weekblad voor HvA en UvA Bardia Taherpur Vluchtelingstudent met uitzetting bedreigd Dankwoorden De dankbaarheid van promovendi

FoliaMagazine weekblad voor HvA en UvA

nr. 07 17/10/2012

Koopstudio: Bardia Taherpur Vluchtelingstudent met uitzetting bedreigd Dankwoorden De dankbaarheid van promovendi Next Monday’s Hangover Een feestje van formaat

droomhuis werd nachtmerrie

(advertentie)

STUDEREN IN HET BORULDIT.NLENLAND W

KILROY

DOE EEN BACHELOR, MASTER OF SEMESTER IN O.A.

AUSTRALIË, NIEUW-ZEELAND, DUBAI VERENIGD KONINKRIJK, CHINA, VERENIGDE STATEN, CANADA

KILROY education is de service die studenten helpt bij het vinden van een studie in het buitenland. Daarnaast helpen we je bij het regelen van je studententickets, verzekeringen en meer.

Singel 413, Amsterdam kilroyworld.nl

inhoud #07

redactioneel Misdaad

Asiel gezocht 6

Willem Holleeder in College Tour, gaat dat te ver? Een paar jaar terug stond er een interview in Folia met Steve Brown, volgens Wikipedia ‘een Nederlandse zakenman die ooit aan het hoofd stond van de controversiële coffeeshop The Happy Family en die openlijk heeft toegegeven in de jaren zeventig en tachtig in hasj te hebben gehandeld’. Brown volgde een vak om wetenschappelijke verdieping te zoeken voor het boek waar hij aan werkte. Het interview leidde tot kritiek. Sommige lezers vonden het niet kunnen dat Folia ‘een crimineel’ een podium bood, terwijl Peter R. de Vries kwaad was over de inhoud van het interview. Brown zei namelijk onder meer dat De Vries ‘god op zijn blote knieën mag danken dat hij nog leeft’, nadat hij Brown in zijn programma in de val had gelokt. Toch blijf ik erbij dat mensen die – al is het kortstondig – deel uitmaken van de UvA- of HvA-gemeenschap geschikt zijn als onderwerp. Dus ook Willem Holleeder, als hij eens een echte collegetour gaat doen.

In gevaar in Iran, ongewenst in Nederland, schakelstudent Bardia Taherpur vreest voor zijn leven.

Duur wonen 12

Spotgoedkope koopwoningen van Koopstudio, het (b)leek te mooi om waar te zijn.

Hier is dat feestje 24

De jongens van Overdose.am bezorgen je met hun feesten graag een fikse kater.

Dank u, MacBook 29

De belangrijkste pagina van een proefschrift: het dankwoord. Wie worden er bedankt?

Vrouwentekort 34

Aan de wetenschappelijke top staan te weinig vrouwen. Terwijl ze er wel klaar voor zijn.

Jim Jansen, hoofdredacteur Folia Magazine, [email protected], @jimfjansen

en verder

(twitter)

de week/het moment/navraag 4-5 passie 11 drift 17 objectief 18-19 opinie 20-22 Asis Aynan 21 Emma Curvers 22 brieven/promoties 23 lezingenladder 27 op de tong 28 Folia maakt kennis 32-33 overigens 37 prikbord 38-39 wasdom 40-41 stage 41 toehoorders 42 de lezer/deining 43

FoliaMagazine

3

de week Duurzaamheid: belangrijk en vooral heel erg leuk.

L

aten we het eens over duurzaamheid hebben. Vorige week werd voor de vierde keer de Dag van de Duurzaamheid georganiseerd, om mensen te enthousiasmeren voor de duurzaamheidsbeweging. Nee, duurzaamheid is helemaal geen aan inflatie onderhevige modeterm. Duurzaamheid is juist belangrijk en vooral: erg leuk. Om dat te onderstrepen kwamen studenten van de minor Sustainable Leadership & Entrepreneurship van de HvA op het lumineuze idee om de eerste drie etages van de Leeuwenburg op deze dag onbereikbaar te maken met de lift – maar liefst 0,12 procent van het Nederlands energieverbruik is namelijk afkomstig van liften, volgens hun berekeningen. Verplicht traplopen: zo leuk kan duurzaamheid dus zijn. Duurzaam was de langstudeerboete in elk geval niet – tot grote vreugde van gedupeerde studenten en studentenorganisaties. Maar het feestje om de afschaffing van de gehate maatregel duurde maar kort. Uit het Herfstakkoord werd duidelijk dat Samsom en Rutte met veel zwaarder geschut komen om het rendement in het hoger onderwijs te verhogen: een sociaal leenstelsel dat studenten alleen maar dieper in de schulden steekt, ondanks dat misleidend zalvende predicaat ‘sociaal’. Van de regen in de drup, dus. De 24e van de maand, waarop DUO altijd weer als een trouwe suikeroom 266 euro op je rekening stort, zal vanaf 2014 nooit meer hetzelfde zijn. Nu de formatie tussen VVD en PvdA steeds concretere vormen begint aan te nemen, is ook het speculeren begonnen: wie gaat straks leiding geven aan welk ministerie? De roddel van de week was dat Samsom voor het Ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap zijn zinnen heeft gezet op onze eigen HvA-rector Jet Bussemaker. Met haar bestuurservaring in het hoger onderwijs en haar Haagse verleden

4

FoliaMagazine

Studenten konden wachten wat ze wilden, maar de liften kwamen niet. Op de Dag van de Duurzaamheid weigerden de liften in de Leeuwenburg tot de derde verdieping dienst. Maar liefst 0,12 procent van het jaarlijks energieverbruik is namelijk afkomstig van liften.

als staatssecretaris zou zij volgens sommigen wel eens the best man for the job kunnen zijn. Zelf zei Bussemaker in het radioprogramma Folia maakt kennis onlangs nog geen minister te worden: ‘Ik sluit niet uit het een keer te willen, maar ik vind dat ik een belangrijk commitment aan de Hogeschool heb gemaakt.’ Of Bussemaker zich aan haar woord houdt of niet: een baantje als onderwijsbestuurder hoeft je in ieder geval geen windeieren te leggen. Dat blijkt wel uit dat het feit dat UvA-collegevoorzitter Louise Gunning door maandblad Opzij werd verkozen tot de meest invloedrijke vrouw van het jaar op het gebied van onderwijs

en wetenschap. Daarmee stoot ze duurzaamheidshoogleraar Louise Fresco van de eerste plaats. Misschien had Fresco iets meer trappen moeten lopen, afgelopen jaar. Schijnen mensen leuk te vinden. yyy Gijs van der Sanden

11 oktober 2012

tweet van de week ted @tedmeth Ik heb geaccepteerd dat er Antillianen in m’n binnentuin wonen die graag een kip nadoen. Maar soms moet het ook stil zijn, als ik studeer. https://twitter.com/tedmeth/

Terwijl de meesten ervan balen dat de herfst nu echt aangebroken lijkt, zijn de schaatsers van het Talent Team van Skits, de Amsterdamse Studenten Schaats-, Wieler-, & Skeelervereniging, blij met iedere dag die de winter dichterbij brengt. Zaterdag 13 oktober was het alweer tijd voor hun eerste marathon, op de Jaap Edenbaan. Voorafgaand aan de wedstrijd werd het team – inclusief de nieuwe fluorescente gele pakken – gepresenteerd. Op de foto voert Skitsrijder Johan Hendriks het peloton aan. yyy tekst Harmen van der Meulen / foto Danny Schwarz

navraag Kees Rijsenbrij In de informatietechnologie dreigen duizenden banen verloren te gaan omdat Nederlandse studenten niet goed worden opgeleid, waarschuwden AkzoNobel en Stork begin deze week in het AD. Onzin, zegt Kees Rijsenbrij, opleidingsmanager van de informaticaopleidingen aan de HvA.

Nederlandse informaticastudenten worden wél goed opgeleid? ‘Volgens de bedrijven leiden we in Nederland te veel computerprogrammeurs op. Ik ben bang dat die stelling niet helemaal waar is. We leiden studenten op voor allerlei takken in de sector. Van programmeurs, tot ontwerpers van websites en managers. De studie Business IT & Management richt zich zelfs uitsluitend op het opleiden van informatiemanagers, precies zoals de bedrijven vragen.’ Deelt u de zorgen van AkzoNobel en Stork dan niet? ‘Het probleem is veel breder. Uit berekeningen van de EU blijkt dat er in Europa een

tekort is van zo’n zevenhonderdduizend IT’ers, in Nederland gaat het jaarlijks om zo’n zesduizend vacatures die niet worden vervuld. De vraag naar IT’ers is dus groter dan het aanbod. En binnen informatica is het heel moeilijk om studenten geïnteresseerd te krijgen voor informaticamanagement. Studenten van zeventien willen iets met computers, die weten nog niet eens dat ze informatiemanager kunnen worden.’

Wat is een informatiemanager eigenlijk? ‘Dat zijn de mensen die ervoor zorgen dat het bedrijf goed loopt met behulp van IT. Als een afdeling verkoop iets technisch wil, dan kan

de informatiemanager dat vertalen naar de programmeurs en omgekeerd. Het is dus een heel specifiek vakgebied. Informatie­managers kunnen programmeren, maar moeten daarnaast kennis van management, recht en financiën hebben.’

AkzoNobel en Stork vrezen dat India de boel overneemt. Terecht? ‘Wat je nu ziet is dat veel projecten die aanvankelijk waren verplaatst naar India, worden teruggebracht naar Europa. Soms zijn de culturele verschillen tussen India en Europa nog te groot binnen een bedrijf. Het is ook niet zo dat zij alles overnemen. Want daar speelt net zo goed het tekort aan IT’ers als hier.’ yyy Jeff Pinkster

FoliaMagazine

5

‘Onze toekomst is zo onzeker’ Hij kreeg in Iran tachtig zweepslagen vanwege zijn politiek activisme, en er is reële dreiging van een zwaardere straf bij terugkeer. Toch krijgt schakel­student Bardia Taherpur geen verblijfsvergunning. Maar hij blijft strijdbaar.‘Ik zie het als mijn plicht om mijn stem te laten horen.’ tekst Linda Leestemaker en Eva Rooijers / foto’s Jan van Breda

6

FoliaMagazine

‘E

lke dag ben ik iets banger dan de vorige.’ Bardia Taherpur zegt het met zachte stem bij een kop koffie in de kantine van het Kohnstammhuis van de Hogeschool van Amsterdam (HvA). Hij is 32, maar oogt ouder. Het haar bij zijn slapen is grijs, een diepe frons tekent zijn voorhoofd en zijn donkere ogen achter een smalle bril kijken bezorgd. Taherpur kreeg een maand geleden te horen van de Rechtbank Arnhem dat hij en zijn vrouw Maryam (31) terug moeten naar Iran. Eerder al wees de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) hun verzoek om een verblijfsvergunning af. De IND acht niet bewezen dat Taherpur in zijn land van herkomst gevaar loopt, ondanks zijn bekering tot het zoroastrisme, een pre-islamitische en Perzische religie, en zijn politiek activisme tegen het regime. ‘Ik weet zeker dat ik daar word gearresteerd of erger,’ zegt hij, doelend op de doodstraf die afvalligen in Iran boven het hoofd hangt. g

FoliaMagazine

7

Zoroastrisme Het zoroastrisme is een religie die sinds 644 voor Christus bestaat. Het was ooit het meest voorkomende geloof in Perzië. Na de sterke opkomst van de islam in het land vertrokken veel Perzen naar India. De beroemde Indiase dirigent Zubin Mehta en Queenzanger Freddie Mercury lieten zich tot het zoroastrisme bekeren.

8

Taherpur gaat bij de Raad van State in hoger beroep tegen het besluit van de rechtbank, maar mag in die periode niet meer in het asielzoekerscentrum in Almere verblijven. Ook verliest hij zijn zorgverzekering en een kleine toelage om eten te kopen. ‘Ik ben wanhopig. Over een paar dagen staan we op straat. Ik heb geen idee waar we naartoe moeten. Studeren zal er al helemaal bij inschieten.’ Taherpur wil civiele techniek gaan studeren en volgt een schakelprogramma aan de HvA, en zijn vrouw aan de Hogeschool Inholland. Zijn Nederlands is redelijk goed, maar voor de zekerheid heeft hij de voorzitter van het Persian Dutch Network, Pejman Akbarzadeh, meegenomen die het grootste gedeelte van het gesprek vertaalt. Taherpur wil niet dat de nuances in zijn verhaal verloren gaan doordat hij niet vloeiend Nederlands spreekt.

vanwege het politieke karakter. Ook schrijft hij in die tijd kritische artikelen over politieke moorden in studentenbladen. Zo komt hij op de radar van de overheid. Tussen 2001 en 2005 wordt hij meerdere malen gewaarschuwd dat hij moet stoppen met zijn activisme. ‘Maar ik wilde de strijd voor mijn idealen – een vrij Iran met een vrije pers, waar religieuze minderheden niet worden vervolgd – niet zo makkelijk opgegeven.’ In 2005 wordt hij geweerd van de universiteit. ‘In Iran loop je niet zoals hier zomaar een universiteit binnen. De gebouwen worden streng bewaakt, je studentenpas wordt gecontroleerd bij de ingang. Mijn naam stond op een zwarte

Op de zwarte lijst Het verhaal van Bardia Taherpurs politiek activisme begint in 1999 als de hervormingsgezinde Perzische krant Salam op last van de regering wordt opgedoekt. ‘Het was de enige krant in Iran die nog mild kritische artikelen over het regime durfde te publiceren,’ vertelt Taherpur. Studenten gingen massaal de straat op uit protest tegen de censuur. Diezelfde nacht vielen veiligheidstroepen de slaapzalen van de universiteit binnen. Tientallen studenten raakten gewond, één student overleed. De daaropvolgende dagen organiseerden studenten opnieuw vreedzame demonstraties die hardhandig de kop in werden gedrukt. ‘Het waren de grootste demonstraties sinds de revolutie in 1979,’ zegt Taherpur. Zelf neemt hij dan nog niet deel aan de protesten, maar zijn politiek bewustzijn is aangewakkerd. Als hij in 2001 architectuur gaat studeren in Teheran is hij aanwezig bij de herdenking van de protesten van 1999, een beladen bijeenkomst

lijst, dus ik kwam de campus niet meer op. Ik kreeg te horen dat geen enkele universiteit me nog zou aannemen.’ Daarom vertrekt het echtpaar Taherpur in 2007 naar Dubai om verder te kunnen studeren. ‘De vrijheid was daar groter. Ik publiceerde in die periode een aantal artikelen over godsdienstvrijheid op verschillende websites. Ook protesteerde ik met mijn vrouw en andere gevluchte studenten bij het Iraanse consulaat in Dubai.’ Dan, in januari 2010, krijgt hij een telefoontje van zijn moeder: zijn vader heeft niet lang meer te leven. Taherpur en zijn vrouw pakken het eerste vliegtuig naar Teheran. Bij aankomst worden ze gearresteerd. 42 dagen eenzame opsluiting volgen voor hem, 25 voor Maryam. De overheid heeft beelden waar Taherpur en Maryam demonstrerend op staan. Hij wordt veroordeeld tot tachtig zweepslagen omdat hij deelnam aan een ‘illegale bijeenkomst’, zij tot 74 zweepslagen. Taherpur zegt zich weinig

FoliaMagazine

‘Ik weet zeker dat ik daar word gearresteerd’

te herinneren van de zweepslagen. Na afloop heeft hij zijn wonden drie dagen lang moeten behandelen met traditionele Perzische medicijnen. Maryam werd naar het ziekenhuis gebracht om te genezen. ‘Als ze mijn artikelen over godsdienstvrijheid hadden gelezen, was de straf waarschijnlijk een stuk zwaarder geweest.’ Zijn vader heeft hij nooit meer gezien. Niet anti-islam Als ze vrijkomen ziet Taherpur geen andere mogelijkheid dan te vluchten. Met valse paspoorten komen ze in de zomer van 2010 via Turkije in Nederland terecht. ‘We konden niet kiezen waar we naartoe gingen. Tussenpersonen in Turkije regelden dat.’ In Nederland vragen ze direct asiel aan en komen terecht in een asielzoekerscentrum in Luttelgeest bij Emmeloord en later in Almere. Omdat ze vastbesloten zijn hier een leven op te bouwen, beginnen ze direct met het leren van de Nederlandse taal. Sinds september dit jaar staan ze ingeschreven aan de HvA. Het studeren aan de HvA bevalt hem goed. ‘Het werken in groepsverband was even wennen, maar het is prettig dat je op die manier van elkaar kunt leren. En studenten helpen elkaar hier. Dat gebeurt in Iran niet, daar zijn studenten erg op zichzelf.’ Taherpur zegt dat zijn docenten op de hoogte zijn van zijn onzekere situatie en accepteren dat hij soms niet bij lessen aanwezig kan zijn. ‘Dan mailen ze mij het huiswerk toe.’ In de tussentijd heeft Taherpur zijn activisme niet opgegeven. Hij protesteerde voor de Iraanse ambassade in Den Haag tegen de dood van een politieke gevangene in Perzië, ging drie dagen in hongerstaking en publiceerde kritische artikelen over de Iraanse overheid. In januari 2011 liet hij zich bekeren tot het zoroastrisme. ‘Dit geloof past beter bij me. Het is niet conservatief, maar kijkt juist vooruit en staat open voor de mening van anderen. Ik ben niet tegen de islam, maar

Wet Volgens de Nederlandse wet mag een asielzoeker een hoger beroep niet afwachten in Nederland. Ook het recht op opvang in een asielzoekerscentrum vervalt. In die situatie bevinden Taherpur en zijn vrouw zich nu. Volgens zijn advocaat Willem Boelens mag hij in beginsel wel blijven studeren, zolang hij bij inschrijving aan de hogeschool over een geldig identiteitsdocument beschikte. Verschillende organisaties spannen zich in om hen in Nederland te laten blijven. Taherpur zegt dat zijn studiebegeleider van het UAF hem helpt bij het zoeken van andere opvang. Het Persian Dutch Network is een petitie begonnen tegen zijn ‘deportatie’.

wel tegen de manier waarop de overheid van Iran het geloof misbruikt.’ Hoewel afvalligheid volgens de Iraanse wet niet strafbaar is, heeft ayatollah Khomeini op laten nemen in de ‘kerkelijke wet’ dat er de doodstraf op staat. De suggestie dat hij zich heeft bekeerd tot het zoroastrisme om meer aanspraak te kunnen maken op een verblijfsvergunning verwierp Taherpur in een interview dat de Volkskrant met hem had. Taherpur zegt alleen maar strijdbaarder te zijn geworden sinds hij in Nederland is. ‘Ik heb nu de mogelijkheid om te protesteren. De mensen in Iran hebben dat niet. Ik zie het daarom als mijn plicht om mijn stem te laten horen. In

‘Ik heb al weken nauwelijks geslapen’ Perzië worden mensen gemarteld en gevangen genomen vanwege hun geloof en hun politieke ideeën. Dat moet de wereld weten.’ Zijn vrouw heeft hem in het verleden herhaaldelijk gesmeekt om te stoppen met zijn activisme. ‘Ze was bang en wilde een rustig leven leiden. Maar inmiddels weet ze dat mijn idealen het allerbelangrijkste voor mij zijn.’ Door zijn recente activiteiten loopt hij nu nog meer gevaar in Iran, zegt hij zelf. Beelden van zijn bekering en zijn protest voor de ambassade in Iran staan online op websites als YouTube. ‘Organisaties die de protesten organiseerden hebben dat gedaan. De IND zegt dat ik niet kan bewijzen dat de Iraanse overheid deze filmpjes heeft gezien, maar hoe zou ik dat moeten bewijzen?’ De wanhoop maar vooral vermoeidheid klinkt door in zijn stem. ‘Ik heb al weken nauwelijks geslapen. Onze toekomst is zo onzeker. Terwijl we niets liever doen dan hier in rust en vrede een leven opbouwen.’ yyy

FoliaMagazine

9

(advertenties)

LOVE IT...

