Jaarverslag 2009
INFORM ATI E GE TA LLE N TOEK OMS T
J EUGDTHE ATERHUI S
Welkom aan de lezer Het gaat goed met Jeugdtheaterhuis Zuid-Holland. In het jaarverslag van 2008 maakten we ons nog een beetje zorgen over de ‘crisis’, die tenslotte overal in de maatschappij toeslaat. Zouden we minder leerlingen krijgen? Zou het publiek minder massaal komen kijken? Hoe gaat het als we in 2009 minder subsidie krijgen van de provincie? In dit jaarverslag van 2009 kunnen we voorzichtig adem halen: door een slimme marketing zijn de leerlingaantallen licht gegroeid en is ook het publiek ons trouw gebleven. We zijn in staat gebleken om ondanks korting op subsidie toch een goede omzet te draaien. Wel moeten we blijven zoeken naar andere mogelijkheden om de exploitatie gezond te houden. Ons aanbod bleek ook in 2009 een nieuwe vraag te scheppen door het enthousiasme van kinderen en jongeren als ze met het Jeugdtheaterhuis kennismaken. Dat aanbod bestond uit lessen, voorstellingen en projecten voor leerlingen en onze familievoorstelling Jan Steenstraat 1 met vele activiteiten daar omheen. Wij hebben ons doel, om méér mogelijkheden voor goede jeugdtheatereducatie te bieden, een flinke stap dichterbij gebracht in 2009. Een mooie illustratie van die ontwikkeling is de steeds zelfstandiger en steviger positie van de vijf leslocaties. De lescoördinatoren kregen vorig jaar al de nieuwe naam van locatiecoördinatoren. De nieuwe naam maakt duidelijk dat zij steeds meer opereren vanuit de vijf Jeugdtheaterhuizen. Plaatselijke samenwerking met schouwburgen, kunstinstituten en scholen hebben de lescoördinatoren in 2009 intensiever kunnen oppakken. Al die activiteiten bij elkaar raken steeds sterker verankerd binnen de vijf lesplaatsen en hun regio. Daardoor zijn ook dáár weer nieuwe lokale vragen ontstaan. Vragen, waar wij graag met veel oog voor maatwerk op inspeelden in dit verslagjaar. Resultaat hiervan zijn meer dan 25 projecten in de hele regio. In dit jaarverslag 2009 bieden wij u een beknopt overzicht van onze activiteiten in het verslagjaar. Nog niet alle rimpels van de transitie waarin het Jeugdtheaterhuis verkeert zijn gladgestreken. Toch hebben wij een optimistisch gevoel over 2009. Dat willen we graag met u delen.
Kunstenplan 2009–2012 Het jaar 2009 was het eerste jaar van ons Kunstenplan 2009–2012. Met dit plan doen we er alles aan om ons doel waar te maken: een kunsteducatieve instelling zijn waar kinderen en jongeren kunnen ontdekken welke waardevolle rol theater in hun ontwikkeling kan spelen. Waar ze leren hoe je vaardigheden onder de knie krijgt om jezelf uit te drukken en ook leren om van kunst te genieten. Daarnaast willen wij advies en ondersteuning bieden aan de wereld van kunsteducatie en jongerentheater en nieuwe ontwikkelingen in gang zetten.
We hebben in 2009 veel geïnvesteerd in de vijf leslocaties Gouda, Alphen aan den Rijn, Capelle aan den IJssel, Gorinchem en Leiden (zie elders in deze krant). Er is gewerkt aan het opbouwen en verstevigen van netwerken van het Jeugdtheaterhuis met plaatselijke schouwburgen en scholen. Doel van dit alles is om kinderen en jongeren op allerlei manieren te bereiken met kunstzinnige vorming, binnen en buiten de school, onder lestijd en daarbuiten. We zijn daarmee op de goede weg.
¬Leeswijzertje∆ In dit jaarverslag doen wij recht aan de positie van de vijf Jeugdtheaterhuizen door ze een aparte plek te geven. Daardoor treft u soms verwijzingen aan naar informatie die ook elders staat. Wij hopen dat dit de informatie in dit verslag toegankelijker maakt. In elk geval maakt het duidelijk dat alles, wat wij als Jeugdtheaterhuis doen, met elkaar te maken heeft. Wij zoeken altijd naar verbindingen waar dat maar kan. Zo hebben we bijvoorbeeld een themajaar van de provincie over de Limes gekoppeld aan een minivoorstelling uit de Jan Steenstraat 1, zoals u verderop kunt lezen. En er zijn meer voorbeelden te noemen. U komt ze vanzelf tegen in dit verslag. We mogen dan een eigenzinnige club zijn met een ambitieus doel, dat neemt niet weg dat wij altijd connecties zoeken en open staan voor iedereen die ons doel deelt: jeugdtheatereducatie bieden op hoog niveau.
Onze lessen en producties In 2009 hebben we met ons lesaanbod een steeds duidelijker benadering gehanteerd naar verschillende doelgroepen: 12- en 12+ leeftijden. Dit lijkt een succesvolle aanpak, mogelijk is hierdoor het leerlingenaantal licht groeiend. We hielden het principe van de langlopende leerlijn vast zodat kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen. De 12 minners volgden speelleerklassen en de 12 plussers volgden opleidingsklassen en vanaf 14 jaar productieklassen en werkplaatsen. Ook bleven we lesgeven in de drie disciplines toneel, beweging & dans, stemvorming & zang. Over aantallen leerlingen en het aantal groepen: zie de verschillende leslocaties.
