Werkvel opdracht 17 (Wat kunnen wij in Europa aan grensoverschrijdende problemen doen?)
Toelichting op de opdracht
In deze opdracht gaan jullie kijken naar grensoverschrijdende problemen. Dit doen jullie aan de hand van een aantal teksten uit het boek ‘ontdek Europa’. Ten eerste gaan jullie pagina’s 36, 37 en 38 van het boek lezen. Daarna gaan jullie zelf een aantal grensoverschrijdende problemen bedenken. En hoe kunnen deze het beste worden opgelost? Vervolgens gaan jullie pagina 44 van het boek lezen. Aan de hand van deze tekst gaan jullie met elkaar in overleg over de toekomst van Europa. Hieronder vinden jullie bovendien een aantal teksten over hoe de Europese Unie samenwerkt over de grenzen heen.
Succes en veel plezier!
1
Europa in de wereld De Europese Unie houdt zich steeds meer bezig met het buitenland. De EU probeert de leefomstandigheden daar te verbeteren. Bijvoorbeeld door armoedebestrijding, het verbeteren van de mensenrechten en het voorkomen van oorlogen. Armoede, veiligheid en mensenrechten
Het bestrijden van de armoede gebeurt onder andere door het geven van geld. Het geld wordt gebruikt voor bijvoorbeeld onderwijs en zorg. De EU geeft ook geld bij rampen. Denk aan een overstroming of hongersnood. Bijvoorbeeld de aardbeving in Haïti. Daarnaast is er steeds meer handel tussen de EU en ontwikkelingslanden. Hoewel dit mogelijkheden geeft voor ontwikkelingslanden, worden deze ook beperkt. Boeren in Europa krijgen namelijk subsidie van de Europese Unie. Hierdoor kunnen ze hun producten voor een lagere prijs verkopen. Ontwikkelingslanden kunnen vaak niet voor een even lage prijs producten verkopen want zij krijgen hiervoor geen subsidie van Europa. Het voorkomen van oorlogen gebeurt door te bemiddelen tussen de ruziënde partijen. Ook kunnen de landen van de Europese Unie militairen sturen die tussen beide komen en de vrede bewaken. Dit gaat echter niet altijd helemaal goed. In ruil voor hulp van de Europese Unie behandelen regeringen in ontwikkelingslanden hun volk beter. De EU kan bijvoorbeeld mensenrechten verbeteren in landen waar ze mee samenwerkt. Dat kan vriendelijk door advies te geven of door meer handel te beloven. Het kan ook minder vriendelijk: een land krijgt geen geld meer tot het stopt met het schenden van de mensenrechten.
2
De Europese Unie kan niet altijd wat doen in het buitenland
Samen werken aan een buitenlands beleid is niet makkelijk. Voordat de Europese Unie kan praten met andere landen over belangrijke zaken, moeten alle lidstaten het er mee eens zijn. Soms wil één lidstaat niet praten met een land buiten Europa over een probleem. Dit kan zijn omdat die lidstaat bang is dat daardoor de handel met dat land in gevaar komt. Dit betekent dan dat de rest van de Europese Unie ook niets kan doen. Een goed voorbeeld hierbij is het aarzelen om streng op te treden tegen Rusland. Veel landen in Europa zijn namelijk afhankelijk van Rusland voor gas, zo ook Nederland. De landen van de EU kunnen ook besluiten om iets te doen als niet alle landen, maar wel een meerderheid van de 27 landen dat wil. Dan moeten wel eerst de regels van de EU veranderd worden. Voordeel is dat de EU vaker met één stem kan spreken in de wereld. Naar een grote groep landen met dezelfde mening wordt sneller geluisterd dan naar één land. Nadeel is dat je als land niet altijd helemaal zelf het buitenlands beleid kan bepalen.
Handelsbeleid De Europese Unie voert de meeste spullen ter wereld uit. En ze voert, na de Verenigde Staten, het meeste in. Daarmee is de EU verantwoordelijk voor een vijfde van de wereldhandel. Samenwerken
Om hun handelsbelangen in de wereld te beschermen, werken de landen die lid zijn van de Europese Unie samen bij de handel met andere landen. Bij de handel tussen EU-landen worden geen invoerrechten geheven. Dat betekent dat zij niet extra hoeven te betalen als ze producten in een 3
ander land verkopen. Dat maakt handel tussen de lidstaten goedkoper en het maakt de producten die je uiteindelijk in winkels koopt, goedkoper. Voorbeeld: vroeger moest een Franse autofabriek geld aan Nederland betalen om hier auto's te mogen verkopen. Nu hoeft dat niet meer. De Franse fabriek kan daardoor makkelijker (en goedkoper) auto's in Nederland verkopen. Tegelijkertijd hoeft een Nederlandse fabriek ook niet extra te betalen om televisies in Frankrijk te verkopen. Zo kunnen de fabrieken hun producten makkelijker in een ander land aanbieden. Wie een auto of een televisie wil kopen, heeft bovendien meer keus.
