VSKO. Leerplan. Chemie & Textiel. HOKTSP Modulair. Categorie Technisch

VSKO

Leerplan

Chemie & Textiel

HOKTSP Modulair Categorie Technisch

Goedkeuringscode: 06-07/1665/N/G

Indieningsdatum 1 maart 2007

Structuurschema Hoger Onderwijs voor Sociale Promotie - Categorie Technisch - opleiding Chemie en textiel 35024 A. CHEMIE BASIS

B. TEXTIELCHEMIE

C. TOEGEPASTE

D. VERVERIJ

E. BEDRIJFSORGANISATIE

F. KWALITEITSZORG-VEILIGHEID

G. MILIEU

H. PROJECTWERK

VEREDELINGSCHEMIE A1 8394

B1 8400

ANORGANISCHE CHEMIE TV

40 LT

TV

A2 8395

40 LT

40 LT

40 LT

40 LT

TV

AUTOMATISATIE VEREDELING TV

40 LT

TV

40 LT

40 LT

40 LT

deelcertificaat milieu 80 lt

deelcertificaat projectwerk 40 lt

² goedgekeurd op 31 mei 2006

TV

40 LT

namens de Vlaamse minister bevoegd voor onderwijs de gemachtigde ambtenaar

NIEUWE TECHNOLOGIEËN TV

C7 8408

40 LT D7 8418

KLEURSTOFFEN 2 LAB TV

TV

D6 8417

KLEURSTOFFEN 2B

40 LT

deelcertificaat kwaliteitszorg-veiligheid 40 lt

40 LT

PROCESWATER EN CORROSIE

C6 8407

LAB ANALYTISCHE CHEMIE

TV

deelcertificaat bedrijfsorganisatie 40 lt

D5 8416

KLEURSTOFFEN 2A TV

A6 8399 TV

40 LT C5 8406

40 LT

PROJECTWERK 40 LT

40 LT

KLEURSTOFFEN 1 LAB

ANALYTISCHE CHEMIE

H1 8423

MILIEU 1 TV

VERFTECHNIEK 2 TV

LAB ORGANISCHE CHEMIE

TV

40 LT

D3 8414 40 LT

TV

TV

MILIEU 2

D4 8415

40 LT

G1 8421

KWALITEITSZORG EN VEILIGHEID

40 LT

C4 8405

A5 8398

40 LT

VERFTECHNIEK 1

A4 8397 TV

TV

G2 8422

TV

KLEURSTOFFEN 1B

40 LT

F1 8420

BEDRIJFSORGANISATIE 40 LT

D2 8413

C3 8404

ORGANISCHE CHEMIE

E1 8419

KLEURMETING TV

KLEURSTOFFEN 1A TV

A3 8396 TV

40 LT C2 8403

CHEMISCHE ANALYSETECHNIEKEN TV

D1 8412

VOORBEHANDELEN TV

B2 8401

LAB ANORGANISCHE CHEMIE TV

C1 8402

TOEGEPASTE ORGANISCHE CHEMIE

40 LT

Patrick Weckesser

GRONDSTOFFEN TV

adjunct van de directeur 40 LT

C8 8409 goedgekeurd op 31 mei 2006

APPRETEREN 1 TV

40 LT C9 8410 APPRETEREN 2

TV

40 LT C10 8411

DIPLOMA HOGER ONDERWIJS CHEMIE EN TEXTIEL - Totaal aantal lestijden = 1200

APPRETEREN LAB TV deelcertificaat chemie basis 240 lt

deelcertificaat textielchemie 80 lt

Leerplan Chemie & Textiel THOKTSP

40 LT

deelcertificaat veredelingschemie 400 lt

deelcertificaat ververij 280 lt

1 maart 2007

2

Hoger Onderwijs voor Sociale Promotie Categorie Technisch Opleiding Chemie & Textiel Code: 35024

Onderverdeling: A

Chemie Basis

B

Textielchemie

C

Toegepaste veredelingschemie

D

Ververij

E

Bedrijfsorganisatie

F

Kwaliteitszorg - veiligheid

G

Milieu

H

Projectwerk

Diploma Hoger Onderwijs Chemie & Textiel


A+B+C+D+E+F+G+H

1 maart 2007

1200 lt

3

Meewerkende centra voor volwassenenonderwijs Hoewel dit leerplan tot stand gekomen is als een samenwerking tussen PTI-CVO Kortrijk en Provinciaal Onderwijs Vlaanderen (POV) wordt dit leerplan netoverschrijdend ingediend.

PTI – CVO Kortrijk

Gwen Carmans

Graaf Karel de Goedelaan 7

Yoeri Adams

8500 Kortrijk

Docenten Chemie & Textiel

[email protected] www.pti.be/cvo


1 maart 2007

4

Inhoudstafel 1

Inleiding _________________________________________________________________ 7

2

Beginsituatie _____________________________________________________________ 9

3

Algemene doelstellingen van de opleiding _____________________________________ 10

4

Pedagogisch-didactische wenken en didactische hulpmiddelen ____________________ 11

5

Evaluatie _______________________________________________________________ 12

6

7

8

9

10

5.1

Evaluatie in het volwassenenonderwijs __________________________________ 12

5.2

Doel van evaluatie __________________________________________________ 12

5.3

Kwaliteit van de evaluatie ____________________________________________ 12

Module: A CHEMIE BASIS (240 lt) ___________________________________________ 13 6.1

Eenheid: A1 Anorganische chemie (TV 40 lt) _____________________________ 13

6.2

Eenheid: A2 Lab anorganische chemie (TV 40 lt) __________________________ 16

6.3

Eenheid: A3 Organische chemie (TV 40 lt) _______________________________ 18

6.4

Eenheid: A4 Lab organische chemie (TV 40 lt) ____________________________ 21

6.5

Eenheid: A5 Analytische chemie (TV 40 lt) _______________________________ 23

6.6

Eenheid: A6 Lab analytische chemie (TV 40 lt) ____________________________ 26

Module: B TEXTIELCHEMIE (80 lt) __________________________________________ 28 7.1

Eenheid: B1 Toegepaste organische chemie (TV 40 lt) _____________________ 28

7.2

Eenheid: B2 Chemische analysetechnieken (TV 40 lt) ______________________ 32

Module: C TOEGEPASTE VEREDELINGSCHEMIE (400 lt) _______________________ 35 8.1

Eenheid: C1 Voorbehandelen (TV 40 lt) _________________________________ 35

8.2

Eenheid: C2 Kleurstoffen 1A (TV 40 lt) __________________________________ 39

8.3

Eenheid: C3 Kleurstoffen 1B (TV 40 lt) __________________________________ 44

8.4

Eenheid: C4 Kleurstoffen 1 Lab (TV 40 lt) ________________________________ 47

8.5

Eenheid: C5 Kleurstoffen 2A (TV 40 lt) __________________________________ 50

8.6

Eenheid: C6 Kleurstoffen 2B (TV 40 lt) __________________________________ 55

8.7

Eenheid: C7 Kleurstoffen 2 Lab (TV 40 lt) ________________________________ 57

8.8

Eenheid: C8 Appreteren 1 (TV 40 lt) ____________________________________ 60

8.9

Eenheid: C9 Appreteren 2 (TV 40 lt) ____________________________________ 65

8.10

Eenheid: C10 Appreteren Lab (TV 40 lt) _________________________________ 70

Module: D VERVERIJ (280 lt) _______________________________________________ 73 9.1

Eenheid: D1 Kleurmeting (TV 40 lt) _____________________________________ 73

9.2

Eenheid: D2 Verftechniek 1 (TV 40 lt) ___________________________________ 80

9.3

Eenheid: D3 Verftechniek 2 (TV 40 lt) ___________________________________ 83

9.4

Eenheid: D4 Automatisatie veredeling (TV 40 lt) ___________________________ 89

9.5

Eenheid: D5 Proceswater en corrosie (TV 40 lt) ___________________________ 96

9.6

Eenheid: D6 Nieuwe technologieën (TV 40 lt) _____________________________ 98

9.7

Eenheid: D7 Grondstoffen (TV 40 lt) ___________________________________ 100

Module: E BEDRIJFSORGANISATIE (40 lt) ___________________________________ 105 10.1

11

Eenheid: E1 Bedrijfsorganisatie (TV 40 lt) _______________________________ 105

Module: F KWALITEITSZORG-VEILIGHEID (40 lt) _____________________________ 110 11.1

Eenheid: F1 Kwaliteitszorg en veiligheid (TV 40 lt)________________________ 110

12

13

Module: G MILIEU (80 lt)__________________________________________________ 113 12.1

Eenheid: G1 Milieu 1 (TV 40 lt)_______________________________________ 113

12.2

Eenheid: G2 Milieu 2 (TV 40 lt)_______________________________________ 114

Module: H PROJECTWERK (40 lt) __________________________________________ 115 13.1

14

Eenheid: H1 Projectwerk (TV 40 lt)____________________________________ 115

Bibliografie_____________________________________________________________ 117

1

Inleiding

De opleiding bereidt de cursisten voor op een brede waaier van beroepen. De tewerkstelling is gespreid over diverse domeinen; van sectoren met industriële activiteiten tot laboratoria. Afgestudeerden kunnen hier de meest verscheidene functies bekleden. Deze functies situeren zich vooral in het middenkader. De opleiding stelt zich tot doel een volwaardig diploma Hoger Onderwijs van het Korte Type af te leveren en cursisten met voorkennis bij te scholen in hun specialiteit of in een andere discipline zodat ze zich kunnen kwalificeren als hooggeschoolde technici. Een degelijke basisopleiding moet de cursist in staat stellen om de evolutie op technologisch vlak te kunnen volgen. Deze basisopleiding bestaat uit een praktische opleiding, onderbouwd door een brede theoretische achtergrond, waarbij uitdrukkelijk geleerd wordt een verband te leggen tussen theorie en praktijk. De theorie staat ten dienste van de praktijk. De afgestudeerde vormt immers de schakel die de theorie met de praktijk verbindt in het technologisch proces. •

CHEMIE BASIS

Voor de cursist die reeds geruime tijd is afgestudeerd, en in het bezit is van een diploma secundair onderwijs, bieden deze modules de mogelijkheid om de wetenschappelijke chemische basis opnieuw in te oefenen. Het accent ligt hier vooral op de anorganische, organische en analytische basiskennis chemie. Deze modules moeten de cursist in staat stellen om met eenzelfde voorkennis aan het verdere technische gedeelte te beginnen. Voornamelijk worden de verschillen tussen algemeen en technisch secundair onderwijs hier weggewerkt. De ruime theoretische vorming zal geïntegreerd aangeboden worden met de labo’s / oefeningen. •

TEXTIELCHEMIE

In deze modules worden de chemische aspecten toegepast op textieltechnische elementen. De ruime theoretische vorming zal geïntegreerd aangeboden worden met de labo’s / oefeningen. •

TOEGEPASTE VEREDELINGSCHEMIE

Deze modules beogen een grondige kennis van de chemische aspecten bij het veredelen. De ruime theoretische vorming zal geïntegreerd aangeboden worden met de labo’s / oefeningen. •

VERVERIJ

In dit luik worden verftechnische elementen in detail besproken. De ruime theoretische vorming zal geïntegreerd aangeboden worden met de labo’s / oefeningen. •

BEDRIJFSORGANISATIE

Bedrijfsorganisatie behandelt de aspecten op het niveau van bedrijfsorganisatorische aspecten. •

KWALITEITSZORG – VEILIGHEID

Kwaliteitszorg-veiligheid situeert zich op het niveau van kwalteits- en veiligheidsaspecten. •

MILIEU

In dit luik zal de cursist alle facetten van milieu ontdekken. De ruime theoretische vorming zal geïntegreerd aangeboden worden met de labo’s / oefeningen. •

PROJECTWERK

Het projectwerk is de afsluiting van de studie adhv een projectstudie.


1 maart 2007

7

De samenhangende modules A, B, C, D, E, F, G en H geven de cursist recht op een deelcertificaat:

A. CHEMIE BASIS

Deelcertificaat chemie basis

B. TEXTIELCHEMIE

Deelcertificaat textielchemie

C. TOEG. VEREDELINGSCHEMIE

Deelcertificaat toegepaste veredelingschemie

D. VERVERIJ

Deelcertificaat basis

E. BEDRIJFSORGANISATIE

Deelcertificaat bedrijfsorganisatie

F. KWALITEITSZORG EN VEILIGHEID

Deelcertificaat kwaliteitszorg en veiligheid

G. MILIEU

Deelcertificaat Milieu

H. PROJECTWERK

Deelcertificaat Projectwerk


1 maart 2007

8

2

Beginsituatie

De cursist dient een leertraject te doorlopen. De toelatingsvoorwaarden zijn bepaald overeenkomstig het decreet. Om toegelaten te worden tot de opleiding moet de cursist ingeschreven zijn alvorens 1/3 van de lestijden van een module gegeven zijn. Van de cursisten die de opleiding aanvatten wordt verwacht dat ze als gebruiker kunnen omgaan met een pc. Intrinsieke motivatie alleen kan de drijfveer zijn om de opleiding tot een goed einde te brengen, aangezien van de cursist verwacht wordt dat er buiten het reguliere kader veel geoefend wordt om de technieken grondig onder de knie te krijgen. Om toegelaten te kunnen worden tot het hoger onderwijs van het korte type dient de cursist in het bezit te zijn van een van de hiernavolgende studiebewijzen: - diploma van secundair onderwijs; - een brevet van het aanvullend secundair beroepsonderwijs of van een diploma van het voltijds hoger onderwijs; - een getuigschrift of diploma van hogere secundaire technische leergangen of een certificaat zoals bedoeld in het decreet van 2 maart 1999 betreffende de regelingen van het erkend onderwijs voor sociale promotie. - een diploma of getuigschrift dat krachtens een wet, decreet, Europese richtlijn of een internationale overeenkomst als gelijkwaardig wordt erkend. Een cursist(e) kan tot het leertraject toegelaten worden, indien hij(zij) beschikt over een diploma, certificaat of getuigschrift uit het onderwijs of een attest uit een andere opleidings- of vormingsinstelling waaruit blijkt dat hij(zij) voldoende kennis bezit om het leertraject aan te vangen of wanneer hij (zij) volgens het oordeel van de directeur voldoende beroepservaring heeft verworven die hem (haar) moet toelaten het leerjaar te volgen. Cursisten die de opleiding aanvatten kunnen in alle eenheden zonder voorafgaandelijke kennis starten. Voor een cursist(e) die tijdens het kalenderjaar, waarin hij (zij) zich voor het eerst inschrijft, tenminste 21 jaar wordt en die niet op basis van de voorgaande bepalingen kan toegelaten worden, kan het centrum een toelatingsexamen inrichten, uiterlijk de vijfde dag na het einde van de inschrijvingstermijn. Dit examen gaat na of de vereiste kennis en vaardigheden voor het starten van het leertraject bereikt zijn.


1 maart 2007

9

3

Algemene doelstellingen van de opleiding

De opleiding stelt zich tot doel een volwaardig diploma Hoger Onderwijs van het Korte Type af te leveren en cursisten met voorkennis bij te scholen in hun specialiteit of in een andere discipline, zodat ze zich kunnen kwalificeren als hooggeschoolde technici. De THOKTSP cursist krijgt een praktische opleiding, onderbouwd door een brede theoretische achtergrond, waarbij uitdrukkelijk geleerd wordt een verband te leggen tussen theorie en labo. De theorie wordt aan de praktische toepassingen gekoppeld. Een degelijke basisopleiding moet de cursist in staat stellen om de evolutie op technologisch vlak te kunnen volgen. De afgestudeerde moet in staat zijn chemische en textieltechnische toepassingen te analyseren en daar waar nodig bij te sturen in de diverse processen. De functie van de moderne veredelaar wordt immers steeds belangrijker en veelzijdiger en is niet meer te vergelijken met de veredelaar van vroeger die meer oog had voor de machines dan voor de onderneming in de brede zin. De opleiding omvat vooreerst de basiskennis van anorganische chemie, organische chemie en analytische chemie. Het omvat vervolgens een kennisverruiming met betrekking tot enerzijds toegepaste chemie, toegepaste veredelingschemie, ververij en anderzijds bedrijfsorganisatie, kwaliteitszorg-veiligheid, milieu en projectwerk. Het opleidingsconcept is hier rond uitgewerkt. De opleiding wordt modulair georganiseerd. Dit maakt een opleiding mogelijk, waarin de cursist op eigen tempo de modules doorloopt. Het is aan de vakleerkracht om op een gezonde manier met deze leerinhouden om te gaan. Het werk van de leerkracht gaat uit van het besef dat de doelstellingen gerealiseerd dienen te worden. De leerkracht dient daarom vanuit zijn eigen inzicht en oordelend vanuit de dagelijkse klaspraktijk (didactische hulpmiddelen, niveau van de cursisten, beschikbare infrastructuur en materiaal, technische problemen, …) over een vrijheidsgraad te beschikken om de doelstellingen te verwezenlijken. De leerplannen dienen niet aanzien te worden als het stipt afwerken van een checklist van de opleiding en de corresponderende doelstellingen, maar als een leidraad waarin de lerende cursist centraal staat. De opleiding stelt zich tot doel om hooggeschoolde technici te vormen die in staat zijn: Om op korte termijn ingezet te worden voor uitvoeringstaken, die een grote deskundigheid vergen en die hij zelfstandig of in teamverband moet kunnen uitvoeren. Om na voldoende ervaring, leiding op te nemen tot op het niveau van het middenkader. Om probleemoplossend te denken. Om de nodige vorming en attitudes te bezitten om door zelfstudie en/of bijscholing zijn kennis continu bij te werken. Om alle relevante informatie te verzamelen, te verwerken en ze, indien nodig, in een voor anderen geschikte vorm beschikbaar te stellen. Tijdens de opleiding worden attitudes ontwikkeld, zoals zin voor initiatief, flexibiliteit, autonoom en in teamverband werken, zin voor efficiëntie, doorzettingsvermogen, zin voor nauwkeurigheid, analytisch en logisch denken.


