VSKO. Leerplan. Elektromechanica. HOKTSP Modulair. Categorie Technisch

VSKO

Leerplan

Elektromechanica HOKTSP Modulair Categorie Technisch

Goedkeuringscode: 05-06/1545/N

1 maart 2006

Structuurschema Hoger Onderwijs voor Sociale Promotie Categorie Technisch Opleiding Elektromechanica Code: 34745

Onderverdeling: A

Basis

B

Mechanica

C

Elektrotechniek

D

Opties

Da

Procesautomatisering

Db

Klimatisatie

Dc

Organisatie en zorgsystemen

Dd

Productieautomatisering

Diploma Hoger Onderwijs Elektromechanica – Optie Procesautomatisering

A+B+C+Da

1320 lt

Diploma Hoger Onderwijs Elektromechanica – Optie Klimatisatie

A+B+C+Db

1320 lt

Diploma Hoger Onderwijs Elektromechanica – Optie Organisatie en zorgsystemen

A+B+C+Dc

1320 lt

Diploma Hoger Onderwijs Elektromechanica – Optie Productieautomatisering

A+B+C+Dd

1320 lt

A BASIS A1

B MECHANICA 7356

B1

C ELEKTROTECHNIEK

7363

C1

7370

Toegepaste wiskunde 1

Mechanica/sterkteleer

Analoge basisschakelingen

TV 40 lt

TV 80 lt

TV 80 lt

A2

7357

B2

7364

C2

7371

Toegepaste wiskunde 2

Basis toegepaste mechanica

Vermogenelektronica

TV 40 lt

TV 40 lt

TV 80 lt

A3

7358

B3

7365

C3

7372

Basis elektriciteit

Materiaalkunde

Elektrische machines

TV 40 lt

TV 40 lt

TV 40 lt

A4

7359

B4

7366

C4

7373

Basis elektronica

Thermodynamica

Labo Elektrische machines

TV 40 lt

TV 40 lt

TV 40 lt

A5

7360

B5

7367

C5

7374

Labo Elektriciteit/elektronica

Pompen, ventilatoren, compressoren

Digitale combinatorische schakelingen

TV 40 lt

TV 40 lt

TV 80 lt

A6

7361

B6

7368

Basis theoretische mechanica

Pneumatica

TV 40 lt

TV 80 lt

A7

7362

B7

Goedgekeurd op 31 mei 2005 Namens de Vlaamse minister bevoegd voor Onderwijs

7369

Tekenen en schema-analyse

Toegepaste mechanica

TV 40 lt

TV 80 lt

Deelcertificaat Basis

Deelcertificaat Mechanica

De gemachtigde ambtenaar Patrick Weckesser – adjunct van de directeur Deelcertificaat Elektrotechniek

Leerplan Elektromechanica HOSP Technisch Modulair –2006 – p. 3

Da Procesautomatisering Da1

7375

Meet- en regeltechniek TV 80 lt

Db Klimatisatie Db1

7379

Verwarmings- en koeltechniek 1

Dc Organisatie en zorgsystemen Dc1

7384

Dd Productieautomatisering Dd1

7389

Toegepaste statistiek

PLC

TV 40 lt

TV 80 lt

TV 80 lt Da2

7376 PLC

Db2

7380

Verwarmings- en koeltechniek 2

TV 80 lt

Dc2

7385

Dd2

7390

Bedrijfsorganisatie

Werkplaatstechnieken

TV 40 lt

TV 80 lt

TV 80 lt Da3

7377

Db3

7381

Dc3

7386

Dd3

7391

PLC 2

Klimatisatie 1

Zorgsystemen

CAD/mechanisch tekenen

TV 80 lt

TV 40 lt

TV 40 lt

TV 80 lt

Da4

7378

Db4

Projectwerk procesautomatisering

7382

Dc4

7387

Klimatisatie 2

Industrieel management

TV 40 lt

TV 120 lt

TV 80 lt

Dd4

7392

Projectwerk productieautomatisering TV 80 lt

Db5

7383

Dc5

7388

Projectwerk klimatisatie

Projectwerk organisatie en zorgsystemen

TV 80 lt

TV 80 lt

Deelcertificaat

Deelcertificaat

Deelcertificaat

Deelcertificaat

procesautomatisering

klimatisatie

Organisatie en zorgsystemen

productieautomatisering


Meewerkende centra voor volwassenenonderwijs CVO IVV De avondschool

Frank Ghyselen

Schoonmeerstraat 52 9000 Gent

[email protected] CVO Technicum Noord Antwerpen

Herman Van Poele

Londenstraat 43 2000 Antwerpen

[email protected] SCVO Nijverheidsschool

Dirk Vleeschouwer

Paardenmarkt 94 2000 Antwerpen

[email protected] CVO - SGR 5

Linda Van den Broeck

Vaartdijk 86 2800 Mechelen

[email protected] PCVO Maasland

Adriaan Paszewski

Europaplein 36

Jan Engelen

3630 Eisden

Koen Coenen

[email protected] CVO Westhoek - Westkust

Alain Wyffels

Stationsstraat 25 8900 Ieper

[email protected] CVO HIKempen

Luc Moonen

Kleinhoefstraat 4 2440 Geel

[email protected] OVSG

Anne-Marie Reynaers

Ravensteingalerij 3 Bus 7

Bavo Van Soom

1000 Brussel

[email protected]


Inhoudstafel Structuurschema _________________________________________________________________2 1

Inleiding___________________________________________________________________8

2

Beginsituatie _______________________________________________________________9

3

Algemene doelstellingen van de opleiding_______________________________________10

4

Pedagogisch-didactische wenken en didactische hulpmiddelen______________________11

5

Evaluatie van de cursisten ___________________________________________________13

6

5.1

Evaluatie in het volwassenenonderwijs ___________________________________13

5.2

Doel van evaluatie____________________________________________________13

5.3

Kwaliteit van de evaluatie ______________________________________________13

Module: A BASIS (280 lt) ____________________________________________________14 6.1.1 Eenheid: A1 Toegepaste wiskunde 1 (TV 40 lt) _______________________14 6.1.2 Eenheid: A2 Toegepaste wiskunde 2 (TV 40 lt) _______________________18 6.1.3 Eenheid: A3 Basis elektriciteit (TV 40 lt)_____________________________22 6.1.4 Eenheid: A4 Basis Elektronica (TV 40 lt) ____________________________27 6.1.5 Eenheid: A5 Labo Elektriciteit/Elektronica (TV 40 lt) ___________________34 6.1.6 Eenheid: A6 Basis theoretische mechanica (TV 40 lt) __________________38 6.1.7 Eenheid: A7 Tekenen en schema-analyse (TV 40 lt) ___________________43

7

Module: B MECHANICA (400 lt) ______________________________________________46 7.1.1 Eenheid: B1 Mechanica/sterkteleer (TV 80 lt) ________________________46 7.1.2 Eenheid: B2 Basis toegepaste mechanica (TV 40 lt) ___________________51 7.1.3 Eenheid: B3 Materiaalkunde (TV 40 lt) ______________________________53 7.1.4 Eenheid: B4 Thermodynamica (TV 40 lt) ____________________________55 7.1.5 Eenheid: B5 Pompen, ventilatoren, compressoren (TV 40 lt) ____________59 7.1.6 Eenheid: B6 Pneumatica (TV 80 lt)_________________________________63 7.1.7 Eenheid: B7 Toegepaste mechanica (TV 80 lt) _______________________67

8

Module: C ELEKTROTECHNIEK (320 lt)________________________________________70 8.1.1 Eenheid: C1 Analoge basisschakelingen (TV 80 lt) ____________________70 8.1.2 Eenheid: C2 Vermogenelektronica (TV 80 lt) _________________________73 8.1.3 Eenheid: C3 Elektrische machines (TV 40 lt) _________________________75 8.1.4 Eenheid: C4 Labo elektrische machines (TV 40 lt)_____________________78 8.1.5 Eenheid: C5 Digitale combinatorische schakelingen (TV 80 lt) ___________81

9

Module: D OPTIE (320 lt) ____________________________________________________86 9.1

Submodule: Da PROCESAUTOMATISERING (320 lt) _______________________86 9.1.1 Eenheid: Da1 Meet- en regeltechniek (TV 80 lt)_______________________86 9.1.2 Eenheid: Da2 PLC (TV 80 lt)______________________________________89 9.1.3 Eenheid: Da3 PLC2 (TV 80 lt)_____________________________________92 9.1.4 Eenheid: Da4 Projectwerk procesautomatisering (TV 80 lt)______________95

9.2

Submodule: Db KLIMATISATIE _________________________________________97 9.2.1 Eenheid: Db1 Verwarmings- en koeltechniek (TV 80 lt)_________________97 9.2.2 Eenheid Db2 Verwarmings- en koeltechniek 2 (TV 80 lt)_______________103 9.2.3 Eenheid Db3 Klimatisatie 1 (TV 40 lt) ______________________________108


9.2.4 Eenheid: Db4 Klimatisatie 2 (TV 40 lt) _____________________________111 9.2.5 Eenheid: Db5 Projectwerk Klimatisatie (TV 80 lt) _____________________115 9.3

Submodule: Dc ORGANISATIE EN ZORGSYSTEMEN (320 lt) _______________117 9.3.1 Eenheid: Dc1 Toegepaste statistiek (TV 40 lt) _______________________117 9.3.2 Eenheid: Dc2 Bedrijfsorganisatie (TV 40 lt) _________________________119 9.3.3 Eenheid: Dc3 Zorgsystemen (TV 40 lt) _____________________________122 9.3.4 Eenheid: Dc4 Industrieel management (TV 120 lt)____________________125 9.3.5 Eenheid: Dc5 Projectwerk organisatie en zorgsystemen (TV 80 lt) _______129

9.4

Submodule Dd PRODUCTIEAUTOMATISERING (320 lt)____________________131 9.4.1 Eenheid: Dd1 PLC (TV 80 lt) = Da2 _______________________________131 9.4.2 Eenheid: Dd2 Werkplaatstechnieken (TV 80 lt) ______________________134 9.4.3 Eenheid: Dd3 CAD/Mechanisch tekenen (TV 80 lt) ___________________137 9.4.4 Eenheid: Dd4 Projectwerk productie - automatisering (TV 80 lt) _________140

10

Bibliografie ______________________________________________________________142


1 Inleiding De opleiding bereidt de cursisten voor op een brede waaier van beroepen. De tewerkstelling is gespreid over alle domeinen: van sectoren met industriële activiteiten tot de tertiaire en non-profit sector. Afgestudeerden kunnen hier de meest verscheidene functies bekleden. Deze functies situeren zich vooral in het middenkader. De opleiding stelt zich tot doel een volwaardig diploma Hoger Onderwijs van het Korte Type af te leveren en cursisten met voorkennis bij te scholen in hun specialiteit of in een andere discipline zodat ze zich kunnen kwalificeren als hooggeschoolde technici. Een degelijke basisopleiding moet de cursist in staat stellen om de evolutie op technologisch vlak te kunnen volgen. Deze basisopleiding bestaat uit een praktische opleiding, onderbouwd door een brede theoretische achtergrond, waarbij uitdrukkelijk geleerd wordt een verband te leggen tussen theorie en praktijk. De theorie staat ten dienste van de praktijk. De afgestudeerde vormt immers de schakel die de theorie met de praktijk verbindt in het technologisch proces. •

BASIS

Voor de cursist die reeds geruime tijd is afgestudeerd, en in het bezit is van een diploma secundair onderwijs, bieden deze modules de mogelijkheid om de wetenschappelijke basis opnieuw in te oefenen. Het accent ligt hier vooral op de mechanische, elektrische en elektronische basiskennis. Deze modules moeten de cursist in staat stellen om met eenzelfde voorkennis aan het technische gedeelte te beginnen. Voornamelijk de verschillen tussen algemeen en technisch secundair onderwijs worden hier weggewerkt. De wiskunde lessen scherpen het analytisch vermogen en het probleemoplossend denken aan zodat het de cursist helpt bij het oplossen van technische problemen. •

MECHANICA

In deze modules wordt de voornamelijk theoretische mechanische basiskennis vanuit een toegepaste en praktische hoek aangeboden. De theoretische vorming en de labo’s / oefeningen worden daarom geïntegreerd aangeboden. Hierdoor wordt het praktisch werk beklemtoond. •

ELEKTROTECHNIEK

Deze modules beogen een grondige kennis van de analoge en digitale technieken. Ook hier wordt de theoretische vorming geïntegreerd aangeboden met de labo’s / oefeningen. •

OPTIE

Hier neemt het labo- en projectwerk een belangrijke plaats in. Hier wordt opgeleid tot gegradueerde technicus. In functie van de gekozen optie wordt opgeleid tot deskundige in de procesautomatisering, deskundige in de klimatisatie, deskundige in organisatie en zorgsystemen of als deskundige in de productieautomatisering. De samenhangende modules A, B , C en D geven de cursist recht op een deelcertificaat: A. Basis 280 Lt

Deelcertificaat basis

B. Mechanica 400 Lt

Deelcertificaat mechanica

C. Elektrotechniek 320 Lt

Deelcertificaat elektrotechniek

D:

Deelcertificaat …..

320 Lt *

* Zo geven volgende opties recht op het deelcertificaat: Da: Procesautomatisering

=>

Deelcertificaat Procesautomatisering

Db: Klimatisatie

=>

Deelcertificaat Klimatisatie

Dc: Organisatie en zorgsystemen

=>

Deelcertificaat Organisatie en zorgsystemen

Dd: Productieautomatisering

=>

Deelcertificaat Productie- automatisering


2 Beginsituatie De toelatingsvoorwaarden. zijn bepaald overeenkomstig het decreet van 02 maart 1999 tot regeling van een aantal aangelegenheden van het volwassenenonderwijs, artikels 34 tot en met 37.


3 Algemene doelstellingen van de opleiding Om zijn beroep uit te kunnen oefenen moet de afgestudeerde basiskennis, inzichten en vaardigheden verwerven over: •

Mechanica, elektriciteit, elektronica

•

Pneumatica, hydraulica en thermodynamica

•

Regeltechniek en automatisering

Iedereen is er van overtuigd dat een basis in wiskunde onmisbaar is in een hogere technische opleiding. Deze wiskundige vaardigheden helpen de afgestudeerde technische problemen oplossen. De wiskundelessen scherpen het analytisch vermogen en het probleemoplossend denken aan. De opleiding stelt zich tot doel een hooggeschoolde technicus te vormen die in staat is: •

op korte termijn ingezet te worden voor uitvoeringstaken, die een grote deskundigheid vergen en die hij zelfstandig of in teamverband moet kunnen uitvoeren.

•

complexe installaties die van elektrische, elektromechanische, pneumatische, hydraulische of thermische aard kunnen zijn te ontwerpen, te realiseren, in dienst te stellen, te bedienen en onderhouden

•

na voldoende ervaring, leiding op te nemen tot op het niveau van middenkader.

•

op verantwoorde wijze apparaten en gereedschappen te selecteren, rekening houdend met hun karakteristieken, kostprijs en veiligheid voor gebruikers en omgeving.

•

probleemoplossend te denken.

•

de nodige vorming en attitudes te bezitten om door zelfstudie en/of bijscholing zijn kennis continu bij te werken.

•

alle relevante informatie te verzamelen, te verwerken en ze, indien nodig, in een voor anderen geschikte vorm beschikbaar te stellen.

Tijdens de opleiding worden attitudes ontwikkeld zoals zin voor initiatief, flexibiliteit, autonoom en in teamverband werken, zin voor efficiëntie, doorzettingsvermogen, zin voor nauwkeurigheid, analytisch en logisch denken.


4 Pedagogisch-didactische wenken en didactische hulpmiddelen •

3f-asynchrone motoren

•

3f-regelbare weerstand

•

Aanloopweerstanden

•

Ampèremeter

•

Belasting: capacitief, inductief en resistief

•

Catalogi

•

Computer en toebehoren

•

Componenten voor het maken van hydraulische basisschakelingen

•

Componenten voor het maken van pneumatische en elektropneumatische basisschakelingen

•

Compoundmachine

•

Compressorinstallatie

•

Condensatoren

•

Cos phi-meter

•

Didactisch materiaal : tandwielen, riemschijven, reductiekasten, lagers, ….

•

Frequentieregelaar

•

Gloeilampen

•

Halfgeleidercomponeneten

•

Hardheidsmeettoestel

•

Hydraulische groep

•

Internetaansluiting

•

Meettoestellen en proefstukken

•

Multimeter

•

Ohmmeter

•

Onafhankelijk bekrachtigde gelijkstroomgenerator

•

OPAMPS

•

Oscilloscoop

•

Oven voor thermische behandelingen

•

Persluchtdrooginstallatie

•

Seriemotoren

•

Shuntmotoren

•

Simulatiepakketten pneumatica/hydraulica

•

Snoeren

•

Spoelen

•

Tekenplank

•

Toerenteller

•

Transformatoren

•

Trekbank

•

Vierkwadrantenbrug gelijkstroommotoren


•

Voedingen: gelijk- en wisselspanning

•

Wattmeter

•

Weerstanden

•

Wetenschappelijke rekenmachine


5 Evaluatie van de cursisten 5.1

Evaluatie in het volwassenenonderwijs

In de laatste decennia heeft zich een nieuwe ontwikkeling voorgedaan in het denken over evaluatie. Evaluatie wordt niet meer als een afzonderlijke activiteit beschouwd die louter gericht is op de beoordeling van de cursist, maar wordt nu vooral als een inherent deel van het onderwijsleerproces benaderd. Didactische evaluatie geeft informatie aan cursisten en leraren over het succes van het doorlopen leerproces en biedt zodoende de kans om het rendement van cursisten én leraren te optimaliseren.

5.2

Doel van evaluatie

•

In de eerste plaats worden de sterke en de zwakke punten van de cursist opgespoord (diagnose). Indien nodig kan remediëring en bijkomende begeleiding voorzien worden. De cursist wordt door de evaluatie gestimuleerd om over zijn eigen leerproces te reflecteren.

•

Een evaluatie verschaft ook duidelijkheid over wat van de cursist verwacht wordt en in welke mate hij al dan niet aan de vooropgestelde criteria voldoet. In overleg met de cursist kunnen de evaluatiegegevens gebruikt worden om beslissingen te nemen over het verdere traject. Het valt aan te bevelen om de evaluatiecriteria vooraf duidelijk aan de cursisten mee te delen. Deze criteria worden ook best vooraf besproken in de vakgroep.

•

Op basis van de evaluatiegegevens kan de leraar beslissen om het onderwijsleerproces al dan niet bij te sturen en om wijzigingen aan te brengen in zijn didactisch handelen.

5.3

Kwaliteit van de evaluatie

Een relevante evaluatie beantwoordt aan een aantal criteria. Validiteit, betrouwbaarheid, transparantie en didactische relevantie zijn criteria die bijdragen tot de kwaliteit van de evaluatie. Validiteit geeft aan in welke mate de evaluatiescores een maat zijn voor de beheersing van de beoogde doelstellingen. Betrouwbaarheid slaat op het feit of de scores technisch eerlijk, correct en juist zijn. Evaluatie is transparant indien de cursisten over alle nodige informatie beschikken, zowel voor een degelijke voorbereiding als voor de concrete uitvoering van de evaluatietaak (examen, toets, oefening, opdracht, …), zodat de evaluatie aan hun verwachtingspatroon voldoet. De evaluatie is didactisch relevant als zij bijdraagt tot het leerproces.


6 Module: A BASIS (280 lt) 6.1.1

Eenheid: A1 Toegepaste wiskunde 1 (TV 40 lt)

Administratieve code: 007356 Algemene doelstelling van de eenheid Wiskunde staat in de opleiding ten dienste van de technische toepassingen. Door het maken van voldoende oefeningen en de theorie tot een minimum te beperken, wordt de nadruk gelegd op de praktische kant van de wiskunde, die als basis dient voor de andere vakken. Gezien de grote verscheidenheid van de voorkennis wiskunde, is het noodzakelijk de cursus aan te vangen met de elementaire begrippen (functies). Een eerste vereiste is immers om een grondige kennis van basisbegrippen, grafische voorstellingen en fundamentele berekeningswijzen goed te beheersen. Deze module richt zich daarom volledig op het aanleren en inoefenen van de elementaire wiskundige bagage. Anderzijds leert de cursist abstract redeneren. Cursisten leren een opgave analysen en leren bepalen welke wiskundige techniek nodig is om een technisch probleem uit te werken. Ze leren berekeningen uitvoeren en leren inzicht ontwikkelen in het doel en het resultaat van hun berekening. •

De cursist kan rekenkundige bewerkingen uitvoeren;

•

De cursist kan algebraïsch rekenen;

•

De cursist kan machten en wortelvormen correct uitvoeren;

•

De cursist kan eerste- en tweedegraadsvergelijkingen en ongelijkheden opstellen, interpreteren en oplossen;

•

De cursist weet in welke context complexe getallen toegepast worden en kan elementaire bewerkingen met complexe getallen uitvoeren;

•

De cursist kan lineaire stelsels oplossen met de substitutiemethode, de combinatiemethode, de gelijkstellingsmethode, de grafische methode en met behulp van matrices.

Beginsituatie •

Verplicht voorafgaande modules: geen

•

Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden.


Leerplandoelstellingen en leerinhouden

Leerplandoelstellingen

B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De bewerkingen som, verschil, product en deling op gehele getallen en breuken en decimale getallen correct kunnen uitvoeren.

de

B

Rekenen in Z en Q •

Som

•

Verschil

•

Product

•

Deling

•

Tekenregels

•

Volgorde van de bewerkingen

De n -macht van een reëel getal kunnen berekenen.

B

Machten

De rekenregels voor het rekenen met machten kunnen toepassen bij het rekenen met getallen en met letters.

B

•

Met negatieve exponenten

•

Met gebroken exponenten:

Met getallen in wetenschappelijke schrijfwijze kunnen rekenen en de getallen kunnen omzetten tot de gewone gedaante.

B

Getallen kunnen omzetten in wetenschappelijke schrijfwijze.

B

Uit een gegeven formule de gewenste letter in één lid kunnen uitleggen als de gewenste letter enkel voorkomt tot een bepaalde macht.

B

Uit een gegeven formule de gewenste letter in één lid kunnen uitleggen als de gewenste letter voorkomt tot verschillende machten die het dubbel van elkaar zijn.

B

Een stelsel met evenveel vergelijkingen als onbekenden kunnen oplossen.

B

Rekenregels voor machten Omzetten van getallen in wetenschappelijke schrijfwijze

Rekenen met lettervormen: som en verschil, product, deling) Merkwaardige producten Vergelijkingen van de eerste graad in 1 onbekende Vergelijkingen van de tweede graad in 1 onbekende Omvormen van formules Stelsels

Pedagogisch-didactische wenken Aan de hand van concrete voorbeelden (snelheid + afgelegde weg, temperatuur, lift) worden de tekenregels en rekenregels opgefrist van het rekenen met gehele getallen evenals het rekenen met breuken. Het is de bedoeling deze rekentechnieken toe te passen op lettervormen met het oog op het omvormen van formules. Aan de hand van voorbeelden worden de rekenregels aangebracht. Er wordt gewezen op het feit dat het grondtal in een steeds kleinere verzameling steekt naarmate de exponent uit een grotere verzameling wordt gekozen. Dit is belangrijk voorbereidend werk voor het invoeren van exponentiële functies. De rekentechnieken met lettervormen worden voluit aangewend in het omvormen van formules. Vandaar dat de klemtoon ligt op het maken van oefeningen omtrent het omvormen van formules betreffende de vakgebieden die de cursisten hebben gekozen. Problemen uit het vakgebied leiden tot stelsel (wetten van Asrchoff). Door nullen te creëren onder de diagonaal wordt het stelsel gemakkelijk opgelost.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Elementaire bewerkingen met complexe getallen kunnen uitvoeren en toepassen in o.m. technische vakken.

Logaritmische rekenregels kennen en kunnen toepassen. Logaritmische schaal kunnen toepassen.

Berekeningen i.v.m. 10-delig en 60-delig stelsel kunnen uitvoeren. Goniometrische basisformules van de rechthoekige en de willekeurige driehoeken kennen en kunnen toepassen. Het waardenverloop van sinus, cosinus en tangens aan de hand van de goniometrische cirkel kunnen verklaren.

Pedagogisch-didactische wenken

Complexe getallen •

Definitie

•

Rekenen

Logaritmen •

Briggse logaritmen

•

Neperiaanse logaritmen

•

Logaritmisch rekenen

•

Logaritmische schaalverdeling

Vlakke driehoeksmeetkunde

Er wordt gebruik gemaakt van een docerende werkvorm om nieuwe begrippen aan te brengen..

•

10-delig en 60-delig stelsel

•

Radialen

•

Goniometrische en hoekwaarden

•

Goniometrische verhoudingen in de rechthoekige driehoek en basisformules;

•

Goniometrische cirkel en waardenverloop;

•

Willekeurige driehoeken en sinus- en cosinusregel

Daarna wordt de leerstof ingeoefend d.m.v. oefeningen en berekeningen, individueel te maken door de cursisten en steeds klassikaal te controleren. Gebruik van rekentoestel, bordschema, transparanten, computer komen aan bod volgens beschikbaarheid en bruikbaarheid in de specifieke lestoepassingen.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Het verband tussen twee veranderlijke grootheden kunnen weergeven door middel van een grafiek in een opportuun gekozen assenstelsel en deze verkregen grafiek kunnen interpreteren (o.m. waarden aflezen, extreme waarden aflezen, globaal verloop, …).

B

Een vergelijking van een rechte wordt kunnen opstellen.

