Werken in Duitsland. vanaf 30 MEEST GESTELDE VRAGEN OVER FNV CNV DGB ACV ABVV

30 MEEST GESTELDE VRAGEN OVER

Werken in Duitslandvanaf Deze informatie is bestemd voor Nederlanders, die in Duitsland werken of willen gaan werken

FNV

CNV

DGB

ACV

2008

ABVV

30 meest gestelde vragen over

■

■

Werken in Duitsland 1.

Als men in Duitsland wil gaan werken, waar kan men dan terecht voor de eerste informatie? Als werkzoekende kunt u terecht bij EURES (EURopean Employment Services). Dit is een netwerk van EURES-adviseurs, die werkzaam zijn bij de Nederlandse en Duitse arbeidsbureaus (Bundesagentur für Arbeit) in de grensregio’s. De EURES-adviseurs van de Nederlandse arbeidsbureaus beschikken ook over Duitse vacatures. U kunt een afspraak maken met de EURES-adviseur van het Duitse arbeidsbureau. Bij de Nederlandse EURES-adviseurs kunt u ook informatie krijgen over de wijze waarop u in Duitsland kunt solliciteren. Duitse vacatures vindt u op de website van de Agentuur für Arbeit (arbeidsbureau): www.arbeitsagentur.de. Informatie over de fiscale en sociale gevolgen vindt u op de websites: www.eures. info en www.grensinfopunt.nl. Zie adressen.

2.

Mag iedereen in Duitsland werken? U kunt als u de nationaliteit hebt van een van de Lidstaten van de Europese Economische Ruimte (incl. Zwitserland) zonder tewerkstellingsvergunning in Duitsland werken. Hebt u niet de nationaliteit van een van de Lidstaten van de Europese Unie dan moet uw Duitse werkgever een tewerkstellingsvergunning hebben.

3.

Kan men met behoud van een Nederlandse werkloosheidsuitkering werk gaan zoeken in Duitsland? Het is mogelijk om gedurende drie maanden met behoud van uw Nederlandse werkloosheidsuitkering in Duitsland te verblijven om daar werk te zoeken. Er gelden de volgende voorwaarden:

■

■

u moet uw werkloosheidsuitkering minstens vier weken ontvangen hebben in Nederland; u dient zich binnen zeven werkdagen na uw aankomst in Duitsland in te schrijven bij het Duitse arbeidsbureau (Bundesagentur für Arbeit); u moet voldoen aan de controleprocedures die gelden voor werkzoekenden in Duitsland; u dient het formulier E-303 aan te vragen bij het UWV.

Keert u binnen de periode van 3 maanden terug naar Nederland dan wordt de Nederlandse werkloosheidsuitkering voortgezet. U dient zich hiervoor wel onmiddellijk te melden bij het CWI. Keert u later terug dan ‘verspeelt’ u uw recht op een Nederlandse uitkering.

4.

Wat verstaat men onder een grensarbeider En wat onder een gedetacheerde werknemer? Onder een ‘grensarbeider’ verstaat men een werknemer, die voor een Duitse werkgever in Duitsland werkt en minstens een keer per week terugkeert naar Nederland. Een ’gedetacheerde werknemer’ is een werknemer, die in dienst is bij een in Nederland gevestigde werkgever en door die werkgever tijdelijk gedetacheerd wordt naar Duitsland.

5.

Waar is men sociaal verzekerd als men als grensarbeider in Duitsland werkt? En waar is men verzekerd als gedetacheerde werknemer? Als grensarbeider bent u - overeenkomstig de Europese Verordening 1408/71 sociaal verzekerd in Duitsland als u voor een Duitse werkgever in Duitsland werkt (werklandbeginsel). Werkt u gelijktijdig ook nog in Nederland - voor uw Duitse werkgever of voor een Nederlandse werkgever - dan wordt u volledig Nederlands verzekerd. Uw Duitse werkgever moet dan de Nederlandse socialezekerheidspremies in Nederland afdragen. Een gedetacheerde werknemer blijft in Nederland sociaal verzekerd, als door de Sociale Verzekeringsbank (SVB) een detacheringsverklaring (E-101 verklaring) is afgegeven. Deze verklaring is maximaal twaalf maanden geldig. De periode van 12 maanden kan verlengd worden.

6.

Zijn er situaties waarbij zich problemen kunnen voordoen? Werkt u als geringfügig Beschäftigte - zgn mini-job - in Duitsland, dan kan dat zeer nadelig zijn omdat u dan niet meer sociaal verzekerd bent Nederland. In Duitsland bent u zeer beperkt sociaal verzekerd. Dit geldt ook als u een Nederlandse uitkering/pensioen ontvangt en een mini-job uitoefent in Duitsland. U kunt zich dan wel vrijwillig AOW/Anw verzekeren. Voor de ziektekosten bent u aangewezen op een Duitse particuliere verzekering. Bij internationale chauffeurs, ambtenaren en personen met een uitkering/pensioen, die in Duitsland (deeltijds) werken, kunnen zich ook problemen voordoen. Om te voorkomen dat u niet, dubbel of in het verkeerde land verzekerd wordt, is het zinvol om altijd contact op te nemen met het Bureau van Duitse Zaken van de Sociale Verzekeringsbank.

7.

