Wad een Workshop NUMMER 108, 13 NOVEMBER 2015

NUMMER 108, 13 NOVEMBER 2015 IN DIT NUMMER Wad een Workshop – lees verder Erfgoededucatietraject Grootegast – lees verder Symposium Storytelling – lees verder Erfgoed aan tafel – lees verder Cursus Veiligheid op de molen – lees verder Publicatie Bulkafstoting in musea – lees verder Makkelijker kunst lenen voor meer musea – lees verder Agenda – lees verder

Erfgoed, voor wie de nuance zoekt Als erfgoedinstellingen willen we niet alleen achteruit kijken, maar vooral ook heel actueel zijn. Dat is niet alleen leuk, maar het kan ook zorgen voor nieuwe inzichten. In het debat over de opvang van vluchtelingen zie je dat bijvoorbeeld heel sterk. Na krantenberichten dat nog nooit zoveel vluchtelingen werden opgevangen als op dit moment, volgen meteen berichten over het verleden. Over de opvang van Joegoslaven ruim 20 jaar geleden of van Belgen ruim 100 jaar geleden. Vanuit het verleden kun je alle kanten op en zowel de problemen naar voren halen, als de oplossingen. Dit lees je ook weer terug in de kranten, bijvoorbeeld met berichten dat de geschiedenis heeft geleerd dat de opvang aan Joegoslaven problematisch was, maar ook dat de integratie goed is verlopen. Het is maar wat je uit de grabbelton van het verleden naar boven haalt. De erfgoedsector heeft volgens mij een belangrijke taak om mensen bewust te maken van de waan van de dag, door gebeurtenissen in een perspectief te plaatsen. Dat kan heel goed door vanuit de actualiteit naar het verleden te kijken. Het is daarbij echter wel belangrijk om dit niet op een simplistische manier te doen. Alles is immers al een keer gebeurd, maar het gebeurt wel iedere keer anders. Als erfgoedmedewerker kun je daarmee de nuance geven en mensen aanzetten tot nadenken. Dit is alleszins de moeite waard in een wereld waarin de journalistieke ‘historische’ gebeurtenissen elkaar opvolgen.

Wad een Workshop Lezing ‘Wat weten we van het wad uit vroegere tijden?’ De afgelopen maanden zijn deskundigen en vrijwilligers samen op zoek geweest naar verschillende landschapselementen die ons meer kunnen vertellen over het verleden van het Groninger Waddengebied. Hierover is namelijk nog veel onbekend. Aan de hand van verschillende thema’s hebben wetenschappers, met hulp van bewoners, grondboringen gedaan. In het kader van dit project ‘Wad een Workshop’ organiseert Erfgoedpartners een lezing, die gehouden wordt op 26 november, waarin vanuit drie verschillende disciplines de

ontstaansgeschiedenis van het waddengebied wordt belicht. De sprekers zijn geomorfoloog Koos de Vries, historicus Albert Buursma en Harm Jan Streurman, voormalig medewerker bij het isotopeninstituut van de Rijksuniversiteit Groningen. Deze lezing wordt gehouden in het Archeologisch Informatiepunt (AIP) Zeerijp, Borgweg 9 in Zeerijp. De inloop is om 19:30 uur, om 20:00 begint de lezing. Halverwege de avond is er een pauze. De bijeenkomst wordt om 22:00 uur afgesloten. De lezing is gratis toegankelijk, koffie/thee zijn voor eigen rekening. Aanmelden voor de lezing kan via [email protected] Wad een Workshop 2016 Abt Emo van Huizinge De lezing over de geschiedenis van het Groninger Waddengebied kan gezien worden als een tussentijds stilstaan bij de onderzoeksresultaten tot dusver. Want ook in 2016 staan er weer onderzoekstochten gepland. Deze zijn geconcentreerd rondom de historische figuur abt Emo van Huizinge (1175-1237), bekend van zijn kroniek. Een van de tochten zal een kweldertocht zijn met als onderwerp het eiland van Emo. Deze tocht wordt uitgevoerd nabij Noorderpolderzijl en behelst bodemopbouw op een aantal plaatsen. Aan de hand van grondboringen wordt onderzocht of het vermoeden klopt dat dit eiland ten noorden van de middendijk heeft gelegen. Ook wordt er een gracht genoemd in de kroniek, mogelijk is dit de oude Delte. Ook dit wordt meegenomen in het onderzoek. Bent u geïnteresseerd in deze tochten, wilt u meedoen en/of wilt u op de hoogte blijven? Stuur dan een e-mail naar [email protected]