B

De grafiek van de elementaire functies kunnen schetsen.

B

Uit functies met voorschrift f(x) de grafiek van de functies met voorschrift f(x)+k, f(x+k) en k.f(x) grafisch kunnen opbouwen.

B

Functies

Pedagogisch-didactische wenken Vanuit voorbeelden uit het basisvak wordt een verband tussen twee grootheden visueel voorgesteld.

•

Begrip

•

Coördinaat

•

grafiek van functies

•

Betekenis f(x)+k, f(x+k), k.f(x)

•

Vergelijking van een rechte door 2 punten

Een grafisch rekentoestel kan een zeer goede ondersteuning bieden. Zo kunnen de cursisten vanuit een groot aantal voorbeelden de betekenis van de letters a, b,… uit f(x)=ax+b zien op de grafiek. Eveneens merkt men op dat f(x+k) ontstaat uit f(x) door een horizontale verschuiving…


6.1.2

Eenheid: A2 Toegepaste wiskunde 2 (TV 40 lt)

Administratieve code: 007357 Algemene doelstelling van de eenheid Wiskunde staat in de opleiding ten dienste van de technische toepassingen. Door het maken van voldoende oefeningen en de theorie tot een minimum te beperken, wordt de nadruk gelegd op de praktische kant van de wiskunde, die als basis dient voor de andere vakken. De cursisten leren een opgave analysen en leren bepalen welke wiskundige techniek nodig is om een technisch probleem uit te werken. Ze leren berekeningen uitvoeren en leren inzicht ontwikkelen in het doel en het resultaat van hun berekening. •

De cursist kan een probleem meetkundig analyseren;

•

De cursist kan eenvoudige begrippen meetkundig voorstellen (poolcoördinaten en cilindrische coördinaten);

•

De cursist kan reële functies analyseren + grafisch voorstellen;

•

De cursist kan logaritmische en exponentiële functies analyseren;

•

De cursist kan gebruik maken van limieten en afgeleiden berekenen;

•

De cursist kan het onderscheid maken tussen bepaalde en onbepaalde integralen en kan integralen aanwenden om technische problemen op te lossen;

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Sinus, cosinus en tangens van een hoek kunnen bepalen op een goniometrische cirkel.

B

Goniometrische getallen kunnen berekenen.

B

De gebruikelijke goniometrische formules kunnen hanteren voor het oplossen van rechthoekige en willekeurige driehoeken.

B

Goniometire •

Sinus, cosinus en tangens van een hoek

•

Georiënteerde hoek

•

Goniometrische cirkel

•

Grondformule, verwante hoek

Driehoeksmeting •

Rechthoekige driehoek

•

Willekeurige driehoek −

Cosinusregel

−

Sinusregel

−

Goniometrische formules: dubbele hoek, …

Pedagogisch-didactische wenken Definieer op een goniometrische cirkel de goniometrische getallen. Met behulp van de stelling van Pythagoras en gelijkvormige driehoeken ontstaan de gebruikelijke formules. Met congruentiehoeken aan te wenden worden van verwante hoeken de goniometrische getallen in verband gebracht. De formules van rechthoekige en willekeurige driehoeken worden opgesteld en aan de hand van een formulelijst worden de gebruikelijke goniometrische formules gebruikt. De klemtoon ligt op het gebruiken van de formulelijst. Zo kan je poolcoördinaten en cilindercoördinaten invoeren.

Verbanden in cartesische coördinaten kunnen omzetten in poolcoördinaten of cilindrische coördinaten.

B

Poolcoördinaten en cilindercoördinaten

Maatgetallen van een hoek van zestigdelige graden in radialen kunnen omzetten en omgekeerd.

B

Radiaal: begrip

Doordat men zestigdelige graden niet kan aanduiden op de X-as wordt het begrip radiaal ingevoerd.

Bij een grafiek van een functie f met een voorschrift van de vorm f(x)=a.sin(bx+c)+d de betekenis kennen van de parameters a, b, c en d.

B

Studie van f(x)=a sin(bx+c) + d

Vanuit de grafiek met vergelijking y= sin x de grafiek van f(x) = a sin(bx+c) + d kunnen tekenen.

B

Vanuit de grafiek van f(x)=sin x wordt de grafiek van f(x)= a sin (bx+c) +d opgebouwd. De kennis opgedaan in module 1 omtrent het verschuiven en uitrekken wordt voluit aangewend. De begrippen amplitude, periode, en faseverschuiving geven betekenis aan de letters a, b, c en d.

Amplitude, periode, faseverschuiving



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De grafieken van de inverse functie van een functie kunnen tekenen.

B

Formules waarin sin, cos, tg voorkomen kunnen omvormen.

B

De grafiek van een exponentiële functie kunnen tekenen. a

y

Omgekeerde relatie – inverse functie Cyclometrische functies

B

Met behulp van de definitie y= log x ]x=a formules kunnen omvormen.

B

De rekenregels van logaritmen kunnen gebruiken.

B

•

Definitie

•

Grafisch

•

Omvormen van formules

Exponentiële functies •

Definitie

•

Grafisch

•

Eigenschappen

Logaritmische functies •

Definitie

•

Grafisch

•

Eigenschappen

Rekenregels logaritmen – omvormen van formules – getal e Logaritmische schaal

Pedagogisch-didactische wenken Uit een voorbeeld wordt de methode ontdekt die aangeeft hoe men uit de grafiek van f de grafiek van een inverse functie van f construeert. Deze techniek wordt toegepast op goniometrische functies en levert de definities op van de cyclometrische functies. Deze functies zijn interessant om formules om te vormen waarin goniometrische getallen voorkomen. Vanuit enkele voorbeelden (kapitaalgroei, afname van radioactiviteit,…) worden exponentiële functies van de vorm y x = a getekend. (a<1 en 0


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Weten wat een limiet is.

B

Limiet Begrip

Weten wat een differentiaal is.

B

•

De formules van afgeleide functies kunnen hanteren.

B

•

De vergelijking van een raaklijn in een punt van f optellen.

B

Afgeleide van een functie in een punt: begrip + meetkundige betekenis

Een Macharin reeks kunnen optellen.

B

•

Formules berekenen van afgeleide functies + reeksontwikkeling Macharin

Een bepaalde integraal kunnen berekenen met de hoofdstelling.

B

De gemiddelde waarde van een functie kunnen berekenen.

B

Een onbepaalde integraal kunnen berekenen met partiële integratie.

B

Een periodieke functie schrijven met behulp van sinus of cosinus.

B

Een differentiaalvergelijking kunnen oplossen met de methode scheiden van de veranderlijken.

B

Differentiaal •

Bepaalde integraal: begrip (als oppervlakte)

•

Hoofdstelling van de integraalrekening, modelwaardestelling, gemiddelde waarde

Onbepaalde integraal •

Partiële integratie

Elementaire differentiaalvergelijking

Pedagogisch-didactische wenken Aan de hand van een voorbeeld wordt een bepaalde integraal aangebracht (oppervlakte onder kromme van de (snelheid, tijd) grafiek is afgelegde weg). Een bepaalde integraal wordt gedefinieerd als ene limiet van een som van producten en berekend met de hoofdstelling. Een primitieve functie wordt gevonden door de formules van afgeleiden te lezen van rechts naar links. De middelwaardestelling laat toe de gemiddelde waarde te berekenen. Met behulp van scheiden van veranderlijken kunnen interessante toepassingen uit het vakgebied aan bod komen.


6.1.3

Eenheid: A3 Basis elektriciteit (TV 40 lt)

Administratieve code: 007358 Algemene doelstelling van de eenheid De cursisten verwerven een basiskennis in elektriciteit. Als voorbereiding op de studie van de elektrische machines, komen elektromagnetisme en elektrostatica aan bod. De cursisten verwerken eerst het gelijkstroomgedeelte als voorbereiding op de wisselstroomtheorie. Dit vak heeft tot doel de belangstelling voor elektriciteit op niveau hoger onderwijs bij de cursist te laten groeien. Bij dit vak wordt ernaar gestreefd de cursisten volgende vaardigheden bij te brengen: logisch redeneren en structureren; probleemoplossend denken; de principes van de elektriciteit correct toepassen. •

De cursist kan de basiswetten van de elektriciteit reproduceren;

•

De cursist kan de basisgrootheden opnoemen;

•

De cursist kan het begrip weerstand en de gelijknamige component in de verschillende schakelingen gebruiken;

•

De cursist kan afgeleide eenheden benoemen en omschrijven (arbeid, vermogen en rendement);

•

De cursist kan het verschijnsel magnetisme beschrijven en verklaren;

•

De cursist kan elektromagnetische inductie verklaren;

•

De cursist kan de afzonderlijke delen van een gelijkstroomkring kwalitatief en kwantitatief analyseren;

•

De cursist kan een gelijkstroomkring theoretisch en numeriek oplossen;

•

De cursist kan de basisbegrippen van wisselstroom omschrijven en wiskundig bepalen;

•

De cursist kan een wisselstroomkring analyseren;

•

De cursist begrijpt de basisregels van driefasige systemen;

•

De cursist kan berekeningen maken in driefasige kringen.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Elektrische kring kunnen tekenen.

B

Delen van een elektrische kring kunnen onderscheiden.

B

•

Elektrische kringen

Kenmerken in de kring kunnen onderscheiden.

B

•

Kenmerken van een elektrische kring

Bepaling, symbool en eenheid weten.

B

•

Elektrische lading

Voorvoegsels kunnen omrekenen.

B

Verbanden tussen de kenmerken kunnen afleiden.

B

Wetten kunnen toepassen in elektrische kring.

B

Verschil tussen DC en AC weten.

B

Soorten bronnen kunnen onderscheiden.

B

Stroomzin in een kring kunnen aangeven.

B

Kenmerken van een elektrische bron kennen.

B

Bronprincipes en symbolen kennen.

B

Klemmen kunnen onderscheiden.

B

Verschil spanningsbron – stroombron weten.

B

Bronnen kunnen schakelen.

B

Verschil EMK E – klemspanning U kennen.

B

Factoren en verband (wet van Poullet) kunnen aangeven.

B

Constructie van weerstanden toelichten.

B


Basisgrootheden en basiswetten

−

Stroomsterkte

−

Spanning

−

Weerstand

−

Geleidbaarheid

Wetten van Faraday en Ohm

Soorten elektrische bronnen

Factoren die de waarde van een weerstand bepalen

Demo afleiding factoren. Materiaalconstanten vinden. Goede geleiders kunnen onderscheiden. Toepassingen maken. Weerstandswaarde met kleurcode kunnen bepalen.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Temperatuursinvloed op weerstanden


Begrip temperatuurscoëfficiënt kunnen bepalen.

B

Demo temperatuursinvloed.

Formule kunnen afleiden.

B

Grafisch verloop kunnen tekenen.

PTC en NTC kunnen onderscheiden.

B

Toepassingen maken.

Begrip lineaire weerstand kennen.

B

Praktisch gebruik kunnen toelichten.

B

Bepaling, symbool en eenheid kennen.

B

Arbeid

Vermogenlijn opstellen.

Wet van Joule kunnen afleiden.

B

Vermogen

Vermogen meten.

Gevolg van stroomdoorgang door een weerstand kunnen toelichten.

B

Rendement

Begrip vermogen kennen.

B

Maximum stroomsterkte en spanning van een weerstand berekenen.

Begrip rendement kunnen toelichten.

B

Eigenschappen kunnen bepalen.

B

Rendement kunnen berekenen. Schakelen van weerstanden

Demo opstelling.

B

•

Serieschakeling

Toepassingen maken.

Voorschakelweerstanden kunnen berekenen.

B

•

Parallelschakeling

Voorschakelweerstand berekenen.

Spanningsverliezen in elektrische kringen kunnen onderscheiden.

B

•

Gemengde schakeling

Spanningsverlies in bron en leiding meten.

Shuntweerstand kunnen gebruiken.

B

Oplossingsanalyse met deeltekeningen kunnen opstellen.

B

Wetten kunnen formuleren.

B

Kring kunnen oplossen.

B

•

Wetten van Kirchoff

Methode kunnen toepassen.

B

•

Superpositiemethode

Spanningsequivalent schema kunnen afleiden.

B

•

Theorema van Thévénin

Stroomequivalent schema kunnen opstellen.

B

•

Theorema van Norton

Vervangingsweerstand kunnen bepalen.

Shuntweerstand berekenen.

Samengestelde kringen

Toepassingen maken.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Verschijnsel magnetisme en zijn eigenschappen en wetten kunnen omschrijven.

B

Kenmerken van magnetisch veld kunnen omschrijven.

B

Magnetisch veld rond een stroomvoerende geleider kunnen bepalen.

B

Magnetisch veld rondom een spoel kunnen afleiden.

B

Verloop magnetisatiekromme kunnen verklaren.

B

Verschijnsel hysteresis kunnen definiëren.

B

Magnetisme


•

Elektromagnetisme

Demo’s van de magnetismewetten en eigenschappen.

•

Krachtwerking

Demo magnetisch veld.

•

Inductie

Wetten bewijzen. Gevolgen wetten toepassen.

Magnetische kring kunnen oplossen.

Toepassingen maken. Demo verschijnsels laten zien. Elektronische toepassingen omschrijven.

Lorentzkracht kunnen bepalen.

B

Demo verschijnsels laten zien.

Kracht tussen twee stroomvoerende geleiders kunnen bepalen.

B

Gevolgen afleiden. Praktische toepassingen in elektronica domein beschrijven.

Elektronische toepassingen kunnen omschrijven. Inductieverschijnsel kunnen omschrijven.

B

Grootte en zin van opgewekte emk kunnen bepalen

B

Inductiewetten kunnen beschrijven.

B

Verschijnsel wederzijdse inductie kunnen uitleggen

B

Verschijnsel zelfinductie kunnen verklaren.

B

Ontstaan wervelstromen en hun gevolg verklaren.

B

Demo verschijnsels laten zien.

Gedrag bij het in- en uitschalen van een spoel kunnen beschrijven.

B

Golfvormen afleiden. Tijdsconstante definiëren.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Geladen lichamen en hun eigenschappen omschrijven.

B

Elektrostatica

Pedagogisch-didactische wenken Demo eigenschappen.

Studie van het elektrische veld

Horizontale Coördinatie labo. Proefondervindelijk verlopen en tijdsconstante tonen.

Kenmerken van het elektrisch veld kennen.

B

•

Bouw en eigenschappen van een condensator bepalen.

B

•

Condensatoren

Gedrag bij laden en ontladen beschrijven.

B

•

Schakelen van condensatoren

Spannings- en stroomverlopen kunnen tekenen.

B

Bepaling tijdsconstante onderkennen en bepalen.

B

Kringen met condensatoren kunnen berekenen.

B

Golven kunnen voorstellen.

B

Toepassingen maken.

Wisselspanning Kenmerken van elektrische golven

Eigenschappen en kenmerken kunnen bepalen.

B

•

Begrippen definiëren.

B

•

Fase en faseverschuiving

Verschuivingen kunnen voorstellen.

B

•

Gedrag van R, L en C bij wisselstroom

Begrippen definiëren, toepassingen maken, verlopen tekenen, hoeken bepalen, verschuivingen weten. Toepassingen maken op serie,parallel en gemengde kringen. Begrip resonantie omschrijven.

Gedrag kunnen omschrijven bij AC kringen kunnen oplossen.

B

Frequentieverloop afleiden. Verloop kunnen voorstellen.

B

Wisselstroomkringen Passieve filters

Verlopen en kenmerken filters bepalen

Driefasenstroom

Toepassingen maken.

Eigenschappen kennen. Schakelingen ster en driehoek en de verbanden bepalen.


6.1.4

Eenheid: A4 Basis Elektronica (TV 40 lt)

Administratieve code: 007359 Algemene doelstelling van de eenheid In het dagelijkse leven komen we in contact met allerlei continu veranderende signalen zoals het zonlicht, temperatuursveranderingen, stemvibraties en dergelijke. De analoge technologie kan deze continue signalen interpreteren en vertalen naar elektrische signalen, zodat ze begrijpbaar worden voor machines. Inzicht in de analoge elektronische componenten is dus een absolute must om machines en computers correct te laten functioneren. Dit vak heeft in eerste instantie tot doel de cursisten vertrouwd te maken met de passieve en actieve elektronische componenten. Ze bestuderen de eigenschappen en basistoepassingen van de halfgeleidercomponenten, de diode en de transistor. Er wordt verwacht dat de cursist inzicht krijgt in enkele elementaire schakelingen met deze componenten. •

De cursist kan de verschillende weerstanden bespreken en hun karakteristieken opzoeken en gebruiken in toepassingen;

•

De cursist kan weerstanden indelen volgens opgegeven criteria;

•

De cursist weet hoe een spoel en een condensator is opgebouwd;

•

De cursist kan schakelingen van spoelen en condensatoren analyseren;

•

De cursist kan het verloop van stroom en spanning berekenen in kringen met spoel en/of condensator;

•

De cursist kan de werking van de halfgeleiderdiode verklaren;

•

De cursist kan de halfgeleiderdiode als component beschrijven;

•

De cursist kan de karakteristieken van een diode opzoeken en gebruiken in toepassingen;

•

De cursist kan de werking van een transistor verklaren;

•

De cursist kent de kenmerken van bipolaire en unipolaire transistoren;

•

De cursist begrijpt eenvoudige geïntegreerde schakelingen

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Atoomstructuur


Opbouw van een stof kunnen uitleggen.

B

Een atoom kunnen voorstellen.

B

•

Elektrische eigenschappen van de deeltjes v/e atoom

Tekeningen van atomen maken.

Atoombinding kunnen verklaren en voorstellen.

B

•

Atoomverbindingen – energieniveaus

Kristalstructuur kunnen tekenen.

B

•

Begrippen valentie – ionisatie – vrij elektron

Onderscheid tussen geleider, isolator en halfgeleider aantonen.

Ontstaan vrije elektronen en gaten kunnen verklaren.

B

•

Onderscheid geleider – isolator – halfgeleider

Ontstaan van een elektrische stroom kunnen toelichten.

B

•

Verplaatsing van vrije elektronen doorheen een stof

Intrinsieke kristalstructuur kunnen tekenen.

B

Elementen in tabel van Mendeljev.

Halfgeleiders Soorten

Geleidingsmechanisme verklaren aan de hand van tekening. Belang elektronenstructuur in elektronica toelichten. 4/4 binding en 3/5 binding voorstellen.

Gevolg van dopering kunnen toelichten.

B

•

Opbouw van P- en N-materiaal kunnen verklaren.

B

•

Ontstaan P- en halfgeleidermateriaal

Ontstaan grenslaag kunnen uitleggen.

B

•

Soorten ladingsdragers

Polarisatie van PN-junctie kunnen verklaren.

B

•

PN-junctie

•

Voorwaartse en inverse polarisatie van PN-junctie

Blokje P- en N-materiaal voorstellen. Verschil Ge en Si diffusiepotentiaal.

Passieve lineaire componenten Wetten en formules kennen.

B

Weerstandslijn en belastingslijn kunnen tekenen.

B

Werkpunt van een belasting kunnen bepalen.

B

Weerstanden •

Lineaire weerstanden −

Gedrag

−

Technologie

Horizontale coördinatie elektriciteit/elektriciteitswetten. Toepassingen maken.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Weerstandswaarde kunnen bepalen.

B

Kenmerken kennen.

B

Uitvoeringen kunnen onderscheiden.

B

Temperatuurscoëfficiënt definiëren.

B

Waardeverloop kunnen tekenen in functie van de temperatuur.

B

•

Niet lineaire weerstanden −

Temperatuursafhankelijke weerstanden: NTC en PTC

Pedagogisch-didactische wenken Horizontale coördinatie elektriciteit/elektriciteitswetten. Toepassingen maken.

Waarde bij temperatuur kunnen bepalen uit grafiek. Praktische toepassingen kunnen uitleggen. Waardeverloop kunnen tekenen.

−

B

Spanningsafhankelijke weerstanden: VDR

Waarde bij bepaalde spanningswaarde kunnen afleiden uit grafiek. Praktische toepassingen kunnen aangeven.


B −

Weerstandswaarde uit grafiek kunnen aflezen.

Lichtafhankelijke weerstanden: LDR

Invloed lichtsterkte kunnen verklaren.


Praktische toepassingen kunnen uitleggen. −

Weerstandswaarde kunnen bepalen uit grafiek.

Magneetafhankelijke weerstanden: MDR

Praktisch gebruik weten.


Opbouw van een condensator kunnen beschrijven.

B

Condensatoren

Opbouw tonen.

•

Bouw

Grafieken opnemen.

•

Gedrag bij DC

Waarde tijdsconstante bepalen.

•

Technologie van een condensator

•

Kenmerken van een condensator

Horizontale coördinatie elektriciteit/labo.

Verschijnsel laden en ontladen van een condensator kunnen uitleggen en het verloop tekenen.

B

Begrip capaciteit kennen.

B

Verband tussen lading en capaciteit weten.

B

Begrip tijdsconstante kunnen definiëren.

B

Waarde met kleurcode bepalen.

Waarde van een condensator kunnen bepalen.

B

Polarisatie bij elco’s tonen.

Kenmerkende waarden en hun belang weten.

B

Kenmerken op condensator aflezen.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Bouw van een spoel kunnen omschrijven.

Pedagogisch-didactische wenken Demo bouw van een spoel.

B

Spoelen

Magnetische kenmerken kunnen definiëren.

B

•

Magnetisch veld rondom een spoel

Toepassingen maken.

Magnetisatiekromme kunnen tekenen en uitleggen.

B

•

Kenmerken van het magnetisch veld

Verschijnsel hysteresis kunnen onderbouwen.

B

•

Gedrag van de ijzeren kern

Belang aantonen / verband frequentie aangeven.

Begrip zelfinductiecoëfficiënt kunnen verklaren.

B

•

Magnetische verliezen

Uitvoeringen spoelen kunnen onderscheiden.

B

•

Zelfinductie

•

Technologie van spoelen

Berekening van een spoel kunnen maken.

Soorten definiëren. Verschijnsel proefondervindelijk aantonen.

Werking transformator uitleggen.

Actieve elementen Stroomgeleiding door PN-junctie verklaren.

B

Diodes

Polarisatie van diode herkennen.

B

•

Werking van een diode

Belang diffusiepotentiaal bepalen.

B

•

Diodekarakteristiek

Diodekarakteristiek kunnen tekenen.

B

•

Bepaling van het werkpunt

Kenmerkende waarden kunnen aanduiden op grafiek.

B

•

Kenmerken van een diode

Belastingslijn kunnen tekenen in grafiek.

B

•

Doorslag van een gesperde diode

Horizontale Coördinatie labo elektronica.

Werkpunt kunnen bepalen.

B

•

Temperatuursafhankelijkheid

Verschil Si/Ge aantonen.

Waarden kunnen aflezen.

B

•

Equivalent schema van een diode

Slide ideale diodekarakteristiek.

Diodeweerstanden kunnen bepalen uit grafiek.

B

•

Vermogen bij een diode

Verschil statische en dynamische weerstand kennen.

B

Transparant Si/Ge diodekarakteristieken.

•

Technologie van diode

Dimensioneren van voeding.

B

•

De diode als kringelement

Werking kunnen verklaren.

B

•

De diode als gelijkrichter

Begrip stabilisatie kennen.

B

•

Afvlakschakelingen

Serieweerstand kunnen bepalen.

B

•

Spanningsvermenigvuldigers

Werking en grafiek verklaren.

B

Diode met universeel meettoestel doormeten. Diffusiepotentiaal meten met diodetest. Anode en kathode onderscheiden.

Toepassing maken. Praktische toepassing geven.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Zener- en Avalanche-effect kunnen omschrijven.

B

•

Zenerdiode

Invloed temperatuur kunnen omschrijven.

B

•

LED’s

Ontstaan kunnen aantonen.

B

−

Schottky diode

Verloop kunnen afleiden.

B

−

Varicap

Soorten diodes kunnen onderscheiden.

B

−

Fotodiode

Type kunnen bepalen aan de hand van data.

B

−

Laserdiode

Gedrag van een diode in een kring afleiden.

B

Begrenzerwerking bepalen.

B

Doel gelijkrichting weten.

B

Principiële werking kunnen uitleggen.

B

Verschil enkelzijdig / dubbelzijdig weten.

B

Schema’s kunnen tekenen en uitleggen.

B


Driefasig gelijkrichterschakelingen verklaren. Kenmerken kunnen afleiden. Gedrag buffercondensator.

B

Afvlakking met LC en RC filter.

B

Werking en gebruik bepalen. Werking en toepassing verklaren. Werking en gebruik bepalen. Werking en grafiek verklaren.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Opbouw van junctietransistor weten.

B

Transistoren

Pedagogisch-didactische wenken Datasheets en databoeken tonen.

Werking transistor

Kenmerken bepalen uit databoek.

Karakteristieken van een transistor

Soorten tonen.

Soorten en hun symbool kunnen onderscheiden.

B

•

Polarisatie kunnen uitvoeren.

B

•

Werking kunnen uitleggen.

B

Praktische toepassingen bespreken.

Karakteristieken kunnen tekenen.

B

Toepassingen maken.

Belastingslijn en instelpunt kunnen bepalen.

B

Horizontale coördinatie labo.

Parameters kunnen definiëren.

B

Golfvormen tonen met scoop. Toepassing berekening C-waarde. Gebruik toelichten. Belang aangeven. Types tonen en data zoeken.

Opstellingen kunnen tekenen.

B

•

Instelling van een transistor

Toepassingen maken.

Instelling kunnen berekenen.

B

•

Thermische stabilisatie van een transistor

Gevolg en belang aantonen.