Waar betaalt men als grensarbeider of als gedetacheerde werknemer zijn belasting? Over het in Duitsland verdiende loon bent u als grensarbeider belastingplichtig in Duitsland. Dat is vastgelegd in het dubbelbelastingverdrag tussen Nederland en Duitsland. De Duitse werkgever draagt de loonbelasting af aan de Duitse belastingdienst (Finanzamt). U hoeft geen Kirchensteuer in Duitsland te betalen. Wel wordt er Solidaritätszuschlag ingehouden. Ook Duitse wettelijke uitkeringen (ziektegeld, werkloosheidsuitkering, Renten) worden in Duitsland belast. Het Duitse Elterngeld wordt in Nederland belast. Werkt u als grensarbeider voor uw Duitse werkgever buiten Duitsland, dan wordt dit inkomen vanaf de eerste dag belast in Nederland. In Nederland wordt u vrijgesteld van inkomstenbelasting over het Duitse loon omdat u elders - d.w.z. in Duitsland - belast wordt. Indien u verder geen Nederlands inkomen heeft dan zult u in Nederland geen belasting behoeven te betalen. Er bestaat geen recht op Nederlandse heffingskorting. Ook niet voor de niet-werkende partner zonder of met een gering inkomen. Werkt u als leraar in Duitsland dan kan het zijn u de eerste 2 jaar belastingplichtig blijft in Nederland. Werkt u als internationaal chauffeur voor een Duits bedrijf dan gelden er afwijkende regels. U wordt dan alleen voor de dagen die u in Duitsland werkt in Duitsland belast. Voor de dagen die u in Frankrijk, Oostenrijk, Nederland enz rijdt, wordt u in Nederland belast. Wordt u door uw Nederlandse werkgever naar Duitsland gedetacheerd dan wordt u vanaf de eerste dag belastingplichtig in Duitsland als uw werkgever een vaste inrichting (kantoor, bouwplaats enz.) in Duitsland heeft. Wordt u door een uitzendbureau gedetacheerd dan bent u ook vanaf de eerste dag belastingplichtig in Duitsland. Is er geen sprake van uitzendarbeid of van een vaste inrichting, dan wordt u pas nadat u méér dan 183 verblijfsdagen (per kalenderjaar) in Duitsland gewerkt hebt - met terugwerkende kracht - belastingplichtig in Duitsland.

minder bovenwettelijke regelingen zoals bedrijfspensioenregelingen. De premies voor de Duitse sociale zekerheid worden geïnd door de Krankenkassen. Het stelsel van vrijwillige aanvullende oudedagsvoorzieningen (Zusatzversorgung, Riesterrente) wordt fiscaal gestimuleerd door de Duitse overheid. Premieheffing (1)

Percentage

Krankenversicherung Pflegeversicherung Arbeitslosenversicherung Rentenversicherung Unfallversicherung

13 -14 % (3) € 43.200 per jaar 1,7 % (4) € 43.200 per jaar 3,3 % € 63.600 per jaar 19,9 % € 63.600 per jaar afhankelijk van de bedrijfstak

Maximumpremiegrens (2)

(1) De premies voor de sociale zekerheid - uitgezonderd de Unfallversicherung - worden voor 50% door de werknemer en voor 50% door de werkgever betaald. Van de bovengenoemd percentages betaalt de werknemer de helft. (2) Maximumpremiegrens voor het v.m. west Duitsland. (3) De premies voor de Krankenversicherung is een gemiddelde premie. Deze verschilt per Krankenkasse. De basispremie (ca 13 %) premie wordt gelijkelijk door werkgever en werknemer betaald. Daar bovenop is de werknemer 0,9 % extra verschuldigd. Boven de loongrens van € 48.150 per jaar is moet men zich particulier verzekeren. (4) Kinderloze verzekerden moet 0,25 % extra premie betalen.

11.

Hoe wordt het netto loon in Duitsland berekend? Waar vindt men informatie over lonen en CAO’s? Inhoudingen op het loon

alleenverdiener

tweeverdiener

Brutto Arbeitslohn Lohnsteuer Solidaritätszuschlag Krankenversicherung Pflegeversicherung Rentenversicherung Arbeitslosenversicherung Netto Arbeitslohn Netto/Bruto-percentage

€ 3.000,00 € 270,17 € 14,86 € 234,00 € 29,25 € 298,50 € 49,50 € 2.103,72 ca 70 %

€ 3.000,00 € 548,67 € 30,18 € 234,00 € 29,25 € 298,50 € 49,50 € 1.809,90 ca 60 %

Voor meer informatie: zie adressen

8.

Welke belastingregels gelden er als men in Duitsland als grensarbeider werkt? Werkt u als grensarbeider in Duitsland en bent u unbeschränkt Steuerpflichtig dan heeft u recht op dezelfde aftrekposten en belastingvrije sommen (Steuerklassen) als uw Duitse collega’s. U wordt als unbeschränkt Steuerpflichtig beschouwd als u én uw huwelijkspartner samen niet meer dan € 15.328 aan (onzuiver) Nederlands inkomen hebben. Verdient u bijvoorbeeld € 30.000 per jaar in Duitsland en uw huwelijkspartner in Nederland € 12.000, dan wordt u als unbeschränkt Steuerpflichtige behandeld. Dat betekent dat u ingedeeld wordt in Steuerklasse 3 (belastingvrije voet € 15.328 per jaar). Er geldt dan wel dat het Nederlandse inkomen van uw huwelijkspartner van invloed is op de hoogte van het belastingpercentage dat u in Duitsland moet betalen (zgn. Progressionsvorbehalt). Dit leidt tot een naheffing. Verdient uw huwelijkspartner in Nederland € 20.000 dan wordt u behandeld als beschränkt Steuerpflichtig. U wordt dan ingedeeld in Steuerklasse 1 (belastingvrije voet € 7.664 per jaar).

