Wat maakt van een holle ruimte een goede nestplaats voor bijen?
Ron Breland "Bees are Love incarnate"
Specificaties van een ideale nestruimte voor bijen:
Ingang: 3-5 meter boven de grond, 10 tot 15 cm2 groot, vorm niet van belang maar plaatsing wel. (5 tot 15 cm boven de onderkant van de nestruimte) Ingang is best naar het zuiden gericht, maar andere richtingen kunnen ook. (oosten, zuidoosten, zuiden, zuidwesten) Nest goed zichtbaar maar met voldoende schaduw. Vermijd direct zonlicht 's middags. Volume: 40 liter of meer. Als een extra ruimte voorzien wordt om eventueel honing te oogsten dient deze kleiner te zijn. Bij 40 l bijvoorbeeld 10 tot 15 l. Indien deelbaar: zie Warré-kast. Vorm: Buitenkant is voor bijen van geen belang, de nestruimte zelf is best zo rond mogelijk. Kwestie van een goede warmtehuishouding mogelijk te maken. Droog en knus, dus goed beschermd tegen vocht en wind. Materiaal: Ademend natuurlijk materiaal is best. Isolatiewaarde aangepast aan weertype. (getorst stro 2 tot 2,5 cm, hout 2,5 tot 3 cm, gebakken klei minder geschikt in ons weertype) Nieuw materiaal (nog niet door bijen bewoond) is moeilijker. De geur van bijenwas en propolis (en eventueel wasmot) is belangrijk om zwermen te vangen. Essentiële olie van citroengras (Cymbopogon citratus) kan dan aanvullend gebruikt worden. Bij een nieuwe kast zonder bijengeuren koningin enkele dagen insluiten.
Leuk en handig is ook:
Een kijkraam: Om observatie mogelijk te maken zonder de bijen te storen of de warme vochtige atmosfeer binnen te verliezen. Gebruik echt glas, geen plexi. Enkel glas geeft bij goede belichting de beste foto's. Isoleer dit extra en sluit lichtdicht af.
Een vliegplank: Soort landingsbaan die observatiemogelijkheden aan ingang verbetert.
Extra isolatie bovenaan: voor beter warmtebehoud en regeling vochtigheid. (zie Warré-kast)
Mogelijkheid om de ingang te verkleinen voor de winter of bij roverij.
Toplatten, geen ramen !
Soms dient er bijgevoerd te worden. Voorzie mogelijkheden daarvoor door de kast op verschillende manieren te kunnen openen. (onder & boven)
Hangkorf Weissenseifener Hängekorb Sun Hive
Günther Mancke
Wat maakt van een holle ruimte een goede nestplaats voor bijen?
Dit informatiepakket is speciaal samengesteld voor creatieve mensen die nestplaatsen voor honingbijen willen ontwerpen en maken. Het belicht vooral hoe de binnenkant van je creatie eruit dient te zien om bij-vriendelijk te zijn. Voor de buitenkant, het uitzicht , afwerking en dergelijke laat ik het natuurlijk helemaal aan jou over. Ik geef wel enkele voorbeelden en tips...
Vaak worden er design bijenkasten gemaakt die nog slechter zijn dan de nu gangbare kasten met raampjes. Deze zijn zowizo verre van ideaal om door bijen bewoond te worden wegens slechte warmtehuishouding en te veel mogelijkheden voor controle en beheersing door de mens. Als ze dan nog van plastic gemaakt worden zoals hier, met te veel openingen en spleten, is er helemaal geen isolatie en te veel condens.
Dit is nog slechter, bijen hebben afzondering nodig. Een knusse tochtvrije ruimte van warmte-isolerende natuurlijke materialen. Bij deze "bijenkast", die door Phillips ontworpen werd om aan het raam te bevestigen, komt er overdag constant licht binnen en 's avonds ook als binnen het licht brandt. Het gebruikte materiaal ademt niet. Dit is dus helemaal niet gebaseerd op de natuurlijke soort-specifieke behoeften van de honingbij.
De beste nestruimte voor honingbijen is nog steeds een holle boom. De eerste imkers maakten hun "kasten" van uitgeholde boomstammen.
Dit is een schematische voorstelling van een ideale boomholte en hoe bijen daar gebruik van maken. Let op de ingang onderaan, maar niet helemaal onderaan; de raten zijn bijna overal aan de zijkant vastgemaakt. In een kast met ramen kan dat niet en daardoor kunnen de bijen de temperatuur in de galerijen tussen de raten niet zo goed zelf controleren.
Hier zie je een van mijn nestkasten voor bijen. (nestbox4bees) Voor een filmpje van zo'n nestkast die door bijen bewoond is (met een luik onderaan om te kunnen binnenkijken) kan je hier terecht: http://www.youtube.com/watch?v=OfAWkFG14Qg Dit is eigenlijk gewoon een holle-boom-imitatie...
Hier een detail van zo'n nestkast. Als je een rond gat maakt dat groot genoeg is (zie "specificaties") kan je er zo voor zorgen dat het niet door vogels bewoond of leeggeroofd gaat worden.
Je kan ook meerdere kleinere gaten boren (schuin boren zodat er geen water binnenkomt). Zorg ervoor dat de totale grootte correct blijft en zet ze dicht genoeg bij elkaar.
In Egypte werden cilinders gebruikt die gemaakt werden van ongebakken aarde. In hun klimaat kan dit...
In andere streken werden ook cilinders van gebakken klei gebruikt. Ook nu nog worden deze in tropische of sub-tropische gebieden gebruikt. Voor ons klimaat, met koudere vochtige lucht, veel neerslag en periodes van aanhoudende vorst, is zoiets niet geschikt. Wij gebruiken hier beter naaldhout van 2,5 cm dik, of strobundels van ongeveer dezelfde dikte
... zoals in bijenkorven. Deze zijn met koemest ingesmeerd om ze beter tegen vocht te beschermen. Let ook op de ronde vorm, Vanzelfsprekend is dit beter qua warmtehuishouding dan vierkante bakken.
Korven kunnen ook beschermd worden op andere manieren, zoals hier in een speciaal daarvoor gemaakte nis.
Het was al duidelijk dat de ingang best onderaan is. Bijen slaan hun honingvoorraad altijd op aan de andere kant dan waar de ingang is. Als je hier een ander (afneembaar) deel plaatst kan er zo honing geoogst worden. Het tijdstip waarop dit gebeurt dient goed overwogen te worden, want we willen er natuurlijk wél voor zorgen dat de bijen kunnen overwinteren op eigen honing.
Ron Breland "Bees are Love incarnate"
Ron Breland maakt in New York deze prachtige geometrische sculpturen. Eigenlijk zijn ze ontworpen om bijen te huisvesten want Ron is een stadsimker. Voor de bijen lijken ze erg sterk op een holle boom.
Binnenin zit er, in het stuk waar de bijen erin gebracht worden, ook een korf van stro. Geleidelijk aan breiden de bijen hun nest uit, en dan gebruiken ze ook andere stukken. Zo wordt de toren steeds groter, en als de bijen meer honing gemaakt hebben dan ze zelf nodig hebben om te overwinteren, kan er geoogst worden.
Specificaties van een ideale nestruimte voor bijen:
Ingang: 3-5 meter boven de grond, 10 tot 15 cm2 groot, vorm niet van belang maar plaatsing wel. (5 tot 15 cm boven de onderkant van de nestruimte) Ingang is best naar het zuiden gericht, maar andere richtingen kunnen ook. (oosten, zuidoosten, zuiden, zuidwesten) Nest goed zichtbaar maar met voldoende schaduw. Vermijd direct zonlicht 's middags. Volume: 40 liter of meer. Als een extra ruimte voorzien wordt om eventueel honing te oogsten dient deze kleiner te zijn. Bij 40 l bijvoorbeeld 10 tot 15 l. Indien deelbaar: zie Warré-kast. Vorm: Buitenkant is voor bijen van geen belang, de nestruimte zelf is best zo rond mogelijk. Kwestie van een goede warmtehuishouding mogelijk te maken. Droog en knus, dus goed beschermd tegen vocht en wind. Materiaal: Ademend natuurlijk materiaal is best. Isolatiewaarde aangepast aan weertype. (getorst stro 2 tot 2,5 cm, hout 2,5 tot 3 cm, gebakken klei minder geschikt in ons weertype) Nieuw materiaal (nog niet door bijen bewoond) is moeilijker. De geur van bijenwas en propolis (en eventueel wasmot) is belangrijk om zwermen te vangen. Essentiële olie van citroengras (Cymbopogon citratus) kan dan aanvullend gebruikt worden. Bij een nieuwe kast zonder bijengeuren koningin enkele dagen insluiten.
Hier zijn de specificaties. Dit is duidelijk op zich
Leuk en handig is ook:
Een kijkraam: Om observatie mogelijk te maken zonder de bijen te storen of de warme vochtige atmosfeer binnen te verliezen. Gebruik echt glas, geen plexi. Enkel glas geeft bij goede belichting de beste foto's. Isoleer dit extra en sluit lichtdicht af.
Een vliegplank: Soort landingsbaan die observatiemogelijkheden aan ingang verbetert.
Extra isolatie bovenaan: voor beter warmtebehoud en regeling vochtigheid. (zie Warré-kast)
Mogelijkheid om de ingang te verkleinen voor de winter of bij roverij.
Toplatten, geen ramen !
Soms dient er bijgevoerd te worden. Voorzie mogelijkheden daarvoor door de kast op verschillende manieren te kunnen openen. (onder & boven)
Nog enkele tips.
Hangkorf Weissenseifener Hängekorb Sun Hive
Günther Mancke
De 'hangkorf' is ontworpen door Günther Mancke, gebaseerd op de manier hoe bijen hun raten bouwen. Weer de ronde vorm voor een ideale warmtehuishouding.
Hier zie je een schematische voorstelling van de hangkorf.
Mag ik u voorstellen: BIJKANS Deze kast heb ik ontworpen. Het resultaat lijkt wel wat op een insect, maar dit is eerder toevallig. Het is ontworpen vanuit de natuurlijke behoeften van een bijenvolk. Een stevige houten cilinder met een inhoud van wel 280 liter, die helemaal vrij door de bijen ingericht kan worden. Zo'n volume is pas na 2 jaar volgebouwd. Het dak is voor de schaduw, want deze kast staat bijna de hele dag in de zon.
Zo ziet het er binnenin uit. Deze bijen zijn nog maar enkele weken aan het bouwen. Als ze wat langer bezig zijn, kan de kast natuurlijk niet meer open. Maar als de kast na 2 jaar bijvoorbeeld helemaal volgebouwd is, zit het broednest (waar de koningin eitjes legt en dat zich dan onder de honingvoorraad bevindt) onderaan. Dan kan deze kast ceremonieel geopend worden en enkele raten collectief feestelijk opgepeuzeld worden.
Deze speciale kast is bedoeld voor APITHERAPIE. Onderin zitten enkele bijenvolken. De "patiënt" brengt de nacht door bovenop de bijen, voelt constant hun vibraties en ademt de atmosfeer en de geur van het bijennest in.
Honingbijen bestaan al minstens 40 miljoen jaar. De mens heeft een evolutie van hoogstens 2,5 miljoen jaar. Voor ons betekent het bestaan van de bijen een band met de oneindigheid. In alle scheppingsverhalen worden mens en dier geschapen door God, behalve de bijen. Zij zijn "van het lichaam van God". Uit dankbaarheid en respect werden en worden vaak symbolen gebruikt om bijenkasten mee te versieren. Hier het symbool van oneindigheid.
Links het symbool van de Omphalos, de navel of het middelpunt van de Aarde. Of ook: de steen in het middelpunt van het Universum. Het symbool van de Bindu is hiermee sterk verbonden. Soms staat dit in een druppelvorm als een bindi. De Bindu is het mosterdzaadje waaruit heel het universum groeit.
Spiralen of dubbele spiralen symboliseren ook heel het Universum.
Hier nog zo'n dubbele spiraal...
en een drievoudige. Dit zijn eerder Keltische symbolen.
Hier kan je zien dat de "Fleur de Lis" eigenlijk een bij voorstelt. Gebruik zo'n symbool niet zomaar. De Fleur de Lis werd door de 'heersende klasse', de adel, gebruikt om hun hiërarchie te bestendigen. Zij namen symbolisch de rol van de bijen als verbinding tussen mens en Universum over.
Maak je eigen reis in geschiedenis, mystiek en dergelijke. En combineer je bevindingen met en vanuit je gevoel. Natuurlijk kan je ook ergens anders je inspiratie vandaan halen. Volg jezelf... Ik gaf enkel een voorbeeld vanuit mijn zijn, en ik ervaar het bijenvolk super-organisme als een gevoelswezen.
Dit is een Engelse dubbelwandige WBC-kast...
en hier een Amerikaanse Langstroth-kast. Allebei prachtig beschilderd, maar hopelijk gaan jullie qua vormgeving meer gedurfd aan de slag. Als je je ideeën even wil overleggen met mij, ben ik daartoe altijd bereid. Zo kan je de bijvriendelijkheid eventueel nog verhogen. Luc Pintens http://hapicultuur.be
[email protected]
