en minder afhankelijkheid van andere mensen te bieden. Naam project: Anker Projectleider: P.E. (Pol) Huijsmans Korte omschrijving project: De incidentie van rotatorencuff-laesies, varieert tussen de 10-35%. Deze laesies kunnen aanleiding geven tot pijnklachten, beperking van de functie van de schouder en zelfs invaliditeit. Goede resultaten van arthroscopische behandelingen van de rotatorencuff worden beschreven in de literatuur. Echter, er wordt weinig geschreven over de compli caties van deze ingreep. In onze kliniek hebben wij ervaren dat bij het gebruik van biologisch oplosbare botankers, wij meer postoperatieve stijfheid van de schouder zien in de eerste maanden na de operatie dan wanneer er gebruikt wordt gemaakt van kunststof of titanium botankers. In dit onderzoek willen wij dan ook onderzoeken of bio-oplosbare ankers meer postoperatieve stijfheid van de schouder (en dus postoperatieve beperking) geven dan niet oplosbare botankers. Naam project: GPS fasciitus plantaris Projectleider: dr. F.W.M. (Frank) Faber Korte omschrijving project: Het doel van deze studie is om te kijken of een injectie met bloedplaatjes voor een betere genezing zorgt dan injecties met de corticosteroïden bij patiënten met een hielspoor. Naam project: Pot(K)-Cast Projectleider: dr. T. (Tom) Hogervorst Korte omschrijving project: Samen met de orthopedisch chirurgen van het LUMC doen wij wetenschappelijk onderzoek naar het voorkómen van bloedstolsels in de vaten van het been (trombose) na een kijkoperatie van de knie.
56
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
Naam project: Heupdysplasie Projectleider: dr. H.J. (Hubert) Oostenbroek Korte omschrijving project: De standaard behandeling bij stabiele heupdysplasie is het spreiden van de benen met een soort broek (Pavlik broek). Echter het effect van deze behandeling bij stabiele heupdysplasie is nooit bewezen. Het zou wel eens kunnen zijn dat alle verbeteringen die optreden tijdens de behandeling ook zouden zijn opgetreden zonder behandeling. De spreidbehandeling geeft in een klein aantal gevallen (< 10%) complicaties, zoals een tijdelijke zenuwuitval en huidproblemen. Een ernstigste complicatie is een doorbloedingsstoornis van de heupkop. Daarom willen wij onderzoeken of de behandeling van stabiele heupdysplasie wel of geen zin heeft. Naam project: Risicoprofiel Projectleider: dr. H.J. (Hubert) Oostenbroek Korte omschrijving project: Veel mensen hebben baat bij het ondergaan van gewrichtsvervangende operaties van heup en knie, echter een kleine groep heeft minder goede resultaten. Het scannen op preoperatieve risicofactoren kan er toe bijdragen dat men patiënten met een risico op een minder goede uitkomst voortijdig kan identificeren en daar al bij het zorgtraject rekening mee kan houden. Echter voordat een dergelijk preventief systeem ontwikkeld kan worden, is eerst noodzakelijk dat de preoperatieve factoren die invloed hebben op het uiteindelijke resultaat te identificeren. Aan de hand van deze factoren kunnen wij op basis van onze eigen database een risicoprofiel maken passend binnen onze kliniek. Naam project: Validatie Heup vragenlijst Projectleider: H. (Hans-Erik) Henkus Korte omschrijving project: We hebben een functionele vragenlijst ontwikkeld voor de jonge heuppatiënt. In dit onderzoek valideren wij deze vragenlijst. Naam project: Interfase weefsel Projectleider: dr. T. (Tom) Hogervorst Korte omschrijving project: Binnen tien jaar na een het plaatsen van een heupprothese laat 10% los door “aseptic loosening”. “Aseptic loosening” wordt gekarakteriseerd door slechte vasculariseerd verbindingsweefsel. Bij