9.

Heeft men als grensarbeider recht op hypotheekrenteaftrek? Heeft de partner zonder eigen inkomen aanspraak op de algemene heffingskorting? Wanneer u als grensarbeider alleenstaand of alleenverdiener bent, dan is het niet mogelijk om de hypotheekrente af te trekken omdat u of uw partner geen Nederlands inkomen ontvangt. Dit geldt ook wanneer uw partner in Duitsland werkt. Voor dit soort situaties geldt de zgn. doorschuifregeling. Als u voor deze regeling in aanmerking komt, dan past de belastingdienst deze automatisch toe. De doorschuifregeling leidt er toe dat u op het moment dat u weer belastingplichtig bent in Nederland alsnog een beperkte teruggave krijgt. Bent u alleenverdiener, dan heeft uw partner - zonder eigen inkomen - geen recht op de algemene heffingskorting. U heeft dan - mits gehuwd - wel aanspraak op de Duitse belastingvrije voet voor alleenverdieners (Steuerklasse 3). Heeft uw partner wel Nederlands inkomen, dan kan de hypotheekrente toegerekend worden aan uw partner.

10.

Welke sociale zekerheidspremies moet een grensarbeider betalen? Als grensarbeider betaalt u de premies voor de Rentenversicherung (arbeidsongeschiktheid, ouderdom en overlijden), de Arbeitslosenversicherung (werkloosheid), de Krankenversicherung (ziektekosten en ziektegeld) en de Pflegeversicherung. De werknemer en de werkgever betalen beiden ca. 20%. De werkgever betaalt daarnaast ook nog de premie voor de Unfallversicherung (arbeidsongevallen en beroepsziekten). In tegenstelling tot Nederland bestaan er in Duitsland

12.

Hoe is men als grensarbeider in Duitsland verzekerd tegen ziekte? Als grensarbeider bent u verplicht verzekerd in Duitsland als u minder dan € 48.150 per jaar verdient. U betaalt dan de wettelijke premies voor de Duitse Krankenversicherung en Pflegeversicherung. De Krankenversicherung is niet alleen een verzekering tegen ziektekosten (Sachleistungen) doch ook een ziektegelduitkering (Geldleistungen). U mag in Duitsland zelf uw Krankenkasse kiezen. Verdient u meer dan € 48.150 dan kunt u zich vrijwillig verzekeren bij een gesetzliche Krankenkasse of bij een particuliere verzekeraar (Privatversicherung). U zult zich dan niet alleen moeten verzekeren tegen ziektekosten doch ook een ziektegeldverzekering moeten afsluiten (Krankentagesgeldversicherung).

13.

Hoe is men als grensarbeider vervolgens in Nederland verzekerd tegen ziektekosten? Wanneer u in Duitsland verzekerd bent bij een gesetzliche Krankenkasse dan ontvangt u een E-106 formulier, waardoor u ‘ten financiële laste’ van de Duitse Krankenkasse recht hebt op medische zorg in Nederland alsof u in Nederland verzekerd zou zijn voor de ZVW/AWBZ. Het E-106 formulier moet u overhandigen aan het CZ (orgaan van het woonland). Als grensarbeider mag u gebruik maken van zowel medische zorg in Nederland als in Duitsland (keuzerecht). Waar u zich aanvullend verzekert, is niet geregeld in de Europese coördinatieverordening Vo 1408/71. Meestal kiest een grensarbeider voor de aanvullende verzekeringen (bijv. tandarts) in zijn woonland (Nederland). Er geldt als u gebruik van de Duitse zorg het Duitse eigen risico (Praxisgebühr of Zuzahlung). Maakt u in Nederland gebruik van zorg dan geldt het Nederlandse eigen risico.

14.

Waar zijn de gezinsleden van de grensarbeider verzekerd tegen ziektekosten, als deze grensarbeider in Duitsland is aangesloten bij een gesetzliche Krankenkasse. Bestaat er aanspraak op de zorgtoeslag? Wanneer uw partner niet zelf verzekerd is in Nederland, omdat deze niet werkt of een uitkering ontvangt, dan zal deze partner ‘gratis’ meeverzekerd worden in Duitsland. Dat geldt ook voor de gezinsleden jonger dan 18 jaar. Wanneer het hele gezin verzekerd is in Duitsland, bestaat er géén recht op de Nederlandse zorgtoeslag. Kinderen boven de 18 jaar zijn niet meer mee verzekerd in Duitsland. Wanneer uw partner wel zelf verzekerd is in Nederland, omdat deze werkt of een uitkering ontvangt, dan zal uw partner en de kinderen in Nederland verzekerd worden. Indien het totale gezinsinkomen lager is dan € 47.520 per jaar dan bestaat er aanspraak op de helft van de Nederlandse zorgtoeslag.