In het vierde, vijfde en zesde leerjaar maakten onze leerlingen ook in 2009 zelf producties. Deze voorstellingen staan benoemd bij de verschillende leslocaties waar ze gemaakt en gespeeld zijn. Er waren zes vierdejaarsproducties uit de opleidingsklassen van het Jeugdtheaterhuis. De teksten hiervoor zijn geschreven door schrijvers van de opleiding Writing for Performance van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar maakten twee werkplaatsproducties op locatie. Daarbij gingen zij zelf aan de slag met hun docent als coach. Alle zelfgemaakte voorstellingen uit 2009 waren te zien in de eigen leslocatie en in het afsluitende festival in Gouda. Daar konden alle leerlingen zich volop laten inspireren door elkaars werk.
pagina 1
Wat deden wij in de Regio? In dit hoofdstuk schetsen wij een beeld van de gang van zaken in 2009 op de verschillende leslocaties. Op alle vijf de leslocaties is vanuit het Jeugdtheaterhuis een aanbod geweest als opmaat naar de familievoorstelling Jan Steenstraat 1 die ook in alle vijf de locaties is gespeeld. Dat waren de projecten Oma Fien leest voor en De ontmoeting in de klas (zie ook elders in deze krant bij Jan Steenstraat 1). In totaal hebben hier in 2009 en 2010 ruim tweeduizend kinderen uit het basis-onderwijs aan deelgenomen. De samenwerking met adoptiescholen is in 2009 intensiever geworden. Dit zijn scholen waarmee een langdurige samenwerking bestaat. Ze kennen ons aanbod en kunnen daar als eerste van profiteren. Bovendien geeft het Jeugdtheaterhuis deze scholen voorrang bij vragen.
hoofdlocatiecoördinator: Liesbeth le Cessie locatie: Gouda
Gouda
Gorinchem
locatiecoördinator: Claudette Efrosina
locatiecoördinator: Hiske Dijkstra
leslocatie: Jeugdtheaterhuis
leslocatie: gebouw van TOON
Het zou fijn zijn om hier nog een stukje tekst te hebben met meer informatie over de functie hoofdlescoördinator!? Totaal overzicht van alle leslocaties:
Gouda blijft de hoofdvestiging van het Jeugdtheaterhuis en heeft van oudsher de meeste leerlingen. Nieuw in 2009 was de leuke en voorspoedige samenwerking met het museum in Gouda. Zesdejaarsleerlingen bereidden zich voor op hun werkplaatsproductie Groeipijn die in 2010 in het museum zal spelen. In 2009 was de werkplaatsproductie Tussentijd te zien in de Garenspinnerij. Bij een werkplaats buigen de oudere leerlingen zich over alle aspecten die bij het maken van een voorstelling aan de orde komen. Onze vierdejaarsleerlingen speelden twee eigen producties; achttien leerlingen deden mee aan Hart en zestien leerlingen waren actief in Meneer Van Gent. In 2009 deden wij mee aan de Kunstronde in Gouda waarin leerlingen van de basisschool een dag kennis maken met culturele instellingen. Het Jeugdtheaterhuis gaf binnen de Kunstronde op verzoek van gemeente Gouda in november voor negen groepen een toneelworkshop. Er waren rond de 175 deelnemers. In 2009 kreeg de samenwerking met het ID College in Gouda een vervolg. Leerlingen sociaal-cultureel werk volgden in januari het vak Kunst, Cultuur en Amusement. Het Jeugdtheaterhuis verzorgde hierin het onderdeel theater. Doel hiervan was de mogelijkheden laten zien van wat theater kan betekenen in het werk van een sociaalcultureel werker. Drie docenten gaven zang, toneel en bewegingslessen en de leerlingen werkten aan een kleine productie. Honderd leerlingen van de Goudse Waarden, afdeling Zorg en Welzijn volgden een inspiratiedag waarin zij kennis maakten met toneel, zang, dans en schrijven. Samen met hun docenten maakten zij hierin een keuze voor de afsluitende theaterdag van de Goudse Waarden. Die docenten hadden inmiddels een workshop van het Jeugdtheaterhuis gevolgd om werkvormen, thema’s en tips aangereikt te krijgen voor het maken van een presentatie met een groep. Het Jeugdtheaterhuis begeleidde ook de afsluitende presentatie. In samenwerking met de Goudse Schouwburg is in 2009 afgesproken dat het Jeugdtheater een cultuurcoach inzet voor drie dagen per week in gemeente Gouda (zie ook de informatie bij Capelle aan den IJssel in dit jaarverslag). aantal groepen in seizoen 2008–2009: 27 aantal groepen in seizoen 2009–2010: 25 aantal leerlingen in seizoen 2008–2009: 374 aantal leerlingen in seizoen 2009–2010: 348 adoptiescholen in Gouda: De Contrabas, ’t Palet en Het Schateiland (Casimir staat op de wachtlijst)
Alpen aan den Rijn locatiecoördinator: Hilde Dehouck leslocatie: Ashram College
Het aantal leerlingen in Alphen aan den Rijn bleef stabiel. Vooral jonge kinderen vinden de weg naar het Jeugdtheaterhuis. De verwachting is dat dit nog verder toeneemt, zeker nu hier de familievoorstelling Jan Steenstraat 1 met veel succes in Theater Castellum heeft gespeeld. Na afloop was er een ontmoeting tussen bezoekers, regisseur en spelers. In het verlengde hiervan waren in het theater op 7 en 8 november ook de Bendedagen (zie elders in dit verslag). Docenten van het Jeugdtheaterhuis gaven hier workshops aan 321 kinderen en jongeren uit Alphen.