patiënten waarbij een revisie van de heupprothese nodig is, wordt het verbindingsweefsel verzameld en histologisch onderzocht. Tevens wordt het weefsel onderzocht of het gestimuleerd kan worden tot sterk weefsel, zodat hypothetisch gezien in de toekomst geen chirurgische interventie nodig is. Dit is een samenwerking tussen het LUMC en het HagaZiekenhuis. Naam project: Schouderklachten Projectleider: P.E. (Pol) Huijsmans Korte omschrijving project: De schouder wordt over het algemeen gezien als een ‘moeilijk’ gewricht. Er is een veelvoud aan specifieke schouder testen beschreven, waarvan niet altijd bekend is wat de sensitiviteit en specificiteit van de test is. Het ontbreekt op dit moment aan een ‘evidence based’ systematische aanpak van schouderklachten. Met dit onderzoek willen we bepalen waar het meest voorkomende anamnestische punctum maximum van pijnklachten per subgroep pathologie zich bevindt. En de sensitiviteit, specificiteit, positief en negatief voorspellende waarde per specifieke locatie voor de meest voorkomende subgroep van pathologie berekenen. Dit zou een eenvoudige manier zijn om onderscheid te maken tussen de verschillende aandoeningen in de schouder.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
57
Naam project: Bio-pro vs mtp1-dese Projectleider: dr. F.W.M. (Frank) Faber Korte omschrijving project: Een retrospectief onderzoek naar de verschillen in het herstel na het plaatsen van een MTP-1 prothese genaamd “Biopro”en het vastzetten van het gewricht (MTP1-dese). Dit is een samenwerking tussen het MC Haaglanden en het HagaZiekenhuis. Naam project: reversed schouderprothese Projectleider: P.E. (Pol) Huijsmans Korte omschrijving project: In dit retrospectieve onderzoek vergelijken we de beweging in de schouder en de functionele scores na a) het wel of niet terughechten van subscapularispees, en b) het plaatsen van de prothese in 0 of 20 graden retroversie bij reversed totale schouderprothese. Naam project: Attune Projectleider: N.R.A. (Niels) Baas Korte omschrijving project: Het doel van dit onderzoek is te beoordelen hoeveel tijd het kost om te herstellen na een knievervangende operatie waarin een ATTUNE knie-implantaat is geplaatst. Het wetenschappelijke onderzoek vraagt de mening over de werking van de knie en verzamelt klinische gegevens over het ATTUNE knie-implantaat. Naam project: Afbreekbare ballonnen Projectleider: P.E. (Pol) Huijsmans Korte omschrijving project: Het in kaart brengen van de resultaten van patiënten met niet-hechtbare peesscheuren van de rotator cuff, die behandeld worden met een biologisch afbreekbare ballon. Naam project: Literatuurstudie: Systematisch review Bisfosfonaten en heupfractuur Projectleider: dr. T. (Tom) Hogervorst Korte omschrijving project: Door middel van een literatuuronderzoek willen we de associatie in kaart brengen tussen het gebruik van bisfosfonaten en spontane femurfracturen. Naam project: Survival voorste benadering Projectleider: H. (Hans-Erik) Henkus Korte omschrijving project: Het doel van deze studie is het bepalen van de survival van de heupprotheses die geïmplanteerd zijn via de voorste benadering. Naam project: Learning curve voorste benadering Projectleider: J. (Joris) vd Lugt Korte omschrijving project: Een retrospectief onderzoek om de learning curve bepalen van de voorste benadering voor het plaatsen van een heupprothese. Naam project: Ligamys Projectleider: N.R.A. (Niels) Baas Korte omschrijving project: Een onderzoek naar de effectiviteit en veiligheid van het behandelen van een acute voorste kruisband ruptuur in de knie door middel van een “Ligamys” hulpmiddel en techniek.