Noodzaak thermische stabilisatie kunnen aantonen.

B

•

Basisschakelingen van een transistor

Opstellingen kunnen tekenen.

B

−

GES

Mogelijkheden in schema’s onderscheiden.

Gedrag en gebruik van de schakelingen kunnen toelichten.

B

−

GBS

−

GES

Opstelling kunnen verklaren.

Belang aanwijzen. Praktische toepassing aangeven. en met voorbeelden verklaren.

Schakelkarakteristiek kunnen tekenen.

•

Verschilversterker met discrete transistoren

Begrip schakeltijd kunnen definiëren.

•

De transistor als schakelaar

•

Technologie van transistoren

Data kunnen terugvinden.

B

Databoek gebruiken en gegevens overlopen.

Behuizing en aansluiting kunnen realiseren. Afkoeling kunnen bepalen.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Opbouw en werking van een FET kunnen uitleggen.

FET’s

Pedagogisch-didactische wenken Praktische aansluiting tonen.

Grafieken kunnen tekenen.

•

Werking

Soorten en hun symbool kunnen onderscheiden.

•

Grafieken

Polarisatie kunnen uitleggen en berekenen.

•

Instelling

Eigenschappen kennen.

•

Technologie

Soorten en hun symbool onderscheiden. Databoek gebruiken en types overlopen.

Schema kunnen bespreken. Data kunnen opzoeken.

Geïntegreerde schakelingen Opbouw van een OPAMP kunnen uitleggen.

OPAMPS

Databoek gebruiken.

Symbool en eigenschappen weten.

•

Ideale OPAMP

Aansluitingen opzoeken.

Begrip virtueel aardpunt kunnen definiëren.

•

Niet inverterende versterker

Demo werking schakelingen.

Aansluiting van een OPAMP kennen.

•

Verschilversterker


Opstelling niet inverterende versterker tekenen en kunnen verklaren.

•

Technologie

Opstelling en werking van een verschilversterker kunnen verklaren. Productbeschrijving van IC’s kunnen geven.


6.1.5

Eenheid: A5 Labo Elektriciteit/Elektronica (TV 40 lt)

Administratieve code: 007360 Algemene doelstelling van de eenheid In het labo wordt de cursist vertrouwd gemaakt met de meetapparatuur. Verschillende meetmethodes worden aangeleerd en aan de hand van een aantal opdrachten krijgen de cursisten een beter inzicht in de werking van de verschillende elektrische en elektronische componenten. De cursist meet karakteristieken van de halfgeleidercomponenten en ontwerpt, realiseert en optimaliseert schakelingen. •

De cursist kan werken met basisapparatuur uit de elektrometrie en de elektronica;

•

De cursist kan toelichting geven omtrent de nauwkeurigheid van een meting;

•

De cursist kan rekening houden met de inwendige weerstand van een meettoestel;

•

De cursist kan bij metingen in een gelijkstroomkring de theoretische wetmatigheden verifiëren;

•

De cursist kan bij metingen in een wisselstroomkring de theoretische wetmatigheden verifiëren;

•

De cursist kan de nauwkeurigheid van een meting bepalen;

•

De cursist kan schakelingen met diodes analyseren;

•

De cursist kan de werking van de schakelingen proefondervindelijk vaststellen;

•

De cursist kan schakelingen opbouwen;

•

De cursist kan informatiebronnen zoals datasheets gebruiken.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Soorten meettoestellen kunnen onderscheiden.

B

Verschil analoog-digitaal kennen.

B

Basis elektrometrie •

Basisbegrippen

Meetfouten en hun oorzaken kunnen bepalen.

B

•

Universeel meettoestel

Werking draaispoelmeter kunnen verklaren.

B

Kenmerken kunnen bepalen.

B

Universeel meter als A- meter en V- meter kunnen schakelen.

B

Voorschakel- en shuntweerstanden kunnen berekenen.

B

Doel en blokschema kennen.

B

Parameters kunnen instellen.

B

Soorten kunnen onderscheiden.

B

Bouw- en blokschema kennen.

B

Beeldvorming kunnen verklaren.

B

Begrip triggering kunnen uitleggen.

B

Instellingen kunnen uitvoeren.

B

Opstelling kunnen uitvoeren.

B

Kenmerken kunnen berekenen.

B

Meetfout kunnen bepalen.

B

Invloed meettoestel weerstand aantonen.

B

Waarden van spanningen en stroomsterkten in een gemengde weerstandskring kunnen meten.

B

Invloed van meerdere bronnen in een kring kunnen ondervinden.

B

Weerstandsbepaling met de Brug van Wheatstone kunnen schakelen en bepalen.

B

Pedagogisch-didactische wenken Belang meettechniek onderbouwen. Praktische metingen uitvoeren.

Signaalgeneratoren

Toestel instellen op bepaalde parameters. Praktische ervaring opdoen met toestel.

Oscilloscoop

Volt-ampère methode •

Bepalen van weerstand en vermogen bij DC

Elementaire netwerken

Praktische metingen uitvoeren.

•

Meting van een gemengde kring met weerstanden

•

Meting in een kring met meerdere bronnen

•

Brug van Wheatstone



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Een watt-meter praktisch kunnen schakelen.


Vermogenmeting


Gedrag van passieve elementen

Verschil lineaire, NTC- en PTC aantonen.

Faseverschuiving in de kring kunnen bepalen. Temperatuursinvloed bij weerstanden kunnen bepalen.

B

Wetmatigheden kunnen toepassen.

B

Verschil weerstand-impedantie kunnen aantonen.

B

Waarde van de zelfinductiecoëfficiënt kunnen bepalen.

B

Laad- en ontlaadcurves kunnen tekenen.

B

Wetmatigheden kunnen afleiden.

B

Waarde van de capaciteit van een condensator kunnen bepalen.

B

•

Gedrag van weerstanden −

•

Gedrag van spoelen −

•

Grafieken tekenen en besluiten trekken.

Temperatuursinvloed

L-waarde bepalen van spoelen.

Bepalen van de zelfinductiecoëfficiënt

Gedrag van condensatoren

Frequentiegedrag in grafiek bepalen.

−

Laden en ontladen van een condensator

Opname met schrijver en transiënt recorder

−

Bepalen van de capaciteitswaarde van een condensator

Invloed tijdsconstante bepalen. Frequentie-invloed tekenen.

kenmerken in serie en parallel RL, RC en RLC kringen kunnen meten.

B

Frequentiegedrag van AC-kringen bepalen en kunnen tekenen. Verloop van grafieken kunnen opnemen.

Wisselstroomkringen


•

Serie RL, RC en RLC

Frequentiegedrag uittekenen.

•

Parallel RL

Begrip verzwakking definiëren.

B

Diodes

B

•

Opname van de diodekarakteristiek

Opstellingen kunnen uitvoeren.

B

•

Golfvormen bij gelijkrichting

Parameters en rimpel kunnen verklaren.

B

Diffusiepotentiaal kunnen aanduiden.

Verschillende diodes gebruiken. Data types opzoeken in databoek/database. Horizontale coördinatie basis elektronica B4. Proefondervindelijk verloop tonen met scoop. Afvlakking bekijken. Opstellingen bekijken.

Element kunnen schakelen.

•

Stabilisatie met zenerdiode

Verloop uitgangsspanning kunnen opnemen.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Verloop van grafiek kunnen opnemen.

B

Transistoren Opname van de transistorkarakteristiek

Pedagogisch-didactische wenken Horizontale coördinatie basis elektronica B4.

Parameters kunnen afleiden.

B

•

Instelling van een transistor kunnen meten.

B

•

Instelling van transistoren

Instelpunt en belastingslijn kunnen tekenen.

B

•

Transistor als versterker

Opstelling kunnen uitvoeren en signalen aflezen.

B

•

Transistor als schakelaar

Versterking kunnen bepalen.

B

Vergelijken met theoretische berekeningen.

Opstelling kunnen uitvoeren en schakeltoestanden bepalen.

B

Doel van alle onderdelen weten.

Proefondervindelijk verloop tonen met curvetracer. Data types opzoeken in TORBASE.

Invloed van koppelen ontkoppelcondensatoren aantonen. Invloed instelpunt aangeven. Praktische schakeling maken. Schakeltijd opzoeken in database.

Opstelling uitvoeren en werking kunnen uitleggen.

•

Bistabiele multivibrator

Praktische schakeling kunnen uitvoeren.

FET

Werkpunt en versterking kunnen bepalen.

Instelling

Opstellingen kunnen realiseren.

OPAMP

Horizontale coördinatie basis elektronica B4. Data types opzoeken.

Werking kunnen nagaan.

•

Bepaling van de parameters

Horizontale coördinatie basis elektronica B4.

Parameters kunnen bepalen.

•

Werking inverterende versterker

Data types opzoeken.

Versterking kunnen bepalen.

•

Werking verschilversterker

Praktisch gebruik aangeven met praktische toepassing.

Met scoop signalen zichtbaar kunnen maken.

Praktische toepassing aangeven.


6.1.6

Eenheid: A6 Basis theoretische mechanica (TV 40 lt)

Administratieve code: 007361 Algemene doelstelling van de eenheid De cursisten maken kennis met de statica, kinematica en de dynamica die in de techniek veelvuldig worden gebruikt. Deze kennis is noodzakelijk om zonder problemen de meeste modules van het samenhangende deel “B. Mechanica” te kunnen beginnen. Deze eenheid heeft tot doel de belangstelling voor mechanica op het niveau hoger onderwijs bij de cursist te laten groeien. Er wordt naar gestreefd de cursisten de volgende vaardigheden bij te brengen: logisch redeneren en structureren; zin voor orde; probleemoplossend denken; oog hebben voor details; het belang inzien van het gebruik van de juiste SI - eenheden van grootheden bij het oplossen van vraagstukken; inzicht in verschillende begrippen en grootheden die regelmatig bij mechanica gebruikt worden; verbanden leggen tussen deze begrippen en grootheden. •

De cursist kan de logica en de opbouw van de eenheden van kracht en moment, positie, snelheid en versnelling, arbeid en vermogen toelichten;

•

De cursist kan een kracht ontbinden en de resultante van samenlopende krachten bepalen (grafisch, analytisch);

•

De cursist kan moment van een kracht en van een koppel bepalen;

•

De cursist kan niet-samenlopende krachten in een vlak samenstellen en resultante en resulterend moment bepalen (analytisch);

•

De cursist kan de ligging van de werklijn van de resultante bepalen;

•

De cursist kan het zwaartepunt van een samengestelde vlakke figuur bepalen;

•

De cursist kan het zwaartepunt van een eenvoudig samengesteld voorwerp bepalen;

•

De cursist kan het onderscheid tussen stabiel en instabiel evenwicht toelichten;

•

De cursist kan de eigenschappen van de verschillende steunpunten toelichten;

•

De cursist kan de evenwichtsvoorwaarden in een vlak en in de ruimte toelichten;

•

De cursist kan de reactiekrachten in de steunpunten van een lichaam, onderworpen aan een stelsel krachten, bepalen;

•

De cursist kan de wrijvingswetten toelichten;

•

De cursist kan de grenswrijvingskracht bepalen;

•

De cursist kan het verband tussen positie, tijd, afgelegde weg, snelheid en versnelling toelichten;

•

De cursist kan een eenparig rechtlijnige beweging berekenen volgens de bewegingsrichting;

•

De cursist kan het verband tussen tangentiele snelheid en hoeksnelheid toelichten;

•

De cursist kan een eenparig cirkelvormige beweging berekenen;

•

De cursist kan omvorming hoeksnelheid en toerental berekenen;


•

De cursist kan een eenparig veranderlijke rechtlijnige beweging berekenen volgens de bewegingsrichting;

•

De cursist kan de begrippen i.v.m. samengestelde beweging toelichten;

•

De cursist kan een eenparig rechtlijnige beweging volgens een rechte berekenen als een samengestelde beweging volgens de coördinaatassen;

•

De cursist kan een schuine worp berekenen als een samengestelde beweging volgens horizontale en verticale coördinaatassen;

•

De cursist kan de wetten van Newton toelichten;

•

De cursist kan het evenwicht van krachten bij een veranderlijke beweging toelichten;

•

De cursist kan de arbeid en het vermogen van een bewegende kracht (lineair of bij rotatie) bepalen;

•

De cursist kan het begrip mechanisch rendement van een ‘machine’ toelichten;

•

De cursist kan de wet van het behoud van energie toelichten;

•

De cursist kan de omvorming tussen kinetische en potentiële energie berekenen;

•

De cursist kan het verband tussen hoeksnelheid, normaalversnelling en centripetale kracht toelichten;

•

De cursist kan de centripetale kracht op een lichaam in een gebogen baan bepalen.

Beginsituatie •

Verplicht voorafgaande modules: geen.

•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!)


Statica Relaties kunnen maken met de praktijk.

B

Krachten

De formules kennen en kunnen toepassen.

B

•

Samenstellen en ontbinden van krachten

Vraagstukken kunnen oplossen.

B

•

Evenwijdige, hoekmakende en willekeurige krachten

•

Zwaartepunten en stabiliteit

•

Analytisch en grafisch het zwaartepunt bepalen van meetkundige figuren

Uit de definitie van evenwicht de evenwichtsvoorwaarden kunnen afleiden.

B

Evenwichtsleer

Grafische en analytische oplossingsmethoden.

Grafische en analytische oplossingsmethoden.

•

Evenwichtsvoorwaarden

•

Bepalen van de reactiekrachten bij coplanaire stelsels

•

Bewegingsweerstanden

•

Eenheden

Kinematica De eenheid kunnen afleiden uit de definities.

B

De eenparige rechtlijnige beweging Formules


B

•


B

•

Grafische voorstellingen

•

Toepassingen

De eenheid kunnen afleiden uit de definities.

B

Analytische oplossing op bord of transparant.

Eenparige cirkelvormige beweging De snijsnelheid, aanzet, inzet, omtreksnelheid


B

•


B

•

Overbrengingsmechanismen

•

Toepassingen




B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De eenheid kunnen afleiden uit de definities.

B

De veranderlijke beweging Versnelling, vertraging



B

•


B

•

Eenparig versnelde beweging

•

Eenparig vertraagde beweging

•

Vrije val en verticale worp

Definities kennen

B

Snelheden kunnen samenstellen

B


Samenstellen en ontbinden van bewegingen •

Begrip relatieve, absolute en sleepbeweging

•

Samenstellen van snelheden

•

Ontbinden van bewegingen

•

Eenheden

Horizontale worp en schuine worp. Men kan het verband leggen met het vak wiskunde en elektriciteit. Analytische oplossing op bord of transparant.

Dynamica Inzicht krijgen in de wetten van Newton.

B

Wetten van Newton

Toepassingen kunnen maken op het principe d’Alembert.

B

Beginsel of principe van d’Alembert

Kunnen omschrijven.

B

Arbeid Begrip

Praktische voorbeelden aantonen op transparant Vraagstukken oplossen en bespreken op transparant en bord.

Kunnen afleiden.

B

•

Toepassingen kunnen maken.

B

•

Eenheid en symbool

•

Arbeid verricht door een constante kracht

Kunnen omschrijven.

B

−

Bij rechtlijnige beweging

−

Bij cirkelvormige beweging

Vermogen Begrip

Vraagstukken oplossen en bespreken op transparant en bord.

Kunnen afleiden.

B

•


B

•

Eenheid en symbool

•

Vermogen kunnen bepalen bij een eenparige beweging



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Kunnen omschrijven.

B

Kunnen afleiden.

B


B

Kunnen omschrijven.

B

Energie

Kunnen afleiden.

B

•

Potentiële en kinetische energie


B

•

De wet van behoud van energie

•

Arbeidsvergelijking

Kunnen omschrijven.

B


B

Rendement

Pedagogisch-didactische wenken Vraagstukken oplossen en bespreken op transparant en bord.

Centripetale kracht •

Eenheden


6.1.7

Eenheid: A7 Tekenen en schema-analyse (TV 40 lt)

Administratieve code: 007362 Algemene doelstelling van de eenheid Technische tekeningen zijn niet weg te denken in de richting elektromechanica. De cursist verwerft inzicht in technisch tekenen en kan hierbij gebruik maken van een CAD – programma. Deze eenheid heeft tot doel de belangstelling voor elektromechanisch tekenen op het niveau hoger onderwijs bij de cursist verder te laten groeien. Bij dit vak wordt ernaar gestreefd de cursisten aan de hand van tekenopdrachten tekeninzicht en ruimtelijk inzicht te laten krijgen waarbij er oog is voor details en zin voor orde. •

De cursist kan een eenvoudige 2D-tekening maken in een universeel tekenpakket;

•

De cursist kan tekenpakket instellen voor het gemakkelijk tekenen van schema's;

•

De cursist kan bibliotheekelementen oproepen en invoegen in een tekening;

•

De cursist kan bibliotheekelementen aanmaken;

•

De cursist kan grafische symbolen in pneumatische, hydraulische, elektrische, processchema's correct interpreteren;

•

De cursist kan bestaande schema's wijzigen en nieuwe schema's aanmaken;

•

De cursist kan eenvoudige schema’s analyseren.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De basisinstellingen van een tekening kunnen ingeven.

B

Afmetingen tekenruimte instellen Snap/ grid

Pedagogisch-didactische wenken In het computerprogramma de nodige instellingen ingeven en wijzigen.

Ortho Polar Units Layers Een tekening op de computer kunnen openen, bewaren en printen.

B

Printerinstellingen Papierformaten

Een eenvoudige tekening aanmaken, opslaan en uitprinten.

Pendikten Schaal Modelspace/ paperspace De basishandelingen voor het aanmaken van een tekening kunnen uitvoeren.

B

Lijn, rechthoek, cirkel Tekst

Aan de hand van oefeningen de verschillende basishandelingen aanleren.

Coördinatenstelsel Absoluut/relatief Offset Zoom/pan Object-snap Selecteren van entiteiten Wijzigen van tekeningselementen Manipulaties: kopiëren Arceren



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Symbolen kunnen aanmaken en invoegen in een tekening en kunnen uitvoeren.

Aanmaak symbolen

Pedagogisch-didactische wenken Aanmaken van een symbolenbibliotheek.

Opslaan

Bestaande bibliotheken opzoeken en gebruiken.

Organisatie van een bibliotheek Block Opvraag en invoegen van symbolen Een titelhoek volgens de geldende normalisatie kunnen tekenen.

B

Opstellen van de titelhoek en legende

De tekenopgaven afwerken met een titelhoek en/ of legende.

Het gebruik van layers kunnen toepassen

B

Organisatie van layers

Aan de hand van kleine ontwerpen het werken met layers toepassen.

Instellingen Aanmaken van een nieuwe layer Werkmethode voor de opbouw van een tekening Een tekening kunnen bematen.

B

Dimensies Instellingen Lineaire, straal, diameter, hoekmaten Toleranties

De geldende normalisatie kennen en kunnen toepassen.

B

Raadplegen van normalisatiebladen Toepassen van de normalisatie op de verschillende aspecten van een tekening Nodige aanzichten/ doorsneden

Normalisatiebladen beschikbaar houden. Bij verschillende tekenobjecten verwijzen naar de betreffende normalisatiebladen.

Afmetingen Schroefdraad Passingen/ oppervlakteruwheid Een bestaand plan kunnen lezen en interpreteren.

Basisschema’s lezen Alle onderdelen benoemen

Aan de hand van “tekeningleesoefeningen” deze vaardigheden aanleren.


7 Module: B MECHANICA (400 lt) 7.1.1

Eenheid: B1 Mechanica/sterkteleer (TV 80 lt)

Administratieve code: 007363 Algemene doelstelling van de eenheid Bij het ontwerpen van machineonderdelen of constructieonderdelen is sterkteleer nodig om de specifieke karakteristieke grootheden te berekenen of te controleren. Daarom worden in deze module de basisbegrippen uit de statica verder uitgewerkt. De cursisten maken kennis met verschillende begrippen in verband met sterkteleer die in de techniek veelvuldig terug te vinden zijn. Nadat de cursisten deze basiskennis verwerkt hebben, begrijpen zij beter het doel van de sterkteleer. •

De cursist kan vraagstukken in verband met trek en druk oplossen;

•

De cursist kan de normaalspanningen in een vlakke doorsnede berekenen;

•

De cursist kan in eigen woorden uitleggen wat optredende schuifspanningen zijn;

•

De cursist kan de begrippen i.v.m. traagheidsgrootheden toelichten;

•

De cursist kan aangeven wanneer een staaf op zuivere buiging belast wordt;

•

De cursist kan de spanningsverdeling bij enkelvoudige vlakke buiging in een doorsnede tekenen en uitleggen;

•

De cursist kan aangeven hoe de plaats van het maximaal buigend moment bij een op buiging belaste balk kan gevonden worden;

•

De cursist kan vraagstukken in verband met buiging en afschuiving oplossen;

•

De cursist kan enkele wringingsverschijnselen opnoemen bij eenvoudige wringing bij ronde staven;

•

De cursist kan de mogelijke oorzaken opnoemen van het knikverschijnsel;

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden



Het doel van de sterkteleer kunnen verwoorden.

B

Het doel van de Sterkteleer

Met praktische voorbeelden verduidelijken

De verschillende soorten belastingen kunnen onderscheiden.

B

Soorten belastingen

Met praktische voorbeelden verduidelijken

De begrippen kunnen verklaren en kunnen tekenen bij een gegeven belasting.

B

Het ontstaan, de grootte en het verloop van de inwendige krachten kunnen aangeven en verklaren.

B

•

Geconcentreerde belasting (puntbelasting)

•

Gelijkmatig verdeelde belasting (lijnen vlakbelasting)

•

Ongelijkmatig verdeelde belasting

Inwendig evenwicht Inwendige krachten

Studie van krachten bij praktische torpassingen zoals bv. verspanen, ponsen, dieptrekken, doorbuigen.

Normaalkracht Dwarskracht Buigmoment Wringmoment

De begrippen kunnen definiëren en verklaren.

B

Spanningen •

Normaalspanning

•

Tangentiaalspanning

Duidelijk het verschil tussen kracht en spanning aantonen. Willekeurige spanning ontbinden in normaal- en tangentiaalspanning.

De begrippen bij de wet van Hooke op praktische voorbeelden kunnen toepassen.

B

De trekcurve

Aandacht vestigen op het nietlineaire verloop van spanning bij materialen.

Het begrip toelaatbare spanning kunnen definiëren en met eigen woorden toelichten.

B

Toelaatbare spanning (vloeigrens)

Gebruik maken van normen,…

De toelaatbare spanning in functie van de belasting kunnen bepalen.

B

De grootte van de veiligheidscoëfficiënt voor statische en dynamische belastingen kunnen opzoeken.

B

Veiligheidscoëfficiënt

Gebruik maken van normen, diagrammen,…



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Het verschijnsel vermoeiingsbreuk kunnen verklaren.


Vermoeiing

De oorzaken van vermoeiingsbreuk kunnen opsommen en toelichten. De begrippen trek en druk begrijpen en kunnen omschrijven.

B

Trek en druk

Werktuigonderdelen op trek of druk belast kunnen berekenen.

B

Berekeningsvoorbeeld maken van:

De invloed van het eigengewicht en doorsnedeverandering en de invloed van de temperatuur op de materiaalspanning kunnen berekenen.

B

schroefdraadverbindingen en aanhaalbelasting;

Spanning ten gevolge van een normaalkracht

De trekspanning in een kabel, in een riem en in een bout berekenen.

een krimpverbinding; de plaatdikte van een dunwandig drukvat.

Het begrip afschuiving begrijpen en kunnen omschrijven.

B

De schuifspanning bij enkele werkstuktoepassingen kunnen bepalen.

B

Afschuiving

Illustreren met een praktische berekening van bv.: ponsen klinkverbinding lijmverbinding stelpennen spieën.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Het begrip vlakke buiging met eigen woorden kunnen omschrijven en de hieraan verbonden voorwaarden toelichten.

B

Het begrip neutrale lijn verduidelijken en kunnen omschrijven.

B

De begrippen in functie van vlakke doorsneden: enkelvoudige figuren, samengestelde doorsneden, kunnen verwoorden en verduidelijken.

B

Buiging •

Pedagogisch-didactische wenken Vertrekken van een ligger waarvan men de vervorming kan waarnemen en analyseren

Traagheidsgrootheden

Met eenvoudige berekeningsvoorbeelden uit de werktuigbouwkunde inzicht bijbrengen.

De formules voor het berekenen van de traagheidsmomenten op enkelvoudige en samengestelde figuren praktisch kunnen toepassen. De formules voor het berekenen van het traagheidsmoment bij een evenwijdige verschuiving van de as kennen, toelichten en kunnen toepassen. De buigspanning bij enkele werkstukken kunnen bepalen

B

•

Buigspanning

Met berekeningsvoorbeelden uit de werktuigbouwkunde inzicht bijbrengen.

Het weerstandsmoment in een doorsnede van een lichaam kunnen bespreken en berekenen bij praktische toepassingen.

B

•

Weerstandsmoment

Met berekeningsvoorbeelden uit de werktuigbouwkunde inzicht bijbrengen.

De begrippen momentenlijn en dwarskrachtenlijn kunnen omschrijven.

B

•

Momenten- en dwarskrachtenlijn

Met toepassingsvoorbeelden inzicht bijbrengen.

Het verloop van de momentenlijn en van de dwarskrachtenlijn kunnen toelichten, tekenen en berekenen op eenvoudige toepassingsvoorbeelden.

B

Het begrip wringing kunnen uitleggen

B

Wringing

Het wringmoment bij enkele werkstuktoepassingen kunnen toelichten en bepalen.