1 maart 2007

10

4

Pedagogisch-didactische wenken en didactische hulpmiddelen

Catalogi Chemische labotoestellen Computernetwerken en toebehoren Diverse textielmaterialen Documentatie van constructeurs Fysische labotoestellen Internetaansluiting Projector Wetenschappelijke rekenmachine


1 maart 2007

11

5 5.1

Evaluatie Evaluatie in het volwassenenonderwijs

In de laatste decennia heeft zich een nieuwe ontwikkeling voorgedaan in het denken over evaluatie. Evaluatie wordt niet meer als een afzonderlijke activiteit beschouwd die louter gericht is op de beoordeling van de cursist, maar wordt nu vooral als een inherent deel van het onderwijsleerproces benaderd. Didactische evaluatie geeft informatie aan cursisten en leraren over het succes van het doorlopen leerproces en biedt zodoende de kans om het rendement van cursisten én leraren te optimaliseren.

5.2

Doel van evaluatie

In de eerste plaats worden de sterke en de zwakke punten van de cursist opgespoord (diagnose). Indien nodig kan remediëring en bijkomende begeleiding voorzien worden. De cursist wordt door de evaluatie gestimuleerd om over zijn eigen leerproces te reflecteren. Een evaluatie verschaft ook duidelijkheid over wat van de cursist verwacht wordt en in welke mate hij al dan niet aan de vooropgestelde criteria voldoet. In overleg met de cursist kunnen de evaluatiegegevens gebruikt worden om beslissingen te nemen over het verdere traject. Het valt aan te bevelen om de evaluatiecriteria vooraf duidelijk aan de cursisten mee te delen. Deze criteria worden ook best vooraf besproken in de vakgroep. Op basis van de evaluatiegegevens kan de leraar beslissen om het onderwijsleerproces al dan niet bij te sturen en om wijzigingen aan te brengen in zijn didactisch handelen.

5.3

Kwaliteit van de evaluatie

Een relevante evaluatie beantwoordt aan een aantal criteria. Validiteit, betrouwbaarheid, transparantie en didactische relevantie zijn criteria die bijdragen tot de kwaliteit van de evaluatie. Validiteit geeft aan in welke mate de evaluatiescores een maat zijn voor de beheersing van de beoogde doelstellingen. Betrouwbaarheid slaat op het feit of de scores technisch eerlijk, correct en juist zijn. Evaluatie is transparant indien de cursisten over alle nodige informatie beschikken, zowel voor een degelijke voorbereiding als voor de concrete uitvoering van de evaluatietaak (examen, toets, oefening, opdracht, …), zodat de evaluatie aan hun verwachtingspatroon voldoet. De evaluatie is didactisch relevant als zij bijdraagt tot het leerproces.


1 maart 2007

12

6

Module: A CHEMIE BASIS (240 lt)

6.1

Eenheid: A1 Anorganische chemie (TV 40 lt)

Administratieve code: 008394 Algemene doelstelling van de eenheid De doelstelling is de cursisten een inzicht verschaffen in de verschillende principes van anorganische chemie. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden

Leerplandoelstellingen

B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten hebben een duidelijk beeld aangaande de elementaire deeltjes van de materie. Zij kunnen weergeven wat de begrippen atoom, molecule, proton, neutron en elektron betekenen.

Pedagogisch-didactische wenken

B

1. Bouw van het atoom en atoommodellen

De historiek van het atoommodel wordt aangegeven. Er wordt dieper ingegaan op de atoommodellen van Nils Bohr en Schroedinger.

B

2. Het periodiek systeem

De verschillende delen van het periodiek systeem aanwijzen en toelichten.

Zij hebben eveneens besef van het feit dat het atoommodel doorheen de tijden veranderd is en dat een model slechts een beperkte weergave van de realiteit is. De cursisten kunnen het Periodiek Systeem der Elementen hanteren en kunnen aangeven wat de begrippen atoommassa en atoomnummer betekent. De cursisten kunnen - van de courante atomen- uit het symbool en de naam geven en uit de naam het symbool geven.


Eventueel de oorsprong van de naam van de elementen toelichten als hulp bij het memoriseren van de symbolen.

1 maart 2007

13


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!)


De cursisten kunnen van een atoom de moleculaire massa berekenen. Zij kunnen daarbij het begrip mol definiëren en kunnen van een willekeurige verbinding de molaire massa berekenen.

B

3. Atoommassa, molecuulmassa en mol

De begrippen molecuulmassa en mol worden toegelicht. Via oefeningen wordt het hen duidelijk gemaakt hoe deze kunnen berekend worden. Het stoechiometrisch belang van de mol wordt uitgelegd aan de hand van een eenvoudige reactievergelijking

De cursisten kunnen aangeven wat bedoeld wordt met de edelgasconfiguratie.

B

4. De chemische binding

Via de vorming eenvoudige ionen en ionverbindingen wordt het begrip aangebracht.

De cursisten kunnen aangeven hoe ionen ontstaan en hoe een ionverbinding ontstaat.

Via elektronentekeningen en de Lewisnotatie wordt de covalente binding aangebracht.

De cursisten kunnen aangeven hoe een covalente verbinding ontstaat.

Via voorbeelden wordt aangegeven wordt de metaalbinding aangebracht.

De cursisten kunnen aangeven hoe een metaalverbinding ontstaat. De cursisten kunnen de vier klassen van minerale verbindingen opnoemen en herkennen.

B

De cursisten kunnen vanuit de naam de formule van een minerale verbinding vormen en vice versa.

5. Nomenclatuur van de minerale verbinding •

Oxiden

•

Hydroxiden

•

Zuren

•

Zouten

Via voorbeelden van elke klasse worden de regels opgesteld voor de nomenclatuur. Nadruk leggen op het beredeneren -liever dan van buiten leren- van de naam of formule met een minimum aan memorisatiewerk. Er moet ook wat aandacht geschonken worden aan triviale namen van verbindingen (vb. zwavelzuur, salpeterzuur,…)

De cursisten kunnen een chemische reactie aan de hand van een uitgeschreven tekst opstellen en aanpassen zodat de reactie stoechiometrisch gezien opgaat.


B

6. De chemische reactie

1 maart 2007

Via voorbeelden wordt dit leerstofdeel aangehaald.

14


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen stoechiometrische vraagstukken oplossen. [De moeilijkheidsgraad wordt opgebouwd] De cursisten kunnen het begrip reactiesnelheid definiëren.

7. Stoechiometrie B

•

Het begrip mol

U

•

Stoechiometrische berekeningen

B

De cursisten kunnen de factoren aangeven die de reactiesnelheid van een reactie kunnen beïnvloeden. De cursisten kunnen de werking van een katalysator uitleggen De cursisten kennen het verschil tussen een aflopende reactie en een evenwicht. De cursisten kunnen de wet van het chemisch evenwicht definiëren. De cursisten kunnen de factoren die het evenwicht beïnvloeden aangeven en toepassen op een gegeven evenwichtsreactie.

U B

U

B

De cursisten kunnen de formule voor de pH van verschillende elektrolytoplossingen afleiden

U

De cursisten kunnen het verschil tussen de verschillende reactietypes aangeven.

B


•

Definitie

•

Factoren die de reactiesnelheid beïnvloeden

•

Wet van reactiesnelheid - katalysatoren

9. Evenwichtsreacties •

De omkeerbare en niet-omkeerbare reactie

•

Wet van chemisch evenwicht

•

Verschuiven van het chemisch evenwicht

Dit deel van de leerstof moet grotendeels aangeleerd worden door het maken van oefeningen, zowel klassikaal als individueel. Voorbeelden aanhalen uit de praktijk en eventueel de textielsector maakt deze theorie bevattelijker.

Voorbeelden aanhalen uit de praktijk en eventueel de textielsector maakt deze relatief abstracte theorie bevattelijker.

B

Cursisten kunnen de begrippen ionisatiegraad, waterconstante, reële en potentiële zuurtegraad, zuurconstante, oplosbaarheidsproduct en pH toelichten.

De cursisten kunnen een redoxreactie opstellen.

8. Reactiesnelheid


10. Evenwichten in elektrolytoplossingen •

Ionisatie en ionisatieconstante

•

Waterconstante en zuurtegraad pH

•

Oplosbaarheid en –product

11. De reactietypes •

Reacties zonder elektronenovergangen

•

Redoxreacties

PH berekeningen worden klassikaal en individueel opgesteld.

Het opstellen van de redoxreactie moet relatief uitgebreid aan bod komen.

U

1 maart 2007

15

6.2

Eenheid: A2 Lab anorganische chemie (TV 40 lt)

Administratieve code: 008395 Algemene doelstelling van de eenheid De doelstelling is de cursisten een inzicht verschaffen in de verschillende principes van lab anorganische chemie. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden



De cursisten kunnen de basistechnieken op een praktische manier uitvoeren waarbij het theoretisch inzicht zal moeten gebruikt worden.

B

1. Basistechnieken anorganische chemie

Praktisch uitvoeren adhv laboproeven en oefeningen.

De cursisten zijn zich bewust van het thema “veilig werken” en bouwen deze factor ook in het uitvoeren van de laboproeven.

B

2. Integratie veiligheid

Veiligheidsbril, veiligheidsjas, …

De cursisten kunnen volumetrische technieken op een praktische manier uitvoeren waarbij het theoretisch inzicht zal moeten gebruikt worden.

B

3. Volumetrische proeven


De cursisten kunnen reactietechnieken op een praktische manier uitvoeren waarbij het theoretisch inzicht zal moeten gebruikt worden.

B

4. Proeven op diverse reacties



Thema benadrukken met pictogrammen e.d.

1 maart 2007

16


B/U

Leerinhouden



Verweven doorheen deze module zijn volgende elementen van belang: Ö

De cursist kan efficiënt de uitvoering van een opdracht organiseren.

Ö

De cursist kan efficiënt en nauwkeurig metingen uitvoeren.

Ö

De cursist kan meetresultaten kritisch interpreteren en verwerken.

Ö

De cursist kan mondeling en schriftelijk communiceren en rapporteren.

Ö

De cursist kan regelgeving inzake veiligheids- en milieubeleid toepassen.

Ö

De cursist kan nauwkeurig rapporteren.

Ö

De cursist kan gegevens opzoeken (literatuuronderzoek, gegevensbanken).

Ö

De cursist kan in team werken in het kader van groepsopdrachten.


1 maart 2007

17

6.3

Eenheid: A3 Organische chemie (TV 40 lt)

Administratieve code: 008396 Algemene doelstelling van de eenheid De doelstelling is de cursisten een inzicht verschaffen in de verschillende principes van organische chemie. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten hebben inzicht in de structuur van het koolstofatoom enerzijds en in de structuur van de bindingen die het koolstofatoom aangaat anderzijds.

B

1. Structuur van het koolstofatoom 2. De chemische bindingen

Pedagogisch-didactische wenken Voorbeelden aanhalen uit de praktijk en eventueel de textielsector maakt deze theorie bevattelijker.

3. Indeling van de organische verbindingen

De cursisten hebben een inzicht in de verdeling van de organische verbindingen in klassen. De cursisten kunnen de functionele groepen in een koolstofverbinding aanduiden en benoemen

B

4. De functionele groepen

Voorbeelden aanhalen uit de praktijk en eventueel de textielsector maakt deze theorie bevattelijker.

De cursisten kunnen organische stoffen herkennen en benoemen.

B

5. Structuur en nomenclatuur • Alifatische koolwaterstoffen


•

Aromatische koolwaterstoffen

•

Koolstofverbindingen met karakteristieke functionele groepen

De cursisten kunnen de voornaamste fysische eigenschappen van de organische stoffen aangeven en verklaren aan de hand van de moleculaire structuur

B

6. Fysische eigenschappen • Alifatische koolwaterstoffen •


•

Koolstofverbindingen met karakteristieke functionele


groepen


1 maart 2007

18


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen de voornaamste bereidingswijzen voor de organische stoffen aangeven (zowel labobereiding als industriële bereiding)

B

7. Bereiding van organische stoffen • Alifatische koolwaterstoffen •


•



groepen De cursisten kunnen de voornaamste reacties die de specifieke koolwaterstoffen ondergaan aangeven en verklaren aan de hand van een of meerdere (opeenvolgende) reactievergelijkingen.

B

8. Chemische eigenschappen • Alifatische koolwaterstoffen •


•


Belangrijke reacties: elektrofiele substitutie, elektrofiele aromatische substitutie, nucleofiele substitutie, diazotatie, polymerisatiereacties.

groepen De cursisten kunnen een aantal toepassingen geven van specifieke organische stoffen.

U

9. Toepassingen en beschrijvende chemie • Alifatische koolwaterstoffen • •



Koolstofverbindingen met karakteristieke functionele groepen


1 maart 2007

19

Algemene methodologische wenk: De verbindingen worden klasse per klasse besproken, waarbij bovenstaande doelstellingen aan bod komen. Volgende klassen dienen aan bod te komen: Basis (B)

Uitbreiding (U)

• alkanen

•

Petroleum

• alkenen • alkynen • cycloverbindingen • aromatische verbindingen • alkylhalogeniden • alcoholen • ethers • carbonzuren + derivaten (zuurchloriden, esters, amiden, anhydriden)


1 maart 2007

20

6.4

Eenheid: A4 Lab organische chemie (TV 40 lt)

Administratieve code: 008397 Algemene doelstelling van de eenheid De doelstelling is de cursisten een inzicht verschaffen in de verschillende principes van lab organische chemie. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden




B

1. Basistechnieken organische chemie



B




B


Thema benadrukken met pictogrammen e.d. 3. Proeven op diverse reacties

1 maart 2007


21


B/U

Leerinhouden





Ö


Ö


Ö


Ö


Ö


Ö


Ö



1 maart 2007

22

6.5

Eenheid: A5 Analytische chemie (TV 40 lt)

Administratieve code: 008398 Algemene doelstelling van de eenheid De doelstelling is de cursisten een inzicht verschaffen in de verschillende principes van analytische chemie. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen een representatief monster nemen en/of bereiden.

B

1. Monstername

De cursisten kunnen een concentratie-uitdrukking interpreteren. Ze kunnen eveneens een concentratie berekenen en indien nodig omzetten naar een andere concentratie-uitdrukking.

2. Het uitdrukken van een concentratie

De cursisten kunnen een oplossing bereiden aan de hand van een gegeven concentratie-uitdrukking De cursisten kunnen het onderscheid aangeven tussen een oertiterstof en een stof die niet als oertiterstof mag beschouwd worden. De cursisten kennen een aantal courante oertiterstoffen. De cursisten kunnen een standaardstof bereiden. De cursisten kunnen de voorwaarden voor een titratie verwoorden De cursisten kennen het onderscheid tussen de 3 titratietypes en kunnen een voorbeeld geven bij elk type

I. ALGEMENE INLEIDING OP DE VOLUMETRIE

•

procent

•

ppm en ppb

•

volumedelen

•

graden

•

molariteit

•

normaliteit

Pedagogisch-didactische wenken Het begrip normaliteit is van groot belang, gezien zijn toepassingen in de volumetrische analyse. Bij elke techniek moeten de cursisten zoveel mogelijk zelf de verdunningsfactoren voor hun oplossingen proberen te berekenen.

3. Bereiden van een standaardstof U

•

Oertiterstoffen

•

Bereiden van een standaardstof

4. Titraties


•

voorwaarden

•

titratietypes

1 maart 2007

23


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen het begrip “buffer” uitleggen.

B

De cursisten kennen de pT-waarden en de kleuromslag van de meest courante indicatoren.

II. ZUUR-BASE-ANALYSE 1. Inleiding

De cursisten kunnen het begrip “hydrolyse” uitleggen

De cursisten kunnen de werking van een zuur-baseindicator uitleggen.


B

•

buffers

•

hydrolyse

2. Eindpuntdetectie bij zuur-base-analyse

U

De cursisten kunnen het verloop van een zuur-base-titratie schetsen op een pH - ml titrans – curve en interpreteren.

3. Verloop van een zuur-base-titratie

De cursisten kunnen de courante zuur-base-analyses uitvoeren en de resultaten ervan berekenen en interpreteren.

4.Technische analyses • • • •

Alkaliteit Gehalte aan zuur reagerende stoffen in een oplossing Gehalte aan basisch reagerende stoffen Eiwitgehalte via Kjeldahl

Analyses die kunnen uitgevoerd worden in een practicum: • • • • • • •


1 maart 2007

gehalte azijnzuur in een oplossing gehalte NaOH in een oplossing gehalte mierenzuur in een oplossing zuiverheidsgraad van oplossingen en producten (vb. soda,…) TA en TAC van ketelwater gehalte eiwitten in wolweefsels verloop van de pH i.f.v. het toegevoegde reagens aan de oplossing.

24


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen de reacties aangaande de neerslaganalyses aangeven en interpreteren.

B

De cursisten kunnen de titratiecurve van een neerslaganalyse opstellen en interpreteren. De cursisten kunnen de verschillende eindpuntdetectiemethoden aangeven en uitleggen. De cursisten kunnen de courante neerslaganalyses uitvoeren en de resultaten ervan berekenen en interpreteren.