Erfgoededucatietraject Grootegast Op dit moment zijn en worden veel erfgoedtrajecten ontwikkeld waarbij ruim de helft van alle scholen is betrokken en een groot deel van de erfgoedinstellingen. Aan de leerlijn in Grootegast wordt een nieuwe dimensie toegevoegd door te proberen de wetenschappelijke theorie van Cultuur in de Spiegel te vertalen naar de erfgoededucatietrajecten. Het kader van de Stichting Leerplan Ontwikkeling wordt hiervoor gebruikt. Dit gebeurt door erfgoedjuffen- en meesters in te zetten onder begeleiding van Astrid Rass. Kunnen zij tot een leerlijn komen voor cultuurinstellingen in een bepaalde gemeente en kunnen zij de abstractie van de leerplannen concreet maken rond acht belangrijke erfgoedonderdelen in Grootegast? Volgend jaar volgt het antwoord.

Symposium Storytelling 17 november Remonstrantse kerk Groningen Voor het symposium Storytelling is een interessant programma samengesteld, waarbij de vraag centraal staat vanuit welk perspectief je een presentatie of tentoonstelling opbouwt. ’s Ochtends zijn er drie presentaties: ‘theorie en praktijk van storytelling’, ‘hoe vertel je een verhaal’ over nieuwe middelen, en ‘Ulrum 1834’, verwoord door Ernst Daniël Smid. Steeds is er gelegenheid voor het stellen van vragen. ’s Middags zijn er drie workshops, onder andere door Tom Heyne van Erfgoedpartners. Het symposium wordt afgesloten met een borrel. Vanaf 10:00 uur tot 17.00 uur is de Remonstrantse kerk, Coehoornsingel 4 in Groningen geopend. Deelname is gratis. Storytelling wordt georganiseerd door De Verhalen van Groningen in samenwerking met Stichting Oude Groninger Kerken en Erfgoedpartners. Aanmelding: www.deverhalenvangroningen.nl/storytelling

Erfgoed aan tafel 23 november Doopsgezinde kerk Groningen Er hebben zich inmiddels al heel wat mensen aangemeld voor ‘Erfgoed aan tafel’ van maandag 23 november aanstaande. Eric Neef, regiomanager Public Affairs van de ANWB voor de drie noordelijke provincies gaat in op de vraag of de erfgoedwereld zichtbaar is voor de toeristische wereld. Vanzelfsprekend een interessant onderwerp voor wie bezoekers wil trekken. U kunt zich nog tot 20 november aanmelden via [email protected]. Behalve een interessante spreker biedt de avond ook gelegenheid tot netwerken en onder het genot van een maaltijd, van gedachten te wisselen. Datum : maandag 23 november 2015 Tijd : 16:00 – 19:00 uur Plaats : Doopsgezinde Kerk, Oude Boteringestraat 33, 9712 GD Groningen De kosten bedragen € 15,- per persoon inclusief maaltijd.

Cursus Veiligheid op de molen Op 12 november werd de eerste van drie veiligheidszorgavonden gehouden voor molenaars en gemeenteambtenaren. Deze eerste bijeenkomst was voor molenaars en gemeenteambtenaren van Delfzijl en Leek. In december en januari vinden in molens Edens in Winschoten avonden plaats voor de gemeenten Oldambt, Bellingwedde en Vlagtwedde. Tijdens de bijeenkomsten wordt gesproken over de stand van zaken rond veiligheid en ARBO, voorbeelden uit de praktijk, inventarisatie en bespreken (bijna) incidenten, dagelijkse werkpraktijk molenaar en molengids, invloeden van buitenaf: inbraak, brand, vandalisme, klimaat, bezoekers, en per molen de individuele stand van zaken. Docenten zijn Tom Heyne (Erfgoedpartners) en Mark Ravesloot (De Hollandsche Molen).

Wettelijke aansprakelijkheid Als een gemeente moleneigenaar is, is deze wettelijk verplicht te zorgen voor de veiligheid op en rond de molen. Jaarlijks dient de gemeente hierover conform de Arbo-voorschriften met de vrijwilligers te spreken. Deze bijeenkomsten kunnen door het Groninger Molenhuis georganiseerd worden in de vorm van een veiligheidscursus, waarbij ook een deskundige van De Hollandsche Molen aanwezig is. Gemeenten kunnen gezamenlijk aan een dergelijke cursus meedoen. De cursus Veiligheid op de molen is een praktische cursus, waarin gesproken wordt over te nemen maatregelen en de risico´s die zich in de molen voor kunnen doen. Ook belangstelling? Hebt u ook deelnemers voor de cursus? De kosten bedragen € 40 per persoon. Datum en tijd worden in overleg bepaald. Informeer naar de mogelijkheden: (050) 313 00 52 of [email protected]. Brand molen Kropswolde 1993 Lichte brand door verf afbranden op de staart. De oostenwind bracht smeulende deeltjes elders op het rietdek.