Handel met landen buiten Europa
Voor landen buiten de Europese Unie gelden deze invoerrechten wel. De EU verdient hier veel geld mee. Voorbeeld: een Chinese fabriek die in Nederland speelgoed wil verkopen, moet geld (invoerrechten) betalen aan de Europese Unie. Maar een Spaanse speelgoedfabriek kan hier zijn spullen verkopen zonder extra te betalen, omdat Spanje lid is van de EU. Daardoor kan Spanje makkelijker spullen naar Nederland uitvoeren, terwijl dat voor China moeilijker is.
Voor arme landen is het soms lastig om deze invoerrechten te betalen. Daarom hoeven zij in sommige gevallen minder te betalen om producten in te voeren in de EU. Sommige mensen willen dat de arme landen vaker op die manier geholpen worden. Anderen beschermen liever de Europese markt tegen goedkope buitenlandse producten.
Samenwerking justitie, vrijheid en veiligheid De afgelopen jaren werken de landen van de Europese Unie steeds meer samen op het gebied van misdaadbestrijding. Dit is belangrijk omdat de controles aan de grenzen tussen de landen van de EU voor een groot deel zijn opgeheven. Personen, goederen, diensten en geld mogen zonder controle de grens over.
4
Criminaliteit gaat over landsgrenzen heen
Omdat er minder grenscontroles zijn binnen Europa, kunnen misdadigers makkelijker de grens overgaan. Dat gebeurde na het wegvallen van de controles dan ook. Denk bijvoorbeeld aan mensenhandel, drugshandel en autodiefstal. De EU vindt de veiligheid van de burgers erg belangrijk. Daarom werken de politiediensten uit de landen van de EU samen om de misdaad te bestrijden. Bijvoorbeeld door het uitwisselen van gegevens. De organisatie die daarbij helpt is Europol. De bestrijding van terrorisme
Sinds de aanslagen van 11 september 2001 in New York, 11 maart 2004 in Madrid en 7 juli 2005 in Londen, is terrorismebestrijding erg belangrijk geworden in de Europese Unie. Politie en inlichtingendiensten van de verschillende Europese landen werken hierbij samen. De EU neemt bijvoorbeeld maatregelen waardoor terroristen moeilijker in Europa kunnen samenwerken. Zo is een lijst van terroristische organisaties en personen opgesteld. Ook zijn de grenscontroles aan de buitengrenzen van de Europese Unie verscherpt.
5
Klimaatverandering
'We gebruiken veel meer dan de Aarde aan kan' - dat is in het kort hoe de Nederlandse Europarlementariër Kartika Liotard het probleem samenvatte. De aarde is aan het opwarmen. Dat lijkt niet zo heel erg, maar elders in de wereld heeft dat grote gevolgen. In Afrika, maar ook dichter bij huis. In Spanje wordt al steeds meer land woestijn. Oogsten in India mislukken, de Noord- en Zuidpool smelten en in Nederland resulteert het in een stijging van de zeespiegel. We betalen een prijs, niet alleen in euro's, voor alle spullen die we hebben. De Europese Unie wil dat we net zo veel kunnen blijven kopen, maar zonder dat we het milieu er verder mee belasten. Het klimaat verandert omdat we grondstoffen gebruiken. We kappen bossen, halen olie, kolen en gas uit de grond en verbruiken veel water. Het idee is dat we die grondstoffen duurzaam gaan gebruiken. Dat wil zeggen dat we bij het gebruik zo min mogelijk schade toebrengen aan de omgeving. En dat we niet zoveel gebruiken dat er voor de volgende generatie geen grondstoffen meer over zijn. Een paar bomen kappen maakt voor een bos niet uit, dat groeit wel terug. Kap je de helft weg, dan duurt het eeuwen voor een bos weer helemaal hersteld is. We moeten dus zuinig omgaan met onze omgeving.
