WERKMAP Theatervoorstelling Het zwarte goud
Voorwoord Deze werkmap wil een hulp zijn bij de voorbereiding op en de verwerking van ‘Het zwarte goud’ in jullie lessen of projecten. Als een compleet lessenpakket kan deze werkmap wel niet bekeken worden. We hopen dat het een stimulerende en inspirerende ideeënbank kan zijn om de kleuters een aantal lesdagen voor en na de theatervoorstelling ook in de klas onder te dompelen in het thema milieu en afval. Jouw mening blijft heel belangrijk voor ons. Twijfel daarom niet om ons te contacteren indien je opmerkingen of suggesties hebt. ‘Het zwarte goud’ is een interactieve theatervoorstelling. Voor de acteurs Geert en Pascale zou het heel fijn zijn indien de kleuters voorbereid naar de voorstelling komen kijken. De opdrachtjes die het beste voor de voorstelling afgewerkt worden, zijn aangeduid met dit symbool:
Veel plezier!
Contactgegevens theatergezelschap de Kleine Speeldoos: Geert Van den Broeck Lostraat 60 2220 Heist-op-den-Berg Telefoon: 015 24 55 69 GSM: 0496 41 56 84 Mail:
[email protected] Website: www.dekleinespeeldoos.be
Voorbereiding op het theaterbezoek Een theatervoorstelling begint niet pas als iedereen op een stoel of een bank zit en de muziek start of de lichten doven, zeker niet in schoolverband. Een goede voorbereiding in de klas maakt dat het voor de kleuters een succeservaring kan worden! De voorbereiding kan twee delen bevatten: eerst en vooral kan je de kleuters nieuwsgierig maken naar het verhaal, de voorstelling zelf. Ten tweede kunnen de kleuters ook voorbereid worden op hun rol als publiek. Een kringgesprekje kan hierbij helpen: Welke kleuters zijn al eens naar een theatervoorstelling gaan kijken? Wie is er al eens naar de bioscoop geweest? Kennen ze de gedragscodes die gangbaar zijn in het theater? Kunnen ze in dit verband verschillen en overeenkomsten aanhalen tussen een bezoek aan de bioscoop en in theater? Bij een theatervoorstelling zijn de acteurs echt aanwezig. Dit in tegenstelling met de bioscoop. Daar horen de acteurs in de film het niet wanneer de mensen in de zaal bijvoorbeeld een zakje chips opendoen en dat beginnen op te eten. Echte acteurs horen dit wel en het kan storend zijn. Ook voor de buren van de snoepers kan het vervelend zijn. In een theatervoorstelling is de wisselwerking tussen de acteurs en het publiek in de zaal belangrijk om tot een geslaagde voorstelling te komen. Bespreek met de kleuters, zeker met de allerkleinsten, wat er allemaal zal gebeuren tijdens de voorstelling. Indien we in een verduisterde zaal spelen, dan zullen de lichten even uitgaan. Er zal ook een muziekje worden gespeeld. Voor heel wat kinderen is het een geruststelling als ze vooraf weten wat er met de jasjes en boekentassen gebeurt. Voor de rust van de kleuters is het belangrijk om goed op tijd te zijn. Vergeet niet om vooraf met de kleuters naar het toilet te gaan. Leerkrachten kunnen best tussen de kleuters in gaan zitten. Bespreek met je collega’s welke kleuters dicht bij jou in de buurt zullen zitten. En voor de leerkrachten… vergeet u niet uw GSM uit te zetten voor u de zaal binnengaat?