U


III. NEERSLAGANALYSE 1.

Inleiding op de neerslaganalyse

2.

Titratiecurven

3.

Eindpuntdetectie

4.

Technische analyse a. Halogenidebepalingen volgens Mohr, Volhard en Fajans b. Sulfaatbepalingen c. Hardheidsmeting via Boutron-Boudet

Analyses die kunnen uitgevoerd worden in een practicum: • • •


1 maart 2007

chloridegehalte in afvalwater, ketelwater,… zoutgehalte in eetwaren via Fajans hardheid van ketelwater, leidingwater, …

25

6.6

Eenheid: A6 Lab analytische chemie (TV 40 lt)

Administratieve code: 008399 Algemene doelstelling van de eenheid De doelstelling is de cursisten een inzicht verschaffen in de verschillende principes van lab analytische chemie. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden




B

1. Basistechnieken analytische chemie



B




B


Thema benadrukken met pictogrammen e.d. 3. Proeven op diverse analytische reacties

1 maart 2007


26


B/U

Leerinhouden





Ö


Ö


Ö


Ö


Ö


Ö


Ö



1 maart 2007

27

7

Module: B TEXTIELCHEMIE (80 lt)

7.1

Eenheid: B1 Toegepaste organische chemie (TV 40 lt)

Administratieve code: 008400 Algemene doelstelling van de eenheid De doelstelling is de cursisten een inzicht verschaffen in de verschillende principes van toegepaste organische chemie. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen organische stoffen herkennen en benoemen.

B

U


1. Structuur en nomenclatuur •

Alcoholen

•

Carbonylverbindingen

•

Carboxylverbindingen

•

Amines

•

Azoverbindingen

•

Fenolen

•

Epoxiden

•

Koolhydraten

•

Polyaromatische koolwaterstoffen

•

Heterocyclische verbindingen

•

Kunstoffen en macromoleculen

1 maart 2007


28


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen de voornaamste fysische eigenschappen van de organische stoffen aangeven en verklaren aan de hand van de moleculaire structuur

B

U De cursisten kunnen de voornaamste bereidingswijzen voor de organische stoffen aangeven (zowel labobereiding als industriële bereiding)

B

U


2. Fysische eigenschappen •

Alcoholen

•


•


•

Amines

•

Azoverbindingen

•

Fenolen

•

Epoxiden

•

Koolhydraten

•


•


•


3. Bereiding van organische stoffen •

Alcoholen

•


•


•

Amines

•

Azoverbindingen

•

Fenolen

•

Epoxiden

•

Koolhydraten

•


•


•


1 maart 2007



29


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen de voornaamste reacties die de specifieke koolwaterstoffen ondergaan aangeven en verklaren aan de hand van een of meerdere (opeenvolgende) reactievergelijkingen.

B

U De cursisten kunnen een aantal toepassingen geven van specifieke organische stoffen.


U

4. Chemische eigenschappen •

Alcoholen

•


•


•

Amines

•

Azoverbindingen

•

Fenolen

•

Epoxiden

•

Koolhydraten

•


•


•


5. Toepassingen en beschrijvende chemie •

Alcoholen

•


•


•

Amines

•

Azoverbindingen

•

Fenolen

•

Epoxiden

•

Koolhydraten

•


•


•


1 maart 2007

Pedagogisch-didactische wenken Belangrijke reacties: elektrofiele substitutie, elektrofiele aromatische substitutie, nucleofiele substitutie, diazotatie, polymerisatiereacties.


30

Algemene methodologische wenk: De verbindingen worden klasse per klasse besproken, waarbij bovenstaande doelstellingsitems aan bod komen. Volgende klassen dienen aan bod te komen: Basis (B) • • • • • • • • • •

Uitbreiding (U)

•

Alcoholen carbonylverbindingen carboxylverbindingen Amines Azoverbindingen Fenolen Epoxiden Koolhydraten Polyaromatische koolwaterstoffen heterocyclische verbindingen


1 maart 2007

kunstoffen en macromoleculen

31

7.2

Eenheid: B2 Chemische analysetechnieken (TV 40 lt)

Administratieve code: 008401 Algemene doelstelling van de eenheid De doelstelling is de cursisten een inzicht verschaffen in de verschillende principes van toegepaste analytische chemie. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden



I. COMPLEXOMETRIE De cursisten kunnen de reacties aangaande de neerslaganalyses aangeven en interpreteren. De cursisten kunnen voorbeelden aangeven van complexerende reagentia.

B

1. Inleiding tot de complexometrie

U

De cursisten kunnen de reacties aangaande de eindpuntdetectie aangeven en uitleggen.

B

De cursisten kunnen de courante complexometrische analyses uitvoeren en de resultaten ervan berekenen en interpreteren.

B

2. Eindpuntdetectie 3. Technische analyse •

Bepaling van metalen

•

Hardheidsmeting

Analyses die kunnen uitgevoerd worden in een practicum: • •

hardheid van ketel-, leiding- , proceswater gehalte Ca en Mg in water

De resultaten kunnen bij de hardheidsbepaling vergeleken worden met de methode BoutronBoudet en de zgn. sneltests.


1 maart 2007

32


B/U

Leerinhouden



II. REDOXANALYSES De cursisten kunnen een redox opstellen en interpreteren.

B

1. Inleiding

De cursisten kunnen het begrip V0 potentiaal uitleggen.

De cursisten kunnen de reacties aangaande de eindpuntdetectie aangeven en uitleggen.

De cursisten kunnen van elke techniek uit de redoxanalyses de drijvende reacties weergeven en interpreteren, kunnen de eindpuntdetectie aangeven en kunnen de respectievelijke technische analyses aangeven.

De cursisten kunnen de beperkingen van elke techniek aangeven.

De cursisten kunnen de courante redoxanalyses uitvoeren en de resultaten ervan berekenen en interpreteren

2. Eindpuntdetectie

3. Permanganometrie • Reacties •

Eindpuntdetectie

•

Technische analyses

4. Bichromatometrie • Reacties •

Eindpuntdetectie

•

Technische analyses

5. Jodi- en Jodometrie • Reacties •

Eindpuntdetectie

•

Technische analyses

Analyses die kunnen uitgevoerd worden in een practicum: • • • • •


1 maart 2007

permanganometrische H2O2-bepaling oxideerbaarheid in de warmte van water gehalte Fe2+-zouten in water actief-chloorbepaling via methode Bunsen formaldehydebepaling

33


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen de instrumenten die voor analyse gebruikt worden herkennen en benoemen.

De cursisten kunnen het principe achter een analysetoestel aangeven.

De cursisten kennen het principe voor het hanteren van een analysetoestel.

U

III. INSTRUMENTELE ANALYSES •

Vlamfotometrie

•

Atomaire absorptie spectrometrie

•

Inductief gekoppeld plasmaspectrometrie

•

Spectrofotometrie

•

Chromatografische technieken

Ze kunnen de in het labo aanwezige analysetoestellen hanteren en de resultaten van de analyse interpreteren.


1 maart 2007

Pedagogisch-didactische wenken Analyses die kunnen uitgevoerd worden in een practicum: • • •

Bepaling van het Fegehalte in ketel- of proceswater. Chromatografische scheiding van kleurstoffen op TLC Bepaling van het gehalte zware metalen in afvalwater.

34

8

Module: C TOEGEPASTE VEREDELINGSCHEMIE (400 lt)

8.1

Eenheid: C1 Voorbehandelen (TV 40 lt)

Administratieve code: 008402 Algemene doelstelling van de eenheid De doelstelling is de cursisten een inzicht verschaffen in de verschillende voorbehandelingsmethoden. De cursisten doen inzien welke voorbehandeling men moet toepassen in de textielindustrie. Het machinepark van de voorbehandelingen is zo uitgebreid dat het onmogelijk is de cursisten met alle machines in contact te brengen. Daarom zal het nuttig zijn om schetsen van machines te tonen en te bespreken. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen de doelstellingen van voorbehandelen opnoemen

B

De cursisten hebben Inzicht het nut van een voorbehandeling

Inleiding

Pedagogisch-didactische wenken Videofilm tonen over de mogelijke voorbehandelingen.

Doelstellingen

De cursisten kunnen voor- en nadelen van de verschillende methoden met elkaar vergelijken

De cursisten kunnen de doelstellingen opnoemen. De cursisten weten welke producten men nodig heeft en kunnen hun functie verklaren. De cursisten hebben inzicht in de oorzaken die aanleiding geven tot de ontsterkingsfouten. De cursisten kunnen verschillende ontsterkingsmethoden opnoemen en verklaren.


B

1. Bewerkingen op cellulose • Ontsterken o

Doel

o

Algemeenheden

o

Methoden

1 maart 2007

Stalen tonen van behandelde en onbehandelde materialen. Gebruik maken van transparanten.

35


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen de doelstellingen opnoemen.

B

• Alkalische extractie

Pedagogisch-didactische wenken Schema’s tonen van de machines waarop dit uitgevoerd wordt.

De cursisten weten welke producten men nodig heeft en kunnen hun functie verklaren.

o

Doel

o

Samenstelling bad

De cursisten hebben inzicht in de oorzaken die aanleiding geven tot de afkookfouten.

Stalen tonen van behandelde en onbehandelde materialen.

o

Fouten

Gebruik maken van transparanten.

De cursisten kunnen de doelstellingen opnoemen.

B

De cursisten weten welke producten men nodig heeft en kunnen hun functie verklaren. De eigenschappen kunnen opsommen en verklaren. Inzicht hebben in de verschillende invloedsfactoren.

• Merceriseren

Folders (van machineconstructeurs) tonen van een merceriseeropstelling.

o

Doel

o

Eigenschappen

o

Invloedsfactoren

o

Merceriseermethoden

De verschillende merceriseermethoden kunnen uitleggen en vergelijken met elkaar.

Videofilm tonen over het merceriseren van garens. Stalen tonen van behandelde en onbehandelde materialen. Gebruik maken van transparanten.

De cursisten hebben inzicht in de oorzaken die aanleiding geven tot de merceriseerfouten. De cursisten hebben inzicht in de verschillende bleekmethoden.

B

De cursisten kunnen reacties geven en verklaren van de hypochloriet en de waterstofperoxidebleek. De cursisten kunnen de procesparameters bespreken van de verschillende bleekmethoden en kunnen deze met elkaar vergelijken. De cursisten kunnen de voor- en nadelen van de verschillende methoden opnoemen en kunnen deze met elkaar vergelijken.

• Bleken (Chemische bleekmethoden) o

Oxidatieve bleek

De directe bleek: H2O2

De indirecte bleek: NaOCl en NaClO2

Stalen tonen van behandelde en onbehandelde materialen. Gebruik maken van transparanten.

U

o

Reductieve bleek

• Het azureren

De cursisten kunnen de verschillende methoden verklaren met hun voor- en nadelen.

o

Blauwsels

o

Optische witmakers

De cursisten hebben inzicht hebben in de toegepaste methode volgens het textielmateriaal.

o

Toepassingen


De bleekmiddelen bekijken in het labo verfkunde.

1 maart 2007

36


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen toegepaste procédés omschrijven.

B

2. Het bleken van vlas en geregenereerde cellulose

Pedagogisch-didactische wenken Stalen tonen van behandelde en onbehandelde materialen. Gebruik maken van transparanten.

De cursisten kennen het onderscheid tussen de verschillende methoden.

B

De cursisten kunnen verschillende machines bespreken met behulp van een schets. De cursisten kunnen mogelijke problemen van de wolvezel verklaren.

B

De cursisten kunnen de verschillende wasmethoden opsommen en omschrijven met hun voor- en nadelen.

3. Verschillende bleekprocédés •

discontinu

•

semi-continu

•

continu

B

•

Algemeenheden

•

Het wassen van wol

Alkalisch

Neutraal

Zuur

Duhamelwas

o

In een solvent

o

Bevriezingsmethode

Het carboniseren van wol: •

Mechanische methodes

De cursisten kunnen machines m.b.v. een schets uitleggen.

•

Chemische methodes

De cursisten kunnen het principe van de verschillende methoden weergeven (tekening schetsen).


B

Schema tonen van een wasmachine voor de wol. Gebruik maken van transparanten.

In water

De cursisten kunnen toepassingsgebieden opnoemen

De cursisten kunnen de doelstellingen opnoemen en verklaren.

Uiteenzetting in het labo bij de labotoestellen. Gebruik maken van transparanten.

2. voorbehandelen van wol

o

De cursisten kunnen de methode van werken verklaren.

Documentatie constructeurs.

Het viltvrij maken van wol: •

Filmvorming via een polymeerbehandeling

•

Chemisch wijzigen van wol o

Oxidatief

o

Chloreren

1 maart 2007

Schetsen van de machines tonen. Gebruik maken van transparanten.

Overzicht van de verschillende producten via een tabel. Voorbeeld tonen van een viltvrij gemaakt textielmateriaal. Gebruik maken van transparanten.

37


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen een indeling geven van de mogelijke methoden en kunnen deze uitleggen.

U

•

Antibiologische veredeling op wol

Pedagogisch-didactische wenken Voorbeeld tonen van een antibiologische veredeling op wol. Gebruik maken van transparanten.

De cursisten kunnen mogelijke voorbehandelingen opnoemen en verklaren.

B

De cursisten kunnen bepaalde nieuwe ontwikkelingen in voorbehandelingen opnoemen en verklaren.

U


3. Voorbehandelen van synthetische textielmaterialen •


Diverse synthetische textielmaterialen

4. Nieuwe ontwikkelingen in voorbehandelen

1 maart 2007


38

8.2

Eenheid: C2 Kleurstoffen 1A (TV 40 lt)

Administratieve code: 008403 Algemene doelstelling van de eenheid Kleurstoffen 1A omvat het aanverven van katoen, vlas, viscose en acetaat. De doelstelling is de cursisten een chemische kennis van de kleurstoffen en de vezels te laten verwerven zodat bij storingen in de productie de invloed van de verschillende verfparameters kan ingeschat worden. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen een cellulosestructuur herkennen.

B

1. Aanverven van katoen met directe kleurstoffen

De cursisten kunnen een kleurstofstructuur herkennen.

•

Cellulose

De cursisten kunnen een aanverfmechanisme opbouwen.

•

Kleurstofstructuur

De cursisten kunnen logisch redeneren over het aanverfmechanisme.

•

Indeling

•

Principe – aanverfmechanisme

•

Verfparameters

•

Echtheden

•

Nabehandelingen – echtheden verbeteren

De cursisten kunnen de indeling van de directe kleurstoffen formuleren. De cursisten kunnen a.d.h.v. de theoretische bagage praktische verfproblemen oplossen.

Pedagogisch-didactische wenken Kleurstofkaarten gebruiken. Praktijkvoorbeelden geven.

De cursisten kunnen de wederzijdse functies van kleurstoffen, hulpmiddelen en de vezel interpreteren.


1 maart 2007

39


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen een aanverfmechanisme opbouwen.

B

2. Aanverven van katoen met zwavelkleurstoffen •

Cellulose

•

Kleurstofstructuur

•

Indeling

De cursisten kunnen a.d.h.v. de theoretische bagage praktische verfproblemen oplossen.

•


•

Verfparameters

De cursisten kunnen de wederzijdse functies van kleurstoffen, hulpmiddelen en de vezel interpreteren

•

Echtheden

•


De cursisten kunnen logisch redeneren over het aanverfmechanisme. De cursisten kunnen de indeling van de zwavelkleurstoffen formuleren.


B

3. Aanverven van katoen met kuipkleurstoffen •

Cellulose

•

Kleurstofstructuur

•

Indeling


•


•

Verfparameters


•

Echtheden

•


De cursisten kunnen logisch redeneren over het aanverfmechanisme. De cursisten kunnen de indeling van de kuipkleurstoffen formuleren.


B

4. Aanverven van katoen met zwavelkuipkleurstoffen •

Cellulose

•

Kleurstofstructuur

•

Indeling


•


•

Verfparameters


•

Echtheden

•


De cursisten kunnen logisch redeneren over het aanverfmechanisme. De cursisten kunnen de indeling van de zwavelkuipkleurstoffen formuleren.


1 maart 2007


Kleurstofkaarten gebruiken. Praktijkvoorbeelden geven.


40


B/U

Leerinhouden


B

5. Aanverven van katoen met leucoesterkleurstoffen •

Cellulose

•

Kleurstofstructuur

•

Indeling


•

Lichte tinten – pastel

•



•

Verfparameters

•

Nabehandelingen – zepen

•

Echtheden

•


De cursisten kunnen logisch redeneren over het aanverfmechanisme. De cursisten kunnen de indeling van de leucoesterkleurstoffen formuleren.

De cursisten kunnen de Invloed van zepen op echtheden uitleggen.

De cursisten kunnen naphtoleren uitleggen. De cursisten kunnen de indeling van de naphtolkleurstoffen formuleren. De cursisten diazoteren kunnen uitleggen. De cursisten kunnen de kleurstof theoretisch bereiden. De cursisten kunnen het belang van de koppelingspH uitleggen. De cursisten kunnen de Invloed van zepen op echtheden uitleggen.


B

6. Aanverven katoen met de naphtolkleurstoffen •

Cellulose

•

Kleurstofstructuur

•


•

Verfparameters

•


•

Echtheden

•


1 maart 2007



41


B/U

Leerinhouden


B

7. Aanverven katoen met reactieve kleurstoffen •

Cellulose

•

Kleurstofstructuur

•



•

Verfparameters

•



•

Echtheden

•


De cursisten kunnen logisch redeneren over het aanverfmechanisme. De cursisten kunnen de indeling van de reactieve kleurstoffen formuleren.

