Wat beweegt kennismigranten? Arbeidsmarktcongres Steunpunt WSE Leuven, 12 dec. 2011 Ernest Berkhout Maikel Volkerink www.seo.nl –
[email protected] - +31 20 525 1630
‘Wat beweegt kennismigranten’
EZ: ‘Hoe concurrerend is NL bij het werven van hoogopgeleide kennismigranten?’
verkenning migratiesaldi kennismigranten literatuurstudie, definities theorie indicatoren concurrentiekracht enquete kennismigranten in NL enquete NL migranten buitenland concurrentiekracht-index kanttekeningen
Definities hoogst behaalde opleiding OECD: ISCED 5 of 6 salaris (IND, Kennismigrantenregeling) € 50 duizend, € 37 duizend voor jongeren intra-EU of derdelanders? bepaalde beroepen? wetenschappelijk onderzoekers studenten, aio’s afgestudeerden (€ 26 duizend, binnen 1 jaar) (startende) ondernemers R&D-medewerkers
Geen migratiesaldi kennismigranten
betrouwbaar migratiesaldo van kennismigranten niet beschikbaar OECD IMD: wel migratiesaldi mogelijk, jaarlijks, maar niet voor kennismigranten
OECD DIOC: kennismigranten mogelijk, maar alleen hun aantal in het jaar 2000 NL via SSB waarschijnlijk wel saldi kennismigranten, maar alleen voor Nederland, alleen werkend, in GBA en salariscriterium.
EBB onwaarschijnlijk.
alleen Census bevat betrouwbare telling van migranten naar opleidingsniveau.
emigratie vaak onbetrouwbaar
geen stroomgegevens, maar voorraadgegevens.
alleen mogelijk via omvang populatie in 2000 (DIOC). alternatief is vergelijken Census 2000-2010
Theorie migratie Push factoren (origin country) Laag inkomen Weinig kans op vinden baan Onvrede politieke/culturele situatie Frustratie met wet- en regelgeving Pull factoren (host country) Werk en loopbaan Kennisinfrastructuur Woon- en leefklimaat Toelatingsbeleid
‘Wat beweegt kennismigranten’ enquete kennismigranten in NL IND 2005-2009, derdelanders, 18-50 jaar, UWV 2009, derdelanders, TWV concernpersoneel, wetenschappers want opleiding a priori onbekend
beweegreden? oordeel NL aparte analyse onderzoekers selectie-effect: hebben al voor NL gekozen!
Arbeid steeds belangrijker migratiemotief 100000
80,000
60,000
40,000
20,000
0 1995
1996
1997 arbeid
1998
1999 asiel
2000
2001
2002
gezinsmigratie
2003
2004
2005
studie
2006
2007 overig
2008
2009
Populatie & steekproef IND 2005
2006
2007
2008
Totaal
2
1
1
5
9
18-30
735
1790
2672
1404
6601
1250 (19%)
30-40
585
1230
1745
1037
4597
1250 (27%)
40-50
215
410
534
257
1416
800 (57%)
50-60
73
157
223
122
575
2005
2006
2007
2008
Totaal
Azië
466
1312
2113
1194
5085
VS & Canada
338
639
876
429
2282
Overig
809
1641
2188
1271
5909
Totaal
1613
3592
5177
2894
13276
<18
18-30
30-40
40-50
Totaal
178
260
96
534
21
53
93
167
Overig
152
241
124
517
Totaal
351
554
313
1.218
Azië VS & Canada
Bruto sample
Verdeling naar regio*leeftijd 43
Azie
47
21
VS & Canada
40
38
40
Overig
0
10
47
20
40 18-30
30-40
60 40-50
13
80
100
Verdeling naar opleiding Azië
VS & Canada
Overig
Totaal
Lerarenopleiding
1
5
1
1
Kunst & cultuur
1
7
3
3
Economie, recht, bestuur
18
29
24
21
Overige sociale wetenschappen
4
8
4
4
Biologische wetenschappen
6
7
8
7
Natuurwetenschappen
7
10
8
8
Wiskunde & informatica
19
13
19
18
Techniek
42
18
27
33
Agrarisch
1
0
1
1
Gezondheid
1
4
5
3
Horeca, toerisme, transport & logistiek
1
1
1
1
100
100
100
100
Totaal •SEO Economisch Onderzoek (2010) Subgroep van personen met minimaal MBO als opleidingsniveau
Aanleiding migratie Uitgezonden door buitenlandse werkgever
Baan gevonden bij NL werkgever
Studeren
Eigen onderneming beginnen
Met partner meegegaan
Anders
0 Azie
10 VS & Canada
20
30 Overig
40
50
NL was eigen keuze? Weinig eigen keuze, door werkgever gestuurd
Werkgever bood kans om te werken in NL
Op eigen initiatief naar NL gemigreerd
0 Azie
20 VS & Canada
40 Overig
60
80
Andere landen overwogen? 29
VS
23
VK
9
Duitsland
9
Canada
6
Australie
3
Zwitserland Frankrijk
3
Singapore
3 2
Zweden
2
Spanje 0