58
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
Publicaties yyBouma H, Slot NJ, Toogood P, Pollard T, van Kampen P, Hogervorst T. Where is the neck? Alpha angle measurement revisited. Acta Orthop 2014;85(2):147-51. yyBouma H, Hogervorst T, Audenaert E, Krekel P, van Kampen P. Can Combining Femoral and Acetabular Morphology Parameters Improve the Characterization of Femoroacetabular Impingement? Clin Orthop Relat Res 2014 Nov 11. [E-pub ahead of print] yyEilander W , Faber FWM. Resection of bilateral giant Achilles tendon xanthomas with a tendon sparing technique. A case report. Clin Res Foot Ankle 2014;2(3):150. doi: 10.4172/2329-910X.1000150 yyFikkers J, Bouma H, de Boer S, Toogood P, van Kampen P, Hogervorst T. What Ape Proximal Femora Tell Us About Femoroacetabular Impingement: A Comparison. Clin Orthop Relat Res 2014 Jul 1. [E-pub ahead of print] yyHogervorst T, Vereecke EE. Evolution of the human hip. Part 1: the Osseous Framework. J Hip Preserv Surg 2014. doi: 10.1093/jhps/hnu013 yyHogervorst T, Vereecke EE. Evolution of the human hip. Part 2: Muscling the double extension. J Hip Preserv Surg 2014. doi: 10.1093/jhps/hnu014 yyLongo UG, Loppini M, Rizzello G, Romeo G, Huijsmans PE, Denaro V. Glenoid and humeral head bone loss in traumatic anterior glenohumeral instability: a systematic review. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc 2014;22(2):392-414. yyOostenbroek HJ, Brand R, van Roermund PM, Castelein RM. Paediatric lower limb deformity correction using the Ilizarov technique: a statistical analysis of factors affecting the complication rate. J Pediatr Orthop B. 2014;23(1):26-31.
PAT H O LO G I E Publicaties yySpaander FHM, Vink T, Natte R, de Bruijn SFTM. Onion-shaped white matter disease? Clin Neurol Neurosurg 2014;126:123-5.
PLASTISCHE CHIRURGIE Projecten Naam project: BRIOS studie (Breast Reconstruction in one stage) Projectleider: M.J.I. (Marjorie) Braam Korte omschrijving project: De afdeling plastsiche chirurgie van het Hagaziekenhuis is in 2013 gestart met de BRIOS studie (Breast Reconstruction in one stage) waarbij direct een definitieve prothese wordt geplaatst met toevoeging van een biologisch (porcien) matje: Strattice. Vrouwen met een kleine cupmaat (kleine C cup) kunnen hiervoor in aanmerking komen en meedoen aan een blinde loting. De groep van patiënten met Strattice worden vergeleken met patiënten die de zg. twee-stappen methode krijgen aangeboden. Dit is een ingreep waarbij eerst een tissue expander in een eerste operatie en plaatsing van een definitieve prothese in een tweede operatie plaatsvindt. Tot nu toe doen 120 vrouwen vanuit diverse centra mee aan deze studie. Het onderzoek beoogt 140 vrouwen te includeren tot maart 2015. Aan deze studie doen de volgende centra mee: Erasmus Medisch Centrum, Maastricht Universitair Medisch Centrum, Universitair Medisch Centrum Groningen, Haga Ziekenhuis Den Haag Uitvoerend Arts-onderzoeker: Drs. R.E.G. Dikmans VU medisch centrum
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
59
Naam project: PROMS (Patient Reported outcome Measures in breast reconstruction) Projectleider: M.J.I. (Marjorie) Braam Korte omschrijving project: In 2014 is gestart met het prospectieve cohort onderzoek PROMS. Doelstellingen van het onderzoek zijn de effectiviteit van de behandeling ( mammareconstructie) vanuit het perspectief van de patiënt bepalen door preoperatieve en postoperatieve vragenlijsten met elkaar te vergelijken. 26 patiënten die een reconstructie volgens de DIEP flap methode hebben ondergaan zijn in middels geiincludeerd. Naam project: Arthroscopic distal hemitrapeziectomy versus open hemitrapeziectomy without interposition in osteoarthritis of the first CMC joint. Projectleider: A.R. (Richard) Koch Korte omschrijving: Een multicenter onderzoek samen met het Sint Franciscus Gasthuis. Het is een gerando miseerde vergelijkende studie naar de uitkomst van open hemi-trapzectomie vs artro scopische hemi-trapezectomie als behandeling voor duimbasis artrose. Naam project: tubureuze borsten Projectleider: M.J.I. (Marjorie) Braam Korte omschrijving project: Case report van een patiënt met tubureuze borsten beiderzijds en de behandeling. Naam project: granuloma pyogenicum Projectleider: S. (Sander) Beekmans Korte omschrijving project: Case report van een patient met een plotseling ontstane zwelling in het onderooglid en de behandeling. Naam project: spoelcelmelanoom Projectleider: S. (Sander) Beekmans Korte omschrijving project: Case report van een patiënt met het spoelcelmelanoom en de behandeling.
