Werkplektrends 2016 Zoals elk jaar kent ook 2016 zijn eigen, unieke uitdagingen op werkgebied. Denk dit jaar aan het aantrekken en behouden van (schaars) talent, het omgaan met de steeds snellere technologische veranderingen en een kersverse generatie werknemers die de werkplek betreedt. Stuk voor stuk aandachtsgebieden maar ook zeker kansen om uw organisatie nog verder te verbeteren en te moderniseren. Forbes zette de belangrijkste werkplektrends voor 2016 op een rij: 1. De babyboomers gaan met pensioen In 2016 vindt er een belangrijke verschuiving plaats in de directie van veel ondernemingen. De Babyboomers gaan nu écht met pensioen en hun plekken worden meer en meer bezet door leden van Generatie X en Millennials. Deze nieuwe instroom stimuleert de behoefte aan leiderschapsontwikkeling en managementtrainingen. Regelmatige feedback en online leren zijn hierbij belangrijk, omdat de nieuwe generatie leidinggevenden gewend is om op deze manier kennis op te doen. Zit de nieuwe generatie eenmaal in het managementteam, dan verandert de manier waarop hun teams aangestuurd worden. De nieuwe generatie verkiest een platte organisatiestructuur, geeft medewerkers veel eigen verantwoordelijkheid, vertrouwt op ICT/technologie en is gefocust op duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. 2. Flexibel werken is belangrijker dan ooit Vaste werkplekken en vaste werktijden behoren meer en meer tot het verleden. Maar liefst 64% van de managers verwacht dat medewerkers ook buiten kantoortijd bereikbaar zijn. Andersom kiezen mensen steeds vaker voor een werkgever die een grote mate van flexibiliteit biedt. Hiermee samenhangend stijgt de acceptatie van zogeheten ‘draaideurmedewerkers’- medewerkers die de organisatie verlaten en later weer terugkomen. Voorheen waren organisaties niet erg happig op dit soort medewerkers, maar dat verandert. Ten eerste omdat werkende sowieso vaker van baan veranderen, ten tweede omdat exwerknemers niet langdurig ingewerkt hoeven te worden en toch frisse inzichten meebrengen. Tip: blijf in contact met voormalig werknemers zodat u ze tijdig kunt informeren over vrijkomende vacatures. 3. Mobiele devices onmisbaar op de werkplek BYOD en CYOD zijn niet meer weg te denken. De werknemer van nu eist mobiele apparatuur om op te werken – waar en wanneer ze willen. Organisaties kunnen ervoor kiezen om hun werknemers hun eigen apparatuur te laten gebruiken of om ze apparatuur van de zaak aan te bieden. Geen mobiele apparatuur accepteren/aanbieden is in ieder geval geen optie mee. Een gevolg van deze ontwikkeling is wel dat werk en privé meer en meer door elkaar heen gaan lopen. Gezondheidsapps blijven op kantoor aanstaan; zakelijke apps zijn ook thuis toegankelijk.
4. Kantoorinrichting ingezet om prestaties te optimaliseren Kantoren zijn steeds vaker gedecentraliseerd en bovendien kleiner. Een vaste werkplek is steeds minder standaard en werken op andere plekken dan kantoor juist steeds normaler. De open kantoortuin maakt plaats voor kleinere, flexibel in te delen kantoorunits die naar behoefte te gebruiken zijn. Tip: Geef werknemers de keuze tussen een gezamenlijke werkruimte, een afgesloten ruimte en een relaxruimte. Zo kan iedereen werken op de plek waar hij of zij zich prettig voelt en die aansluit bij de betreffende werkzaamheden. Goed voor de productiviteit! 5. De flexibele schil wordt groter Niet alleen kantoorruimtes en werktijden worden flexibeler, dat geldt ook voor het personeelsbestand zelf. Werkgevers zijn geschrokken van de crisis en kiezen daarom steeds vaker voor een ruime(re) flexibele schil om hun steeds kleinere vaste personeelsbestand. Dit bespaart kosten en biedt de mogelijkheid talent naar behoefte in te huren, zonder er vervolgens aan vast te zitten. Ook werkenden zelf kiezen steeds vaker voor projectmatig werken of werken als freelancer. En waarom ook niet, nu het dankzij de mobiele technologie mogelijk is altijd en overal te werken. Zelfs landsgrenzen vormen geen barrière meer. Niet voor de werkgever, niet voor de werknemer. 