Korte inhoud Ben woont alleen op zijn ‘knusse’ appartementje. Hij is verliefd: op Dahlia. Ben is een echte grapjas en babbelaar. Daarom is hij ook zo blij met al die luisterende oortjes, en vertelt honderduit over egels en goudvissen, koeien die scheetjes laten, paprikachips en zijn dochter Grietje. Ben krijgt een brief van Grietje, met nieuws dat hem doet schrikken. Ze vindt zijn appartement zo vies, dat ze daar liever niet meer komt… tot Ben eindelijk eens opruimt en poetst. Toch lijkt Ben niet overtuigd om zijn gewoontes te veranderen. Al is hij een onstuitbare spraakwaterval bij de kleuters, één iemand durft hij niet aan te spreken: Dahlia. Dahlia kweekt en verkoopt bloemen, en is dol op alle moois en lekkers van de natuur. Ben heeft het ideale cadeau gevonden voor haar, denkt hij: een bos bloemen… van plastiek. Dahlia roept de hulp in van de kleuters om Ben wat bij te leren. Hoe een piepklein zaadje uitgroeit tot een prachtige bloem. Hoe de natuur wonderen kan doen, met een beetje zorg van ons. En over het Zwarte Goud… Maar Ben is een koppige, moeilijke leerling: Dahlia en de kleuters zullen hun beste beentje moeten voorzetten om hem zijn leven te doen beteren! En worden Dahlia en Ben toch nog een koppel?
Voorstelling van de personages
Hallo! Ik ben Ben. Dat is mijn naam. Ben. Ik heb een schat van een dochter, Grietje en woon alleen in m'n gezellige appartementje. Ik ben dol op 'weetjes', gekke verhalen uit de krant zoals dat van die koeien die scheetjes laten, en paprikachips. Ik heb een hekel aan poetsen en lust niet graag groentjes en fruit. Ben is best tevreden met z'n leventje. Toch kan hij wel wat hulp gebruiken ... Zijn dochter Grietje vindt zijn appartement vies en wil daar dus voorlopig niet meer komen. En hoe moet hij het meisje van het bloemenkraam, waar hij elke dag langsgaat gewoon om haar te kunnen zien, duidelijk maken dat hij haar echt heel leuk vindt?
Dit is Dahlia. Haar mama en papa houden van bloemen, en zij ook: ze heeft een eigen kraampje met bloemen die ze zelf kweekt. Dahlia is dol op al het mooie en lekkere dat de natuur ons geeft.
Brief van Dahlia Juf: Ben. Ik moet nadenken, om te weten of ik even veel aan je blijf denken. Ben: Horen jullie dat? Ze denkt ook de hele tijd aan mij! Juf: Je hebt me boos en verdrietig gemaakt met je stomme namaakbloemen. Ben: Lees maar verder! Juf: Maar ook had ik nog nooit van een man bloemen gekregen, behalve mijn papa. Dus ik weet niet of ik boos moet zijn of blij. Ik ben in Nederland, voor en grote vergadering van bloementelers. Ben: Nederland! Wie gaat er nu naar Nederland! Juf: Als ik morgen terug ben, zal ik wel zien of ik je nog een kans wil geven of… Ben: Yes! Horen jullie dat! Ze wil mij nog een kans geven! Juf: Ik heb nog een raadsel voor jou. Ik denk dat je daar wel van houdt. Het raadsel is: wat is Het Zwarte Goud? Ben: Het Zwarte Goud… klinkt wel spannend! Juf: Ik kom morgen bij je op bezoek, als je dat goed vindt. Tot dan? Groetjes, Dahlia.
Versje over afval
Wat een rommel in de klas ‘k wou dat het hier netjes was. Zwaaien met de voeten elkaar even groeten zwaaien met de armen dat zal ons goed verwarmen samen zijn we beresterk kom nu allen aan het werk (klap, klap)
Liedjes over afval
Ik sorteer
Nadat de kleuters het lied volledig kennen, kan je het volgende doen: In de klas liggen allerlei soorten afval (blikjes, kartonnen doosjes, papier,…) De kleuters krijgen de opdracht om al het vuil op te ruimen en tegelijk het versje op te zeggen. Wanneer er op het einde van het versje nog afval op de grond ligt, moet het versje opnieuw worden opgezegd en moeten de kleuters verder opruimen.