pagina 2
In Alphen was er voor de tweedeklassers van het voortgezet onderwijs een workshop rond de voorstelling Stuk in Chatroom. Jongeren werden door twee docenten van het jeugdtheaterhuis geprikkeld om zelf met tekst en theater aan de slag te gaan. Er deden 64 leerlingen mee. Vijftien vierdejaars leerlingen van Jeugdtheaterhuis Alphen aan de Rijn speelden de voorstelling Peggy Sue. Op verzoek van basisschool De Wereldwijzer gaf het Jeugdtheaterhuis twee keer een serie van drie toneelworkshops ‘Zussen in de klas’ aan kinderen uit groep 7. Het ging over verhalen maken met je eigen fantasie en het presenteren van dat eigen verhaal. Er deden 54 kinderen mee. Het Ashram College, afdeling vmbo Nieuwkoop vroeg het Jeugdtheaterhuis een meerjarig plan te maken voor hun Kunst en Theaterfabriek. Eind 2009 zijn we hier begonnen met lessen zang, dans en toneel voor de eerste en tweede klassen. Er namen 38 leerlingen deel. Komende jaren krijgen deze lessen uitbreiding tot een vierjarig curriculum. aantal groepen in seizoen 2008–2009: 19 aantal groepen in seizoen 2009–2010: 19 aantal leerlingen in seizoen 2008–2009: 258 aantal leerlingen in seizoen 2009–2010: 281 adoptiescholen in Alphen: De Jenaplaneet, De Mare en De Wereldwijzer
Capelle aan den IJssel locatiecoördinator: Debbie Klarenbeek leslocatie: boven het Isala Theater
In Gorinchem was het Jeugdtheaterhuis actief deelnemer aan het overleg tussen culturele instellingen. Het Jeugdtheaterhuis was in 2009 goed geworteld in het Gorinchemse: kinderen waren verknocht aan hun wekelijkse lessen en zagen dit naast het leren ook als een sociaal evenement. Er zijn twee vierdejaarsproducties in Gorinchem gemaakt: Zip, gespeeld door vijftien leerlingen en Stuk in stuk, gespeeld door vijf leerlingen. Basisschool De Mariëngaarde vroeg ons om samen een afscheidsvoorstelling voor groep 8 te maken. Drie docenten van het Jeugdtheaterhuis hebben hier vanuit toneel, zang, dans en herinneringen met veel plezier aan gewerkt in mei, juni en juli. Er deden 48 kinderen mee. Op initiatief van de kunstinstellingen in Gorinchem maakten alle brugklassers in de stad kennis met deze instellingen via ‘Kunst voor Kids’. Het Jeugdtheaterhuis verzorgde hierin een theaterworkshop in Schouwburg De Nieuwe Doelen. Dit vond in de eerste helft van september plaats en er namen 632 brugklassers aan deel aantal groepen in seizoen 2008–2009: 10 aantal groepen in seizoen 2009–2010: 9 aantal leerlingen in seizoen 2008–2009: 129 aantal leerlingen in seizoen 2009–2010: 136
aantal groepen in seizoen 2008–2009: 72 aantal groepen in seizoen 2009–2010: 71 aantal leerlingen in seizoen 2008–2009: 968 aantal leerlingen in seizoen 2009–2010: 1020
Maassluis nieuwe leslocatie Het is het Jeugdtheaterhuis in 2009 gelukt als beste uit de bus te komen om lessen te gaan verzorgen in Maassluis. Na een officiële aanbestedingsprocedure koos Maassluis voor onze organisatie. Dat gaan we natuurlijk dubbel en dwars waarmaken in 2010. In het verslagjaar waren we bezig met het zoeken naar een geschikte locatie, een nieuwe lescoördinator en het opstellen van de lesroosters.
adoptiescholen in Gorinchem: De Graaf Reinaldschool, De Mariëngaarde en De Merwedonk
Leiden
Capelle aan den IJssel kreeg dit jaar niet alleen een nieuwe locatiecoördinator maar ook een nieuw onderkomen. Of nou ja, nieuw… Jeugdtheaterhuis Capelle aan den IJssel is vanuit basisschool De Klimop weer terug verhuisd naar haar oude stek boven het Isala Theater. Dit gaf volop mogelijkheden om allerlei verbintenissen aan te gaan. Er waren vooral intensieve contacten met scholen; het Jeugdtheaterhuis is partner in de Brede School Netwerken. Zo verzorgde het Jeugdtheaterhuis twee keer zes lessen Kennismaken met theater voor 42 leerlingen van groep 5 t/m 8 op Capelse basisscholen. Bovendien kregen zo’n 23 leerkrachten van basisscholen, op verzoek van het Brede School Netwerk, in november een inspirerende workshop over het omgaan met theatervormen in je eigen klas. Het Comenius College nam met vijftien leerlingen deel aan een workshop om vanuit drama en theater een video te maken voor de kerstviering. En vijftien vierdejaarsleerlingen van het Jeugdtheaterhuis speelden de voorstelling In gesprek. In Capelle is de try-out van de familievoorstelling Jan Steenstraat 1 gespeeld in het Isala Theater. Daaromheen verzorgden docenten van het Jeugdtheaterhuis workshops tijdens de Bendedagen van 31 oktober en 1 november. Hieraan deden 459 leerlingen mee (zie ook elders). Capelse scholen vroegen het Jeugdtheaterhuis Capelle in 2009 een rol te spelen in de functie van cultuurcoach. Dit is iemand die een brug slaat tussen scholen en het buitenschoolse aanbod aan kunsteducatie en kinderen uitdaagt om actief te zijn met kunst en cultuur. We zijn als Jeugdtheaterhuis aan de slag geweest met de voorbereidingen hiervoor.