Publicaties yyVan Steveninck- Barends JM. Borstreconstructie volgens de DIEPflap methode. WCS Nieuws 2014;30(1):4
Letters yyKoch AR. Response to the Letter to the Editor on: Dorsal Capsuloplasty for Dorsal Instability of the Distal Ulna (J Wrist Surg 2013;2(2):168-175). J Wrist Surg 2014;3(2):157
60
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
R A D I O LO G I E Projecten Naam project: RAPPER studie Projectleider: Dr. H. (Hans) van Overhagen Korte omschrijving project: Retrograde versus antegrade placement of a double-J cathteter in patients with extrinsic ureter obstruction. Onderzoek in samenwerking met LUMC Urologie en afdeling Urologie HagaZiekenhuis. Naam project: IODIL study Projectleider: Dr. H. (Hans) van Overhagen Korte omschrijving project: Odinated contrast DILution in digital subtraction angiography of the limb: a randomized controlled trial with three different concentrations of iodine. Multicenter studie, samen werking met AMC.
Publicaties yyBerkhout MC, van Rooden CJ, Rijntjes E, Fokkens WJ, el Bouazzaoui LH, Heijerman HGM. Sinonasal manifestations of cystic fibrosis: a correlation between genotype and phenotype? J Cyst Fibros 2014;13(4):442-8. yyBerkhout MC, van Rooden CJ, Aalbers RC, el Bouazzaoui LH, Fokkens WJ, Rijntjes E, Heijerman HGM. Temporal bone pneumatization in cystic fibrosis: a correlation with genotype? Laryngoscope 2014;124(7):1682-6. yyBomer J, Klerx-Melis F, Holscher HC. Painful paediatric hip: frog-leg lateral view only! Eur Radiol 2014;24(3):703-8. yyColaris JW, Oei S, Reijman M, Holscher H, Allema JH, Verhaar JAN. Three-dimensional imaging of children with severe limitation of pronation/supination after a both-bone forearm fracture. Arch Orthop Trauma Surg 2014;134(3):333-41. yyDuijsens H, Spaander F, van Dijk L, Treurniet F, Keunen R, Mosch A, Majoie C, van Overhagen H. Endovascular treatment in patients with acute ischemic stroke and apparent occlusion of the extracranial internal carotid artery on CTA. J Neurointerv Surg 2014 Aug 12. [E-pub ahead of print] yyFransen PSS, Beumer D, Berkhemer OA, van den Berg LA, Lingsma H, van der Lugt A, Roos YBWE, Dippel DWJ, Dippel DW, Brouwer PA, Roos YB, Majoie CB, van Oostenbrugge RJ, van Zwam WH, Boiten J, Nijeholt GJ, Wermer MJ, Van Walderveen MA, Kappelle LJ, Lo RT, van Dijk EJ, de Vries J, Schonewille WJ, Vos JA, Hofmeijer J, van Oostayen JA, Vroomen PC, Eshghi O, De Kort PL, Van Rooij WJ, Keizer K, Tielbeek X, De Bruijn WF, Van Dijk LC, Van den Bergh JSP, Van Hasselt BA, Aerden LA, Dallinga RJ, Schreuder TH, Heijboer RJ, Den Hertog HM, Gerrits DG, Visser MC, Bot JC. MR CLEAN, a multicenter randomized clinical trial of endovascular treatment for acute ischemic stroke in the Netherlands: Study protocol for a randomized controlled trial. Trials 2014;15(1):343. yyKooiman J, Sijpkens YWJ, van Buren M, Groeneveld JHM, Ramai SRS, van der Molen AJ, Aarts NJM, van Rooden CJ, Cannegieter SC, Putter H, Rabelink TJ, Huisman MV. Randomised trial of no hydration vs. sodium bicarbonate hydration in patients with chronic kidney disease undergoing acute computed tomography-pulmonary angiography. J Thromb Haemost 2014;12(10):1658-66. yyRijkee M, van Eps R, Wever J, van Overhagen H, van Dijk L, Knippenberg B. Predictors of Failure of Closure in Percutaneous EVAR Using the Prostar XL Percutaneous Vascular Surgery Device. Eur J Vasc Endovasc Surg 2014 Nov 22. [E-pub ahead of print]
