WERKEN. WIT OF ZWART???

WERKEN…. WIT OF  ZWART ??? 

-----------------------------------------------------------------------------------------------Netwerknieuws no.46 Juni 2012

Geachte lezer,  Deze brief staat in het teken van het wel of niet mogen werken van vluchtelingen. We beginnen de  brief met een kort exposé over de Koppelingswet. Deze wet verbiedt o.a. dat vluchtelingen werken,  terwijl ze in de procedure zitten. Ook een aantal ervaringsverhalen van voormalige vluchtelingen die  vertellen wat het hen heeft gedaan om niet te mogen werken. Ongekuist, recht uit het hart. Dus daar  kan hier en daar een taal‐ of stijlfoutje ingeslopen zijn. Maar we geven ook wat mogelijkheden om het  leven  van  een  asielzoeker  meer  draagbaar  te  maken.  Wat  zijn  de  voordelen  voor  de  ongedocumenteerde zelf en voor Nederland (voor ons allemaal dus).              

Wat is de Koppelingswet?  De  Koppelingswet  is  een  wet  die  de  positie  van  vreemdelingen  zonder  verblijfsvergunning  of  werkvergunning  verduidelijkt  en  heeft  als  doel  het  illegaal  verblijf  in  ons  land  te  ontmoedigen.  De  Koppelingswet dankt haar naam aan het feit dat zij het recht op allerlei gemeenschapsvoorzieningen  koppelt  aan  de  vraag  of  iemand  legaal  in  Nederland  verblijft.  In  de  wet  staat  dat  vreemdelingen  geen  recht  hebben  op  collectieve  voorzieningen  als  ze  niet  over  een  verblijfsvergunning  beschikken.  Het  gaat  om  voorzieningen  als  een  bijstandsuitkering,  huursubsidie en studiefinanciering. Daarnaast gaat het ook om ontheffingen, vergunningen  en  andere  verstrekkingen.  De  controle  van  het  verblijfsrecht  gebeurt  vrijwel  altijd  automatisch  via  het  Vreemdelingen  Administratie  Systeem  (VAS)  van  de  vreemdelingenpolitie,  dat  is  gekoppeld  aan  de  Gemeentelijke  Basisadministratie  Persoonsgegevens  (GBA).  

Internationale vergelijking: Nederland meest beperkte voorzieningenbeleid  Uit  een  vergelijking  met  de  wet‐  en  regelgeving  en  uitvoeringspraktijk  met  andere  landen  blijkt  dat  Nederland  het  meest  strikte  voorzieningenbeleid  heeft  voor  vreemdelingen.  In  België  hebben  in  de  afgelopen  jaren  meer  groepen  vreemdelingen  recht  op  opvang  gekregen.  In  Frankrijk  bestaat  een  algemeen  grondwettelijk  recht  op  opvang,  dat  ook  voor  vreemdelingen  geldt.  Bovendien  kan  het  verblijf van minderjarige vreemdelingen er niet onrechtmatig zijn, waardoor zij altijd recht op opvang  hebben.  In  Denemarken  heeft  de  Immigratiedienst  een  zorgplicht  voor  alle  vreemdelingen  die  er  verblijven, los van de vraag of dat verblijf rechtmatig is. Het kan dus anders……     

Automatische uitsluiting laat geen ruimte voor individuele belangenafweging  Onder  de  uitgesloten  vreemdelingen  bevinden  zich  kwetsbare  personen.  Het  gaat  dan  bijvoorbeeld  om mensen die niet kunnen terugkeren naar hun land van herkomst, omdat het hen (nog) niet lukt  reisdocumenten  te  verkrijgen.  Of  om  minderjarigen,  of  om  uitgeprocedeerde  vreemdelingen  met  medische  of  psychische  problemen.  Als  iemand  langdurig  en  zonder  uitzicht  op  verbetering  in  armoede  op  straat  moet  leven,  kan  dat  leiden  tot  mensonwaardige  situaties.  Volgens  het  Europese 

Hof  voor  de  Rechten  van  de  Mens  heeft  iedereen  recht  op  bescherming  van  de  menselijke  waardigheid.  Om  vast  te  stellen  of  de  menselijke  waardigheid  door  het  onthouden  van  opvang  en  andere  voorzieningen  in  het  geding  komt,  moet  de  staat  in  ieder  individueel  geval  een  zorgvuldige  belangenafweging  maken.  Door  de  strikte  toepassing  van  het  koppelingsbeginsel  en  de  opvangregelgeving gebeurt dat in Nederland niet altijd.        