6. De automatisering zet door Computers en robots nemen meer relatief eenvoudige werkzaamheden over van menselijke krachten. Deze ontwikkeling zet de komende jaren alleen maar door. Dit leidt tot een verschuiving in de soort banen die nodig zijn. Werkzaamheden die automatisch kunnen, gaan ook steeds vaker automatisch en dit kost banen aan dat spectrum van de arbeidsmarkt. Aan de andere kant creëert de automatisering nieuwe banen: robots en computers moeten immers wel ontworpen, geproduceerd, geïmplementeerd en onderhouden worden. 7. Generatie Z doet zijn intrede op de werkvloer Inmiddels zijn de eerste leden van Generatie Z (geboren tussen 1994 en 2010) aan het werk gegaan. De belangrijkste kenmerken van deze generatie: gehard door de crisis, ondernemend, loyaal en realistisch. Ze verkiezen doorgroeimogelijkheden en een goede balans tussen werk en privé boven een goed salaris. Net als Generatie Y willen deze jonge werknemers graag een mentor die ze actief begeleidt bij hun eerste stappen in de werkomgeving. Ze zijn daarnaast zelf nog beter thuis in technologie dan hun voorgangers. Doe er uw voordeel mee! 8. Ouderschapsverlof wint aan belang als arbeidsvoorwaarde Naar grote waarschijnlijkheid kunnen we binnen 5 jaar een nieuwe babyboom verwachten: Generatie Y krijgt kinderen. Om het huidige talent te behouden en nieuw talent aan te trekken moeten organisaties dan ook zeker aandacht besteden aan hun beleid omtrent ouderschapsverlof. Een aantal organisaties heeft het verlof al verruimd en meer bedrijven zullen volgen. Niet alleen de moeder krijgt hierbij aandacht, ook jonge vaders eisen en krijgen steeds vaker een tijd vrijaf om voor hun pasgeboren of iets oudere kinderen te zorgen.
De crisis is voorbij – laat het verleden los! Loslaten is de leiderschapstrend van de toekomst. Laat het verleden los, laat de controle los, laat de vastigheid en kijk vooruit. Als leidinggevende bent u steeds meer bezig met het managen van verandering. Of u nu wilt of niet. U kunt zich verzetten tegen verandering en proberen vast te houden wat was, maar dat is eerlijk gezegd zonde van uw energie. Het enige dat blijft is verandering, en de veranderingen volgen elkaar steeds sneller op. Een goede leider omarmt deze veranderingen, inclusief de mogelijkheden die ze bieden. Hij probeert nieuwe ontwikkelingen niet in te dammen, maar kanaliseert ze. Dit geldt voor technologische veranderingen, organisatorische veranderingen en veranderingen in het personeelsbestand (zowel in grootte als in soort). Niets staat meer vast, alles blijft veranderen. Accepteer dat alleen mee veranderen leidt tot succes. Trends in leiderschap Het afgelopen jaar lag de focus van leidinggevenden met name op het identificeren en ontwikkelen van (verborgen) talent, duurzaamheid (zowel op het gebied van personele inzetbaarheid als milieu en energiebesparing), mensgericht in plaats van winstgericht werken, maar komend jaar verschuift die focus opnieuw. Deloitte zet de belangrijkste trends in leiderschap op een rij: 1. Mensgericht management De Millennial-manager is in opkomst. Dit betekent in heel veel gevallen een meer democratische en mensgerichte manier van leidinggeven. Millennials zijn namelijk van nature teamspelers die topprestaties leveren en verwachten. Ze zijn onafhankelijk maar houden tevens van duidelijke regels als houvast. De Millennialgeneratie is de eerste generatie die volledig opgegroeid is met technologie. Al deze kenmerken gaan hun weerslag hebben op de manier waarop ze hun medewerkers aansturen. 2. Globaal zakendoen De leidinggevende van nu moet in staat zijn een multicultureel team te leiden en effectief zaken te doen buiten de landsgrenzen. Verdiep u daarom in de landen en culturen waarmee u zakelijk gezien te maken heeft. Dat zullen er hoe dan ook alleen maar meer worden in deze steeds globalere wereld, of u nu voor een grote of kleine onderneming werkt. 3. Investeren in leiderschap belangrijker dan ooit Veel ondernemingen hebben er moeite mee om hun managementfuncties effectief in te vullen. En dat terwijl goede leidinggevenden de winst aantoonbaar stuwen. Het advies: leid de nieuwe generatie leidinggevenden intern. Roep een gericht leiderschapsprogramma in het leven dat toegespitst is op talentontwikkeling in het algemeen en de organisatiebehoefte in het bijzonder. Een goed leiderschapsprogramma werkt bovendien als een magneet op talent. Win-win.