De cursisten kunnen de Invloed van zepen op echtheden uitleggen. De cursisten kunnen vlas kunnen vergelijken met katoen wat betreft het aanverven met katoenkleurstoffen.

De cursisten kunnen de viscosestructuur tekenen.

B

B

8. Aanverven van vlas met katoenkleurstoffen •

Vlas vergelijken met katoen

•

Aanverfbaarheid

•

Oplossingen doorverfbaarheid verbeteren

9. Aanverven van viscose met directe kleurstoffen

De cursisten kunnen de vezeleigenschappen opsommen.

•

Geregenereerde cellulose

De cursisten kunnen het aanverfmechanisme van katoen en viscose met elkaar vergelijken.

•

Vezeleigenschappen – mantelvezel

•

Aanverfmechanisme van katoen vergelijken met viscose

De cursisten kunnen de invloed van alkali bij viscose uitleggen.

•

Invloed alkali bij aanverven viscose

•

Aangepast verfprocédé

De cursisten kunnen een aangepast verfprocédé uitleggen.


1 maart 2007




42


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen functionele groepen van reactieve kleurstoffen tekenen. De cursisten kunnen de soorten bindingen tekenen. De cursisten kunnen een aangepast verfprocédé uitleggen.


B

10. Aanverven van viscose met reactieve kleurstoffen •

Reactieve kleurstof – structuur

•

Aanverfmechanisme – soorten bindingen

•

Invloed alkali bij aanverven viscose

•

Aangepast verfprocédé

•

Aanverven vezelmengsels

1 maart 2007


43

8.3

Eenheid: C3 Kleurstoffen 1B (TV 40 lt)

Administratieve code: 008404 Algemene doelstelling van de eenheid Kleurstoffen 1B omvat het aanverven met pigmenten, nieuwe ontwikkelingen in het aanverven van cellulosevezels, specifieke kleurstoffen voor tapijt, verdikkingsmiddelen en masterbatches. De doelstelling is de cursisten een chemische kennis van de toegepaste kleurstoffen en de toegepaste vezels te laten verwerven zodat bij storingen in de productie de invloed van de verschillende verfparameters kan ingeschat worden. Deze module is gelinkt aan de productie in veredelingsbedrijven. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden



De cursisten kunnen toepassingen van pigmenten weergeven.

B

1.

Pigmenten

Documentatie

De cursisten kunnen nieuwe aanverfmethoden van katoen weergeven. De cursisten kunnen het gebruik van drukpasta’s toelichten.

B

2.

Nieuwe ontwikkelingen in het aanverven van katoen

Documentatie

B

3.

Drukpasta’s

Documentatie

De cursisten kunnen specifieke kleurstoffen voor tapijt bespreken.


B

•

Algemene samenstelling van een drukpasta

•

Werking van de verschillende bestanddelen in een drukpasta

•

Invloed van viscositeit bij het bedrukken.

4.

Specifieke kleurstoffen voor tapijt •

Onderscheid tapijtkleurstoffen

•

Specifieke echtheidseigenschappen tapijtkleurstoffen

1 maart 2007

Documentatie

44


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen de indeling van verdikkingsmiddelen opsommen en de werking ervan uitleggen.

B

5.

Verdikkingsmiddelen en hun viscositeit •

Indeling van de verdikkingsmiddelen

•

Werking van het verdikkingsmiddel bij bedrukken en bij

Pedagogisch-didactische wenken Documentatie

het fixeren in de stomer. De cursisten kunnen het aanverven van PP in de massa uitleggen.

B

6.

Master batch: PP

Documentatie

De cursisten kunnen de toegepaste procédé’s rangschikken.

B

7.

Toegepast verfprocédé

Documentatie

8.

Machinepark

De cursisten kunnen de toegepaste kleurstoffen indelen.

B

9.

Soorten kleurstoffen

Kleurstofkaarten gebruiken.

10. Onderscheiden van de verschillende oplosmethoden 11. Invloedsfactoren op oplosmethode 12. Automatisatie – verfkeuken De cursisten kunnen de werking van de toegepaste hulpmiddelen onderscheiden.

B

De cursisten kunnen de verschillende verfparameters onderscheiden.

B

13. Werking van de toegepaste hulpmiddelen

Hulpmiddelen - leveranciers

14. Hulpmiddelen en firma’s 15. Temperatuur

Proces – Productie

16. pH

Testmateriaal vergelijken

17. Druk 18. Andere parameters eigen aan het verfproces De cursisten kunnen het volledige aanverfproces bespreken.

B

19. Aanverfmechanisme

Testmateriaal vergelijken

De cursisten kunnen de vereiste echtheden per textielkwaliteit onderscheiden.

B

20. Specifiek gebruiksdoel-specifieke echtheden



1 maart 2007

45


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen het aanverfmechanisme opbouwen.

B

De cursisten kunnen logisch redeneren over het aanverfmechanisme.


21. Aanverfmechanisme d.m.v. een bindmiddel


22. Soorten bindmiddel

Uitgevoerde proefresultaten vergelijken

o

Minerale

o

Organische

23. Echtheden De cursisten kunnen de toegepaste mechanische en chemische vereiste voorbehandelingen onderscheiden.

U

24. Invloed van verstrekkingsgraad bij synthetische garens

Garenkwaliteiten vergelijken

25. Indeling van de garennummers

Trekproeven op voorbehandelde garens uitvoeren.

26. Invloed van herkomst van natuurlijke grondstoffen op voorbehandelingsresultaten

Testresultaten van voorbehandeld materiaal.

27. Werking van de toegepaste hulpmiddelen De cursisten kunnen de herkomst van de textielgrondstoffen onderscheiden.

U

28. Nieuwe grondstoffen - eigenschappen 29. Grondstoffenindeling 30. Toegepaste spinmethode

Voorbeelden van verschillende substraten visueel vergelijken. Beeldmateriaal

31. Invloed spinmethode op garenaffiniteit


1 maart 2007

46

8.4

Eenheid: C4 Kleurstoffen 1 Lab (TV 40 lt)

Administratieve code: 008405 Algemene doelstelling van de eenheid Kleurstoffen 1 lab omvat het uitvoeren van labo-oefeningen. De labo-oefeningen beogen een kennismaking met de verschillende kleurstoffen en verfprocédés. De cursist moet in staat zijn verfprocédés te kunnen uitschrijven. De cursist verwerft een chemisch inzicht in de vezels en hun aanverfvermogen en is in staat de invloed van de verfparameters te begrijpen en toe te passen. De labo-oefeningen beogen een kennismaking met de verschillende kleurstoffen en verfprocédés. Bij elke labo-uitvoering wordt een verslag gemaakt. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen laboproeven uitvoeren.

De cursisten kunnen laboproeven uitvoeren.



B

B

B

1. Aanverven van katoen met directe kleurstoffen •

Katoen voorbehandelen

•

Aanverven van katoen

•

Invloed verfparameters

•

Migratietest

2. Aanverven van katoen met zwavelkleurstoffen •


•


•


3. Aanverven van katoen met kuipkleurstoffen •


•


•


1 maart 2007

Pedagogisch-didactische wenken Kleurstofkaarten gebruiken. Gebruik maken van laboratorium.

Kleurstofkaarten gebruiken. Gebruik maken van laboratorium.


47


B/U

Leerinhouden







B

B

B

B

B

4. Aanverven van katoen met zwavelkuipkleurstoffen •


•


•


5. Aanverven van katoen met leucoesterkleurstoffen •


•


•


6. Aanverven van katoen met naptholkleurstoffen •


•

Aanverven van katoen (discontinu, continu)

•


7. Aanverven van katoen met reactieve kleurstoffen •


•

Aanverven van katoen (discontinu, semi-continu, padbatch)

•


8. Aanverven van vlas met katoenkleurstoffen •

Vlas voorbehandelen

•

Aanverven van vlas

•


1 maart 2007






48


B/U

Leerinhouden




B

B

B

9. Aanverven van viscose met directe kleurstoffen •

Viscose voorbehandelen

•

Viscose aanverven volgens katoenprocédé

•

Viscose aanverven volgens viscoseprocédé

•


10. Aanverven van viscose met reactieve kleurstoffen •

Viscose voorbehandelen

•

Viscose aanverven volgens klassiek procédé

•

Viscose aanverven met reactieve kleurstof volgens aangepast procédé

•


11. Pigmenten •


B

12. Drukpasta’s •


B

B

U


U

Gebruik van verdikkingsmiddelen

15. Masterbatch PP •

De cursisten hebben kennis van de laatste nieuwe ontwikkelingen in het aanverven van natuurlijke en geregenereerde vezels.

Gebruik van specifieke kleurstoffen voor tapijt

14. Verdikkingsmiddelen •


Gebruik van drukpasta’s

13. Kleurstoffen tapijt •


Gebruik van pigmenten

Gebruik van masterbatch PP

16. Nieuwe ontwikkelingen in het aanverven van natuurlijke en geregenereerde vezels

1 maart 2007



Kleurstofkaarten gebruiken. Gebruik maken van laboratorium. Kleurstofkaarten gebruiken. Gebruik maken van laboratorium. Kleurstofkaarten gebruiken. Gebruik maken van laboratorium. Kleurstofkaarten gebruiken. Gebruik maken van laboratorium. Kleurstofkaarten gebruiken. Gebruik maken van laboratorium. Kleurstofkaarten gebruiken. Praktijkvoorbeelden geven.

49

8.5

Eenheid: C5 Kleurstoffen 2A (TV 40 lt)

Administratieve code: 008406 Algemene doelstelling van de eenheid Kleurstoffen 2A omvat het aanverven van wol en polyamide. De cursist zal een chemische kennis van de kleurstof en de vezel verwerven zodat bij storingen in de productie de invloed van de verschillende verfparameters kan ingeschat worden. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen de wolstructuur tekenen.

B

1. Aanverven wol met zure kleurstoffen

De cursisten kunnen de soorten bindingen in wol tekenen.

•

Wolstructuur

De cursisten kunnen de functionele groepen van de kleurstof tekenen.

•

Kleurstofstructuur

•

Indeling van de zure kleurstoffen

•

Soorten bindingen

•

Aanverfmechanisme

•

Verfparameters

De cursisten kunnen het aanverfmechanisme uitleggen.

•

Toepassingen

De cursisten kunnen de verfparameters bespreken.

•

Echtheden

De cursisten kunnen de kleurstofstructuur herkennen. De cursisten kunnen de kleurstofindeling uitleggen. De cursisten kunnen de soorten bindingen tussen kleurstof en wol tekenen.


De cursisten kunnen het praktijkverven van wol a.d.h.v. toepassingen uitleggen. De cursisten kunnen het gebruik van deze kleurstoffen toelichten. De cursisten kunnen echtheden beredeneren.


1 maart 2007

50


B/U

Leerinhouden


B

2. Aanverven van wol met metaalcomplexe kleurstoffen

De cursisten kunnen de soorten bindingen in wol tekenen.

•

Wolstructuur

De cursisten kunnen de functionele groepen van de kleurstof tekenen.

•

Kleurstofstructuur

•

Indeling van de metaalcomplexe kleurstoffen

•

Soorten bindingen

•

Aanverfmechanisme

De cursisten kunnen de soorten bindingen tussen kleurstof en wol tekenen.

•

Verfparameters

•

Toepassingen


•

Echtheden

De cursisten kunnen de kleurstofstructuur herkennen. De cursisten kunnen de indeling van de metaalcomplexe kleurstoffen uitleggen.


De cursisten kunnen de verfparameters bespreken. De cursisten kunnen het praktijkverven van wol a.d.h.v. toepassingen uitleggen. De cursisten kunnen het gebruik van deze kleurstoffen toelichten. De cursisten kunnen echtheden beredeneren. De cursisten kunnen de wolstructuur tekenen.

B

3. Aanverven van wol met chromeringskleurstoffen •

Wolstructuur

•

Kleurstofstructuur

•

Indeling van de chromeringskleurstoffen

De cursisten kunnen de binding chroom - wol tekenen.

•

Binding kleurstof - chroom

De cursisten kunnen de soorten chromering uitleggen.

•

Binding chroom - wol

•

Soorten chromering

De cursisten kunnen de functionele groepen van de kleurstof tekenen. De cursisten kunnen de binding kleurstof - chroom tekenen.


1 maart 2007


51


B/U

Leerinhouden


B

De cursisten kunnen de functionele groepen van de kleurstof tekenen. De cursisten kunnen de kleurstofstructuur herkennen. De cursisten kunnen de bindingen tekenen. De cursisten kunnen het aanverfmechanisme uitleggen. De cursisten kunnen de verfparameters bespreken. De cursisten kunnen het gebruik van reactieve wolkleurstoffen toelichten. De cursisten kunnen echtheden beredeneren. De cursisten kunnen de zijdestructuur tekenen.

U

4. Aanverven van wol met reactieve kleurstoffen •

Wolstructuur

•

Kleurstofstructuur

•

Indeling van de reactieve kleurstoffen

•

Soorten bindingen

•

Aanverfmechanisme

•

Verfparameters

•

Toepassingen

•

Echtheden

5. Aanverven van zijde (zure, metaalcomplexe, reaktieve kleurstoffen)

De cursisten kunnen de soorten bindingen tekenen. De cursisten kunnen het aanverfmechanisme uitleggen.

•

Zijdestructuur

De cursisten kunnen de invloed van de verfparameters uitleggen.

•

Soorten bindingen

•

Aanverfmechanisme – oplossen in de vezel

•


•

Echtheden

De cursisten kunnen de echtheden beredeneren.

De cursisten kunnen de poylamidestructuur tekenen. De cursisten kunnen de polycondensatie kunnen opbouwen. De cursisten kunnen de vezeleigenschappen opsommen. De cursisten kunnen Polyamide 6.6. en Polyamide 6 vergelijken naar structuuropbouw. De cursisten kunnen de Beckmanomlegging uitleggen.


B

6. Aanverven polyamide algemeen •

Polyamidestructuur

•

Polycondensatie

•

Vezeleigenschappen

•

Polyamide 6.6. vergelijken met Polyamide 6

•

Beckmannomlegging

1 maart 2007




52


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen de indeling van de dispersiekleurstoffen uitleggen.

B

De cursisten kunnen de soorten bindingen tekenen. De cursisten kunnen het aanverfmechanisme uitleggen. De cursisten kunnen de verfparameters bespreken. De cursisten kunnen het gebruik van dispersiekleurstoffen toelichten. De cursisten kunnen echtheden beredeneren.

De cursisten kunnen de indeling van de zure kleurstoffen uitleggen.

B

7. Polyamide aanverven met dispersiekleurstoffen •

Indeling van de dispersiekleurstoffen

•

Soorten bindingen

•

Aanverfmechanisme

•

Verfparameters

•

Toepassingen

•

Echtheden

8. Aanverven polyamide met zure kleurstoffen •

Indeling van de zure kleurstoffen

Aanverven met zure kleurstoffen vergelijken bij wol en polyamide.

•

Vergelijking aanverven wol – polyamide

De cursisten kunnen de soorten bindingen tekenen.

•

Soorten bindingen


•

Aanverfmechanisme


•

Verfparameters

De cursisten kunnen het gebruik van zure kleurstoffen toelichten.

•

Toepassingen

•

Echtheden



De cursisten kunnen echtheden beredeneren. De cursisten kunnen de indeling van de reactieve kleurstoffen kunnen uitleggen. De cursisten kunnen de soorten bindingen tekenen. De cursisten kunnen het aanverfmechanisme uitleggen. De cursisten kunnen de verfparameters bespreken. De cursisten kunnen het gebruik van reactieve kleurstoffen toelichten. De cursisten kunnen echtheden beredeneren.


U

9. Aanverven polyamide met reactieve dispersiekleurstoffen. •

Indeling van de reactieve kleurstoffen

•

Soorten bindingen

•

Aanverfmechanisme

•

Verfparameters

•

Toepassingen

•

Echtheden

1 maart 2007


53


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen de structuur van de metaalcomplexe dispersiekleurstoffen tekenen.

U

10. Aanverven polyamide met metaalcomplexe dispersiekleurstoffen.


•

Indeling van de metaalcomplexe kleurstoffen


•

Soorten bindingen


•

Aanverfmechanisme

De cursisten kunnen het gebruik van metaalcomplexe kleurstoffen toelichten.

•

Verfparameters

•

Toepassingen

•

Echtheden

De cursisten kunnen echtheden beredeneren.

De cursisten kunnen blokkeringseffecten uitleggen.

B

11. Bijzonderheden in het aanverven van polyamide

De cursisten kunnen verdringingseffecten uitleggen.

•

Blokkeringseffecten bij polyamide

De cursisten kunnen blokkeringseffecten en verdringingseffecten toepassen bij trichromie.

•

Verdringingseffecten bij polyamide

•

Trichromie verven

De cursisten kunnen het discontinu en continu verven van polyamide uitleggen.

•

Aanverfprocédés bij polyamide: discontinu en continu

De cursisten kunnen het doel van differentieel verven van polyamide uitleggen.

•

Differentieel verven van polyamide

•

Types polyamide

De cursisten kunnen verschillende types polyamide opsommen.

•

Invloed verschillende parameters bij differentieel verven

•

Verschillende types polyamide


1 maart 2007



54

8.6

Eenheid: C6 Kleurstoffen 2B (TV 40 lt)

Administratieve code: 008407 Algemene doelstelling van de eenheid Kleurstoffen 2B omvat het aanverven van polyester, polyacrylnitril en nieuwe ontwikkelingen in het aanverven van synthetische vezels. De cursist zal een chemische kennis van de kleurstof en de vezel verwerven zodat bij storingen in de productie de invloed van de verschillende verfparameters kan ingeschat worden. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen de acetaatstructuur (di – tri) kunnen tekenen.