Aanbevelingen    Om de wrijving tussen de Nederlandse uitvoeringspraktijk en Europese en internationale  mensenrechten te verminderen en ook de spanningen tussen de gemeenten en de centrale overheid  te reduceren, beveelt de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (ACVZ) het volgende aan:     Continueer de opvang van uitgeprocedeerde vreemdelingen die meewerken aan hun vertrek,  ook als het ze niet lukt binnen de wettelijke termijn te vertrekken;   Doe bij verzoeken om voorzieningen consequent recht aan Europese en internationale  verplichtingen en biedt opvang en andere voorzieningen aan kwetsbare personen;   Neem in de regels op dat minderjarige vreemdelingen altijd recht op opvang hebben;   Neem in de Vreemdelingenwet op dat het koppelingsbeginsel niet van toepassing is op  minderjarige vreemdelingen.     Het volledige advies is te downloaden via de website van de ACVZ (www.acvz.org). 

Ervaringsverhaal 1  WACHTEN, WACHTEN, WACHTEN…..  Wat kost voor mij acht jaar wachttijd om in Nederland te mogen blijven. Het gaat over een zeer  belangrijk thema in het leven van mensen (werk). Toen ik woonde in het asielzoeker centrum, ik had  allen maar voor 3 manden recht voor werk (seizoen werk), en nu ik heb status wil  werken maar geen werkervaring. Ik heb een gat in mijn CV van bijna meer dan 8  jaar! Dit afstand tussen mij in arbeid markt is de resultaat van jarenlang wachttijd  van mijn procedure bij IND. Nu kan ik niet passende werk vinden en op de  sollicitatiebrieven kreeg ik altijd negatieve antwoord. Ik dacht altijd dat de arbeid is  niet allen nodig voor de economie maar ook voor de sociale relatie, waar kun je  een goede kennis maken met de maatschappij en uiteindelijk het integratieproces gaat sneller en  positief.        LEVEN IN ASIELZOEKERSCENTRUM KAN BETER  (Uittreksel van een artikel over een onderzoek door VU Amsterdam)    De  Nederlandse  opvang  van  asielzoekers  wordt  door  een  sober  uitgangspunt  overheerst.  Dat  heeft  grote  gevolgen  voor  het  leven  van  asielzoekers,  tijdens  maar  ook  na  hun  opvangperiode.  Dat  moet  anders  kunnen,  zeker  nu  we  een  ander  kabinet  gaan  krijgen.  De  humane  benadering  in  asielzoekerscentra is in de knel geraakt. De situatie van asielzoekers is desastreus voor hun zelfbeeld  en welbevinden.  