Bent u particulier verzekerd in Duitsland, dan is uw partner - plus kinderen - altijd verplicht ZVW/AWBZ-verzekerd in Nederland. Uw partner zal zich zelf moeten verzekeren bij een Nederlandse zorgverzekeraar. Voor Duitse ambtenaren en hun gezinsleden gelden aparte regels.

15.

Heeft men als grensarbeider recht op loondoorbetaling bij ziekte? Hoe moet men zich ziek melden Hoe bestaat er recht op Duits ziekengeld? Na ziektemelding bij de Duitse werkgever, dient u zich binnen twee dagen ook ziek te melden bij het UWV, dat u eventueel zal oproepen voor controle. Het UWV is verantwoordelijk voor ziekmelding aan de Duitse Krankenkasse. Bij ziekte heeft u recht op zes weken doorbetaling van het loon (100% Lohnfortzahlung). Daarna heeft u recht op Duits ziekengeld (Krankengeld), dat wordt uitbetaald door de Duitse Krankenkasse. De hoogte van dit Krankengeld bedraagt 72% van het nettoloon. In een beperkt aantal gevallen is er in de CAO (Tarifvertrag) geregeld dat de werkgever het Krankengeld aanvult tot 100%.

16.

Wat gebeurt er als men als grensarbeider niet meer kan werken als gevolg van arbeidsongeschiktheid? Jeder Wanneer u voorheen in Nederland gewerkt hebt, dan kunt u recht hebben op een Duitse arbeidsongeschiktheidsuitkering (Rente) én een Nederlandse WIA-uitkering. Dit is bijvoorbeeld het geval als u van uw 20 Europese arbeidsjaren eerst 16 jaar in Nederland en daarna 4 jaar in Duitsland gewerkt hebt. Op grond van het Duitse recht resp. het Nederlands recht wordt de hoogte en de duur van de beide arbeidsongeschiktheidsuitkeringen vastgesteld. Daarna zal Duitsland 4/20-deel van de Duitse Rente - theoretisch berekend alsof er 20 jaar in Duitsland is gewerkt - uitbetalen. Dit ondanks het feit dat er voor de Duitse Rentenversicherung een wachttijd van 5 jaar bestaat. Nederland zal 16/20-deel van de volledige Nederlandse WIA-uitkering uitbetalen. Duitsland en Nederland hanteren hun eigen arbeidsongeschiktheidscriteria. Daardoor kan het voorkomen dat u in Duitsland gedeeltelijk arbeidsongeschikt verklaard wordt en in Nederland niet of volledig arbeidsongeschikt verklaard wordt. Het omgekeerde kan ook het geval zijn. Een probleem is dat Duitsland na 1,5 jaar ziektegeld de Duitse Rente wegen Erwerbsminderung gaat uitbetalen en Nederland pas na 2 jaar de WIA-uitkering zal uitbetalen. In de periode waarin Nederland de WIA-uitkering nog niet uitbetaalt, kunt u wellicht aanspraak maken op een uitkering op grond van de Toeslagenwet, een Duitse werkloosheidsuitkering (indien er sprake is van een Duitse arbeidscontract) of een Nederlandse werkloosheidsuitkering. Wanneer er sprake is van duurzame arbeidsongeschiktheid dan is het raadzaam om een vervroegde WIA-

uitkering na 1,5 jaar aan te vragen, zodat de eerste uitbetaling van WIA-uitkering en de Duitse Rente op hetzelfde tijdstip plaatsvindt. In het geval van een arbeidsongeval of beroepsziekte hebt u geen aanspraak op Duitse Rente doch op Leistungen van een Berufsgenossenschaft. Dit is risicoverzekering. De hoogte uitkering is niet - zoals bij de Rente - afhankelijk van de duur van het arbeidsverleden.

17.

Wanneer men als grensarbeider onvrijwillig werkloos wordt in Duitsland, heeft men dan recht op een Nederlandse of een Duitse werkloosheidsuitkering? In het geval van onvrijwillige en definitieve werkloosheid hebt u recht op een Nederlandse werkloosheidsuitkering alsof u altijd in Nederland sociaal verzekerd zou zijn geweest. Bij het berekenen van de hoogte en de duur van de Nederlandse werkloosheidsuitkering moet het UWV de tijdvakken, die u in Duitsland sociaal verzekerd was, gelijkstellen aan Nederlandse verzekeringstijdvakken. Om in aanmerking te komen voor een Nederlandse werkloosheidsuitkering moet u bij het Duitse Arbeitsamt een E-301 verklaring aanvragen. U moet deze overhandigen aan het UWV. Indien u geen persoonlijke en sociale bindingen hebt met Nederland dan hebt u aanspraak op een Duitse werkloosheiduitkering (Miethe geval). Er bestaat geen recht op de Nederlandse FVP-regeling (voorzetting bedrijfspensioen in het geval van oudere werkloos geworden werknemers). Bij faillissement hebt u eerst recht op een Duitse uitkering (Insolvenzgeld) en daarna op een Nederlandse werkloosheidsuitkering.

18.

