Vertaling vanuit het Engels in het Nederlands van document in aangehechte kopie, verzorgd door het Tolk- en Vertaalcentrum Nederiand.
(tvcn) KhAD/WAD: haar rol, haar organisatie en de omstandigheden rondom haar activiteiten Rapport opgesteld door Dr. Antinio Giustozzi Crisis States Research Centre [ Onderzoekscentrum voor crisistaten], LSE, Londen
Dit rapport is gebaseerd op mijn onafhankelijke mening, en ik heb getracht om de grootst mogelijke graad van onpartijdigheid te behouden. De informatie die hierin is gegeven is vooral gebaseerd op mijn eigen onderzoek en mijn persoonlijke ervaring.
Rol en organisatie van de KhAD 1. De KhAD (Khedamat-e Etelea'at-e Dawlati, de Staatsinlichtingendienst) is opgezet in 1980, kort nadat Hafizullah Amin door het Soyjetleger ten val was gebracht. Gedurende de oorlog in Afghanistan werkte de KhAD strikt samen met de KGB, en stond onder haar toezicht tot de Soyjet zich terugtrok, dat in februari 1989 was voltooid. De KhAD/WAD werd opgezet naar het model van de KGB, en tot 1988 werkten er vele KGB-adviseurs in die organisatie toen ook zij werden teruggeroepen. In 1986 werd de KhAD opgewaardeerd en kreeg een volledige ministeriele status. De naam werd de WAD (Wazarat-e Amneyat-e Dawlati, Ministerie van Staatsveiligheid). Die opwaardering was veel meer dan alleen een verandering van naam of status. De rol van de KhAD was voor 1986 al verder uitgebreid dan alleen inlichtingen, en de opwaardering was een weergave van deze trend en heeft die bovendien versneld. 2. Ofschoon de beschikbare informatie nogal versplinterd is kan de uitbreiding van de verantwoordelijkheden van de KhAD toch in kaart worden gebracht door de ontwikkeling van de organisatie. De structuur van de KhAD was in 1980 nog steeds vrij eenvoudig, zoals te zien isinTabell.
Tabel 1 Afdelingen of Algemene Operationele directoraten Directoraten Surveillance Onderzoek Buitenlandse en binnenlandse informatie Interne veiligheid Propaganda Interprovinciale coordinatie Bewaking van diplomatieke missies Bescherming van de regering en haar vertegenwoordigers
?
Bronnen: S. Fida Yunas, AfghanistanfOrganisation of the Peoples Democratic Party Afghanistan/Watan Party, Governments and Biographical Sketches (1982-1998)" [Organisatie van de Democratische Volkspartij Afghanistan/de Watan Partij, regeringen, en korte biografische beschrijvingen]. Shinwari Press, Peshawar, Pakistan; Rapporten van Amnesty International, interview met voormalige ambtenaren van de KhAD.
3. Tegen 1986, toen de WAD werd opgericht, was de KhAD ontwikkeld tot iets veel complexer, zoals te zien is in Tabel 2. Tabel 2 Afdelingen of directoraten- general
Operationele directoraten
Ondersteunende directoraten (niet-operationeel) Communicatie
Directoraat-generaal voor Veiligheid (personeel) Directoraat voor Militaire Veiligheid - Directoraat voor Binnenlandse Veiligheid
Reparaties Buitenlandse operaties
Technisch en transport
Toezicht op Vreemdelingen - Afghanistan, inclusief de KhAD
Sanitaire diensten
Toezicht op partij en regering
Financie'n
Verzetsbestrijding
Personeel
Buitenlandse diplomaten
Logistiek
Toezicht op intellectuelen
Cooperatieve zaken
rechtbanken en communicatie
Plus twee of drie onge'fdentiflceerde anderen
Ondervraging Economische corruptie Communicatie Operaties langs en over de grens met Pakistan - Bescherming van het leiderschap
Bronnen: S. Fida Yunas, Afghanistan"0rsanisation of the Peoples Democratic Party Afshanistan/Watan Party, Governments and Biographical Sketches (1982-1998 Shinwari Press, Peshawar, Pakistan; Rapporten van Amnesty International, intervies met voormalise ambtenaren van de KhAD.