Liedjes die gezongen worden tijdens de voorstelling
Bloemenliedje Wie ziet die lieve bloempjes niet de bloempjes die hier geuren! Die lieve tuiltjes die ‘k u bied, zo fris en vol van kleuren!
Eerst waren ’t zaadjes o zo klein, nu zijn het mooie bloempjes, is onze natuur niet fijn, ze is toch om te zoenen!
‘k Heb ze in mijn tuin gepland, verzorgd zelfs elke morgen! Geef ze door van hand tot hand: een bloem verdrijft je zorgen!
Mensen vind je iemand fijn, geef hem of haar een bloempje, echt, zo simpel kan het zijn: een bloem is als een zoentje!
Compostliedje
In ‘t begin was er water en zand, Dan kwamen de beestjes aan land. Al dat kruipend en werkend leven Heeft de aarde haar rijkdom gegeven.
Kijk verwonderd in het rond Naar de diertjes op de grond Onder je voetjes valt veel te beleven ‘t is er toverachtig leven.
Het afval groeit nu steeds maar aan Dit kan toch zo niet meer verder gaan! De mens met al zijn verstand en zijn macht, Heeft die hier niet aan gedacht?
Kruipdiertjes speel in de grond, Wij maken de aarde weer gezond. Mensen luister, ’t is echt waar: De Aarde is een tovenaar! Mensen luister, ’t is echt waar: De Aarde is een tovenaar!
Enkele losse ideeën om te werken rond afval Ruilmarkt: Het doel van deze opdracht is de kleuters duidelijk maken dat wat de één weggooit, voor de andere interessant kan zijn. Zo geven we spullen die we niet meer nodig hebben een tweede leven. De kringwinkel werkt met hetzelfde principe. Je vindt er leuke dingen die andere mensen niet meer gebruiken. Zo zorgen we samen voor veel minder afval. Er wordt vooraf een briefje aan de ouders meegegeven met de melding dat we een ruilmarkt willen organiseren en dat elke kleuter een puzzel, een knuffelbeer, een ander stuk speelgoed of een boekje mag meebrengen waarop ze uitgekeken zijn. Wel vooraf afspreken hoeveel stuks elke kleuter meebrengt. De dag zelf laten we de kleuters alles uitstallen op een grote tafel. En dan gaan ze onderling ruilen. Het beste is dat de ruil per stuk is om alle kleuters een eerlijke kans te geven. Kinderen die niet willen ruilen, hoeven dit natuurlijk niet te doen.
Blaasvoetbal: Teken met krijt in de speelzaal of op de speelplaats een klein voetbalveldje op de grond. Twee lege schoendozen kunnen als doel dienen. Gebruik 2 rietjes als blaasinstrument. Een pingpongballetje kan als bal dienen en de wedstrijd kan beginnen. Blazen maar!
Blikkenlopen: Elke kleuters brengt 2 even grote conservenblikjes mee. Let op! Blikken kunnen vrij scherpe randen hebben dus begin met het plat slaan van de eventueel scherpe randjes. Je kan het beter meteen doen voor je later in je vingers snijdt. Boor of steek twee tegenover elkaar liggende gaten in de wand van het blik vlak bij de bodem. Steek een lang touw door de gaten en knoop de eindjes samen zodat je een lus krijgt. Het touw moet zo lang zijn dat het tussen je voet en je handen strak staat als je de lus aantrekt. Zet de blikken nu ondersteboven op de grond, dus met de bodem boven, en ga voorzichtig op de blikken staan terwijl je de lus strak trekt met je hand. Nu kan je proberen te lopen met de blikken onder je voeten. Na wat oefenen kan er misschien een race gehouden worden?
Blikkengooien: Stop de rest van een bolletje wol in een ‘eenzame’ sok en bindt deze dicht. Op een bepaalde afstand stapelt u de lege blikken op elkaar. Wie kan er de meeste omgooien?