Het Jeugdtheaterhuis in Leiden is in 2009 voor het vierde seizoen actief en kent net als vorig jaar een onstuimige groei van het aantal leerlingen. Onze kerstproductie Het Poezenbootgala in de Leidse Schouwburg zorgde ervoor dat veel kinderen enthousiast werden voor theater. Net als in Alphen was er ook in Leiden aan tweedeklassers van het voortgezet onderwijs een workshop rond de voorstelling ‘Stuk en Chatroom’ (zie de informatie bij Alphen). Op verzoek van het Stedelijk Gymnasium in Leiden volgden in oktober alle brugklassen een workshop toneel van een docent van het Jeugdtheaterhuis. Bovendien kregen vierdeklassers van deze school instructie van onze docenten voor het begeleiden van brugklassers bij het maken van een presentatie. Dertien klassen deden mee, met ongeveer 370 leerlingen. Met Kunstshot maken alle Leidse vierdeklassers van middelbare scholen kennis met kunst en cultuur. Op verzoek van BplusC uit Leiden gaf het Jeugdtheaterhuis als onderdeel hiervan in september drie toneelworkshops voor ongeveer zestig deelnemers. Ook de musicalklas voor vijftien leerlingen was van februari tot mei een samenwerking met BplusC. In Leiden kreeg de samenwerking met het ID College vastere vorm. Net zoals in Gouda werd ook hier gewerkt aan een kleine productie door leerlingen sociaal-cultureel werk (zie de informatie bij Gouda).
Aantal groepen in seizoen 2008–2009: 7
aantal groepen in seizoen 2008–2009: 9
Aantal groepen in seizoen 2009–2010: 6
aantal groepen in seizoen 2009–2010: 12
Aantal leerlingen in seizoen 2008–2009: 79
aantal leerlingen in seizoen 2008–2009: 128
Aantal leerlingen in seizoen 2009–2010: 86
aantal leerlingen in seizoen 2009–2010: 169
Adoptiescholen in Capelle: De Contrabas, De Klimop en De Vijfster
adoptiescholen in Leiden: Montessori Oegstgeest, De Morskring en De Zijlwijk
locatiecoördinator: Arieke Luikinga leslocatie: Leids Volkshuis
Elders in de regio Behalve op de vijf leslocaties is het Jeugd theaterhuis ook op verzoek in andere plaatsen actief geweest. Bijvoorbeeld in de Brede School van Zoetermeer, waar 22 kinderen in januari uitgebreid kennis maakten met alle aspecten van theater. De Stadsgehoorzaal in Vlaardingen vroeg ons om mee te werken aan de Meeleeftheaterdag in januari, waar wij met drie docenten zestig kinderen Grote Zus en Kleine Zus lieten meebeleven. Kinderen waren zowel toeschouwer als actief speler. Basisschool De Tweeklank uit Hazerswoude vroeg ons om bij te dragen aan de musical van groep 8 met twee workshops in juni. En in Oegstgeest vierde de Stichting Kinderopvang Oegstgeest het twintigjarig bestaan met vele theaterprojecten waarin wij een rol speelden. Zo waren er 56 kinderen van de buitenschoolse opvang die in april en mei vanuit jeugdliteratuur aan de slag gingen met theater. Ook trainden onze docenten in april en
september vijftien pedagogisch medewerkers om meer te kunnen doen met speltechnieken in groepen. Kinderen van de buitenschoolse opvang maakten in mei en november ook een eigen montagevoorstelling onder leiding van het Jeugdtheaterhuis. Er waren 23 deelnemers. De Montessorischool in Oegstgeest vroeg ons voor het derde seizoen om mee te werken aan de musical van groep 8. Hier deden 42 kinderen mee. Het Wellant College in Ottoland wilde graag dat wij een theaterworkshop hielden voor alle brugklassers. Aantal deelnemers: 150. In opdracht van het Zeeuw Museum in Middelburg gaven vier docenten en theater makers van het Jeugdtheaterhuis een educatief theaterproject aan twintig havo- en vwo-leerlingen van de Christelijke Scholengemeenschap Walcheren. De theatrale acts hoorden bij de tentoonstelling The Fringe Projects en waren te zien tijdens een speciale museumnacht.
pagina 3
Ons aanbod in 2009 We schreven het al regelmatig in dit verslag: het Jeugdtheaterhuis roept met het eigen aanbod verzoeken en vragen op uit de hele regio. Het jaar 2009 vertoont een stijgende lijn in onze mogelijkheden om daar op in te spelen, zoals we al beschreven bij de leslocaties. Op deze plek een overzicht van ons eigen aanbod uit 2009. We noemen Oma Fien leest voor en Ontmoeting in de klas (zie bij Jan Steenstraat 1). Verder was er Theateravontuur De Kist, bedoeld voor het primair onderwijs en gespeeld in seizoen 2008–2009. Er zijn 44 klassen bezocht en er deden zo’n 830 kinderen mee. Deels in 2009 speelde de voorstelling Stuk & Chatroom en het educatieve aanbod daaromheen. In januari 2009 waren twee docenten van het Jeugdtheaterhuis vier keer op bezoek in de tweede klassen van het voortgezet onderwijs. Ze vertoonden een making of filmpje ter inspiratie voor de leerlingen om zelf scènes te maken. Er deden 64 tweedeklassers mee (zie verder bij Stuk & Chatroom). Naast deze projecten hadden wij natuurlijk ook in 2009 ons reguliere lesaanbod (zie bij lessen en producties).
Stuk & Chatroom voorstelling. Er waren veertien workshops op scholen voor voortgezet onderwijs met 345 deelnemers. Op de eigen leslocaties waren 24 workshops en meet en greet’s met 329 deelnemende leerlingen. De website van Stuk & Chatroom is door 2990 mensen bezocht.