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
61
yySpaander FHM, Vink T, Natte R, de Bruijn SFTM. Onion-shaped white matter disease? Clin Neurol Neurosurg 2014;126:123-5. yySpreen M, Vink T, Knippenberg B, Reekers J, van Dijk L, Wever J, van Eps R, van Overhagen H. Transpopliteal stenting of femoral occlusions in patients with critical limb ischemia using a 4-French system. Cardiovasc Intervent Radiol 2014;37(4):908-13. yyTan M, Mol GC, van Rooden CJ, Klok FA, Westerbeek RE, Iglesias Del Sol A, van de Ree MA, de Roos A, Huisman MV. Magnetic resonance direct thrombus imaging differentiates acute recurrent ipsilateral deep vein thrombosis from residual thrombosis. Blood 2014;124(4):623-7. yyvan Overhagen H, Reekers J. Uterine Artery Embolization for Symptomatic Leiomyomata. Cardiovasc Intervent Radiol 2014 Dec 4. [E-pub ahead of print]
Abstracts yyKooiman J, De Vries J-P, Van Der Heyden J, Sijpkens YW, Van Dijkman PR, Wever JJ, van Overhagen H, Vahl AC, Aarts NJ, Verberk IJ, Brulez HF, Hamming JF, van der Molen AJ, Cannegieter SC, Putter H, Van Den Hout WB, Rabelink TJ, Huisman MV. Randomized trial of 1-hour sodium bicarbonate vs. Standard saline hydration in patients with chronic kidney disease undergoing intra-arterial contrast administration. Circulation 2014 Nov 25;130. yyvan Overhagen H. Drug-eluting stents in all short BTK lesions: Pro. Cardiovascular and Interventional Radiology 2014;37(2 SUPPL. 1):S129-S130. yyvan Overhagen H. Percutaneous direct jejunostomy and gastrojejunostomy. Cardiovascular and Interventional Radiology 2014;37(2 SUPPL. 1):S89-S90. yyWeltings S, Van Der Meer R, Van Erkel A, Roshani H, Elzevier H, van Dijk L, van Overhagen H. Antegrade double-j ureteral stent insertion: Experiences over the past 8 years. Urology 2014;84(4 SUPPL. 1):S265-S266. yyZijdewind JM, Dijkmans AC, Purmer IM, Treurniet F, Wirtz PW. An aggressive case yyof PCR negative varicella zoster virus induced transverse myelitis. European Journal of Neurology 2014; 21:434 yyZijdewind JM, Dijkmans AC, Purmer IM, Treurniet F, Wirtz PW. An aggressive case of PCR negative varicella zoster virus induced transverse myelitis. Journal of Neurology 2014;261:S288
R A D I OT H E R A P I E Onderzoekslijnen Naam onderzoekslijn: APBI bij het mammacarcinoom Projectleider Haga: dr. F. (Frank) Gescher Korte omschrijving: Onderzoek naar de behandeling waarbij alleen het operatiegebied van de mamma wordt bestraald. Naam onderzoekslijn: Critics studie Projectleider Haga: dr. G.G.M. (Gabrielle) Speijer Korte omschrijving: Onderzoek waarin de aanvullende waarde van postoperatieve chemoradatie wordt vergeleken met die van postoperatieve chemotherapie alleen, bij patiënten die na neo-adjuvante chemotherapie worden geopereerd vanwege maagkanker.