(tvcn) 4. Deze organisatiegroei kwam ook tot uitdrukking in de toename in aantallen. Bind 1980 had de KhAD een personeelsbestand van slechts 5.100 man maar tegen 1986 was dit uitgegroeid tot bijna 60.000, en tegen 1990 tot 90.0001). De belangrijkste ontwikkeling was de omvorming van wat alleen een inlichtingendienst was tot de derde strijddienst van Afghanistan, na het Ministerie van Defensie en het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Begin jaren tachtig was de KhAD al begonnen met de vorming van gevechtseenheden, zoals antioproer bataljons en gamizoenseenheden, die de taak hadden om belangrijke militaire posities en installaties zoals luchthavens, hoofdkwartieren en andere instellingen te beschermen. In 1988 heeft deze transformatie een andere belangrijke stap voorwaarts genomen door de Nationale Garde aan de WAD toe te voegen. Het was de bedoeling om de Nationale Garde tot 20.000 man uit te breiden en die de beste ter beschikking staande uitrusting te laten hebben en om die als centrale kracht te gebruiken en de hoofdstad te beschermen. Ofschoon er militaire en strategische redenen waren die hadden bijgedragen in het opzetten van de Nationale Garde en, meer algemeen, in de omvorming van de KhAD tot een tak van de militaire strijdkrachten, maar de voornaamste reden was toch wel het interne conflict met de regerende partij, de HDK 2). De Khalq-tak van de partij, die van 1978-1980 de meerderheid had en zelfs na de Sovjerinvasie de controle bleef houden, was ontstemd omdat zij na het afzetten van President Amin uitgerangeerd was, en van 1980 tot 1992 bleef de meerderheid van de Khalgi's aandringen op een groter aandeel in de macht. Zowel de andere tak van de partij, de Parcham, als de Sovjetleiders vreesden dat de ontevreden Khalqi's him toevlucht zouden zoeken tot extreme besluiten in hun strijd tegen de Parchami's, en inderdaad, is vooral in het begin van de tachtiger jaren een aantal legereenheden tot zelfs bataljonaantallen massaal gedeserteerd, en in andere gevallen kon desertie nog maar net worden voorkomen. Er was melding dat ontstemde Khalqi officieren aan die desertie hadden meegewerkt. Deze incidenten hebben ertoe geleid dat speciale KhAD "garnizoen" eenheden werden geformeerd die geen actieve militaire rol hadden maar alleen de belangrijkste installaties moesten beschermen mocht er zich een vijandelijke aanval of desertie/oproer van de eenheden van het Ministerie van Defensie voordoen. Door dergelijke installaties, zoals luchthavens en depots, te beschermen zou de reaetie van de regeringstroepen eenvoudiger zijn geweest, en eventuele schade ook geringer.
1
A. Giustozzi, "War, Politics and Society in Afghanistan 1978-1992" fOorlog, politick en maatschappij in Afghanistan van 1978 tot 1992]; Georgetown University Press, 2000, blad 266. 2
Hizb-e Demokratik-i Khalq (Democratiscbe Volkspartij), bekend als de PDFA.