B

1. Aanverven van acetaat met dispersiekleurstoffen •

Acetaatstructuur

•

Vezeleigenschappen van de vezel

•

Dispersiekleurstof

De cursisten kunnen de indeling van de dispersiekleurstoffen uitleggen.

•

Indeling dispersiekleurstoffen

•

Aanverfmechanisme – oplossen in de vezel


•

Aanverven vezelmengsels

De cursisten kunnen vezeleigenschappen opsommen. De cursisten functionele groepen van de dispersiekleurstof tekenen.


De cursisten kennen het principe van het voorbehandelen van acetaat. De cursisten kennen het principe van het dispergeren van een dispersiekleurstof


1 maart 2007

55


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen de polyesterstructuur tekenen.

B

2. Aanverven van polyester •

Structuur polyester

•

Polycondensatiereactie

•

Vezeleigenschappen

•

Indeling van de dispersiekleurstoffen


•

Soorten bindingen


•

Aanverfmechanisme


•

Verfparameters

De cursisten kunnen het gebruik van dispersiekleurstoffen toelichten.

•

Toepassingen

•

Echtheden

De cursisten kunnen de polycondensatiereactie opbouwen. De cursisten kunnen de vezeleigenschappen opsommen. De cursisten kunnen de indeling van de dispersiekleurstoffen geven.

De cursisten kunnen echtheden beredeneren. De cursisten kunnen de polyacrylnitrilstructuur tekenen.

B

3. Aanverven van polyacrylnitril - algemeen. •

Structuur PAN - PAC

•

Technische vezel

•

Polyadditiereactie

•

Vezeleigenschappen

•

Indeling van de basische kleurstoffen


•

Soorten bindingen


•

Aanverfmechanisme


•

Verfparameters

De cursisten kunnen echtheden beredeneren.

•

Echtheden

De cursisten kunnen aangeven waarom polyacrylnitril een technische vezel is. De cursisten kunnen de polyadditiereactie opbouwen. De cursisten kunnen de vezeleigenschappen opsommen. De cursisten kunnen de indeling van de basische kleurstoffen geven.

De cursisten hebben kennis van de laatste nieuwe ontwikkelingen in het aanverven van synthetische vezels.


U

4. Nieuwe ontwikkelingen in het aanverven van synthetische vezels

1 maart 2007




56

8.7

Eenheid: C7 Kleurstoffen 2 Lab (TV 40 lt)

Administratieve code: 008408 Algemene doelstelling van de eenheid Kleurstoffen 2 lab omvat het uitvoeren van labo-oefeningen. De labo-oefeningen beogen een kennismaking met de verschillende kleurstoffen en verfprocédés. De cursist moet in staat zijn verfprocédés kunnen uitschrijven. De cursist verwerft een chemisch inzicht in de vezels en hun aanverfvermogen en is in staat de invloed van de verfparameters te begrijpen en toe te passen. De labo-oefeningen beogen een kennismaking met de verschillende kleurstoffen en verfprocédés. Bij elke labo-uitvoering wordt een verslag gemaakt. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden





B

B

U

1. Aanverven wol met zure kleurstoffen •

Wol voorbehandelen

•

Aanverven van wol

•


2. Aanverven van wol met metaalcomplexe kleurstoffen •

Wol voorbehandelen

•

Aanverven van wol

•


3. Aanverven van wol met chromeringskleurstoffen •

Wol voorbehandelen

•

Aanverven van wol

•


1 maart 2007




57


B/U

Leerinhouden








B

B

B

B

B

B

4. Aanverven van wol met reactieve kleurstoffen •

Wol voorbehandelen

•

Aanverven van wol

•


5. Aanverven polyamide algemeen •

Polyamide voorbehandelen

•

Aanverven van polyamide

•


6. Polyamide aanverven met dispersiekleurstoffen •


•


•


7. Aanverven polyamide met zure kleurstoffen •


•


•


8. Aanverven polyamide met reactieve dispersiekleurstoffen. •


•


•


9. Aanverven polyamide met metaalcomplexe dispersiekleurstoffen. •


•


•


1 maart 2007







58


B/U

Leerinhouden







B

B

B

U

U

10. Aanverven van acetaat met dispersiekleurstoffen •

Acetaat voorbehandelen

•

Een dispersiekleurstof dispergeren

•

Acetaat aanverven

•


10. Aanverven van polyester •

Polyester voorbehandelen

•

Aanverven van polyester

•


11. Aanverven van polyacrylnitril - algemeen. •

Polyacrylnitril voorbehandelen

•

Aanverven van polyacrylnitril

•


12. Aanverven van zijde •

Zijde voorbehandelen

•

Aanverven van zijde (zure, metaalcomplexe, reaktieve kleurstoffen)

•






13. Nieuwe ontwikkelingen in het aanverven van synthetische Kleurstofkaarten gebruiken. vezels Gebruik maken van laboratorium. • Ontwikkelingen (situatie per situatie)

1 maart 2007

59

8.8

Eenheid: C8 Appreteren 1 (TV 40 lt)

Administratieve code: 008409 Algemene doelstelling van de eenheid Met deze module beoogt men het veredelen van textiel (deel 1). De cursist bezit chemische inzichten in nabehandelingen en kan processen verbeteren of invloedsfactoren wijzigen. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen het doel van het opbrengen van producten uitleggen.

B

De cursisten kunnen verschillende opbrengtechnieken uitleggen. De cursisten kunnen toepassingen van de verschillende opbrengtechnieken opsommen. De cursisten kunnen het doel van coatingsystemen formuleren. De cursisten kunnen de indeling van verschillende coatingsystemen opsommen. De cursisten kunnen het werkingsprincipe van verschillende coatingsystemen uitleggen. De cursisten kunnen eigenschappen van gecoat materiaal opsommen.

B

1. Opbrengtechnieken •

Doel

•

Verschillende technieken

•

Toepassingen

2. Coatingsystemen •

Doel

•

Indeling

•

Principe

•

Eigenschappen

•

Toepassingen

Pedagogisch-didactische wenken Stalen tonen van materialen met en zonder opgebrachte producten. Gebruik maken van transparanten. Documentatie van diverse machineconstructeurs.

Stalen tonen van materialen met en zonder coatings. Gebruik maken van transparanten. Documentatie van diverse machineconstructeurs.

De cursisten kunnen toepassingen van coatings opsommen.


1 maart 2007

60


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen het doel van merceriseren uitleggen.

B

De cursisten kunnen de indeling van merceriseerproducten opsommen. De cursisten kunnen het principe van merceriseren uitleggen. De cursisten kunnen eigenschappen van een merceriseerbehandeling opsommen.

3. Merceriseren •

Doel

•

Indeling

•

Principe

•

Eigenschappen

•

Toepassingen

Pedagogisch-didactische wenken Stalen tonen van behandelde en onbehandelde materialen. Gebruik maken van transparanten. Documentatie van diverse machineconstructeurs

De cursisten kunnen toepassingen van een merceriseerbehandeling opsommen. De cursisten kunnen het doel van alkalisch voorbehandelen uitleggen.

B

De cursisten kunnen de indeling van alkalische voorbehandelingsproducten opsommen. De cursisten kunnen het principe van merceriseren uitleggen. De cursisten kunnen eigenschappen van een merceriseerbehandeling opsommen.

4. Alkalische voorbehandeling •

Doel

•

Indeling

•

Principe

•

Eigenschappen

•

Toepassingen

Stalen tonen van behandelde en onbehandelde materialen. Gebruik maken van transparanten. Documentatie van diverse machineconstructeurs.

De cursisten kunnen toepassingen van een merceriseerbehandeling opsommen. De cursisten kunnen het doel van zengen formuleren. De cursisten kunnen de indeling van de verschillende zengmachines opsommen. De cursisten kunnen het werkingsprincipe van de zengmachines uitleggen. De cursisten kunnen eigenschappen van een zengbehandeling opsommen.

B

5. Zengen •

Doel

•

Indeling

•

Principe

•

Eigenschappen

•

Toepassingen


De cursisten kunnen het toepassingen van het zengen opsommen.


1 maart 2007

61


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen het doel van kalanderen formuleren.

B

De cursisten kunnen de indeling van de verschillende kalanders opsommen. De cursisten kunnen het werkingsprincipe van de kalander uitleggen. De cursisten kunnen eigenschappen van een kalanderbehandeling opsommen.

6. Kalanderen •

Doel

•

Indeling

•

Principe

•

Eigenschappen

•

Toepassingen

Pedagogisch-didactische wenken Stalen tonen van behandelde en onbehandelde materialen. Gebruik maken van transparanten. Documentatie van diverse machineconstructeurs.

De cursisten kunnen het toepassingen van het kalanderen opsommen. De cursisten kunnen het doel van het drogen formuleren.

B

De cursisten kunnen de indeling van de verschillende drooginstallaties opsommen. De cursisten kunnen het droogprincipe uitleggen. De cursisten kunnen vereisten tijdens het drogen opsommen. De cursisten kunnen mogelijke problemen tijdens en na het drogen uitleggen. De cursisten kunnen het doel van de ruwbewerking formuleren. De cursisten kunnen de indeling van de verschillende ruwinstallaties opsommen. De cursisten kunnen het werkingsprincipe van ruwen kunnen uitleggen. De cursisten kunnen eigenschappen van geruwd materiaal opsommen.

B

7. Drogen •

Doel

•

Indeling

•

Principe

•

Vereisten

•

Problemen

8. Ruwen •

Doel

•

Indeling

•

Principe

•

Eigenschappen

•

Toepassingen



De cursisten kunnen het toepassingsgebied van de ruwbewerking opsommen.


1 maart 2007

62


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen het doel van de scheerbewerking formuleren.

B

De cursisten kunnen de indeling van de verschillende scheerinstallaties opsommen. De cursisten kunnen het werkingsprincipe van een scheermolen uitleggen. De cursisten kunnen eigenschappen van een scheerbehandeling opsommen.

9. Scheren •

Doel

•

Indeling

•

Principe

•

Eigenschappen

•

Toepassingen


De cursisten kunnen het toepassingsgebied van een scheerbehandeling opsommen. De cursisten kunnen het doel van de bewerkingen op wol formuleren.

B

De cursisten kunnen de indeling van de verschillende bewerkingen op wol opsommen. De cursisten kunnen het werkingsprincipe van bewerkingen op wol uitleggen. De cursisten kunnen eigenschappen van bewerkte wol opsommen.

10. Bewerkingen op wol •

Doel

•

Indeling

•

Principe

•

Eigenschappen

•

Toepassingen


De cursisten kunnen het toepassingsgebied van de bewerkingen op wol opsommen. De cursisten kunnen het doel van de appretbewerkingen op synthetische vezels formuleren. De cursisten kunnen de indeling van de verschillende appretbewerkingen op synthetische vezels opsommen. De cursisten kunnen het werkingsprincipe van appretbewerkingen op synthetische vezels uitleggen. De cursisten kunnen eigenschappen van geappreteerde synthetische vezels opsommen.

B

11. Appretbewerkingen op synthetische vezels •

Doel

•

Indeling

•

Principe

•

Eigenschappen

•

Toepassingen


De cursisten kunnen het toepassingsgebied van geappreteerde synthetische vezels opsommen.


1 maart 2007

63


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen het doel van hot-melt toepassingen formuleren.

B

De cursisten kunnen de indeling van de verschillende hotmelt toepassingen opsommen. De cursisten kunnen het werkingsprincipe van hot-melt uitleggen. De cursisten kunnen eigenschappen van met hot-melt behandelde materialen opsommen.

12. Hot-melt •

Doel

•

Indeling

•

Principe

•

Eigenschappen

•

Toepassingen


De cursisten kunnen het toepassingsgebied van met hotmelt behandelde materialen opsommen. De cursisten kunnen het toepassingsgebied van in ontwikkeling zijnde appretbewerkingen opsommen.

B

13. Appretbewerkingen in ontwikkeling •

Toepassingen


De cursisten kunnen het doel van meet-en regelapparatuur tijdens behandelingen aangeven.

B

De cursisten kunnen meet- en bijregelprincipes uitleggen. De cursisten kunnen het toepassingsgebied van meet-en regelapparatuur uitleggen. De cursisten kunnen diverse case-studies analyseren en oplossen.


U

14. Meet-en regelapparatuur •

Doel

•

Principe

•

Toepassingen

15. Case-studies •

Analyseren

•

Oplossen

1 maart 2007

Gebruik maken van transparanten. Documentatie van diverse machineconstructeurs.

Gebruik maken van transparanten. Documentatie van diverse machineconstructeurs.

64

8.9

Eenheid: C9 Appreteren 2 (TV 40 lt)

Administratieve code: 008410 Algemene doelstelling van de eenheid Met deze module beoogt men het veredelen van textiel (deel 2). De cursist bezit chemische inzichten in nabehandelingen en kan processen verbeteren of invloedsfactoren wijzigen. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen soorten zetmelen opsommen.

B

1. Zetmeel

Pedagogisch-didactische wenken Stalen tonen.

De cursisten kunnen het ontsluiten van zetmelen uitleggen.

•

Soorten


De cursisten kunnen zetmeel-en cellulosederivaten opsommen.

•

Ontsluiten

Documentatie hulpmiddelen.

•

zetmeelderivaten

•

cellulosederivaten

De cursisten kunnen wateroplosbare kunststoffen opsommen. De cursisten kunnen wateronoplosbare kunststoffen opsommen. De cursisten kunnen thermohardende kunststoffen opsommen.


B

2. Kunstoffen

Stalen tonen.

•

Wateroplosbare kunststoffen


•

Wateronoplosbare kunststoffen


•

Thermohardende kunststoffen

1 maart 2007

65


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen verzachtingsmiddelen opsommen.

B

De cursisten kunnen het werkingsprincipe van verzachtingsmiddelen uitleggen. De cursisten kunnen toepassingen van verzachtingsmiddelen opsommen.

De cursisten kunnen verzwaringsmiddelen opsommen.

B

De cursisten kunnen het werkingsprincipe van verzwaringsmiddelen uitleggen. De cursisten kunnen toepassingen van verzwaringsmiddelen opsommen.

De cursisten kunnen de principes van hoogveredeling kunnen.

B

De cursisten kunnen de rol van katalysatoren uitleggen. De cursisten kunnen uitleggen wat formaldehyd-arme apprets zijn. De cursisten kunnen het doel van permanent press formuleren.

B

3. Verzachtingsmiddelen •

Indeling

•

Werking, principe

•

Toepassingen

4. Verzwaringsmiddelen •

Indeling

•

Werking, principe

•

Toepassingen

5. Veredeling - katalysatoren

Pedagogisch-didactische wenken Stalen tonen van behandelde en onbehandelde materialen. Gebruik maken van transparanten. Documentatie hulpmiddelen.

Stalen tonen van behandelde en onbehandelde materialen. Gebruik maken van transparanten. Documentatie hulpmiddelen.

Stalen tonen.

•

Principe hoogveredeling


•

Gebruik van katalysatoren


•

Formaldehyd-arme apprets

6. Permanent press •

Doel

De cursisten kunnen producten die bij deze bewerking nodig zijn opsommen.

•

Producten

De cursisten kunnen de werking uitleggen.

•

Werking

De cursisten kunnen de eigenschappen van een permanent press behandeling opsommen.

•

Eigenschappen na behandeling

•

Testen – normen

De cursisten hebben inzicht in de normering bij de bijhorende testen.

•

Toepassingen


De cursisten kunnen toepassingen van permanent press opsommen.


1 maart 2007

66


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen het doel van waterafstotend behandelen formuleren.

B

7. Waterafstotend behandelen •

Doel


•

Producten


•

Werking

De cursisten kunnen de eigenschappen van een waterafstotende behandeling opsommen.

•


•

Testen – normen


•

Toepassingen


De cursisten kunnen toepassingen van waterafstotend gemaakte producten opsommen. De cursisten kunnen het doel van soil-release behandelen formuleren.

B

8. Soil-release •

Doel


•

Producten


•

Werking

De cursisten kunnen de eigenschappen van een soilrelease behandeling opsommen.

•


•

Testen – normen


•

Toepassingen


De cursisten kunnen toepassingen van soil-release gemaakte producten opsommen.


1 maart 2007

67


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen het doel van vlamvertragend behandelen formuleren.

B

9. Vlamvertragend behandelen •

Doel


•

Producten


•

Werking

De cursisten kunnen de eigenschappen van een vlamvertragende behandeling opsommen.

•


•

Testen – normen


•

Toepassingen


De cursisten kunnen toepassingen van vlamvertragend gemaakte producten opsommen. De cursisten kunnen het doel van krimpvrij behandelen formuleren.

B

10. Krimpvrij behandelen •

Doel


•

Producten


•

Werking

De cursisten kunnen de eigenschappen van een krimpvrije behandeling opsommen.

•


•

Testen – normen


•

Toepassingen


De cursisten kunnen toepassingen van krimpvrij gemaakte producten opsommen.


1 maart 2007

68


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen het doel van olieafstotend behandelen formuleren.

B

11. Olieafstotend behandelen •

Doel


•

Producten


•

Werking

De cursisten kunnen de eigenschappen van een olieafstotende behandeling opsommen.

•


•

Testen – normen


•

Toepassingen


De cursisten kunnen toepassingen van olieafstotende producten opsommen. De cursisten kunnen formuleren wat een wasechte chintz is.