B

•

Torsiemoment van een overbrengingsas

De formule begrijpen en kunnen toepassen.

B

•

Wringingsformule

De wringspanning bij enkele toepassingen van werkstukken kunnen bepalen.

B

•

Wringspanning

Berekening maken van een torsiestang.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Het verschijnsel knik kennen en kunnen toelichten.

B

Knik

Het begrip samengestelde belasting met eigen woorden kunnen verduidelijken.

Samengestelde belasting

De basisformules kunnen toelichten en gebruiken op toepassingen van werktuigonderdelen.

Buiging en trek of druk

Pedagogisch-didactische wenken Duidelijk het verschil aantonen tussen druk en knik.

Normen en catalogi gebruiken. Met berekeningsvoorbeelden uit de werktuigbouwkunde inzicht bijbrengen.


7.1.2

Eenheid: B2 Basis toegepaste mechanica (TV 40 lt)

Administratieve code: 007364 Algemene doelstelling van de eenheid Mechanische machines zijn in deze moderne wereld niet meer weg te denken. Alle toestellen en machines zijn opgebouwd uit verschillende onderdelen, die door middel van uiteenlopende bevestigingsmethoden samengebracht zijn. De afzonderlijke onderdelen zijn zorgvuldig ontworpen naar een feilloze functionering en het geheel vormt een mechanische constructie die het handmatige werk in een modern bedrijf tot een minimum beperkt en de kwaliteit naar de perfectie doet streven. Om dit te kunnen verwezenlijken is een gedegen kennis van de nodige werktuigonderdelen noodzakelijk. Deze eenheid heeft dan ook als doel de cursist vertrouwd te maken met de principes, de technologie en de berekening of juiste keuze van al de nodige componenten om een gehele machine op te bouwen en/of te onderhouden. Alle afzonderlijke onderdelen zijn van levensbelang alsook de correcte verbinding van deze onderdelen tot een groter geheel. Door bij de basis te starten kunnen de cursisten stap voor stap de nodige kennis verwerven om zo de opbouw van industriële machine te kunnen begrijpen en de noodzakelijke onderdelen verantwoord te kunnen kiezen en/of berekenen. •

De cursist kan de werking van mechanismen toelichten;

•

De cursist kan de werking van eenvoudige werktuigen toelichten;

•

De cursist kan de benodigde kracht en verplaatsing bepalen;

•

De cursist kan benodigde arbeid en vermogen bepalen;

•

De cursist kan de werking van overbrengingen toelichten;

•

De cursist kan de verschillende soorten tandwieloverbrengingen toelichten;

•

De cursist kan de overbrengingsverhoudingen van een tandwielkast berekenen;

•

De cursist kan de afmetingen van een tandwiel bepalen;

•

De cursist kan de vaste verbindingen toelichten;

•

De cursist kan de verschillende schroefdraadverbindingen toelichten;

•

De cursist kan de uitvoering en de werking van askoppelingen toelichten;

•

De cursist kan de werking van kogelaandrijving toelichten;

•

De cursist kan het gebruik van de verschillende kogellageringen toelichten;

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Verschillende soorten herkennen.

B

Overbrengingsmechanisme

De montage van de onderdelen inzien.

B

Kruk - Drijfstangmechanisme

De onderdelen op een machine kunnen aanduiden.

B

Nokkenmechanismen Eenvoudige werktuigen Overbrengingen Riemoverbrengingen

Pedagogisch-didactische wenken Mechanismen aantonen op transparant Behandel bij voorkeur telkens: soorten, constructie en toepassingsgebieden Aandacht voor het ISOpassingsstelsel

Tandwieloverbrengingen Vaste verbindingen Klinkverbindingen Lasverbindingen Askoppelingen Vaste Koppelingen Kogelaandrijving en -lagering Verschillende soorten herkennen.

Kruk - sleufmechanisme

De montage van de onderdelen inzien.

Katrollen, takels en windassen

De onderdelen op een machine kunnen aanduiden.

Kettingwieloverbrenging Wrijvingswieloverbrenging Pers en Krimpverbindingen Beweegbare koppelingen

Mechanismen aantonen op transparant Behandel bij voorkeur telkens: soorten, constructie en toepassingsgebieden Aandacht voor het ISOpassingsstelsel

Elastische koppelingen In- en uitklink koppelingen Automatische koppelingen


7.1.3

Eenheid: B3 Materiaalkunde (TV 40 lt)

Administratieve code: 007365 Algemene doelstelling van de eenheid Bij het ontwerpen van machine- en constructieonderdelen is een basiskennis van de verschillende materialen zeker van groot belang. Materiaalleer is dan ook te beschouwen als een steunvak voor verschillende mechanische vakken. Belangrijke traditionele materialen komen aan bod maar ook nieuwere materialen worden onder de loep genomen. Het belangrijkste doel van deze eenheid is informatie te verschaffen die van nut is om op een verantwoorde manier materialen te kunnen kiezen rekening houdend met de beperkingen ervan. De cursist moet in staat zijn om de beproeving, de structuren en eigenschappen van enkele materialen te beschrijven. In de lablessen is het eventueel belangrijk om de karakteristieke materiaaleigenschappen te bepalen aan de hand van statische en dynamische beproevingsmethoden. •

De cursist kan de begrippen elasticiteit, bros, hard, week in eigen woorden weergeven;

•

De cursist kan uit het verloop van de trekkromme materiaaleigenschappen afleiden;

•

De cursist kan gegevens uit een toestandsdiagram aflezen;

•

De cursist kan een aantal warmtebehandelingen van staal toelichten;

•

De cursist kan enkele eigenschappen en toepassingen van veel voorkomende materialen beschrijven;

•

De cursist kan in eigen woorden uitleggen waarom composietmaterialen gebruikt worden;

•

De cursist kan het verschil tussen thermoplasten, thermoharders en elastomeren in eigen woorden weergeven;

•

De cursist kent minstens 2 mechanische beproevingsmethoden;

Beginsituatie






B/U

Leerinhouden



Het belang van materialenleer kunnen toelichten.

B

Inleiding

De materialen kunnen indelen.

B

Indeling van de materialen

De materiaaleigenschappen kunnen toelichten.

B

Materiaaleigenschappen

De begrippen elasticiteit, bros, hard, week in eigen woorden weergeven.

B

Fysische eigenschappen, mechanische, elektrische, technologische en scheikundige eigenschappen.

Uit het verloop van de trekkromme materiaaleigenschappen kunnen afleiden.

B

Trekkromme

Verloop ervan grafisch weergeven.

Ferrometalen kunnen indelen.

B

Ferrometalen

Beginselen toelichten uit de metallurgie. Indeling van ferrometalen: staal en gietijzer. Aanduiding en benaming van gelegeerd en ongelegeerd staal.

Een aantal warmtebehandelingen van staal kunnen toelichten.

B

Warmtebehandelingen

Het onderscheid tussen ferrometalen en non-ferrometalen kunnen toelichten.

B

Non-ferrometalen

Een toestandsdiagram kunnen aflezen.

B

Toestandsdiagram

Het verschil tussen thermoplasten, thermoharders en elastomeren kunnen uitleggen.

B

Kunststoffen

Het gebruik van composietmaterialen kunnen verklaren.

B

•

Thermoplasten

•

Thermoharders

•

Elastomeren

Enkele belangrijke legeringen opsommen en de benamingen en handelsvormen toelichten.

Toelichten aan de hand van voorbeelden.

Composieten


7.1.4

Eenheid: B4 Thermodynamica (TV 40 lt)

Administratieve code: 007366 Algemene doelstelling van de eenheid Om goed met technische machines te kunnen omgaan en ze te kunnen onderhouden is een grondige kennis nodig van de werking van de machines en de principes waarop ze steunen. Deze eenheid geeft de cursisten een eerste kennismaking hiermee. Deze kennis is essentieel om verscheidene technische toepassingen te kunnen begrijpen. De nadruk ligt op het leren begrijpen van toestandsveranderingen en energieomzettingen, het leren lezen en tekenen van toestandsdiagrammen en het leren gebruiken van tabellen •

De cursist kan de basisgaswetten in eigen woorden weergeven;

•

De cursist kan energiestromen uit een toestandsdiagram afleiden;

•

De cursist kan de betekenis en formulering van de eerste hoofdwet in eigen woorden weergeven;

•

De cursist kan begrip verwerven van het thermodynamisch gedrag van een open systeem;

•

De cursist kan de kwalitatieve formuleringen van de tweede hoofdwet omschrijven;

•

De cursist kan processen waarin “energie” een rol speelt, ontleden naar rendement en omzettingen van energievormen;

•

De cursist kan vraagstukken rond energieomzettingen oplossen;

•

Theoretische principes kunnen toepassen om praktische problemen inzake pompen, compressoren en ventilatoren op te lossen.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Verschillende soorten warmte kunnen benoemen.

B

De nulde hoofdwet a.d.h.v. een passende figuur kunnen uitleggen.

B

De betekenis en formulering van de eerste hoofdwet voor gesloten systemen kunnen weergeven.

B

Het verschil tussen een open en een gesloten systeem kennen.

B

Verschillende thermodynamische toestandsgrootheden kunnen opnoemen.

B

Het verschil is tussen een omkeerbaar en een niet omkeerbaar proces kunnen verklaren.

B

De wet van Dalton in formulevorm kunnen neerschrijven en verklaren.

B

De begrippen inwendige energie, volumearbeid, ideaal gas en enthalpie kunnen uitleggen.

B

Vraagstukken rond energieomzettingen en de eerste hoofdwet kunnen oplossen.

B

De basisgaswetten kunnen weergeven.

B

Vraagstukken i.v.m. toestandveranderingen in gesloten systemen kunnen oplossen.

B


Begrippen uit de thermodynamica •

Warmte

•

De nulde hoofdwet

De eerste hoofdwet •

Ervaringswet over behoud van energie

•

Systeem en omgeving

•

Toestandsgrootheden

•

Processen

•

Gasmengsels – Wet van Dalton

•

De eerste hoofdwet voor gesloten systemen

•

Inwendige energie

•

Volumearbeid

•

Ideaal gas

•

Formuleringen van de eerste hoofdwet

•

Enthalpie

Toestandsveranderingen in gesloten systemen •

Polytrope processen

•

Arbeid en warmte

•

Bijzondere polytropen



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Het verschil is tussen een positief en een negatief kringproces kunnen verklaren.

B

Het thermisch rendement bij een positief kringproces kunnen verklaren.

B

Processen waarin “energie” een rol speelt, kunnen ontleden naar rendement en omzettingen van energievormen.

B

Het Carnot kringproces in een p-V - diagram kunnen voorstellen.

B

Een negatief kringproces in een p-V - diagram kunnen voorstellen en er de warmte - en arbeidsstromen op kunnen aanduiden.

B

Wat bedoeld wordt met het warmteproductiegetal of COP bij een warmtepomp kunnen uitleggen.

B

De warmtepompcyclus a.d.h.v. een passende figuur kunnen uitleggen.

B

Het thermodynamisch gedrag van een open systeem kunnen verklaren.

B

De betekenis en formulering van de eerste hoofdwet voor open systemen kunnen weergeven.

B

Eigenschappen van een stationair proces kunnen opnoemen.

B

Technische toepassingen van stationaire processen thermodynamisch kunnen toelichten.

B

Vraagstukken rond energieomzettingen kunnen oplossen.

B

De kwalitatieve formuleringen van de tweede hoofdwet kunnen omschrijven.

B

Inzien dat men over tenminste twee warmtereservoirs van verschillende temperatuur dient te beschikken om een kringproces mogelijk te maken.

B


Kringprocessen •

Positieve kringprocessen

•

Thermisch rendement

Carnot kringproces en negatieve kringprocessen •

Carnot kringproces

•

Negatieve kringprocessen

Warmtepomp en warmteproductiegetal •

Warmteproductiegetal

•

Warmtepompcyclus

Toestandsveranderingen in open systemen •

Inleiding

•

Massabalans van een open systeem

•

Eerste hoofdwet voor open systemen

•

Stationaire processen −

Toepassingen

De tweede hoofdwet: entropie •

Tweede hoofdwet

•

Entropie

Het begrip entropie kunnen beschrijven.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Bij het maken van vraagstukken i.v.m. thermodynamica tabellen kunnen gebruiken.

B

Energiestromen uit een toestandsdiagram kunnen afleiden.

B

Enkele belangrijke toestandsdiagrammen bij de thermodynamica kunnen lezen en tekenen.

B

Toestandsdiagrammen •

Inleiding

•

Tabellen

•

Diagram

Enkele belangrijke toestandsdiagrammen bij de thermodynamica kunnen lezen en tekenen. In een T-s - diagram de gemiddelde temperatuur van een warmtetoevoer en een warmteafvoer van een omkeerbaar kringproces kunnen aanduiden. In een T-s - diagram het thermisch rendement van een omkeerbaar kringproces kunnen aanduiden.


−

p-V

−

p-h

−

T-s

−

h-s

Warmtetoevoer en warmteafvoer •

Gemiddelde temperatuur

•

Thermisch rendement


7.1.5

Eenheid: B5 Pompen, ventilatoren, compressoren (TV 40 lt)

Administratieve code: 007367 Algemene doelstelling van de eenheid De productie in de meeste industriële bedrijven is op de goede werking van de arbeidswerktuigen gesteund. Daarom wordt er ruime aandacht aan de installatie en het gebruik van de pomp besteed. Het gebruik van karakteristieken komt hierbij aan bod. Naast de verschillende soorten ventilatoren, wordt er ook bekeken hoe je de karakteristieken ervan kunt aanpassen. Voor de productie van perslucht worden compressoren gebruikt. Kennis hebben van de werking van deze compressoren is dan ook essentieel. Deze eenheid heeft tot doel de cursisten vertrouwd te maken met verschillende begrippen en grootheden die regelmatig worden toegepast bij energietransport. Het is de bedoeling om van bestaande aggregaten de werking en het gebruik wetenschappelijk te verklaren en in te zien. Er wordt naar gestreefd de cursisten probleemoplossend te laten denken bij het wegwerken van storingen. •

De cursist kan de essentie aangeven van basiswetten in hydrostatica en hydrodynamica;

•

De cursist kan de continuïteitsvergelijking toepassen;

•

De cursist kan toepassingen van de wet van Bernouilli bespreken;

•

De cursist kan drukverlies in leidingen berekenen;

•

De cursist kan de werking van een zuigerpomp verklaren;

•

De cursist kan de opbrengst van een zuigerpomp berekenen;

•

De cursist kan het verband tussen druk en opvoerhoogte berekenen;

•

De cursist kan vermogen bepalen;

•

De cursist kan de werking van een centrifugaalpomp verklaren;

•

De cursist kan karakteristieken bespreken en gebruiken;

•

De cursist kan begrip cavitatie uitleggen;

•

De cursist kan omschrijven wat NPSH is;

•

De cursist kan de ideale gaswet verwoorden en toepassen;

•

De cursist kan uitwisseling van warmte en arbeid bij compressie verklaren;

•

De cursist kan de werking van compressoren verklaren;

•

De cursist kent het verschil tussen compressoren en ventilatoren;

•

De cursist kan de werking van ventilatoren verklaren.


Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De essentie van basiswetten in hydrostatica en hydrodynamica kunnen aangeven.

B

De continuïteitsvergelijking kunnen toepassen.

B

Toepassingen van de wet van Bernoulli kunnen bespreken

B

Drukverliezen in leidingen kunnen berekenen.

B


Basiswetten hydrostatica en hydrodynamica

Pompen Kunnen terugvinden van onderdelen op schematische tekening.

B

Werking en constructie kunnen verklaren van de dubbelwerkende zuigerpomp.

B

Zuig- en pershoogte kunnen definiëren.

B

Doel en werking van zuig- en perswindketel kunnen uitleggen.

B

Uit opvoerhoogte en volumestroom het theoretische vermogen kunnen bepalen.

B

Het principe van de centrifugaalpompen bepalen.

B

Werking en constructie kunnen verklaren van de centrifugaalpomp.

B

De pompen leidingkarakteristieken kunnen verklaren bij een centrifugaalpomp.

B

Zuigerpompen •

De onderdelen

•

De werking

•

De zuig- en pershoogte

•

Windketels

•

Rendementen en vermogen

Zuigerpomp tonen. Aan de hand van voorbeelden het vermogen berekenen De nadruk leggen op NPSH.

Centrifugaalpompen

Centrifugaalpomp tonen.

•

Doelstellingen

•

Bouw en werking

•

Rendementen en vermogen

•

Opgaven

•

Pomp- en leidingkarakteristieken

De verschillende onderdelen aantonen. Pomp- en leidingkarakteristieken op transparant aantonen en bespreken.



B/U

Leerinhouden



Compressoren De constructie van de zuigercompressor kunnen verwoorden.

B

Het p-V diagram van een zuigercompressor kunnen verklaren.

B

De tussendrukken kunnen bepalen bij meertrapscompressoren.

B

De tussenkoeling bij meertrapscompressoren kunnen verklaren. De constructie en de werking van de centrifugaalcompressor kunnen verklaren.

B

Zuigercompressoren •

Soorten

•

Doelstelling

•

Constructie

•

p-V diagram

•

Tussendrukken

•

Tussenkoeling

Zuigercompressor tonen op transparant en de verschillende onderdelen bespreken. Aan de hand van praktijkvoorbeelden het p-V diagram bespreken

Centrifugaal compressor

Behandel onder andere :

Volumetrische compressoren

Schroefcompressoren

De constructie en de werking van andere volumetrische compressoren kunnen verklaren.

Lamellencompressor Roots compressor

Ventilatoren De constructie en de werking van de ventilatoren kunnen verklaren.

B

Radiale Axiale


7.1.6

Eenheid: B6 Pneumatica (TV 80 lt)

Administratieve code: 007368 Algemene doelstelling van de eenheid Bij het rationaliseren, mechaniseren en automatiseren van arbeidscycli is de pneumatische apparatuur een bijzondere plaats gaan innemen. Perslucht is dan ook niet meer weg te denken uit een modern industrieel bedrijf. In de automatisering wordt pneumatiek gebruikt voor de aandrijving van mechanische onderdelen of de sturing van machines. Voor het ontwerpen, bouwen en onderhouden van pneumatische installaties is een grondige kennis van de pneumatische technologie vereist om zo een lange levensduur, een snelle montage en een energiezuinige werking van de installaties te garanderen. Deze eenheid heeft tot doel de cursisten vertrouwd te maken met de principes, de technologie, de functies en het toepassingsgebied van pneumatische vermogens- en besturingselementen. Ze te laten kennis maken met pneumatiek teneinde het vakgebied te leren kennen om zo te komen tot het begrijpen van schema's, het lezen van symbolen en het begrijpen van de werking van de basiscomponenten. Een inzicht verwerven in de opbouw en noodzakelijke onderhoudswerken die aan een persluchtinstallatie dienen uitgevoerd te worden om aldus zo kostenbesparend mogelijk te kunnen werken. Er wordt naar gestreefd de cursisten probleemoplossend te laten denken bij de opbouw, de controle en het storingszoeken bij pneumatische schakelingen •

De cursist kan de werking en de opbouw van een persluchtinstallatie omschrijven;

•

De cursist weet waarvoor de verschillende soorten cilinders gebruikt worden;

•

De cursist kan de functie en de werking van de verschillende ventielen verklaren;

•

De cursist kan de grafische symbolen correct interpreteren;

•

De cursist kan de bijzondere schakelingen verklaren en gebruiken in toepassingen;

•

De cursist kan een (elektro)pneumatische volgordebesturing analyseren en ontwerpen met de schakelformule-methode;

•

De cursist kan een (elektro)pneumatische volgordebesturing analyseren en ontwerpen met de functiediagram-methode;

•

De cursist kan de functies van de persluchtconditionering weergeven;

•

De cursist kan een (elektro)pneumatische volgordebesturing ontwerpen, met alle nodige schema's en keuze van componenten.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Verschillende toepassingen van perslucht kunnen opsommen

B

Toepassingen binnen de automatisatie kunnen opsommen.

B

Toepassingsgebied.

Pedagogisch-didactische wenken Gebruik van ISO normen aanbieden in overeenstemming met het lesonderwerp. O.a. Perslucht bij het verstuiven, straalstralen, transporteren, roteren, automatiseren, enz. Klemmen, hijsen, sorteren, vullen, openen, sluiten, ponsen, lassen, stempelen, roeren, trillen, ….

Het doel en de werking van de onderdelen van de luchtconditionering kunnen verklaring.

B

Luchtconditionering

Luchtfilters, drukreduceerventielen, olievernevelaar.

Symbolen kunnen gebruiken.

B

Apparatuur

Enkelwerkende, dubbelwerkende, duplex cilinder, slagcilinder, draaicilinder, weerstandcilinders, membraancilinders en bijzondere cilinders.

Constructie en werking kunnen verklaren.

B

Cilinders kunnen terugvinden in catalogi afhankelijk van hun toepassing.

B

Cilinders

Berekeningen op cilinders uitvoeren.

Montage- en demontagevoorschriften kennen. Cilinders kunnen gebruiken in toepassingen de eindafremming kunnen regelen.

•

B



B/U

Leerinhouden

uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Symbolen van verschillende soorten ventielen kunnen gebruiken.

B

Constructie en werking van verschillende soorten ventielen kunnen verklaren.

B

Verschillende soorten ventielen afhankelijk van hun toepassing kunnen terugvinden.

B

Ventielen •

Mono- en bistabiel

•

Bedieningswijze

•

Bijzondere ventielen

Pedagogisch-didactische wenken Behandel o.m. bij de bediening handbediend, mechanisch, pneumatisch en elektrisch en bij de bijzonderdere ventielen heeft men aandacht voor o.a. het smoorventiel, de terugslagklep, het snelontluchtingsventiel, …

Montage- en demontagevoorschriften van verschillende soorten ventielen kennen. Verschillende soorten ventielen kunnen gebruiken in eenvoudige toepassingen.

B

Mogelijke fouten van verschillende soorten ventielen kunnen opsporen.

B

Schema’s met cilinders kunnen opstellen.

B

Schema’s met cilinders kunnen uitvoeren en fouten kunnen opsporen.

B

Elektro-pneumatische schema’s kunnen ontleden.

B


B

Hydro-pneumatische schema’s kunnen toelichten.

Opstelling kunnen maken.

Schakelschema’s •

Basisschakeling (van handbediend tot automatisch heen en weer)

•

Logische functies (EN-, OF-, …)

•

Tijdschakelingen

•

Twee handenbeveiliging

•

Volgordeschakelingen

Voorbeelden van instrumenten tonen. Elementen aansluiten op didactische borden.

Elektro-pneumatiek

Schema’s.

Hydro-pneumatiek

Voorbeelden van instrumenten tonen.

•

Hydro - pneumatische voeding

•

Hydro - pneumatische positionering

•

Olie - remcilinder

Montage

Elementen aansluiten op didactische borden. Monteren van koppelingen, ventielen, leidingen en cilinders. Verbinden van persluchtleidingen.



B/U

Leerinhouden

uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Inzicht verwerven in het toepassen van de simulatieprogramma’s. Snel en zorgvuldig kunnen ontwerpen van eenvoudige schakelingen.

Gebruik van software en simulatieprogramma’s

Pedagogisch-didactische wenken Werken op houten didactische montage panelen. Gebruik maken van de aanwezige simulatieapparatuur.


7.1.7

Eenheid: B7 Toegepaste mechanica (TV 80 lt)

Administratieve code: 007369 Algemene doelstelling van de eenheid Hydraulische toepassingen hebben in de laatste decennia een zo belangrijke uitbreiding genomen, dat zij in alle takken van de industrie ingang hebben gevonden. Dit houdt dan ook in, dat vele technici meer en meer geconfronteerd worden met hydraulische installaties en hun toepassingen. De kennis die de cursisten opgedaan hebben in de mechanische basisvakken, kunnen in deze eenheid dan ook aan de praktijk worden getoetst. Het is de bedoeling de werking en het gebruik van enkele aggregaten technisch te verklaren. Deze eenheid heeft als doel de cursisten vertrouwd te maken met de principes en de technologie van enkele metingen. Ze maken kennis met de meetapparatuur, interpreteren meetwaarden, en stellen karakteristieken op. •

De cursist kan vraagstukken i.v.m. theoretische mechanica oplossen;

•

De cursist kan metingen uitvoeren op een pompinstallatie;

•

De cursist kan metingen uitvoeren op een ventilator;

•

De cursist kan fundamentele verschijnselen in hydraulische systemen uitleggen;

•

De cursist kan de grafische symbolen correct interpreteren;

•

De cursist kan eigenschappen van hydraulische vloeistoffen omschrijven en de aanduiding van hydraulische vloeistoffen interpreteren;

•

De cursist kan de constructie en werking van de stuur- en regelkleppen verklaren;

•

De cursist weet hoe hydraulische energie verdeeld wordt;

•

De cursist kan de functie en werking van de hulpcomponenten aangeven;

•

De cursist kan hydraulische schakelingen analyseren en toepassen.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden



Vraagstukken i.v.m. theoretische mechanica kunnen oplossen.

B

Vraagstukken i.v.m. theoretische mechanica

Toepassingen uit de theoretische mechanica kunnen hier worden uitgewerkt.

Metingen op een pompinstallatie kunnen uitvoeren.

B

Pompinstallatiemetingen

Bezoek aan een praktische installatie.

Metingen op een ventilator kunnen uitvoeren.

B

Ventilatormetingen

Bezoek aan een praktische installatie.

De hydraulische begrippen: druk, hoogte, eenheden en vermogen kennen en kunnen toepassen.