Als men in Duitsland werkt en men is geen grensarbeider, waar heeft men dan recht op werkloosheidsuitkering? Als u in Duitsland werkt en u komt niet elke dag of elke week naar huis, dan bent u géén grensarbeider. U verblijft dan voor uw werk in Duitsland en woont in Nederland. Wordt u volledig werkloos dan hebt u het keuzerecht. U kunt in Duitsland verblijven om daar werk te zoeken. U heeft dan aanspraak op een Duitse werkloosheidsuitkering alsof u altijd in Duitsland gewerkt heeft. U kunt ook terugkeren naar Nederland. In dat geval hebt u recht op een Nederlandse werkloosheidsuitkering alsof u altijd in Nederland sociaal verzekerd zou zijn geweest. Bij het berekenen van de hoogte en de duur van de Nederlandse resp. Duitse werkloosheidsuitkering moet het UWV resp. het Arbeitsamt de verzekeringstijdvakken van beide landen erkennen en gelijkstellen aan eigen verzekeringstijdvakken.

19.

Als een grensarbeider tijdelijk en/of gedeeltelijk werkloos wordt in Duitsland, heeft hij dan recht op een Nederlandse of een Duitse werkloosheidsuitkering? In het geval van onvrijwillige tijdelijke en/of gedeeltelijke werkloosheid hebt u recht op een Duitse werkloosheidsuitkering (Arbeitslosengeld) alsof u altijd in Duitsland sociaal verzekerd zou zijn geweest. Bij het berekenen van de hoogte en de duur van de Duitse werkloosheidsuitkering moet het Arbeitsamt de tijdvakken, die u voorheen in Nederland sociaal verzekerd was, gelijkstellen aan Duitse verzekeringstijdvakken.

20.

Hoe is de opbouw van ouderdomspensioenen geregeld indien men als grensarbeider in Duitsland werkt? Vanaf het moment dat u in Duitsland werkt, bouwt u in Nederland géén ouderdomspensioen meer op. Dit betekent dat u op 65 jarige leeftijd - voor elk jaar dat u in Duitsland gewerkt heeft - 2 % per jaar gekort wordt op de Nederlandse AOWuitkering. Voor de periode die u in Duitsland werkt, bouwt u een Duits ouderdomspensioen (Altersrente) op. De hoogte van deze Altersrente is afhankelijk van het gemiddelde inkomen dat u verdient (middelloonsysteem). Hoe hoger uw inkomen des te hoger de Altersrente. Als u 10 jaar lang gemiddeld € 30.084 per jaar verdiend hebt, dan ontvangt vanaf uw pensionering levenslang 10 x € 26,56 = € 265,60 maand aan Altersrente. Uw AOW-uitkering wordt echter 10 x 2% gekort. Voor een samenwonende is dit een korting van € 150,10 per maand. Voor een alleenstaande is de korting € 216,10 per maand. De Duitse Rente is hoger dan de korting op de AOW, doch u ‘verliest’ ook de Nederlandse bedrijfspensioenopbouw voor 10 jaar. Werkt u 10 jaar tegen een gemiddeld loon van 1/3 van € 30.084 = € 10.028 per jaar dan bedraagt de Altersrente slechts € 85,20 per maand. Uw AOW-uitkering wordt dan ook 10 x 2% gekort. Uiteraard wordt de opbouw van het Nederlandse bedrijfspensioen beëindigd als u in Duitsland gaat werken. Naast de wettelijke Rente is het gebruikelijk dat men ook op vrijwillige basis een aanvullende pensioen (Zusatzversorgung) regelt (bijv. de zgn. Riesterrente).

21.

Waar moet men zijn Duitse Rente aanvragen? Waar wordt de Duitse Rente belast? In het geval van arbeidsongeschiktheid moet u de Rente wegen Erwerbsminderung aanvragen bij het UWV. De Alters- en Hinterbliebenenrente moeten aangevraagd worden bij het Bureau voor Duitse Zaken van de SVB. Overeenkomstig het dubbelbelastingverdrag Nederland-Duitsland wordt de wettelijke Rente in Duitsland belast en zal Nederland belastingvrijstelling verlenen. Ontvangt u naast uw Duitse Rente ook nog een Nederlandse uitkering/pensioen dan wordt u

sociaal verzekerd in Nederland. In bepaalde situaties kunt u vrijgesteld worden van de premieheffing voor AOW/Anw. Als u enkel een Duitse Rente ontvangt dan blijft u Duits verzekerd en kunt u door de SVB vrijgesteld worden van AOW/Anwpremieheffing. Ook mag de Belastingdienst geen AWBZ-premie heffen als u een verklaring van het CVZ kunt overleggen.

22.