MET AL JE VRIENDEN IN ACTIE KOMEN

Luister naar Radio AmsterdamFM: De stem van de hoofdstad!

KOM OOK IN ACTIE CHECK FIGHTCANCER.NL

Van 07:00 tot 19:00 uur op 103.3 op de kabel, 106.8 in de ether. En 24 per dag op www.amsterdamfm.nl Als het in Amsterdam gebeurt, hoor je het hier!

Radio AmsterdamFM: De stem van de hoofdstad!

is de publieke radio van Amsterdam. Nieuws, kunst en cultuur en politiek: als het in Amsterdam gebeurt hoor je het op AmsterdamFM.

START het WEEKEND in het AMSTERDAMS ACADEMISCH CAFÉ LIVE MUZIEK en lekkere hapjes

Kijk voor meer informatie op www.amsterdamfm.nl

Oudezijds Achterburgwal 235 1012 DL Amsterdam 020-5953878 / 79

Vrijdag 19 oktober 17.00 - 19.00 CASPAR KLOS, gitaar + combo

•

Folia maakt kennis...

...met Julia

Noordegraaf hoogleraar Erfgoed en digitale cultuur UvA

Woensdag 17 oktober tussen 16.00 en 17.00 uur in de OBA (Oosterdokskade 143)

Kijk voor meer informatie op www.amsterdamfm.nl

ADHD? Kunt u sneller praten? IK probeer te luIsteren.

Live te beluisteren op AmsterdamFM (106.8 in de ether en 103.3 op de kabel)

Vanaf 18 oktober terug te luisteren op

www.foliaweb.nl

24 oktober • Dan Hassler-Forest (docent mediastudies UvA en blogger voor Folia Web)

Folia het platform voor hoger opgeleid Amsterdam Amsterdam FM.nl de stem van de hoofdstad

thebusypeople.nl (020) 820 26 60

passie Daktuinieren Maaike Ambags (35, directeur Amsterdamse Academische Club) wordt blij van tuinieren op haar dakterras. Passie Daktuinieren Maaike Ambags (35, directeur Amsterdamse Academische Club) wordt blij van tuinieren op haar dakterras. ‘Als kind hield ik al ontzettend van bloemen. Als ik bij mijn opa en oma in de Achterhoek logeerde, zat ik altijd in hun reusachtige tuin alle bloemen te benoemen. Voor mij is het heel gewoon dat je een paardenbloem van een tulp kunt onderscheiden, maar ik kwam er in Amsterdam achter dat lang niet iedereen die basiskennis heeft. Nieuwe buren zetten bijvoorbeeld ineens allemaal palmbomen op hun dak. Die overleven dat natuurlijk nooit. Toen ben ik met een goede vriendin een website over tuinieren in potten begonnen. Niet omdat wij nou zulke kenners zijn, maar omdat we willen prediken hoe leuk tuinieren kan zijn. Het zit nog heel erg in de okselharensfeer, van moeders met gebloemde schorten. Maar zelf groen bezig zijn kan zo vrolijk zijn. Bijvoorbeeld bij buurtinitiatieven, waar mensen lelijke plekken samen weer groen maken. En samen zaaien en planten is ook voor kinderen leuk: bij sport moet je iets maar net kunnen, maar hier kun je niet echt slecht in zijn. Als ik een zielig plantje zie heb ik altijd de neiging hem te gaan oplappen. Dode takjes eraf, beetje goed neerzetten, water geven en dan elke dag gaan kijken. En ineens gaat-ie ’t dan wel doen: daar word ik heel blij van. Ook als ik een grote tuin had, zou ik veel potten blijven gebruiken. Daarmee kun je heel snel wisselen van groepjes. Je zet ze eerst zo neer, maar dan begint de sering ineens te bloeien dus dan haal je die even naar voren. Het is een soort lego. In mijn eigen daktuin probeer ik door steeds andere dingen neer te zetten constant nieuwe bosjes te creëren. Als ik daar dan met vrienden in de zon lekker tussen zit ben ik echt trots.’ yyy tekst Clara van de Wiel / foto Fred van Diem Maaike’s website over tuinieren is te vinden op www.plukamsterdam.nl.

‘Als kind hield ik al ontzettend van bloemen. Als ik bij mijn opa en oma in de Achterhoek logeerde, zat ik altijd in hun reusachtige tuin alle bloemen te benoemen. Voor mij is het heel gewoon dat je een paardenbloem van een tulp kunt onderscheiden, maar ik kwam er in Amsterdam achter dat lang niet iedereen die basiskennis heeft. Nieuwe buren zetten bijvoorbeeld ineens allemaal palmbomen op hun dak. Die overleven dat natuurlijk nooit. Toen ben ik met een goede vriendin een website over tuinieren in potten begonnen. Niet omdat wij nou zulke kenners zijn, maar omdat we willen prediken hoe leuk tuinieren kan zijn. Het zit nog heel erg in de okselharensfeer, van moeders met gebloemde schorten. Maar zelf groen bezig zijn kan zo vrolijk zijn. Bijvoorbeeld bij buurtinitiatieven, waar mensen lelijke plekken samen weer groen maken. En samen zaaien en planten is ook voor kinderen leuk: bij sport moet je iets maar net kunnen, maar hier kun je niet echt slecht in zijn. Als ik een zielig plantje zie heb ik altijd de neiging hem te gaan oplappen. Dode takjes eraf, beetje goed neerzetten, water geven en dan elke dag gaan kijken. En ineens gaat-ie ’t dan wel doen: daar word ik heel blij van. Ook als ik een grote tuin had, zou ik veel potten blijven gebruiken. Daarmee kun je heel snel wisselen van groepjes. Je zet ze eerst zo neer, maar dan begint de sering ineens te bloeien dus dan haal je die even naar voren. Het is een soort Lego. In mijn eigen daktuin probeer ik door steeds andere dingen neer te zetten constant nieuwe bosjes te creëren. Als ik daar dan met vrienden in de zon lekker tussen zit, ben ik echt trots.’ yyy tekst Clara van de Wiel / foto Fred van Diem Maaike’s website over tuinieren is te vinden op www.plukamsterdam.nl. Wilt u met uw passie in deze rubriek, of iemand aanmelden? Mail naar [email protected].

FoliaMagazine

11

Gevangen in je peperdure huis Tussen 2004 en 2009 kochten ongeveer vijfhonderd studenten een kamer bij Koopstudio, handelaar in onroerend goed. Koopstudio ging failliet, de huizenmarkt stortte in en de slachtoffers lijken gedoemd tot een leven lang in een overprijsde kamer of een restschuld van tienduizenden euro’s. Folia Magazine sprak drie slachtoffers. ‘Door Koopstudio heb ik de controle over mijn leven verloren.’ tekst Kim Bos / foto’s Bram Belloni

S

anne van der Does was een kersverse studente van 19 en had net een paar maanden rondgereisd in Amerika. De gedachte aan de meisjeskamer in het huis waar ze opgroeide deed haar haast gruwelen. ‘Ik was er echt totaal klaar mee. Ik wilde verhuizen naar een plek waar míjn regels zouden gelden.’ Liever ook niet een studentenhuis met een rij voor de wc en wolken fruitvliegjes in de keuken. Maartje Kloosterboer had al een studie afgerond en de nodige ervaring met studentenhuizen, en was toe aan een volwassener onderkomen. Ze wilde iets voor zichzelf, maar stond nog niet lang genoeg ingeschreven bij de woningbouw om te kunnen huren en de vrije sector was voor haar te duur. Sander Spoelstra had al verschillende keren gehospiteerd maar vond steeds niet wat hij zocht. ‘Ik weigerde om voor een kamertje van twaalf vierkante meter in Osdorp negenhonderd euro te betalen.’ Alle drie stuitten ze in hun zoektocht naar een geschikte leefruimte een aantal jaren geleden op

12

FoliaMagazine

de website van Koopstudio. Koopstudio handelde in onroerend goed. Het bedrijf kocht panden op om ze vervolgens op te splitsen in meerdere appartementen met vaak een eigen keuken en douche, meestal in sfeervolle gebouwen in of dichtbij het centrum. Uniek aan de constructie was dat het studenten mogelijk werd gemaakt om een woning te kopen, zolang hun ouders voor een deel garant of borg stonden. Door

‘Het kwam betrouwbaar over’ aflossingsvrije hypotheken en gunstige kostendempers [de lastendemper, een renteloze lening die Koopstudio beschikbaar stelde voor de koper en de studentendemper, een maandelijks voorschot op de toekomstige belastingteruggave, red.] leek zo’n kamer in veel gevallen goedkoper dan de huur van een bezemhok driehoog achter. Bovendien, zo redeneerden veel kopers, was het een investering, want als ze afgestudeerd zouden

zijn of naar een grotere woningen wilden verhuizen, dan zouden ze de studio vast en zeker met winst verkopen. Mocht verkopen niet lukken, dan was dat ook geen reden tot paniek, want dan was er altijd nog de ‘terugkoopgarantie’, die betekende dat Koopstudio de woning terug zou nemen zodat klanten geen verlies leden. Van der Does, Kloosterboer en Spoelstra zouden er inmiddels heel wat voor geven om de vondst die toen het antwoord op al hun wensen leek, voor eeuwig uit hun bestaan te wissen. Want de beslissing om met Koopstudio in zee te gaan bleek een regelrechte financiële strop. ‘Als het te mooi lijkt om waar te zijn, is het dat waarschijnlijk ook, weet ik nu,’ zegt Kloosterboer. In oktober 2009 bleek Koopstudio bankroet. De kostendempers die er mede voor zorgden dat veel kopers lage maandlasten hadden, waren in de bodemloze schuldenput van de failliete onderneming verdwenen. Van de ene op de andere dag schoten de prijzen van de studio’s explosief omhoog, soms werden de maandlasten vier keer hoger dan voor-

Sanne van der Does (25)

laatstejaars theaterwetenschappen aan de UvA Woont In een appartement van 55 m² aan de Westerkade in Amsterdam. Daarnaast bezit ze nog een woning in Utrecht van 28 m² in de Bataviastraat. Koopstudio zou de woning in Utrecht voor Van der Does verkopen omdat ze liever in Amsterdam wilde wonen, maar toen ze failliet gingen was dat nog niet gebeurd. Daarom zijn beide woningen nu nog steeds van haar. Maandlasten Voor de Amsterdamse woning betaalde ze 650 euro, sinds het faillissement van Koopstudio is dat bijna 2000 euro. Voor de Utrechtse woning betaalde ze eerst ongeveer 500 euro en nu bijna 800 euro. Verwachte schuld bij verkoop De hypotheek op de Amsterdamse woning is 300.000 euro, maar die kan nu naar verwachting voor hooguit 249.000 worden verkocht. De hypotheek op de Utrechtse woning is 142.500, het huis brengt nu naar verwachting 60.000 euro minder op.

heen. Het appartement door Koopstudio terug laten kopen was vanzelfsprekend geen optie meer. Tegelijkertijd stonden kranten vol verhalen over huiseigenaren die hun woning niet meer voor de aankoopprijs konden verkopen, omdat de huizenmarkt aan het instorten was. Spoelstra kan zich zijn eerste kennismaking met Koopstudio nog goed herinneren. ‘Er was een voorlichtingsavond in de foyer van het chique Mercure Hotel aan de Amstel. Er waren gratis hapjes en drankjes en er werden uitgebreide presentaties gegeven.’ Ook door paradepaardjes van Koopstudio; studenten die al een woning hadden gekocht en er met glinsterende ogen over vertelden, de avond werd gelardeerd met aantrekkelijke foto’s van vrije woningen. Door alle pracht en praal prikte Spoelstra naar eigen zeggen vrij gemakkelijk heen. ‘Ik had al uitgebreid onderzoek gedaan naar Koopstudio. Mijn broer is econoom, die heeft er ook voor me naar gekeken. Tijdens die informatiebijeenkomst hebben we de sprekers bestookt met vragen.’

Spoelstra besloot dat het bedrijf betrouwbaar genoeg was, het enige risico was dat ze failliet zouden gaan. ‘Maar dat lag niet voor de hand, ze deden het al jarenlang goed. Het leek een aantrekkelijke constructie.’ Van der Does was ook op een voorlichtingsbijeenkomst. ‘Het kwam betrouwbaar over. We dachten dat er een goed systeem achter zat. Er werd heel erg de nadruk op de terugkoopgarantie gelegd. Ik begreep er

‘Ik begreep er niet veel van’ niet veel van. Ik ben nooit echt geïnteresseerd geweest in economie of wat dan ook en kom niet uit een gezin waarin heel veel verstand is over dat soort zaken. Maar mijn ouders zetten geen vraagtekens bij het concept en daarom ging ik ervan uit dat het wel goed zou zitten.’ Van der Does raakte tijdens de bijeenkomst onder de indruk van de woningen die werden aangeboden. ‘Ze boden echt prachtige plekken aan.’ Ze

vindt niet dat ze naïef heeft gehandeld: ‘Ik ben niet iemand die heel goedgelovig is. Ik ga niet af op alles wat er leuk uitziet en kan meestal wel schatten of iets betrouwbaar is.’ Ze koos voor een knusse arbeiderswoning uit de jaren dertig in Utrecht met een eigen douche en keuken, een aparte slaapkamer, woonkamer en een dakterras. Een ongekende luxe. In januari 2007 trok ze erin. Spoelstra verhuisde in 2009 naar een ruime woning op de Marnixstraat. Kloosterboer kreeg de sleutel van haar ruime appartement in begin september van datzelfde jaar. Liever had ze ervoor bedankt, maar ze had het contract al ondertekend. Ze had namelijk diezelfde dag vernomen dat er een faillissement dreigde voor Koopstudio en dat de kostendempers die ervoor zorgden dat de maandelijkse lasten binnen de perken bleven, niet meer werden uitbetaald. In plaats van 567 euro kost haar woning sindsdien 960 euro per maand. ‘Stond ik daar, in mijn gloednieuwe huis. Ik was ontzettend blij maar tegelijkertijd maakte ik me ook heel

FoliaMagazine

13

Sander Spoelstra (24)

laatstejaars communicatiewetenschap aan de UvA Woont In een appartement met twee verdiepingen van in totaal 60 m² in de Marnixstraat, Amsterdam. Maandlasten Voordat Koopstudio failliet ging betaalde hij ongeveer 600 euro per maand, nu 1475 euro. Verwachte schuld bij verkoop Medio 2010 heeft hij zijn woning proberen te verkopen, toen zou hij volgens de makelaar zo’n vijftigduizend euro minder dan het aankoopbedrag van 250.000 euro voor zijn woning kunnen krijgen. Inmiddels is het van de markt gehaald omdat er wateroverlast is, dat moet eerst worden opgelost.

veel zorgen.’ Omdat ze veel werkt, als publieksservicemedewerker bij de Stadsschouwburg, kan ze het tot op heden allemaal net betalen. ‘Maar meer dan de helft van mijn inkomsten geef ik uit aan woonlasten, dat is heel veel. Ik had altijd bedacht dat ik door de Koopstudioconstructie veel zou kunnen sparen, maar ik houd niets over. Elke maand kom ik net uit.’ Spoelstra betaalt sinds de herfst van 2009 1271,95 euro in plaats van de 400 die hij had verwacht. Hij kan de hoge maandlasten niet alleen dragen. ‘Mijn ouders betalen een heel groot deel voor me en dat zorgt voor een drukkend gevoel. Ik zou ook wel eens een keer zelfvoorzienend willen zijn en dat kan nu niet.’ De situatie van Van der Does is nog schrijnender. Toen ze na twee jaar in haar Utrechtse jarendertighuis besloot dat ze toch liever in Amsterdam wilde wonen – daar studeerde ze inmiddels – nam ze weer contact op met Koopstudio. Of ze gebruik mocht maken van de ‘terugkoopgarantie’ en of ze toevallig nog iets moois hadden in Amsterdam? Op beide

14

FoliaMagazine

vragen was het antwoord positief. ‘Ik dacht dat “terugkoopgarantie” betekende dat ze het van me zouden kopen, maar ze bedoelden ermee dat ze het voor me gingen verkopen.’ Ondertussen betaalde Koopstudio de maandlasten van de leegstaande studio. Prima, dacht Sanne. En in maart 2009 verhuisde ze zorgeloos naar haar

‘Ik voel me schuldig tegenover mijn ouders’ ‘nog veel mooiere’ woning in Amsterdam aan de Westerkade. Toen Koopstudio in oktober 2009 failliet ging, had ze beide woningen nog officieel in bezit. In plaats van 650 euro voor haar woning in Amsterdam, betaalt ze nu zo’n 2800 euro voor beide woningen. ‘Iedereen die hier komt vindt het fantastisch. Als ik complimenten krijg, lach ik als een boer met kiespijn en mompel zoiets als: “Dat mag ook wel voor tonnen schuld.”’ De appartementen weer verkopen leek de enige manier om van de torenhoge maandlasten af

te komen en dat was ook wat veel gedupeerden eind 2009 en het jaar erna probeerden. Omdat ze hun woningen kochten in de hoogtijdagen op de huizenmarkt, betaalden ze de hoofdprijs en die krijgen ze er nu nooit meer voor terug. Van der Does rekent erop dat ze voor haar Utrechtse huis zestigduizend euro minder krijgt dan wat ze ervoor heeft betaald. Haar Amsterdamse appartement levert naar verwachting ruim een halve ton minder op dan dat het heeft gekost. Kloosterboer vreest voor een schuld van vijftigduizend euro. ‘Sommige grotere woningen hier in de straat zijn goedkoper dan de mijne.’ Kloosterboer en Van der Does spraken met verschillende makelaars die allemaal dezelfde boodschap hadden: het aankoopbedrag krijg je er voorlopig niet meer voor. Ze kunnen ervoor kiezen om het te verkopen, maar dan zitten ze met een schuld opgezadeld en volgens de regels van de bank moet je die dan meteen inlossen. Dat geld hebben de meesten niet. Van de hypotheekverstrekker mogen ze bovendien hun huis niet verhuren omdat het dan in waarde

