Black plate (45,1)
E-LEEROMGEVINGEN
&
WAI-NOT 1
1
&
WAI-NOT
Titel :
WAI-NOT
Bestaat uit :
internettools voor kinderen en jongeren met verstandelijke beperkingen (website met educatieve en (re)creatieve elementen, speciale e-mailclient, ...)
Uitgever :
vzw WAI-NOT
Secretariaat :
Tweekleinewegenstraat 104, 3001 Heverlee
Tel :
0496 24 61 01
E-mail :
secretariaat @wai-not.org
Url :
www.wai-not.be (voor de kinderen) www.wai-not.org (projectwebsite)
Contactpersonen :
Stefan Agten en Gaby Thierry (
[email protected])
Auteur van deze beschrijvende fiche : Eric Beke
ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING
&
AFL. 7, SEPTEMBER 2004, 45 ONDERWIJS EN LEREN
Black plate (46,1)
E-LEEROMGEVINGEN
&
WAI-NOT 1
&
2
Krachtlijnen E-mailen en surfen: kan dit ook voor kinderen en jongeren met ernstige leeren leesproblemen, voor kinderen met een verstandelijke handicap? Het is duidelijk dat de ICT belangrijke toepassingsgebieden kent voor deze doelgroep. Om dit medium ten volle te benutten, moeten echter aanpassingen op maat gebeuren. Het project WAI-NOT stelt via hun projectwebsite veel informatie beschikbaar over deze thematiek. Daarnaast werkte WAINOT aan een internetspeeltuin die toegankelijk is voor kinderen en jongeren met een verstandelijke handicap. Meer dan een bezoekje waard!!
AFL. 7, SEPTEMBER 2004, 46 ONDERWIJS EN LEREN
&
ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING
Black plate (47,1)
E-LEEROMGEVINGEN
&
WAI-NOT 1
&
&
3
1. Situering van instrument of tool
1.1. Wat ? voor kinderen en
Het ‘WAI-NOT’-project wil op een pragmatische doch onderbouwde manier
jongeren met een
aan de buitenwereld tonen dat ICT een toegevoegde waarde heeft in de bege-
verstandelijke
leiding van kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking mits een aantal drempels worden overwonnen (Agten, 2004). WAI-NOT biedt zelf een
beperking
aangepast internetplatform aan. aangepast en
Onder http ://www.wai-not.be zette WAI-NOT een omgeving op die zo maxi-
afgeschermd
maal mogelijk probeert in te spelen op de internetmogelijkheden van de
internetplatform
doelgroep. Het is een afgeschermde toegangspoort. WAI-NOT wil op die manier zo goed mogelijk rekening houden met de kansen maar ook met de risico’s van internet. Er wordt binnen een gesloten omgeving (geen externe links op de kinderpagina’s) gebruikgemaakt van de modernste technieken om niet alleen de ‘funfactor’ zo hoog mogelijk te brengen maar ook de privacy van de jongeren en hun gezin zo maximaal mogelijk te respecteren. E-mailen, het gastenboek invullen (en op termijn ook chatten) wordt enkel gereserveerd voor ‘internen’. De inlogprocedure wordt zo eenvoudig mogelijk gehouden. Figuur 1
ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING
&
AFL. 7, SEPTEMBER 2004, 47 ONDERWIJS EN LEREN
Black plate (48,1)
E-LEEROMGEVINGEN
&
WAI-NOT 1
&
4
1.2. Doelgroep ook omkaderende
WAI-NOT richt zich niet enkel tot kinderen en jongeren met verstandelijke
(ICT-)bedrijven en
beperkingen en hun Buitengewoon Onderwijs of specifieke hulpverlenings-
organisaties
centra maar ook tot de omkaderingsorganisaties/-personen en ICT-bedrijven/-organisaties. Het is de uiteindelijke bedoeling het eindresultaat in het opleidings- en opvoedingsproces volledig in te schakelen.