4. Collectief denken wint terrein De heroïsche leider – een heldhaftig voorman die alle antwoorden heeft – is op zijn retour. Helemaal nu de Millennial de hogere regionen van veel organisaties bereikt (zie trend 1). Meer en meer zal deze leider een beroep doen op het ‘collectief’ om tot de beste oplossingen en strategie te komen. Hij is deze manier van samenwerken tenslotte helemaal gewend via de sociale netwerken die onlosmakelijk onderdeel van zijn leven zijn. Hiermee samenhangend experimenteren sommige organisaties al met zelfsturende teams, teams die zelfs helemaal zonder manager functioneren. 5. De pragmatisch leider heerst Leidinggeven is steeds pragmatischer, vooral omdat de hedendaagse leider nu eenmaal van nature praktisch en daadkrachtig is aangelegd. Dit betekent dat ratio en logica overheersen en dat alle bijzaken zo snel mogelijk geëlimineerd worden. Alles wat er in de organisatie gebeurt, moet zin hebben. Ook hiërarchie is minder leidend. Zit er iemand in het team die iets beter kan dan de ander, dan voert die persoon de taak uit. De leidinggevende weet heel goed dat hij niet op alle gebieden de wijsheid in pacht heeft en vindt het de normaalste zaak van de wereld om input van zijn team te vragen en daarnaar te luisteren. De vraag die altijd voorop staat is: hoe kan dit beter/ sneller/ efficiënter? 6. Manager wordt coach In lijn met trend 5 dringt het besef door dat professionals minstens even belangrijk zijn voor het succes van een onderneming als de leidinggevenden. Vaak zelfs belangrijker. Dit leidt er soms al toe dat de professional in feite hoger in de hiërarchie staat dan de manager. De leidinggevende krijgt juist meer een ondersteunende rol. Deze coachende manager stimuleert zijn team oplossingen te zoeken voor problemen (zonder die voor te kauwen), geeft vertrouwen en verantwoordelijkheid. Het positieve gevolg: degenen die in de toekomst manager worden, doen dit niet meer puur voor het geld of de status maar uit de oprechte wens om mensen te helpen zich te verbeteren. 7. Integriteit is cruciaal Na de (banken)crisis kijkt men met argusogen naar de top. Integriteit en eerlijkheid zijn belangrijker dan ooit om als goed leidinggevende gezien te worden. En om aan de top te blijven. In de huidige informatiemaatschappij blijft vrijwel niets voorgoed verborgen. Het is hierdoor goed mogelijk dat medewerkers even snel en soms zelfs sneller op de hoogte zijn van bepaalde ontwikkelingen. Niet eerlijk zijn wordt vroeg of laat afgestraft en alleen transparante en integere leiders blijven in het zadel.
Pas uw leiderschapsstijl aan – steeds opnieuw Ook al spelen er bepaalde trends op het gebied van leiderschap, met één enkele manier van leiding geven bent u er niet. Nu niet en in de toekomst niet. Situaties veranderen, geen medewerker is hetzelfde en de bedrijfsdoelstellingen wisselen continu. Een goede leidinggevende laat de manier waarop hij zijn team aanstuurt afhangen van de situatie en de behoeftes van zijn mensen op dat specifieke moment. Soms moet hij zijn mensen bij wijze van spreken knuffelen, terwijl hij de andere keer op moet treden als visionair en weer een andere keer sec moet zeggen waar het op staat. Kies uw leiderschapsstijl iedere keer opnieuw en met zorg. 1. De richtinggevende & tempobepalende leider verwacht en stimuleert uitmuntende prestaties en veel eigen initiatief. Hij geeft het goede voorbeeld en verwacht dat zijn mensen dit navolgen. Deze manier van leidinggeven werkt goed als het team al gemotiveerd is, over de juiste kennis en vaardigheden beschikt en er snel resultaat nodig is. Pas deze leiderschapsstijl niet aanhoudend toe, want dan kan hij de creativiteit de kop in drukken. 