Maartje Kloosterboer (26)

wijkverpleegkundige en deeltijd tweedejaars management in de zorg & maatschappelijke dienstverlening aan de HvA Woont In een appartement van 49m² in de Bremstraat, Utrecht. Maandlasten Voor Koopstudio failliet ging betaalde ze 567 euro per maand, sindsdien 960 euro. Verwachte schuld bij verkoop De makelaar schat dat de woning zeventigduizend euro minder zal opleveren dan de totale hypotheek van 171.500 euro.

zou dalen. Nog een probleem is dat de gunstige hypotheken zoals de studenten die afsloten, tegenwoordig niet of nauwelijks worden verstrekt. Blijven zitten waar ze zitten en hopen dat de economie aantrekt, lijkt de enige oplossing. Spoelstra heeft nog hoop, bij hem in de straat staan soortgelijke woningen te koop voor het bedrag waar hij het ook voor kocht. Hij denkt dat het een kwestie van een lange adem is. ‘In de Randstad is het heel gebruikelijk om een huis binnen drie maanden te verkopen. In Venlo, waar ik vandaan kom, staat het soms wel een halfjaar tot een jaar te koop. Ik heb geduld.’ Het leven van Van der Does is sinds het faillissement van Koopstudio blijvend veranderd. ‘Ik kan me niet meer voorstellen hoe het was toen ik al deze schulden en kosten nog niet had. Ik heb veel meer verantwoordelijkheden gekregen. Sinds deze ellende is begonnen ligt er een enorme druk op me. Ik ben een tijdje geobsedeerd geweest door geld verdienen en werk zo veel als ik kan. Ik voel me schuldig tegenover mijn ouders, zij

moeten bijspringen [ze betalen ongeveer 1700 euro per maand, red.] omdat ik het alleen niet red, maar ik ben niet de enige in het gezin. Als ik mensen zie die dingen doen die normale studenten doen, zoals op vakantie gaan of feesten, dan ben ik soms jaloers. Zo onbevangen in het leven staan lukt mij niet meer.’ Van der Does vraagt zich soms af of ze, als dit allemaal niet was gebeurd, eerder was afgestudeerd. ‘Misschien zou ik dan nog wel een master doen. Vroeger had ik die ambities wel. Ik ben heel boos. Door Koopstudio heb ik de controle over mijn leven verloren.’ Toch zijn er ook positieve dingen uit alle ellende ontstaan. ‘Ik heb een heel groot relativeringsvermogen ontwikkeld. Vroeger kon ik me er druk over maken als ik te weinig geld had om op vakantie te gaan. Nu heb ik nooit genoeg geld voor dat soort uitspattingen en geniet ik meer van de kleine dingen.’ Ook Kloosterboer heeft het moeilijk met de situatie waarin ze is beland. ‘Er zijn momenten waarop ik me mijn toekomst probeer voor te stellen. Dat lukt dan niet, omdat ik op een bepaalde manier gevangen zit. Ik word een beetje zenuw-

achtig van dit gesprek. Eigenlijk heb ik helemaal geen zin meer om erover te praten.’ yyy

Gerechtelijke procedure Rien Pouwels, de toenmalige directeur van Koopstudio, liet desgevraagd aan RTL Nieuws weten dat hij ‘het erg vervelend vindt voor de studenten’. En: ‘de waarde van de studio’s is gedaald door de terughoudende koopbereidheid van consumenten. Door strengere regels werd het moeilijker een studio te financieren. Ik zoek naar een oplossing.’ Advocaat Geert de Haas bereidt momenteel namens negen gedupeerden (onder wie Van der Does en Kloosterboer) een proces voor tegen vier betrokken partijen: Rabobank Venlo, Quarz Financial Partners, notaris Graaf van Limburg Stirum en voormalig directeur van Koopstudio Rien Pouwels. De Haas: ‘Het kwalijke zit in het feit dat mensen in een systeem gelokt werden terwijl er niet werd gekeken naar hun belangen.’

FoliaMagazine

15

(advertenties)

Kom werken als Nanny Thuis!

Je nieuwe werkgever

Als Nanny Thuis bouw je mee aan de generaties van de toekomst! Je zorgt voor kwalitatieve opvang bij gezinnen thuis en weet met liefde en aandacht kinderen steeds weer nieuwe uitdagingen te bieden. Word jij de steun en toeverlaat van onze ouders? CompaNanny Thuis biedt jou: • Veel trainingen waardoor jij je optimaal ontwikkelt • Intensieve begeleiding door jouw eigen Pedagogisch Coach en Family Consultant • Werktijden die bij jou passen: een baan die met een studie of andere werkzaamheden te combineren is • Boeiende en gezellige activiteiten voor jou en je collega’s! Wil jij jouw nieuwe werkgever ontmoeten? Solliciteer via www.compananny.nl

ber

shops. n

nen n

FLOOR AGENDA

KOHNSTAMMHUIS, WIBAUTSTRAAT 2-4 | WO 10 OKTOBER - WO 27 FEBRUARI HTML (How To Make Love) November 2012 - februari 2013 HTML is een community-art project over de liefde. Leerlingen van de IVKO, buurtbewoners uit de Pijp/Diamantbuurt en studenten van de HvA vertellen elkaar hun verhalen en geven deze vorm in een voorstelling en tentoonstelling. Voor HTML is Floor op zoek naar 50 studenten van de HVA die het leuk vinden om samen te werken met buurtbewoners van diverse leeftijden en achtergronden. HTML zoekt verhalenvertellers, spelers, dansers, muzikanten en PR en social media deskundigen die gedurende de productieperiode een of twee dagdelen beschikbaar zijn om mee te werken aan een van de werkgroepen. Het is mogelijk om HTML als stage te gebruiken.

CREATING TOMORROW

Heb je interesse of wil je meer weten? Mail naar [email protected], vanaf 1 okt meer info op www.theatergroepjura.nl GraTis THeaTerworksHops November 2012 Floor geeft een tweede ronde theaterworkshops. Samen met professionele theatermakers en musici werk je via verschillende worskhops naar een voorstelling. De workshops beginnen in november en zijn voor alle studenten van de HvA. Interesse? Meldt je dan nu aan op [email protected]. Floor is een intermediair platform voor studenten, docenten en de rest van de wereld. Je kunt er activiteiten bijwonen maar ook organiseren.Twitter @floorHvA Facebook www.facebook.com/floorHvA

illustratie Denise van Leeuwen

drift

Een te magere liefde

E

va (23), student archeologie: ‘De spanning van het aftasten, de eindeloze avonden in het café, de talloze praatsessies tot de ochtend met flessen wijn en bergen sigaretten. Het begon zoals iedere geweldige verliefdheid begint. Dronken voelde ik me, de hele tijd. Ik koos hem uit, nota bene. Ik spotte hem op de set van een reclamespotje waarin we allebei figureerden en ik richtte direct mijn pijlen op hem. Hij had een enorme ambitie die ik heel aantrekkelijk vond, hij was vol zelfvertrouwen en had een goeie kop met een Johnny Deppbaardje. Wat vond ik hem spannend en wat vond ik hem interessant. Ik gaf hem steeds een beetje meer van mezelf maar nooit alles, en wond hem zo moeiteloos om mijn vinger. Na een paar weken was de spanning natuurlijk niet meer te houden. Ik zou bij hem komen logeren, zijn huisgenoot was dat weekend weg en wij zouden de sterren van de hemel gaan vrijen. We hadden al geweldig gezoend en elkaar honderden keren toegefluisterd hoe ontzettend lekker we elkaar vonden dus ik keek

ernaar uit, maar voelde me ook erg onzeker: hoe zou hij mijn lijf vinden, rook ik wel lekker, zou ik me wel goed bewegen en hem kunnen bevredigen? Alles leek zo te kloppen tussen ons: ook nog geweldige seks leek bijna te mooi om waar te zijn. Dat bleek helaas ook zo. Ironisch genoeg niet omdat hij ontevreden was met mij – hij liet geen gelegenheid onbenut om te zeggen hoe mooi hij me vond, en hoe opwindend – maar

‘Een jongetje van acht leek hij’ omdat ik geweldig afknapte op hem. Ik had natuurlijk heus wel gezien dat deze Johnny Depp-lookalike weinig spek op de botten droeg, had natuurlijk al lang gevoeld dat deze absolute prins op het witte paard bepaald geen zwaargewicht was. Maar zó mager, zo ontzettend dun, dat had ik niet verwacht. Ik kon zijn ribben tellen en zijn heupbotten vastpakken, zijn bovenbenen leken niet dikker dan zijn on-

derbenen. Een jongetje van acht leek hij. Een heel ziek jongetje van acht. En alle spanning die vooraf was gegaan aan dit moment, alle beloftes die uit onze eerdere ontmoeting hadden gesproken, alles was in een klap weg. Ik vond zijn lichaam, en ik schaam me bijna om het te zeggen, afstotelijk en vooral: onoverkomelijk. Nee, ik had zelf ook niet verwacht dat ik – blijkbaar – zo oppervlakkig zou zijn als ik ben gebleken. Ik was zo verliefd en alles leek zo goed. Bovendien ben ik zelf zo onzeker over mijn lijf, en vind ik het belangrijk dat iemand me waardeert en liefheeft ondanks mijn imperfecties. Dat ik iemand zou afwijzen om zoiets irrelevants als een lichaam. En dat verliefdheid blijkbaar zo bedrieglijk kan zijn.’ yyy Fen Verstappen

De naam van de geïnterviewde is op haar verzoek gefingeerd. Wil je ook meedoen aan deze rubriek, mail dan een korte motivatie naar [email protected].

FoliaMagazine

17

18

FoliaMagazine

objectief Wordt Bobby Mr. Gay? De komende weken wordt in de Mr. Gayverkiezing gezocht naar een nieuw rolmodel voor Nederlandse homo’s en lesbiennes. Ook Bobby de Vries (18, student media, informatie & communicatie, derde van links) heeft zich in de strijd geworpen. Op de website van de competitie omschrijft hij zichzelf als ‘een sociale en vrolijke jongen’ en laat hij weten dat hij het moeilijk te begrijpen vindt dat sommige ouders niet accepteren dat iemand uit de kast wil komen. Bobby schrijft: ‘Je hoeft niet normaal te zijn of te worden; normaal bestaat niet. Dat is iets wat ik duidelijk wil maken aan jonge homo’s die geen begrip of steun uit hun directe omgeving krijgen. Je hoeft niet te zijn zoals anderen willen dat je bent.’ Studievereniging MIMagine roept via de sociale media op om op ‘onze hottie’ te stemmen. ‘Is hij niet heerlijk?’ staat op een foto van Bobby te lezen op de facebookpagina van MIMagine. De winnaar wordt bepaald door twee stemrondes én een oordeel door een jury van bekende Nederlanders. De finale vindt plaats op vrijdag 26 oktober in de Amsterdamse Club AIR. Degene die als winnaar uit de bus komt, zal volgend jaar in Antwerpen de Nederlandse afvaardiging zijn in de Mister Gay World-verkiezing. Juryvoorzitter in 2012 is Carlo Boszhard. De afgelopen edities lieten onder anderen Arie Boomsma, Britt Dekker, Maik de Boer en Patricia Paay hun mening over de kandidaten horen. yyy tekst Wim de Jong / foto Stefan Ammerlaan

FoliaMagazine

19

opinie

Loten leidt tot dure dokters Dankzij de numerus fixus verdienen schaarse medisch specialisten zo veel, dat het collegegeld voor geneeskundestudenten best wat omhoog kan, stellen Nadine Ketel, Bas van der Klaauw, Edwin Leuven en Hessel Oosterbeek. illustratie Marc Kolle

S

inds enige tijd is er in de media veel aandacht voor de hoogte van de salarissen van medisch specialisten. Cijfers van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) laten zien dat Nederland relatief het kleinste aantal specialisten kent en dat zij de hoogste vergoeding ontvangen. Volgens de Oeso (2010) is in Nederland het inkomen van medisch specialisten 5,5 keer zo hoog als het gemiddelde inkomen, terwijl dit in de meeste andere onderzochte landen onder de vier blijft. Sinds 1976 is er een numerus fixus voor de studie geneeskunde. De numerus fixus was oorspronkelijk bedoeld om het niveau van de studie te handhaven in een tijd van stijgende studentenaantallen. Tegenwoordig worden nog twee andere redenen genoemd om het aantal studenten dat geneeskunde studeert te beperken. Een geneeskundestudie is duurder dan andere studies en het zou daarom zonde zijn om medici op te leiden voor wie geen werk is. Verder zou het vergroten van het aantal specialisten kunnen leiden tot meer medische behandelingen en daarmee stijgende zorgkosten. Om een beeld te geven: van degenen die een geneeskundestudie afronden wordt bijna vijftig procent

20

FoliaMagazine

medisch specialist en zo’n dertig procent huisarts. Nederland heeft een uniek systeem om toegang tot de medische professie te sturen. Onder alle inschrijvers voor een geneeskundestudie wordt geloot wie wordt toegelaten. Binnen lotingsgroepen kan de randomisatie van de loterij gebruikt worden om de opbrengsten van een geneeskundestudie te schatten. Deze

Aynan

Musa-tetralogie (3) procedure is vergelijkbaar met de manier waarop de effectiviteit van medicijnen en medische behandelingen wordt bepaald. Het aantrekkelijke hiervan is dat we de arbeidsmarktuitkomsten van medici kunnen vergelijken met de arbeidsmarktuitkomsten van mensen die op het moment van loting gemiddeld genomen hetzelfde waren. Vanaf het zevende jaar na de loting verdienen geneeskundestudenten significant meer dan studenten uit de vergelijkingsgroep, blijkt uit ons onderzoek naar de opbrengsten van een medische opleiding. Dit verschil in inkomsten loopt op tot meer dan 40.000 euro per jaar twintig jaar na het begin van de studie. Het extra inkomen van medici is bovendien veel hoger dan de verloren inkomsten die medici hebben door een langere studie. Een geneeskundestudie geeft verder bijna onmiddellijk baanzekerheid. Waar uitgelote studenten na afronding van hun studie periodes hebben waarin ze afhankelijk zijn van een uitkering, verloopt de overgang van studie naar werk veel soepeler voor geneeskundestudenten. Medici werken meer uren, voornamelijk in de jaren vlak na afronding van de studie. Dit komt ten dele door een hogere arbeidsmarktparticipatie van geneeskundestudenten. Ten slotte hebben medici een significant hoger uurloon. Tussen zeven en vijftien jaar na het begin van de studie is het uurloon van medici ongeveer vijftien tot vijfentwintig procent hoger, daarna loopt het op tot bijna zestig procent twintig jaar na afstuderen. Deze resultaten laten zien dat het doen van een geneeskundestudie een sterk positief ef-

fect heeft op arbeidsmarktuitkomsten. Men kan zich afvragen of deze positieve arbeidsmarktuitkomsten het gevolg zijn van een sterkere focus op de arbeidsmarkt die ten koste gaat van andere sociaaleconomische uitkomsten. Hiervoor vonden wij in ons onderzoek geen bewijs. Medici hebben een significant hogere kans om te trouwen en om kinderen te hebben. Deze effecten zijn iets groter voor mannen dan voor vrouwen. Onze bevindingen suggereren dat medici meer verdienen als gevolg van de beperkte toegang van individuen tot de medische professie. Een logische oplossing zou zijn om de numerus fixus voor de geneeskundestudie aan te passen zodat er meer geneeskundestudenten komen en daarmee meer concurrentie op de arbeidsmarkt voor medici. Deze oplossing zou kostbaar kunnen zijn omdat een geneeskundestudie duur is en omdat een toename van het aantal medisch specialisten kan leiden tot meer medische behandelingen. Als alternatief kan de overheid ervoor kiezen het salaris van medici te maximeren, of om medici meer te laten betalen voor hun opleiding. Dat laatste kan door het collegegeld van een geneeskundestudie substantieel te verhogen of om medici zelf te laten betalen voor hun specialisatie. yyy Nadine Ketel is promovendus economie aan de VU, Bas van der Klaauw is hoogleraar economie aan de VU, Edwin Leuven is hoogleraar economie aan de Universiteit van Oslo en Hessel Oosterbeek is hoogleraar economie aan de UvA. Dit artikel verscheen in uitgebreidere vorm op de website Me Judice.

Op de televisie hoorde ik iemand verkondigen dat hij een sociaalliberaal was. Ik deed mijn buiten­ kleding aan en spoedde mij naar de sekswinkel. Musa werkte in de weekenden en vakanties bij Erotic Discount Counter, een pornoshop tegenover station Haarlem. Op de winkelruit prijkte een levensgrote afbeelding van een vrouw in sexy lingerie. Naast haar boezem, die ieder moment uit haar latex brassière kon exploderen, werden in roze letters waar en dienst aangeprezen. Het woord sekscabine intrigeert nog altijd. Tijdens maatschappijleer werd ons in de derde klas van het mbo geleerd welke politieke ideologieën ons land kende. Musa was ontevreden met de uitleg en zei tegen de docent dat hij een sociaalliberaal was. De docent maakte hem duidelijk dat hij een sociaaldemocraat of een liberaal was. Allebei kon niet. Maar nu zei een bekend politicus op de televisie dat hij een sociaalliberaal was. In de seksartikelenwinkel stond Musa voor een metalen bak gevuld met dildo’s met een stift in zijn handen. ‘Is het de of het dildo?’ Op de hogeschool zie ik bij relatief veel van mijn studenten met een Turkse achtergrond dat het lidwoordengebruik vaak niet goed gaat. Zowel in spreek- als schrijftaal. Vaak gebruikte woorden als huis, auto en telefoon worden goed gelidwoord. Maar hoe het bij boerenkool, matras en stereo­ toren zit, is volstrekt onduidelijk. Ik deed over dit fenomeen navraag bij literair vertaalster Margreet Dorleijn. Ze wist mij te vertellen dat het Turks geen bepaalde lidwoorden kent. Er bestaat wel een soort onbepaald lidwoord: bir. ‘Je had gelijk,’ zei ik tegen Musa. ‘Sociaalliberaal kan wel.’ ‘Wat?’ vroeg hij. ‘De of het dildo, vroeg ik je, toch? Ik moet die dingen kwijt zien te raken.’ Hij dacht diep na en trok de dop van de marker: ‘Een dildo voor iedereen voor slechts een tientje.’ Een echte sociaalliberaal, die Musa. yyy Asis Aynan

g

FoliaMagazine

21

Curvers

opinie

Lenen is niet sociaal Het afschaffen van de basisbeurs ten faveure van een ‘sociaal’ leenstelsel is onverstandig en onwenselijk, vindt Kai Heijneman.

D

e afgelopen weken kwam de politiek tot voortschrijdend inzicht. Na een tragedie die twee jaar duurde, werd de langstudeerboete eindelijk afgeschaft. Daags erna lekte uit de formatie het plan van de PvdA en VVD voor het afschaffen van de basisbeurs. Daarvoor in de plaats willen zij een zogenaamd ‘sociaal’ leenstelsel invoeren. De partijen begaan daarmee een misstap. Het verdwijnen van de basisbeurs betekent het eind van de maandelijkse bijdrage voor studenten, in veel gevallen nog niet eens genoeg om de huur van een kamer te betalen. Nee, van toekomstige studenten wordt verwacht dat zij alle kosten die ze voor hun studie maken gaan lenen. Een simpele rekensom leert ons dat op die manier de schuld bij een vierjarige studie op kan lopen tot 13.000 euro. Opgeteld bij de huidige gemiddelde schuld van 15.000 euro leidt dit tot meer dan een kwart ton schuld per student. Dat schrikt nogal af. Sommigen zullen niet meer aan een studie kunnen of durven beginnen. Als studenten de stap wel zetten en logischerwijs een schuld willen voorkomen, zullen ze een forse baan naast hun studie moeten onderhouden. Dat zorgt ervoor dat de baan hoofdzaak wordt met daarnaast een bijstudie. Dit terwijl de student juist de tijd moet nemen om zich te verdiepen in de stof en competenties te verwerven om op die manier alles uit zichzelf te halen. Dat gaat niet samen met grote financiële zorgen.

22

FoliaMagazine

Bovendien zal het stelsel invloed hebben op de studiekeuze. Studiekeuze zou voornamelijk intrinsiek gemotiveerd moeten zijn. Maar de financiële druk die een studieschuld met zich meebrengt zal de student motiveren een studie niet van eerste keuze maar van grootste inkomstenbronnen te verkiezen. Een schuld afbetalen met het salaris van een leraar of verpleegkundige is immers een hele kluif, terwijl we juist die mensen hard nodig hebben in Nederland. Afgestudeerd, diploma op zak en zorgeloos aan het werk, zo verwacht je althans. Maar dan hangt er een schuld als molensteen om je nek. Al vanaf een jaarinkomen nauwelijks boven het minimumloon, moet er maandelijks worden afgelost. Daar komt bij dat de afbetalingslasten invloed hebben op het verstrekken van een hypotheek, die moeilijker te verkrijgen zal zijn. Deze gevolgen zijn ongewenst, ronduit onverstandig en dit leenstelsel is dan ook met geen mogelijkheid sociaal te noemen. yyy Kai Heijneman is voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond.

Diploma-uitreiking Een diploma-uitreiking is een gelegenheid waarnaar je alleen de mensen in je leven meevraagt met wie je nog wat te vereffenen hebt. Een onalledaags geestdodende geduldoefening. Een louteringsberg die je alleen beklimt vanwege dat flinterdunne momentje: het moment dat je wordt genoemd. Want ja, een ‘feestelijke diploma-uitreiking’ is erom bedacht dat zelfs de minst applaudiseerbare mensen een keer worden beapplaudiseerd. Vandaar dat het ook gebruik is geworden onder docenten dat zij bij uitreikingen met name melding maken van de ‘pieken en dalen’ die de student ‘onderweg’ beleefde bij het schrijven van de scriptie. ‘Hoewel je moeite blijft houden met het kofschip, de opbouw van zinnen en alinea’s, en het schrijven maar moeilijk in je drukke feestschema kon inplannen, kunnen we stellen, dat je, al was het maar wegens de dreiging van de langstudeerboete, toch nog een verrassend… toereikende scriptie hebt afgerond.’ En zo kwam het er ook nu vaak op neer, dat de docent een grote schuit met bagger over zijn student uitstortte, en hem tot slot tegen wil en dank een diploma achterna smeet. Al die halfgeletterden zonder basale schrijfvaardigheden mochten dus vernoemd worden. Behalve ik. ‘Sorry, vergeten.’ Deze persona non grata zat feestelijk voor Jan Lul te wachten. Als laatste gekozen worden met gym tot de macht iedereen zegt af op je feestje. Noch de kwaliteit van de scripties, noch de diplomatieke capaciteiten van de UvA-medewerkers, vragen om het predikaat ‘feestelijk’. Inmiddels lijkt het doodzwijgen van mijn scriptie me een puik plan. Ik stel voor dat we een nieuwe ceremonie invoeren. De student ruilt bij de uitreiking zijn scriptie voor het diploma en alle partijen beloven plechtig nooit meer over de scriptie te zullen praten. Docenten, studenten en hun naasten zullen vervolgens samen een grote kuil graven, waarin ze de scripties begraven. Dat is pas loutering. yyy Emma Curvers

brieven

promoties dinsdag 23/10 10.00 uur: Lisong Ma – Biologie

The Role of Fusarium Oxysporum Effector Protein Avr2 in Resistance and Pathogenicity (Agnietenkapel)

Geen corps

Bij het openslaan van Folia Magazine # 5 (3 oktober) zag ik een foto van Thomas Schlijper. De foto laat een ontgroeningstafereel zien dat plaatsvond op 26 september. Onder de foto is te lezen dat de corpsleden niet wilden zeggen van welk dispuut zij waren. Als jullie een beetje navraag hadden gedaan, hadden jullie kunnen weten dat de ontgroening van het Amsterdams Studenten Corps al op 8 september afgerond is en dat de jongens en meisjes op de foto dan ook geen corpsleden kunnen zijn. Misschien is het goed om te realiseren dat er buiten het corps tal van andere studentenverenigingen zijn die een ontgroening hebben en dat jullie niet te gemakkelijk ervan uit moeten gaan dat het altijd maar weer het corps is dat op straat ontgroent. Op deze manier zetten jullie het corps voor de zoveelste keer in een slecht daglicht. Het zou voor de verandering wel leuk zijn om eens iets positiefs te schrijven over het corps of over studentenverenigingen in het algemeen. yyy Quirijn van Veen

Verbazing

Met verbazing heb ik het artikel over Sebas Veeke gelezen in Folia Magazine # 5 (3 oktober). Waar ik vooral zo verbaasd over ben is de reactie van de vorige voorzitter van de Centrale Medezeggenschapsraad (CMR), mevrouw Astrid de Jager-Hellenberg Hubar, die haar onbegrip uit voor de kandidaatstelling van een student voor het voorzitterschap. Opmerkingen als ‘een snotneus die meent dat hij meer verstand van zaken heeft van de CMR dan een medewerker’ en ‘het is een enorme carrièremaker’ wekken bij mij juist onbegrip op. Juist omdat zij hier spreekt als oud-voorzitter van diezelfde raad. In feite zegt zij hiermee dat de raad een onjuiste

14.00 uur: Guido Comparato – Rechtsgeleerdheid

Nationalism and Private Law in Europe (Agnietenkapel)

woensdag 24/10 keuze heeft gemaakt. Dat studenten geen volwaardig lid zijn en hun plaats horen te weten! Maar zoals in elk democratisch orgaan is het ook in de medezeggenschapsraden gebruikelijk om een voorzitter uit de leden van de raad te kiezen. Zolang er binnen de HvA sprake is van een gemeenschappelijke raad maken studenten deel uit van de medezeggenschap en werken zij in deze raden samen met het personeel. Ik ga ervan uit dat ik werkzaam ben bij een hogeschool die studenten opleidt tot beginnend beroepsbeoefenaar. En een hogeschool die studenten alle kans geeft om hun talenten te ontplooien. Vanuit die optiek zouden wij het juist moeten toejuichen dat een student zichzelf geschikt vindt om het voorzitterschap van de centrale raad op zich te nemen. En dat in ieder geval een meerderheid van de Centrale Medezeggenschapsraad hem daar door de verkiezing in ondersteunt. Ik werk al langere tijd samen met Sebas in de domeinraad Media, Creatie & Informatie en zie hem als vakkundig en zeer materiedeskundig voor wat betreft medezeggenschapszaken. Ik heb er het volste vertrouwen in dat Sebas ook de centrale raad kan voorzitten. yyy Gerlof Donga, docent media, informatie & communicatie

10.00 uur: Te Bao – Economie

Experiments on Heterogeneous Expectations and Switching Behavior (Agnietenkapel)

12.00 uur: Roel van Goor – Opvoedingsfilosofie Facing Epistemic Uncertainty: Characteristics, Possibilities, and Limitations of a Discursive Contextualist Approach to Philosophy of Education (Agnietenkapel)

donderdag 25/10 14.00 uur: Marjolein Veenendaal – Geneeskunde The Fetal Origins of Adult Disease, the Evidence and Mechanisms (Agnietenkapel)

vrijdag 26/10 10.00 uur: Nazer Famah Sourassou – Biologie Bio-Systematics of Predatory Mites Used for Control of the Coconut Mite (Agnietenkapel)

11.00 uur: Martine Boks - Biologische immunologie

Modulation of Immune Tolerance – The Role of Tolerogenic Dendritic Cells and TNFα (Aula)

12.00 uur: Ling Shan – Geneeskunde

The Human Histaminergic System in Health and Neuropsychiatric Disorders (Agnietenkapel)

13.00 uur: Mariëlle Lakeman – Geneeskunde

Pelvic Floor Symptoms After Gynaecological Surgery (Aula)

14.00 uur: Niels van der Gaag – Geneeskunde

Challenging Dogmas in Pancreatic Surgery (Agnietenkapel)

oratie vrijdag 26/10 16.00 uur: Dhr. prof. dr. Evert Jan Meijer, hoogleraar moleculaire simulaties Een virtuele moleculaire wereld (Aula)

Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/nieuws-agenda

De redactie verwelkomt ingezonden brieven en opiniestukken. We behouden ons het recht voor deze zo nodig in te korten. Vermeld altijd uw naam en relatie tot de UvA/HvA; anonieme reacties worden niet geplaatst. Mail naar [email protected].

FoliaMagazine

23

Zorgen voor de maandagkater Zomer 2010 werd er een bescheiden feestje gevierd: Overdose.am, een cultureel magazine over Amsterdam, ging online. Nu zijn Overdose-oprichters Rob, Ridzert, Mark en Danny uitgegroeid tot toonaangevende feestorganisatoren met hun Next Monday’s Hangover. Op het Amsterdam Dance Event staan ze drie avonden. tekst Anouk Kemper / foto’s de fotomeisjes

B

egin oktober: de feesten op het Amsterdam Dance Event (ADE) zijn over zo’n drie weken in Het Sieraad, een groot gebouw naast café Edel. Er moet nog van alles geregeld en bedacht worden, maar de sfeer is relaxed. Ridzert Beetstra zet koffie, terwijl Mark Visbeek met drie jongens in gesprek is over het te bouwen decor. Ondertussen worden er grapjes gemaakt over de ‘verdachte’ tijdstippen waarop collega Danny Roumimper het kantoortje zo nu en dan verlaat. Glimlachend schudt Roumimper zijn hoofd, zonder iets te zeggen loopt hij naar buiten. De ‘kern’ van Next Monday’s Hangover bestaat uit oud-communicatiestudenten Rob Simon (27), Beetstra (26), Visbeek (26, net afgestudeerd aan de TU Twente) en Roumimper (28, studeerde commerciële economie aan de HvA). Samen werken ze vanuit een kantoortje in de Pijp. De ruimte oogt industrieel met betonnen vloeren en weinig opsmuk. Een bankstel en drie grote tafels nemen de meeste ruimte in. Er wordt gewerkt op Applenotebooks. Aan de muur hangt een schilderij met de wijsheid ‘Relax. Nothing is under control’. Het blijkt typerend voor hun ma-

24

FoliaMagazine

nier van werken. Vooral veel doen en dan maar zien hoe het uitpakt. ‘Het is een soort roulette, je kunt snel geld verliezen,’ zegt Visbeek. Volgens Beetstra gaat dat ook zeker een keer gebeuren. Tot nu toe gaat het gelukkig goed. Na het succes van Buiten Westen, een groot festival dat eind juli plaatsvond in Westerpark, weet het publiek

‘Stress is voor de laatste week’ hen steeds beter te vinden. ‘Maar natuurlijk, het blijft spannend,’ zegt Visbeek. Geld voor nieuwe feesten hebben ze verdiend met het geld van vorige feesten. Als er een bedrag voorgeschoten moet worden, doet Roumimper dat. ‘Hij organiseert al tien jaar feesten in Amsterdam,’ zegt Beetstra. Veel verdienen de jongens nog niet aan hun inspanningen. Beetstra: ‘We kunnen er net van leven, maar we leven heel minimaal. We zijn heel voorzichtig in onszelf uitbetalen.’ Visbeek sluit zich hierbij aan. ‘We kunnen onszelf wel lekker 2000 euro in de maand uitbetalen, maar dan kunnen we alleen nog maar kleine producties doen.’

Met kleine dingen doen begon het, gewoon een leuke website maken voor Amsterdamse cultuurliefhebbers. Overdose.am moest een cool online magazine worden met stukken over muziek, het nachtleven, leuke eettentjes, mode en films. In het Engels, want in Amsterdam spreekt iedereen Engels, maar niet iedereen spreekt Nederlands. Binnen no time had de site meer dan tienduizend unieke bezoekers per maand. Het aantal likes op Facebook heeft de vijfduizend inmiddels gepasseerd. Om meer bekendheid voor de site te genereren wilden de jongens in maart 2011 een feestje geven. Ze noemden het ‘Next Monday’s Hangover’, naar een rubriek op de site die leuke feesten aanraadt. Toevallig kregen ze een loods tot hun beschikking bij de Cruquiusweg in Oost. Er was geen vergunning en dus trok de politie een week voor aanvang de stekker eruit. Op dat moment waren er al vierhonderd kaarten verkocht. Alles verplaatste zich naar een partycentrum in de buurt van station Sloterdijk. Aan de deur werden nog eens vierhonderd kaarten verkocht. Rob Simon herinnert het zich nog goed: ‘Het was stress en het was chaos en toch vonden de mensen het superleuk, en wij ook! En we hadden wat verdiend!’

Vanaf dat moment ging het rap. Hannekes Boom ging bijna open en de eigenaar wilde een feest met Koninginnedag. Next Monday’s Hangover werd ingeschakeld. Ook ‘Hannekes Kroon’ werd een succes. Roumimper kende de jongens via zijn vriendin en benaderde hen. Of ze met hem een klein festival wilden organiseren bij de Gaasperplas? ‘Danny had de locatie en de middelen om het te doen,’ zegt Simon. ‘En hij was op zoek naar nieuwe mensen om mee te werken.’ Zo werd ‘Out in the Open’ in de zomer van 2011 een feit. Vanaf dat moment leek het hen handig om Overdose en NMH op papier van elkaar te scheiden, omdat de activiteiten nogal van elkaar verschillen. Nu zijn het twee aparte bedrijven. Deze dag, begin oktober, werkt Simon vanuit huis. Via de telefoon verklaart hij dat hij geen ‘sexy dingen’ doet. ‘Ik

ben het minst rock-’n-roll. Ik betaal rekeningen, maak excelbestandjes en post facebookberichten.’ Daarnaast is hij de marketing- en promotieman. ‘Ik zorg dat we bij de mensen in hun gedachten zitten. Er zijn veel middelen die je daarvoor kunt gebruiken: nieuwsberichten, posters, Facebook, via artiesten, via vrienden. Uiteindelijk moeten mensen denken: dit is cool, niet te missen.’ Beetstra gaat over de programmering. Hij weet precies welke labels hij moet benaderen voor welke stijl en welke dj. Puur voor de lol draait hij zelf ook, als Some Chemistry. ‘We hebben natuurlijk al eerder feesten georganiseerd, dus bij veel boekers heb ik lijntjes uitstaan. Het is vooral een kwestie van heel veel mailen.’ En van vliegtickets regelen, hotels en vervoer van en naar Schiphol. Voor ADE zijn de meeste dj’s vrij makkelijk te krijgen. ‘Iedereen is toch wel in Amsterdam.’