10
20
30
Kenmerken kennismigrant
75% man gemiddeld 35 jaar (Amerikanen ouder) vaak exacte opleiding (met name Aziaten) vaak op eigen initiatief 57% al bekend met NL 60% ander land overwogen vnl. UK en US
Waar scoren andere lander beter? Werkgelegenheid/carrièrekansen Reputatie van de onderzoeksinstituten Cultuur/manier van leven Financiële mogelijkheden Nabijheid van familie/vrienden Leefomgeving Sociaal milieu Kennisintensieve economie Gemak verkrijgen verblijfsvergunning 0
20 VS
VK
40 Duitsland
60
Waarom migreren? (multiple respons) Werkgelegenheid/carrièrekansen Aantrekkelijke leefomgeving Aantrekkelijk sociaal milieu Cultuur/manier van leven Reputatie van de onderzoeksinstituten Financiële situatie Kennisintensieve economie Gemak verkrijgen verblijfsvergunning Nabijheid van familie/vrienden 0 Azie
20 VS & Canada
40
60 Overig
80
100
Plannen voor de toekomst? Weet nog niet
Verlenging van verblijfsvergunning aanvragen
Langdurige verblijfsvergunning aanvragen
Vertrekken voordat verblijfsvergunning verloopt
In NL blijven tot verblijfsvergunning is verlopen
0 Azie
10 VS & Canada
20 Overig
30
40
Reden vertrek? (deelsample) Ergens anders werken
Werk in NL houdt op
Persoonlijke redenen
Niet leuk in NL
Moeilijk om vergunning te verlengen
Anders
0 Azie
20 VS & Canada
40 Overig
60
Concurrentiekracht - indicatoren Bestaat uit 4 domeinen
weging factoren mbv uitkomsten enquete 0,45 – 0,20 – 0,30 – 0,05
Standaardiseren scores indicatoren
Index is de som van gestandaardiseerde scores
Concurrentiekracht - indicatoren Voorbeeld: indicatoren domein Werk & Loopbaan Factor
Indicator
Beloning
Inkomen per hoofd van de bevolking
Beloning
Belasting en overige lastendruk
Functioneren arbeidsmarkt
Werkloosheidspercentage
Functioneren arbeidsmarkt
EPL-indicator
Reputatie bedrijfsleven
Aantal topbedrijven
Kwaliteit beroepsbevolking
Aandeel hoogopgeleiden in beroepsbevolking
Verenigde Staten
Verenigde Staten
Zwitserland
Zweden
Nederland
Zwitserland
Australië
Denemarken
Canada
Nederland
Zweden
Canada
Verenigd Koninkrijk
Duitsland
Denemarken
Verenigd Koninkrijk
Frankrijk
Australië
België
België
werk & loopbaan
Duitsland 0
.2
.4
.6
.8
kennisinfrastructuur
Frankrijk
1
0
.2
.4
.6
.8
1
Nederland
Canada
Duitsland
Zweden
Verenigd Koninkrijk
Duitsland
Frankrijk
Australië
Australië
Zwitserland Verenigd Koninkrijk
België
Verenigde Staten
Canada
Nederland
Verenigde Staten
Frankrijk
Zwitserland
België
Denemarken
woon-leefklimaat
Denemarken 0
.2
.4
.6
.8
1
toelatingsbeleid
Zweden 0
.2
.4
.6
.8
1
Concurrentiekracht – composite index United States Switzerland The Netherlands Canada Sweden Australia United Kingdom Germany France Denmark Belgium 0 Werk & loopbaan
.2 Kennisinfrastructuur
.4
.6 Woon- & leefklimaat
.8 Toelatingsbeleid
1
Positie België
Werk en loopbaan: Inkomen relatief laag en belastingdruk relatief hoog Kennisinfratructuur: Citatiequote, aantal topuniversiteiten, aantal patenten en investeringen in R&D in 2009 relatief laag …maar België scoort bovengemiddeld op aandelen onderzoekers onder werkenden en buitenlandse studenten Woon en leefklimaat: Branding van België slechtst van alle landen Toelatingsbeleid: België kent net zo’n toegankelijk regime als Nederland …maar geen arbeidsrechten voor (kennis)migrant
Kanttekeningen factoren alleen als objectief meetbaar & vergelijkbaar specifieke belastingvoordelen percepties: weet potentiele migrant wel hoe goed NL is? helft migratie is intra-EU niet in enquete geen nationaal beleid selectie-effect, potentiele migrant niet bereikt in sample
Aanknopingspunten beleid 60% was eerder in NL reputatie & bekendheid van belang niet alleen aantrekken, ook vasthouden steeds belangrijker 40% weet nog niet intra-EU bewegingen ook voor derdelanders binnenkort? grote diversiteit: maatwerk voor doelgroepen vraag- of aanbodsturing weinig verschil