(tvcn) Voorbeelden van de KhAD/WAD directoraten: 5. Directoraat nr. 7 werd begin jaren tachtig opgericht als onderdeel van de gestage herstructurering van de KhAD in een meer complexe en verfijnde organisatie. De ongeregeldheden van 1980-1982 op de Universiteit van Kabul en de aansluiting van het merendeel van de geestelijken met de gewapende oppositie alsmede de vlucht van vele intellectuelen naar het buitenland hebben ertoe bijgedragen dat de Afghaanse autoriteiten en de Soyjetadviseurs die controle hadden over de KhAD de noodzakelijkheid inzagen om een gespecialiseerd directoraat op te zetten teneinde de activiteiten van de media, de geestelijken en de intellectuelen onder controle te houden. Vergeleken met de andere directoraten was de Riasat-e-Haft niet groot; eind jaren tachtig had het ongeveer 400 medewerkers, maar ook een groot aantal agenten en informanten die onder de journalisten, professoren en geestelijken werden gerekruteerd stond op de loonlijst van de Riasat-e-Haft. 6. De KhAD-e-Nezami werd in 1985 opgericht vanwege de machtsstrijd binnen de HDK partij. Al voor die tijd bestond er een contra-inlichtingendienst van het Ministerie van Defensie, maar die was niet zo groot3). Aanvankelijk besloeg de KhAD-e Nezami slechts enkele eenheden binnen het Ministerie van Defensie, maar haar verantwoordelijkheden werden mettertijd uitgebreid met het monitoren van alle activiteiten van de medewerkers van het Ministerie van Defensie en het Ministerie van Binnenlandse Zaken. De KhAD-e Nezami was vooral bedoeld om deserties van het leger en de politic te voorkomen, vooral van hele eenheden, en om infiltratie van het Ministerie van Defensie en het Ministerie van Binnenlandse Zaken door de oppositie te voorkomen. Het instellen van de KhAD-e Nezami was een bijzondere ontwikkeling, want de militaire contra-inlichtingendienst hoorde voorheen bij het Ministerie van Defensie. Ofschoon de installing daarvan ook werd uitgelegd als een voortvloeisel van de bereidheid van Soyjetadviseurs, wiens invloed van zeer groot belang was, om de structuur van de KhAD met die van de KGB op een lijn te brengen, heeft de WAD in praktijk zich zelfs nooit tot een echte kopie van de KGB ontwikkeld, directoraat bij directoraat. De KGB is altijd veel complexer gebleven dan de WAD, en was beter gestructureerd. De voornaamste reden voor het instellen van de KhAD-e Nezami was alweer de wens om exteme controle uit te oefenen over de 3
Volgens V. Mitrokhin, de KGB in Afghanistan, Woodrow Wilson International Center For Scholars, 2002, had het in 1981 560 medewerkers, en 5.600 agenten en informanten.
(tvcn) activiteiten van het Ministerie van Defensie. Zoals alle KhAD's werd de KhAd-e Nezami gedomineerd door de Parchami's die, toen die eenmaal uit de structuur van het Ministerie van Defensie werden gehaald, geen gehoor meer hoefden te geven aan de Khalqi superiores. De KhAD-e Nezami was een van de algemene directoraten, dus de hierarchische structuur verliep rechtstreeks van het hoofd van de KhAD/WAD naar het hoofd van de KhAD-e Nezami. Het hoofd van de KhAD-e Nezami werd vice-minister van de WAD gemaakt om haar belangrijkheid in de hierarchie van de WAD te onderstrepen. De KhAD-e Nezami had verschillende takken voor de verscheidene diensten, waaronder de KhAD-e Sarandoy, die zich uitstrekte over de politic, de belangrijkste waren. Een andere tak hield zich bezig met de luchtmacht. Het exacte aantal takken is niet bekend. Er waren veel kantoren van de KhAD-e Nezami in Kabul en in de provincie, en die kwamen overeen met de belangrijkste militaire bases. Er waren in elke militaire unit van betekenis wel officiele vertegenwoordigers van de KhAD-e Nezami te vinden, en geheime agenten en informanten waren actief in alle units en afdelingen van het Ministerie van Defensie en het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Mensenrechten en de KhAD 7. Het lijdt geen twijfel dat de KhAD/WAD de mensenrechten op grote schaal heeft geschonden. Maar zoals het in het algemeen het geval was van de Afghaanse strijdkrachten, hebben deze schendingen op een veel grotere schaal plaatsgevonden in het begin van de tachtiger jaren dan daarna. Zo werden er bijvoorbeeld minder burgers gedood vanaf 1986 - er is melding van 10.000 tot 12.000 slachtoffers vergeleken met 37.000 in het jaar daarvoor 4). Vanaf 1987 zag men een vermindering in het aantal politieke gevangenen, en meldingen over het gebruik van martelingen zijn ook sterk afgenomen5). De amame in mensenrechtenschendingen aan het eind van de tachtiger jaren was een doelbewuste poging om het imago van de regering op te vijzelen. De tactiek van de KhAD/WAD verschoof van het fysiek elimineren van rebellen naar het omkopen van de rebellen om van richting te veranderen. Begin jaren tachtig was het de KhAD gelukt om in de stad Kabul alle vormen van terroristische en guerrillaoorlogvoering uit te roeien. 4 5
Deze cijfers geven het totale aantal slachtoffers van de regeringtroepen aan, en niet van de KhAD alleen.