FoliaMagazine

25

DE FEESTEN VAN NMH Next Monday’s Hangover - partycentum Rhone - 800 man Hannekes Kroon - Hannekes Boom 2000 man Next Monday’s Hangover - Out in the Open Gaasperplas - 1800 man Next Monday’s Hangover - Midnight Wonderland - Het Sieraad - 1300 man Next Monday’s Hangover - F*CK NYE! - Het Sieraad - 1300 man Next Monday’s Hangover - Garden of Eden Jaap Eden Hal - 2000 man De Zon - Sportpark Spieringhorn - 2500 man Buiten Westen - Westerpark - 12.000 man

Alle tickets en hotelovernachtingen zijn inmiddels geboekt. ‘Maar het blijft een logistieke uitdaging. Iedereen moet opgehaald en weggebracht worden. Vroeger deden we dat zelf, nu hebben we daar mensen voor.’ Betaald worden die mensen niet. ‘Het zijn gewoon vrienden die het leuk vinden.’ Visbeek, die afstudeerde als industrieel ontwerper, gaat over het design, artwork en decor. Zojuist heeft hij een bespreking met de decorbouwers achter de rug. ‘Kom morgen anders even in onze loods kijken,’ zegt decorbouwer Peter Ankoné. De gigantische loods aan de Isolatorweg staat vol vrachtwagenbanden, hout, riet, een enorm dartbord, lampen waar een theepot aan hangt, een groot softijsje met een roze hoorntje en goudkleurig ijs en in de kelder staat een vliegtuig met een spanwijdte van zes meter. Ankoné wijst naar de gele vrachtwagenbanden: ‘Dat waren de ogen van een dertig meter hoge bij op Solar.’ Ook voor dat festival maken hij en collega Matthijs Rietveld het decor. Henk Petter laat het allemaal goed op zich inwerken. Petter is al jaren bevriend met de jongens van NMH en helpt hen regelmatig met opbouwen. Dat er over een krappe drie weken een decor moet zijn gebouwd in onder meer het grote atrium van Het Sieraad maakt de jongens allerminst nerveus. Ze geloven in een strakke planning. ‘Die maandag en dinsdag gaan we aan de slag met dingen in elkaar zetten en verven, woens-

26

FoliaMagazine

dag gaat het op transport en donderdag gaan we beuken,’ zegt Ankoné. En of er gebeukt moet worden, het eerste feest is op diezelfde donderdag. Rietveld: ‘Stress is voor de laatste week.’ Ankoné: ‘Voor het laatste kwartiertje.’ Het Sieraad, dat vastzit aan café Edel in west is geen plek die bekendstaat om grote dansfeesten. Toch voelde de beheerder er wel wat voor. Vorig jaar sloten hij en NMH een deal. Als de beheerder een groot feest wil hebben, zijn zij de eersten die dat horen. Zo ging het ook met ADE. Waar ze zich nu het meest druk om maken? ‘Geluid!’ antwoordt Beetstra meteen. ‘Het atrium is een moeilijke zaal qua akoestiek. En op ons feest in

‘We kunnen er net van leven’ de Jaap Edenhal viel het geluid twintig minuten uit. Dat is mijn grote angst.’ Tijd om zelf te feesten op 18, 19 en 20 oktober hebben ze niet. Zulke avonden kennen tientallen problemen die moeten worden opgelost, weet Simon. ‘Sigaretten die niet zijn ingekocht voor de verkoop, het rookalarm dat afgaat, gezeik over wel of niet op de gastenlijst staan. Kleine, lullige dingen die veel tijd kosten.’ Hoe leuk het organiseren van feesten dan ook is, ze kijken allemaal uit naar de zondag. Beetstra: ‘Dan zijn wij vrij en kunnen we los!’ yyy

DE FEESTEN TIJDENS ADE Tijdens het Amsterdam Dance Event organiseert Next Monday’s Hangover feesten op 18, 19 en 20 oktober in Het Sieraad. De drie avonden staan elk in het teken van een ander label. Rob Simon legt het verschil uit. Donderdag is van Exploited, een label uit Berlijn. ‘Deze avond kent veel sexy, groovy en diepe baslijnen. Het is soulvolle house.’ Vrijdag staat in het teken van Mobilee, eveneens een label uit de Duitse hoofdstad. ‘Dit label is het meest internationaal. De muziek is wat harder, met meer pompende techhouse.’ Zaterdag wordt de avond van BLA BLA, het label van de bekende dj Daniel Sanchez. ‘Het zal een mengelmoes worden, meer party. Geen moeilijke, emotionele techno, maar echt muziek om op te feesten.’

lezingenladder

het cultureel studentencentrum van de UvA & HvA

CREA RoeterSeiland Adres: Nieuwe Achtergracht 170 Voor een ieder die geïnteresseerd is in lezingen en debatten is er de Folia Magazine-lezingenladder. Wij streven ernaar hierin de meest interessante lezingen en debatten in Amsterdam op één plek te verzamelen.

Toekomst geesteswetenschappen Spui25 WO 17/10, 20.00 uur Hoe passen de geesteswetenschappen in het nieuwe universitaire eisenpakket van efficiëntie en economische groei? Debat met o.a. Trudy Dehue, Dymph van den Boom en Frank van Vree.

Crowdfunding Pakhuis de Zwijger DI 23/10, 19.30 uur Avond over crowdfunding met internetexpert en schrijver van het boek Crowdfunding Erwin Blom.

De tijd op de huid Felix Meritis DI 23/10, 20.00 uur Avond over (de teloorgang van) cultuurbesef. Met o.a. schrijver Bas Heijne en tv-presentator Sarah Meuleman.

Poule des Doods De Balie DI 23/10, 20.00 uur De stichting Eenzame Uitvaart laat dichters een laatste saluut brengen aan doden die zonder nabestaanden ten ruste worden gelegd. Interview met intiatiefnemer F. Starik.

Act Like a Start-Up Pakhuis de Zwijger DO 25/10, 19.00 uur Merkenbouwers uit de creatieve industrie spreken over wat merken kunnen leren van kleine ondernemers.

Henriëtte van Lyndenlezing Rode Hoed DO 25/10, 20.00 uur Lezing over aan de internationale dimensie in het Syriëconflict, door Salman Shaikh (directeur Brookings Center Doha) en Vitaly Naumkin (directeur Moscow Institute for Oriental Studies).

Dalrymples idee

Dalrymple over de maatschappelijke veranderingen in Nederland sinds het einde van jaren zestig en de huidige stand van zaken.

Waarom is Afrika arm? Spui25 VR 26/10, 17.00 uur De situatie in Afrik benaderd vanuit economisch, historisch en antropologisch perspectief.

Ingrid Jonker De Nieuwe Liefde ZO 28/10, 15.00 uur Middag over de poëzie van de Zuid-Afrikaanse dichter Ingrid Jonker, die in Nederland bekend werd door de documentaire Korreltjie Niks is My dood en de film Black Butterflies.

Filosofie voor het leven Rode Hoed MA 29/10, 20.00 uur Een gesprek met auteur Jules Evans en classicus Anton van Hooff over de waarde van de stoïcijnse filosofie voor het dagelijks leven.

Arie de Froe Trippenhuis DI 30/10, 10.15 uur Symposium gewijd aan de nagedachtenis van Arie de Froe, de hoogleraar die tijdens WOII onderzoeksgegevens manipuleerde om mensenlevens te redden. Met o.a. Abram de Swaan.

Jong te dik Vrije Universiteit DI 30/10, 16.00 uur Laurent de Vries, directeur GGD Nederland, wil de macht van voedselmarketeers beperken. Ondernemer Tom Rovers vindt juist dat de consument kritischer moet zijn.

U organiseert een lezing of debat en wilt daarmee graag op deze pagina staan? Stuur tijdig een mailtje

De Balie DO 25/10, 20.00 uur

naar [email protected] onder vermelding van ‘Aanmel-

De Britse schrijver en cultuurcriticus Theodore

ding lezingenladder’.

Bereikbaar via de Sarphatistraat en de Plantage Muidergracht

theater & Muziek do 18/ 20.00 uur

CREA Stage Deze avond staat geheel in het teken van nieuw talent. Kom kijken naar de muzikanten, dichters, pianisten, stand-uppers en bands van morgen! Om 20.00 uur start in de Muziekzaal CREA Klassiek met een nieuw klassiek programma. Vevolgens begint om 21.45 uur in de Theaterzaal het CREA Open Podium en tenslotte sluit CREA bands in de Muziekzaal de avond af met twee nieuwe Amsterdamse bands die je niet wilt missen!. Plaats: CREA Muziekzaal en CREA Theater. Toegang: gratis. Reserveren niet mogelijk.

TheaterSport vr 19 / 20.30 uur

Placebo in Wakkerdam We schrijven begin twintigste eeuw. In het rustige dorp Wakkerdam gaat alles zoals altijd. De koster, de bakker en de burgemeester doen hun dagelijkse dingen en iedereen is gelukkig. Totdat er een weerwolvenplaag uitbreekt. Drie dorpsgenoten blijken ‘s nachts te veranderen in een weerwolf om een voor een het dorp uit te moorden. Niemand kan de burgers redden, behalve... het publiek. Als publiek help je het dorp door op tijd de weerwolven te ontmaskeren en zo Wakkerdam te redden van de ondergang. Plaats: CREA Theater. Toegang: gratis. Reserveren: 020 525 1400

debat ma 22 / 20.00 uur

Real World Economics: To Euro or Not To Euro? This Real World Economics session addresses the important question of whether and how peripheral countries as Greece, Spain and Portugal will survive in the Eurozone. The issue of leaving the euro has troubled social movements of southern European countries over the past two years. At the same time, political elites categorically seem to refute the possibility of a ‘Grexit’, ‘Spexit’, or ‘Italexit’. Invited guest speakers are Marica Frangakis (Nicos Poulantzas Institute), Geert Reuten (UvA, Senator of the SP) and Dimitris Pavlopoulos (VU Amsterdam). Moderated by Rodrigo Fernandez (RWE). Location: CREA Theater. Admission: students free, others: E 5,-. No reservations.

WWW.CREA.UVA.NL FoliaMagazine

27

foto Danny Schwarz

op de tong

Grand Café Fossa Bos en Lommerplantsoen 10 (West)

E

en vrijdag in oktober en mijn zus is op bezoek. Zij heeft ook jaren in Amsterdam gewoond en we ontdekken samen graag nieuwe plekken in de stad. Nu gaan we vanwege een afspraak later die middag op avontuur diep in West. Al googelend

Simon Lévelt

Koffie- en theewinkel Simon Lévelt is vernoemd naar de handelaar die in 1817 in Amsterdam een winkel ‘in koloniale waren’ opende. Het assortiment bestond onder andere uit diverse koffie- en theesoorten. Tegenwoordig heeft het bedrijf 43 winkels in Nederland en België, waarin mensen terechtkunnen voor koffie, thee, en alles wat daarbij komt kijken, zoals koffiezetapparaten en thee-eieren. Volgens de eigenaar is 59 procent van de koffie en 65 procent van de thee biologisch.

28

FoliaMagazine

komen we terecht op de site van Grand Café Fossa aan het Bos en Lommerplantsoen. Ziet er leuk uit, die doen we! Aangekomen vinden we het café op het water, verscholen achter een lange rij geparkeerde auto’s en enkele containers van de renovatie aan

Omelet

Een standdaardrecept (al is het van Jamie O.) voor een omelet: kluts drie eieren met wat peper en zout in een kom door elkaar. Laat een kleine koekenpan op laag vuur heet worden. Doe een beetje boter in de pan, en gooi, als die gesmolten is en bubbelt, de eieren in de pan. Strooi, als het ei stevig begint te worden, wat geraspte kaas op het ei. Tot slot, gebruik een spatel om het ei dubbel te vouwen, en laat het, als het van onderen goudbruin is, op een bord glijden.

de overkant. Fossa is gebouwd op een ponton en ziet er ook in het echt uitnodigend uit. Het interieur bestaat uit een langgerekte bar, loungebanken, hoge en lage tafeltjes, een overdekt terras én een langgerekt open terras aan het water. Modern en open. Wij noteren het meteen als mogelijke feestlocatie. Op de kaart staan tapas en mezes, de koffie en thee zijn van Simon Levelt, en de drankenkaart is zeer gevarieerd. Wij gaan gezien het tijdstip voor een tosti van turks brood met mozzarella, tomaten en pesto (€ 4,50), en een omelet op donker boerenbrood met sla (€ 6,50). Prima lunch; vriendelijke bediening, verse ingrediënten en knapperig brood. We komen nog een keer terug voor de high tea, want die zag er in het voorbijgaan erg aantrekkelijk uit. Fossa is ook een plek voor de vegetariërs onder ons om een keer uit te proberen; ze bieden een compleet vegetarisch menu met keuze uit twee gerechten per gang. Wel één waarschuwing: de brownie die wij als toetje deelden was lekker, warm, maar wel mierzoet. Wij vermoeden een gevolg van het feit dat de eigenaren van Turkse afkomst zijn; de baklava met slagroom smaakt vast ook zo. yyy Danny Schwarz Folia Magazine ontvangt graag je restaurant­recensie en vergoedt tot € 50,-. Maximaal 270 woorden, (suggesties voor de) kaders zijn welkom, maar niet verplicht. Mail je recensie naar [email protected]. Stuur je bon naar Folia Magazine, t.a.v. Stephanie Gude, Prins Hendrikkade 189b, 1011 TD, Amsterdam.

Erasmus

Fossa is gevestigd aan de Erasmusgracht, nabij het Erasmuspark. Geen Ajacied zal er willen wonen, aan een gracht die vernoemd is naar misschien wel de bekendste Rotterdammer aller tijden. De naam van deze filosoof, die in 1536 overleed, kom je niet alleen in Amsterdam en Rotterdam tegen. Zo zijn er Erasmushuizen in Anderlecht en Jakarta, is er het Europese studentenuitwisselingsprogramma Erasmus, en heeft de Radboud Universiteit een Erasmusgebouw, -plein en -laan.

Eind goed al goed Promovendi zijn vaak jaren bezig met hun onderzoek. En daarna is het tijd om mensen officieel te bedanken in hun proefschrift. Van kinderen tot collega’s, iedereen komt aan bod in het dankwoord. ‘Gedurende al die jaren ben jij er altijd voor mij geweest. Friends for Life!’ tekst Marieke Buijs / illustraties Marc Kolle

D

e jaren van zwoegen zijn voorbij, je proefschrift is af. Je onderzoeksvraag is baanbrekend, je resultaten mogen er wezen, je hebt ze weloverwogen beschreven en uitvoerig bediscussieerd en ten slotte al je bronnen netjes in het goede format gezet. Af! Maar nee. Het belangrijkste moet nog gebeuren. De pagina’s waar iedere lezer als eerste naartoe bladert – en na het lezen waarvan veel lezers het boekje ook weer gauw zullen wegleggen – moet je nog schrijven. Het dankwoord. Dé plek om het wetenschappelijk jargon los te laten en eindelijk iets persoonlijks kwijt te kunnen. Hoe doen de dames en heren doctoren dat?

DE METAFOOR Allereerst is er vaak een mooie inleidende metafoor om het verloop van het promotietraject te beschrijven. Uit die metafoor blijkt dat

de jaren van onbezorgd en vrij onderzoek doen veel promovendi toch zwaar zijn gevallen. Het promotietraject wordt omschreven als ‘worsteling’, ‘eenzame reis’, ‘marathon in de Dolomieten’ of zelfs als ‘gevecht’. In het kader van die moeilijke jaren is het dus zaak de mensen te bedanken die je daar doorheen hebben gesleept. In de woorden van een promovendus van de bètafaculteit: ‘I fought

‘Ik zou een moord doen voor een van je krullen’ through this PhD as part of a team. Thank you Jochen, Patrick, Allard, Kobus and Ad. Gentlemen, it was a privilege fighting on your side […] what formidable weapons you crafted for me.’ DE (CO)PROMOTORES Iedereen dankt zijn begeleiders voor de wetenschappelijke vorming die ze hebben genoten. De toon die promovendi daarbij aanslaan wisselt nogal. Zo beschrijft een promovendus bij Gender Studies een moeilijke episode in zijn promotie, waarin hij na de dood van zijn moeder vijftien maanden lang geen letter op papier krijgt. Promotor Saskia Wieringa verandert zijn

leven. ‘Saskia never pressured me to finish my thesis. Instead she helped me heal the profound loss I was going through […] Now I strive to be a better person.’ De ander benut de alinea’s die hij wijdt aan zijn (co)promotor juist om – op al dan niet subtiele wijze – de negatieve momenten te memoreren. Zo schrijft een promevendus: ‘Al was ik niet altijd blij met jouw aanmerkingen (weet je nog, het SPSS incident!).’ Een ander: ‘Het is voor ons beiden op zijn zachtst gezegd geen gemakkelijke tijd geweest.’ Zinnen die doen vermoeden dat de gemoederen af en toe hoog op hebben gelopen. Juist ook omdat die opmerkingen staan in de afsluitende woorden van een proefschrift, waarin de euforie van de geslaagde promotie het ergste leed overstemt. De aanspreekwijze van de hoogleraar in kwestie varieert enorm. Over het algemeen voelt de promovendus zich voldoende vertrouwd met

FoliaMagazine

29

Promoties aan de UvA Er wordt wat afgepromoveerd aan de UvA. Met 405 promoties in 2011 stond gemiddeld zo’n twee keer per werkdag iemand te zweten in de Agnietenkapel om ten overstaan van een comité van kritische afgevaardigden zijn wetenschappelijke geesteskind te verdedigen. Vooral bij de geneeskundefaculteit gaat het hard. Zij waren de afgelopen jaren verantwoordelijk voor zo’n 40 procent van de promoties. Bij tandheelkunde en rechtsgeleerdheid zijn promoties zeldzamer, met respectievelijk zeven en dertien promoties in 2011.

degene die hem jarenlang heeft begeleid om de hoogleraar in kwestie bij zijn voornaam te noemen. Een enkeling richt zich zelfs tot een ‘lieve vriendin’, maar vooral bij de medische faculteit gaat het er vaak formeler aan toe. Zo schrijft een arts in opleiding: ‘Beste professor, ik wil u bedanken voor het aangaan van deze scientific joint venture.’

DE PROEFPERSONEN Promovendi die afhankelijk waren van proefpersonen om te interviewen, fotograferen, onderzoeken of observeren, memoreren hun medewerking vaak. Soms is dat heftig, zoals in het proefschrift van een jongen die onderzocht hoe mensen op Java omgaan met hiv: ‘I am particularly indebted to all of my interlocutors who, with their openness, trust and patience were vital tot his study as well as personally enriching. My heartfelt condolences go out to some of my interlocutors who passed away during the course of this study. May you rest in peace.’ COLLEGA’S Natuurlijk komen ook de collega’s, co-auteurs, kamergenoten en technische staf aan bod. Afhankelijk van het aantal samenwerkingsprojecten kan dat een aardige waslijst worden. Wellicht verstandig om je vast in te dekken, mocht je iemand vergeten. Een natuurkundige doet dat charmant: ‘I sincerely apologize to those that I forget due to my own fault, for I certainly do.’

30

FoliaMagazine

Sommige promovendi proberen bij iedere collega iets persoonlijks te vermelden. Lief bedoeld, maar bij de minder intensieve relaties kan dat een beetje geforceerd overkomen. Een bioloog noemt bijvoorbeeld ene Suzanne; ‘For the few times we interacted.’ En een psychologiepromovenda memoreert het haar van een van haar collega’s: ‘Laura, ik zou een moord doen voor een van je krullen.’ Met betrekking tot collega’s dien je te benadrukken dat het altijd reuzegezellig was en het heus niet alleen om werk draaide. Bijna alle promovendi noemen de kopjes thee en de talloze interessante discussies, ‘zowel over celbiologie als over de andere belangrijke zaken des levens’. Hoewel het danken van collega’s bij sommigen plichtmatig aandoet, spat bij anderen het

‘Lieve MacBook Pro; dank dat je bij me bent gebleven’ enthousiasme van de pagina’s. Zo zeer zelfs dat het soms lijkt alsof het geen proefschrift, maar een vrienden- en vriendinnenboekje betreft. Lees bijvoorbeeld de onnavolgbare ode van een geneeskundepromovenda aan haar werkkamer, nummer 207: ‘Kerstbomen, Snipen, Jersey shore, Eppen (incl/excl wodkoe), lekker dwalen en vooral veel randomness ;-) Erik en Michiel […] jullie hebben mijn tijd in 207 echt heel gezellie gemaakt.’