Kan  dat  ook  anders?  Op  basis  van  hun  verhalen  schetst  het  onderzoeksrapport  ‘Kleine  stappen  van  grote betekenis: een nieuw perspectief op humane opvang van asielzoekers’ van Floor ten Holder en  Halleh  Ghorashi  een  andere  kijk  op  een  menselijke  opvang.  Helaas  blijken  dat  de  soberheid  van  de  opvang,  de  strikte  uitgangspunten  van  de  politiek  en  de  enorme  bureaucratie  het  bijna  onmogelijk  maken voor asielzoekers om hun aanvankelijk positieve instelling te behouden. Een humaner beleid  begint met kleine stappen die van grote betekenis kunnen zijn:   Benader  asielzoekers  vanuit  de  veelzijdigheid  van  hun  identiteit.  Spreek  ze  aan  als  vader,  moeder, timmerman of ingenieur. Doe een beroep op hun talenten die van betekenis kunnen  zijn  voor  hun  leefomgeving.  Nu  worden  zij  vooral  aangesproken  op  één  aspect  van  hun  identiteit, namelijk als asielzoeker met een negatieve beladenheid van 'non‐status'.   Faciliteer  het  ontstaan  van  sociale  verbindingen.  Contacten  zorgen  voor  steun  en  afleiding,  maar kunnen ook nieuwe mogelijkheden zichtbaar maken. Contact via internet met familie en  vrienden  zorgt  voor  gemoedsrust  in  tijden  van  onzekerheid.  Contact  met  de  mensen  buiten  AZC's zorgt voor verbindingen, waarin nieuwsgierigheid centraal staat.    Benut  de  mogelijkheden  voor  een  zinvolle  dagbesteding.  Bewoners  willen  zich  graag  nuttig  maken, ze willen iets betekenen voor hun omgeving en eigenaar zijn over hun dagelijks leven.  Ze  willen  de  taal  leren,  onderwijs  volgen  en  werk  verrichten.  Humaner  beleid:  De  humane  benadering  in  de  opvang  zou  ruimte  moeten  maken  voor  datgene  wat  veerkracht  onder  bewoners  versterkt.  Dat  vraagt  mensen  te  zien  in  hun  volle  potentie  en  niet  alleen  als  'onderdeel van hun asielprocedure'.       WAT DOET HET WOORD ‘VLUCHTELING’ MET MIJ?    Het eerste dat opkomt zijn beelden van mensen ‐ mannen, vrouwen en kinderen ‐ onafzienbaar veel,  die weg moeten van hun plek waar ze wonen, alles achterlaten, het hoognodige meenemen, een heel  onzekere toekomst tegemoet. Ze verliezen hun laatste houvast. Maar ze gaan. Er moet toch ergens op  deze aarde een plek zijn om te wonen,  te leven, om hun kinderen kansen te geven op eten, met een  dak boven hun hoofd. Gewoon, een veilige plek om op te groeien.    Beelden van mensenmassa’s, al te veel soms. Beelden van personen opeengepakt in  kampen, zelfs daar nog niet veilig. De tv laat ze zien en horen. Maar ik ruik ze niet, ik  kan  ze  niet  aanraken.  Ik  kijk  toe  met  verdriet  in  mijn  hart  om  hun  situatie,  met  afschuw,  medelijden,  verlangens,  gebeden.  Maar  hun  ervaringen,  hun  ontstellende  onzekerheden, hun angsten: ik beleefde ze niet zélf.    Maar hier, waar ik leef en leven mag, kom ik asielzoekers tegen als personen. Soms  heel dichtbij. Ik kijk in hun ogen,  ik voel hun handen, ik hoor hun woorden, een stuk levensverhaal,   hun  stilte  en  zwijgen…hun  aarzelen  en  wachten.  Ik  voel  in  me  opkomen  een  meeleven  met  hún  eindeloos moeten wachten, hopen, toch weer wachten, teleurgesteld worden. Elke keer opnieuw. Zo  verschrikkelijk lang duurt het, dat afhankelijk zijn van beslissingen van anderen.    Ik mag soms even delen in hun radeloosheid, hun zoeken naar een uitweg, in hun sterke wil om te  overleven, hun moed om te blijven zoeken, hun kracht om het zelf en met elkaar uit te houden. Die  beroering laat me niet meer los. Machteloosheid slaat soms toe, tijdelijk… want hun overlevingsmoed  geeft  veel  áán  mij  door:  compassie,  een  zeker  doorzettingsvermogen,  relativering  van  oppervlakkigheden, bereidheid om te doen waar ik – samen met anderen – hier en nu aan werken kan.    Mensen moeten wáárdig kunnen leven….. toch?