Stuk & Chatroom was beslist een hoogtepunt in 2009, als vervolg op het jaar 2008 (de toernee liep tot februari 2009). Er bestaat een apart verslag over dit onderdeel. Daarom in dit jaarverslag een korte samenvatting. Stuk & Chatroom was méér dan alleen een jongerenvoorstelling. Het was een aanzet tot een nationale werkplaats voor jong theatertalent. Een broedplaats voor getalenteerde acteurs, regisseurs en schrijvers. Dat het Jeugdtheaterhuis zich inspant om de werkplaats voor jong theatertalent op te zetten, past bij haar ontwikkelfunctie. Stuk & Chatroom is een boeiend en leerzaam pilotproject geweest dat een vervolg verdient. Alle betrokkenen waarderen de rol van het Jeugdtheaterhuis
als initiatiefnemer en zien graag dat het Jeugdtheaterhuis doorgaat met een vervolg. Er is een basis gelegd voor een meer structurele uitwisseling tussen jeugdtheaterscholen. Uit de pilot blijkt dat de jeugdtheaterscholen, ondanks alle eigenheden, het interessant vinden om te zoeken naar wegen om met elkaar te doen, wat de meeste scholen afzonderlijk niet kunnen bieden.
In Stuk & Chatroom werd samengewerkt tussen Jeugdtheaterhuis Zuid-Holland, Jeugdtheaterschool Dordrecht en jeugdtheaterschool Groningen. Er waren financiële bijdragen van Provincie ZuidHolland, VSB Fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds Den Haag, Prins Bernhard Cultuurfonds Groningen, Stichting LIRA fonds.
Naar de 22 voorstellingen kwamen in totaal (2008 en 2009) 2447 bezoekers kijken, een gemiddelde van 111 per
Vervolgens organiseerden we De Ontmoeting in de klas, met een minivoorstelling en een workshop om de voorstelling verdieping te geven en kinderen ook actief kennis te laten maken met theater. In Leiden en Oegstgeest zijn hiermee 630 leerlingen op zes basisscholen bereikt. Als laatste onderdeel werkten we in 2009 aan de voorbereidingen voor De Bezetting, die letterlijk ‘een bezetting’ of ‘tijdelijke overname’ van de schouwburgen moest worden. De Bezetting bestaat uit vier elementen. Een theatrale backstagetour in de plaatselijke schouwburg. De minivoorstelling Oma Fien leest voor (zie ook de informatie bij de provincie). De Instuif: buitenschoolse kunsteducatie na schooltijd in de plaatselijke schouwburg waar kinderen een middag konden toneelspelen, zingen en dansen. En een Meet & Greet met spelers en regisseur. Dit onderdeel speelde zich af in 2010, er zijn nog geen nadere bereikcijfers over bekend.
Het allesoverkoepelende doel van de Jan Steenstraat 1 was en is om kinderen daadwerkelijk te ráken met theater. Niet alleen door de voorstelling te bezoeken, maar door actief mee te doen aan de vele binnen- en buitenschoolse kunsteducatieve projecten in de hele provincie rondom Jan Steenstraat 1.
Het Jeugdtheaterhuis koppelt actieve en receptieve ervaringen aan elkaar, met de inzet van ‘amateurkunst’ (de leerlingen van het Jeugdtheaterhuis) als middel. De verwachting is dat kinderen hierdoor het gevoel krijgen dat theater ook iets voor henzelf kan betekenen.
Alvast enkele cijfers uit dit verslag: De voorstelling Jan Steendtraat 1 is gezien door 13.726 mensen waarvan 5553 in 2009 Meespelen in Jan Steenstraat 1 voor basisscholen: aantal deelnemers 467 waarvan 53 in 2009 Meespelen in Jan Steenstraat 1 voor leerlingen
Voor een deel zijn bovengenoemde activiteiten gerealiseerd in 2009, voor een ander deel in 2010. In oktober 2010 verschijnt een financieel en inhoudelijk verslag over de gehele periode van Jan Steenstraat 1.
van het Jeugdtheaterhuis: in 2009 aantal deelnemers 60 Ontmoetingen: aantal projecten 129 (2009 en 2010) Bezetting: aantal projecten 124 (allemaal in 2010)
van het Jeugdtheaterhuis
Privincie Zuid-Holland
Het Jeugdtheaterhuis is een organisatie voor buitenschoolse kunsteducatie, waarin prima een buiten- én binnenschools lespakket past. De familievoorstelling Jan Steenstraat 1 is hier een goed voorbeeld van. Die was dan ook een van de hoogtepunten in 2009. Dat wil zeggen: deels zijn dat de bruisende voorbereidingen daarop, want een deel van de activiteiten speelde zich na de jaarwisseling af. De voorstelling behandelt het cultureel erfgoed van Zuid-Holland vol persoonlijke geschiedenissen. In 2009 zijn er achttien voorstellingen gespeeld, waarvan vijf tryouts. In 2009 hebben 5553 mensen de voorstelling gezien. De familievoorstelling was als het ware het voertuig waar we andere onderdelen omheen bouwden. Het bezoeken van de voorstelling was het eindpunt; kinderen hadden daarvoor al op allerlei manieren geproefd van dit hoogtepunt.
pagina 4
Bijvoorbeeld met het meespeelproject. In elke stad waar de Jan Steenstraat te zien was, speelden steeds zestig kinderen van drie basisscholen in de voorstelling mee. Klasgenoten zagen hun vriendjes in een echt theaterstuk spelen en raakten
nieuwsgierig naar theater. Het meespeelproject speelde zich af in tien steden in de provincie, op 28 basisscholen. Er deden 741 basisschoolleerlingen mee aan proefrepetities. Daarvan zijn 467 kinderen geselecteerd om aan de voorstelling mee te doen. Deze meespeelkinderen werden dusdanig enthousiast, dat op verschillende locaties korte cursussen georganiseerd zijn als introductie op het nieuwe seizoen.
Een van de niet te missen hoogtepunten in 2009 was de introductie van De Bende van het Jeugdtheaterhuis en de bijbehorende BendeDagen. Wij vinden het belangrijk dat jongeren niet alleen theater maken, maar er ook goed naar leren kijken. Onze leer lingen kunnen als BendeLid bij aankoop van een toegangskaartje een gratis extra kaartje krijgen voor voorstellingen van schouwburgen waarmee we samenwerken. Hiermee gaven we in 2009 de aanzet om receptieve ervaringen van leerlingen structureel te stimuleren en schouwburgbezoek door jongeren uit te breiden. Bovendien willen we onze leerlingen stevig aan het Jeugdtheaterhuis binden en hen zoveel mogelijk betrekken. Als BendeLid kun je via de BendeRaad beter de gang van zaken bij het Jeugdtheaterhuis volgen en daarin meedenken. Leerlingen raken zo meer betrokken op allerlei niveaus. Rondom de Bende zijn er in Alphen en Capelle BendeDagen georganiseerd, waarin onze docenten multidisciplinaire workshops gaven rond de try-out van de familievoorstelling Jan Steenstraat 1. Ook waren er ontmoetingen met spelers en regisseur. Er namen 780 leerlingen deel aan de BendeDagen.
In 2009 begon het partnerschap met het Kunstgebouw in een driejarig project over volkscultuur. Waarom woon je ergens en wat betekent die woon omgeving voor je? Daar gaat dit project onder andere over. Tijdens groepsmaaltijden met jongeren, waaronder veel leerlingen van het Jeugdtheaterhuis, kwamen verhalen los.
Leerlingen werden tijdens die dagen geattendeerd op de mogelijkheid om ambassadeur te worden van het Jeugdtheaterhuis. Als ambassadeur probeer je zoveel mogelijk mensen via moderne sociale communicatiemiddelen zoals hyves te interesseren voor de voorstellingen van het Jeugdtheaterhuis.
In 2009 kreeg elke leerling van het Jeugdtheaterhuis – ter introductie – een gratis lidmaatschapskaart van De Bende.
Dat gebeurde onder leiding van schrijver Rick Steggerda en cineast Rolf van Eyck. Deze verhalen leidden eind 2009 tot verschillende producties, waaronder de filmvoorstelling ‘Zij van Katwijk’. Leerlingen van alle leslocaties deden mee aan de voorbereidingen en de uitvoering hiervan. Bovendien sloot dit project aan bij het themajaar van de provincie over de Limesregio, waar vroeger de noordgrens van het Romeinse rijk liep. Dit is nu een groot archeologisch monument. Oma Fien is een personage uit de voorstelling Jan Steenstraat 1 en met de mini voorleesvoorstelling Oma Fien leest voor vertelt zij over een van de kleine helden uit die Romeinse tijd. Deze voorstelling is gemaakt met financiële steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds en is in het seizoen 2009–2010 ruim 140 keer gespeeld op basisscholen in de vijf leslocaties en in andere Zuid-Hollandse steden.
faciliterende ondersteuningsinstelling vanuit Gouda anderen in de regio Midden-Holland beter te bedienen en gezamenlijke activiteiten te ondernemen. Door allerlei omstandigheden is dit in 2009 nog onvoldoende uit de verf gekomen. Onze intentie is om deze uitdaging in 2010 met frisse moed op te pakken.
Wij organiseerden in 2009 een succesvolle Open Huis voor het Prins Bernhard Cultuurfonds. De ondersteunings- en ontwikkelfunctie van het Jeugdtheaterhuis blijkt uit alle overige informatie in dit jaarverslag.
Iets anders in 2009 was het werken aan de RAS: Regionale Agenda Samenleving. In dit verslagjaar werkten we aan de voorbereiding hiervan. Ons idee is om als
pagina 5
Wat deden wij nog meer?
Alle projecten uit 2009 op een rij
Extra activiteiten voor onze leerlingen in 2009
Gouda
Alle leerlingen bezochten één jeugdtheatervoorstelling in het Jeugdtheaterhuis • Alle leerlingen uit het derde leerjaar bezochten het Tweetakt Festival in Utrecht • De leerlingen uit het derde leerjaar volgden een muziektheaterworkshopdag met gastdocenten en zangdocenten van het Jeugdtheaterhuis • Leerlingen uit alle opleidingsklassen brachten met hun docenten een gezamenlijk bezoek aan de voorstellingen Stuk & Chatroom, met pizza vooraf en Meet en Greet met de spelers toe • Leerlingen uit het vijfde leerjaar namen deel aan een improvisatieworkshop • Ook bezochten zij de voorstellingen Balieleed van Golden Palace en Cement van TG Jan, met een inleiding van de makers vooraf • Naast het bezoek aan de voorstelling Oorlog door Productiehuis ’n Meeuw volgden vijftien leerlingen een masterclass van regisseur Carlo Scheldwacht • Met de spelers uit de voorstelling werd gezamenlijk gegeten • Docenten van het Jeugdtheaterhuis namen deel aan een workshop van regisseur Ingrid Kuijpers • Het seizoen werd traditiegetrouw op feestelijke wijze afgesloten met presentaties voor ouders en andere geïnteresseerden • Alle afsluitingen waren thematisch gegroepeerd rond het thema Dichten en Dromen.