DE PARANIMFEN De paranimfen, die de promovendus terzijde staan op de grote dag, zitten vaak op het grensvlak tussen werk en privé. Dat zijn de collega’s die vrienden zijn geworden, of vrienden die ook zijn gaan promoveren. Tussen de regels door wordt duidelijk dat zij onmisbaar waren in het promotietraject. Zoals een geneeskundepromovendus het uitdrukt: ‘Remco, hoe vaak hebben wij niet plezier gehad op de werkvloer en daarbuiten? Hoe vaak heb jij mij niet geholpen? Ik kon mij ook geen betere paranimf voorstellen dan jij. Gedurende al die jaren ben jij er altijd voor mij geweest. Friends for Life!’

VRIENDEN Tijd om vrienden, familie, kennissen en buren te bedanken. Veel promovendi benadrukken dat het werk aan hun proefschrift in avonduren en weekenden een zware wissel heeft getrokken op hun vriendschappen. Bijna iedereen zegt het te betreuren geen tijd meer te hebben om vrienden vaker te zien. Een econoom biedt eerst zijn excuses aan voor het feit dat hij ging promoveren en belooft het niet nog eens te zullen doen.

Regels Op de UvA staat het promovendi vrij hun dankwoord naar eigen inzicht vorm te geven. Op andere Nederlandse universiteiten zijn daar wel regels voor. En in Leiden werden die in februari 2012 aangescherpt. Aanleiding daarvoor was een rechtenpromovendus die zijn proefschrift opdroeg aan God, met een Latijns bijbelcitaat dat vertaald als volgt luidt: ‘Het begin van wijsheid is ontzag voor de Heer […] Zijn roem houdt stand, voor altijd.’ Een woordvoerder van de universiteit licht de maatregel toe: ‘De dankbetuigingen aan God en huisdieren liepen de spuigaten uit.’ Het reglement luidt nu dat er ‘op terughoudende wijze kan worden bedankt, zoals gangbaar in de acknowledgements in de internationale, wetenschappelijke literatuur.’

Dan vervolgt hij: ‘To all my friends, I hope you will forgive me my absence in the past and will embrace my presence in the future.’ HET GEZIN Ouders blijken onmisbaar in menig promotietraject. Iedereen noemt de mentale steun en het vertrouwen. Maar een enkeling dankt zijn ouders zelfs voor hun fysieke bijdrage aan de promotie. Een bioloog: ‘You even helped in the greenhouse and with my field experiments, when I did not have enough manpower for those, in hindsight, ridiculously big experiments. Thanks for planting seedlings, digging holes in the ground, and most of all, for being there for me. I love you.’ Een aanzienlijk deel van de jonge onderzoekers heeft inmiddels zelf kinderen. In die gevallen

strijden koters en partners om de eervolle last but not least-plek op de bedanklijst. Stuk voor stuk danken de jonge ouders hun kroost voor het relativeren van hun werk. In de woorden van een Vlaamse geneeskundepromovenda: ‘Als laatste, maar tevens belangrijkste kom jij, Maia. Je bent mama’s grootste trots en liefde. Lieve Maia, dank je wel om mama met liefde te dwingen om met jou te spelen ’s avonds en ’s weekends om zo even de drukte van het werk te vergeten. Dank je wel om mama steeds zo vrolijk wakker te maken (vaak al om zes uur ’s morgens). Dank voor je mooie glimlach, je lieve knuffels en kusjes, en de geweldige tijd die

je me hebt bezorgd in Amsterdam. Ik hou van je moppie!’ De woorden richting partner zijn vaak net zo intens. Sommige promovendi leveren daarbij een heuse schuldbekentenis, omdat ze het gevoel hebben tekort te zijn geschoten in hun rol als geliefde. Anderen richten zich vooral op dankbaarheid voor de steun, opofferingsgezindheid en liefde van hun partner. Zelfs André Hazes wordt daarbij niet geschuwd: ‘Jij gelooft in mij, dat is mijn kracht,’ besluit een econoom haar proefschrift. DE UITZONDERINGEN Naast de bovenstaande usual suspects, zijn er uitzonderingen die slechts in een of twee proefschriften voorbijkomen. De geldschieter is er

‘Je bent mama’s grootste trots en liefde’ zo een. Hoewel geld een cruciale voorwaarde is voor het uitvoeren van een onderzoek, wordt de geldschieter slechts in drie van de onderzochte gevallen bedankt. Verder komt God, als gids en inspirator ook maar een enkele keer aan bod. In de woorden van een geografe: ‘It all began when, in the midst of my academic uncertainties, I cried out to God and gave myself a good talking to and hung up a poster in my study room bearing the text “I will never give up and I will never fail, God be my helper.”’ En dan is er die andere

God: Apple. Een geneeskundepromovenda, die verder een uiterst zakelijk dankwoord heeft geschreven, memoreert: ‘Lieve MacBook Pro; dank dat je bij me bent gebleven tot het einde en me het mogelijk maakte om overal te kunnen werken.’ In een enkel proefschrift is in het geheel geen dankwoord te vinden. Navraag bij de schrijver van zo’n dankwoordloos proefschrift wijst uit dat hij wel degelijk dankbaar is, maar dat praktische overwegingen hem ervan weerhielden een dankwoord te schrijven. ‘Ik had uiteindelijk nog maar twee dagen voordat het proefschrift naar de drukker moest. Toen heb ik besloten geen dankwoord te schrijven. Ik was bang dat ik mensen in de haast zou vergeten en dat de tijdsdruk ertoe zou leiden dat ik me niet origineel zou kunnen uitdrukken en zou vervallen in pathetische bewoordingen. Bovendien is mijn relatie net uit en wist ik niet hoe ik mijn ex-vriendin een plek moest geven in dat verhaal.’ TOT SLOT Voor veel promovendi breekt na het afronden van hun proefschrift een onzekere periode aan. Hun aanstelling loopt af en ze moeten bedenken of ze verder willen in de wetenschap en wat ze anders zouden kunnen doen. Toch klinkt in veel dankwoorden geen onrust, maar vooral opluchting en vermoeidheid door. Een natuurkundige besluit zijn dankwoord als volgt; ‘Now that my dream has come true, I need a nap.’ yyy

FoliaMagazine

31

Een dame met een drive Deze week in Folia maakt kennis: Julia Noordegraaf. Sinds 1 september bezet ze de leerstoel cultureel erfgoed en digitale cultuur. tekst Dirk Wolthekker / foto Danny Schwarz

‘J

ulia? Daar ben ik echt een heel grote fan van,’ zegt oud-geesteswetenschappendecaan en hoogleraar vergelijkende mediastudies José van Dijck over de net benoemde hoogleraar Julia Noordegraaf. Van Dijck heeft in haar hoedanigheid van bestuurder en wetenschapper Julia de afgelopen tien jaar een beetje kunnen volgen en noemt Julia ‘een triatlonner in de wetenschap’. ‘Julia heeft erg veel energie, is ambitieus en consciëntieus in zowel onderwijs en onderzoek als bestuur. Veel wetenschappers zitten opgesloten in hun eigen ding. Julia niet, ze kijkt verder. In erfgoedstudies komen verschillende wetenschappelijke tradities bij elkaar, van museumstudies tot archeologie en culturele studies. Julia kan die tradities bij elkaar brengen.’ Professor Julia Noordegraaf (Hengelo (Ov.), 1972) volgde de opleiding culturele studies aan de Erasmus Universiteit en maakte daarna pijlsnel wetenschappelijk carrière. Ze promoveerde – ook in Rotterdam – op een onderzoek naar de geschiedenis en de theorie van museumpresentaties in de negentiende en twintigste eeuw, waarbij het Rotterdamse museum Boijmans Van Beuningen als casestudy fungeerde. In 2003 werd ze aan de UvA benoemd tot directeur

32

FoliaMagazine

van het masterprogramma Preservation and Pesentation of the Moving Image. (P&P). Haar onderzoeksterrein verschoof daarbij naar het conserveren en presenteren van audivisueel en digitaal erfgoed. Begin volgend jaar verschijnt onder haar redactie het boek Preserving and Exhibiting Media Art. Challenges and Perspectives. ‘Het meest aantrekkelijke van het hoogleraar-

‘Een voorbeeld voor UvA-vrouwen’ schap vind ik de intellectuele greep op en erkenning voor je vakgebied,’ zegt de jonge hoogleraar – ze is net veertig – over haar nieuwe functie. ‘Het feit dat je jouw ideeën over wat de belangrijkste vragen en uitdagingen zijn in je onderzoeksveld kan formuleren, kan uitbouwen met een onderzoeksgroep en kan vertalen in state-of-the-artonderwijs, dat vind ik echt heel mooi aan mijn baan. Ik heb een sterke inhoudelijke drive naar kennis en hou ervan te bekijken hoe je de organisatie zo inricht dat de inhoud het best tot zijn recht komt.’ Een ambitieuze en consciëntieuze dame dus, die Julia Noordegraaf, al wil haar broer, componist

Arnoud Noordegraaf, daar wel graag aan toevoegen dat ze ook ‘betrouwbaar’ en ‘recht door zee’ is. Maar dat ze vooruit wilde komen zat er al op jonge leeftijd in. ‘Zo zaten wij in Almelo op de Vrije School. We waren een jaar of tien, elf, maar Julia vroeg zich al heel serieus af of ze niet beter naar een andere school kon gaan, want het ging haar allemaal wat te langzaam op die school. Op zo’n leeftijd al nadenken over belangrijke keuzes die je moet maken, dat vind ik illustratief voor Julia.’ Hoe ambitieus ook, Arnoud Noordegraaf denkt toch dat Julia niet bewust op een professoraat heeft aangestuurd. ‘Zo is zij niet. Het is meer een kwestie van dat zij gefascineerd is door haar vakgebied, dat op een wetenschappelijke manier wil benaderen en alle opties om iets te bereiken openhoudt. Dat kan dus ook hoogleraar zijn, al denk ik dat ze, naast de bestuurlijke taken die dit oplevert, heel erg haar best zal doen onderzoek te blijven doen, want het gaat haar uiteindelijk om de inhoud.’ Docent mediastudies Marie-Aude Baronian vindt dat Julia ‘een voorbeeld voor UvAvrouwen’ is. ‘Zij weet ongelofelijk goed balans te houden tussen werk en privé. Door een professoraat te combineren met een gezin met jonge kinderen laat zij zien dat je niet per se

Folia maakt kennis hoeft te kiezen tussen moederschap en carrière, maar dat het beide kan.’ Dat je je leven dan goed moet organiseren staat buiten kijf, maar volgens Baronian is dat precies wat Julia goed kan. ‘Ze werkt snel, soepel, efficiënt en to the point. Een probleem heeft ze binnen een halfuur opgelost. Dat moet ook wel, want ze heeft nog meer te doen. Dat is haar instelling en daar kun je op vertrouwen. Wat zij zegt maakt zij waar.’ Volgens Julia heeft het betrekkelijk nieuwe onderzoeksgebied van de digitalisering van erfgoed ‘een grote impact’ op musea, archieven of bibliotheken: collecties zullen in de toekomst op andere manieren toegankelijk worden gemaakt, bijvoorbeeld met 3D-reconstructies in de archeologie die het verleden letterlijk voorstelbaar maken. In de eerder genoemde master P&P wordt die kennis ontwikkeld. ‘En tot een groot succes gemaakt,’ zegt Giovanna Fossati, nu werkzaam als hoofdconservator bij Eye, eerder als docent bij mediastudies. ‘De master is inmiddels wereldwijd bekend en gewaardeerd. Dat komt niet alleen door de inhoud, maar ook doordat Julia een netwerk van studenten en oud-studenten heeft opgebouwd. Gezamenlijk houden ze het onderzoeksveld levend en ontwikkelen ze het verder.’ yyy Folia Radio zendt op 17 oktober een interview uit met Julia Noordegraaf. Aan de orde zullen komen de profilering van de faculteit, jong hoogleraarschap, vrouwen in de wetenschap en de conservering en digitalisering van cultureel erfgoed. Te beluisteren via Amsterdam FM, in de ether op 106.8 en op de kabel op 103.3, tussen 16.00 en 17.00 uur. Vanaf de volgende dag terug te luisteren via foliaweb.nl/radio. De uitzending is op zaterdagmiddag 15.00 uur terug te zien op Salto TV. Daarna via Salto.nl.

FoliaMagazine

33

Niet wachten op de doorbraak Het percentage vrouwelijke hoogleraren in Nederland is een van de laagste in Europa. Tijdens Pump your Career, een evenement speciaal voor vrouwelijke wetenschappers, kregen vrouwen tips over hoe ze daar zelf verandering in kunnen brengen. ‘Vrouwen zouden best wat minder bescheiden mogen zijn.’ tekst Eva Rooijers / illustraties Bas Kocken en Pascal Tieman

‘A

l vier jaar lang is mij een bijzondere leerstoel beloofd. Maar er komt steeds iets tussen. Een man had die leerstoel al lang gehad. Dat weet ik zeker. Ik zie het om me heen gebeuren. Maar ik speel niet graag de vrouwenkaart. Ik hoop hier tips en strategieën op te doen om die plek toch te krijgen.’ Aan het woord is een vrouwelijk universitair hoofddocent die niet herkenbaar in dit artikel wil, net zoals de andere zestien vrouwen die deelnemen aan de cursus carrièreplanning voor gevorderden tijdens Pump your Career op 11 oktober. Dit evenement voor vrouwelijke wetenschappers werd georganiseerd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren (LNVH). Zo’n vijfhonderd vrouwen kwamen ervoor naar de Beurs van Berlage. Daar konden ze lezingen van succesvolle vrouwelijke wetenschappers bezoeken of workshops volgen als netwerken & zichtbaarheid of stress & mindfulness. De vrouwen die deelnemen aan de workshop carrièreplanning voor gevorderden zijn veelal universitair docent (ud), universitair hoofddo-

34

FoliaMagazine

cent (uhd) of senior onderzoeker. Een enkeling is hoogleraar. Ze zien er nog opvallend jong uit voor vrouwen die al zo vergevorderd zijn in hun carrière. Meer dan veertig jaar geef je de meesten niet. Ze zijn hier met uiteenlopende vragen: ‘Wil ik wel voor dat hoogleraarschap gaan? Er is nog zo veel meer te doen in de wereld.’ ‘Ik ben al hoogleraar en heb nog zeker vijftien jaar te gaan, wat nu?’ Of: ‘Waar leg ik mijn prioriteiten als ik hogerop wil komen: moet ik mijn

‘Een man had die promotie nooit geweigerd’ onderwijs laten versloffen om dat ene artikel te kunnen publiceren?’ Workshopleider en coach Iris Huisman: ‘De slogan van vandaag is: “Met focus heb je meer succes.” Het is belangrijk om concrete doelen voor jezelf te stellen. Want wanneer je doelen voor jezelf formuleert, bereik je ze ook sneller. Vrouwen hebben daar vaak net iets meer moeite mee dan mannen.’ Zo’n vrouwendag doet in eerste instantie wat gedateerd aan. Is dat niet een fenomeen uit de jaren zeventig? Toen de tweede feministische

golf door Nederland waarde? Toen er echt nog iets te bevechten viel voor vrouwen? Inmiddels streven de meisjes de jongens toch al lang en breed voorbij in het onderwijs? De cijfers liegen er niet om. Inderdaad, jonge vrouwen doen het goed. Inmiddels is 53,6 procent van de afgestudeerden vrouw. Maar hoe hoger de trede op de wetenschappelijke carrièreladder, hoe lager het aandeel vrouwen. Van de promovendi is 44,7 procent vrouw, van de universitair docenten 33,2 procent, van de universitair hoofddocenten 21,5 procent en van hoogleraren slechts een schamele 14,7 procent, blijkt uit cijfers van de Monitor Vrouwelijke Hoogleraren 2012. Daarmee is Nederland een van de hekkensluiters binnen de Europese Unie. Alleen in België, Cyprus en Luxemburg is het percentage vrouwelijke hoogleraren lager. Het beeld rijst dat het met de tijd vanzelf wel goed komt met dat aandeel vrouwelijke hoogleraren. ‘Maar dan wel een hele lange tijd,’ zegt hoogleraar interculturele communicatie aan de Radboud Universiteit Nijmegen Marinel Gerristen, die de monitor mede samenstelde. ‘In 1990 lag het aandeel hoogleraren op 3,4 procent. Als we op

Man-vrouwverdeling bij ingeschreven studenten en geslaagden in personen, bij promovendi, universitair docenten, universitair hoofddocenten en hoogleraren in fte Bron: Monitor Vrouwelijke Hoogleraren 2012

dit tempo doorgaan, is het aantal mannelijke en vrouwelijke hoogleraren pas in 2060 gelijk.’ Geen rolmodellen Volgens Gerritsen missen we nu ontzettend veel vrouwelijk arbeidspotentieel. ‘Je zou toch gek zijn als je al die goede vrouwelijke uhd’s buiten beschouwing laat voor een hoogleraarschap. Uit onderzoek blijkt dat bedrijven beter presteren met mannen en vrouwen aan de top. Bovendien missen vrouwelijke studentes nu vaak een rolmodel. Op mijn veertiende las ik de biografie van Madame Curie. Dat is een heel belangrijk moment geweest in mijn leven. Ik besefte: dat kan ik ook, wetenschapper worden.’ In de monitor staat dat er nog steeds sprake is van een glazen plafond; een onzichtbare bovenlaag waar maar niet doorheen te breken valt. Maar vraag de vrouwen op Pump your Career of ze dat glazen plafond voelen en de meesten reageren aarzelend of ontkennend. Ze zijn toch universitair docent, postdoc of senioronderzoeker. Dus is dat glazen plafond echt wel zo hard? ‘Het zit vaak in kleine, subtiele dingen,’ zegt Gerritsen. ‘Ik ben hoogleraar, maar er is een hogere bestuurslaag waar ik niet doorheen kom. Op een gegeven moment weet je niet meer hoe de hazen lopen. Je denkt: als ik nu maar goede onderwijsevaluaties krijg en dat artikel in dat tijdschrift publiceer, komt die volgende stap wel. Maar er zijn ook andere zaken die een rol spelen. Zoals wat? Wist ik dat maar.’ Tijdens de workshop vertelt een universitair hoofddocent een vergelijkbaar verhaal. ‘Ik had altijd het idee dat ik verder kom in mijn carrière als ik alles heel goed volgens de regeltjes doe. Ondertussen word ik links en rechts ingehaald door mannen die zich helemaal niet aan die regeltjes houden, maar die zichzelf wel op de voorgrond weten te plaatsen.’