drie rubrieken
De kinderpagina’s zijn onverdeeld in rubrieken voor kinderen met een licht verstandelijke handicap (de Digispecials), voor kinderen met een matig verstandelijke handicap (de Klikkers) en voor kinderen met een ernstig verstandelijke handicap (de Plussers). De Klikkers en de Plussers, respectievelijk kinderen met een matig en een ernstig verstandelijke handicap, komen in een omgeving terecht met nagenoeg louter visuele en auditieve ondersteuning. De Digispecials, kinderen met een licht verstandelijke handicap, komen op een niveau met eenvoudige teksten. Figuur 2
1.3. Doelstellingen bevorderen van pcen internetgebruik
Het ‘WAI-NOT’-project wil het pc- en internetgebruik bevorderen voor kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking. Doordat WAI-NOT gebruikmaakt van specifieke software, kunnen deze mensen kennismaken met de ruime mogelijkheden van ICT, aangepast aan elk niveau. Bovendien onderzoekt WAI-NOT of een aangepaste toegang tot internet de sociale integratie van de doelgroep bevordert.
AFL. 7, SEPTEMBER 2004, 48 ONDERWIJS EN LEREN
&
ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING
Black plate (49,1)
E-LEEROMGEVINGEN
&
WAI-NOT 1
&
5
1.4. Huidig ‘format’ WAI-NOT bestaat uit een kindergedeelte waarvan de centrale aspecten voor
www.wai-not.be
iedereen toegankelijk zijn (www.wai-not.be). Het gebruiken van de e-mailclient en het invullen van het gastenboek zijn enkel mogelijk voor geregistreerde gebruikers met licentie. Op de projectwebsite (www.wai-not.org) vinden leerkrachten, ouders en be-
www.wai-not.org
geleiders alle nodige achtergrondinfo over ICT en verstandelijke handicap. 1.5. Configuratievereisten pc en snelle
Een minimale vereiste opdat kinderen en jongeren met verstandelijke be-
internettoegang
perkingen op een aangepaste manier toegang zouden krijgen tot het ICTgebeuren is een computer (minimaal Pentium 266 mHz, 64 Mb RAM) met voldoende grafische en auditieve ondersteuningsmogelijkheden. Om te werken via internet en om alle geluiden en beeldmateriaal snel te kunnen binnenhalen, is bovendien een snelle internetverbinding nodig (liefst ADSL of kabel).
indien nodig
Voor kinderen en jongeren met een ernstige verstandelijke handicap kun-
aangepaste
nen aanpassingen nodig zijn op het vlak van de hardware. Er bestaan aangepaste muizen, e´e´nfunctietoetsen, aangepaste schermen, ... WAI-NOT wil
hardware
mogelijke aanpassingen inventariseren en informatie hierover beschikbaar stellen op de projectsite (www.wai-not.org). Voor concretere info wordt doorverwezen naar gespecialiseerde en onafhankelijke centra (zoals MODEM : www.modemadvies.be). De huidige internettoepassingen van WAI-NOT zijn toegankelijk via klassieke multimediacomputers (www.wai-not.be) met klassieke toetsenborden en aanwijssystemen.
&
2. Concept en achterliggende visie
2.1. Voorgeschiedenis van Leuvens
Wat begon als een lokaal Leuvens initiatief met ouders, leerkrachten, hulp-
initiatief tot
verleners, vzw Beta en sympathisanten van kinderen met een verstandelijke handicap, groeide uit tot een Europees project. Dankzij de steun van het
Europees project
Europees fonds Minerva1, kon WAI-NOT samen met een aantal Europese partners enkele ICT-toepassingen voor deze doelgroep realiseren.
ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING
&
AFL. 7, SEPTEMBER 2004, 49 ONDERWIJS EN LEREN
Black plate (50,1)
E-LEEROMGEVINGEN
&
WAI-NOT 1
&
6
Deze Europese partners waren de Katholieke Hogeschool Kempen (Geel, Belgie¨), APPACDM (Marinha Grande, Portugal), de school voor Buitengewoon Onderwijs De Brug (Tilburg, Nederland) en de school voor Buitengewoon Onderwijs TerBank (Leuven, Belgie¨). Voor de technische uitwerking van het project werd een beroep gedaan op de diensten van een internetbedrijf dat aanleunt bij Katholieke Hogeschool Kempen in Geel, namelijk Porta Capena (www.portacapena.be). De concrete doelstelling binnen het Europese luik van WAI-NOT was vooral het internetaspect en de vraag of aangepaste toegankelijkheid/navigatie kan bijdragen tot het gebruik van ICT als ‘mee-ondersteunende’ tool bij begeleiding en opleiding van kinderen met verstandelijke beperkingen. Alvorens daar verder op in te gaan, staan we even stil bij randvoorwaarden om dit te realiseren : softwareaspecten en hardwareaspecten. 2.2. Achterliggende visie gewone webpagina’s moeilijk toegankelijk
twee oplossingen
Het overgrote deel van de gewone webpagina’s is ontoegankelijk voor personen met een verstandelijke handicap wegens o.a. : te moeilijk taalgebruik; n
n
te veel tekst om te lezen;
n
afleiding door te veel animatie of reclameboodschappen;
n
afwezigheid van beeldmateriaal;
n
gebrek aan een duidelijke en consistente indeling van de website.
Voor personen met een verstandelijke handicap staat men voor de keuze om ofwel een apart circuit van sites te cree¨ren ofwel ervoor te pleiten de gewone websites aan te passen zodat die ook voor hen toegankelijk zijn. WAI-NOT pleit voor een combinatie van beide : de maatschappelijke inspanningen voor toegankelijkheid en de pedagogische initiatieven voor toegankelijkheid door speciale portaals (Beke, 2001).
specifieke toegankelijkheidsprincipes
WAI-NOT werkt volgens specifieke toegankelijkheidsprincipes zodat ook internet toegankelijk wordt voor mensen met een verstandelijke handicap. 2.2.1.
Vereenvoudigde navigatie _________________________________________
Kleuren kunnen de navigatie ondersteunen Geen overbodige frames, geen overbodige knopjes of buttons. Eenvoudige en duidelijke titels. Gemakkelijk terug naar vorig scherm. Grote buttons met heldere betekenis.
AFL. 7, SEPTEMBER 2004, 50 ONDERWIJS EN LEREN
&
ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING
Black plate (51,1)
E-LEEROMGEVINGEN
&
WAI-NOT 1
&
7
Figuur 3
Eenvoudige e´n enkelvoudige boodschappen __________________________
2.2.2.
Door hun beperkte cognitieve vaardigheden is het voor personen met een verstandelijke handicap moeilijk om complexe en meervoudige opdrachten tot een goed einde te brengen. Een webpagina moet zo weinig mogelijk boodschappen of opdrachten tegelijk geven. Op het laagste niveau betekent dit enkel een ‘actie-reactie’-oefening. Naar gelang van de verstandelijke mogelijkheden kan het stuk cognitief denken worden uitgebreid. De verschillende doeprocessen steeds verdelen in kleinere stappen. Differentie¨ren naar verstandelijke mogelijkheden _____________________ De richtlijnen voor de website voor alle personen met een verstandelijke 2.2.3.
beperking bestaan niet. Elke persoon met een handicap heeft een individueel profiel van mentale, motorische en socio-emotionele mogelijkheden en beperkingen. Er is dus een breed en gedifferentieerd aanbod nodig, een aanbod op maat. Een website geschikt voor een persoon met een lichte verstandelijke beperking ziet er heel anders uit dan een toegankelijke site voor een persoon met een ernstige verstandelijke handicap.
ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING
&
AFL. 7, SEPTEMBER 2004, 51 ONDERWIJS EN LEREN
Black plate (52,1)
E-LEEROMGEVINGEN
&
WAI-NOT 1
&
8
2.2.4. Vereenvoudigde vormgeving _______________________________________ Een beeld moet een eenvoudige samenstelling hebben. Geen overbodige symbolen, geen externe links, geen vage achtergrondfiguurtjes, scherpe contrasten. Scrollen vermijden. 2.2.5.
Activeren van zo veel mogelijk zintuigen ____________________________
Beperken van cognitieve informatie (‘de kop’), wel uitlokken van reacties op basis van emoties (‘de buik’). Zo weinig mogelijk lezen. Zo veel mogelijk illustraties zien, geluiden horen (auditieve feedback), interactie via gevoelens uitlokken, beweging zien (niet statisch, wel halfdynamisch, vermijden van flikkeringen, van te flitsende beelden). Wie vindt een decoder uit met gevoelsmat en geurverspreider ? 2.2.6.