Leeruitstap: Met de kleuters het containerpark bezoeken. Meer informatie over een begeleid bezoek aan het containerpark vind je op www.iok.be, ga naar ‘scholen verenigingen’ en doorklikken naar ‘aanbod rondleidingen’. Wil je meer weten over composteren dan is de compostkoffer een handig hulpmiddel. De compostkoffer is een koffer vol met informatie en handig materiaal om kinderen de wonderen van het composteringsproces te laten ontdekken. De koffer bevat de meeste materialen die nodig zijn om te werken met het lespakket ‘Composteren met kinderen’. Dit pakket is eveneens opgenomen in de koffer. Meer info? Surf naar www.iok.be, ga naar ‘scholen verenigingen’ en doorklikken naar ‘aanbod educatief materiaal’. Samen kijken wanneer het vuilnis van de school wordt opgehaald. … Nadien kunnen de kleuters tijdens een kringgesprek vertellen wat ze gezien hebben tijdens deze uitstapjes.
En ook: De prullenmand van de klas kan leeggemaakt worden en het afval kan gesorteerd worden. Misschien kunnen de kleuters vooraf zelf affiches ontwerpen om op de verschillende vuilbakken te plakken. Er kan op school voor een bepaalde termijn een ‘containerparkje’ gemaakt worden. De kleuters kunnen de dozen versieren met het materiaal dat overeenstemt met de doos. Een oude stoel kan omgetoverd worden in een verjaardagstoel. Op die manier kunnen oude meubelstukken een nieuwe, leuke bestemming krijgen. Verder in de werkmap zijn er verschillende ideeën verzameld om te knutselen met afvalmateriaal. Nadien kan er een tentoonstelling gehouden worden voor de ouders en de grootouders.
Oud papier verwerken: Van oude kranten maken we terug nieuw papier. We recycleren het papier met de techniek van “papier-maché”. We nemen behangerslijm en we mengen hier propjes krantenpapier onder. Als we een vaste massa hebben, kunnen we beginnen te knutselen. We kunnen onze fantasie volledig laten gaan, maar voor degenen die enkele voorbeelden willen hebben, die kunnen hieronder verder lezen: zelf poppetjes maken, blaadjes papier maken en gebruiken als bladwijzer, een ballon omkleden met papier-maché, de ballon dan kapot prikken en de papier-maché kan gebruikt worden als een luster of verschillende kleine ballonnen kunnen gebruikt worden om een kleurige slinger lichtjes te maken,…
Of anders: We lijmen verschillende bladen krantenpapier tegen elkaar. Wanneer deze stijf zijn geworden, kunnen we een masker maken. We knippen er een vorm uit en bevestigen er een elastiek aan zodat we het masker kunnen opzetten. We knippen de ogen en de mond er uit en we versieren het masker. We kunnen ook een tovenaarshoed maken. We lijmen enkele vellen krantenpapier tegen elkaar. Als het droog is, maken we er een cilinder van. De onderkant van de cilinder moet de afmeting van ons hoofd zijn zodat we dit op ons hoofd kunnen zetten. Dan maken we nog enkele kleinere bladzijden aan elkaar vast en tekenen er een grote cirkel uit. In deze cirkel tekenen we nog een kleinere cirkel. Deze cirkel moet even groot zijn als de onderkant van de cilinder.
Ook deze cirkel schilderen we even mooi, we maken hem vast aan onze cilinder en we hebben onze eigen tovenaarshoeden gemaakt!
Knutselen met waardeloos materiaal Laat de kleuters waardeloos materiaal meebrengen: lege plastic flessen of botervlootjes, melkpakken, petflessen in verschillende maten, yoghurtpotjes, schaaltjes waar vlees of vis heeft op gelegen, kroonkurken, kurken,… en we kunnen beginnen aan onze kunstwerken uit afvalmateriaal!