B

Hydraulica

Het symbool kunnen toewijzen aan een element. Het begrip viscositeit kunnen omschrijven, de eenheden en de symbolen kunnen weergeven.

•

Grondbeginselen en fundamentele wetten

B

•

Grafische symbolen

B

•

Hydraulische vloeistoffen −

Soorten

−

Viscositeit

Gebruik ISO-normen.

Van de verschillende pomptypes de constructie en de werking kunnen verklaren.

B

•

Hydropompen

Van de verschillende hydromotoren de constructie en de werking kunnen verklaren.

B

•

Hydromotoren

Van de verschillende soorten cilinders hun constructiekenmerken kunnen vergelijken met die van de pneumatica.

B

•

Hydraulische cilinders

Van de verschillende soorten accu’s hun toepassingsgebied kennen.

B

•

Hydraulische accumulatoren

•

Verdeling en regeling van de hydraulische energie

De werking van schuiven, kleppen en ventielen inzien. De functie van filters kunnen toelichten.

B

•

Filter en filtragetechnieken

De functie van reservoirs, leidingen en verbindingen kunnen toelichten.

B

•

Bijkomende organen

Pompen gebruiken als didactisch materiaal.

Verschillende soorten cilinders bespreken.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Van de verschillende koppelversterkers en omvormers het principe kennen. Bestaande schema’s kunnen lezen en verklaren.

B

Eenvoudige schema’s kunnen opstellen.

B

De werking van een hydraulische kring aan de hand van een schema kunnen verklaren.

B

•

Proportionele sturingstechnieken

•

Hydraulische koppelversterkers

•

Hydraulische schakeltechniek en kringen



8 Module: C ELEKTROTECHNIEK (320 lt) 8.1.1

Eenheid: C1 Analoge basisschakelingen (TV 80 lt)

Administratieve code: 007370 Algemene doelstelling van de eenheid In het dagelijkse leven komen we in contact met allerlei continu veranderende signalen zoals het zonlicht, temperatuursveranderingen, stemvibraties en dergelijke. De analoge technologie kan deze continue signalen interpreteren en vertalen naar elektrische signalen, zodat ze begrijpbaar worden voor machines. Inzicht in de analoge elektronische componenten is dus een absolute must om machines en computers correct te laten functioneren. Deze module heeft tot doel de cursisten vertrouwd te maken met de passieve en actieve elektronische componenten. De eigenschappen en basistoepassingen van RC-ketens, filters en OPAMP’s wordt bestudeerd. Er wordt verwacht dat de cursist inzicht krijgt in enkele elementaire schakelingen met RC-ketens, filters en OPAMP's. •

De cursist kan een signaal situeren in het tijdsdomein en frequentiedomein;

•

De cursist kan een passieve filter theoretisch analyseren;

•

De cursist kan het gedrag van een filter proefondervindelijk vaststellen;

•

De cursist kan diodetoepassingen theoretisch en praktisch analyseren;

•

De cursist kan de werking van de transistor verklaren en proefondervindelijk vaststellen;

•

De cursist kan schakelingen met transistoren theoretisch en praktisch ontleden;

•

De cursist kan de werking van de veldeffecttransistor (FET) verklaren;

•

De cursist kan de werking van de operationele versterker (OPAMP) verklaren;

•

De cursist kan de gegevens van een OPAMP opzoeken en toepassen;

•

De cursist kan de werking van schakelingen met OPAMP verklaren;

•

De cursist kan de werking van enkele schakelingen proefondervindelijk vaststellen;

•

De cursist kan op elementair niveau gebruik maken van een tekenpakket en een simulatiepakket om analoge componenten te tekenen en of te simuleren.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Signaal in tijdsdomein en in frequentiedomein kunnen situeren.

B

Passief filter kunnen analyseren.

B

Gedrag filter proefondervindelijk kunnen vaststellen.

B

Diodetoepassingen theoretisch en praktisch analyseren.

Principes begrijpen.

Werking verklaren en proefondervindelijk kunnen vaststellen.

RC netwerken •

B

B

B

•

Onderscheid tijdsdomein en frequentiedomein grafisch ondersteunen.

Tijdsdomein −


Passieve differentiator en integrator

Frequentiedomein −

Hoogdoorlaat filter

−

Laagdoorlaat filter

Gelijkrichting •

Enkelzijdige gelijkrichting

•

Dubbelzijdige gelijkrichting −

Met 2 dioden

−

Met brug

•

Afvlakking

•

Filtering −

Met RC filter

−

Met LC filter

Opbouwend werken: vanuit werking enkelzijdige gelijkrichting, de werking dubbelzijdig verklaren. Voldoende grafisch uitwerken. Een doorlopend cijfervoorbeeld hanteren.

Gestabiliseerde lineaire voedingen

Eenvoudige discrete stabilisatieschakelingen.

•

Zenerstabilisatie

•

Stabilisatieschakelingen met bipolaire transistoren

•

Stabilisatie met IC’s (78XX, 79XX, 317, 337,…)

De bipolaire transistor als schakelaar •

Basiseigenschappen en karakteristieken

•

Aansturen van een relais

•

Vermogen schakelen met bipolaire vermogentransistoren

Praktische schakelingvarianten aanbrengen. Diodebeveiliging toelichten. Typische SOA-karakteristiek toelichten. Link leggen met module ‘Digitale combinatorische schakelingen’.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Principes begrijpen.

Schakelingen theoretisch en praktisch kunnen ontleden. Principes begrijpen.


B B

B

•

Toepassingen als digitale poorten

•

Basisschakelingen −

Monostabiele multivibrator

−

Astabiele multivibrator

−

Bistabiele multivibrator

De bipolaire transistor als kleinsignaalversterker •

DC – instelling

•

Basisschakelingen


Aan de hand van diverse parameters de onderlinge eigenschappen vergelijken

Veldeffecttransistoren (FET) •

Basiseigenschappen en karakteristieken

•

Soorten

•

Toepassingen

•

DC/AC

Opbouw van een OPAMP kunnen uitleggen.

B

Symbool en eigenschappen weten.

B

OPAMPS •

Ideale OPAMP

Databoek gebruiken. Aansluitingen opzoeken.

Begrip virtueel aardpunt kunnen definiëren.

B

•

Niet inverterende versterker

Demo werking schakelingen.

Aansluiting van een OPAMP kennen.

B

•

Verschilversterker


Opstelling niet inverterende versterker tekenen en kunnen verklaren.

B

•

Technologie

Opstelling en werking van een verschilversterker kunnen verklaren.

B

Productbeschrijving van IC’s kunnen geven.

B

Analoge componenten met een tekenpakket kunnen tekenen en simuleren.

B

Teken- en simulatiepakket


8.1.2

Eenheid: C2 Vermogenelektronica (TV 80 lt)

Administratieve code: 007371 Algemene doelstelling van de eenheid Bij dit vak wordt ernaar gestreefd de cursisten volgende vaardigheden bij te brengen: - logisch redeneren en structureren. - het toepassingsgebied kennen van de energie-omzetters. - de werking van een energie-omzetter uitleggen. Volgende onderwerpen worden bestudeerd: Diodegelijkrichters, thyristorgelijkrichters, choppers, frequentieregelaars, AC-regelingen en de beveiliging van de verschillende vermogenhalfgeleiderscomponenten. •

De cursist begrijpt de principes van pulsmodulatie;

•

De cursist kan de werking van een vermogenschakelaar verklaren;

•

De cursist kan de opdrachten uitvoeren m.b.v. componenten van de vermogenelektronica;

•

De cursist kan de werking van vermogenschakelsystemen éénfasig en driefasig verklaren;

•

De cursist kan de werking van een convertor (bvb. chopper,…) verklaren;

•

De cursist begrijpt de werking van frequentiesturingen van motoren.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De wereld van de vermogenelektronica kunnen schetsen.

B

Vermogencontrole

De werking van de diode- en thyristor gelijkrichter kunnen verklaren.

B

Thyristoren

Karakteristieken en toepassingen van de AC-vermogencomponenten kunnen bespreken.

B

Werking van gestuurde gelijkrichters kunnen uitleggen.

B

Gestuurde gelijkrichters

Werking van choppers of hakkers kunnen verwoorden (DCcontrollers, mutatoren).

B

Choppers

Werking van invertoren kunnen verwoorden (DCcontrollers, mutatoren).

B

Invertoren

Toepassingen van een DC-AC convertor kunnen behandelen.


O.m. enkelzijdige éénfasige schakeling, halfgestuurde éénfasebrugschakelaar, volgestuurde éénfase-brugschakelaar, enkelzijdige gestuurde driefasengelijkrichter, volgestuurde driefasenthyristorbrug.

Wisselstroominstellers

De regeling door energiestroom tussen het AC-net en een AC-verbruiker kunnen verklaren.

B

Controle van een DC-motor

De werking van een DC-motor gevoed uit een wisselstroomnet en gevoed uit een gelijkstroombron kunnen verklaren.

B

Onderscheid kunnen maken tussen een scalaire en vector controle van draaistroommotoren.

B

Elektrische positiesystemen

Toepassingsgebied van stappenmotoren en servomotoren kunnen beschrijven.

B

Stappenmotor

De werking van de frequentiesturing van motoren kunnen verwoorden.

B

Controle van een AC-motor

Servomotor


8.1.3

Eenheid: C3 Elektrische machines (TV 40 lt)

Administratieve code: 007372 Algemene doelstelling van de eenheid De cursisten verwerven inzicht in de werking en de eigenschappen van elektrische machines. De cursisten maken kennis met uiteenlopende aspecten van de elektriciteit. Tot de kennis die zij in deze module verwerven, behoren de gelijkstroommachines, de driefasige en eenfasige asynchrone motor, de wisselstroomgenerator en de synchrone motor. •

De cursist kan invloed van arbeidsfactor op stroomsterkte verklaren;

•

De cursist kan de schakeling van verbruikers op een driefasennet toelichten;

•

De cursist kan actief en reactief vermogen en arbeidsfactor meten;

•

De cursist kan de werking van een gelijkstroomgenerator beschrijven;

•

De cursist kan de werking van een gelijkstroommotor beschrijven;

•

De cursist kan de snelheidsregeling van gelijkstroommotoren toelichten;

•

De cursist kan de werking van een wisselstroomgenerator beschrijven;

•

De cursist kan de werking van een transformator beschrijven;

•

De cursist kan de werking van een driefasige inductiemotor beschrijven;

•

De cursist kan de principiële snelheidsregeling van inductiemotoren toelichten;

•

De cursist kan de werking van een eenfasige inductiemotor beschrijven.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Het begrip arbeidsfactor kunnen definiëren.

B

De nadelige invloed kunnen verduidelijken van een kleine arbeidsfactor. De praktische gevolgen wat betreft het actief en reactief vermogen kunnen toelichten.

B

Aan de hand van een schema kunnen aantonen hoe motoren en verbruikers moeten aangesloten worden aan het driefasennet.

B

Aan de hand van schema's verklaren hoe het vermogen gemeten wordt in driefasennetten.

B

De verschillende onderdelen kunnen aanwijzen en hun doel of nut uitleggen.

B

Principe en mogelijke oplossingen kunnen verklaren.

B

Uit de specifieke bouw de typische karakteristieken en toepassingsgebied kunnen afleiden.

B

Uit EMK en tegen-EMK tot generator-motorwerking kunnen komen.

B

Arbeidsfactor en driefasennet •

Begrippen in verband met driefasig vermogen

•

Verbeteren van de arbeidsfactor

•

Schakelen van eenfasige en driefasige verbruikers op driefasennetten

•

Oefeningen op nulpuntsverschuiving

•

Vermogenmeting in driefasennetten

Gelijkstroommachines

Pedagogisch-didactische wenken De invloed nagaan aan de hand van oefeningen. Maak een onderscheid ingeval van: een evenwichtige en nietevenwichtige belasting, met en zonder nulleider.

Aan de hand van een gedemonteerde machine worden de verschillende onderdelen getoond.

•

Opbouw

•

Soorten bekrachtigingwikkelingen

•

Ankerreactie

•

Commutatie en middelen ter verbetering

•

Soorten gelijkstroommachines

•

4-kwadrantenbedrijf

Met aandacht voor gelijkstroomdynamo en gelijkstroommotoren. Link leggen met reële toepassing (trein of lift).



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Werking en gedrag kunnen uitleggen.

B

Belang van juiste klemmenbenaming begrijpen.

B

De specifieke bouwvormen, eigenschappen en gebruik kunnen toelichten van bijzondere uitvoeringen.

B

Transformatoren •

•

• De functie en samenstellende delen van een inductiemotor omschrijven.

B

Koppel- en belastingsverloop kunnen beschrijven.

B

Werkingsprincipe, met voor- en nadelen, van de verschillende systemen kunnen beschrijven.

B

Bouw en principewerking kunnen toelichten.

B

Bouwvormen, principewerking en regeling opgewekte spanning kunnen verklaren.

Praktische documentatie + foto’s

Eénfasige transformatoren −

Principewerking onbelast, belast ( R-L-C )

Klemmenbenaming

−

Klokgetal

−

Schakelingen

−

Parallelbedrijf

−

Constructie

−

Koeling

−

Beveiliging

Waar mogelijk reëel didactisch materiaal tonen. verschillende types en onderdelen tonen + catalogi.

Driefasige transformatoren −


Bijzondere transformatoren

Inductiemotoren •

Bouwvormen, principewerking

•

Koppel- en belastingsverloop

•

Aanlopen, remmen, snelheidsregeling

•

Eénfasige inductiemotor, spleetpoolmotor, universele motor

Synchrone machines •

Alternatoren: bouw, werking, regeling, parallelschakeling

•

Synchrone motor: werking, starten, toepassing

Bijzondere motoren •

Bouw, werkingsprincipe, toepassingsgebied


8.1.4

Eenheid: C4 Labo elektrische machines (TV 40 lt)

Administratieve code: 007373 Algemene doelstelling van de eenheid De cursisten verwerven inzicht in de werking en de eigenschappen van elektrische machines. In deze module wordt de brede theoretische achtergrond uit de module elektrische machines C3 praktisch uitgewerkt. Tot de kennis die zij in deze module verwerven, behoren de werking van gelijkstroommachines, de driefasige en eenfasige asynchrone motor, de wisselstroomgenerator en de synchrone motor. Tevens wordt de cursist vertrouwd gemaakt met de meetapparatuur. •

De cursist kan werken met basisapparatuur uit de elektrometrie;

•

De cursist kan de elementaire werking van de motor en generator testen.

•

De cursist kan metingen uitvoeren op de verschillende gelijkstroommotoren;

•

De cursist kan metingen uitvoeren op de driefasige asynchrone motor;

•

De cursist kan metingen uitvoeren op de eenfasige asynchrone motor;

•

De cursist kan vermogenmeting op een belaste driefasige transformator uitvoeren;

•

De cursist kan karakteristieken opnemen van een alternator;

•

De cursist kan informatiebronnen zoals datasheets gebruiken.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!), De meettoestellen uit de elektrometrie praktisch kunnen gebruiken.

B

De beperkingen en de invloed van de meettoestellen kennen.

B

De juiste aansluitklemmen kunnen opzoeken en merken.

B

Een aantal karakteristieken kunnen opnemen.

B

Basisapparatuur

Gelijkstroommachines

•

De basisvergelijkingen van een transformator kunnen opstellen.

•

B

•

Besteed ook aandacht aan het aanlopen en snelheidsregeling, zie module C3.

Generator −

Nullastkarakteristiek

−

Uitwendige en inwendige karakteristiek

Motor −

Nullastkarakteristiek

−

Uitwendige en inwendige karakteristiek

Transformatoren

Spanningsverliezen op basis van transformatiegegevens kunnen berekenen Belang van juiste klemmenbenaming begrijpen + correct schakelen.

Een aantal meetschakelingen en meetprincipes toelichten.

Aansluitingen

•


Eénfasige transformatoren −

Spanningsvergelijkingen

−

Equivalent schema

−

Nullastproef

−

Kortsluitproef

−

Rendement

Vergelijken van praktische metingen met theoretische berekeningen.

Driefasige transformatoren −

Aansluitklemmen

−

Polariteit



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!), De cursist kan automatische schakelingen ontwerpen, uitvoeren en uittesten.

B

De cursist kan de klemmen opzoeken.

B

De cursist kan een eenfasige inductiemotor aansluiten.

B

Asynchrone motoren •

•

De karakteristieken van een alternator kunnen opnemen.

B


−

Aanloopschakelingen

Leggen en ontwerpen van automatisaties ( ster-driehoek, omkeren van draaizin), opzoeken van fouten.

−

Snelheidsregeling

Opzoeken klemmen , schakelen.

Driefasige inductiemotor

Eénfasige inductiemotoren

Synchrone machines •

De alternator

•

Stroomgroepen

Starten, regelen opgewekte spanning, frequentiemeting.


8.1.5

Eenheid: C5 Digitale combinatorische schakelingen (TV 80 lt)

Administratieve code: 007374 Algemene doelstelling van de eenheid De tijd dat computers uitsluitend gebruikt werden voor berekeningen en voor bewerkingen op tekstuele gegevens is voorbij. De computer biedt ook de mogelijkheid voor integratie van verscheidene vormen van voorstelling van informatie, al of niet tijdsafhankelijk, zoals beeld, geluid, bewegend beeld, met de daaraan gekoppelde functies voor opslag, manipulatie en transport: multimedia. Dit alles gebeurt het niveau van de digitale logica. Deze eenheid heeft tot doel de cursist vertrouwd te maken met de beginselen van de Booleaanse algebra en met de systemen waarvan het werkingsprincipe berust op de Booleaanse algebra. De cursisten ontwerpen digitale schakelingen met behulp van poorten en specifieke IC's. In het labo test de cursist praktische schakelingen. •

De cursist kan Boole-algebra toepassen;

•

De cursist begrijpt basispoorten en kan ze toepassen;

•

De cursist begrijpt combinatorische schakelingen;

•

De cursist kan combinatorische schakelingen toepassen en ontwerpen;

•

De cursist begrijpt een PLD (combinatorisch);

•

De cursist kan een PLD (Programmable Logic Device) programmeren;

•

De cursist kan op een elementair niveau gebruik maken van een tekenpakket en een simulatiepakket om digitale componenten te tekenen en te simuleren.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Het begrip 0 (L) en (1) kennen.

B

Het begrip logische 0 en logische 1

Het onderscheid tussen sturen met 0 of 1, positieve of negatieve logica begrijpen.

B

Sturen met 0 of 1

Binaire getallen begrijpen en hiermee kunnen werken.

B

Het binaire talstelsel

De begrippen overloop en overflow begrijpen.

B

Gehele getallen

Pedagogisch-didactische wenken Demonstreren aan de hand van een praktische schakeling waarop metingen worden uitgevoerd.

Positieve en negatieve logica Vergelijking maken met het decimaal stelsel. Verwijzen naar het belang voor de centrale verwerkingseenheid (microprocessor).

Positieve en negatieve getallen Overloop en overflow Hexadecimale getallen begrijpen.

B

Het hexadecimale talstelsel

Getallen kunnen omzetten van het ene stelsel naar het andere.

B

Omzetten decimaal binair

Oefeningen maken.

Omzetten binair hexadecimaal

Mogelijkheden van de PC demonstreren.

Omzetten decimaal hexadecimaal

Oefeningen maken.

Decimale getallen in hexadecimale kunnen omzetten.

Mogelijkheden van de PC demonstreren. Digitale codes herkennen.

B

Digitale codes

Wijzen op het belang voor de informatica. Demonstreren met toepassingen uit de informatica (bvb. Tekstverwerking). BCD, Packed BCD, ASCII, …

Het begrip kennen.

B

De 2-elementenalgebra Tweewaardige elementen

Een waarheidstabel kunnen lezen en opstellen.

B

•

Een tijddiagram kunnen lezen.

B

•

Waarheidtabel

•

Tijddiagram

Link leggen naar de schakelen digitale techniek.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De functie begrijpen.

Het logische symbool herkennen.

B

B

De logische functies •

Definitie

•

Waarheidstabel

De digitale hoofdpoorten

De logische NIET-, EN-, Of-functie.

Praktische uitvoering (IC’s) tonen.

De buffer

Uittesten op digitale trainers. Datasheets (databoeken) ter beschikking stellen.

De werking begrijpen.

B

•

De waarheidstabel kennen.

B

•

De inverter

De formule kennen.

B

•

De EN-poort

Datasheets kunnen lezen.

B

•

De OF-poort

•

De NEN-poort

•

De NOF-poort

•

De EXOF-poort

•

De EXNOF-poort

•

De blokkeerpoort

Het logische symbool herkennen.


Behandel telkens de werking, de waarheidstabel, de formule en de IC-vorm.



Uittesten op digitale trainers.

De waarheidstabel kennen.

Datasheets (databoeken) ter beschikking.

De formule kennen.

Behandel de werking, de waarheidstabel, de formule en de IC-vorm.


De belangrijkste eigenschappen kennen.

De gangbare afkortingen kennen.

B

B

De digitale technologieën •

TTL

•

CMOS

Verwijzen naar vermelding in databoeken. Aangeven hoe men aan de beschikbare informatie kan geraken (boeken, internet,…).

Programmeerbare logica



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De vereenvoudigingsregels kennen en kunnen toepassen.

B

De algebra van Boole •

Minimaliseren van een Booleaanse vergelijking

Pedagogisch-didactische wenken Wijzen op economisch belang van eenvoudige schakelingen. Duidelijk maken aan de hand van praktische voorbeelden uit de schakeltechniek. Mogelijkheden van de PC demonstreren.

De dualiteitsregels van De Morgan kennen en kunnen bewijzen aan de hand van een waarheidstabel.

B

De wetten van De Morgan

Logische formules kunnen omzetten in hun NENequivalente vorm en het digitale schema kunnen tekenen.

B

De NEN-equivalente schakeling

De Karnaughkaart kunnen invullen vertrekkend van een waarheidstabel of formule.

B

Karnaugh-Veith diagram

De eenvoudigste formule uit een Karnaughkaart kunnen lezen.

B

•

Structuur

•

Invullen

•

Vereenvoudigen

•

Uitlezen

Oefeningen maken.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De principiële werking begrijpen.

B


B

De geïntegreerde vorm kunnen schakelen.

B

Combinatorische schakelingen •

•

•


Decimaal naar binair encoder

De decoder −

BCD naar decimaaldecoder

−

BCD naar 7-segmentsdecoder

−

Gemultiplexeerde displayaansturing

−

LCD-displayaansturing

Datasheets (databoeken) ter beschikking stellen.

De multiplexer −

•


De encoder −


4 kanaals-multiplexer

De demultiplexer −

1 naar 4 lijn demultiplexer

De principiële werking begrijpen.

B

De half-adder



B

De full-adder


De geïntegreerde vorm kunnen schakelen.

B

De comparator

Datasheets (databoeken) ter beschikking stellen.


B

De flipflops

De waarheidstabel kunnen lezen.

B

Werking demonstreren aan de hand van een praktische schakeling.

•

De RS-flipflop

•

De D-flipflop

•

De flankgestuurde D-flipflop

•

De flankgestuurde JK-flipflop


9 Module: D OPTIE (320 lt) 9.1 9.1.1

Submodule: Da PROCESAUTOMATISERING (320 lt) Eenheid: Da1 Meet- en regeltechniek (TV 80 lt)

Administratieve code: 007375 Algemene doelstelling van de eenheid In de industrie zijn metingen een belangrijke bron voor informatie. Eerst maak je kennis met een aantal basisbegrippen en -principes. In het begin besteed je vooral aandacht aan de blokschematische benadering van processen en systemen. Alle soorten regelaars komen aan bod: van de klassieke regelaars tot de modernste. Ook de technologie van corrigerende organen en regelkleppen wordt bestudeerd.. Als je alle elementen van een moderne automatische regelkring beheerst, onderzoek je verschillende regelprincipes met praktische voorbeelden. Deze eenheid heeft tot doel de cursisten vertrouwd te maken met de terminologie van meten en regelen. Ze leren de werking van de basiscomponenten begrijpen zodat ze een volledig technisch proces kunnen analyseren. Logisch redeneren, probleemoplossend denken zijn tevens belangrijke doelstellingen. •

De cursist begrijpt het onderscheid tussen tijdsdomein en frequentiedomein;

•

De cursist kan de terminologie van meten en regelen functioneel gebruiken;

•

De cursist kan een technisch proces analyseren;

•

De cursist kan de klassieke testfuncties in de discipline van de meet- en regeltechniek omschrijven;

•

De cursist kan analoge en digitale transformaties beschrijven en toepassen;

•

De cursist begrijpt de belangrijkste meetsystemen;

•

De cursist kan een individueel proces bespreken;

•

De cursist begrijpt de belangrijkste regelaars en hun toepassingsmogelijkheden;

•

De cursist kan het gehele meet- en regelsysteem analyseren.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden



Het begrip regelen kunnen verklaren.

B

Regelen

Het begrip regelen toelichten aan de hand van een elektronische aan/uit regelaar, servosysteem, toerentalregeling van een gelijkstroommotor.

De opbouw van een regelkring kunnen toelichten.

B

Opbouw van regelkringen

Blokschema gestandaardiseerde regelkring. Open en gesloten regelsystemen.

Het verschil tussen sturen en regelen kunnen uitleggen.

B

De statische karakteristiek en versterkingsfactor van een proces kunnen bepalen.

B

Het dynamisch proces van een proces kunnen analyseren.

B

Stapresponsie kunnen omschrijven.

B

Sturen en regelen

Nauwkeurig afbakenen van regelaar en proces in een regelsysteem.

•

Soorten regelingen

•

Volgsysteem en een procesregeling

•

Open en gesloten regelsysteem

Eigenschappen van processen

Proces met dode tijd.

•

Statisch gedrag van een proces

•

Dynamisch onderzoek van een proces

•

Stapresponsie −

Van een nulde-orde proces

−

Van een eerste-orde proces

−

Van een tweede-orde proces

−

Met oscillerend karakter

Het gedrag van een aan/uit regelaar kunnen beschrijven.

B

Aan / uit regelkringen

Klassieke testfuncties kunnen omschrijven.

B

Testfuncties in regelkringen

Wenswaarde w, werkelijke waarde x en regelwaarde y.

Aan-uit regelaar en een eerste-orde systeem. Belang van hysteresis.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Analoge en digitale transformaties kunnen beschrijven en toepassen.

B


Transformaties •

Analoog

•

Digitaal

Meetsystemen begrijpen.

B

Meetsystemen

Een proportioneel regelaar kunnen toelichten.

B

Proportionele regelaar

Het verband tussen proportionele band en versterking kunnen afleiden.

B

Een integrerende regelaar kunnen toelichten.

B

Integratietijd van een I-regelaar kunnen bepalen.

B

Stapantwoord van een PI-regelaar kunnen bepalen.

B

De D-regelaar kunnen toelichten.

B

Stapantwoord van PD-regelaar kunnen bepalen.

B

•

PD-regelaar

Stapantwoorde van een PID-regelaar kunnen bepalen.

B

•

PID-regelaar

De wederzijdse invloed van een regelaar en een proces kunnen uitleggen.

B

Onderscheid tussen P-, I- en D-aktie in een gesloten regelkring kunnen maken.

B

Op een gepaste manier bij het regelen van een proces kunnen ingrijpen.

B

Stapantwoord bij een P-regelaar.

Integrerende regelaar •

PI regelaar

Differentiële regelaar

Regelaar en proces in een gesloten kring •

P-regelaar en proces

•

I-regelaar en proces

•

PI-regelaar en proces

•

PD-regelaar en proces

•

PID-regelaar en proces

Behandel ook de berekening van de statische afwijking, wisselwerking proces en regelaar, optimaliseren van een regelinstelling, oscilleren van regelaar en proces, relatie soort regelaar en proces, criteria voor de kwaliteit van het uitregelen, instelparameters van regelaar en proces.


9.1.2

Eenheid: Da2 PLC (TV 80 lt)

Administratieve code: 007376 Algemene doelstelling van de eenheid Bij hedendaagse machines of industriële installaties zal er steeds een bepaalde vorm van automatisering vereist zijn. De sturing van deze installaties gebeurt in de meeste gevallen met behulp van logisch programmeerbare controles of PLC’s, die binnenkomende signalen afkomstig van diverse types sensoren verwerken en signalen uitsturen naar de installatie om bepaalde acties uit te voeren. Nadat de cursisten de kennis van de werking van een PLC met zijn periferie en de verscheidene programmeermethoden verwerkt hebben, kunnen zij een PLC - sturing in een machine integreren en problemen opsporen, analyseren en oplossen. Bij deze eenheid wordt ernaar gestreefd de cursisten de volgende vaardigheden bij te brengen: •

logisch redeneren en structureren;

•

problemen opsporen, analyseren en oplossen;

•

het belang inzien van het gebruik van flexibele methoden bij het ontwikkelen van een sturing.

•

De cursist kan een PLC systeem omschrijven en de structuur ervan analyseren;

•

De cursist kan een PLC sturing ontwerpen;

•

De cursist kan een PLC programmering ontleden en uitvoeren;

•

De cursist begrijpt de werking van een PLC systeem.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De verschillende onderdelen van een besturingssyteem kunnen onderscheiden.

B

Een klassieke besturing met een PLC-sturing kunnen vergelijken.

B

Verschillende dataformaten die gehanteerd worden bij PLC-besturingen kunnen bestuderen.

B

Logische instructies kunnen gebruiken.

B

Inleiding tot de PLC

Pedagogisch-didactische wenken Ingangsmodule, uitgangsmodule, centrale verwerkingseenheid, geheugens;

Voorstelling van data •

Boole

•

Integer, dubbele integer

•

Real

•

Tijdswaarden

•

…

Logische instructies

De Ja-functie. De Niet –functie. De EN-functie. De OF-functie. Werken met haakjes. Geheugenfuncties. Tijdsfuncties en tellerfuncties. Vergelijkingen.

Verschillende programmeertechnieken kunnen onderscheiden en toepassen.

B

Programmeertechnieken

Ladderdiagram Functieblokdiagram Instructielijst



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Met een programmeeromgeving kunnen werken.

B

Een programmeeromgeving

Pedagogisch-didactische wenken Bijvoorbeeld de programmeeromgeving zoals deze van STEP7. Project aanmaken. Hardwareconfiguratie aanmaken. Een eenvoudig programma kunnen ingeven in de verschillende programmeertalen. Een programma downloaden in de PLC. Een programma testen en opvolgen.

Met symbolische adressering kunnen werken.

B

Symbolische adressering

Volgens de IEC-1131-3 norm. Concreet toepassen bij de gebruikte programmeertaal (bijv. STEP 7).

Toepassingen op besturingsfuncties kunnen uitwerken.

B

Opdrachten

Aanleren met behulp van de STEP7- manager en dit in combinatie met het opdoen van kennis van zaken rond de volledige SIMATIC-hardware. Ervoor zorgen dat er gekoppeld aan de PLC een didactische set aanwezig is met een aantal sensoren en actoren.


9.1.3

Eenheid: Da3 PLC2 (TV 80 lt)

Administratieve code:007377 Algemene doelstelling van de eenheid De PLC (Programmable Logic Controller) is een industriële computer waarop we o.a. schakelaars, sensoren, motoren, persluchtcilinders aansluiten en die naar believen besturen, in functie van het programma dat we erin stoppen. Deze module is een uitbreiding op de basiskennis die we in de module PLC gezien hebben. Waar in de module PLC meer het accent ligt op aan-uit- of binaire signalen, werk je in deze module meer rond analoge signalen. Met de PLC lees je temperaturen, drukken of debieten in, stop je de meetgegevens in tabellen en stuur je ze bij. PLC-programma’s aanpassen en onderhouden is hierbij van belang. De cursist kan: • • • • • •

functiebouwstenen en databouwstenen opstellen; uitgebreide PLC-instructies gebruiken in toepassingen; sensoren aansluiten en gebruiken in toepassingen; periferiekaarten aansluiten en programmeren; een visualisatie pakket gebruiken; een bussysteem gebruiken.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden


Pedagogisch-didactische wenken Alles geven conform de IEC 1131-3 –norm en dan telkens de link leggen naar de PLC-omgeving die door de cursisten zal gebruikt worden. Hier in dit geval bijv. de STEP7omgeving. Didactische set moet voorzien zijn van voldoende mogelijkheden om alle toepassingen ook praktisch te kunnen uittesten.

Basisinstructies kunnen gebruiken.

B

Basisinstructies

Vergelijkingen en bewerkingen, program-flow functies, instructies volgens de IEC – 1131-3 norm, instructies in STEP 7.

Gegevens kunnen opslaan in databouwstenen en deze gegevens kunnen verwerken.

B

Databouwstenen

Aanmaken van een databouwsteen.

Functies en functiebouwstenen kunnen programmeren.

B

Gegevens transfereren naar en laden uit een databouwsteen. Functies en functiebouwstenen

Functies en functiebouwstenen gestructureerd kunnen programmeren. Aanmaken van parametreerbare functies.

Een foutdiagnose op een programma kunnen uitvoeren.

B

Foutdiagnose

Analoge signaalverwerking kunnen toepassen.

B

Analoge signaalverwerking

Bestuderen van de periferiekaarten en analoge signaalverwerking.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Een overzicht van veelgebruikte sensoren kunnen weergegeven.

B

Sensoren •

Algemeen overzicht

•

Benaderingsschakelaars

•

Inductieve benaderingsschakelaars

•

Capacitieve benaderingsschakelaars

•

Optische benaderingsschakelaars

Een visualisatiepakket kunnen gebruiken.

B

Visualisatie

Een bussysteem kunnen gebruiken.

B

Bussystemen

Pedagogisch-didactische wenken Van de belangrijkste benaderingssensoren: het basisprincipe weergegeven, de belangrijkste technische gegevens verklaren en aansluiten op een PLC.

Wijzen op het gebruik van gebruiksvriendelijke pakketten.


9.1.4

Eenheid: Da4 Projectwerk procesautomatisering (TV 80 lt)

Administratieve code: 007378 Algemene doelstelling van de eenheid Deze eenheid sluit de optie af. Bij de realisatie van hun project krijgen de cursisten de kans om de opgedane kennis toe te passen. Aangezien tijdens het ontwerp de kennis van de andere eenheden en disciplines wordt toegepast, dient de cursist deze te beheersen. Het onderwerp van het project kan sterk variëren: één of meerdere elektromechanische aspecten komen voor in het door de cursist behandelde project. In het algemeen komen in een eindwerk inhoudelijk de volgende thema's aan bod: •

analyse en omschrijving van het onderwerp;

•

formulering van de doelstellingen, rekening houdend met de beschikbare tijd en middelen;

•

beschrijving van de werkmethoden;

•

rapportering van de theoretische en experimentele vaststellingen;

•

analyse en interpretatie van de theoretische en experimentele vaststellingen;

•

formulering van de besluiten.

Het projectwerk kan zeer divers zijn, waardoor moeilijker algemene doelstellingen kunnen geformuleerd worden. Bij het uitwerken van hun project wordt ernaar gestreefd de cursisten de volgende vaardigheden bij te brengen: •

de kennis uit de verschillende vakken toe te passen;

•


•


•

het bewust maken van kwaliteitseisen, economische eisen.


Bij het opmaken van het verslag leert de cursist rapporteren (logische structuur opstellen, taal, spelling...) De cursist kan een probleem formuleren in samenhang met andere facetten in het bedrijf; De cursist kan de vaktechnische kennis verbreden, verdiepen en toepassen; De cursist kan spontaan waarnemen, rapporteren; De cursist kan zelfstandig werken; De cursist kan informatie verzamelen en verwerken; De cursist kan werken in teamverband; De cursist kan de vaktechnische kennis toepassen in een bedrijfssituatie. Beginsituatie •


•



9.2 9.2.1

Submodule: Db KLIMATISATIE Eenheid: Db1 Verwarmings- en koeltechniek (TV 80 lt)

Administratieve code 7379 Algemene doelstellingen van de eenheid De eisen bij thermisch comfort in woningen en bij industriële processen worden steeds hoger. Bovendien rekening houdend met de stijgende energieprijzen is het duidelijk dat degelijke verwarming en koeling meer en meer een noodzaak wordt. De cursisten verwerven kennis en inzicht in verschillende begrippen en grootheden die regelmatig bij verwarmings – en koeltechniek gebruikt worden en verwerven eveneens inzicht in de opbouw van een verwarmingsinstallatie en een koude – installatie. Ook moeten de cursisten verschillende berekeningen i.v.m. verwarmings – en koeltechniek kunnen maken.

De belangstelling voor verwarmings – en koeltechniek op het niveau hoger onderwijs bij de cursist laten groeien. •

De cursist kan de thermische weerstand, de warmtedoorgangscoëfficiënt en de warmtestroomdichtheid bij warmteoverdracht berekenen.

•

De cursist kan uitleggen aan welke kwaliteiten een goed isolatiemateriaal voldoet;

•

De cursist kan aangeven wat het doel van warmteverliesberekeningen is en welke gegevens men nodig heeft om die berekeningen succesvol te kunnen uitvoeren.;

•

De cursist kan de warmteweerstandscoëfficiënt berekenen van een middelgrote woning;

•

De cursist kan de belangrijkste onderdelen waaruit een verwarmingsinstallatie is opgebouwd opsommen;

•

De cursist kan de samenstelling van een koelinstallatie weergeven in een schema;

•

De cursist kan de werking van een koelinstallatie in eigen woorden uitleggen;

•

De cursist kan de vier hoofdonderdelen van een compressorkoelmachine opnoemen en hun functie uitleggen;

•

De cursist kan vraagstukken i.v.m. verwarmings – en koeltechniek oplossen.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Het verband tussen verschillende regelmatig gebruikte eenheden van warmte en temperatuur kunnen leggen.

B

Enkele begrippen over warmteleer en thermische eigenschappen van materialen

De begrippen “soortelijke warmte “, “geleiding”, “straling”, “convectie” en “anisotrope bouwlagen” kunnen verduidelijken.

B

De formule voor de warmtestroomdichtheid en de warmteweerstand van een isotroop materiaal kunnen toepassen.

B

De warmteovergangscoëfficiënten tussen de binnenomgeving en de binnenzijde van een wand en de buitenomgeving en de buitenzijde van een buitenwand kunnen aangeven.

B


De formules voor het temperatuurverloop in een wand kunnen toepassen. Kunnen aangeven hoe de warmteoverdracht gebeurt in luchtlagen die al of niet sterk geventileerd zijn.

B

De thermische weerstand, de warmtedoorgangscoëfficiënt en de warmtestroomdichtheid bij een wand met een spouw kunnen berekenen.

B

Vraagstukken i.v.m. warmteleer kunnen oplossen.

B

De belangrijkste eigenschappen van enkele veel gebruikte isolatiematerialen kunnen opsommen.

B

De voordelen van isoleren kunnen opsommen.

B

Vraagstukken i.v.m. thermische isolatie kunnen oplossen.

B

•

Warmte

•

Temperatuur

•

Thermische eigenschappen van materialen

•

Warmtegeleiding door een isotrope laag

•

Warmteweerstand

•

Samengestelde wanden

•

Anisotrope bouwlagen

•

Warmteovergang van de omgeving naar een wand

•

Warmteovergang van omgeving naar omgeving

•

Berekening van het temperatuurverloop in een wand

•

Luchtlagen

•

Thermische weerstand van een wand in het algemeen


Thermische isolatie voor gebouwen •

Thermische isolatie

•

Berekening van isolatie

•

Voordelen van isolatie

•

Besluit



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Het doel van warmteverliesberekeningen kunnen verklaren en weten welke gegevens men nodig heeft om die berekeningen succesvol te kunnen uitvoeren.

B

De begrippen “comforttemperatuur”, “genormaliseerde basisbuitentemperatuur”, “temperaturen van niet verwarmde vertrekken”, “basisdoorgangs– en basisverluchtingsverliezen”, “genormaliseerde warmteverliezen” en “toeslagfactor voor oriëntatie en koude wanden” kunnen uitleggen.

B

De redenen waarom koudebruggen zoveel mogelijk moeten worden vermeden kunnen opsommen.

B

uitleggen waarom er sprake is van een gemiddelde warmtedoorgangscoëfficiënt van een venster.

B

Vraagstukken i.v.m. warmteverliezen kunnen oplossen.

B

Het doel van het globaal isolatieniveau of K–peil kunnen uitleggen.


Berekening van de warmteverliezen •

Inleiding

•

Nodige gegevens bij de berekening

•

Begrippen en symbolen

•

Koudebruggen

•

Warmtedoorlatingscoëfficiënt van vensters

•

Genormaliseerde warmteverliezen

•

Toeslagfactor voor oriëntatie

•

Toeslagfactor voor koude wanden

•

Oppervlakte A

•

Berekening van de warmteverliezen van een lokaal

Thermische isolatiekwaliteiten van woongebouwen

De begrippen “beschermd volume” van een gebouw, “warmteverliesoppervlakte” van het beschermd volume en “compactheidsgraad” kunnen uitleggen. De lijnen van gelijk isolatieniveau in een diagram met abscis de compactheidgraad en ordinaat de gemiddelde warmtedoorgangscoëfficiënt kunnen tekenen. Het K–peil, met bijhorende warmteweerstandscoëfficiënten, van een middelgrote woning kunnen berekenen.

B

De isolatiedikte kunnen berekenen bij voorop te stellen k– waarden van de verschillende wanden, rekening houdend met de aard van het materiaal van de wanden en de keuze van het isolatiemateriaal.

B

Hoe de warmteverliezen van een lokaal berekend worden kunnen uitleggen.

B

•

Inleiding

•

Doel van de norm NBN B62 – 301

•

Inhoud van de norm

•

Definities van de norm

•

Gemiddelde warmtedoorgangscoëfficiënt

•

Lijnen van gelijk isolatieniveau

•

Rekenvoorbeeld

Praktische berekening van warmteverliezen •

Inleiding

•

Berekening van de isolatiedikte

•

Berekening van de warmteverliezen



B/U

Leerinhouden

De belangrijkste onderdelen waaruit een verwarmingsinstallatie is opgebouwd kunnen opsommen.

B

Berekeningen bij centrale verwarmingsinstallaties met warm water

Het verband is tussen de genormaliseerde en werkelijke warmteafgifte van een verwarmingslichaam kunnen uitleggen.

B

Kunnen aangeven waarom bij de keuze van een pomp ook rekening moet gehouden worden met de termosifonwerking van het installatiewater.

B

Kunnen uitleggen hoe een pomp kan gekozen worden a.d.h.v. de karakteristieke curve van de installatie en de pompkarakteristiek.

B

Het doel en de plaats van het expansievat bij een centrale verwarmingsinstallatie en de werking van twee soorten expansiesystemen uitleggen.

B

Vraagstukken i.v.m. centrale verwarmingsinstallaties met warm water kunnen oplossen.

B

Het doel van een koelinstallatie kunnen uitleggen.

B

De samenstelling van een koelinstallatie in een schema kunnen weergeven.

B

De principiële werking van een huishoudkoelkast kunnen uitleggen.

B

Het blokschema van een koelinstallatie kunnen geven.

B

De werking van een koelinstallatie kunnen uitleggen.

B

•

Blokschema van de koude – installatie

“Luchtgekoelde koelmachine” kunnen uitleggen.

B

•

Principeschema luchtgekoelde koelmachine met directe verdamping


•

Inleiding

•

Berekening van de warmteverliezen

•

Selectie van de verwarmingslichamen

•

Basisberekeningen

•

Dimensionering van de pomp

•

Dimensionering van het expansievat


Koude – installaties (inleiding) •

In – en uitgaande energiestromen van de koude-installatie

•

Samenstelling koude – installatie

•

Huishoudkoelkast

Werking van de koude - installatie



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Enkele manieren om het koudevermogen van een koelmachine te vergroten kunnen opnoemen.

B

Het begrip “effectieve koudefactor” toelichten en de formule ervan kunnen toepassen.

B

Kunnen uitleggen wat men bedoelt met de grootheid C.O.P.

B

De energiebalans van een door een mechanische compressor aangedreven koelmachine kunnen weergeven.

B

Het verband tussen het warmteproductiegetal en de effectieve koudefactor kunnen geven.

B

De begrippen “koelmiddel” en “koudedrager” kunnen verduidelijken.

B

Enkele fysische eigenschappen van koudemiddelen kunnen opnoemen.

B

De termen ODP en GWP kunnen verklaren en bovendien zeggen van wat het de afkorting is.

B

De koelmachinecyclus bij een compressorkoelmachine in eigen woorden a.d.h.v. een passend schema kunnen uitleggen.

B

De vier hoofdonderdelen van een compressorkoelmachine kunnen opnoemen en hun functie uitleggen.

B

Het begrip “koelaggregaat” kunnen uitleggen.

B

De werking van een “splitsysteem” kunnen uitleggen en zeggen wanneer dit vooral gebruikt wordt.

B


Prestaties van de koude - installatie •

Effectief koudevermogen

•

Effectieve koudefactor

•

Koudemiddelen

Koudeopwekking •

Koelmachinecyclus

•

De koelmachine met mechanisch aangedreven compressoren



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Het principeschema en de werking van een absorptiekoelmachine kunnen uitleggen.

B

Het Carnotproces in een pV - en een TS - diagram kunnen tekenen.

B

De toestandsveranderingen die het koelmiddel ondergaat, kunnen weergeven in een log p-h diagram.

B

Kunnen aangeven waarom de p – schaal in het log p – h diagram logaritmisch gekozen is.

B

Vraagstukken i.v.m. koudeopwekking kunnen oplossen.

B

•

De absorptiekoelmachine

•

Theoretische koudefactor

•

Carnotrendement



9.2.2

Eenheid Db2 Verwarmings- en koeltechniek 2 (TV 80 lt)

Administratieve code: 07380 Algemene situering en doelstellingen: De eisen bij thermisch comfort in woningen en bij industriële processen worden steeds hoger. Bovendien rekening houdend met de stijgende energieprijzen is het duidelijk dat degelijke verwarming en koeling meer en meer een noodzaak wordt. Na het bestuderen van de leerstof zal de cursist : •

de functie en de principiële werking van de belangrijkste onderdelen waaruit een verwarmingsinstallatie en een koude – installatie zijn opgebouwd kunnen uitleggen;

•

in staat zijn een technisch probleem/vraagstuk over onderwerpen i.v.m. verwarmings – en koeltechniek, te bestuderen en op een gestructureerde manier op te lossen;

•

verschillende begrippen en grootheden m.b.t. verwarmings – en koeltechniek kennen en de relatie tussen meerdere van deze begrippen en grootheden inzien;

•

De cursist kan de voorwaarden voor een goede schoorsteenwerking opsommen;

•

De cursist kan aangeven hoe onvolledige verbranding door meting van de rookgassamenstelling kan worden vastgesteld;

•

De cursist kan aangeven welke de kenmerken zijn van enkele veel voorkomende warmwaterketels;

•

De cursist kan het totaal te installeren ketelvermogen voor een gebouw bepalen;

•

De cursist kan de belangrijkste kenmerken van radiatoren, convectoren en vloerverwarming opsommen;

•

De cursist kan aangeven wat men bedoelt met tweepijpsinstallatie, Tichelmann – installatie, eenpijpsinstallatie en buis – in – buissysteem;

•

De cursist kan drie veel voorkomende verdampers en condensors bij koeling opnoemen;

•

De cursist kan uitleggen wat het belangrijkste doel is van een expansieventiel;

•

De cursist kan problemen / vraagstukken oplossen i.v.m. verwarmings – en koeltechniek.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Het doel van een lage en een hoge verluchting van een lokaal waar een verbrandingstoestel is opgesteld kunnen verklaren.

B

De voorwaarden voor een goede schoorsteenwerking kunnen opsommen.

B

De algemene verbrandingsvergelijkingen bij volledige verbranding kunnen opstellen.

B

Kunnen aangeven hoe onvolledige verbranding door meting van de rookgassamenstelling kan worden vastgesteld.

B

De begrippen “ontstekingstemperatuur”, “vlamstabiliteit” en “vlamlengte” kunnen uitleggen.

B

Vraagstukken i.v.m. verbranding kunnen oplossen.

B

Kunnen aangeven welke de kenmerken zijn van enkele veel voorkomende warmwaterketels.

B

De begrippen “warmtebalans” van een ketel en “ketelrendement” kunnen uitleggen.

B


Verluchting en schoorstenen •

Verluchting

•

Schoorsteen

Verbranding en de vlammen •

Verbranding van aardgas

•

Verbrandingsproducten

•

Voortplanting van de verbranding

•

De vlam

•

Vlamtypes

•

Lengte van de vlam

•

Stabiliteit van de vlam

Warmwaterketels •

Traditionele stookketel

•

Hoogrendementsketel

•

Ketels met modulerend vermogen

•

Condensatieketel



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De belangrijkste kenmerken van radiatoren, convectoren en vloerverwarming kunnen opsommen.

B

Het totaal te installeren ketelvermogen voor een gebouw kunnen bepalen.

B

Kunnen aangeven wat men bedoelt met tweepijpsinstallatie, Tichelmann – installatie, eenpijpsinstallatie en buis – in – buissysteem.

B

Het doel van de inregeling van een verwarmingsinstallatie kunnen uitleggen.

B

De basisschakelingen tekenen en kunnen uitleggen.

B

De begrippen lekverlies en autoriteit kunnen uitleggen.

B

De werking van verschillende hydraulische schakelingen kunnen uitleggen.

B

Vraagstukken i.v.m. centrale verwarmingsinstallaties met warm water en klimahydraulica kunnen oplossen.

B

“Directe koeling” en “indirecte koeling” van het te koelen object kunnen uitleggen.

B

Enkele redenen waarom gekozen wordt voor indirecte koeling i.p.v. directe koeling kunnen geven.

B

Kunnen aantonen waarom indirecte koeling (vb. bij een gekoeld waternet) tot een hoger energiegebruik leidt in vergelijking met directe koeling.

B


Klimahydraulica •

Radiatoren, convectoren en vloerverwarming

•

Bepaling van het ketelvermogen

•

Soorten leidingnetten

•

Basisschakelingen

•

Lekverlies en autoriteit

•

Hydraulische schakelingen

Koudedistributie en warmteafgifte aan de omgeving •

Directe en indirecte koeling

•

Luchtgekoelde koelmachine met gekoeld waternet

•

Directe en indirecte warmteafgifte aan de omgeving

•

Koeltoren

De principiële werking van een koeltoren kunnen uitleggen. Vraagstukken i.v.m. koudedistributie en warmteafgifte aan de omgeving kunnen oplossen.

B



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Semi – hermetische, hermetische en open compressor kunnen uitleggen.

B

Enkele voor – en nadelen van een zuigercompressor bij koeling kunnen opnoemen. Kunnen aangeven wanneer centrifugaalcompressoren bij koeling vooral worden toegepast.

B

Het doel van oververhitting van het koelmiddel bij de verdamper bij een mechanische compressiekoelmachine kunnen uitleggen en weten waarom die oververhitting zo klein mogelijk moet zijn.