Ermacora report, Reuters, 11 nov. 1986, Amnesty International, rapportage 1988; CSM, 25 nov. 1987; Ermacora, Reuters, 2 maart 1988; Ermacora Reuters 15 maart 1988, Ermacora, AP, 17nov. 1988; Ermacora, Reuters 21 feb. 1989, Ermacora Reuters 15nov. 1990, AFP 17 sept. 1991, AFP 15nov. 199 l.Kyodo News Service, 5 Jan. 1992, E.S. Dept of State [V.S. Ministerie van Buitenlandse Zaken] 1 feb. 1991, Human Rights Report,: Afghanistan;
(tvcn) Tegen het midden van de jaren tachtig stonden de steden in principe onder controle van de regering en er vonden daar maar weinig oproeractiviteiten plaats waarmee de noodzaak voor genadeloze onderdrukking was weggenomen. De omvang van schendingen van mensenrechten die door de KhAD/WAD zijn begaan is nog steeds onduidelijk, maar wel is bekend dat er tot 1990 wel 150.000 personen door de KhAD zijn gearresteerd, en dat er meer dan 8.000 personen door de Speciale Revolutionaire Rechtbank zijn geexecuteerd 6). Van alle personen die gearresteerd werden liepen de leden van de oppositiegroeperingen het grootste risico. Volgens de Russische archieven heeft de KhAD in 1982 iets meer van 1.500 leden van de oppositie gearresteerd 7).
8. Ongetwijfeld werd er tijdens ondervragingen vaak de toevlucht tot martelingen genomen, vooral in het begin van de jaren tachtig toen de KhAD-officieren onder druk stonden om een einde te maken aan de golf van terroristische aanvallen tegen regeringsfunctionarissen en Soyjetadviseurs en Sovjettroepen in Kabul. Tegen 1983 was Kabul over het algemeen veilig, en het lijkt aannemelijk dat marteling als hulpmiddel om die reden werd verminderd. De bekende voorbeelden van de commandanten van het verzet die tijdens hun bewaring de dood vonden gaan terug naar de jaren daarvoor. Buiten Kabul vonden er maar weinig clandestiene activiteiten van de oppositie plaats, dus.de noodzaak voor arrestaties en ondervraging was minder groot. Wel waren de namen van de commandanten van de oppositie in het landelijk gebied bekend, alsook hun activiteitsgebieden. Buitengerechtelijke executies vonden ook wel plaats, ofschoon de Mujahidin de cijfers daarover wellicht hebben overdreven. Maar als regel werden gevangenen voor berechting naar speciale rechtbanken gebracht, ofschoon toegegeven moet worden dat ook hier snelrecht werd toegepast. Er is over het algemeen gesproken geen reden om te geloven dat de meeste mensenrechtenschendingen werden uitgevoerd door anderen dan de gespecialiseerde 'ondervragers' zoals die in alle inlichtingendiensten voorkomen. Hun rnethodes waren wreed, maar het lijkt zeer onrealistisch om aan te nemen dat iedere KhAD/WAD officier zich met dergelijke zaken heeft ingelaten. 9. In 1987 betekende de oprichting van de National Reconciliation Policy [Beleid van Nationale Verzoening] een verdere verschuiving naar politieke middelen om vrede in het land te brengen. 6