Maatregelen Er zijn twee manieren waarop we duurzaam kunnen leven. De eerste: we zoeken naar andere grondstoffen waar wel genoeg van is of die zelfs nooit opraken en waar het gebruik ervan niet schadelijk is. Een voorbeeld hiervan is wind- en zonne-energie. Kernenergie is een geval apart. Het opwekken van stroom via kernenergie is veel minder vervuilend dan olie of kolen. Maar het afval is wel radioactief, en dat blijft nog 6
duizenden jaren gevaarlijk. Over het gebruik van kernenergie zijn de lidstaten het dan ook nog niet eens. De Europese Unie geeft geld uit aan onderzoek naar duurzame energie. Zo steunt de EU bedrijven die windmolenparken en zonnecellen maken. Dat is nodig, maar er moet nog meer gedaan worden. De tweede manier is besparen. Ons energiegebruik moet omlaag. De Playstation 3 en de nieuwste BMW: we willen graag meer snelheid. Maar als we het milieu willen sparen, kan dat alleen als we minder stroom en minder benzine gebruiken. Dit geldt niet alleen voor het gebruik, we moeten spullen ook zuiniger produceren. Zeker als we steeds meer spullen in ons bezit willen hebben, moet wat we hebben een stuk milieuvriendelijker zijn. Efficiënter en zuiniger.
Samenwerken De Europese Unie wil dat we over ruim 10 jaar al ruim 20% minder energie verbruiken, en in 2050 nog maar 50% van wat we nu verbruiken. Om te zorgen dat we dat halen zijn er regels nodig. Apparaten moeten aan bepaalde technische eisen voldoen. Doen ze dat niet dan mogen fabrikanten hun spullen niet verkopen. Ook is er systeem bedacht waar bedrijven die meer vervuilen dan is toegestaan daar voor moeten betalen. Dus, wie zuiniger werkt is goedkoper uit. Het probleem is dat er heel veel moet worden gedaan. Dat kost veel geld en tijd, zonder dat direct te zien is of het helpt. Maar in de Europese Unie zijn we het erover eens dat, als we later nog in een schone wereld willen leven, er nu regels moeten komen. De rest van de wereld moet ook meedoen. De Europese Unie is één van de grootste vervuilers ter wereld. Daar wil de EU iets aan doen. Maar zonder de VS, China, Rusland en de rest van de wereld heeft wat wij doen niet zoveel effect. Daarom doet de EU haar best om andere landen te overtuigen meer te doen dan zijn nu van plan zijn. Dat de Europese Unie de leiding neemt kan ons ook geld gaan opleveren. Als je minder energie verbruikt hoef je ook minder olie en gas te kopen van andere landen. De elektriciteitsrekening gaat omlaag. We kunnen de technologieën die wij hebben bedacht, verkopen aan het buitenland; ook andere landen willen duurzamer gaan leven. Ook zij zullen wel moeten.
7
Asiel- en migratiebeleid Europa is een rijk werelddeel zonder oorlogen. Daarom proberen honderdduizenden mensen uit de rest van de wereld hier naar toe te komen, en hier te blijven. Dat kunnen vluchtelingen zijn die in een gammel bootje de Middellandse Zee oversteken. Maar ook Canadezen die voor hun bedrijf in Europa komen werken.
Voor alle mensen die naar de Europese Unie komen en daar willen blijven, gelden dezelfde minimumregels. De Europese Unie werkt steeds meer naar één beleid toe. Met dezelfde eisen waaraan een immigrant moet voldoen, en dezelfde procedures die ze moeten doorlopen. In juni 2008 werd overeenstemming bereikt over gezamenlijke regels voor het actief uitzetten van illegale immigranten. Samenwerken
Landen delen informatie zodat iemand niet in elk land opnieuw asiel aan kan vragen. Ook helpen de landen elkaar met de controles aan de grenzen. Er zijn Europese teams die plaatselijke politie en douane gaan helpen. Die samenwerking is nodig omdat binnen de Europese Unie mensen in de meeste landen niet meer aan de grens worden gecontroleerd. Daarom moeten afspraken worden gemaakt over de toelating van vreemdelingen. Want als één land daar veel soepeler in is, kan een immigrant vanuit dat land zonder grenscontrole naar andere EU-landen toe. Er wordt gewerkt aan strengere regels voor immigratie, zoals het invoeren van verplichte taallessen voor immigranten. Er zijn immigranten die de Europese landen graag zien komen. Dat zijn hoger opgeleiden, of immigranten die opgeleid zijn voor werk waar we hier te weinig mensen voor hebben. De Europese Unie wil het voor die
8
groep juist makkelijker maken en ze een werkvergunning geven waarmee ze gelijk aan het werk kunnen gaan.
9