-
Je kan in de zandbak van de klas een heel dorp namaken met wegwerpmateriaal. Je kan zelf poppen maken met het waardeloos materiaal dat de kleuters bij hadden. …
Zelf bloemen maken Grotere bloemen: we gebruiken een leeg, rond kaasdoosje dat we geel schilderen en dat kan dan dienen als het hartje van de bloem. Nog wat blaadjes knippen uit oude tijdschriften, het doosje op een groen stokje kleven (zo’n stokje dat je gebruikt bij het planten van gewassen die omhoog moeten groeien maar er een stokje voor nodig hebben) en je bloem is af. Kleinere bloemen: Knip 2 stukken crêpepapier van 10 bij 20 cm en leg ze op elkaar, maak hiervan een harmonica en bind deze met wat garen vast in het midden, hierdoor ontstaat een strik. Vouw de strik dubbel en maak deze aan de onderkant vast met plakband. Vouw nu de bloem voorzichtig open. Maak 2 satéstokken met plakband aan elkaar vast en prik deze onderin de bloem. Wikkel hier groen crêpepapier omheen en klaar is de stengel. Uiteraard kan je ook werken met gekleurd tekenpapier om mooie bloemen te maken. Laat je fantasie maar werken! De bloemen worden gebruikt tijdens de voorstelling, dus het zou heel leuk zijn als er veel verschillende soorten bloemen zijn.
Compost Compost is een donkerbruin tot zwart, kruimelig product dat bestaat uit plantaardige resten (van groenten, fruitschillen, grasmaaisel, bladeren, snoeihout) die door micro-organismen (beestjes) bijna tot humus zijn afgebroken. Composteren is te vergelijken met wat in het bos gebeurt als afgevallen bladeren, twijgjes en dode planten zich omvormen tot donkerbruine bosgrond. Compost ruikt ook enigszins naar bosgrond. Compostering is een natuurlijk proces. Compostering vindt plaats door activiteit van bacteriën, schimmels en compostdiertjes:
Zelf lekkere groentesoep maken Benodigdheden: ajuinen, wortelen, prei, selder,… lekkere groenten die we gaan gebruiken om onze eigen lekkere groentesoep te maken. We snijden alles in kleine stukjes en laten het water koken. Nadien kruiden we onze soep naar onze smaak en smullen maar! Het afval speelt tijdens deze opdracht een belangrijke rol: waar gooien we het afval van onze groenten? In het compostvat, de compostbak of de composthoop natuurlijk. We gaan dus onze eigen compostvat opstarten of kleine composthoop maken, de natuur haar werk laten doen en het afval composteren. Vol spanning kunnen we dagelijks kijken hoe ons afval verandert in humus, vruchtbare grond die we kunnen gebruiken in de tuin of bij de planten.
Leesboekjes over afval Wat een bende! Auteur: Bonning, Tony ISBN: 978-90-5247-084-9 Prentenboek met zich als mensen gedragende, op hun achterpoten lopende dieren. Vos krijgt een brief van zijn oom dat deze komt logeren. Het is een bende in zijn hol en in grote haast ruimt hij alles op en veegt het afval in een gat in de grond: een dassenburcht. De das veegt alles in een hol: een konijnenhol. Dan komt het vuil van Vos bij Kip en daarna bij Mol terecht. Deze laat alle troep van de heuvel rollen: tot vlak voor de poten van Oom Ferdinand. Die neemt de rommel mee en legt het op de stoep van Vos. Gelukkig komt er dan net een muizenfamilie langs die alle "prachtige spulletjes" wil meenemen en Vos krijgt een compliment van Oom Ferdinand dat het hol zo netjes is. De vrolijke, grappige illustraties, steeds over twee pagina's, zijn uitgevoerd in heldere, aansprekende kleuren. De tekst staat, verdeeld in kleine blokjes, met grote letter gedrukt op de gekleurde achtergrond van de illustraties. Het taalgebruik is aangepast aan de leeftijdsgroep en leest prettig voor. Tekeningen en tekst vullen elkaar aan en vormen een goed geheel. Op de stevige omslag in kleur Oom Ferdinand met zijn armen vol rommel. Leuk prentenboek over rommel en opruimen voor kinderen van 3 tot 6 jaar. - Ineke Kop Jansen.