B. Rubin, 'The Fragmentation of Afghanistan" fde fragmentatie van Afghanistan] Yale University, 1995, biz. 137.
7
V. Motrikhin, de KGB in Afghanistan, Woodrow Wilson International Center for Scholars, 2002.
(tvcn) De WAD was de belangrijkste voorstander van de Nationale Verzoening, die er hoofdzakelijk in bestond om veldcommandanten van de oppositie te overreden zich bij de centrale regering aan te sluiten. Dat was voornamelijk gebaseerd op het aanbieden van een financiele stimulans en andere voordelen. Naarmate de invoering van het nieuwe beleid vorderde zag men een opmerkelijke amame van offensieve militaire operaties van het regime. Vanwege haar aard kon het "Verzoeningsbeleid1 geen beroep doen op dwang. En als er al steeds fysiek geweld werd gebruikt was het tegen die leden van de oppositie die weigerden zich aan te sluiten bij de regeringskant, of op zijn minst onderhandelingen aan te gaan. 10. De KhAD/WAD was een enorme organisatie met een complexe logistiek en administratie, die door gespecialiseerde mensen.bestuurd diende te worden. Daarbij kwam nog dat er zelfs binnen de Operationele takken van de KhAD/WAD verschillen waren tussen de militaire eenheden, de veiligheidseenheden en de bewakingsunits, de inlichtingenafdelingen, en de ondervragingsunits. Vooral binnen de militaire en bewakingseenheden zou de kans om betrokken te zijn bij schendingen van mensenrechten niet groter zijn dan onder leden van de politie en het leger. Hooggeplaatste generaals zouden tijdens hun carriere meer kans hebben gehad om op zijn minst indirect betrokken te zijn geweest bij schendingen van mensenrechten, maar niet beweerd kan worden dat zij dat allemaal ook daadwerkelijk zouden doen. Er waren in elk directoraat van de KhAD/WAD wel hooggeplaatste officieren die carriere hebben gemaakt binnen directoraten, zoals in de buitenlandse inlichtingendienst, die relatief weinig besmet was. Naar mijn mening kwamen opdrachten om buitengerechtelijke executies uit te voeren waarschijnlijk maar af en toe voor, en zouden vooral gericht zijn tegen bepaalde personen die onmogelijk of moeilijk gearresteerd konden worden, zoals de commandanten van de Mujahidin. Het regime was er niet op uit om een bepaalde etnische groep uit te roeien, en voor wat betreft de politieke tegenstanders zou men over het algemeen eerst proberen hen over te halen om samen te gaan werken met de regering, vooral na 1983 8). Bij weigering zouden ze worden berecht en tot gevangenisstraf veroordeeld of geexecuteerd. Veel van die buitengerechtelijke moorden die plaats vonden waren in mijn ogen meer het resultaat van de wreedheid van individuele officieren dan van een centraal beleid. Slechts een relatief beperkt aantal professionele 'ondervragers1, speciale agenten en hun officieren zou mensenrechten hebben geschonden als onderdeel van hun taak. 8
Zie H. Emadi, 'Radical political movements in Afghanistan and their politics of people's empowerment and liberation' [Radicale politieke bewegingen in Afghanistan en hun politick van het geven van de macht aan het volk en bevrijding], Central Asian Survey (2001), 20(4), 427-450, voor de zaak van de Maoistische gevangenen.
(tvcn) 11. DC heb geen bevestiging kunnen vinden van de proeftijdtechnieken die zoals verluidt gebruikt zouden zijn in de rekrutering voor de KhAD 9). Indien die er al waren dan is het onwaarschijnlijk dat dit voor iedere officier zou gelden, de geringe omvang van de KhAD in aanmerking genomen. Dit zou op zijn hoogst van toepassing zijn op officieren die bestemd waren voor sleutelposities in de frontlijndirectoraten wiens loyaliteit wel heel schadelijk kon zijn voor het regime. De KhAD en de HDK 12. In overeenstemming met het werk van andere veiligheidsdiensten in het Sovjetblok had de KhAD een beperkt aantal agenten maar wel een groot aantal informanten. De medewerkers werden meestal gerekruteerd onder de leden van de PDFA, maar de agenten werden natuurlijk aangetrokken als dat nodig was. Sommigen van hen waren leden van de PDFA, maar het merendeel was dat niet. Dit is inderdaad logisch omdat de KhAD voomamelijk ge'interesseerd was in het verkrijgen van informatie over de oppositie, en niet over de PDA zelf, en had mensen nodig die de oppositie konden benaderen. Er is geen bewijs dat leden van de PDPA aan de KhAD moesten rapporteren, of zelfs dat deze personen automatisch werden aangenomen als agenten van de KhAD. Dat zou niet logisch zijn, want dat zou betekenen dat de KhAD overspoeld zou worden met overbodige informatie die ook nog eens het resultaat had kunnen zijn van heimelijke concurrentie binnen de partij, waardoor het moeilijk werd die informatie te beheren en te analyseren. Het is belangrijk om hier te benadrukken dat het beheren en analyseren van informatie net zo belangrijk is als het verzamelen. Bovendien zou het rekruteren van alle PDPA leden in de KhAD niet veel praktische waarde hebben omdat de belangrijkste informatie verzameld moest worden onder de gelederen van de oppositie. De leden van de PDPA stonden vooral als zodanig bekend, en hun bekwaamheid om informatie te verzamelen over de oppositie was beperkt. De KhAD heeft wel leden van de PDPA gerekruteerd, vooral voor de administratie en de strijdkrachten met het doel om het werk van sleutelinstellingen binnen de staat te controleren, maar slechts een relatief klein aantal waren agenten.