Snelheid _________________________________________________________
Een struikelblok zijn webpagina’s die te traag op het scherm verschijnen. We hebben kunnen observeren dat personen met een verstandelijke handicap sneller gefrustreerd geraken wanneer er iets moeilijker bereikbaar is. Die snelle frustratie brengt een vroegtijdig afhaken met zich mee. Het is door deze lage frustratietolerantie dat we denken dat een site — wil hij aangenaam zijn voor deze doelgroep — voldoende snel moet opladen. Snelheid kun je krijgen door de combinatie van een snelle computer, een snelle internetverbinding en een goede siteprogrammering. Dit principe lijkt op het eerste gezicht moeilijk te verzoenen met het gebruik van veel grafisch materiaal. Het zijn immers net de sterk grafische sites die trager verschijnen. Daarom denken we dat een optimale afweging van enerzijds grafische ondersteuning en anderzijds snelheid een noodzaak is. 2.2.7.
Interactieve elementen op maat ____________________________________
De computer biedt een opportuniteit om contacten te leggen met anderen. Klassieke e-mailclients en chatboxen werken louter met geschreven taal. Daar komt nog bij dat er een groot verschil is in socio-emotionele vaardigheden tussen normaalbegaafde jongeren en jongeren met verstandelijke beperkingen. Bovendien maakt hun beperktere weerbaarheid zulke jongeren extra kwetsbaar. Speciaal ontwikkelde e-mail- en chattools binnen een gesloten en beveiligde omgeving kunnen voor hen echt een meerwaarde zijn.
AFL. 7, SEPTEMBER 2004, 52 ONDERWIJS EN LEREN
&
ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING
Black plate (53,1)
E-LEEROMGEVINGEN
&
WAI-NOT 1
9
&
2.3. Huidige gebruiksfaciliteiten Om de site toegankelijk te maken voor kinderen en jongeren met verstande-
hulpfuncties
lijke beperkingen, werd een beroep gedaan op een aantal hulpfuncties. Die hulpfuncties moeten ondersteuning bieden waar nodig. Ook de hulpfuncties zijn afhankelijk van de mogelijkheden en beperkingen van de persoon met een handicap. Enkele gebruikte hulpmiddelen : n
zeer eenvoudige geschreven taal;
n
stemondersteuning;
n
communicatieondersteunende hulpfuncties, waaronder pictogrammen. Personen met verstandelijke beperkingen communiceren het minst via geschreven taal. Geschreven taal vraagt abstractievermogen om opsomming van tekens (letters) om te zetten in woorden en die dan
n
betekenis te geven; een ‘message-mate’ die mondeling of grafisch uitleg geeft bij een bepaald proces.
&
3. Concrete opbouw en uitwerking
3.1. Overzicht rubrieken Het algemene gedeelte ____________________________________________
3.1.1. momenteel in drie
De internetspeeltuin is momenteel beschikbaar in een Nederlandstalige,
talen
Engelse en Portugese versie (weldra is ook een versie in het Frans beschikbaar). Om de toegankelijkheid van de website te kunnen afstemmen op de mogelijkheden en beperkingen van de kinderen en jongeren, worden hulpmiddelen zoals geschreven tekst, gesproken tekst en Beta-prenten gebruikt (http ://www.betavzw.be).
veel visuele en
De Klikkers en de Plussers, respectievelijk kinderen met een matig en ernstig
auditieve
verstandelijke handicap, komen in een omgeving terecht met nagenoeg
ondersteuning
louter visuele en auditieve ondersteuning. De Digispecials, kinderen met een licht verstandelijke handicap, komen op een niveau met eenvoudige teksten. Wil men sneller binnen het gewenste niveau en taalomgeving komen, dan kan een begeleider een inlogprocedure personaliseren zodat het kind dadelijk op het gepaste niveau terechtkomt.
ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING
&
AFL. 7, SEPTEMBER 2004, 53 ONDERWIJS EN LEREN
Black plate (54,1)
E-LEEROMGEVINGEN
&
WAI-NOT 1
&
10
Figuur 4
overzichtelijke
De lay-out is overzichtelijk gestructureerd met eenvoudig hanteerbare
lay-out
knoppen. Navigeren doorheen de pagina’s is dan ook zeer gebruiksvriendelijk. Er worden creatieve (kleuren, ...), recreatieve (spelletjes, ...), educatieve (actualiteit, ...) en interactieve pagina’s (gastenboek,..) voorzien.
rubrieken
Voor de invulling van de hoofdrubriek Actualiteit wordt samengewerkt met de weekkrant Wablieft, een aangepaste krant voor de doelgroep. Binnen deze rubriek vindt men Film/Video, Feesten, Actueel nieuws, ... Daarnaast bestaan hoofdrubrieken zoals Vrije tijd (sport, muziek, recepten, knutselen), Leefwereld (wonen, geldzaken, seksualiteit, cursussen), Spelletjes (puzzels, kleurplaten,...) en Andere thema’s (liedjes, ...).
AFL. 7, SEPTEMBER 2004, 54 ONDERWIJS EN LEREN
&
ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING
Black plate (55,1)
E-LEEROMGEVINGEN
&
WAI-NOT 1
&
11
Figuur 5
Kinderen en jongeren die ingelogd zijn, kunnen ook gebruikmaken van de speciaal ontwikkelde e-mailclient, het gastenboek en het forum. Zij hebben volledige toegang tot het interactieve deel van de site. Het lokale gedeelte ________________________________________________
3.1.2. lokale WAI-NOTsites
Naast de algemene informatie en onderwerpen, is er ruimte voor plaatsgebonden informatie via een netwerk van lokale WAI-NOT-sites. Scholen, leefgroepen, verenigingen, ... kunnen over een aantal pagina’s beschikken waarop zij lokaalgerichte informatie kunnen aanbieden aan hun kinderen en jongeren. Deze sites werken volgens de lay-out, navigatie- en toegankelijkheidsprincipes van WAI-NOT. Het is de bedoeling dat deze pagina’s kunnen dienen als communicatiemedium of als klas- en leefgroepoverschrijdend medium.
ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING
&
AFL. 7, SEPTEMBER 2004, 55 ONDERWIJS EN LEREN
Black plate (56,1)
E-LEEROMGEVINGEN
&
WAI-NOT 1
&
12
Figuur 6
Er zijn twee categoriee¨n en acht rubrieken voorzien : regiogebonden
n
regiogebonden informatie : regionale evenementenkalender, incl. lokale bus- en treinschema’s, info over lokale sportclubs, info over vrijetijdsbesteding en actualiteit;
schoolgebonden
n
schoolgebonden informatie : voorstelling klassen, leefgroepen, voorstelling van de school, school- en klasprojecten, nieuws (mededelingen-/ prikbord).
aanmaak en
Via ingebouwde faciliteiten is het mogelijk dat elke deelnemende school of
onderhoud lokale
instelling zelf, op een gebruiksvriendelijke wijze, haar lokale pagina’s kan
sites
aanmaken en onderhouden. Het aanmaken van een lokale omgeving kan door een licentie te vragen via
[email protected]. 3.1.3.
E-mailclient ______________________________________________________
sterk visueel
Binnen de WAI-NOT-omgeving beschikt men over een aangepaste e-mail-
ondersteund e-
client. Dit is een speciale internettoepassing om te kunnen e-mailen met
mailen
ondersteuning van visuele hulpmiddelen zoals de Beta-prenten, foto’s, enz. Men hoeft niet te kunnen lezen of schrijven om te kunnen e-mailen met andere geregistreerde jongeren.