62
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
Projecten Naam project: Rapido studie Projectleider Haga: dr. J-H. (Jan-Huib) Franssen Korte omschrijving project: Onderzoek naar overleving van patiënten met een lokaal uitgebreid rectumcarcinoom na kortdurende bestraling, gevolgd door langdurige chemotherapie, voorafgaand aan operatie. Naam project: Ontwikkeling van een efficiënte, dagelijkse check van Radiotherapie bestralingsapparatuur Projectleider: dr. E.M. (Erik) Franken Korte omschrijving project: Ontwikkeling van een efficiënte, dagelijkse check van vrijwel alle belangrijke punten van de Radiotherapie bestralingsapparatuur, als aanvulling op bestaande kwaliteitsborgingssystemen. De benodigde informatie wordt afgeleid uit metingen van “apparatuuropwarm-bestralingsvelden” die ’s ochtends sowieso moeten worden gegeven. Meting en verwerking gebeurt inmiddels routinematig. Over dit project wordt in 2015 op Europees Radiotherapie congres (ESTRO) gerapporteerd. Naam project: Implementatie van nieuwe plan-evaluatie normen voor Radiotherapie bestralingsplannen Projectleider: dr. E.M. (Erik) Franken Korte omschrijving project: Implementatie van een generiek opgezette plan-evaluatie tool. Dit ter evaluatie van Radiotherapie bestralingsplannen, zoals voor elke patient ontwikkeld in Pinnacle software (Philips). Deze tool volgt de internationale rapportage-richtlijnen van de International Commission on Radiation Units & Measurements (ICRU, rapport nr. 83). De evaluatie omvat zowel rapportage over de coverage en evt. overdosering van het doelgebied als over de dosis in kritieke organen.
SPOEDEISENDE GENEESKUNDE Publicaties yyPeeters SYG, Hoek AE, Mollink SM, Huff JS. Syncope: risk stratification and clinical decision making. Emerg Med Pract 2014;16(4):1-22. yyUittenbogaard AJM, de Deckere ERJT, Sandel MH, Vis A, Houser CM, de Groot B. Impact of the diagnostic process on the accuracy of source identification and time to antibiotics in septic emergency department patients. Eur J Emerg Med 2014;21(3):212-9. yyvan Hasselt FM, Thier CSM, van Rijswijk E, Loonen AJM. Is Somatic Health Screening in Patients With Severe Mental Illness of Added Value? Perspectives in Psychiatric Care 2014;50(3):186-92.
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
63
Naast het beheersen van vakinhoudelijke en algemene competenties, is presenteren ook een belangrijke vaardigheid om je publiek te interesseren voor je boodschap. Op de foto M. (Marthe) Hofman, SEH-arts KNMG in opleiding.
S TA FA F D E L I N G E N Publicaties Raad van Bestuur yyvan Essen JR, Bosch JM, Hans EW, van Houdenhoven, Hurink JL . Reducing the number of required beds by rearranging the OR-schudle. Or Spectrum 2014; 36(3):585-605.
U R O LO G I E Projecten Naam project: Fysiologie ureter peristaltiek in relatie tot Adrenerge en Nitrerge receptoren Projectleider: dr. H. Roshani Samenwerking met UvA, afdeling Moleculaire Biologie en Klinisch Anatomie. Naam project: RAPPER studie Projectleider: Dr. H. (Hans) van Overhagen, afdeling Radiologie en dr. H. (Hossain) Roshani, afdeling Urologie Korte omschrijving project: Retrograde versus antegrade placement of a double-J cathteter in patients with extrinsic ureter obstruction. Onderzoek in samenwerking met LUMC Urologie en afdeling Radiologie HagaZiekenhuis.
64
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
Naam project: Extracorporal Shock Wave Litotripsie (ESWL) Projectleider: dr. H. (Hossain) Roshani Korte omschrijving project: onderzoek naar verkalkte hart kleppen, samenwerking met Cardiologie Hagaziekenhuis.
Publicaties yyKropman RF, Schipper J. Hematoma or “partial priapism” in the proximal part of the corpus cavernosum. J Sex Med 2014;11(10):2618-22. yyvan der Wielen GJ, van Rossum-Arguedas Flores OS, Bellaar Spruyt JA, Froeling FMJA. Antibiotische behandeling van infectieuze complicaties en urosepsis na een transrectale prostaatbiopsie of goudmarkerimplantatie. Tijdschrift voor Urologie 2014;4(6):134-8. yyWeltings S, Roshani H, Leenarts J, Pelger R. Considerations in minimally invasive surgery for renal and ureteric calculi: A bicenter quality control study. Current Urology 2014;7(3):122-6.
Abstracts yyGraafland N, Roshani H, Barten E, Jaspars J, Van Winkel P, Pelger R, Elzevier H. Satisfaction and tolerability among men with advanced hormone-dependent prostate carcinoma treated with one-monthly subcutaneous administration of degarelix in the netherlands. Urology 2014;84(4 SUPPL. 1):S97-S98. yyLely FC, Zuiverloon TC, Boormans JL, Abas C, Lurkin I, Roshani H, Oomens E, van der Hoeven J, Boevé E, Zwarthoff EC. Mutaties in PIK3CA en FGFR3 correleren met een gunstige prognose na radicale cystectomie voor het spierinvasief blaascarcinoom. Tijdschrift voor Urologie 2014;4: 88-89. yyPlanken E, van der Wielen GJ, Sobels A, Wilms EB, Froeling FMJA. Prostaatweefselspiegels van cefazoline en ciprofloxacine als pre-TURP-profylaxe. Tijdschrift voor Urologie 2014;4(7):162. yyWeltings S, Van Der Meer R, Van Erkel A, Roshani H, Elzevier H, van Dijk L, van Overhagen H. Antegrade double-j ureteral stent insertion: Experiences over the past 8 years. Urology 2014;84(4 SUPPL. 1):S265-S266.
Boeken yyKropman RF. “Penisdeviaties toen en nu”. Canon van de urologie 2014: 68-9. ISBN/EAN: 978-94-90826-34-5
Letters yyKropman RF. De multiculturele voorhuid. Tijdschrift voor Seksuologie 2014;38:29
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
65
O V E R Z I C H T O P L E I D I N G E N E N S TAG E S ( M E D I S C H E ) V E R V O LG O P L E I D I N G E N 22 erkende opleidingen waarvan: 6 A-opleidingen: Cardiologie, Longziekten, Neurologie, Radiologie, SEH en Klinische Chemie 19 RGS erkende opleidingen: 1. Anesthesiologie, 2. Cardiologie, 3. Gynaecologie/Obstetrie, 4. Heelkunde met deelopleiding Longchirurgie, 5, Interne Geneeskunde, 6. KNO 7. Kindergeneeskunde, 8. Pathologie, 9. Longziekten, 10. MDL, 11. Medische Microbiologie, 12. Neurologie, 13. Oogheelkunde, 14. Orthopedie, 15. Radiologie, 16. Reumatologie, 17. SEH (profiel), 18. Tropengeneeskunde (profiel), 19. Urologie 3 overig erkende opleidingen: Klinische chemie, Gezondheidszorg-Psychologie, Ziekenhuisfarmacie 3 Stages: Hematologie, Huisartsgeneeskunde, IC
66
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
O P L E I D E R S P E R 1 9 F E B R UA R I 20 15 OPLEIDING
INSTANTIE
OPLEIDING
INSTANTIE
1.
Opleider Anesthesiologie J.A.M. (Jan) de Haas Plaatsvervangend opleider: T. (Tim) van der Zwan)
B
Opleider MDL dr. M.H.M.G. (Martin) Houben 12. Plaatsvervangend opleider: A. (Abha) Bhalla
2.
Opleider Cardiologie dr. M. J.W. (Marco) Götte Plaatsvervangend opleider: Dr. H. (Hemanth) Ramanna
A
13.
Opleider Medische Microbiologie E.P.M. van Elzakker (Erica) Plaatsvervangend opleider: R.W. (Ronald) Brimicombe
B
3.
Opleider Gezondheidszorg psychologie D.T. (Detty) van der Beek
14.
A
4.
Opleider Gynaecologie/Obstetrie dr. B.W.J. (Bart) Hellebrekers Plaatsvervangend opleider: A. H. (Hanneke) Feitsma
Opleider Neurologie dr. S.F.T.M. (Bas) de Bruijn Plaatsvervangend opleider: dr. R.W.M. (Ruud) Keunen
B
15.
B
5.
Opleider Heelkunde dr. J.J. (Jan) Wever Plaatsvervangend opleider: dr. J.W.S. (Jos) Merkus Opleider deelopleiding Longchirurgie dr. W.H. (Willem Hans) Steup
Opleider Oogheelkunde: dr. P.R. (Pieter)van den Biesen Plaatsvervangend opleider: dr. E.V.M.J (Esmeralda) Kuppens
B
16.
Opleider Orthopedie dr.R.L.M (Ruud) Deijkers Plaatsvervangend opleider: dr. T. (Tom) Hogervorst
B
6.