9
Ministerie van Buitenlandse Zaken, 'Asylum and Migration division, Security Services in Communist Afghanistan [Asiel- en migratieafdeling, de veiligheidsdiensten in communistisch Afghanistan] (1978-1992), Den Haag, 2001.
(tvcn) 13. Het interne conflict binnen de HDK leidde ertoe dat de Soyjetadviseurs streng toezicht hielden op de afdelingen van de KhAD/WAD die betrokken waren bij het voorkomen van infiltraties van staatsinstellingen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de KhAD-e Nezami, wiens rol in het partij conflict al heel gemakkelijk desastreus kon zijn. De literatuur en de documenten die de Soyjet eerder als 'geheim' hadden bestempeld bevatten vaak verklaringen over hoe de Parchami's geprobeerd hadden zoveel mogelijk Khalqi's weg te zuiveren van machtsposities 10) hetgeen leidde tot verdere achteruitgang in de doeltreffendheid van het leger, en in demoralisatie van het officierencorps. Door het recht van controle op de activiteiten van het leger en de politic over te dragen aan een instituut dat door de Parchami werd gedomineerd, zoals de KhAD, had een massale machtsmisbruik voor partijdoeleinden tot gevolg kunnen hebben. Daarom werd er een betrekkelijk strikt kader ingesteld om tenminste binnen de KhAD-e Nazami de hoogst mogelijke graad van 'gerechtigheid' te behouden. In het algemeen was er onder druk van de Soyjet een poging om tenminste binnen het regime gerechtigheid in te stellen. 14. In de praktijk betekende dit dat er strengere regels werden toegepast voor wat betreft het onderzoeknaar en de arrestatie van officieren van de strijdkrachten en partijleden, vooral als zij hooggeplaatst waren. Volgens de mensen die zijn ondervraagd werden verdachte gevallen van spionage of collaborateurs van de oppositie doorverwezen naar de hogere instanties van de KhAD/WAD voor verdere overweging. Deze zaken werden dan toevertrouwd aan de afdeling onderzoek indien besloten werd om de zaak voort te zetten. Dit-was vooral belangrijk omdat veel leden van de partij en de strijdkrachten tot op zekere hoogte inderdaad met de oppositie samenwerkten, niet zozeer voor ideologische of politieke redenen, maar omdat zij hun familie en hun bezit wilden beschermen in de gebieden die door de oppositie onder controle werden gehouden. Volgens de bronnen van de oppositie heeft zelfs iemand als Dastagir Pannsheri, die lid was van het Politburo, geld betaald aan de Jamiat-i Island om zijn eigendommen in Pansjshir te beschermen. Dergelijke wijdverspreide vormen van collaboratie zou de KhAD-e Nezami veel kruit hebben gegeven voor de zuivering van politieke vijanden, zodat strenge normen gesteld moesten worden om, ingeval van politieke machtsstrijd, het uiteenvallen van het regime te voorkomen. 15. Toen de leiding van de KhAD/WAD besloot om de medewerkers van het Ministerie van Defensie te arresteren werd dit uitgevoerd door gemeenschappelijke teams, waaronder een of 1
Zie o.a. A. Lyakhovski, Tragedia i doblest Afgana, Iskona, Moscow, 1995, passim.