AFL. 7, SEPTEMBER 2004, 56 ONDERWIJS EN LEREN
&
ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING
Black plate (57,1)
E-LEEROMGEVINGEN
&
WAI-NOT 1
&
13
Figuur 7
De jongere kiest een bestemmeling via een foto uit het adresboek. Een bericht kan worden opgesteld met korte tekstjes en/of Beta-prenten. Enig inzicht in de opbouw van de Beta-prentenstructuur is wel vereist om een bericht te kunnen samenstellen. Weldra wordt een speciale zoekfunctie voor Beta’s als hulpfunctie aangeboden. De jongere kan ook eigen prenten toevoegen aan de bestaande databank. Het beheer van het adresboek gebeurt door de ICT-begeleider in overleg met de jongere. Het beheer van de ontvangen elektronische boodschappen en het opstellen van een nieuw bericht gebeurt door de jongere zelf. Indien het kind een binnenkomend mailtje in zijn/haar WAI-NOT-box heeft, komt er een signaal bij het openen van de website. Registratie _______________________________________________________
3.1.4.
Bepaalde onderdelen van de WAI-NOT-site zijn dus enkel toegankelijk voor geregistreerde kinderen of jongeren. Voor het gebruik van deze onderdelen moet men een kleine jaarlijkse licentie betalen (gratis proeflicenties verkrijgbaar via
[email protected]) en moet men zich registreren.
ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING
&
AFL. 7, SEPTEMBER 2004, 57 ONDERWIJS EN LEREN
Black plate (58,1)
E-LEEROMGEVINGEN
&
&
WAI-NOT 1
&
14
4. De meerwaarde van WAI-NOT binnen de klas Vele directies en leerkrachten stellen zich de vraag of het wel nodig is om internet binnen te halen in klassen type 1 en type 2 van het Buitengewoon Onderwijs. Het lijkt immers zo dat op het internet weinig materiaal te vinden is voor deze doelgroep.
aanbod op maat van
WAI-NOT biedt echter materiaal aan dat rechtstreeks gebruikt kan worden
WAI-NOT
in de klas. Dankzij het aanbod op maat (Digispecials, Klikkers of Plussers, afhankelijk van het verstandelijke niveau) zijn er voor elke doelgroep aangepaste pagina’s te vinden. Vele pagina’s nodigen uit om interactief bezig te zijn met andere leerlingen of met de leerkracht.
voorbeelden
Binnen de rubriek Actualiteit worden artikeltjes van Wablieft (een weekblad met het nieuws in eenvoudige taal) ter beschikking gesteld. De leerkracht of de leerling kan ze op een eenvoudige manier openen en/of afprinten. Voor de lezers kunnen ze ook dienen als leesoefening. In de ASV-les kunnen uitgewerkte thema’s worden gebruikt (bv. EHBO geı¨llustreerd met BETA-prenten) of kan de klas zelf een reportage rond een bepaald thema uitwerken en laten uploaden. Dankzij de aangepaste e-mailclient kunnen e-mailtjes gestuurd worden naar klasgenootjes die ziek thuis of in het ziekenhuis zijn. De e-mailtjes kunnen worden geı¨llustreerd met foto’s uit de klas en ondersteund met BETA-prenten. Via de e-mailclient kunnen kinderen die niet kunnen lezen of schrijven via het beeldmateriaal ook met thuis e-mailen. Van de (buiten)schoolse activiteiten (uitstappen, projecten, openluchtklassen, ...) kan een geı¨llustreerd verslagje door de leerlingen worden gemaakt en dankzij de eenvoudige templates worden gepubliceerd op de lokale site (rechtstreeks toegankelijk voor geregistreerde gebruikers). Voor de lessen crea, knutselen, koken, .... kunnen rechtstreeks receptjes en knutselhandleidingen op het computerscherm worden gehaald. Ze worden auditief via een computerstem begeleid. Als beloning (wanneer een leerling bijvoorbeeld klaar is met zijn werk) of gewoon tussendoor kan de WAI-NOT-site met zijn muziek en spelletjesrubrieken voor leuke ontspanning zorgen. Door de gesloten omgeving is de leerkracht zeker dat de leerling niet op ongeschikte websites terechtkomt.
AFL. 7, SEPTEMBER 2004, 58 ONDERWIJS EN LEREN
&
ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING
Black plate (59,1)
E-LEEROMGEVINGEN
&
WAI-NOT 1
&
15
Aandacht en concentratie zijn bij kinderen en jongeren met een verstandelijke handicap meestal heel zwak. De licht- en geluidsprikkels van vele WAINOT-pagina’s verhogen de gerichte en volgehouden aandacht en kunnen leerlingen die even moeilijk zitten binnen de groep op een zinvolle manier bezighouden. De computer kan ook snel een individuele auditieve of visuele beloning geven, terwijl de leerkracht zijn aandacht moet verdelen over alle leerlingen.