B

12. Chintz •

Wat?


•

Producten


•

Werking

De cursisten kunnen de eigenschappen van een wasechte chintz behandeling opsommen.

•


•

Testen – normen


•

Toepassingen


De cursisten kunnen toepassingen van wasechte chintz opsommen. De cursisten kunnen het toepassingsgebied van in ontwikkeling zijnde appretbewerkingen opsommen.

B

13. Appretbewerkingen in ontwikkeling •

Toepassingen


De cursisten kunnen diverse case-studies analyseren en oplossen.


U

14. Case-studies •

Analyseren

•

Oplossen

1 maart 2007

Gebruik maken van transparanten. Documentatie hulpmiddelen.

69

8.10

Eenheid: C10 Appreteren Lab (TV 40 lt)

Administratieve code: 008411 Algemene doelstelling van de eenheid Het doel van deze module is het verlenen van een grondige basis labokennis van en inzicht in de methoden die gekend staan als de appreteermethoden. De cursist is dan in staat de courante laboratoriumanalyses vlot uit te voeren volgens de analysevoorschriften die in de literatuur en normen beschreven staan. De cursist kan zo nodig ook een analysemethode zelf opstellen. De nadruk wordt vooral gelegd op analysemethoden die veelvuldig voorkomen in de textielsector en parameters nagaan die met het veredelingsproces te maken hebben. De technieken worden in deze module vanuit een praktisch oogpunt beschouwd waarbij ze toegepast worden gedurende een practicum. Van elk practicum worden de resultaten in een verslag gepresenteerd. In de module appreteren lab zullen alle technieken zoals besproken in appreteren 1 en appreteren 2 aan bod komen. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden


B

1. Alkalische voorbehandelingen

Pedagogisch-didactische wenken Normen gebruiken. Gebruik maken van laboratorium.


B

2. Merceriseren

Normen gebruiken. Gebruik maken van laboratorium.


B

3. Opbrengtechnieken



B

4. Kalanderen



B

5. Drogen



1 maart 2007

70


B/U

Leerinhouden


B

6. Meet- en regelapparatuur



U

7. Ruwmachines



U

8. Scheermachines



U

9. Zengmachines



B

10. Speciale coatingsystemen



B

11. Bewerkingen op wol



B

12. Appreteren synthetische vezels



B

13. Hot-melt



B

14. Chintz



B

15. Zetmeel



B

16. Wateroplosbare en wateronoplosbare kunststoffen



B

17. Thermohardende kunststoffen



1 maart 2007

71


B/U

Leerinhouden


B

18. Verzachtingsmiddelen – verzwaringsmiddelen



B

19. Veredeling - katalysatoren



B

20. Behandeling permanent press



B

21. Behandeling soil release



B

22. Behandeling vlamvertraging



B

23. Behandeling krimpvrij



B

24. Behandeling olie-afstoting



B

25. Behandeling waterafstoting



1 maart 2007

72

9

Module: D VERVERIJ (280 lt)

9.1

Eenheid: D1 Kleurmeting (TV 40 lt)

Administratieve code: 008412 Algemene doelstelling van de eenheid De cursisten moeten de invloedsfactoren die de kleurperceptie beïnvloeden, kennen en deze gedetailleerd kunnen bespreken. De diverse begrippen hiermee verbonden zijn eveneens gekend en kunnen door de cursisten worden verklaard. De cursist kan een kleurmeting uitvoeren en nuanceren. Hij/zij is in staat om de reflectiewaarden te interpreteren. Hij/zij kan visueel bijnuanceren. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden


1 maart 2007

73

Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten moeten de invloedsfactoren die de kleurperceptie beïnvloeden kennen. De cursisten kunnen de invloedsfactoren gedetailleerd bespreken.

B

1. Licht •

Wat is licht?

•

Voortplantingsrichting van (licht)golven

De cursisten kunnen diverse begrippen die verbonden zijn met de invloedsfactoren opsommen en verklaren. •

•

•

•


o

Longitudinaal

o

Transversaal

Pedagogisch-didactische wenken Demonstraties van visuele (kleur) perceptie. Grafische voorstellingen geven een beeld van de diverse types spectra en lichtbronnen.

Types licht o

Warmtestralers

o

Plasma

o

Laser

Types spectra o

Discontinu

o

Continu

Lichtbron o

Spectrale distributie

o

Normlicht (D65-A-TL84-…)

Interacties van licht o

Transmissie

o

Reflectie (spiegelend, diffuus)

•

Absorptie

•

Remissie

•

Mengen van kleuren o

Additief

o

Substratief

•

De materie

•

De waarnemer

1 maart 2007

74


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kennen de verschillende kleurenruimtes.

B

2. Kleurenruimtes

Pedagogisch-didactische wenken Theorie linken aan praktijk.

De cursisten kunnen de kleuren in de verschillende kleurruimtes definiëren

•

C.D.U. Colour Density Unit

•

Kleurcoördinaten gebaseerd op mengen

De cursisten kunnen de opbouw van de kleurruimtes uitleggen.

•

R, G, B-waarden o

X, Y, Z - coördinaten

o

x,y - assenstelsel

o

L, u’, v’ - assenstelsel

o

L, C, H of L, a, b kleurenruimte

Software voor kleurmetingen gebruiken.

CIELAB ANLAB BHunterlab M&S De cursisten kunnen een kleurverschil tussen een standaard en een batch evalueren in de verschillende kleurenruimten.


B

3. Evaluatie kleurverschil (Pass/Fail) •

CIELAB o

Basisformule

o

Aangepaste formule

•

JPC-79

•

ANLAB

•

CMC

•

Hunterlab

•

Shade-sorting

•

Toepassingsgebied van elke formule

1 maart 2007

Visuele beoordeling op staal op niveau van kleurverschil. Beoordeling op zicht alsook met spectrofotometer.

75


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kennen de werking van de spectrofotometer.

B

4. Spectrofotometer

Schema’s gebruiken.

De cursisten kennen de verschillende onderdelen van de spectrofotometer.

•

Principe van de spectrofotometer

•

Types spectrofotometer

De cursisten kunnen metingen uitvoeren op de spectrofotometer.

•

Lampen van de spectrofotometer

De cursisten kennen de formules voor witheidsmetingen.

B

De cursisten kunnen witheidsmetingen uitvoeren. De cursisten kennen de diverse methoden om de witheid van een staal weer te geven.

De cursisten kunnen visueel nuanceren op een aangeverfd staal.


B

o

Wolfraamlamp

o

Xenonlamp

o

Speciale lampen

Meetgeometrieën

Detectie van licht

5. Witheidmetingen •

Harrison & Stephanson

•

Berger, Stensby & CIE

•

Tintafwijking t.o.v. ideaal wit

•

Meting van de yellow-index

•

Spectrofotometrische bepaling van echtheidscijfers

6. Bijnuanceren

1 maart 2007

Pedagogisch-didactische wenken Spectrofotometer gebruiken.

Uitvoeren van diverse witheidsmetingen.

Laboproeven uitvoeren.

76


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kennen de belangrijkste optische fenomenen.


B

7. Optische fenomenen •

Fluorescentie

•

Fosforescentie

•

Metamerie

•

Metamerie bij verandering van lichtbron

•

Metamerie t.g.v. waarnemer

•

Metamerie t.g.v. geometrie en gezichtsgrootte

•

Instrumentele metamerie

•

Fotochromie

1 maart 2007

Pedagogisch-didactische wenken Demonstratie van diverse optische fenomenen.

77


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kennen de Wetten van lambert-Beer.

B

8. Transmissie

Pedagogisch-didactische wenken Transmissiemetingen uitvoeren.

De cursisten kunnen de wetten toepassen op kleurstof(mengsels) in waterig of solvent milieu.

• Principe Wet van Lambert-Beer

De cursisten kunnen de diverse factoren die de transmissie kunnen beïnvloeden uitleggen.

• Transmissiemeten in de praktijk

De cursisten kennen de diverse types kleurverschuiving die kunnen optreden en kunnen deze verklaren.

• De diverse solventen

• Mengsels van twee kleuren, drie kleuren • Solutie van kleurstoffen

Zelf stalen laten uitverven. Het resultaat evalueren, corrigeren en bespreken de kwaliteit van de ijklijn en de gekozen receptuur. Idem voor correctie.

• Anionische geladen kleurstofklassen o

Directe kleurstoffen

o

Zure, metaalcomplexe kleurstoffen

o

Reactieve kleurstoffen

o

Disperse kleurstoffen

o

Kuipkleurstoffen

• Oorzaken van bathochrome en hyperchrome verschuivingen o

Invloed van licht

o

Invloed van ververijhulpmiddelen

o

Invloed van elektroliet

o

Invloed van temperatuur

• Opstellen van een ijklijn • Controle op de consistentie van kleurstoffen • Kleurstofaffien / vezelaffien egaliseermiddel • Fouten bij transmissiemetingen


1 maart 2007

78


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kennen de formule van Kubelka Munk. De cursisten kunnen een verfrecept berekenen met de basisformule van Kubelka Munk, alsook met aanpassingen aan deze formule. De cursisten kunnen uitleggen waarom de basisformule faalt en hoe dit kan worden ondervangen. De cursisten kunnen het gedrag van een kleurstof individueel en in mengsel evalueren. De cursisten kunnen recepten corrigeren met de diverse correctiemethoden.

B

9. Kubelka Munk • Receptberekening met de formule van Kubelka - Munck • Algemeen o

Opstellen van een ijklijn

o

Factoren die de labo-ververij reproduceerbaarheid verlagen

o

Compatibiliteit van kleurstoffen

o

Testen van de compatibiliteit

o

Vergelijken van handelsformulaties

o

Dye-set - extrapollatie naar andere substraten

Pedagogisch-didactische wenken Zelf stalen laten uitverven. Het resultaat evalueren, corrigeren en bespreken de kwaliteit van de ijklijn en de gekozen receptuur. Idem voor correctie.

• Oorzaken van problemen met ijklijnen • Dilemma’s van de verver • Praktische tips bij receptberekening • Correctiemethodes van recepten


o

Additief

o

Gewogen

o

Smart-match

o

Manueel

1 maart 2007

79

9.2

Eenheid: D2 Verftechniek 1 (TV 40 lt)

Administratieve code: 008413 Algemene doelstelling van de eenheid Deze module heeft tot doel de cursisten vertrouwd te maken met technische begrippen uit de verftechniek, vooral de randbewerkingen en hun belang bij het discontinu-, halfcontinu- en volcontinuverven van alle mogelijke vormen, waarin de textielgrondstof kan voorkomen: van losse vezel tot afgewerkt product. Eveneens bedrukken zal worden besproken. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen het principe van het warpen en scheren verduidelijken.

B

1. Warpen en scheren van de kettingboom

Pedagogisch-didactische wenken Folders en transparanten van machineconstructeurs tonen. Scheermolen bekijken in de weverij.

De cursisten kunnen de verschillende wasprincipes bespreken


B

2. Soorten wasmachines •

de strengwasmachine

•

de breedwasmachine

1 maart 2007

Folders en transparanten van machineconstructeurs tonen.

80


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten hebben inzicht in de verschillende droogprincipes en kunnen deze verduidelijken.

B

3. Droogprocédés voor garens en weefsels

De cursisten kunnen adhv een schets de verschillende luchtstromingen bij het drogen op een spanraam uitleggen.

•

geleiding of conductie: cilinderdroogmachine

•

stroming of convectie: hot-flue, spanraam en drogen

Pedagogisch-didactische wenken Folders en transparanten van machineconstructeurs tonen. Labospanraam bekijken in de ververij.

van garens

De cursisten kunnen het doel van het zengen uitleggen.

U

De cursisten kunnen het principe van het zengen uitleggen. De cursisten kunnen het zengen uitleggen. De cursisten kunnen het doel van het scheren uitleggen. De cursisten kunnen het principe van het scheren uitleggen.

•

straling of radiatie: IR-drogers

•

HF-droger

4. Mechanische bewerkingen •

Principe + werking zengen

•

Principe + werking scheren

•

Principe + werking ruwen


De cursisten kunnen het scheren uitleggen. De cursisten kunnen het doel van het ruwen uitleggen. De cursisten kunnen het principe van het ruwen uitleggen. De cursisten kunnen het ruwen uitleggen.

De cursisten kunnen lengtenummers en gewichtsnummers onderscheiden.


B

5. Nummeringen •

Oefeningen

Onderscheid

1 maart 2007

81


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen het overzicht van de druktechnieken opsommen.

B

6. Bedrukken •

Directe druktechnieken

Pedagogisch-didactische wenken Folders en transparanten van machineconstructeurs tonen. Sjablonen en rakels tonen.

De cursisten kunnen verschillende drukmethoden beschrijven.

o

Reliëfdruk

De cursisten kunnen het maken van sjablonen uitleggen.

o

Walsendruk

Verschillende druktechnieken illustreren.

De cursisten kunnen de samenstelling van een drukpasta opsommen.

o

Filmdruk

Praktische toepassing uitwerken.

De cursisten kunnen de werking van de samenstellingsproducten uitleggen. De cursisten kunnen etsdruk en reservedruk toepassen met gekende kleurstoffengroepen.

•

De cursisten kunnen verschillende druktypes herkennen.


Rotatiefilmdruk

Vlakfilmdruk

Indirecte druktechnieken o

Etsdruk

o

Reservedruk

o

Transfertdruk

•

Space dyeinglijn

•

Continudruk op getuft tapijt

•

Rotatiefilmdruklijn 24 kleuren

•

Polymeriseuse

•

Vigoreuxdruk

•

Inktjet

1 maart 2007

82

9.3

Eenheid: D3 Verftechniek 2 (TV 40 lt)

Administratieve code: 008414 Algemene doelstelling van de eenheid Deze module heeft tot doel de cursisten vertrouwd te maken met technische begrippen uit de verftechniek en vooral met de bestaande verftoestellen en hun belang bij het discontinu-, halfcontinu- en volcontinuverven van alle mogelijke vormen, waarin de textielgrondstof kan voorkomen: van losse vezel tot afgewerkt product. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden



DISCONTINU VERVEN De cursisten kunnen de verfmethode uitleggen.

B

De cursisten kunnen een algemene schets tekenen van de verfmachine. De cursisten kunnen de verfmethode uitleggen.

B

De cursisten kunnen de voor- en nadelen opnoemen van een kettingboom verfapparaat t.o.v. een garenstrengverfapparaat.


•

Discontinu verven van vlok

•

Discontinu verven van lont

2. Discontinu verven van garens •

De cursisten kunnen de voor- en nadelen van een garenstrengverfapparaat t.o.v. een bobijnverfapparaat opnoemen. De cursisten kunnen de verfmethode uitleggen.

1. Discontinu verven van vlok en lont

Discontinu verven van garenstrengen

Folders en transparanten van machineconstructeurs tonen. Machines bekijken in de ververij. Folders en transparanten van machineconstructeurs tonen. Machines bekijken in de ververij.

B

3. Discontinu verven van kettingbomen •

Autoclaaf

Folders en transparanten van machineconstructeurs tonen. Machines bekijken in de ververij.

1 maart 2007

83


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) Inzicht werking en verloop van verfrecept – programma – sturing bobijnververij. De verschillende stappen kunnen uitleggen. De eigenschappen kunnen verklaren


B

4. Discontinu verven van bobijnen •

Eigenschappen bobijnen

•

Eigenschappen garen

•

Eigenschappen hulzen

•

Van verfrecept naar programma

•

Verfkeuken

•

Dagkuipen

•

Stockage kleurstoffen

•

Bobijnapparaat

1 maart 2007

Pedagogisch-didactische wenken Folders en transparanten van machineconstructeurs tonen. Machines bekijken in de ververij.

84

SEMI-CONTINU VERVEN De cursisten kunnen de indeling van de foulards weergeven.

B

1. Semi-continu verven van weefsels •

De cursisten kunnen twee- en driewalsenfoulards schetsen en de werking weergeven.

Soorten foulards o

Horizontale en verticale foulardopstelling.

De cursisten kunnen de werking van een flex-nip uitleggen.

o

Tweewalsen foulards

o

Driewalsen foulards

De cursisten kunnen de toepassingen van een flex-nip weergeven.

o

Flex-nip

o

S-wals

o

Bicoflex

o

Tricotfoulard

o

Vierwalsenfoulard

o

Soorten foulardchasis

De cursisten kunnen de constructie van S-walsen uitleggen. De cursisten kunnen de constructie van een Bicoflex uitleggen. De cursisten kunnen de werking van tricotfoulard uitleggen.


De cursisten kunnen de werking van de vierwalsenfoulard kunnen uitleggen. De cursisten kunnen de verschillende foulardchassis tekenen. De cursisten kunnen het doel van verschillend foulardchassis formuleren. De cursisten kunnen het principe van een flex-nip uitleggen.

B

2. Pad-Roll •

Principe


De cursisten kunnen het Pad-Batch procédé uitleggen. De cursisten kunnen het silicaatprocédé uitleggen.


B

3. Pad-batch •

Principe

•

Silicaatprocédé

•

Nabehandelingen

1 maart 2007


85

De cursisten kunnen het Pad-jig procédé uitleggen.

B

De cursisten kunnen de samenstelling van het verfbad formuleren. De cursisten kunnen de samenstelling van het fixeerbad voor de jigger formuleren.

4. Pad-jig •

Principe

•

Samenstelling verfbad foulard

•

Samenstelling fixeerbad jigger


VOLCONTINU VERVEN De cursisten kunnen via een overzicht van de machine deze uitleggen.