Opleider Pathologie dr. F.J. (Freek) Bot plaatsvervangend opleider: dr. R. (Remco) Natté
B
7.
Opleider Interne Geneeskunde dr. M.O. (Maarten)van Aken Plaatsvervangend opleider: dr. M.C. (Marjolijn) van Buren
B
Opleider KNO dr. H.M. (Henk) Blom Plaatsvervangend opleider: P.W. (Jan Pieter) Koopman
B
9.
Opleider Kindergeneeskunde dr. F. (Frank)Brus Plaatsvervangend opleider: A. (Anemone) van den Berg
B
10.
Opleider Klinische Chemie dr. P.F.H. (Paul)Franck Plaatsvervangend opleider: dr. F. (Francisca) Hudig
A
8.
Opleider Longziekten dr. H.G.M. (Harry) Heijerman 11. Plaatsvervangend opleider: H.E. (Henk) Codrington
Hematologie
Opleider Radiologie dr. H. (Hans) van Overhagen Plaatsvervangend opleider: 17. dr. A.P.G. (Adrianus) van Gils (beoogd opleider) C.J. (Jan Kees) van Rooden (beoogd plv. opleider)
A
18.
Opleider Reumatologie R.J (Robbert) Goekoop Plaatsvervangend opleider: dr. H.K. (Karel) Ronday
B
19.
Opleider SEH H.G.W.M. (Hub) van der Meulen Plaatsvervangend opleider: beoogd: A.F. (Arjen) Westra
A
Opleiders tropengeneeskunde A.H.J. (Alfred) van Meurs - kindergeneeskunde 20. (hoofdopleider) M.E. (Marloes) van Huizen - gynaecologie) dr. J.W.S. (Jos) Merkus – heelkunde 21.
Opleider Urologie F.M.J.A. (Frank) Froeling Plaatsvervangend opleider: dr. H. (Hossain) Roshani
22.
Opleider ziekenhuisfarmacie Haga B.E. (Liesbeth) Bosma Opleider Apotheek Haagse Ziekenhuizen: dr. L.E.(Loes) Visser
A
Stage hematologie
Dr. M.R. (Martin) Schipperus
Huisartsgeneeskunde
HVRC
Stage SEH
S.Y.G. (Suzanne) Peeters
Huisartsgeneeskunde
HVRC
Stage kindergeneeskunde
A.H.J. (Alfred) van Meurs
Huisartsgeneeskunde
HVRC
Stage psychiatrie
M.P.H. (Maria) van der Meer
Stage Intensive Care
Dr. M. (Mirelle) Koeman
Intensive Care
B
HagaZiekenhuis | Wetenschappelijk jaarverslag 2014
B
67
Colofon Dit wetenschappelijk jaarverslag van het HagaZiekenhuis wordt uitgegeven door de HagaAcademie. De uitgave is tot stand gekomen in samenwerking met de afdeling Communicatie van het HagaZiekenhuis. Uitgave: Wetenschappelijk jaarverslag 2014 Redactie dr. M. (Marijke) Mol, informatiespecialist dr. F. (Femke) van der Sman, wetenschapscoördinator Fotografie Hans Oostrum Fotografie Vormgeving De VormCompagnie, Houten Productie en contact E.G. (Elly) van Schaik (coördinatie en eindredactie), senior communicatieadviseur HagaZiekenhuis afdeling Communicatie Leyweg 275, 2545 CH Den Haag telefoon 070 - 210 1893
[email protected] Oplage: 750 exemplaren
© Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld.Evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.
Locatie Leyweg Leyweg 275 2545 CH Den Haag Telefoon 070 - 210 00 00 Locatie Sportlaan Sportlaan 600 2566 MJ Den Haag Telefoon 070 - 210 00 00 Locatie Juliana Kinderziekenhuis Leyweg 275 2545 CH Den Haag Telefoon 070 - 210 00 00 Locatie Zorgplein Westland Zandeveltplein 39 2692 AH ’s Gravenzande Telefoon 0174 - 417 227 Locatie Buitenpolikliniek Wateringse Veld Dublinweg 1-3 2548 TM Den Haag Telefoon 070 - 372 11 00 www.hagaziekenhuis.nl