Waar heeft men als grensarbeider recht op kinderbijslag, kinderopvangtoeslag. Elterngeld enz? Hoe hoog is de Duitse kinderbijslag en wat verstaat men onder Elterngeld? In de Europese Verordening 1408/71 is geregeld wat er onder gezinsbijslagen moet worden verstaan, welke Lidstaat met voorrang de gezinsbijslag moet uitbetalen en welke Lidstaat er aanvullende gezinsbijslag moet uitbetalen. Er geldt daarnaast de nationale wet- en regelgeving. De Duitse kinderbijslag voor het eerste t/m derde kind bedraagt 2 154 per maand en wordt uitbetaald tot 25 jaar (studerende kinderen). De Duitse kinderbijslag wordt uitbetaald door de Familiengeldkasse van het Duitse Arbeitsamt. Wanneer de kinderen ouder zijn dan 18 jaar heeft men als grensarbeider aanspraak op de volledige Duitse kinderbijslag tot max. 25 jaar. De kinderbijslag kan gecombineerd worden met de Nederlandse studiefinanciering. Wanneer een van de ouders minder dan 30 uur gaat werken, heeft deze ouder recht op Elterngeld. Dit Elterngeld compenseert 67% van het netto inkomen van de opvoedende ouder tot een maximum van € 1.800. Het minimumbedrag bedraagt € 300 per maand. Er wordt maximaal 14 maanden Elterngeld uitbetaald. Het Elterngeld wordt ook uitbetaald aan de niet-werkende partner van een alleenverdiener. Dit is ook het geval indien het gezin in Nederland woont. Het Elterngeld wordt uitbetaald door het Versorgungsamt (Nordrhein Westfalen) of de Landkreis resp. Gemeinde (Niedersachsen). Het Duitse Elterngeld wordt belast door Nederland.

23.

Op welke gezinsbijslagen heeft een gezin wonend in Nederland - recht indien er sprake is van een alleenverdiener? In dit geval heeft de grensarbeider bij voorrang recht op de Duitse kinderbijslag en het Duitse Elterngeld. Het Elterngeld wordt belast in Nederland. Het Elterngeld kan ook aangevraagd worden door de huwelijkspartner, die daarover in Nederland belasting en premies moet betalen. In Nederland heeft de huwelijkspartner aanvullend recht op de Nederlandse kinderbijslag (incl. kindertoeslag) indien deze hoger is dan de Duitse kinderbijslag resp. Duitse Elterngeld. Meestal is dit niet het geval.

24.

Op welke gezinsbijslagen heeft een gezin recht indien een ouder in Duitsland werkt en sociaal verzekerd is en de andere ouder in Nederland werkt? In dit geval heeft de in Nederland werkende ouder bij voorgang recht op de Nederlandse kinderbijslag, kindertoeslag en kinderopvangtoeslag. De grensarbeider heeft aanspraak op de Duitse kinderbijslag, die verminderd wordt met de Nederlandse kinderbijslag. De grensarbeider kan op aanspraak maken op Elterngeld. Bij de uitbetaling van de aanvullende kinderbijslag resp. Elterngeld, houdt Duitsland geen rekening met de Nederlandse kinderopvangtoeslag. Het Elterngeld kan ook aangevraagd worden door de in Nederland werkende ouder. Er moet dan wel voldaan worden aan de Duitse voorwaarden (minder dan 30 uur werken). Over het Elterngeld moet in dit geval in Nederland belasting en premies betaald worden.

25.

Op welke gezinsbijslagen heeft een gezin recht als beide ouders in Duitsland werken? Welke regels gelden er voor alleenstaande ouders? In dit geval heeft het gezin enkel recht op de Duitse kinderbijslag en het Duitse Elterngeld. Daarnaast bestaat er aanspraak op de Nederlandse kinderopvangtoeslag, die verminderd wordt met de Duitse kinderbijslag en het Duitse Elterngeld. Deze regeling geldt ook voor een alleenstaande ouder. Het Elterngeld wordt belast in Nederland.

26.

Welke arbeidsvoorwaarden gelden voor een grensarbeider die in Duitsland werkt? Als grensarbeider hebt u dezelfde fiscale en sociale voordelen als de Duitse werknemers. Dat is vastgelegd in de Europese Verordening nr. 1612/68, die de rechten van migrerende werknemers regelt. U heeft geen arbeidsvergunning nodig en er mag bij ontslag en beloning niet gediscrimineerd worden. U hebt recht op alle fiscale voordelen (Steuerfreibeträge, aftrekposten enz) indien u unbeschränkt Steuerpflichtig bent.

27.

Welke arbeidsvoorwaarden gelden er in het algemeen in Duitsland? De arbeidsvoorwaarden worden in Duitsland geregeld in CAO’s (Tarifverträge). Deze CAO’s worden afgesloten tussen de Duitse vakbond DGB en de werkgever. Als deze CAO’s algemeen verbindend verklaard zijn, gelden zij voor alle werknemers.

Wanneer dit niet het geval is dan geldt de CAO alleen voor werknemers, die lid zijn van een (Duitse) vakbond. Indien u wilt weten welke CAO er geldt dan dient u contact op te nemen met de Betriebsrat (ondernemingsraad), de P&O functionaris of de Duitse vakbond DGB. Als u door uw Nederlandse werkgever tijdelijk in Duitsland wordt gedetacheerd, geldt het Nederlandse arbeidsrecht en de Nederlandse arbeidsvoorwaarden. In een aantal gevallen - bijvoorbeeld bouw enz - moet het Duitse arbeidsrecht c.q. arbeidsvoorwaarden toegepast worden (zgn. ArbeitnehmerEntsendeGesetz).

28.

Kent men in Duitsland ook een wettelijk minimumloon en een wettelijk geregelde vakantiebijslag? Nee. In tegenstelling tot Nederland, kent men in Duitsland géén wettelijk minimumloon en wettelijke vastgestelde vakantiebijslag op nationaal niveau. De hoogte van het loon, de vakantiebijslag (Urlaubsgeld) en andere betalingen (Jahressonderzahlungen, bijv. dertiende maand) zijn geregeld in de CAO’s (Tarifverträge). Dit geldt ook voor toeslagen en overwerkvergoedingen.