B

De cursisten kunnen een staalname uitleggen en tekenen. De cursisten kunnen het verschil tussen nepen en cassuren omschrijven.

De cursisten kunnen pad-steammethode schematisch voorstellen.

B

De cursisten kunnen de pad-steammethode uitleggen. De cursisten kunnen het verschil tussen pad-steam en thermosol uitleggen. De cursisten kunnen de werking van een breedwasmachine beschrijven.

1. Thermosoleren •

Overzicht van de machine

•

Hot-flue

•

Fleissner thermosleerinrichting

2. Pad-steam •

Principe Pad-dry-pad-steam methode

•

Principe Pad-steam methode

•

Nabehandelen met breedwasmachine

•

Werking breedwasmachines

•

Toepassing: rotorwalsen in breedwasmachines



De cursisten kunnen de voor- en nadelen van een breedwasmachine opsommen. De cursisten kunnen de soorten stomers opsommen. De cursisten kunnen a.d.h.v. een tekening het soort stomer herkennen.


B

3. Soorten stomers •

Indeling van de stomers (weefsel-tricot-druk)

•

Doel van het stomen

•

Toepassingen

1 maart 2007


86

De cursisten kunnen de werking van de klassieke haspelkuip uitleggen.

B

De cursisten kunnen de voor- en nadelen van een haspelkuip uitleggen. De cursisten kunnen de werking van de HT-haspelkuip uitleggen.

De cursisten kunnen de werking van de jigger uitleggen.

B

De cursisten kunnen de voor- en nadelen van de jigger uitleggen. De cursisten kunnen de haspelkuip en jigger vergelijken naar voor-en nadelen.

De cursisten kunnen het ontstaan van de jetverftoestellen toelichten a.d.h.v. evolutie Gaston County. De cursisten kunnen het principe van jetverfapparaten weergeven. De cursisten kunnen de indeling van jetverfapparaten weergeven. De cursisten kunnen verschillende jetverfapparaten uitleggen.

B

4. HT-haspelkuipen •

Principe klassieke haspelkuip

•

Kenmerken

•

Voor – en nadelen van haspelkuipen

•

Principe HT – haspelkuip

5. HT-jiggers •

Principe jigger

•

Kenmerken

•

Voor- en nadelen van jigger

•

Vergelijking haspelkuip en jigger

6. HT-Jetverfapparaten •

Evolutie Gaston County

•

Principe jet

•

Classificatie van de jets

•

Bespreking soorten jets

•

Constructiekenmerken jets




De cursisten kunnen de constructiekenmerken van de verschillende jetverfapparaten uitleggen.


1 maart 2007

87

De cursisten kunnen het principe van overflow uitleggen.

B

7. Combinatie overflow - jet •

Principe overflow

•

Vergelijking jet-overflow

•

Mogelijkheden jets in vgl. met andere HT – stukverfmachines

De cursisten kunnen verfpompen vergelijken.

•

Fouten bij het verven op jets

De cursisten kunnen verschillende verfpompen opsommen.

•

Vereisten aan de kleurstoffen

•

Staalname

•

Indeling verfpompen – pompkarakteristieken

De cursisten kunnen de mogelijkheden van jets vergelijken met andere HT verftoestellen. De cursisten kunnen fouten bij het jetverven uitleggen. De cursisten kunnen staalname beschrijven.


1 maart 2007


88

9.4

Eenheid: D4 Automatisatie veredeling (TV 40 lt)

Administratieve code: 008415 Algemene doelstelling van de eenheid De cursisten moeten kunnen aangeven waarom verschillende producten op verschillende wijze gedoseerd worden. Ze moeten kunnen verklaren waarom staalname nauwkeurig en onder bepaalde voorwaarde dient te gebeuren. De cursist moet de functiestoornissen aan de machines kunnen opsporen en samen met medewerkers oplossingen zoeken. De cursist zorgt voor regelmatig onderhoud van de installaties. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden



AUTOMATISATIE: ALGEMEEN De cursisten hebben inzicht in de belangrijkste beginselen van de automatisatie en kunnen deze beginselen uitleggen.


B

•

Digitale technieken

•

Programmeerbare sturing

•

Meet- en regeltechniek

•

Regelkringen

•

Regeltechnische termen

•

Meettechniek

•

Soorten processen

•

Procesrespons

•

Regelaars

•

Afregelen van PID regelaar in gesloten kring

•

Praktische toepassingen (zie hieronder)

1 maart 2007


89

DISCONTINU VERVEN De cursisten kunnen een efficiëntie dosering bespreken.

B

1. Algemeenheden Dosering

De cursisten kunnen het principe verklaren van dosering. De cursisten kunnen aangeven waarom verschillende producten op verschillende wijze gedoseerd worden.

•

Doseersystemen

•

Te doseren producten (chemische producten,

De cursisten kunnen de verschillende werkwijzen van staalname uitleggen.

kleurstoffen, zout, alkali) Staalname

De cursisten kunnen verklaren welke maatregelen nodig zijn voor het nemen van stalen. De cursisten kunnen verklaren waarom de staalname nauwkeurig en onder bepaalde voorwaarden dient te gebeuren.

De cursisten kunnen het belang van drukregelingen inzien. De cursisten kunnen het belang van debietregelingen inzien. De cursisten kunnen de weerslag van wijzigingen inschatten (bv. volume).


•

Voorwaarden voor staalname (o.a. veiligheid)

•

Randvoorwaarden voor representatief staal

Werkwijze op verschillende machines Efficiënte en logistieke gevolgen

U

Master-Slave – systeem: • Wat • Wanneer • Hoe

B

2. Bobijnverapparaten

De cursisten kunnen uitleggen wanneer een gekoppelde werking nodig bij een master-slave systeem nodig is.

De cursisten kunnen berekeningen maken.

Werkwijze voor verschillende machinetypes

• •

De cursisten kunnen aangeven hoe men efficiënt laadt/ontlaadt.

De cursisten kunnen machinediagramma’s interpreteren en het werkingsprincipe uitleggen.

•

Laden en ontladen

De cursisten kunnen het laden/ontladen verklaren voor verschillende machines

De cursisten kunnen het principe van een master-slave systeem uitleggen.


•

Parameters

•

Vlotverhouding

•

Drukregeling

•

Debietregeling

•

Andere factoren

1 maart 2007


90


B

De cursisten kunnen berekeningen maken. De cursisten kunnen het belang van drukregelingen inzien. De cursisten kunnen het belang van debietregelingen inzien. De cursisten kunnen het belang van snelheidsregelingen inzien.

3. Jet – overflow verfapparaten •

Parameters

•

Drukregeling

•

Debietregeling

•

Cyclustijd – snelheidsregeling

•

Spoelen - efficiënt waterverbruik

•

Belang van naaddetectie

De cursisten kunnen uitleggen dat efficiënt spoelen aanleiding geeft tot rationeel waterverbruik. De cursisten kunnen het belang van naaddetectie aangeven. De cursisten kunnen machinediagramma’s interpreteren en het werkingsprincipe uitleggen. De cursisten kunnen berekeningen maken. De cursisten kunnen het belang van drukregelingen inzien. De cursisten kunnen het belang van debietregelingen inzien.

B

o

Staalname

o

Laden

o

Ontladen

4. HT-boomverfapparaten •

Parameters

•

Drukregeling

•

Debietregeling

•




De cursisten kunnen uitleggen dat efficiënt spoelen aanleiding geeft tot rationeel waterverbruik.


1 maart 2007

91


B

5. HT-Jigger •

Parameters

•

Vlotverhouding

•

Drukregeling

•

Debietregeling

De cursisten kunnen het belang van het centreren van een stof inzien.

•

Centreren van de stof

•

Aantal passages

De cursisten kunnen het belang van het aantal passages in het systeem inzien.

•

Andere factoren

De cursisten kunnen berekeningen maken. De cursisten kunnen het belang van drukregelingen inzien. De cursisten kunnen het belang van debietregelingen inzien.


De cursisten kunnen de weerslag van wijzigingen inschatten (bv. volume).


U

De cursisten kunnen berekeningen maken. De cursisten kunnen uitleggen dat efficiënt spoelen aanleiding geeft tot rationeel waterverbruik. De cursisten kunnen de weerslag van wijzigingen inschatten (bv. volume).

6. Strengverfapparaten •

Parameters

•

Vlotverhouding

•


•

Andere factoren


CONTINU VERVEN De cursisten kunnen aangeven waarom continu verfmachines anders benaderd worden dan de discontinu machines. De cursisten kunnen aangeven waarom continu verven anders gebeurt dan discontinu verven. De cursisten kunnen het belang van snelheidsregelingen inzien. De cursisten kunnen de weerslag van wijzigingen inschatten (bv. volume).


B

1. Continu verfmachines •

Beheer kleurkeuken – machines

•

Recept

•

Monitoring procesparameters

•

Snelheidsregeling: rek – krimp

•

Andere factoren

1 maart 2007


92

De cursisten kunnen het principe van verwijlen uitleggen.

B

2. Continu relaxer – wasmachines •

Verwijlen

•

Parameters

•

Snelheidsregeling: rek – krimp

De cursisten hebben inzicht in het doseren van chemicaliën.

•

Dosering chemicaliën

•

Efficiënt waterverbruik

De cursisten kunnen uitleggen dat efficiënt spoelen aanleiding geeft tot rationeel waterverbruik.

•

Andere factoren

De cursisten kunnen machinediagramma’s interpreteren en het werkingsprincipe uitleggen. De cursisten kunnen het belang van snelheidsregelingen inzien.


De cursisten kunnen de weerslag van wijzigingen inschatten (bv. volume). De cursisten kunnen het principe van sanforiseren uitleggen.

B

De cursisten kunnen het principe van het aanbrengen van een coating in een continulijn uitleggen. De cursisten kunnen het principe van het andere appretbewerkingen in een continulijn uitleggen.

3. Continu appretbewerkingen •

Sanforiseren

•

Coating

•

Andere appretbehandelingen


SEMI-CONTINU VERVEN De cursisten kunnen machinediagramma’s interpreteren en het werkingsprincipe uitleggen.

B

De cursisten kunnen het principe van pick-up uitleggen. De cursisten kunnen het kleurverloop uitleggen. De cursisten kunnen het belang van drukregelingen inzien. De cursisten kunnen machinediagramma’s interpreteren en het werkingsprincipe uitleggen. De cursisten kunnen het principe van pick-up uitleggen. De cursisten kunnen het kleurverloop uitleggen.


B

1. Pad-jig •

Parameters

•

Pick-up

•

Kleurverloop

•

Drukregeling

2. Pad-Batch •

Parameters

•

Pick-up

•

Kleurverloop

1 maart 2007



93


B

De cursisten kunnen het principe van pick-up uitleggen. De cursisten kunnen het kleurverloop uitleggen.

3. Pad-Roll •

Parameters

•

Pick-up

•

Kleurverloop


AUTOMATISATIE KLEURSTOFKEUKEN De cursisten kunnen het doel van een geautomatiseerde kleurstofkeuken uitleggen.

B

•

Doel

•

Voor- en nadelen

•

Verschillende systemen


CONTINU KLEURVERLOOPMEETSYSTEEM De cursisten kunnen het doel van een geautomatiseerde kleurstofkeuken uitleggen. De cursisten kunnen het werkingsprincipe uitleggen.


U

•

Doel

•

Principe

1 maart 2007


94

PRODUCTIEOPVOLGSYSTEEM •

Productieplanning

•

Beheer verfprocessen

•

Monitoring

De cursisten weten waarom verfprocessen beter centraal beheerd worden.

•

Kostenmodule

•

Rapportering

De cursisten kunnen een monitoring systeem interpreteren.

•

Verbinding externe systemen

De cursisten kunnen aangeven welke kosten eventueel bewaakt worden.

•

Onderlinge communicatie kleurmeetsysteem en receptenbeheer

De cursisten weten waarom een opvolgingssysteem wenselijk is. De cursisten kunnen aangeven hoe een planbord gebruikt wordt

B


De cursisten kunnen inschatten welke gegevens samen gebracht kunnen worden voor een zinvolle rapportering. De cursisten weten welke externe systemen kunnen aangesproken worden. De cursisten kunnen uitleggen hoe een receptenbeheersysteem kan bijdragen aan een optimaal verfproces en hoe kleurmeting helpt bij nuanceringen.


1 maart 2007

95

9.5

Eenheid: D5 Proceswater en corrosie (TV 40 lt)

Administratieve code: 008416 Algemene doelstelling van de eenheid Het doel van deze module is enerzijds het verlenen van een basiskennis aangaande en inzicht in de bereiding van het proceswater en stoomketelwater, met daarbij de aandacht voor de bijkomende -vaak opgelegde- wateranalyses. Daarnaast wordt een basiskennis verleend aangaande het optreden en bestrijden van corrosieverschijnselen. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten hebben inzicht in de verschillende processen die te pas komen bij het bereiden van proceswater en/of ketelwater.

De cursisten hebben inzicht in de processen die zich afspelen bij ionuitwisselingsinstallaties.

B

B

1. Bereiding van proceswater • Ontkalken •

Ontijzeren

•

Ontmanganen

•

Ontgassen

•

pH-instelling

2. Ionuitwisseling • Principe •

•



Werking van een ionuitwisselaar o

belading

o

regeneratie

o

praktische uitvoeringen

Het onderdeel “ionuitwisseling “ maakt een apart hoofdstuk uit door zijn veelvuldige toepassing in de industrie voor de bereiding van proces- en ketelwater.

Toepassingen o

ontharden

o

demineraliseren

1 maart 2007

96

De cursisten hebben een inzicht in de verschillende soorten van corrosie en kunnen de oorzaak ervan achterhalen.

B

3. Corrosie • Soorten corrosie

De cursisten hebben inzicht in de methoden ter voorkoming en bestrijding van corrosieverschijnselen.

B

4. Voorkoming-bestrijding • Voorkomen van corrosie •


Bestrijding van corrosie

1 maart 2007

97

9.6

Eenheid: D6 Nieuwe technologieën (TV 40 lt)

Administratieve code: 008417 Algemene doelstelling van de eenheid Zowel op het vlak van substraat, producten en machines zijn er nieuwe ontwikkelingen. De techniek evolueert snel op het vlak van voorbehandelen, verven en veredelen als het appreteren. Bepaalde procédés zijn nog in ontwikkeling. De cursist zal deze theoretische kennis kunnen gebruiken als basis bij het verder ontwikkelen en het gebruik van nieuwe systemen. De cursist wordt gestimuleerd om via laboproeven bestaande processen aan te passen. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen nieuwe technieken bespreken.

B

•

Technisch textiel: nieuwe ontwikkelingen vezels en ga- Werkvloer. rentoepassingen

De cursisten kunnen de resultaten van nieuwe technieken vergelijken met vroegere resultaten.

De cursisten kunnen met bestaande machinepark nieuwe kleurstoffen aanverven.

B

B


Intern – extern labo.

•

Veredelen technisch textiel

•

Productietechnieken

•

Smart Textiles

•

Nanotechnologie

•

Nieuwe technologieën in chemische methodes

Intern – extern labo.

•

Vragen cursisten over procédés, processen, …

•

Nieuwe voorbehandelingstechnieken

•

Nieuwe aanverftechnieken (bv. aanverven PES in

Folders en transparanten van machineconstructeurs tonen. Werkvloer.

alkalisch milieu, oligomeerbehandeling bij PES)


Intern – extern labo. Folders en transparanten van machineconstructeurs tonen.


1 maart 2007

98

De cursisten kunnen zelfstandig proeven op stellen – uitvoeren.

B

Werkvloer. Intern – extern labo.

De cursist staat open voor de opkomende nieuwe technieken, nieuwe producten en machines.


B

Intern – extern labo. Folders en transparanten van machineconstructeurs tonen. De cursist staat open voor de opkomende nieuwe technieken, nieuwe producten en machines, krijgt aanleiding tot initiatief nemen en zal door praktische of theoretische ervaring met nieuwe textielontwikkelingen in contact komen.


1 maart 2007

99

9.7

Eenheid: D7 Grondstoffen (TV 40 lt)

Administratieve code: 008418 Algemene doelstelling van de eenheid Het doel van deze module is de cursisten inzicht verschaffen in de teelt of productiewijze, de bouw, de chemische en fysische eigenschappen en de belangrijkste toepassingsgebieden van de verschillende vezels. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten kunnen de vezeltabel opmaken en raadplegen. De cursisten hebben inzicht in de andere indelingsmethoden.


B

1. De vezelindeling volgens herkomst en andere criteria •

Indeling van de vezels volgens diverse methodes

•

Kennismaking met vezeltabel

•

Afkortingen

•

(Wereld)productie & -verbruik van diverse vezels

1 maart 2007

Pedagogisch-didactische wenken Transparanten met afkortingen.

100

De cursisten kunnen vezeleigenschappen opnoemen en verklaren.

De cursisten kunnen vezeleigenschappen opnoemen en verklaren. De cursisten kunnen een treksterktediagram tekenen en bespreken.


B

B

2. Vezeleigenschappen •

Hygroscopiciteit

•

Vezelfijnheid

•

Vezellengte

•

Vezelsterkte

•

Breukrek

•

Elasticiteit

•

Thermische eigenschap

•

Licht- en weersbestendigheid

•

Moleculaire massa

3. Natuurlijke vezels •

Algemene eigenschappen

•

fysische eigenschappen

•

chemische eigenschappen

1 maart 2007

Demonstratie van bepaalde eigenschappen in het fysisch labo.

Demonstratie van bepaalde eigenschappen in het fysisch labo.

101

De cursisten kunnen de katoenteelt in een chronologische volgorde opsommen en verklaren.