ID College Goudse Waarden Zorg en Welzijn Kunstronde Hart – vierdejaarsproductie Meneer van Gent – vierdejaarsproductie Tussentijd – Werkplaastproductie Oma Fien leest voor Theateravontuur De kist
locatie/project
doelgroep
aantal deelnemers
vraag/aanbod
leerlingen ID College leerlingen Zorg en Welzijn Goudse Waarden basisschoolleerlingen Gouda 18 leerlingen uit Gouda 16 leerlingen uit Gouda 15 leerlingen uit Gouda primair onderwijs groep 4 t/m 8
32 deelnemers 99 deelnemers 175 deelnemers 18 deelnemers 16 deelnemers 15 deelnemers 550 deelnemers 830 deelnemers
vraag Gouda en Leiden vraag Goudse Waarden vraag Gemeente Gouda aanbod Jeugdtheaterhuis aanbod Jeugdtheaterhuis aanbod Jeugdtheaterhuis aanbod Jeugdtheaterhuis aanbod Jeugdtheaterhuis
twee groepen 7 1e en 2e klassen VMBO 15 Leerlingen uit Alphen aan den Rijn primair onderwijs 2e klas Voortgezet Onderwijs groep 4 t/m 8 alle leerlingen Jeugdtheaterhuis
54 deelnemers 38 deelnemers 15 deelnemers 550 deelnemers 64 deelnemers 830 deelnemers 321 deelnemers
vraag Basisschool de Wereldwijzer vraag Ashram College aanbod Jeugdtheaterhuis aanbod Jeugdtheaterhuis aanbod Jeugdtheaterhuis aanbod Jeugdtheaterhuis aanbod Jeugdtheaterhuis
BSN docenten en leerkrachten 15 leerlingen uit Capelle aan den IJssel primair onderwijs groep 4 t/m 8 Alle leerlingen Jeugdtheaterhuis groep 5 t/m 8
23 deelnemers 15 deelnemers 550 deelnemers 830 deelnemers 459 deelnemers 42 deelnemers
vraag BSN, Gemeente Capelle aan den IJssel aanbod Jeugdtheaterhuis aanbod Jeugdtheaterhuis aanbod Jeugdtheaterhuis aanbod Jeugdtheaterhuis aanbod Jeugdtheaterhuis
groep 8 brugklassen in Gorinchem 12 leerlingen uit Gorinchem 5 leerlingen uit Gorinchem primair onderwijs groep 4 t/m 8
48 deelnemers 632 deelnemers 12 deelnemers 5 deelnemers 550 deelnemers 830 deelnemers
vraag Basisschool De Mariengaarde vraag Kunstinstellingen in Gorinchem Aanbod Jeugdtheaterhuis Aanbod Jeugdtheaterhuis Aanbod Jeugdtheaterhuis Aanbod Jeugdtheaterhuis
leerlingen ID College brugklas en 4e jaars leerlingen CKV-ers leerlingen 8 t/m 15 jaar BSO 7 t/m 12 jaar Pedagogisch mdw BSO 7 t/m 12 jaar groep 8 primair onderwijs groep 4 t/m 8 2e klas Voortgezet Onderwijs groep 4 t/m 8
32 deelnemers 370 deelnemers 60 deelnemers 15 deelnemers 56 deelnemers 15 deelnemers 23 deelnemers 42 deelnemers 550 deelnemers 620 deelnemers 64 deelnemers 830 deelnemers
vraag Gouda en Leiden vraag Stedelijk Gymnasium vraag BplusC vraag BplusC vraag SKO Oegstgeest vraag SKO Oegstgeest vraag SKO Oegstgeest vraag SKO Oegstgeest aanbod Jeugdtheaterhuis aanbod Jeugdtheaterhuis aanbod Jeugdtheaterhuis aanbod Jeugdtheaterhuis
groep 8
26 deelnemers
vraag Basisschool de Tweeklank
brugklassen
150 deelnemers
vraag Wellant College
groep 2 t/m 4
60 deelnemers
vraag Stadsgehoorzaal
groep 4 t/m 8
22 deelnemers
vraag Brede School
Alphen aan den Rijn
Onze programmering Onze theaterzaal in de Garenspinnerij werd het grootste deel van 2009 druk gebruikt voor allerlei voorstellingen, van onszelf en van anderen. De meesten daarvan noemen we bij de informatie ‘extra activiteiten’. Tegelijkertijd neemt door de introductie van De Bende (zie elders) het schouwburgbezoek van onze leerlingen toe. In 2010 willen we evalueren hoe dit verloopt en doen we aanbevelingen voor de toekomst. We zien hier kansen voor een nauwere samenwerking met de Goudse schouwburg.
Over onszelf Inspelen op vragen uit de regio en het verstevigen van de vijf leslocaties – met een zesde op komst – bracht een heleboel dynamiek met zich mee. Om adequaat te kunnen opereren zette de eigen organisatie van het Jeugdtheaterhuis in 2009 een stap in een verdere professionalisering. Dit verslagjaar hebben we steviger ingezet op marketing om verschillende doelgroepen zo goed mogelijk te bedienen. We ontwikkelden bijvoorbeeld nieuwe folders die zich duidelijker richten op 12– of 12+ geïnteresseerden. Het Jeugdtheaterhuis kreeg in 2009 bovendien een nieuwe website. Ook introduceerden we de mogelijkheid om de lessen nog beter gespreid te betalen (in zeven termijnen); wij denken dat dit een welkome tegemoetkoming is aan ouders. Verder kunnen we constateren dat het personeelsbestand een verjonging heeft ondergaan. We hebben een slag gemaakt in de automatisering en digitalisering van onze administratie die in 2009 de toepasselijker benaming van ‘secretariaat’ kreeg. Vanuit onze bestemmingsreserve hebben we investeringen gedaan in het onderhoud en de vervanging van inventaris van de Garenspinnerij. Bovendien hebben we de pensioenvoorziening geactualiseerd.
pagina 6
Toneelworkshop Zussen in de klas Ashram college Peggy Sue – vierdejaarsproductie Oma Fien leest voor Workshop Stuk & Chatroom Theateravontuur De kist Bendedagen
Jeugdtheaterhuis gaat landelijk Het Jeugdtheater is een kunsteducatieve instelling. Naast het geven van lessen, het maken van producties en werkplaatsen, het faciliteren van de vijf leslocaties en het ondersteunen van allerlei organisaties in de regio wil het Jeugdtheaterhuis ook landelijk een rol spelen.