Publicatie Bulkafstoting in musea Nu gratis verkrijgbaar! Het is voor veel musea herkenbaar: we krijgen te veel collectie in onze musea. Depots raken overvol, gangpaden verstopt, het ontbreekt u aan mensen en middelen om goed voor alle voorwerpen te zorgen. En u vraagt zich ook af of u wel alles moet bewaren. Dit niet omdat uw nieuwe aanwinsten niet goed doordacht zijn aangeschaft, maar omdat u met een erfenis uit het museale verleden zit. Een erfenis verzameld in een tijd met een andere visie op wat bewaard moest worden. In deze publicatie wordt ingegaan op de bulkafstoting: herbestemming van objecten met een lage erfgoedwaarde. Uit de pilot met twaalf deelnemende musea worden resultaten en best practices met u gedeeld, zodat u het eindelijk ook durft aan te pakken, dat overvolle depot… Ook in de webwinkel in gedrukte vorm te bestellen voor € 12,00. Klik voor meer informatie en de gratis download op onderstaande link: http://www.museumconsulenten.nl/uw-museum/collectie-en-informatiebeheer/collectiebeleid/

Makkelijker kunst lenen voor meer musea Om het voor meer musea mogelijk te maken om tentoonstellingen met belangrijke bruiklenen te organiseren, past minister Bussemaker (Cultuur) de regeling hiervoor aan. Door een bovengrens van 75 miljoen euro per tentoonstelling in te voeren, kunnen tenminste 4 tentoonstellingen tegelijk in aanmerking komen voor de garantstelling door het ministerie van OCW. Bovendien kunnen musea voortaan niet eerder dan één jaar voor de start van een tentoonstelling hun aanvragen indienen. Ook kleine musea profiteren hiervan. Minister Bussemaker (Cultuur) hoopt dat de herziening van de regeling ertoe leidt dat nog meer Nederlanders een tentoonstelling gaan bezoeken: ‘Musea leveren een grote bijdrage aan de ontwikkeling van kennis, historisch besef en identiteit. Door het onderling uitlenen van collecties kunnen musea ondernemender worden en een nieuw publiek voor hun collecties interesseren. Met een beroemd werk in een tentoonstelling lukt dat beter.’ Sommige musea vragen jaren voor aanvang van een tentoonstelling al garantstelling aan. Dit kan ertoe leiden dat het budget jaren van tevoren volledig bezet is. Met ingang van 1 januari kunnen musea niet eerder dan één jaar voor aanvang van een

tentoonstelling hun aanvraag indienen. Dit is vooral gunstig voor kleine musea. Het risico dat de staat per tentoonstelling of langdurige bruikleen kan overnemen, is op dit moment een vast percentage van de totale verzekerde waarde van de geleende voorwerpen. Deze norm wordt losgelaten en gewijzigd in een maximum van 30% van de totale verzekerde waarde. Door de norm te wijzigen, wordt de regeling flexibeler. De nieuwe regeling geeft musea meer ruimte voor onderhandelingen met verzekeraars. Ook met een lager percentage van de totale verzekerde waarde kan al een hoge korting bedongen worden. Het maximaal indemniteitspercentage zorgt bovendien voor een efficiënter gebruik van de beschikbare ruimte van de indemniteitsregeling waardoor meer tentoonstellingen kunnen worden ondersteund.

Musea die meer willen weten, kunnen terecht bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed via www.cultureelerfgoed.nl. Daar staat ook een overzicht van de beschikbare ruimte van het plafond.

AGENDA ► 17 november

symposium ‘Storytelling’

10:00 – 16:00 uur

Remonstr. kerk

► 23 november

Erfgoed aan tafel

16:00 – 19:00 uur

Doopsgez. kerk

► 26 november

Lezing Wad een workshop

20:00 – 22:00 uur

AIP Zeerijp

► 11 februari 2016

Platform behoud/beheer

10:00 – 12:00 uur

Museumhuis

►15 maart 2016

Platform Directeuren

10:00 – 12.00 uur

Erfgoedpartners

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Erfgoedloper is een uitgave van ERFGOEDPARTNERS: Museumhuis Groningen / Groninger Molenhuis Lopende Diep 8, 9712 NW Groningen t. (050) 313 00 52. Reacties en kopij: [email protected]. Wanneer u de Erfgoedloper niet langer wenst te ontvangen, kunt u dit aangeven door een bericht te sturen naar [email protected].