B

Tweetrapscompressie a.d.h.v. een schema en het log p-h diagram kunnen uitleggen.

B

Vraagstukken i.v.m. koeltechniek kunnen oplossen.

B

Veel voorkomende verdampers bij koeling kunnen opnoemen.

B

Een ontdooivoorziening bij verdampers, uitgevoerd als lamellenwarmtewisselaars, kunnen verklaren.

B

Kunnen aangeven wanneer vaak pijpbundelwarmtewisselaars als verdamper bij koeling worden toegepast.

B

De principiële werking van de pijpbundelwarmtewisselaar kunnen uitleggen.

B

Platenwarmtewisselaars als verdamper bij koeling kunnen verklaren.

B


Comprimeren van het koudemiddel •

Uitvoeringen van de compressor

•

Verliezen bij de mechanische compressor

Verdampen van het koudemiddel •

Uitvoeringen van verdampers

•

Verliezen bij verdampen

De gevolgen van de stromingsverliezen van het koudemiddel in een verdamper in een log p-h diagram kunnen uitleggen. Kunnen aangeven hoe het gemiddeld temperatuurverschil over de verdamper kan verkleind worden en wat het voordeel daarvan is.

B


B



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Soorten uitvoeringen van condensors bij koeling kunnen opnoemen.

B

De gevolgen van de stromingsweerstand in een condensor bij koeling in een log p-h diagram kunnen uitleggen. De invloed van uitwendige onderkoeling bij de condensor op de koudefactor kunnen uitleggen.

B

Het belangrijkste doel van een expansieventiel kunnen verwoorden.

B

De principiële werking van het thermostatisch expansieventiel kunnen uitleggen.

B

Kunnen uitleggen waarom de expansie via een expansieventiel bij koeling bij een compressorkoelmachine verloopt volgens een isenthalp.

B


B


Condenseren en expanderen van het koudemiddel •

Uitvoeringen van condensors

•

Verliezen bij condenseren

•

Werking van het expansieventiel

•

Verliezen bij expanderen


9.2.3

Eenheid Db3 Klimatisatie 1 (TV 40 lt)

Administratieve code: 07381 Algemene situering en doelstellingen: De cursisten leren het Mollier h-x-diagram kennen als een belangrijk gereedschap voor het maken van berekeningen in de luchtbehandelingstechniek en het zichtbaar maken van processen. Uitgangspunt daarbij is het gebruik in de praktijk. De cursisten leren welke toestellen nodig zijn voor zomer- en winterconditionering van luchtbehandelingsgroepen. Ze leren de vereiste specificaties van deze toestellen berekenen, rekening houdend met de gestelde aanbevelingen. Bij dit vak wordt er naar gestreefd de cursisten volgende vaardigheden bij te brengen: •


•

probleem oplossend denken;

•

het belang inzien van het gebruik van de correcte SI-eenheden van grootheden bij het oplossen van vraagstukken.

•

De cursist kan de fysische grootheden die bepalend zijn voor het comfort opnoemen;

•

De cursist kan aangeven wat het doel is van klimaatregelingen;

•

De cursist kan in eigen woorden zeggen waarom klimaatregeling belangrijk is voor het comfort van personen en de bewaring of bewerking van producten;

•

De cursist kan alle grootheden en afgeleide grootheden vlot aflezen in het Mollierdiagram;

•

De cursist kan volgende toestandsveranderingen in het Mollierdiagram voorstellen : luchtmenging, luchtverwarming, luchtkoeling, luchtbevochtiging, luchtdroging;

•

De cursist kan de problemen veroorzaakt door luchtverontreiniging opnoemen;

•

De cursist kan een blokschema van een luchtbehandelingsinstallatie lezen en verklaren;

•

De cursist kan meer complexe processen van de luchtbehandelingstechniek uitzetten in het Mollier h-x-diagram;

•

De cursist kan vraagstukken oplossen i.v.m. klimatisatie.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Het doel van klimaatregelingen kunnen aangeven.

B

De belangrijkheid van klimaatregeling voor het comfort van personen en de bewaring of bewerking van producten kunnen uitleggen.

B

De fysische grootheden die bepalend zijn voor het comfort kunnen opnoemen.

B

De warmte-inhoud van vochtige lucht kunnen berekenen en aflezen in het Mollierdiagram.

B

De luchttemperatuur, de relatieve en de absolute vochtigheid, de enthalpie, de luchtdichtheid, het soortelijk volume, de waterdampdruk, het dauwpunt en de koelgrens van een luchttoestand kunnen aflezen in het Mollierdiagram.

B

Toestandsveranderingen in het Mollierdiagram kunnen voorstellen : luchtmenging, luchtverwarming, luchtkoeling, luchtbevochtiging, luchtdroging.

B

Oefeningen op luchtmenging, -verwarming, -koeling, bevochtiging en –droging kunnen oplossen.

B

Problemen veroorzaakt door luchtverontreiniging kunnen opnoemen.

B

De maximale werkplaatsconcentratie van een schadelijke stof kunnen opzoeken.

B

Voor- en nadelen van de verschillende methodes voor natuurlijke ventilatie kunnen opsommen.

B

De noodzakelijkheid van mechanische ventilatie kunnen aangeven.

B

Een keuze tussen een luchttoevoer- en een luchtafvoerinstallatie kunnen maken en verantwoorden.

B

een blokschema van een luchtbehandelingsinstallatie lezen en verklaren.

B


Algemeenheden over klimaatregeling •

Doel

•

Toepassingsgebied

•

Metabolisme van de mens

•

De behaaglijkheid of het comfort

Het Mollier h-x-diagram •

Doel

•

Het begrip “warmte-inhoud”

•

Opbouw van het Mollierdiagram

•

Afgeleide grootheden

•

Mengen van twee luchthoeveelheden

•

Luchtverwarming

•

Luchtkoeling

•

Luchtdroging

Luchtverontreiniging

Indeling van ventilatie- en luchtbehandelingsinstallaties •

Natuurlijke ventilatie

•

Mechanische ventilatie

•

Luchtbehandelingsinstallaties



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Het benodigde luchtdebiet kunnen berekenen.

B

Met alle factoren die belangrijk zijn voor het bepalen van de koellast of de warmtebehoefte van een vertrek kunnen rekening houden.

B

De nodige berekeningen voor luchtverversing, luchtverwarming, luchtkoeling, luchtbevochtiging en luchtontvochtiging kunnen maken.

B

De cyclus voor zomerconditionering in het Mollierdiagram kunnen uitzetten.

B

De voelbare warmtefactor, de bypassfactor van de koeler en de effectieve voelbare warmtefactor kunnen bepalen.

B

Toestellen nodig voor zomerconditionering kennen en het vereiste vermogen van elk van deze toestellen kunnen berekenen.

B

De cyclus voor winterconditionering in het Mollierdiagram kunnen uitzetten.

B

Toestellen nodig voor winterconditionering kennen en het vereiste vermogen van elk van deze toestellen kunnen berekenen.

B


Basisprincipes voor de berekening van luchtbehandelinginstallaties •

Het benodigde luchtdebiet

•

Warmtehuishouding van de geventileerde ruimte

•

Berekeningsformules

Zomerconditionering •

Koelen met vochtvermindering

•

Oefeningen

Winterconditionering •

Verwarmen en bevochtigen

•

Oefeningen


9.2.4

Eenheid: Db4 Klimatisatie 2 (TV 40 lt)

Administratieve code: 07382 Algemene situering en doelstellingen: De cursisten leren enkele begrippen kennen die regelmatig in de klimatisatie worden gebruikt. Ook leren zij de principiële werking van enkele onderdelen bij luchtconditioneringsinstallaties begrijpen. Berekeningen i.v.m. luchtconditioneringsinstallaties en klimatisatie worden aangeleerd. De belangstelling voor klimatisatie op niveau hoger onderwijs bij de cursist laten groeien. Bij dit vak wordt er naar gestreefd de cursisten volgende vaardigheden bij te brengen : •


•

probleem oplossend denken;

•

De cursist kan de invloed van meerdere grootheden op de waarde van de koellast bij luchtconditionering verklaren;

•

De cursist kan in eigen woorden uitleggen wat men bedoelt met “ koellast van een ruimte”;

•

De cursist kan omschrijven hoe warmtewinsten bij een ruimte tot stand komen;

•

De cursist kan het werkingsprincipe van belangrijke onderdelen bij installaties voor luchtconditionering, zoals warmterecuperatoren, verklaren;

•

De cursist kan belangrijke onderdelen van een koelgroep bij luchtconditionering opnoemen en de functie ervan beschrijven;

•

De cursist kan uitleggen op welke manier de lucht bij luchtconditioneringsinstallaties wordt gefilterd;

•

De cursist kan de werking van een warmtepomp als verwarming en als koeling uitleggen;

•

De cursist kan de werking van warmterecuperatoren bij luchtconditionering uitleggen;

•

De cursist kan problemen / vraagstukken oplossen i.v.m. luchtconditioneringsinstallaties en klimatisatie.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Kunnen aangeven waarom de berekende koellast enkel een goede benadering kan zijn van de werkelijke koellast.

B

De invloed van meerdere grootheden op de waarde van de koellast bij luchtconditionering kunnen verklaren.

B

De vier warmtestromen bij luchtconditionering kunnen opnoemen en verduidelijken.

B

Welke grootheden een invloed hebben op de warmtewinst door de buitenwanden kunnen aangeven.

B

Hoe warmtewinst bij een ruimte tot stand komt kunnen verklaren.

B

De twee warmtewinsten waaruit de totale warmtewinst door een raam bestaat kunnen opnoemen en aangeven welke grootheden deze warmtewinst kunnen beïnvloeden.

B

De formule voor de warmtewinst door de binnenwanden kunnen toelichten.

B

Verschillende warmtebronnen in luchtgeconditioneerde ruimten kunnen opsommen en toelichten.

B

De eerste en de tweede rekenmethode voor koellast door ventilatie in eigen woorden kunnen uitleggen.


Koellast bij luchtconditionering •

Basisprincipes

•

Warmtestromen

Berekening van de warmtewinst •

Warmtewinst door de buitenwanden

•

Warmtewinst door de ramen

•

Warmtewinst door de binnenwanden

•

Warmtebronnen in luchtgeconditioneerde ruimten

Ventilatie

Voelbare en latente warmtewinst kunnen omschrijven.

•

Koellast door ventilatie : eerste rekenmethode

•

Koellast door ventilatie : tweede rekenmethode

De oorzaken van latente warmtewinst kunnen opsommen. Wat men bedoelt met “koellast van een ruimte” kunnen omschrijven.

B

Koellast van een ruimte



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De belangrijkste onderdelen van een koelgroep bij luchtconditionering kunnen opnoemen en de functie ervan beschrijven.

B

Het werkingsprincipe van belangrijke onderdelen bij installaties voor luchtconditionering kunnen verklaren.

B


De koelgroep bij luchtconditionering •

Samenstelling van de koelgroep

•

Werking

•

Installaties voor luchtconditionering

Het filteren van de luchtconditioneringsinstallaties kunnen verklaren. Luchtconditioneringsinstallaties en klimatisatie kunnen berekenen.

B

De werking van een warmtepomp als verwarming en als koeling kunnen uitleggen.

B

De werking van een ”warmtepomp lucht – lucht “ kunnen beschrijven.

B

De begrippen “rendement en winstfactor “ van een warmtepomp kunnen uitleggen.

B

De werking van een statische en een roterende warmterecuperator bij luchtconditionering kunnen uitleggen.

B

De toepassing van statische warmterecuperatoren en roterende warmterecuperatoren bij luchtconditionering kunnen uitleggen.

B

De voordelen van warmterecuperatoren kunnen opsommen.

B

De warmtepomp bij luchtconditionering •

Algemeen

•

Beschrijving en werking van een warmtepomp

•

Rendement en winstfactor

Warmterecuperatoren •

Statische warmterecuperator

•

Roterende warmterecuperator

•

Voordelen



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Het studiegebied regeltechniek kunnen omschrijven. Blokschema van een gesloten regelkring kunnen tekenen.


Regelingen •

Het onderscheid tussen regeling en sturing kunnen uitleggen.

Inleiding tot de regeltechniek −

Het onderscheid tussen regelen en sturen

−

Het proces

De stapresponsie van een integrerend en een proportioneel proces kunnen tekenen en verklaren.

−

De regelaar

Soorten regelaars kunnen benoemen.

−

De regelkring

De stabiliteit van de regelkring kunnen beoordelen.

−

HVAC - regelingen

HVAC – regelingen kunnen uitleggen. Enkele basisbegrippen over geluid kunnen uitleggen. Het doel van geluidsnormen en geluidscriteria kunnen uitleggen. Wat bedoeld wordt met geluidsbron, geluidstransmissiepad en geluidsontvanger in een geluidveld kunnen uitleggen.

Geluid en geluidshinder in HVAC – installaties •

Algemene begrippen over geluid −

Geluidsnormen en geluidscriteria

−

Beheersing van geluidshinder

De definitie van geluidsabsorptiecoëfficiënt en nagalmtijd kunnen geven. Het verschil tussen luchtgebonden en structuurgebonden geluidsisolatie kunnen uitleggen. Verschillende middelen van geluidsbeperking kunnen opsommen. Meerdere toepassingen kunnen opsommen en toelichten waarbij het geluidsvermogenniveau of het trillingsniveau van de bron kan worden verlaagd.


9.2.5

Eenheid: Db5 Projectwerk Klimatisatie (TV 80 lt)

Administratieve code: 07383 Algemene situering en doelstellingen: Deze module sluit de optie af. Bij de realisatie van hun project krijgen de cursisten de kans om de opgedane kennis toe te passen. Aangezien tijdens het ontwerp de kennis van de andere modules wordt toegepast, dient de cursist deze te beheersen. Het onderwerp van het project kan sterk variëren: één of meerdere elektromechanische aspecten komen voor in het door de cursist behandelde project. In het algemeen komen in een eindwerk inhoudelijk de volgende thema's aan bod: •

Analyse en omschrijving van het onderwerp;

•

Formulering van de doelstellingen, rekening houdend met de beschikbare tijd en middelen;

•

Beschrijving van de werkmethoden;

•

Rapportering van de theoretische en experimentele vaststellingen;

•

Analyse en interpretatie van de theoretische en experimentele vaststellingen;

•

Formulering van de besluiten.

Het eindwerk kan zeer divers zijn, waardoor moeilijker algemene doelstellingen kunnen geformuleerd worden. Bij het uitwerken van hun project wordt ernaar gestreefd de cursisten de volgende vaardigheden bij te brengen: •

De kennis uit de verschillende vakken toe te passen;

•

Logisch redeneren en structureren;

•

Problemen opsporen, analyseren en oplossen;

•

Het bewust maken van kwaliteitseisen, economische eisen.

Bij het opmaken van het verslag leert de cursist rapporteren (logische structuur opstellen, taal, spelling...); •

De cursist kan een probleem formuleren in samenhang met andere facetten in het bedrijf;

•

De cursist kan de vaktechnische kennis verbreden, verdiepen en toepassen;

•

De cursist kan spontaan waarnemen, rapporteren;

•

De cursist kan zelfstandig werken;

•

De cursist kan informatie verzamelen en verwerken;

•

De cursist kan werken in teamverband;


•

De cursist kan de vaktechnische kennis toepassen in een bedrijfssituatie.

Beginsituatie •


•



9.3

Submodule: Dc ORGANISATIE EN ZORGSYSTEMEN (320 lt)

9.3.1

Eenheid: Dc1 Toegepaste statistiek (TV 40 lt)

Administratieve code: 07384 Algemene doelstelling van de eenheid Gezien de grote verscheidenheid aan voorkennis wordt in deze module de elementaire begrippen van de statistiek aangeleerd. •

De cursist kan op een correcte manier cijfergegevens verzamelen;

•

De cursist kan in zijn eigen woorden de verschillende statistische grootheden verwoorden;

•

De cursist kan cijfergegevens tabuleren;

•

De cursist kan cijfergegevens op een grafisch manier verwerken en voorstellen;

•

De cursist kan deze statische gegevens interpreteren en op eenvoudige cases toepassen.

Beginsituatie






B/U

Leerinhouden



Doel van statistiek kunnen toelichten.

B

Statistische proces controle

Voor het vak werkvoorbereidingorganisatie, deel statistische proces controle, worden de nieuwe begrippen aangebracht..Daarna wordt de leerstof ingeoefend d.m.v. oefeningen en berekeningen,

Op een statische verantwoorde wijze gegevens kunnen selecteren en verzamelen.

B

Statistische gegevens

Waarneming; continue en discontinue variabelen; populatie; steekproef; representativiteit

De statistische gegevens in een tabel kunnen verwerken en interpreteren.

B

Tabelleren en opstellen van een frequentietabel

Klassen, klassebreedte en klassemidden en -grenzen; absolute en relatieve waarden

Grafische voorstellingen kunnen tekenen en interpreteren.

B

Grafische voorstellingen

Centrale strekking kunnen bepalen.

B

Centrale strekking

Parameters van spreiding kunnen berekenen.

B

Spreiding

Modus; mediaan; rekenkundig gemiddelde;wiskundig en grafisch, amplitude; gemiddelde afwijking; variantie; standaardafwijking; variatiecoëfficient.

Een normaal verdeling kunnen tekenen.

B

Normaalverdeling

Gausscurve m.i.v. buigpunten en symmetriepunten; overeenstemmende standaardafwijkingen;over- en onderschrijdingskans d.m.v. toetsing met µ - waarden.

Cumulatieve waarden; tabelleren

Frequentieveelhoek; histogram; vergelijkende diagrammen; diagrammen met absolute en relatieve waarden, met gecumuleerde waarden.


9.3.2

Eenheid: Dc2 Bedrijfsorganisatie (TV 40 lt)

Administratieve code: 07385 Algemene doelstelling van de eenheid In deze eenheid worden de basisbegrippen, de verschillende afdelingen, verschillende soorten bedrijfsorganisatie en het belang van iedere afdeling binnen het bedrijf toegelicht. •

De cursist kan de organisatie van een onderneming analyseren en verwoorden;

•

De cursist kan een bedrijfsstructuur opbouwen vanuit een aantal gegevens uit een bedrijf;

•

De cursist kent de logistieke functies van een bedrijf;

•

De cursist kan een strategisch management plannen en implementeren;

•

De cursist kan een projectorganisatie opstarten;

•

De cursist kan planningsoftware selecteren en gebruiken.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Begrippen als organisatie, bedrijf, onderneming kunnen omschrijven.

B

Inleidende begrippen •

De bedrijfsstructuren herkennen en kunnen verduidelijken.

B

De globale opbouw van een organisatiestructuur kunnen weergeven en verduidelijken.

B

Differentiatie en integratie kunnen vergelijken en verduidelijken.

B

De belangrijkste organisatiestelsels kunnen beschrijven en schematisch voorstellen.

B

De interne en externe organisatie kunnen verduidelijken.

B

De administratie binnen de organisatie kunnen situeren.

B

De verschillende begrippen m.b.t. logistiek kunnen omschrijven.

B

Het stockeren binnen de organisatie kunnen beschrijven.

B

De cursist kan het intern transport situeren en beschrijven.

B


Organisatie van de onderneming −

Onderscheid organisatie en beleid

−

Analyse van de relatie tussen organisatie en beleid

−

Organisaties als sociale systemen

Bedrijfsstructuren •

Hoofdvormen van organisatiestructuren −

Lijnorganisatie

−

Functieorganisatie

−

Staforganisatie

−

Divisieorganisatie

•

Complexe structurele verbanden

•

Organisatiecultuur

Logistiek en onderdelen organisatie •

Logistiek management

•

Just in time aankopen en just in time productie

•

Productie layout

•

Magazijn layout en ABC principe

•

Wharehouse management systeem

Bespreken met praktijkvoorbeelden, koppelen aan ervaring cursisten.

Bespreken met praktijkvoorbeelden, koppelen aan ervaring cursisten.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Het feit dat het welslagen van de organisatie in grote mate afhankelijk is van het ondernemingsplan inzien.

B

De begrippen i.v.m. strategiebepaling kunnen verduidelijken.

B

De begrippen m.b.t. planning kunnen omschrijven en toepassen.

De informatica en informaticahulpmiddelen voor diverse activiteiten kunnen noemen, beschrijven en gebruiken.

B

Strategisch management •

Situatieanalyse intern en extern

•

Strategie in de bedrijfskolom

•

Strategische beleidsvorming

•

Planning en implementatie

Projectorganisatie •

Netwerkplanning, kritieke pad methode

•

Capaciteitsplanning, gantt-chart

Planningsoftware Andere softwaretools

Pedagogisch-didactische wenken Gebruik van cases, koppelen aan ervaring cursisten.

Planningsprincipes met uitgewerkt(e) voorbeeld(en) illustreren Verschillende softwarepakketten mogelijk. Een netwerken capaciteitsplanning uitwerken voor een project


9.3.3

Eenheid: Dc3 Zorgsystemen (TV 40 lt)

Administratieve code: 07386 Algemene doelstelling van de eenheid Binnen deze eenheid ‘zorgsystemen’ wordt aan de cursisten inzicht bijgebracht rond verschillende soorten beheers-, zorgen kwaliteitssystemen. •

De cursist heeft inzicht in de totale kwaliteitszorg;

•

De cursist kent de standaarden en beheersingssystemen voor kwaliteit, milieu en veiligheid;

•

De cursist kent de ISO 9000 norm voor integrale kwaliteitszorg;

•

De cursist heeft inzichten in ergonomie, sociale wetgeving, milieuzorgsystemen;

•

De cursist kan softwaretools gebruiken i.v.m. integrale kwaliteitszorg;

•

De cursist kent het managementproces voor integrale kwaliteitszorg.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De kwaliteitssystemen en ISO-normen voor kwaliteit kunnen omschrijven.

B

De kwaliteitssystemen en ISO-normen voor kwaliteit kunnen omschrijven

B

Het belang van veiligheid binnen een onderneming begrijpen.

B

Milieuzorgsystemen kunnen omschrijven.

B

De cursist kan gangbare softwaretools noemen en gebruiken.


Totale kwaliteitszorg •

Wat is kwaliteit?

•

Termen en definities

•

De interne klant-leverancier verhouding

•

Interne en externe klantentevredenheid

•

Wat is Integrale Kwaliteitszorg?

•

Kosten van niet-kwaliteit, nul-fouten, Kaizen, Kwaliteitskringen

•

Analyse van problemen

•

Analyse van gegevens

•

Beheersing van kwaliteit in de ontwerpfase

Standaarden en beheerssystemen voor kwaliteit, milieu en veiligheid

Aandacht voor o.a.ISO 9000 normen integrale zorgsystemen, geregistreerd kwaliteitssysteem, beheersmiddelen en werkwijzen, instructies, specificaties, registratieformulieren, statistische technieken, EFQM, veiligheid, ongevalpreventie en risicobestrijding, veiligheidsorganisatie, elektriciteitsrisico’s en beveiliging, risico’s en veiligheid bij machines, CE-normering, productaansprakelijkheid, ergonomie: mens-werksysteem, sociale wetgeving: bedrijfsongeval, beroepsziekte, milieuzorgsystemen.

Software tools



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De specifieke menselijke factoren die bijdragen in de organisatie en de werking in een bedrijf begrijpen.

B

De sociale aspecten zoals overleg, betrokkenheid en bevoegdheid die bijdragen tot de organisatie en werking van een bedrijf begrijpen.

B

De algemene begrippen m.b.t. teambuilding kunnen opnoemen.

B

De diverse rollen van een individu kunnen beschrijven.

B

Managementproces Rol van de manager

Pedagogisch-didactische wenken Verbanden leggen met de ervaring van de cursisten.

Leiderschapsstijlen Arbeidsverdeling, delegatie Werkoverleg Kwaliteitskringen Teambuilding


9.3.4

Eenheid: Dc4 Industrieel management (TV 120 lt)

Administratieve code: 07387 Algemene doelstelling van de eenheid In deze eenheid verwerft de cursist inzichten in alle aspecten van kosten en kostprijsbepaling van producten en van de productie in een bedrijf en ook in de financiële structuur van een bedrijf •

De cursist kent het kostenbegrip en de indeling van de kosten in een bedrijf;

•

De cursist kent de kostensoorten van de productie in een bedrijf;

•

De cursist heeft inzicht in de standaardkostprijs en in kostenbeheersing;

•

De cursist kent de soorten investeringen en investeringsbehoeften;

•

De cursist heeft inzicht in het rendement van investeringen;

•

De cursist heeft inzicht in de financiële structuur van een onderneming en kan deze analyseren;

•

De cursist heeft inzicht in de financiering van de vaste en van de vlottende activa;

•

De cursist heeft inzicht in de financiële structuur van een onderneming en kan ze analyseren. De cursist heeft inzicht in de financiering van de vaste en van de vlottende activa;

•

De cursist heeft inzicht in de markt van de vermogens.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden


Pedagogisch-didactische wenken De cursus Industrieel Management leent zich om via gecombineerd onderwijs te worden aangeboden:en is opgevat en uitgewerkt op een zodanige wijze dat de cursist klassikaal en op zelfstandige wijze nieuwe begrippen en kennis verwerft tijdens de lessen. De leerstof wordt ingeoefend d.m.v. oefenopgaven en berekeningen, te maken.

De verschillende kosten kunnen omschrijven.

B

Kosten

Het verschil tussen kosten en onkosten kunnen aangeven.

B

•

Kosten versus onkosten

Verschillende kostensoorten kunnen uitleggen.