Capelle aan den IJssel Themabijeenkomst Brede School Netwerk Capelle In Gesprek – vierdejaarsproductie Oma Fien leest voor Theateravontuur De kist Bendedagen Kennismaken met Theater
Een voorbeeld daarvan was in 2009 de organisatie van een studiedag naar aanleiding van Stuk & Chatroom voor leiders van jeugd-theaterscholen uit heel Nederland. Besproken werd de ontwikkeling van nieuw repertoire voor jongeren. Ook geven we sinds 2009 in onze hoofdvestiging Gouda onderdak aan de Stichting Netwerk Jeugdtheaterscholen. Deze stichting streeft naar een gezamenlijke toekomst voor alle jeugdtheaterscholen in Nederland en wil de sector versterken. Doelen waarbij wij als Jeugdtheaterhuis uiteraard graag bij aansluiten. We verwachten dan ook een vruchtbare kruisbestuiving tussen onze organisaties, zeker nu we samen onder één dak zitten.
Gorinchem Afscheidsmusical Kunst voor kids Zip – vierdejaarsproductie Stuk uit Stuk – vierdejaarsproductie Oma Fien leest voor Theateravontuur De kist
Leiden
Toekomst 2010 Kijken we naar de toekomst, dan wordt 2010 een spannend jaar. De toernee met de Jan Steenstraat 1 eindigt in het eerste kwartaal van 2010; het was voor ons een bijzonder intensieve periode. We gaan met Leiden de relatie verder verstevigen door het maken van een nieuwe kerst productie in de Leidse Schouwburg. Ook met de vijf andere Jeugdtheaterhuizen zetten we in op nog intensiever contact en samenwerking.
ID College Stedelijk Gymnasium Kunstshot Musicalklas BplusC Theaterworkshop voor kinderen Trainingstraject pedagogisch mdw Voorstelling met kinderen Afscheidsvoorstelling Oma Fien leest voor De ontmoeting in de klas Workshop Stuk & Chatroom Theateravontuur De kist Overige Plaatsen
Hazerswoude Project Hazerswoude
Desondanks hangen ons ook bezuinigingen boven het hoofd. We moeten daarop reageren en anticiperen want één ding staat voor ons onwrikbaar vast: de kwaliteit die we hebben, houden we op z’n minst overeind en liever nog willen we die verder verbeteren. Bovendien staan we te popelen om innovaties binnen het jeugdtheater te ontwikkelen. Het Jeugdtheaterhuis is een belangrijke plek voor kinderen en jongeren en die plek willen we koesteren. Het wordt dus verder zoeken naar nieuwe kansen en samenwerkingsvormen. Het Jeugdtheaterhuis is er klaar voor!
Ottoland Brugklassen Wellant College
Vlaardingen Meeleeftheater met Grote zus en Kleine zus
Zoetermeer Theateravondtuur
pagina 7
Medewerkers Raad van Toezicht Paul de Hoog (voorzitter) Paul Cornelissen Vera Mann Rob Wiegman Marcel Vissers Dagelijkse leiding Theo Ham (directeur) Annelies Keegel (adjunct-directeur) Liesbeth le Cessie (hoofd lessen en projecten) Locatiecoördinatoren Claudette Efrosina (locatiecoördinator Gouda) Hilde Dehouck (locatiecoördinator Alphen aan den Rijn) Arieke Luikinga (locatiecoördinator Leiden) Hiske Dijkstra (locatiecoördinator Gorinchem) Debbie Klarenbeek (locatiecoördinator Capelle aan den IJssel)
Secretariaat en Communicatie Nienke Smid (secretaris) Dixie Ferwerda (secretariaat) Ingrid Noordermeer (secretariaat) Sonja Doesburg (secretariaat) Marleen Boschman (communicatie) Irma Kyvon (communicatie) Onze andere collega’s Erik Fiegel (bedrijfsleider) Frits Kers ( beheerder) Hilda Feith (schoonmaak) Peter Smeele (boekhouding) Marian Keegel (productieleiding, freelance)
Docententeam Anika Abbing Anna Boelens Guido Bosua Jürgen Brucker Sylke van de Calseijde Iselin van Duuren Hedwig Duykers Annemiek Engelen Nynke Faber Simon van der Geest Anne van de Groenekan Leon Groenen Claudia Güldenstern Anna Henkes Kim van Heugten Fenna van Hooijdonk Mirte Houben Leah Jacob Dieuwertje van Kessel Karin Kop Hera Kuik Maryse van der Lee Suzanne van der Mast Anne Maike Mertens Borius van der Meulen Suzanne Mol Mirjam Pelupessy Ligia van der Schaaf Esther Schouten Mariska Simon Hanna Sleumer Lara Staal Zooey Sternheim Carolien van Tol Sharon Varekamp Femke Veltman Ralph Verhoef Sanne Verkaaik Kiki Vermeulen Vivian Wesselingh Angeliqua Zanoni Johan van der Zwet
colofon:
Dit is het jaarverslag over 2009 van: Stichting Jeugdtheaterhuis Zuid-Holland Postbus 3144 2800 CE Gouda
[email protected] www.jeugdtheaterhuis.nl
eindredactie Theo Ham tekst Marleen de Jong fotografie Tineke de Lange, Hans Verlaat vormgeving Hans Verlaat druk Tripiti
pagina 8
Productiemedewerkers 2009 Joost de Beij Marjolein Braaf Rens Demmendal Hedwig Duykers Theo Ham Thomas Hengeveld Jan van Hoof Arnoud Kaldeway Irma Kaptein Gerda Knuivers Peter de Koning Gijsje Kooter Tineke de Lange Clara Linders Janneke Lindner Femke van Oostrom Soede Marjo van der Pols Lottie Rauwenhoff Jordy Stuurman Eelco Vellema Hans Verlaat Nicole Vervloed Debbie Waal Bart Wijtman