(tvcn) twee politieagenten, een vertegenwoordiger van het Ministerie van Defensie, een vertegenwoordiger van de KhAD-e Nezami, en een officier van justitie. Er is verdeeldheid over de vraag waar de ondervragingen werden uitgevoerd. Volgens Kakar n) was er in Kabul een detentiecentrum van de KhAD-e Nezami, ofschoon die informatie betrekking schijnt te hebben op het begin van de tachtiger jaren, toen de KhAD-e Nezami nog niet bestond. De informatie heeft mogelijk betrekking op de contra-inlichtingendienst van het Ministerie van Defensie, maar het is niet duideiijk of de kantoren aan de KhAD zijn overgedragen toen de KhAD-e Nezami in 1985 werd opgericht, en als dit het geval was geweest, of die dezelfde rol heeft behouden. Informanten hebben tegen mij verklaard dat gevangenen niet in de KhAD-e Nezami werden vastgehouden, maar naar de gevangenis werden overgebracht of naar het directoraat voor ondervraging. Omdat het schijnt dat er een ondervragingsdirectoraat heeft bestaan is het waarschijnlijk dat die instelling ook de meeste ondervragingen uitvoerde, en dit is veelal bevestigd door gepubliceerde bronnen. Andere directoraten, waaronder de KhAD-e Nezami, hadden kennelijk onvoldoende faciliteiten om een voorlopige ondervraging uit te voeren, maar het is onduidelijk hoe de rollen waren verdeeld tussen het ondervragingsdirectoraat en de kleinere kantoren. Voor wat betreft de schendingen van mensenrechten, en in het bijzonder het toepassen van martelingen tijdens de ondervragingen, is het niet mogelijk geweest om vast te stellen tot op welke hoogte deze op de KhAD-e Nezami hebben plaatsgevonden. Volgens Hasan Kakar, die zelf begin jaren tachtig in Kabul gevangen heeft gezeten, werden de wreedste behandelingen toegepast op Maoi'sten, Islamitische fundamentalisten, nationalisten en CIAagenten, en in die volgorde 12). Dit bevestigt dat het minder waarschijnlijk is dat functionarissen van de strijdkrachten zeer wreed zijn aangepakt. De bevestiging dat de KhAD-e Nezami iets minder meedogenloos was dan de andere directoraten die tegen opstandelingen optraden komt van een bescbrijving van de arrestaties die uitgevoerd werden nadat Generaal Tania in 1990 een mislukte coup had gepleegd. Ofschoon de behandeling van gevangenen nog steeds niet voldeed aan internationale normen is er maar weinig bewijs gepubliceerd van zware schendingen van mensenrechten 13). Maar er is in tenminste enkele gevallen bewijs van het toepassen van martelingen door de KhAD-e Nezami. Twee gevallen zijn besproken in het rapport van het 11
Hassan Kakar, Afghanistan: The Soviet Invasion and the Afghan Response [De Sovjetinvasie en de Afghaanse reactie], Universiteit van California Press, 1995, biz. 159. 12
Kakar, biz. 156.
13
'Human Rights Watch', "The Forgotten War: Human Rights Abuses and Violations of the Laws of War Since the Soviet Withdrawal" [De vergeten oorlog: schendingen van mensenrechten en overtredingen van oorlogswetten sinds de terugtrekking van de Soyjet], februari 1991, hoofdstuk 4.
10
(tvcn) 'Afghanistan Justice Project' [Project voor Rechtvaardigheid in Afghanistan] en worden gedetailleerd beschreven. Maar geen van de mensen die ondervraagd waren was een officier M).
Dr. Antonio Giustozzi
Londen, 6 maart 2006
14 The Afghan Justice Project, Casting Shadows: War Crimes and Crimes against Humanity: 1978-2001 [Het Project van Afghaanse Gerechtigheid, een donkere schaduw: oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid], Kabul, 2005, biz. 35-38.
11
Eindhoven, 31-5-2006
Vertaling nr.: 1739688
Tolk- en Vertaalcentrum Nederland veridaart hierbij dat het bovenstaande een vertaling is van het aangehechte document Tolk- en Vertaalcentrum neemt geen verantwoording voor de inhoud hiervan. Deze vertaling is gedrukt op papier dat is voorzien van een kleurenvignet en is op het aanhechtingspunt aan het vertaalde document voorzien van een reliefstempel.