Lotta ruimt op Auteur: Put, Diane ISBN: 978-90-448-1782-9 Lotta de kip wil met haar twee vriendinnetjes bij de vijver gaan spelen, maar als ze daar aankomen blijkt het grasveld vol met afval te liggen. Wat nu? Ze bedenken van alles om het weg te krijgen. In het water gooien? Verbranden? Begraven? Nee, dat kan niet. Tot ze een heel goed idee krijgen. In dit vierde boek over Lotta staan het milieu en hergebruik van materialen centraal. Er wordt op een voor oudere peuters en jonge kleuters heldere wijze verteld wat je met afval wel en niet moet doen. Het is een aardig verhaal. De illustraties, die steeds over
twee pagina's doorlopen, zijn helder van kleur, vrolijk en duidelijk. Op het voorste schutblad staat een veld vol klaprozen waartussen rommel ligt, op het achterste schutblad staan tips over wat je wel en niet moet doen om milieuvriendelijk te handelen. Het boek is ook goed te gebruiken in schoolverband bij milieuprojecten. Vierde prentenboek over kip Lotta*. Vanaf ca. 4 jaar. - Edda Rekers-Hazelhoff
Lies ruimt niet graag op Auteur: Oliviers, Walter SBN: 978-90-447-0441-9 Lies is de dochter van koning Jan Drie; op het kasteel is het vies en rommelig, net als op de kamer van Lies. Koning Jan Drie vindt dat het zo niet langer kan; hij laat het kasteel schoonmaken, de troon schilderen en de vlag wassen. Hij vindt ook, dat Lies haar kamer grondig moet opruimen. Maar Lies houdt niet van opruimen. Om snel van de troep af te zijn, gooit ze alles maar uit het raam. Maar dan komt het rommelmonster... Lies leert een wijze les en als het kasteel weer helemaal schoon is, geeft koning Jan Drie een groot feest. Dit boekje - voor de beginnende lezer - maakt geen gebruik van hoofdletters en is geschreven in eenlettergrepige woorden en korte zinnen. De grote, kleurrijke illustraties zijn merendeels over beide pagina's verdeeld en de teksten zijn gedrukt in duidelijke, schreefloze letters. Een leuk boek, dat jonge lezers zeker zal aanzetten tot lezen. Geschikt voor kinderen vanaf 6 jaar. - R. Brussel
Oude rommel, nieuwe dingen Auteur: Manning, Mick ISBN: 978-90-216-1512-7 Een verhaal over wat er allemaal met een weggegooide fles kan gebeuren totdat de fles in een glasbak belandt en wordt omgesmolten tot een nieuwe fles. Het boek is uitgevoerd in liggend-A4-formaat met een stevige kaft en met anderhalve pagina grote vrolijke potloodtekeningen die met aquarelverf zijn ingekleurd. Het verhaal van
de fles is afgedrukt in een groot lettertype met daaronder de informatieve tekst in handschrifttekst. De voorlaatste bladzijden (28/29) gaan over een vijftal andere materialen die te recyclen zijn. Op de laatste bladzijden worden enkele termen uitgelegd als (vervuiling/ energie/ afval/etc). Het boek is bruikbaar als voorlees/kijkboek voor kleuters, daarnaast is het ook door oudere kinderen (7 t/m 9 jaar) zelfstandig te gebruiken om bijvoorbeeld een werkstukje te maken over recycling. Kinderen worden ook opgeroepen om zuinig te zijn met materialen en deze indien mogelijk te hergebruiken. - Ad de Laat.