VOOR‐ EN NADELEN  ALS EEN VLUCHTELING ZOU MOGEN WERKEN  Wereldwijd zijn er ongeveer 15 miljoen vluchtelingen en 20 tot 30 miljoen ontheemden. Ontheemden  zijn  vluchtelingen  binnen  de  eigen  landsgrenzen.  De  meeste  vluchtelingen  blijven  buiten  Europa,  want  slechts  5  procent  van  alle  vluchtelingen  komt  naar  Europa.  In  Europa  zijn  er  in  totaal  circa  een  half  miljoen  vluchtelingen  (niet  meegeteld  de  vluchtelingen die al een verblijfsvergunning hebben).    Het  is  veel  beter  om  deze  mensen  de  mogelijkheid  te  bieden  om  legaal  te  werken  door middel van een werkvergunning.    Voor vluchtelingen in procedure: Er zijn op dit moment duizenden mensen in procedure, die  wachten  op  de  beslissing  van  de  IND.  De  hele procedure  neemt  gemiddeld  anderhalf  jaar  in  beslag. Als de vluchteling al die tijd in een opvangcentrum verblijft en niets mag doen, dan is  dat niet gunstig voor zowel de vluchteling als de maatschappij. De vluchteling krijgt dan alleen  maar last van meer stress en agressie. Als vluchtelingen al die tijd aan studie of werk mogen  besteden  is  dat  veel  beter.  Als  na  de  afloop  van  procedure  de  vluchteling  een  verblijfsvergunning krijgt dan krijgt de maatschappij een nieuwe burger die snel kan integreren  en  niet  een  stressvolle  en  agressieve  persoon  die  geen  zin  meer  heeft  om  in  onze  maatschappij te integreren.   Voor  mensen  zonder  papieren:  Illegale  buitenlanders  zijn  zij,  die  zonder  toestemming  in  Nederland  verblijven.  Dat  zijn  vaak  afgewezen  asielzoekers,  die  echt  niet  terug  kunnen  naar  het land waar ze vandaan komen. Zij duiken vaak onder. Het aantal illegalen in Nederland is  niet  te  schatten,  want  illegalen  gaan  natuurlijk  niet  zeggen  van:  ´Hè  ik  ben  illegaal´.  Dat  zou  uiteraard  dom  zijn.  Er  is  geschat  dat  het  er  zo’n  honderdduizend  zijn.  De  regering  doet  de  laatste  tijd  heel  veel  om  het  illegale  werk  tegen  te  houden.  Er  is  een  wet  aangenomen  die  ervoor moet zorgen dat de werkgever strenger bestraft wordt wanneer hij illegale mensen in  dienst  heeft.  De  meeste  illegalen  doen  allemaal  simpel  werk  omdat  ze  de  taal  niet  goed  kennen of analfabeet zijn. Om te overleven zijn de illegalen gedwongen om een baan te vinden  en als dat niet lukt dan gaan ze in de criminaliteit, omdat ze geen andere keuze hebben kan  criminaliteit  alleen  maar  stijgen.  Bovendien  wordt  er  geen  inkomstenbelasting  betaald  over  zwart werk.      Zwart werk   

Mensen met een niet‐Nederlandse nationaliteit die werken, zonder dat zij daar een vergunning voor  hebben,  zijn  goedkoper  dan  Nederlandse  arbeidskrachten.  Hierdoor  kan  concurrentievervalsing  ontstaan.  Bijvoorbeeld  wanneer  illegalen  worden  gekozen  boven  Nederlanders.  Werkgevers  die  illegale  werknemers  in  dienst  hebben,  laten  deze  meestal  werken  tegen  een  te  laag  loon  en  onder  slechte  arbeidsomstandigheden.  Ook  houden  de  werkgevers  zich  niet  aan  cao’s  en  betalen  zij  geen  belasting  en  premies.  Ziektekosten  als  gevolg  van  een  bedrijfsongeluk  worden  dan  niet  vergoed.  Bedrijven die illegale werknemers in dienst hebben riskeren een boete van € 8.000 per werknemer.  Voor particulieren is die € 4.000. 