&
5. WAI-NOT en de toekomst
5.1. De website van WAI-NOT
n
n
Opzetten van bijkomende taalomgevingen (op korte termijn komt er een Franstalig gedeelte). Verder uitwerken van een aantal interactieve elementen : een forum, een afgeschermde chatomgeving met webcamfunctionaliteiten, een wedstrijd, ...
n
Uitwerken van een aantal nieuwe rubrieken : sportrubriek, woordpuzzels, ...
5.2. De lokale sites van WAI-NOT n
Verder uitbouwen van het WAI-NOT-netwerk : scholen, instellingen, ... kunnen elk een eigen lokale site opzetten binnen de WAI-NOT-omgeving.
n
Ondersteuning en opleidingen voor leerkrachten, opvoeders, ... verder uitwerken.
5.3. De e-mailclient van WAI-NOT
n
Cree¨ren van een aantal bijkomende functionaliteiten en uitbreiding van het aantal communicatiebibliotheken (naast Beta nog andere ‘prententalen’ voorzien).
n
Optimaliseren van lay-out en administratieomgeving.
n
Experimenteren met vertaaltools : vlotter communiceren tussen normale e-mailtaal en WAI-NOT-e-mailberichten, tussen verschillende prentenbibliotheken, ...
ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING
&
AFL. 7, SEPTEMBER 2004, 59 ONDERWIJS EN LEREN
Black plate (60,1)
E-LEEROMGEVINGEN
&
WAI-NOT 1
&
16
5.4. De organisatie van WAI-NOT
n
Optimalisering van ondersteuning via een permanent secretariaat, verdere uitbouw van administratiewebsite, organiseren van workshops, ...
n
Verdere uitbouw van Europees luik (momenteel zijn er reeds contacten voor een Europees vervolgproject met organisaties uit Griekenland, Nederland, Duitsland, Spanje, Bulgarije, Portugal, Luxemburg en Belgie¨).
&
6. Tot slot Wat begon als een lokaal Leuvens initiatief kreeg een nationale, zelfs een Europese dimensie. Het is duidelijk dat ICT belangrijke toepassingsgebieden herbergt voor kinderen en jongeren met een verstandelijke handicap. Om dit medium ten volle te benutten, moeten de aanpassingen echter op maat van de persoon zijn. Dit is zeer tijdsintensief. Maatwerk is immers arbeidsintensief. WAINOT zoekt nog medewerkers met kennis van de doelgroep om enkele aspecten in te vullen, te bewaken of verder uit te werken. Elke pedagogische, inhoudelijke of ondersteunende bijdrage wordt ten zeerste gewaardeerd : het updaten van een rubriek (Wablieft, bioscoop, ...), het bemannen van de helpdesk, het toezien op het forum of de chatomgeving, het helpen omzetten naar andere taalomgevingen, ... Scholen, instellingen, ouders, ... die hun steentje bijdragen als contentprovider krijgen in ruil daarvoor gratis licenties. De hoofdbedoeling blijft uiteraard om zoveel mogelijk kinderen en jongeren te betrekken bij de ICT-problematiek in het algemeen en bij WAI-NOT in het bijzonder.
&
7. Literatuur Agten, S., WAI-NOT. Wat nu ?, in Digitale zorg op m@@t, Europees Colloquium, Gent, nietgepubliceerde paper, 2004, p. 51-55. Beke, E., Digitale zorg op m@@t. Computergebruik bij kinderen en jongeren met verstandelijke beperkingen en hun aanverwanten, in MPC Terbank (red.), Ruimte geven. Praktijkvoorbeelden van hulpverlening aan kinderen en jongeren met een handicap en hun gezin, Leuven, Garant, 2001, p. 123-144.
Noten 1. Binnen het Socratesprogramma : zie http ://www3.socleoyouth.be/static/en/overview/minerva_overview.htm.
AFL. 7, SEPTEMBER 2004, 60 ONDERWIJS EN LEREN
&
ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING