Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg Prof. Dr. Brenda Penninx Vakgroep psychiatrie / GGZ inGeest
Neuroscience Campus Amsterdam
Mental Health EMGO+ Institute for Health and Care Research
[email protected] EMGO Institute for Health and Care Research
Depressie: de psychiatrische criteria
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Sombere stemming Niet meer genieten, interesse verlies Slaap problemen Gewicht / eetlust verandering Gebrek aan energie, vermoeidheid Concentratie problemen Vertraagde beweging / prikkelbaar Schuld / waardeloos voelen Gedachten over dood / zelfdoding
Minimaal 2 weken Grootste deel van de dag Gepaard met serieus lijden
Oorzaak van depressie -
de hersenen ?
Een decennium psychiatrie: 2000-2011
pathofysiology
Stress - kwetsbaarheid model KWETSBAARHEID
STRESSOREN
Persoonlijk Genetische factoren Persoonlijkheid
Levensgebeurtenissen Negatieve gebeurtenissen Veel dagelijkse zorgen Trauma in het verleden
Omgeving Ongunstige sociale omgeving Economische deprivatie
Lichamelijke ongezondheid Ziekte Leefstijl
Impact op hersenen & stress systemen
Depressie
….de ene depressie is de andere niet….
Psychiatrische ziekten in afgelopen jaar NEMESIS studie bij >7000 volwassen Nederlanders, 2009 6.1% %
Hoeveel Nederlanders leden afgelopen jaar aan depressie?
6.1% (depressie prevalentie)
X
13 miljoen volwassen Nederlanders
=
~800.000 Nederlanders
Een depressie epidemie ? %
1996
2009 Ooit in leven
Afgelopen jaar
man
vrouw
man
vrouw
Bijl et al. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 1998, deGraaf et al. 2010
Is er dan niets veranderd ? Jawel:
Stigma verminderd (maar niet weg!) Bespreekbaarheid van depressie verhoogd Zorggebruik verhoogd 800.000 gebruikers
Antidepressiva gebruik en kosten: bron Stichting Farmaceutische Kerngetallen, 2008
Wereldwijde prevalentie van depression (n~90,000) High-income country
1-jaar prevalentie
Low-income country
1-year prevalentie
Belgie
5.0
Brazilïe
10.4
Frankrijk
5.9
Colombia
6.2
Duitsland
3.0
India
4.5
Israël
6.1
Libanon
5.5
Italïe
3.0
Mexico
4.0
Japan
2.2
China
3.8
Nederland
6.1
Zuid Afrika
4.9
New Zeeland
6.6
Oekraïne
8.4
Spanje
4.0
Amerika
8.3
Totaal
5.5%
Totaal
5.9% Bromet et al. BMC Med 2011,9:90
Wereldwijde ziektelast in 2010
(% jaren met beperkingen)
Vrouw
Man
In Westerse landen: Depressie is 2de ziekte met grootste ziektelast Vos T et al. Lancet 2012:2163
Waarom is de ziektelast van depressie zo hoog?
Redenen: 1. Depressie komt veel voor
2. Depressie is behoorlijk vaak chronisch & terugkerend 3. Depressie heeft grote impact op het functioneren
4. Depressie start vaak vroeg in het leven 5. Depressie lijdt ook tot ongezondheid op andere vlakken
hart ziekte RR=1.8
overlijden
kanker
RR=1.6
suikerziekte RR=1.8
disability
cognitieve achteruitgang
obesitas
Waarom onderzoek ? Initial severity and antidepressant benefits: a meta-analysis of data submitted to the FDA Kirsch et al. Plos Med 2008
Efficacy of cognitive–behavioural therapy and other psychological treatments for adult depression: meta-analysis Cuijpers et al. Br J Psychiatry 2010:196:173-8
WETENSCHAP, 2 MAART 2010
Psychotherapie helpt maar matig tegen depressie Het nut van psychotherapie bij depressie is jarenlang overschat. Hoog tijd voor betere behandelingen. Vooral een oplossing voor de beruchte terugval na aanvankelijk herstel is gewenst.
depressie = container term
Veel resterende onderzoeksvragen….
Bij wie en hoe werken specifieke antidepressiva ? Bij wie en hoe werkt welke cognitieve therapie ? Waarom werken die bij sommigen wel en bij anderen niet ?
Wat zijn alternatieve therapieën ? Bijvoorbeeld: - Running therapie ? - Vitamine D suppletie ? - Voeding ?
MOTAR: MOod Treatment by Antidepressants or Running
versus Antidepressiva
Running therapie
16-weken experiment waarin we mentale, fysieke en fysiologische effecten evalueren www.motar.nl
Depressie is én blijft een belangrijke volksziekte, want: Komt veel voor Heeft veel impact op gezondheid Huidige behandelingen nog niet afdoende Mental Meer inzicht in wat werktHealth voor wie is nodig EMGO Institute for Health and Care Research