29.

Als men in Duitsland werkt, van welke vakbond kan men dan lid worden? Wanneer u lid bent van het FNV of CNV dan kunt u gewoon lid blijven. In het geval van een arbeidsconflict heeft u dan ook recht op rechtsbijstand van de Duitse vakcentrale DGB. Bent u nog geen lid van een vakbond, dan kunt lid worden van een van de vakbonden van de Deutsche Gewerkschaftsbund (DGB): bijv. IG-Metall (industrie), IG-BAU (bouw en landbouw), Gewerkschaft Verdi (commerciële dienstverlening, gezondheidszorg, transport en overheid), Gewerkschaft für Erziehung und Wissenschaft (GEW), IG-BCE (Bergbau, Chemie, Energie) enz. Door lid te worden van een Duitse vakbond raakt u gemakkelijker en sneller ‘ingeburgerd‘ in het bedrijf. Als u lid bent van de DGB heeft u in Nederland recht op de dienstverlening van de FNV/CNV. Informatie over de DGB-vakbond kunt u opvragen via de internetsite: www.dgb.de

30.

Welke adressen en internetsites geven informatie over werken in Duitsland? Websites over grensarbeid Nederland-Duitsland • • • • • •

Bureau Duitse Zaken: www.svb.nl/bdz Algemeen: www.grensinfopunt.nl Duitsland: www.grenzpendler.nrw.de Duitsland: www.veg-eu.org Nederland-België-Duitsland: www.emr-taskforce.org Nederland-Duitsland: www.strick.de

Informatie, advisering, brochures en spreekuren v/d EURES projecten in de grensregio’s • • • • • •

EURES in Nederland Duitse grens Euregio Enschede Gronau Euregio Eems Dollard Euregio Rijn Waal Maas Rijn Noord Euregio Maas Rijn

=> www.eures.info => www.eures.euregio.de => www.edr-eures.info => www.eures.org/eures => www.euregio-rmn.de => www.eures-emr.org

Websites over Duits arbeidsrecht, sociale zekerheid en fiscaliteit Portaal Duitse wetgeving • http://bundesrecht.juris.de Bundesministerium für Arbeit und Soziales (arbeidsrecht & sociale zekerheid) • www.bmas.de • www.deutsche-sozialversicherung.de Duits Arbeidsrecht & loon & CAO: informatie voor werknemers en werkgevers • www.bmas.de/coremedia/generator/9800/arbeitsrecht_a_711.htm • Duitse loonwijzers => www.lohnspiegel.de & www.boeckler.de/275.html (Duitse CAO’s) Informatie over detachering naar Duitsland (ArbeitnehmerEntsendeGesetz) • www.zoll.de => Entsendung von Arbeitnehmern • www.ulak.de => Europaverfahren Bau Informatie over de Duitse sociale zekerheid: • Soziale Sicherung im Überblick (2008, 134 pag.) • www.bmas.de/coremedia/generator/10118/soziale_sicherung_im_ueberblick. html Bundesministerium der Finanzen (belasting) • www.bundesfinanzministerium.de • www.abgabenrechner.de Niedersachsen (informatie inkomstenbelasting) • www.ofd.niedersachsen.de Bundesministerium für Gesundheit (Kranken- und Pflegeversicherung • www.bmg.bund.de

Informatie over Familienleistungen (Kindergeld, Elterngeld, Kinderzuschlag) • www.familien-wegweiser.de • www.familienkasse.de • www.kinderzuschlag.de • www.bzst.de

Colofon Dit is een uitgave van de Stichting FNV-pers in opdracht van de Interregionale VakbondsRaad Rijn-Ijssel in samenwerking met de IVR’s Weser-EmsNoord Nederland en Rijn-Maas. In deze IVR’s werken vakorganisaties (FNV, CNV, DGB, ACV en ABVV) uit de grensregio’s met Duitsland samen. Deze brochure werd mede mogelijk gemaakt door de Europese Commissie (EURES). De informatie is zorgvuldig samengesteld. Beroept u zich in voorkomende gevallen echter op originele uitgaven van de overheden en instanties.

Deutsche Rentenversicherung (ouderdoms, nabestaanden- en invaliditeitspensioenen) • www.deutsche-rentenversicherung.de • www.ihre-vorsorge.de Bundesagentur für Arbeit (arbeidsbemiddeling, werkloosheidsuitkeringen en kinderbijslag) • www.arbeitsagentur.de Deutsche Gesetzliche Unfallversicherung (DGUV: arbeidsongeval en beroepsziekten) • www.dguv.de Duitse arbeidsbemiddelingsorganisatie (arbeidsbureau) • www.arbeitsagentur.de Duitse Krankenkassen: • Duitse Barmer Ersatzkasse (Barmer) • Deutsche Angestellten Krankenkasse (DAK) • Techniker Krankenkasse (TKK) • Allgemeine Orts Krankenkassen (AOK) • Betriebskrankenkassen (BKK) • Innungskrankenkassen (IKK)

September 2008 Redactie: Ger Essers adviseur grensarbeid van europarlementslid Ria Oomen.