B

•

Kostensoorten

Kostenbegrippen en standaardkostprijs : toepassingen en opgaven. Kostensoorten : soorten kosten en berekeningen m.i.v. kosten voor duurzame en vlottende productiemiddelen. Indeling in vaste en vlottende activa en financiering m.i.v. de vermogensmarkt. Kostensoorten: toepassingen en opgaven.

Afschrijvingsmethoden en de voor- en nadelen kunnen uitleggen.

B

Afschrijvingen

Afschrijving van duurzame productiemiddelen m.i.v. : economische en technische levensduur; rationele en irrationele overcapaciteit. Afschrijving van duurzame productiemiddelen : toepassingen en opgaven.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Het onderscheid kunnen uitleggen tussen constante en variabele kosten.

B

Constante en variabele kosten kunnen berekenen en grafisch voorstellen.

B

Constante en variabele kosten

Pedagogisch-didactische wenken Constante en variabele kosten volgens bedrijfsdrukte ( proportioneel, progressief, degressief ). Grafische voorstellingen. Constante en variabele kosten : toepassingen en opgaven.

Het onderscheid tussen directe en indirecte kosten kunnen uitleggen.

B

Directe en indirecte kosten.

Specifieke toerekeningsmethoden : opslagmethode, enkelvoudig en verfijnd, activity – based – costing. Opslagmethoden en activity – based – costing. : toepassingen en opgaven. Bijzondere kostencalculaties : afval en uitval; initiale kosten; samengestelde en enkelvoudige kosten. Bijzondere kostencalculaties : toepassingen en opgaven.

De begrippen fabricage- en commerciële kostprijs kunnen toelichten.

B

Prijsbepaling op basis van kosten.

Fabricage ( standaard ) kostprijs, commerciële (standaard) kostprijs m.i.v. toepassingen en opgaven. Efficiencyverschillen en prijsverschillen en bedrijfseconomische evaluatie m.i.v. toepassingen en opgaven.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De beleidsbeslissingen op korte termijn kunnen toelichten.

B

Beleidsbeslissingen op korte termijn

Pedagogisch-didactische wenken Machinekeuzen: overcapaciteit of ondercapaciteit; differentiële kosten, break-even point). In toepassingen kunnen nieuwe begrippen i.v.m. machinekeuze, over- en ondercapaciteit, differentiële kost, break-even point, handarbeid of machinale arbeid gehanteerd worden om de beleidsbeslissingen te verantwoorden.

De beleidsbeslissingen op lange termijn kunnen toelichten.

B

Beleidsbeslissingen op lange termijn

Vervanging van machines, handarbeid of machinale arbeid, machinekeuzen. Beleidsbeslissingen op lange termijn: toepassingen en opgaven.

Parameters i.v.m. investeringsbeslissingen kennen en kunnen berekenen.

B

Investeringsselectie

Pay back, cash flow en GBR. Terugverdienperiode, cash-flow, gemiddelde boekhoudkundige rentabiliteit Investeringsselectie en berekingsmethoden i.v.m. het rendement van de investering : toepassingen en opgaven.

Optimaliseringsstrategieën kunnen toelichten.

B

Optimaliseringsstrategieën

Optimale bestelgrootte, knelpuntcalculaties. Optimaliseringsstrategie: toepassingen en opgaven.


9.3.5

Eenheid: Dc5 Projectwerk organisatie en zorgsystemen (TV 80 lt)

Administratieve code: 07388 Algemene doelstelling van de eenheid Deze eenheid sluit de optie af. Bij de realisatie van hun project krijgen de cursisten de kans om de opgedane kennis toe te passen. Aangezien tijdens het ontwerp de kennis van de andere modules wordt toegepast, dient de cursist deze te beheersen. Het onderwerp van het project kan sterk variëren: één of meerdere elektromechanische aspecten komen voor in het door de cursist behandelde project. In het algemeen komen in een eindwerk inhoudelijk de volgende thema's aan bod: •

Analyse en omschrijving van het onderwerp;

•

Formulering van de doelstellingen, rekening houdend met de beschikbare tijd en middelen;

•

Beschrijving van de werkmethoden;

•

Rapportering van de theoretische en experimentele vaststellingen;

•

Analyse en interpretatie van de theoretische en experimentele vaststellingen;

•

Formulering van de besluiten.

Het eindwerk kan zeer divers zijn, waardoor moeilijker algemene doelstellingen kunnen geformuleerd worden. Bij het uitwerken van hun project wordt ernaar gestreefd de cursisten de volgende vaardigheden bij te brengen:

De kennis uit de verschillende vakken toe te passen;

Logisch redeneren en structureren;

Problemen opsporen, analyseren en oplossen;

Het bewust maken van kwaliteitseisen, economische eisen.


Bij het opmaken van het verslag leert de cursist rapporteren (logische structuur opstellen, taal, spelling...) •


•


•


•


•


•


•


Beginsituatie •


•



9.4 9.4.1

Submodule Dd PRODUCTIEAUTOMATISERING (320 lt) Eenheid: Dd1 PLC (TV 80 lt) = Da2

Administratieve code: 07389 Algemene doelstelling van de eenheid Bij hedendaagse machines of industriële installaties zal er steeds een bepaalde vorm van automatisering vereist zijn. De sturing van deze installaties gebeurt in de meeste gevallen met behulp van logisch programmeerbare controles of PLC’s, die binnenkomende signalen afkomstig van diverse types sensoren verwerken en signalen uitsturen naar de installatie om bepaalde acties uit te voeren. Nadat de cursisten de kennis van de werking van een PLC met zijn periferie en de verscheidene programmeermethoden verwerkt hebben, kunnen zij een PLC - sturing in een machine integreren en problemen opsporen, analyseren en oplossen. Bij dit vak wordt ernaar gestreefd de cursisten de volgende vaardigheden bij te brengen: •


•


•

het belang inzien van het gebruik van flexibele methoden bij het ontwikkelen van een sturing.

•

De cursist kan een PLC systeem omschrijven en de structuur ervan analyseren;

•

De cursist kan een PLC sturing ontwerpen;

•

De cursist kan een PLC programmering ontleden en uitvoeren;

•

De cursist begrijpt de werking van een PLC systeem.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De verschillende onderdelen van een besturingssyteem kunnen onderscheiden.

B

Een klassieke besturing met een PLC-sturing kunnen vergelijken.

B

Verschillende dataformaten die gehanteerd worden bij PLC-besturingen kunnen bestuderen.

B

Logische instructies kunnen gebruiken.

B

Inleiding tot de PLC

Pedagogisch-didactische wenken Ingangsmodule, uitgangsmodule, centrale verwerkingseenheid, geheugens.

Voorstelling van data •

Boole

•

Integer, dubbele integer

•

Real

•

Tijdswaarden

•

…

Logische instructies

De Ja-functie. De Niet –functie. De EN-functie. De OF-functie. Werken met haakjes. Geheugenfuncties. Tijdsfuncties en tellerfuncties en vergelijkingen.

Verschillende programmeertechnieken kunnen onderscheiden en toepassen.

B

Programmeertechnieken

Ladderdiagram. Functieblokdiagram. Instructielijst.



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Met een programmeeromgeving kunnen werken.

B

Een programmeeromgeving

Pedagogisch-didactische wenken Bijvoorbeeld de programmeeromgeving zoals deze van STEP7. Project aanmaken. Hardwareconfiguratie aanmaken. Een eenvoudig programma kunnen ingeven in de verschillende programmeertalen. Een programma downloaden in de PLC. Een programma testen en opvolgen.

Met symbolische adressering kunnen werken.

B

Symbolische adressering

Volgens de IEC-1131-3 norm. Concreet toepassen bij de gebruikte programmeertaal (bijv. STEP 7).

Toepassingen op besturingsfuncties kunnen uitwerken.

B

Opdrachten

Aanleren met behulp van de STEP7- manager en dit in combinatie met het opdoen van kennis van zaken rond de volledige SIMATIC-hardware. Ervoor zorgen dat er gekoppeld aan de PLC een didactische set aanwezig is met een aantal sensoren en actoren.


9.4.2

Eenheid: Dd2 Werkplaatstechnieken (TV 80 lt)

Administratieve code: 07390 Algemene doelstelling van de eenheid Omdat het zeer moeilijk is op een gefundeerde manier te ontwerpen zonder over de kennis te beschikken hoe men een machineonderdeel kan “produceren”, maken de cursisten kennis met uiteenlopende aspecten van de huidige werkplaatstechnieken. Tot de kennis die zij in dit vak verwerven behoren conventionele bewerkingsmethoden maar ook diverse (niet conventionele) productieprocessen. Omdat ontwerpen bijna onmogelijk is zonder kennis van verschillende CNC technieken, maken de cursisten tevens kennis met uiteenlopende aspecten van CNC. Bij deze module wordt er naar gestreefd de cursisten de volgende vaardigheden bij te brengen: •

Inzicht hebben in de verschillende manieren waarop een machineonderdeel kan vervaardigd worden;

•

Bewuste keuzes kunnen maken in de te volgen productiemethode;

•

Logisch en gestructureerd redeneren;

•

De cursist kan het belang inzien van de juiste afwerkingsmethode, vormen plaatstoleranties om een gefundeerde productiemethode te kiezen;

•

De cursist kan zelfstandig werkvoorbereidingen opstellen van draaien freesstukken;

•

De cursist kan de basisbegrippen van de verspaningstechnologie toepassen;

•

De cursist kan een aantal conventionele productieprocessen uitleggen en toelichten;

•

De cursist kan de principiële opbouw en werking van CNC machines verwoorden;

•

De cursist kan een programma schrijven en verbeteren voor een CNC.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De juiste afwerkingmethode, vormen plaatstoleranties kunnen kiezen.

B

Werkvoorbereidingen voor draaien freesstukken kunnen opstellen.

B

De basis machineconfiguraties kunnen opsommen en toelichten.

Conventionele bewerkingsmethoden Draai- en freesbewerkingen

B

Werkvoorbereiding

Pedagogisch-didactische wenken Gebruik maken van informatie die door machineproducenten ter beschikking gesteld wordt. Demonstraties op de diverse CNC machines en experimenten met de softwarepakketten.

Machineconfiguratie

Het internet wordt gebruikt voor het opzoeken en omschrijven van moderne CNC machines. De cursist krijgt korte opdrachten. Het doel van CNC productiemethoden kunnen toelichten.

B

Numerieke besturing van werktuigmachines

Basisprincipe van NC machines.

Het principe van verplaatsingsopnemers en aansturing kunnen uitleggen.

B

De stuureenheid

Functies van de stuureenheid.

Metingen van verplaatsingen

Evolutie van de NC sturingen. Structuur van de stuureenheid. Metingen van verplaatsingen.

De principiële opbouw en werking van CNC machines kunnen verwoorden en omschrijven.

B

De constructie van de machine Numeriek bestuurde assen

Het bed, de geleidingen, schroefspil en lin. motoren, principe (numeriek bestuurde assen).

Normalisatie

Rotatiebewegingen. Supplementaire bewegingen.

Programma’s kunnen opstellen.

B

Programmering van een CNC

De programmering in het algemeen kader van de productieorganisatie. Opeenvolgende programmafasen. Informatiedragers. Volgorde en aard van gegevens binnen een blok.



B/U

Leerinhouden



Programma’s kunnen opstellen.

B

Programmering van een DNC

Behandel o.a. overzicht van de verschillende programmeersystemen en DNC, definities, handprogrammering, centrale programmering, programmeren met behulp van een programmeertaal, macro’s en parameterprogrammering, besturingsgebonden programmeersystemen, opbouw en soorten DNC systemen, leveranciers, beschrijving van een der systemen.

Kunnen uitleggen waaraan een CNC-machine moet voldoen qua nauwkeurigheid en veiligheidseisen.

B

Nauwkeurigheid en veiligheid

Behandel o.a. afnamekeuring van moderne werktuigmachines, conventionele keuringen: Shlesinger norm, moderne keuringstechnieken, risicoanalyse en veiligheid.

Moderne manieren van CNC programmeren kunnen toelichten.

B

Moderne CNC’s

De laatste evoluties in verband met CAM-technologie kunnen toelichten.

B

CAM pakket en moderne snijgereedschappen voor draaibewerkingen en freesbewerkingen. Materialen, evolutie en normalisatie van de snijgereedschappen. Keuze van de snijgereedschappen.

Niet conventionele productieprocessen kunnen toelichten.

Niet conventionele productieprocessen

Vonk-erosieve technieken, laserstraal bewerken, elektrochemisch en thermisch bewerken, ultrasoon bewerken, waterstraalsnijden.

Plaatbewerking

Plooien, stansen, ponsen: moderne productietechnieken.

De meest ideale, niet conventionele productiemethode voor een machineonderdeel kunnen bepalen.

Plaatbewerkingstechnologie kunnen toelichten.

B

Rubberpersen en hydrovormen.


9.4.3

Eenheid: Dd3 CAD/Mechanisch tekenen (TV 80 lt)

Administratieve code: 07391 Algemene doelstelling van de eenheid Mechanische tekeningen zijn niet weg te denken bij allerlei productietechnieken. De cursist verwerft verder inzicht in mechanisch tekenen en kan hierbij gebruik maken van een CAD – programma. De belangstelling voor mechanisch tekenen op het niveau hoger onderwijs bij de student verder laten groeien. Bij dit vak wordt er naar gestreefd de cursisten de volgende vaardigheden bij te brengen: •

Zich verder bekwamen in het tekenen met een CAD – programma;

•

Aan d.h.v. tekenopdrachten tekeninzicht hebben;

•

Ruimtelijk inzicht hebben;

•

Oog hebben voor details en zin voor orde.

Nadat de cursist verschillende tekeningen heeft gemaakt zal hij/zij : •

Verschillende vaardigheden m.b.t. mechanisch tekenen kunnen toepassen;

•

Verschillende tekeningen met een CAD – programma kunnen maken;

•

Vlot tekeninformatie, zoals gebruikte tekensymbolen en normalisatie, kunnen opzoeken;

•

De cursist kan mechanische tekeningen maken met een universeel bruikbaar tekenprogramma;

•

De cursist kan doorsneden tekenen met een tekenprogramma;

•

De cursist kan symbolen i.v.m. het ISO – passingstelsel opzoeken en aanduiden op een tekening;

•

De cursist kan de symbolen voor de oppervlaktetoestand opzoeken en correct plaatsen op een tekening;

•

De cursist kan de symbolen voor vorm – en plaatstoleranties opzoeken en correct plaatsen op een tekening;

•

De cursist kan met een tekenprogramma een samenstellingstekening maken.

Beginsituatie •


•





B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Mechanische tekeningen kunnen maken met een universeel bruikbaar tekenprogramma.

B

Aanzichten

Doorsneden kunnen tekenen.

B

Doorsneden

Symbolen i.v.m. het ISO – passingstelsel opzoeken en aanduiden op een tekening.

B

Maataanduiding

De symbolen voor de oppervlaktetoestand kunnen opzoeken en correct plaatsen op een tekening.

B

Maattoleranties

Een stuklijst kunnen samenstellen.

B

Stuklijst

Een samenstellingstekening kunnen maken.

B

Samenstellingstekening

Het verschil in aanpak tussen een 3D-pakket en 2D-pakket kunnen omschrijven.

B

Kennismaking met 3D-ontwerpen

Een stuk kunnen schetsen en nadien voorzien van een “constraint”.

B

Schetsen

Onderdelen kunnen combineren.

B

Samenstellingen

Constructies voor verspanende en niet-verspanende bewerkingen kunnen tekenen en samenvoegen.

B

Samenstellingen kunnen splitsen.

B

Bibliotheken kunnen gebruiken en aanmaken.

B

Bibliotheken

Een project van maataanduiding, tekst en een stukkenlijst kunnen voorzien.

B

Bijkomende informatie aan een project toevoegen


De symbolen voor vorm – en plaatstoleranties kunnen opzoeken en correct plaatsen op een tekening.

•

Maataanduiding

•

Tekst

•

Stukkenlijst



B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Een 2D-tekening uit een 3D-tekening kunnen afleiden.

Een 3D-part kunnen ontwerpen.

B


Afleiden van 2D-tekeningen uit 3D •

Afleiden van 2D-aanzichten

•

Afleiden van 2D-doorsneden

•

Zichten aanpassen, annotaties wijzigen en/of toevoegen

Modelleren van een “3D Part”

Uitgaande van een schets een eenvoudig 3D part model bouwen. Basisinstructies voor het modelleren. Werken met “Work Planes”, “Work Axis”, “Work Points” bij het aanmaken van 3D Parts. Geavanceerde opdrachten bij het aanmaken van 3D Parts.


9.4.4

Eenheid: Dd4 Projectwerk productie - automatisering (TV 80 lt)

Administratieve code: 07392 Algemene doelstelling van de eenheid Deze eenheid sluit de optie af. Bij de realisatie van hun project krijgen de cursisten de kans om de opgedane kennis toe te passen. Aangezien tijdens het ontwerp de kennis van de andere modules wordt toegepast, dient de cursist deze te beheersen. Het onderwerp van het project kan sterk variëren: één of meerdere elektromechanische aspecten komen voor in het door de cursist behandelde project. In het algemeen komen in een eindwerk inhoudelijk de volgende thema's aan bod: •

analyse en omschrijving van het onderwerp;

•

formulering van de doelstellingen, rekening houdend met de beschikbare tijd en middelen;

•

beschrijving van de werkmethoden;

•

rapportering van de theoretische en experimentele vaststellingen;

•

analyse en interpretatie van de theoretische en experimentele vaststellingen;

•

formulering van de besluiten.

Het eindwerk kan zeer divers zijn, waardoor moeilijker algemene doelstellingen kunnen geformuleerd worden. Bij het uitwerken van hun project wordt ernaar gestreefd de cursisten de volgende vaardigheden bij te brengen: •

de kennis uit de verschillende vakken toe te passen;

•


•


•

het bewust maken van kwaliteitseisen, economische eisen.


Bij het opmaken van het verslag leert de cursist rapporteren (logische structuur opstellen, taal, spelling...) •


•


•


•


•


•


•


Beginsituatie •


•



10 Bibliografie Titel

Auteur(s)

Gegevens

AutoCAD 2000 3D

Brian Matthews

Academic Service

AutoCAD 2002

R. Boeklagen

TEC

Basiscursus

Bram Rademaker

Academic Service

AutoCAD

René Woolderink

Cirkelverdelen en schroeflijnfrezen

Educaboek – Culemborg, Nederland

CNC theorie en praktijk

ISBN 90 637 6011 6

CoroKey Draaien-Frezen-Boren

SANDVIK

De frezen


Dubbel Taschenbuch für den Maschinenbau

W. Beitz / K.H. Kuttner

Springer-Verlag – Berlijn, Duitsland

Eigenschappen toepassing materialen

Quak A

Educaboek, Stam Technische boeken

Elektronische vermogencontrole

J. Pollefliet, Nevelland

ISBN 90 73626 02 01

Elektrotechniek deel 1

M.A.J. Op ’t Rood

ISBN 90 306 0297 X

Elektrotechniek deel 2

M.A.J. Op ’t Rood

ISBN 90 306 1006 9

Elektrotechnisch tekenen – schema’s lezen 3

M. De Bruyn, I. Maesen, J. Van Ocken

Wolters Plantyn, ISBN 90 301 6555 3

Gedifferentieerd leerpakket aanvankelijke sterkteleer 1

A. De Lepeleire

Standaard educatieve uitgeverij, ISBN 90 02 17163 3

Gedifferentieerd Leerpakket Aanvankelijke sterkteleer 1&2

A. De Lepeleire

Standaard – Antwerpen, België

Gedifferentieerd leerpakket toegepaste G. Haesendonck mechanica 1

Standaard educatieve uitgeverij, ISBN 90 02 17166 8

Gereedschapsleer

De Hornois G

Standaard

Gereedschapsleer

Heeren K


Gereedschapswerktuigen

Heling A


Handboek labo mechanica

Braeckman, A. De Smet, J.Gijbls, C. Vermeiren

ISBN 90 301 6732

Handgereedscahppen mechanische techniek

Heling A


Vakleer voor plaat en constructiebankwerken

Handleidingen ter beschikking gesteld door diverse gereedschapsproducenten en machineproducenten Hydrauliek

Stuyvenberg F

Hydrauliek, basiskennis

Ing. R van den Brinck

Hydraulische aandrijvingen

Stuyvenberg, Vinke J;

Lengtemeettechniek

Schier


Machine Design

Robert L. Norton

Prentice Hall – Upper Saddle River, New Jersey, U.S.A.

Machine-onderdelen

Jac. Stolk / C.Kros

Morks – Dordrecht, Nederland

Delta Press ISBN 90-6674-841-9


Titel

Auteur(s)

Gegevens

Machineonderdelen, constructieelementen voor de aandrijftechniek

Stolk, Ruijter, Kok

Stamtechniek, ISBN 90 401 0338 0

Mas- en snijtechnieken voor de industrie

Saf Techno-nathan

Kluwer Technische boeken

Materalenleer

Ingels

Standaard

Materiaalkeuze voor de werktuigen apparatenbouw

J.Nuyes / L.A. De Bruijn/ L. Van De Wiele

Plantyn – Deurne, België

Materiaalkunde voor Technici

Kenneth G. Budinski

Academic Service – Schoonhoven, Nederland

Materiaalkunde: algemene beginselen

Beumier


Mechanica Leerboek 3/4e jaar

J. Belmans

Plantyn

Mechanica voor technici dynamica

R.C. Hibbeler

Academic service, Schoonhoven, ISBN 90 395 0399 0

Mechanica voor technici statica

R.C. Hibbeler

Academic service, Schoonhoven ISBN 90 395 0398 2

Mechanics of materials

R.C.Hibbeler

Prentice Hall – Upper Saddle River, New Jersey, U.S.A.

Mechanische meettechniek

Boon, Stroobants

Van In

Mechanische metaalbewerking

Leender


Mechanische techniek delen A en B

Saf Techno-nathan


Meettechniek in de machine-bouw Delen 1– 3

A. De Smet

De Smet – Zwalm, België

Serieverspaning, materialenleer, …

MB productietechniek

Meten en regelen in de procesindustrie Harmsen


Persluchtautomatisatie

NORGREN

Driebomenstraat 62 – 1180 Brussel

Praktisch handboekje voor de metaalbewerking

Bawin

Thone

Praktische uitslagen

Breetvelt e.a.


Programmeerbare logische sturingen

Hugo Mariën

ISBN 90 6200 475 X

Reeks algemene metaalbewerking

Van Zon A

Ten Brink

Regeltechniek 1

Jef Hay

Die Keure, ISBN 90 620 0922 0

Schema en -lezen Hydrauliek

Dijnen

Schroefdraadsnijden

N.P.Nipius


Selectie van Belgische Normen Delen 1-5

Belgische Vereniging van Werktuigbouwkundigen

Belgisch Instituut voor Normalisatie

Tabellenboek voor metaaltechniek

W. De Clippeleer

Plantyn– Deurne, België

Technische leergang hydrauliek

Ing. Van den Brinck

Delta Press ISBN 90-6674-234-7

Technische leergang pneumatiek

Ing. H. Schreuders

Delta Press ISBN 90-6674 930 X

Technologie deel 1, 2 en 3

Charlier E, Martens E

Plantyn

Technologie Gereedschapswerktuigen en metrologie

Lust G

Plantyn

Tekenen in de werktuigkunde

Van Hamme

Delta Press

Toegepaste mechanica

Haesendonck G

Standaard


Titel

Auteur(s)

Vaktekenen en tekeninglezen – leerboek deel 1

L. Van De Wiele, L.A. De Bruijn, J. Nuyes

Vaktekenen en tekeninglezen – leerboek deel 2A

L. Van De Wiele, L.A. De Bruijn, J. Nuyes

Veiligheid en gezondheid

NVVA

Wolters Plantyn, ISBN 90 301 5485 3

De Sikkel

Veiligheid en hygiëne in de metaalnijverheid Verspaning

Gegevens

Commissariaat – Generaal voor de Bevordering van de Arbeid H. Ingels

Standaard – België

Verspaningstechnologie

Deckers, Schellekens


Vraagstukken theoretische mechanica

Van den Houten


Warmteoverdracht

W. Simons

De Sikkel, ISBN 90 260 2903 9

Werktuigbouw Deel 1

G. Groenendijk / J.v.d.Linde

Wolters-Noordhoff

Werktuigonderdelen Deel 1&2

S. Binnendijk


http://kupono.ifa.hawaii.edu/WEB/NIRI/resources/ideas_faq.html http://users.pandora.be/peka/toeleveranciers.htm http://www.ansys.com http://www.buysmetal.be/ http://www.click4links.com/DirectoryOutput-12.asp?link=0012CAD&link=1122SDRC_I-DEAS http://www.europages.com/nl/cat/ecnmc04.html http://www.gildemeister.com http://www.haascnc.com http://www.kennametal.com http://www.lvd.be/ http://www.mastercam.com http://www.mazak.com http://www.mmsonline.com/cncdnc/ http://www.sandvik.com http://www.sdrc.com/ideas/index.shtml http://www.sdrc.com/ideas/index.shtml http://www.secotools.com/template/start.asp?id=1927 http://www.shanica.com/OI_main.htm http://www.sidmar.be/CONTENT/pdf/ProdR_NL.pdf http://www.staalopmaat.nl/ http://www.swan.ac.uk/lis/subject_services/web_links/mechanical_engineering.asp http://www.team-eng.com/products/ideas/ http://www.techniekweb.nl/?/link/11/64 http://www.thyssenkrupp.com/eng/konzern/internet.html http://www.tihh.be/tihhosp/links.html#mechanica http://www.web2cad.com


VSKO. Leerplan. Elektromechanica. HOKTSP Modulair. Categorie Technisch

Recommend Documents