Studenten

50,7%

49,4%

212.165 totaal fte

Geslaagden

46,4%

53,6%

31.726 totaal fte

Promovendi

55,3%

44,7%

8.110 totaal fte

Universitair docenten

66,8%

33,2%

4.340 totaal fte

Universitair

hoofddocenten

78,5%

21,5%

2.053 totaal fte

Hoogleraren

85,2%

14,8%

2.481 totaal fte

De vice-rector van de universiteit Leiden, Simone Buitendijk, wil tijdens een publiek interview geen anekdotes vertellen over haar eigen carrière. ‘Er zijn namelijk harde data die veel meer zeggen.’ Ze somt op: ‘Uit onderzoek blijkt dat vrouwen gemiddeld harder moeten werken

FoliaMagazine

35

Universiteit Leiden

19,2%

Universiteit Utrecht

18,2%

Rijksuniversiteit Groningen

19,2%

Erasmus Universiteit Rotterdam

10,1%

Universiteit Maastricht

18,7%

Universiteit Vrije van Universiteit Amsterdam Amsterdam

17,4%

13,2%

Radboud Universiteit Nijmegen

20,6%

Universiteit van Tilburg

11,7%

Technische Universiteit Delft

9,1%

Technische Universiteit Eindhoven

5,7%

Universiteit Wageningen Open Twente Universiteit Universiteit

10,2%

8,8%

18,9%

Percentage vrouwelijke hoogleraren en totaal in fte, naar universiteit, eind 2011. Bron: Monitor Vrouwelijke Hoogleraren 2012

en beter moeten presteren om aan de top te komen, vrouwen met een familie worden als minder ambitieus gezien dan mannen met een familie, vrouwelijke wetenschappers ontvangen minder mentoring dan hun mannelijke collega’s en ze krijgen gemiddeld ook minder betaald dan hun mannelijke collega’s in dezelfde functie. Terwijl uit onderzoek ook blijkt dat vrouwen net zo ambitieus zijn en net zo goed zijn als hun mannelijke collega’s.’ Volgens Buitendijk hoeven we dus niet bang te zijn dat de kwaliteit van de wetenschap omlaag gaat als er relatief meer vrouwen in komen te werken. Hoogleraar Peter van den Besselaar van de VU presenteert na afloop van het interview met Buitendijk zijn laatste onderzoeksresultaten op dit gebied. ‘Lange tijd gold dat mannelijke onderzoekers meer publiceerden en meer werden geciteerd. Uit ons laatste onderzoek blijkt dat dit nog steeds in beperkte mate geldt, maar niet meer voor de jongste generatie onderzoekers.’ Valt de vrouwen zelf dan niets te verwijten? Gerritsen: ‘Als je het functieprofiel van een hoogleraar bekijkt, zie je dat ze vaak op zoek zijn naar een schaap met vijf poten.’ Denk aan kwalificaties als: excellent onderzoeker, inspirerend leider, gedegen bestuurder. ‘Vrouwen denken al snel: ik voldoe niet aan die ene eis, dus ik hoef niet eens te solliciteren. Waar een man denkt: aan twee eisen voldoe ik niet, maar ik kan altijd bijleren. Vrouwen zou-

36

FoliaMagazine

den best wat minder bescheiden mogen zijn.’ Een herkenbaar verschijnsel voor de vrouwen op Pump your Career. Tijdens de lunch vertelt een jonge vrouw die als onderzoeker in een academisch ziekenhuis werkt: ‘Mijn baas bood me laatst een promotie aan. Die heb ik geweigerd, omdat ik het gevoel had dat ik er nog niet aan toe was.’ Ze lacht.

‘We kunnen een flinke inhaalslag maken’ ‘Best suf eigenlijk als ik mezelf dit zo hoor zeggen. Een man had die promotie nooit geweigerd.’ Mannen kiezen mannen Gerritsen: ‘Als je aan de wetenschappelijke top wilt komen, wordt vaak van je verwacht dat je zestig tot tachtig uur per week werkt. Dat is lastig met kleine kinderen thuis. Ik denk dat vrouwen vaker dan mannen werk en privé goed willen combineren.’ Uit de monitor blijkt dat bijna 60 procent van de vrouwelijke wetenschappers een fulltimebaan heeft tegenover 73 procent van de mannen. Vrouwelijke ud’s en uhd’s werken 20 procent vaker in deeltijd. ‘Dan heb je dus minder tijd gehad om onderzoek te doen of een bestuurlijke functie te vervullen’ zegt Gerritsen. ‘Een mannelijke collega die altijd fulltime heeft gewerkt, heeft dan een streepje voor als hij solliciteert voor een hoogleraarschap. Al houden

sollicitatiecommissies bij veel universiteiten hier sinds kort wel rekening mee.’ Een belangrijk obstakel blijft volgens Gerritsen dat veel sollicitatiecommissies nog steeds volledig uit mannen bestaan. ‘Uit sociaalpsychologisch onderzoek blijkt dat je eerder iemand aanneemt in wie je jezelf herkent.’ Een senioronderzoeker vertelt tijdens de workshop carrièreplanning: ‘Toen ik solliciteerde voor een fellowship moest ik mijn onderzoeksvoorstel verdedigen tegenover enkel oude grijze mannen. Ze vroegen mij hoe ik mijn onderzoek dacht te combineren met twee kleine kinderen. Ik heb netjes antwoord gegeven, maar na afloop van het gesprek gevraagd of ze die vraag ook aan de mannelijke sollicitanten stelden. Toen begonnen ze te lachen. Het fellowship heb ik overigens wel gekregen.’ Er gloort wel degelijk hoop aan de horizon. Steeds meer universiteiten voeren actief beleid om meer vrouwen aan de top te krijgen. ‘En,’ zegt Gerritsen, ‘de babyboomgeneratie gaat de komende vijf jaar met emeritaat. In de monitor laten wij zien dat er in bijna alle wetenschapsgebieden voldoende vrouwelijke uhd’s zijn om die veelal mannelijke hoogleraren op te volgen. Zo kunnen we een flinke inhaalslag maken.’ Dat zou wel beteken dat er bijna of helemaal geen mannen meer worden aangenomen als hoogleraar de komende jaren. Ze lacht hard: ‘Ja, dat zullen ze niet leuk vinden.’ yyy

overigens

In deze rubriek reflecteren wetenschappers op een actuele stelling.

Campagnes als de Dag van de Duurzaamheid hebben op de HvA en UvA geen zin, want beleidsmakers trekken zich er niks van aan. Jeroen Kluck lector water in en om de stad

Roel van Driel hoogleraar biochemie

Stan Bentvelsen hoogleraar hogeenergiefysica

Jeroen Kluck ‘De Dag van de Duurzaamheid heeft zeker wel zin. Het brengt het onderwerp onder de aandacht bij veel mensen. Dat is goed: als beleidsmakers niet direct aan de slag gaan, dan gebeurt er wel iets via een omweg. Het begint dan bij de burger, en gaat via politici naar beleidsmakers. Maar goed – zo pessimistisch ben ik niet over beleidsmakers; mogelijk voelen sommige zich juist gesteund door zo’n dag. Maar het punt is uiteindelijk dat de samenleving duurzamer moet, daarvoor hoeven we niet op beleidsmakers te wachten. Het is wel prettig als onderzocht wordt wat verstandige keuzes zijn met betrekking tot duurzaamheid, op welke terreinen veel te winnen valt, en wat overbodig is, de maatregelen die slechts genomen worden om het imago op te poetsen. Zo werd vandaag iedereen de lift uitgejaagd om de trap te nemen, maar mijn woon-werkverkeer kost ongeveer duizend keer meer dan een paar keer met de lift heen en weer. Wat dat betreft had ik dus beter thuis kunnen werken. Hopelijk zet de lift-actie wel aan tot meer verandering.’

Stan Bentvelsen ‘Wat mij betreft is het belangrijk om een kwestie als duurzaamheid steeds opnieuw in herinnering te brengen. Dagen als de Dag van de Duurzaamheid houden het onderwerp op de agenda. Als het vandaag niet aanslaat, dan wel volgende week of de week erna. Het alternatief is om er geen aandacht aan te besteden en dat is niet wenselijk. Het neemt niet weg dat de invulling van dergelijke dagen behoorlijk kan verschillen. Een ludieke actie kan prikkelend werken, maar mist soms een connectie tot de daadwerkelijke discussie. Duurzaamheid gaat verder dan met de trap gaan in plaats van met de lift. Het gaat over een wezenlijke manier van omgang met onze consumptiemaatschappij. Studenten en onderwijsinstellingen zouden het onderwerp steviger moeten aanpakken. Duurzaamheid betekent op een nieuwe manier omgaan met energie en materialen. Binnen het bètadomein wordt hier uitgebreid onderzoek naar gedaan. Het zou goed zijn als dit onderzoek terug te zien zou zijn in het beleid van de universiteit. Ik zou graag een faculteit met zonnepanelen op het dak zien.’

Roel van Driel ‘De impact van zo’n Dag van de Duurzaamheid is nul komma niks, en ik kan me niet voorstellen dat er iemand is die verwacht dat het wél een verschil maakt. Deze dag valt uiteen in een aantal acties, zoals het stimuleren van het liftgebruik, maar deze acties hebben geen effect op de HvA of UvA zelf. Ze maken deel uit van een proces dat je “bewustwording” kunt noemen, maar dat is een ontmeetbaar concept. Studenten van Students for Sustainability Amsterdam kunnen wel een manifest voor de verduurzaming van de UvA en HvA aan Paul Doop [vice-voorzitter van het College van Bestuur, red.] aanbieden, maar dat heeft niet meer dan symbolische waarde. De UvA of HvA gaat zich niet opeens anders gedragen. Een proces als dit gaat met kleine stapjes. Studenten kunnen invloed uitoefenen op dit proces door zelf op een duurzame manier te handelen. Zij vervullen een voorbeeldfunctie in de maatschappij. Scheid bijvoorbeeld je afval, en bekijk welke politieke maatregelen er worden genomen op het gebied van duurzaamheid.’ yyy Vera Lentjes en Fien Veldman

FoliaMagazine

37

prikbord HvA

38

ideëen voor deze rubriek: [email protected]

DMR Urban

DEM App

De Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) heeft de nieuwe master Urban Management van de HvA groen licht gegeven. In februari 2013 gaat de eerste lichting ‘urban professionals’ samen met het team van docenten aan de slag om grootstedelijke problemen te onderzoeken en aan te pakken. Tijdens de tweejarige master zullen de professionals de competenties ontwikkelen die zij als ‘urban managers’ nodig hebben om grootstedelijke uitdagingen aan te gaan in samenwerking met burgers, overheden en het bedrijfsleven.

De HvA DEM-app, de vernieuwde app voor het raadplegen van roosters en absenten, is vanaf 22 oktober beschikbaar. Naast een ander uiterlijk komen de definitieve cijfers uit SIS via deze app beschikbaar. Met de nieuwe uitgave zal de naam van de bestaande HvApp veranderen in HvA DEM-app. Vanaf het tweede semester zal ook contactinformatie, nieuws, mededelingen en studie-informatie beschikbaar zijn in de app. De app is vanaf 22 oktober verkrijgbaar voor iOS (Apple) en Android. Voor andere smartphones is er een mobiele site: mnet.hva.nl.

DBSV Stad

DG Bevlogenheid

De HvA wil studenten de komende jaren nog nadrukkelijker opleiden voor een baan in Amsterdam. Zo wil de hogeschool problemen in de stad helpen aanpakken. Dat zei rector Jet Bussemaker tijdens het symposium Kennis voor de Stad, waarbij wetenschappers, docenten en gemeentemedewerkers ideeën uitwisselen. Amsterdamse onderwijsinstellingen moeten volgens Bussemaker de samenwerking met de gemeente opzoeken om problemen op het gebied van zorg en onderwijs aan te pakken. De aanpak van overgewicht onder jonge kinderen is daar een voorbeeld van.

In het AMC wordt vrijdag 2 november het symposium ‘Bevlogenheid in Medisch Onderwijs’ georganiseerd. Onder welke condities worden studenten, docenten, opleiders in de gezondheidszorg bevlogen werknemers? En hoe draagt bevlogenheid bij aan de prestaties van deze mensen? Verschillende sprekers benaderen het onderwerp vanuit de wetenschap. Professor Cees van Vleuten blikt bijvoorbeeld vooruit op een aanpassing van de opleiding geneeskunde om studenten bevlogen te houden. Van 11.15 uur tot 14.15 uur. Aanmelden op www.amc.nl/congres.

DOO Honours

DMCI

Het Domein Onderwijs & Opvoeding heeft afgelopen vrijdag het allereerste Excellentiecertificaat uitgereikt. Student Tim Kornet (lerarenopleiding Engels) ontving het diploma voor het tweejarige honourstraject dat hij met succes doorliep. Het traject, een speciaal programma voor studenten die uitblinken in hun studie, werd in 2010 opgezet voor derde- en vierdejaarsstudenten die meer uitdaging zoeken in hun studie. Binnen de hogeschool winnen honourstrajecten en excellentieprogramma’s voor eerste- en tweedejaarsstudenten snel aan populariteit.

Op zaterdag 20 oktober bundelen Nederlandse ‘makers’ hun krachten op MF050, de allereerste Maker Faire van Groningen. Een ‘maker’ is iemand die dingen maakt; zinnig, onzinnig, in elk geval vindingrijk. De term komt uit Amerika, waar Maker Faires sinds 2006 een begrip zijn. Op MF050 kan iedereen zijn of haar makership verkennen met onder andere een kuub Lego, twintig gehackte Roomba huishoudrobots en de bouw van de langste camerakabelbaan van Europa. De toegang is gratis, meer informatie op mf050.nl.

DT Griep

HvA Diversiteit

Het griepseizoen komt er weer aan. Medewerkers van de HvA (en UvA) die daar behoefte aan hebben kunnen zich daarom weer gratis laten inenten bij het AMC. De prik beschermt in het merendeel van de gevallen tegen het virus. De prik kan worden gehaald van maandag 29 oktober tot en met donderdag 1 november, van 09.00 uur tot 12.00 uur en dinsdag 6 en woensdag 7 november van 09.00 uur tot 12.00 uur. Kijk voor meer informatie op het intranet van de HvA.

Docenten kunnen weer worden voorgedragen voor de Challenging Diversity Award, een prijs die jaarlijks wordt uitgereikt aan docenten die zich inzetten voor de culturele diversiteit binnen hogescholen. De winnaar ontvangt een geldprijs van 2500 euro waarmee diversiteit op de hogeschool moet worden bevorderd. Docenten van de HvA kunnen tot 1 november 12.00 uur worden voorgedragen. Per mail via [email protected], een hardcopy moet worden ingeleverd bij de HvA Academie. 14 februari 2013 wordt de winnaar bekendgemaakt in Den Haag.

FoliaMagazine

prikbord UvA AMC Miša

Džoljić

ideëen voor deze rubriek: [email protected]

FGw Henk

de Bruin (1958-2012)

Vice-decaan van de medische faculteit en anesthesioloog Miša Džoljić wordt per 1 november de nieuwe rector magnificus en chief executive officer van Nyenrode Business Universiteit in Breukelen. Džoljić was tot eind jaren negentig werkzaam bij KPMG Management Consulting in Utrecht met verandermanagement, organisatieontwikkeling en operations management in ziekenhuizen als zijn interessegebieden. Džoljić heeft vanaf 1999 in verschillende functies deel uitgemaakt van het bestuur van het AMC.

Henk de Bruin, senior medewerker van de afdeling Planning & Control van de FGw is op 1 oktober onverwachts op 54-jarige leeftijd overleden. ‘Henk kende de financiële huishouding van de faculteit als geen ander,’ laat de FGw in een IM weten. ‘Hij wist altijd een oplossing te vinden als iemand een betaling zocht of een bedrag wilde boeken. Bij de voorbereiding van begrotingen en rapportages speelde Henk een sleutelrol. Hij was een dierbare en zorgzame collega, de goedmoedigheid zelve,’ zeggen collega’s. De uitvaart heeft inmiddels plaatsgevonden.

FGw Oostenrijk

APM Mummiemomentje

Archeoloog Joris Kila krijgt een Oostenrijkse prijs voor zijn boek over behoud van cultureel erfgoed. Kila is regelmatig op veldonderzoek en bezocht onder meer Libië, waar hij onderzocht wat de staat van het cultureel erfgoed is na de burgeroorlog. De Blue-ShieldPreis 2012 krijgt hij voor zijn boek Heritage under Siege: Military implementation of the 1954 Convention for the Protection of Cultural Property, een bewerkte versie van zijn proefschrift over de bescherming van cultureel erfgoed. De prijsuitreiking vindt deze week plaats in Wenen.

Het Allard Pierson Museum (APM) organiseert op zondag 21 oktober twee interactieve rondleidingen: een voor kinderen en een voor volwassenen. Volwassenen krijgen een rondleiding waarbij ze het leven van vroeger voelen, ruiken, horen, zien en proeven. Kinderen kunnen tijdens het ‘Mummiemomentje’ meer te weten komen over mummies en gaan in groepjes ‘mummificeren’. De leukste mummie wint een prijs. Hiervoor moet je je verplicht aanmelden via y.garciamoral@ uva.nl. Locatie: Oude Turfmarkt 127. Tijd: 13.30-15.00 uur. Deelname gratis bij bezoek aan museum.

FNWI OR-leden

UvA Pride

De facultaire ondernemingsraad is dringend op zoek naar nieuwe leden, want er zijn maar acht van de vijftien zetels bezet omdat zich bij de afgelopen voorjaar gehouden OR-verkiezingen te weinig kandidaten hadden gemeld. Met het oog op de aanstaande samenwerking met de bètafaculteiten van de VU staat de faculteit voor grote veranderingen; de OR wil daarom graag op volle sterkte zijn. Er worden vooral kandidaten gezocht voor de vaste commissies Onderzoek, Onderwijs, Financiën of HRM. Interesse? Bel Joke Hendriks (7681) of Boukje van den Ende (5894).

UvA Pride, het netwerk voor lesbiennes, homo’s, biseksuelen en transgenders (lgbt), heeft een videocampagne gelanceerd over seksualiteit en diversiteit in Nederland. Met de drie filmpjes wil UvA Pride ‘een ander geluid’ laten horen in het debat over lgbt-emancipatie, zegt bestuurslid Martijn van Veen. De campagne moet een statement zijn tegen het idee dat een multiculturele samenleving niet tolerant kan zijn voor homo’s en bekritiseert traditionele rolpatronen voor mannen en vrouwen. Wie de filmpjes wil zien gaat naar www.uvapride.nl.