Help! Ik barst! Een voorleesverhaal voor kleuters en kinderen van de eerste graad over een vuilniszak die te vol zit. Blad per blad wordt er een afvalfractie gesorteerd om te recycleren. Het verhaal kan je gebruiken als hulp wanneer je met de kleuters wil sorteren, afvalpreventie komt niet aan bod. In het boek steekt een extra lesblaadje met handige tips voor leerkrachten om in de klas het thema verder aan te pakken (ondermeer een kringgesprek, afval verzamelen in de klas en nadien sorteren, suggesties voor afvalactiviteiten in de keuzehoeken…).
De vuilnisman Auteur: Slegers, Liesbet SBN: 978-90-448-1524-5 Informatief prentenboek in vrij groot formaat over het beroep c.q. de werkzaamheden van een vuilnisman. Er wordt onder meer aandacht besteed aan de speciale kleding, benodigdheden (vuilniswagen, bezem e.d.), het ophalen van de vuilnis, de chauffeur van de vuilniswagen, het sorteren van het afval en de recycling van afval. Ter afsluiting wordt op een dubbele bladzijde het ophalen van plastic en papier en karton stapgewijs uitgelegd. Verder zijn er tips om afval te voorkomen. De tekst - beschreven vanuit het perspectief van de kleuter - is summier (ca. vijf regels per bladzijde) en op de linkerpagina afgedrukt. Daarboven staat een kleinere vierkante illustratie in dezelfde
techniek (dikomlijnde figuren, ingekleurd met gouache) als de paginagrote illustratie op de rechterbladzijde. De gestileerde tekeningen, met bolle gezichten waarbij de expressie wordt weergegeven met enkele streepjes en puntjes, vormen in combinatie met het vrolijke kleurenpalet een aantrekkelijk visueel geheel. De in het boek vermelde gang van zaken rond het ophalen van vuilnis kan afwijken van de eigen situatie. In dezelfde opzet verschenen meerdere uitgaven*. Stevige en inhoudelijk sympathieke uitgave voor kinderen vanaf ca. 3 jaar. – Redactie
Wiebe wil geen afval Auteur: Verheyde, Willy SBN: 978-90-5461-321-3 Educatief jeugdboek over het voorkomen, verwerken en sorteren van afval. In acht taferelen wordt de jeugd door 'afvalvoorkomenland' geleid. Bij ieder tafereel hoort een lied, weergegeven in tekst en bladmuziek (de uitvoering is op de bijgevoegde cd te horen), en een achtergrondtekst. Wiebe, de hoofdpersoon die net een feestje (afval!) achter de rug heeft, doorloopt het traject en ontvangt als beloning de bruine sleutel om te composteren, de groene om te sorteren, de roestige om te hergebruiken, de rode om (kritisch) te winkelen en de gouden sleutel van de burgemeester voor daad en inzet. Tegenhangers van Wiebe zijn de 'Mompelmoezen, die onverschillig, verkwistend en afvalproducerend zijn. Gelukkig komen ze bijtijds tot inkeer (nadat ze vreselijk ziektes hebben doorstaan), veranderen totaal en heten voortaan 'Pompelmoezen' (?). In de laatste achtergrondtekst worden praktische tips verstrekt om op school beter met afval om te gaan. De toon van het boek balanceert tussen dwingend, dreigend en aanmoedigend. De muziek is afwisselend en speels. De teksten van de liedjes zijn grappig, vreemd (gekunsteld) en dramatisch. Dit boek met cd is zeker geschikt voor scholen om in thema's te behandelen. Naar gegevens van recensent E.M. HeitmanHagen. – Redactie
Het memoryspel
Enkele kleurplaten
Knijpkaarten: plak ze met de ruggen tegen elkaar, neem enkele gekleurde wasknijpers en starten maar…
Het lottospel
ganzenbord
Bibliografie www.igemo.be www.iok.be www.heist-op-den-berg.bibliotheek.be www.kleutergroep.nl
Met onze dank aan: Ignace Torfs, medewerker van Pime Lier voor de leuke tips om met kleuters te werken rond afval Anne Van Bouwel van Igemo Annemie Van Rompaey van IOK