=> www.barmer.de => www.dak.de => www.tk-online.de => www.aok-bv.de => www.bkk.de => www.ikk.de

Adressen in Nederland Steunpunt Grensoverschrijdend Werken en Ondernemen (GWO) Informatie over de grensoverschrijdende belastingheffing: Duitsland, België, Nederland Terra Nigrastraat 10 NL 6216 BL Maastricht Tel. 0800 024 12 12 (vanuit Nederland) Tel. 0800 101 13 52 (vanuit Duitsland) Website: www.belastingdienst.nl Socialeverzekeringsbank Bureau voor Duitse Zaken Takenhofplein 4 NL 6538 SZ Nijmegen Tel. 024 343 19 00 E-mail: [email protected] Website: www.svb.nl/bdz Uitvoering Werknemersverzekeringen (UWV) Postbus 58285 NL 1040 HG Amsterdam Tel. 0113 75 03 50 Website: www.uwv.nl College voor zorgverzekeringen (CVZ ) Postbus 320 NL 1110 AH Diemen Tel. 010 428 95 51 Website: www.buitenland.cvz.nl. Sociale Verzekeringsbank (SVB ) Kantoor Verzekeringen Postbus 357 NL 1180 AJ Amstelveen Internationale Detachering Tel. 020 656 52 77 Vrijwillige Verzekeringen Tel. 020 656 52 25 Website: www.svb.nl Krankenkasse AOK Geschäftsstelle Vaals/NL Kerkstraat 66A NL 6291 Vaals Tel. 043 30 89 020 E-mail: [email protected] CZ Sittard (‘orgaan van het woonland’) Postbus 55 NL 6130 MA Sittard

Tel. 046 459 58 12 E-mail: [email protected] Website: www.cz.nl

Duitse EURES-adviseurs van de Bundesagentur für Arbeit en Duitse vakbond (DGB) en Euregio’s

Belastingdienst Limburg/kantoor Buitenland Postbus 2865 NL 6401 DJ Heerlen Tel. 055 538 53 85 (NL) Website: www.belastingdienst.nl Website: www.minfin.nl/nl/onderwerpen.belastingen/belastingen_internationaal

Bundesagentur für Arbeit Thorsten Weber Stadtring 9-15 D 48527 Nordhorn Telefon: 00 49 5921 870 159 E-mail: nordhorn.europaservice@ arbeitsagentur.de

Nederlandse EURES-adviseurs van het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) Tjerk Mulder (CWI) Aziëlaan 35 NL 9501 AA Stadskanaal Telefon: 0599 78 89 11 E-mail: [email protected] Els Hollander (CWI) en Arend Mud (CWI) Tesselschadestraat 35 NL 8913 HA Leeuwarden Telefon: 058 75 19 360 oder 307 E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] Wim Evers (CWI) Korte Hengelosestraat 1 NL 7511 JA, Enschede Telefon: 053 750 81 18 E-mail: [email protected]

Bundesagentur für Arbeit Wilfried Kullmann Normannstr. 54, 46446 Emmerich Telefon: 00 49 2822 92 57 16 E Mail: [email protected] Bundesagentur für Arbeit Ulrich Blome Steegerstr. 49 D 41334 Nettetal Telefon: 00 49 215 391 87 21 E-mail: [email protected] Bundesagentur für Arbeit Claudia Süß Lürriper Straße 78-80 41065 Mönchengladbach Telefon: 02161 404 18 16 E-mail: [email protected]

Hannie Eilers (CWI) Terborgseweg 20 NL 7005 BA Doetinchem Telefon: 0314 78 71 79 E-mail: [email protected]

Bundesagentur für Arbeit Heinz Jürgen Werner Roermonder Str. 51 D 52072 Aachen Telefon: 00 49 241 89 71 269 E-mail: heinz-juergen.werner@ arbeitsagentur.de

Henk Smolders, Els Lugtenberg en Britte Warnaar (CWI) Emmasingel 53 NL 6001 BA Weert Telefon: 0495 78 68 70 oder 71 oder 72 E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] E-mail: [email protected]

DGB Deutscher Gewerkschaftsbund Elisabeth Popken Region Ostfriesland und Nördlich Emsland Jahnstr. 2 D 26789 Leer Telefon: 00 49 491 91 21 311 E-mail: [email protected]

EURES-EUREGIO Gronau/Enschede Alphons Schoolkate und Herman Lammers Enscheder Straße 362 D 48599 Gronau Telefon: 00 49 2562 70238 E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] Ems Dollart Region EDR Hinrich Kuper Bunderpoort 14 NL 9693 CJ Nieuweschans Telefon: 0597 521818 E-mail: [email protected] DGB Deutscher Gewerkschaftsbund Peter Sokoll Hombergerstr. 73 D 47441 Moers Telefon: 00 49 284 18 83 32 40 E-mail: [email protected] DGB Deutscher Gewerkschaftsbund Bezirk NRW Jutta Reiter Friedrich-Ebert Str. 34-38 D 40210 Düsseldorf Telefon: 00 49 211 3683156 E-mail: [email protected] EURES Maas-Rhein Ruth Meyering und Christina Löhrer Kareem Theaterstr. 67 D 52062 Aachen Telefon: 00 49 241 56 86 10 E-mail: [email protected]