AMC RvB

FEB Multitasking

Vicevoorzitter van het CvB Paul Doop is het komend half jaar ook vicevoorzitter van de Raad van Bestuur van het AMC. Hij vervangt daar Rob Hopstaken die ziek is. Doop zegt dat hij genoeg tijd heeft om er deze zware klus nog bij te doen. ‘Want het CvB is compleet, de taken zijn verdeeld. De samenwerking tussen de UvA en het AMC is kennelijk zo goed dat het AMC aan mij gedacht heeft.’ Doop gaat zich bij het AMC bezig houden met financiën en vastgoed, een mooie taak vindt hij. ‘De financiën in de zorg staan de komende jaren onder grote druk.’

Emeritus hoogleraar Joop Hartog en hoogleraar Mirjam van Praag organiseren de debatreeks ‘Economisch onderzoek’ in de Amsterdamse Academische Club. De eerste bijeenkomst vindt plaats op 18 oktober en zal gaan over multitasking: productief of niet? Multitasken is niet meer weg te denken uit ons leven: telefonerend fietsen en whats­append de kinderen naar bed brengen. Welke invloed heeft dat multitasken op ons leven? Zijn vrouwen er daadwerkelijk beter in dan mannen? Locatie: Oudezijds Achterburgwal 235, aanvang 17.00 uur. Aanmelden via [email protected].

FoliaMagazine

39

wasdom Wachten op een alternatief Erik Zwennes Leeftijd: 27 (9 april 1985) Beroep: Hoofdredacteur online hiphopmagazine State Studie: Politicologie Docent: ‘Hoogleraar bestuur & beleid Maarten Hajer vond ik indrukwekkend. Hij is volgens mij een favoriet van alle eerstejaarsstudenten, want zijn colleges zijn beeldend en interessant en daarmee maakt hij de studiestof behapbaar.’ Locatie: ‘De Oudemanhuispoort. De eerste keer dat ik daar kwam, was ik zo verbaasd dat ik les zou hebben op een van de mooiste plekken van Amsterdam. Het is bijna alsof je een ouderwetse mannensociëteit binnenloopt, met die poort en de boekenstalletjes. Heel idyllisch.’ Café: ‘Eerst Kriterion, later Pata Negra en de Cuban Cigars op de Utrechtsestraat.’ Afknapper: ‘Ik heb natuurlijk veel leuke mensen ontmoet op de UvA, maar ik vond dat een groot deel van mijn medestudenten een bepaalde creativiteit miste. De studie was heel institutioneel en ik miste het out-of-theboxdenken.’

40

FoliaMagazine

stage Hij studeerde politicologie en werd muziekjournalist en hoofdredacteur van hiphopmagazine State: Erik Zwennes. tekst Julie de Graaf / foto Bob Bronshoff

‘A

ls tiener was ik heel maatschappelijk geëngageerd. Het was de periode waarin er veel gebeurde in de politiek, met de opkomst van de LPF en de dood van Pim Fortuyn. Met vakken als maatschappijleer was ik een strebertje en een driftige debater. Om na mijn eindexamen politicologie te gaan studeren, was dus eigenlijk een logische keuze. Het eerste halfjaar van de studie vond ik te gek. Ik haalde al mijn vakken en was heel gemotiveerd, maar dat werd snel minder. Dat had zowel met politicologie als met mijzelf te maken. Ik ben in die tijd volwassen worden en heb daar mijn studiejaren en studiefinanciering voor gebruikt. Na het eerste jaar bij politicologie verhuisde ik van Amersfoort naar Amsterdam. Dat kwam mijn studiediscipline niet echt ten goede. Niet dat ik een grote party animal was, maar ik ging bijvoorbeeld wel heel veel schilderen in plaats van naar college. Daarbij was en ben ik geen goede student. Ik heb kortetermijndoelen en -erkenning nodig, maar daarvoor ben je bij de universiteit niet aan het juiste adres. Toch ben ik vier jaar aan de UvA gebleven en haalde ik op een paar vakken na mijn bachelor. Ik durfde gewoonweg niet te stoppen met studeren omdat ik geen alternatief had; ik wilde geen andere studie doen en wist ook niet wat ik wilde worden. Ik had wel het vertrouwen dat er op een gegeven moment iets op mijn pad zou komen waar ik echt voor wilde gaan. Tot die tijd bleef ik ingeschreven als student, maar kwam ik nauwelijks opdagen bij werkgroepen of colleges. Op mijn achttiende heb ik, samen met een

groepje jongeren, een zomer lang een pagina van de zaterdageditie van Het Parool gevuld. Het was een project dat de krant een aantal jaar heeft gedaan. Ik vond toen dat Het Parool meer moest doen met jongeren en internet en heb daar een plan voor ingediend bij de adjunct-hoofdredacteur. Twee jaar later werd ik gebeld door het hoofd van de Paroolwebsite of ik nog interesse had om mijn plan uit te voeren. Dat gesprek resulteerde in ondergrond.tv, een platform dat ik opzette voor jongeren, waarvoor ik zelf schreef en filmpjes maakte. Een van de onderwerpen waar ik veel over schreef was muziek, vooral omdat ik dat zelf heel leuk vond. Ik kreeg een soort van stagevergoeding en leefde verder van mijn studiefinanciering. In die tijd heb ik veel meters in de journalistiek gemaakt. Na ongeveer een jaar kwam er een vacature langs voor de functie van redacteur bij muziekplatform 3voor12. Ik solliciteerde en werd tot mijn stomme verbazing aangenomen. Dat was het moment waarop ik van mezelf mocht stoppen met mijn studie: ik had een alternatief gevonden. Sinds 1 augustus heb ik, na vijf jaar bij 3voor12, een nieuwe baan als hoofdredacteur bij online hiphopmagazine State. Ik was toe aan een nieuwe uitdaging en vond hiphop al lange tijd erg tof. Toch was ik niet bewust op zoek naar een andere baan, State kwam toevallig op mijn pad. Ik heb veel respect voor mensen die precies weten wat ze willen worden en daar naartoe werken, maar ik begin langzaam te begrijpen dat ik daar niet voor in de wieg ben gelegd. Ik weet inmiddels: ik ben een harde werker met creatief inzicht en ik zie wel hoever ik daarmee kom.’ yyy

Laura van den Linden (24) Studie Europese Studies Stage Nederlandse ambassade in Madrid Verdiensten € 550 Beoordeling JJJJJ ‘De ambassade in Madrid vertegenwoordigt Nederland in Spanje. Wij houden Nederland op de hoogte van wat hier gebeurt en zoeken uit hoe Spanje over bepaalde zaken denkt. Voor EU-raden is dat heel belangrijk. Op die manier kan Nederland zich voorbereiden op wat andere landen gaan zeggen. Als je alle standpunten daar voor het eerst hoort, kan je er niet op anticiperen. Ik werk op de politieke afdeling en schrijf berichten over alles wat politiek relevant is. Het kan echt van alles zijn. We winnen informatie in bij ministeries en volgen de media. Iedere dag maak ik een persoverzicht van wat er in de Spaanse kranten wordt gezegd. Het is noodzakelijk om vloeiend Spaans te spreken. Toch leer ik iedere dag nog bij. Een onbekend woord bleek gewoon “bevoorraden” te betekenen. Ik schrijf veel. Meer dan ik in eerste instantie had gehoopt, maar ik word er steeds beter in. Verder wordt de ambassade ook regelmatig uitgenodigd voor evenementen. Soms mag ik daar heen als vertegenwoordiger. Laatst ben ik naar de presentatie van een onderzoek naar mensenhandel in Spanje geweest. Ontzettend interessant en iets wat je niet iedere dag meemaakt. De politieke afdeling is klein en het politieke nieuws in Spanje is op dit moment behoorlijk economisch. Economie is niet mijn sterkste punt. Maar het is een uitdaging om je daarin te verdiepen. Daarbij heeft de economie-afdeling het erg druk, want hun stagiaire is net weg. Mocht iemand geïnteresseerd zijn?’ yyy Vera Lentjes

FoliaMagazine

41

FoliaMagaz ine weekblad

toehoorders

cover Jan van Breda

voor HvA

en UvA

nr. 07 17/10/201 2

Koopstudi o:

Bardia Taher Vluchtelings pur met uitzett tudent ing bedreigd Dankwoor De dankb den aarheid van promo vendi

droomhuis werd nachtmerri e

Next Mond Een feestje ay’s Hangover van forma at

Hoorcollege ‘sociologische theorie 1’ door Bart van Heerikhuizen, woensdag 10 oktober, 11.00 uur, Doopsgezinde Kerk. tekst en foto’s Fien Veldman Aantal Duitse termen: 28 Grapjes: leuk Powerpoint: informatief Scrabblewoorden: Dickensiaans, Reserve-Armee der Arbeiter, exploitatiegraad, systeemimmanent

V

oor de ingang van de kerk staan een paar studenten te genieten van het weer. ‘Zon!’ Het is een mooie herfstdag, en met die opmerking start Bart van Heerikhuizen zijn college dan ook. ‘Sommigen noemen de herfst het mooiste seizoen, onder wie de weerman van de NOS en ikzelf.’ Hij legt uit wat hij vandaag gaat doen: spreken over Karl Marx en zijn communistisch manifest. Hij heeft tijdgebrek, stelt hij al van tevoren. Hij werkt ‘al veertig jaar op de UvA’, en moet nog wennen aan 8-8-4. Af en toe laat hij vallen dat dit zijn laatste jaar is – hij gaat hierna met pensioen. Zijn studenten vinden het jammer: ‘Het maakt niet uit wat Bart geeft, hij zorgt ervoor dat het interessant wordt.’ Ook zijn redevoering over Marx blijft boeien, door de interessante en vaak grappige voorbeelden die hij gebruikt. Van Heerikhuizen heeft duidelijk, ook na veertig jaar, plezier in zijn vak. De collegezaal – of eigenlijk, kerk, is halfleeg: het college wordt gefilmd. De eerste rijen zijn vrijwel leeg, maar dat is te verklaren door het gebrek aan tafeltjes. De meeste studenten zitten dus achter in de kerkbanken, waar de collegeblokken de plaats in hebben genomen van de bijbel. Wanneer iemand een vraag stelt, reageert Van Heerikhuizen enthousiast: ‘Ja, goed dat je dat vraagt. Daar kom ik nu op. Wat fijn dat je meedenkt!’ De rest van de studenten vertrouwt hij toe: ‘Dit is dus de manier waarop ik het liefst lesgeef.’ Hij sluit het college af met een anekdote: ‘Ik word echt zo’n ouwe leraar die ieder jaar hetzelfde grapje maakt. Maar ik kan het toch niet laten.’ Dus, voor iedereen die het nog niet wist: Bart van Heerikhuizen is slechts ‘two handshakes away’ van Karl Marx. Geef ’m dus een hand – voordat hij met pensioen gaat. yyy

42

FoliaMagazine

colofon

Weekblad voor de HvA en

UvA Folia Magazine is in 2011 voortgekomen uit Folia (1948) en

Berend Corstens (19, sociologie)

‘Dit college was heel interessant. Het is leuk hoe enthousiast Bart van Heerikhuizen de informatie overbrengt: het verveelt nooit. Zijn grapjes over z’n pensionering komen ieder college weer terug, maar dat heeft wel wat. Ik merkte wel dat de tweede helft van het college nu iets te snel ging, omdat we minder tijd hadden. En in deze kerk hebben we geen tafeltjes: dat is wel vervelend. Geef mij maar een echte collegezaal.’

Havana (1996). Redactieadres Prins Hendrikkade 189b, 1011 TD Amsterdam, telefoon 020-5253981, e-mail: [email protected] Hoofdredacteur Jim Jansen Chef redactie Mirna van Dijk Art director Pascal Tieman Redactie (print/web) Marieke Buijs, Luuk Heezen, Wim de Jong, Linda Leestemaker, Vera Lentjes, Jeff Pinkster, Eva Rooijers, Gijs van der Sanden, Danny Schwarz, Rosa van Toledo, Fien Veldman, Annemarie Vissers, Dirk Wolthekker

Tom Bijlholt (20, sociologie)

‘Van Heerikhuizen is gepassioneerd, dat merk je. Volgens mij is iedereen het er wel over eens dat Van Heerikhuizen een goede docent is – je ziet dat wel aan hoe hij door studenten wordt beoordeeld. Deze kerk aan de Singel is eentje waar wetenschap wordt beoefend: dat is wel grappig. De inhoud van dit college geeft een goede samenvatting van klassieke theorieën. Zeker Marx vind ik interessant.’

Aan dit nummer werkten mee Asis Aynan, Bram Belloni, Kim Bos, Jan van Breda, Bob Bronshoff, Emma Curvers, Fred van Diem, Julie de Graaf, Anouk Kemper, Bas Kocken, Marc Kolle, Denise van Leeuwen, Won Tuinema, Tjebbe Venema, Fen Verstappen, Clara van de Wiel Eindredactie Harmen van der Meulen Correctie Martien Bos Opmaak Hannah Weis, Carl Zevenboom Uitgever Stichting Folia Civitatis

Evita Dupker (18, sociologie)

‘Marx is heel boeiend, vind ik. De meeste mensen weten wel iets van het gedachtegoed van Marx, dat is algemeen bekend, maar toch leer je in dit college weer allerlei nieuwe dingen. Het is ook leuk om te zien hoe Bart helemaal opleeft door dit te vertellen. Er wordt ook veel informatie aan de lesstof toegevoegd. Het is best bijzonder dat het college wordt gegeven in een kerk, maar het is een beetje jammer dat die kerkstoelen echt niet lekker zitten.’

Redactieraad Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Ilse Duijn, Jurriaan Gorter, Jaap Kooijman, Ronald Ockhuysen (voorzitter), Jean Tillie, Sebas Veeke Secretariaat Stephanie Gude (projectbegeleider) Zakelijke leiding Paul van de Water Drukker Roularta Printing, Roeselare België Advertenties Bureau van Vliet, Zandvoort, 023-5714745, [email protected]

deining ‘Nadat ABN Amro en ING in 2009 werden genationaliseerd, is de winst op hypotheken gemiddeld 0,3 procentpunt opgelopen. Zo hebben banken 4 tot 6,5 miljard euro extra verdiend.’ Volgens economen Maarten Pieter Schinkel en Mark Dijkstra heeft Rabobank een monopolie op grote winstmarges, omdat de banken met staatssteun niet mogen stunten met tarieven, in de Volkskrant. ‘Bij de Jakhalzen krijg ik drie minuten om een verhaal neer te zetten. Of dat lang genoeg is? Zeker.’ Jakhals Jelte Sondij is kind van de internetgeneratie en gelooft in snel nieuws, in Het Parool. ‘Maar je moet zelf heel erg geloven dat het grappig is.’ Hoogleraar cultuursociologie Giselinde Kuipers heeft een gouden tip voor vrouwen die moppen willen tappen, in nrc.next. ‘Nederland is met zijn havens al eeuwen de poort naar de wereld en vervult die functie nu ook voor digitale vracht.’ Beroepsnerd Alexander KlÖpping is enthousiast over internetknooppunt de Amsterdam Internet Exchange, in de Volkskrant. ‘Die paar honderd mensen die bij ons aan komen lopen, hebben zeker wel effect.’ Radiomaker Hugo van Heijningen werkt vanuit een voormalige peeskamer en zorgt daarmee voor diversiteit op de Wallen, in Het Parool. ‘Franse kinderen zijn blijkbaar interessanter dan de realiteit, die de laatste decennia voor veel Amerikaanse kinderen alleen maar harder is geworden.’ FGw-decaan Frank van Vree vraagt zich af of de aandacht voor opvoedboeken niet afleidt van de werkelijkheid, in De Groene Amsterdammer.

Opvallende quotes uit de afgelopen week van (voormalig) HvA’ers en UvA’ers. Iets leuks gezien,

de lezer

In de rubriek ‘de lezer’ blikt wekelijks iemand terug op het vorige nummer. Wil jij diegene een keer zijn? Meld je dan aan via [email protected].

Herma Ter Horst (22), geschiedenis, UvA ‘Het was een goeie editie van Folia Magazine deze week, met veel interessante stukken. Vooral het artikel over Eric Hobsbawm vond ik boeiend: het was goed geschreven en spreekt mij als student geschiedenis wel aan. De rubriek “De Week” vond ik erg spannend, over de medezeggenschapsraad. Volgens mij moet daar gewoon een heel artikel aan gewijd worden – ik wil er in ieder geval wel meer over lezen. De intrige kwam wel mooi naar voren – er worden daar dus blijkbaar echt politieke spelletjes gespeeld. Ik vond de studieplekkentest handig. Het stuk over de plantenverzorger vond ik wel grappig, en het is fijn dat zo’n man een keer de waardering krijgt die hij verdient. De column van Hadjar Benmiloud was leuk: ze schrijft lekker ongenuanceerd. Dat kan misschien wat stof doen opwaaien. Het stuk over de langstudeerboete heb ik overgeslagen, het is veel van hetzelfde. Als vraag één gaat over hoe die boete is ontstaan, dan stop ik al met lezen. De langstudeerboete is voor mij relevant, maar ik heb natuurlijk alles erover al opgezocht. Het opiniestuk van Frank van Vree was wel interessant: hij zegt dat er veel promovendi binnen de geesteswetenschappen zijn, en leidt daaruit af dat het goed gaat met de faculteit. Maar er zijn genoeg mensen die afstuderen en geen idee hebben wat ze moeten met hun studie – gaat het dan wel goed? Zo’n stuk brengt wel wat teweeg: ik zit er nu dus al over na te denken.’ yyy tekst en foto Fien Veldman

meer Folia

foliaweb.nl twitter.com/foliaweb facebook.com/FoliaWeb.en.Magazine

Deze week op Folia Web

Over twee weken in Folia Magazine

HvA-HES

Essayprijs

Volgens de domeinraadvoorzitter van Domein Economie & Management komt het na acht jaar nu pas écht tot een fusie van HvA en HES.

Het winnende essay van de Robbert Dijkgraaf Essayprijs.

Hakkûh

Jongenscrisis

‘Het hardste feest van ADE,’ stelde De Lax ons in het vooruitzicht. Folia TVverslaggever Luuk Heezen haalt zijn Air Max uit het vet en kijkt of die belofte wordt waargemaakt.

De jongens doen het (steeds) minder dan de meisjes in het hoger onderwijs. Een collegereeks moet duidelijk maken hoe dat komt.

mail het naar [email protected].

FoliaMagazine

43