B

4. Plantaardige vezels •

De cursisten kunnen de bouw van de katoenvezel schetsen en bespreken.

Zaadvezels o

Katoen

De cursisten kunnen de verschillende machines van de katoenspinnerij bespreken.

o

De katoenplant + algemene kenmerken

o

De katoenteelt

De cursisten kunnen de toepassingsgebieden van de verschillende vezels opnoemen.

o

De katoenspinnerij

De cursisten kunnen het microscopisch beeld van de verschillende bastvezels schetsen.

•

De cursisten kunnen de vlasteelt in chronologische volgorde opnoemen en bespreken. De cursisten kunnen de bouw van een vlasvezel schetsen en bespreken. De cursisten kunnen de eigenschappen opnoemen en verklaren. De cursisten kunnen specifieke kenmerken en eigenschappen van de andere bastvezels met elkaar vergelijken.

•

•

Bastvezels o

Vlas

o

De teelt

o

Het winnen van vlas

o

De eigenschappen

o

Jute

o

Hennep

Demonstratie van de verschillende bewerkingen m.b.v. een boek en een stalendoos.

Bladvezels Sisal

Vruchtvezels o


De verschillende machines in de spinnerij worden m.b.v. transparanten uiteengezet.

Andere bastvezels

o •

Met behulp van foto’s of stalen wordt duidelijk gemaakt hoe men aan de katoenvezel komt.

Cocos

1 maart 2007

102

De cursisten kunnen het microscopisch beeld van de wol schetsen en bespreken.

B

5. Dierlijke vezels •

De cursisten kunnen de eigenschappen en toepassingen van wol opnoemen en verklaren. De cursisten kunnen inzicht hebben in de verschillende methoden van indelen van wol. De cursisten kunnen het winnen van wol bespreken De cursisten kunnen andere haarsoorten opnoemen met hun specifieke toepassingen en eigenschappen.

Wol o

Stalen van wol tonen. Microscopisch beeld + eigenschappen

o

Indeling van de wolvezels

o

Het winnen van wol

•

Andere haarsoorten

•

Zijde

De cursisten kunnen het microscopisch beeld schetsen en bespreken.

Videofilm over wol tonen.

o

Microscopisch beeld + eigenschappen

o

De teelt

Bepaalde soorten haren illustreren door middel van stalen of foto’s Er worden foto’s gebruikt en stalen om de kweek van zijde en de bewerkingen op zijde te verduidelijken

De cursisten kunnen de teelt in chronologische volgorde opnoemen en bespreken. De cursisten kunnen de specifieke eigenschappen en toepassingen verduidelijken. De cursisten kunnen de soorten opsommen met hun toepassingsgebied.

B

6. Minerale vezels

De vezels illustreren door stalen te tonen.

De cursisten kunnen de bereiding van CV en CA bespreken.

B

7. Kunstvezels uit natuurlijke polymeren


•

Plantaardige oorsprong

De cursisten kunnen de fysische en chemische eigenschappen verklaren.

o

CV

De cursisten kunnen toepassingen opnoemen en verklaren.

o

CA

De cursisten kunnen de bouw van de vezels toelichten.

U

•

Dierlijke oorsprong

•

Minerale oorsprong o Glasvezels o

•

Plantaardige oorsprong o


Metaalvezels

Rubber (natuurrubber)

1 maart 2007

103

De cursisten hebben inzicht in de verschillende synthesemethoden: polycondensatie, polymerisatie, polyadditie.

B

8. Kunstvezels uit synthetische polymeren •

De cursisten kunnen de fysische en chemische eigenschappen opnoemen bij de verschillende vezelsoorten.

•

De cursisten kunnen toepassingen opnoemen en verklaren. De cursisten kunnen de bouw van kunstvezels toelichten. De cursisten kunnen de productie van kunstvezels toelichten.

•

Polycondensatievezel o

PA

o

PES

Polymerisatievezel o

PVC

o

PAC

o

PVA

o

PP

Polyadditievezels o

De cursisten kunnen de nieuwe vezels toelichten.


B


PUR

9. Nieuwe vezels

1 maart 2007


104

10

Module: E BEDRIJFSORGANISATIE (40 lt)

10.1

Eenheid: E1 Bedrijfsorganisatie (TV 40 lt)

Administratieve code: 008419 Algemene doelstelling van de eenheid De cursisten verwerven in deze module kennis en inzicht in de bedrijfsorganisatie. Werkverdeling en werkinstructies binnen korte termijnen te organiseren. Onvoorziene planningsstoornissen op een juiste manier aanpakken en in de toekomst voorzien. Het belang van ordening in handelingen en middelen. Inventarisopname productenvoorraad en bestellingen overmaken aan de aankoopdienst. Cijfermateriaal rapporteren aan afdelingsoverste. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten verwerven inzicht in het ontstaan van de bedrijfsorganisatie.


B


1. Bedrijfsorganisatie •

Ontstaan

•

Organisatie van de onderneming

o

Onderscheid organisatie en beleid

o

Analyse van de relatie tussen organisatie en beleid

o

Organisaties als sociale systemen

•

Scholen in de organisatieleer

o

Klassieke organisatie- en beleidsleer

o

“Human relations” school

o

Modern perspectief

•

Klassieke leer vergeleken met de moderne theorie

1 maart 2007

105

De cursisten verwerven inzicht in de verschillende bedrijfsstructuren.

De cursisten verwerven Inzicht in de onderdelen, de werking en organisatie van verschillende ondernemingsvormen.

B

B

2. Bedrijfsstructuren •

Bedrijfsstructuren

•

Fundamentele organisatieconcepten

o

Verticaal structuurconcept: hiërarchie

o

Departementalisatie

o

Complexe structurele verbanden

3. Ondernemingsvormen •

Onderdelen – organisatie – administratie en logistiek

o

De onderneming

o

De onderneming als open systeem

o

Het IPO-model

o

Andere visies op de onderneming

•

Doelstellingen van een onderneming

o

Leven en overleven

o

Groeiobjectieven

o

Rendabiliteit= winst/ vermogen

o

Financieel evenwichtige posities behouden of verwerven zowel naar structuur als naar exploitatie


1 maart 2007

106

De cursisten verwerven inzicht in de administratie van een bedrijf.

B

Keuze van de ondernemingsvorm Eenmanszaak

De cursisten verwerven Inzicht in de logistiek van een bedrijf.

Vennootschapsvormen o

Naamloze vennootschap (NV)

Oprichting

Werking

Overdracht van aandelen

Boekhouding

o

Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

(BVBA)

Minimumkapitaal van een BVBA

Regeling inzake aandeelhouderschap in een BVBA

Bestuur van een BVBA

Bijzondere regels van de BVBA

o

Coöperatieve vennootschap met beperkte

aansprakelijkheid


Oprichting

Werking

Kapitaal en aandelen

Vergelijkend overzicht

1 maart 2007

107

De cursisten verwerven inzicht in de projectorganisatie.


B

4. Projectorganisatie o

Ondernemingsplan

Projectomschrijving

Projectvoorstelling

Persoonlijke gegevens

Bedrijfsgegevens

Profiel

o

Marktanalyse

Marktevolutie en omzet

Analyse van de beslissende factoren

Marketingsplan

Marktevolutie en omzet

Analyse van de beslissende factoren

Marketingsplan

o

Product

Prijs

Plaats

Promotie

o

Organisatie en productieproces

Bedrijfsstructuur en personeelsplan

Beschrijving productieproces

o

Financieel plan

Omzetprognose en variabele kostenprognose

Investeringsplan

Financieringsplan

Vaste kostenplan

Break-eveanalyse

Liquiditeitsprognose

1 maart 2007

108

De cursisten verwerven inzicht in de beschikbare softwaretools.

B

5. Software-tools o

Op basis van gegevens uit het investerings- en

financieringsplan met een softwarepakket het financieel plan stap voor stap uitwerken


1 maart 2007

109

11

Module: F KWALITEITSZORG-VEILIGHEID (40 lt)

11.1

Eenheid: F1 Kwaliteitszorg en veiligheid (TV 40 lt)

Administratieve code: 008420 Algemene doelstelling van de eenheid De cursisten verwerven kennis en inzicht in de kwaliteitszorg en veiligheid. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden



KWALITEIT De cursist ziet het belang in van het voeren van kwaliteitszorg in bedrijven. De cursist kan verschillende kwaliteitssystemen benoemen en omschrijven.


B

1. Kwaliteitszorg in de onderneming

B

2. Kwaliteitssystemen, milieusystemen en kwaliteitsborging •

ISO

•

GMP

•

HACCP

•

EFQM

•

...

1 maart 2007

110

De cursist kan vanuit gemeten waarnemingen een statistische analyse opbouwen, resultaten afleiden en conclusies trekken.

De cursist kan ontstane problemen analyseren, oplossen en bijsturen.

B

B

3. Kwaliteitscontrole •

Capabiliteitsanalyses

•

Controlekaarten

•

'Zero-defects'

•

...

4. Kwaliteitsoplossende technieken •

Pareto

•

Ishikawa

•

Deming

•

... VEILIGHEID

De cursist heeft een inzicht in de veiligheidswetgeving.

De cursist kan risico’s inschatten, analyseren en evalueren en kent technieken om risico’s te beheersen.


B

B

1. Wetgeving •

Veiligheid

•

Gezondheid

•

Milieu

•

…

2. Risicobeheersingtechnieken

1 maart 2007

111

De cursist heeft een inzicht in de technische aspecten van veiligheid.


B

3. Technische aspecten van veiligheid •

Lawaai

•

Elektriciteit

•

Asbest

•

Gevaarlijke producten

•

Brandveiligheid

•

Ergonomie

•

Besloten ruimten

•

Orde op de werkplaats

•

Machines en gereedschappen

•

Persoonlijke beschermingsmiddelen

•

Werken in hoogte

1 maart 2007

112

12

Module: G MILIEU (80 lt)

12.1

Eenheid: G1 Milieu 1 (TV 40 lt)

Administratieve code: 008421 Algemene doelstelling van de eenheid De bedoeling van deze module is het verlenen van een basiskennis over de aspecten aangaande de milieuzorgsystemen die in de textielsector van toepassing zijn. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten hebben inzicht in de gevolgen van de productie op het milieu.

De cursisten kunnen de voornaamste zuiveringstechnologieën en saneringsmethoden aangeven. De cursisten hebben eveneens een inzicht in hoe de zuiveringsinstallaties werken.


B

B

1. Effect van de productieprocessen op het milieu •

Waterverontreiniging

•

Luchtverontreiniging

•

Bodemverontreiniging

2. Zuiverings- en saneringstechnologie •

Waterzuiveringstechnieken

•

Luchtzuiveringstechnieken

•

Bodemsanering

1 maart 2007

Pedagogisch-didactische wenken Normen hanteren

Normen hanteren

113

12.2

Eenheid: G2 Milieu 2 (TV 40 lt)

Administratieve code: 008422 Algemene doelstelling van de eenheid De bedoeling van deze module is het verlenen van een basiskennis over de aspecten aangaande de milieuzorgsystemen die in de textielsector van toepassing zijn. Daarnaast wordt de cursist wegwijs gemaakt in de terminologie en toepassing van de milieuwetgeving. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten hebben inzicht in de gevolgen van de productie op het milieu.

B

De cursisten kunnen de voornaamste zuiveringstechnologieën en saneringsmethoden aangeven.

B

De cursisten hebben een inzicht in de milieuwetgeving die voor Vlaanderen werd uitgevaardigd, zoals Vlarem, Vlarea, Europese richtlijnen,…

B

De cursisten hebben een inzicht in de werking van de verschillende overheidsinstanties die instaan voor de opvolging van de milieuwetgeving (Aminal, OVAM,…) De cursisten kunnen de wetgeving hanteren en toepassen op de situatie in hun werkomgeving. De cursisten kennen de procedure voor de aanvraag van een milieuvergunning.



1. Effect van de productieprocessen op het milieu •

Afvalstoffen

2. Zuiverings- en saneringstechnologie •

Afvoer en verwerking van afvalstoffen

3. Milieuwetgeving •

De Vlaamse Reglementering inzake Milieu (VLAREM II)

•

De Vlaamse Reglementering inzake Afvalstoffen

Koppeling aan de actuele wetgeving

(VLAREA) •

Bijkomende richtlijnen inzake milieuwetgeving

•

De overheidsinstanties

•

De milieuvergunning

1 maart 2007

114

13

Module: H PROJECTWERK (40 lt)

13.1

Eenheid: H1 Projectwerk (TV 40 lt)

Administratieve code: 008423 Algemene doelstelling van de eenheid De cursist kan aan de hand van de opgedane kennis een beknopt eindwerk maken. Hij/zij is in staat nieuwe methoden te ontwikkelen. Hij/zij kan technische verbeteringen aanbrengen. Hij/zij kan adhv een bestaand probleem in zijn eigen werk (bedrijf) proeven uitvoeren en zoeken naar mogelijke veranderingen. Hij/zij wordt aangespoord technische informatie op te zoeken en te verwerken. Projectwerk zet aan tot initiatief nemen. Beginsituatie Verplicht voorafgaande modules: geen Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden


1 maart 2007

115

Leerplandoelstellingen en leerinhouden


B/U

Leerinhouden

Uitbreidingsdoelstellingen (steeds in cursief!) De cursisten moeten werken via een opdracht van de school of het bedrijf:

Verschillende mogelijkheden:

B

Project - eindwerk: •

Staalvervingen-kleurmetingen

•

Nieuwe producten uittesten

•

Research en observatie

Een beknopt eindwerk kunnen maken aan de hand van de opgedane kennis.

of

2.

Een probleemstelling kunnen uitwerken aan de hand van de opgedane kennis.

of

3.

Een eindwerk kunnen organiseren in een beperkt tijdsbestek.


Aan de hand van analyses en opzoekingswerk in het opleidingscentrum, alsook in het bedrijf wordt het eindwerk uitgewerkt.

•

Cursisten staan hiervoor onder de begeleiding van stagebegeleiders Veredelingsbewerkingen op laboschaal kunnen uitvoeren (intern – extern).

•

Resultaten verwerken in grafieken

•

Problemen analyseren en zoeken naar oplossingen

•

Testapparatuur – meetapparatuur-echtheidsproeven

•

Informatievergaderingen bijwonen

•

Contacten met leveranciers

•

Resultaatgerichte doelstellingen kunnen formuleren

•

Proevenreeksen kunnen opstellen

•

Proeven correct uitvoeren

•

Testresultaten verwerken in een besluit

• 1.


Rapporteren van de uitgevoerde testen

1 maart 2007

116

14

Bibliografie

In de gangbare lectuur is weinig te vinden op niveau van handboeken textiel gezien de specificiteit van de materie. Volgende handboeken-tijdschriften-documentatiefolders werden o.a. gebruikt: Automatisatie : Digitale technieken-Programmeerbare sturing (Wolters Plantyn - Ivan Maesen – Ludwig Theunis) Cursus chemie: deel H2O (D. Tytgat) Cursus grondstoffen (R. De Vliegher – CTL) Cursus proceswater en corrosiechemie (P. De Jans - PIH) Cursus verven & veredeling (CTL) Cursus wateranalyse (W. Callewaert - PIH) Documentatie diverse symposia •

Kuipkleurstoffen (CHT-Bezema)

•

Dispersiekleurstoffen en aanverwanten (CHT-Bezema)

•

Hulpmiddelen: bestaande en nieuwe (Dystar-Rotta)

•

Opsporen en analyse van fouten (Rudolf Chemie)

•

Nieuwe ontwikkelingen op basis van lasertechnologie (Centexbel)

•

Nieuwe ontwikkelingen op basis van plasmatechnologie (Centexbel)

•

Digitaal printen (TO2C-Centexbel)

Folders diverse machineconstructeurs Kleurstofkaarten diverse firma’s (Dystar, CHT-Bezema, Ciba, Eurodye, Clariant, Rudolf Chemie, …) Meet- en regeltechniek Automatisatie deel 2 (Wolters Plantyn - Bart Huyskens) Tijdschriften Unitex (vakblad textielnijverheid) Enkele nuttige adressen: Algemeen Belgisch Vlasverbond, Oude Vestingstraat15, 8500 Kortrijk tel. 056-22 02 61 Departement Onderwijs, Afdeling Informatie en Documentatie, Cel publicaties, Hendrik Consiencegebouw, Konig Albertlaan, 1210 Brussel, tel. 02-553 66 53 Etitex, Montoyerstraat 24, 1000 Brussel tel. 02-238 10 11 Febeltex, Montoyerstraat 24, 1000 Brussel tel. 02-287 08 11 Instituut voor Praktische Bibliografie (IPB), Jezusstraat 16, 2000 Antwerpen IVOC, Leliegarde 22, 1731 Zellik, tel 02-481 53 50 Nationaal verbond van textiel- en kledingdetaillisten (NAVETEX), Spastraat 8, 1000 Brussel, tel. 02-238 06 51, Provinciaal Textielmuseum Vrieselhof, Schildesteenweg 79, 2520 Ranst tel 03-385 03 70 Provinciaal Veiligheidsinstituut, Jezusstraat 28, 2000 Antwerpen tel. 03-203 42 00 Vlasmuseum, Etienne Sabbelaan 4, 8500 Kortrijk tel. 056-21 01 38 Enkele nuttige websites: www.unitex.be www.febeltex.be www.lentech.com www.wrts.nl


1 maart 2007

117


1 maart 2007

118

VSKO. Leerplan. Chemie & Textiel. HOKTSP Modulair. Categorie Technisch

Recommend Documents