Ervaringsverhaal 2  EEN VLUCHTELING WORDT DIER  Toen  ik  op  de  basisschool  studeerde,  hoorde  ik  meerdere  keren  van  verschillende  leraren  dat  werk  onderscheidt  de  mens  van  de  aap.  Met  andere  woorden  dat  degene  die  niet  werkt  langzamerhand  wordt net als een dier. Het is bekend dat het leven van dieren bestaat uitsluitend uit eten, slapen en  zorgen voor hun nakomelingen. Toen ik in Nederland kwam en hoorde dat ik niet mag werken was ik  in  eerste  instantie  verbaasd.  Normaal  gesproken  het  is  altijd  gunstig  om  mensen  te  laten  werken  zowel  voor  de  economie  als  voor  de  maatschappij.  Via  deze  weg  krijgt  de  staat  wat  geld  via  de  belastingen. Het is ook gunstig voor de economie (stijging van de koopkracht) en van de andere kant  zijn mensen met iets bezig en kunnen zij zich tegelijkertijd ontwikkelen in allerlei richtingen. Maar het  was niet zoals ik het had gedacht. Ik ben in Nederland al 8 jaar en in deze 8 jaren heb ik slechts 2,5  week legaal gewerkt. Toen mochten wij 12 weken per jaar werken en uitsluitend op een open terrein  dus niet in een fabriek en/of kantoor. Zeven jaar geleden kon ik een baan vinden bij een boerderij en  was aangenomen als een productiemedewerker. Na 2,5 week was ik ziek geworden en moest ik een  week lang thuis blijven. Omdat de  werkgever niet kon wachten tot ik beter  werd, nam hij een andere jongen in mijn plaats aan. Het was seizoenswerk en  hij kon niet wachten totdat ik beter werd. Dus dat was mijn eerste en laatste  legale werkervaring in Nederland. Ik heb meerdere keren geprobeerd om een  ander  werk  te  vinden  maar  tevergeefs.  De  voorwaarden  (slechts  12  weken  per  jaar  en  in  een  open  terrein)  en  de  woonplaats  (het  meeste  AZC’s  zijn  gevestigd  ergens  tussen  twee  bossen)  maakte  het  moeilij.  Nu  is  de  vraag:  “Wat heb ik in de andere 7 jaar gedaan?” Omdat ik geen werk kon vinden “dankzij” de eisen van de  IND  besloot  ik  om  te  gaan  studeren.  Het  was  ook  geen  gemakkelijke  zaak  want  de  IND  en  het  COA  deden alles om dat te voorkomen want volgens hen moesten vluchtelingen eerst de beslissingen van  de  IND  afwachten  en  dan  pas  denken  over  de  toekomst.  Maar  het  is  me  toch  gelukt,  dankzij  de  financiële steun van de stichting het “UAF” (de stichting voor vluchtelingstudenten). Maar voordat ik  met de studie begonnen ben, heb ik bijna 4 jaar helemaal niets gedaan. Het enige wat ik deed in dat 4  jaar  is  namelijk  eten,  slapen,  televisie  kijken en  elke  maandag  melden  bij  de  Vreemdelingen  Politie.  Vier  jaar  lang  samen  met  de  andere  bewoners  van  het  AZC  (circa  600  mensen)  verrichtten  wij  dezelfde “activiteiten” (slapen, eten, televisie kijken en elke maandag melden bij de Vreemdelingen  Politie). Toen ik van de buurman hoorde dat de Nederlanders, die in het nabije dorp woonden, ons  AZC  de  dierentuin  noemden,  was  ik  helemaal  niet  verbaasd.  Het  was  echt  een  dierentuin.  Je  kon  waarnemen hoe mensen langzamerhand transformeren tot een dier. Gelukkig kreeg ik de kans om te  gaan studeren en ik ben erg blij dat ik overdag niet meer hoefde in die “dierentuin” verblijven. Het  enige wat ik begrepen heb, is dat zwakke mensen (zieke mensen, mensen die niet kunnen studeren  en/of  werken  en/of  zonder  doorzettingsvermogen)  de  zwaarste  klappen  krijgen,  dus  net  als  in  de  dierenwereld. Naar mijn mening, er is sprake van onnodige verspilling van geld. Het zou veel beter zijn  om de vluchtelingen te laten werken en het gespaarde geld aan de burgers van Nederland en/of aan  goede doelen te geven. Mijn conclusie is dat in plaats van vluchtelingen gelukkig te maken en te laten  werken heeft de Nederlandse overheid ervoor gekozen om vluchtelingen te laten transformeren tot  dieren en daarvoor gaven zij tot nu toe een hoop geld uit. 

Secretariaat van het Netwerk HOV Hoogstraat 301a  5654 NB Eindhoven    tel:  (040)  25.25.609  fax: (040)  25.15.767

e‐mail: [email protected]    

website:  www.humaanomgaanmetvluchtelingen.nl