2. De gezaghebbende & vertrouwenwekkende leider neemt zijn team bij de hand richting een gemeenschappelijk einddoel, op basis van een gemeenschappelijke visie. Hoe dit doel bereikt wordt, mag ieder teamlid voor zichzelf invullen. Deze manier van leidinggeven werkt goed als het team een nieuwe richting in het vizier moet krijgen. Bijvoorbeeld omdat er dingen veranderen of als de organisatie een nieuw pad inslaat. Vertrouwenwekkende leidinggevenden stimuleren ondernemerschap en wakkeren enthousiasme voor het gemeenschappelijke doel aan. Deze manier van leidinggeven werkt vaak niet als de teamleden meer kennis hebben dan de leidinggevende. Het gezag moet ‘echt’ zijn, men moet de leider willen volgen. 3. De sussende & mensgerichte leider doet zijn best om het team ook op emotioneel gebied samen te brengen. Hij stelt mensen boven doelen. Deze manier van leidinggeven werkt erg goed in tijden van onrust of als het vertrouwen in de top ernstige schade heeft opgelopen. Gebruik deze manier van leidinggeven echter nooit als enige en ook niet te lang aan een stuk, want als het team gaat rekenen op lof en fluwelen handschoenen, werkt dit middelmatige prestaties en gebrek aan daadkracht in de hand. 4. De coachende & inspirerende leider stoomt zijn mensen klaar voor de toekomst. Hij laat ze nieuwe manieren van werken zien en stimuleert ze buiten de gebaande paden te denken en te handelen. Deze manier van leidinggeven is geschikt om mensen te helpen zich persoonlijk en professioneel te ontwikkelen en het beste uit zichzelf te halen. Iets waar ook de organisatie van profiteert. Deze manier van leidinggeven is minder geschikt als het team weerstand biedt tegen verandering en/of wanneer de teamleden hun leidinggevende gewoon geen goede coach vinden.
5. De veeleisende & autoritaire leider eist gehoorzaamheid. Hij wil dat zijn team doet wat hij zegt. Punt. Deze manier van leidinggeven is effectief in tijden van crisis, reorganisaties en tijdens acute noodsituaties, bijvoorbeeld in geval van brand. Deze harde hand kan eventueel ook aangewend worden als alle andere manieren geen effect hadden, al moet u er altijd mee oppassen. Té star en autoritair leidinggeven is namelijk ook de beste manier om mensen uiteindelijk weg te jagen en innovatie in de kiem te smoren. 6. De democratische & luisterende leider betrekt zijn teamleden bij de te nemen beslissingen. Hij vraagt hen naar hun mening en luistert daar daadwerkelijk naar. Dit is een effectieve manier van leidinggeven als het team achter een idee, een besluit of een doelstelling moet komen te staan. Ook kan een leider deze stijl toepassen als hij nieuwe input en frisse ideeën nodig heeft (en erkent dat hij ook niet alles het beste weet). Het is niet de meest geschikte manier van leiding geven in een noodsituatie, als er weinig tijd is of als het team (nog) niet voldoende informatie heeft om met goede ideeën te komen. Leiderschap na 2016 Globalisering, digitalisering en demografische- en klimaatveranderingen zijn de vier mondiale trends die al enige jaren de eisen ten aanzien van goed leiderschap dicteren, en dit in de toekomst nog meer zullen doen. Dat zegt Hay Group op basis van een internationale studie over de toekomst van leiderschap met als perspectief het jaar 2030. “We hebben vijf criteria gedefinieerd met eigenschappen die op het eerste gezicht voor de hand liggend en van alle tijden lijken te zijn. Niets is echter minder waar: er ligt een aantal cruciale veranderingen in verscholen, vooral op het gebied van transparantie, het managen van diversiteit en het delen van macht, dat vraagt om een wezenlijk andere basishouding," zegt Erin Lap, Director Leadership & Talent bij Hay Group Nederland. Het zal volgens Hay Group de komende decennia ook steeds meer om teamwerk gaan in bedrijven, niet alleen intern maar ook over de grenzen van de eigen organisatie heen. De leiders van de toekomst De leiders van 2030 moeten volgens Hay Group aan de volgende vijf criteria voldoen: Ze moeten als geen ander in staat zijn om loyaliteit binnen de organisatie te creëren; Ze moeten kunnen leidinggeven aan heterogene en diverse teams; Ze moeten teamwerk binnen en buiten de organisatie kunnen realiseren, zonder concentraties van macht; Ze moeten conceptueel en strategisch kunnen denken; Ze hebben integriteit, oprechtheid en intellectuele openheid hoog in het vaandel staan.
