VRIJZINNIGE GELOOFSGEMEENSCHAP NPB AFDELING OOST-TWENTE

VRIJZINNIGE GELOOFSGEMEENSCHAP NPB AFDELING OOST-TWENTE

De Nienduur 21e JAARGANG NR. 103 2013 verschijnt 4 keer per jaar

Inhoud in dit nummer: De tuinman. 2 Godsbegrip 7 8 Uit de dienst van 24 februari waarin mevr. M.I.E. BoonGiltjes voorging. 13 Van de penningmeester 14 De redactie leden stellen zich aan u voor Zonnelied 15 16 Wat geloof je dan? 17 Uit de paasdienst van 31 maart 2013 waarin Nicoline Swen-Fischer voorging. 25 Afmelding Confessie van een Filosoof 25 26 Een interview met Nicoline onlangs geplaatst in Kerk en Stad 27 Stampotbuffet 31 Mystiek De Fluit 33 vaste rubrieken: 3 Agenda 4 Van de redactie 5 Van de bestuurstafel 6 Van de Voorganger 28 Leeskringen Het bloemenfonds en de aandachtsgroep 28 Tips 29 34/35 Namen, Adressen en Contributie

Kopij voor het volgende nummer kunt u voor 12 augustus zenden aan Alfred de Vries, Paul van Kempenstraat 11, 7558 HB Hengelo, tel. 074-2772868, e-mail: [email protected]. Ook kunt u hier aangeven de Nienduur in pdf formaat per e-mail te willen ontvangen. De redactie behoudt zich het recht voor kopij wel of niet te plaatsen. 2

Agenda:

23 juni 2013 Bezinningsdienst in de Johanneskerk Voorganger mevr. Nicoline Swen-Fischer Aanvang: 10.00 uur Juli 2013 Geen dienst 11 augustus 2013 Koffie-contactochtend Kulturhus naast de Johanneskerk Van 10.00 tot 12.00 uur 8 september 2013 Bezinningsdienst in de Johanneskerk Start van het nieuwe verenigingsjaar met medewerking van het koor “Chantons” olv Pauline Adriaansens en met begeleiding van Dennitza Yordanova. Voorganger mevr. Nicoline Swen-Fischer Aanvang: 10.00 uur Na de dienst geeft het koor een koffieconcert. 13 oktober 2013 Bezinningsdienst in de Johanneskerk Voorganger de hr. F. Knoppers Aanvang: 10.00 uur 17 november2013 Bezinningsdienst in de Johanneskerk Voorganger mevr. Nicoline Swen-Fischer Aanvang: 10.00 uur

3

Van de Redactie Beste allemaal, Voor u ligt weer een nieuwe “Nienduur”, het zomernummer. De zomer, het klinkt nog zo ver weg. Sneeuw, het is nog maar zo kort geleden. Maar nu is het voorjaar ,misschien een beetje laat, toch op gang gekomen! Het sneeuwt weer, het sneeuwt bloesemblaadjes. Het fluitenkruid groeit in de wegbermen,de paardenbloemen kleuren de weilanden geel,de varens ontvouwen hun “vraagtekens”. En u vraagt zich misschien af, wat hebben wij deze keer in de “Nienduur” geplaatst? Gedichten, overdenkingen, nieuwtjes ,terugblikken, en uittips. Kortom we hebben met veel plezier aan een nieuw nummer gewerkt! De tuinman. De tuinman zei tot zijn heer: "Het is mijn opdracht je tuin te verzorgen. Alles wat buiten het hek van de tuin ligt, valt niet meer onder mijn werkterrein. Wanneer het water van de beek komt en je groentebedden onderstroomt, zal ik met houweel en spade proberen het water te weren. Maar je mag van mij niet eisen dat ik buiten deze tuin tegen de aanstormende golven vecht, want dat is niet mijn werkterrein." De heer zweeg. Drie lentes kwamen en verwoestten met hun wateren het land. Het zweet droop van het lichaam van de tuinman toen hij bezig was het water, dat van alle kanten de tuin binnenstroomde, te weren. Het was vergeefse moeite. De zaden, planten en bloemen werden vernietigd.Drie jaren lang rustte er geen zegen op de tuin. De heer zweeg. Toen de vierde lente kwam,nam de tuinman houweel en spade en ging naar het veld buiten de tuin. "Waar ga je naar toe?" vroeg de heer. "Naar het veld," antwoordde de tuinman, "waar de bron van het euvel ligt. Hier in de tuin hoop ik aarde op om het water te weren, maar het is tevergeefs. Daar waar de beek ontspringt, kan ik haar met één stamp van mijn voet dichtstoppen." De heer glimlachte. 4

Van de bestuurstafel Op 20 april bezocht ik samen met Herma Bosch de landelijke vergadering van de NPB. In een power point presentie werd de financiële situatie van de NPB en de landelijke identiteitsnotitie toegelicht. De identiteitsnotitie werd met grote meerderheid aangenomen. Het landelijk bestuur beschouwt de landelijke identiteitsnotitie als iets dat continu verder doorontwikkeld wordt. In het stuk: “Naar een nieuwe visie op de landelijke organisatie”worden er 4 aandachtspunten genoemd. Inhoud en identiteit, innovatie, ontmoeting en servicedesk. Hieruit ontstaan drie voortgangsprocessen. 1. Afdelingen die steeds nieuwe wegen en elan vinden om te werken aan de inhoud en de vorm van hun activiteiten. 2. Afdelingen die rustig oud worden en hun activiteiten zo goed mogelijk voortzetten tot de afdeling geheel afgebouwd en/of samengevoegd is, of opgeheven. 3. De verspreiding van het vrijzinnig gedachtegoed. Voorbeeld: Netwerk van vrijzinnige hoogleraren en de aanstelling van een nieuwe vrijzinnige hoogleraar aan de VU. Deze aanstelling is mogelijk door een samenwerking tussen Doopsgezinden, Remonstranten en de NPB. Herma en ik ervaren elke keer hoe positief de sfeer is tijdens deze bijeenkomsten. Doordat er grotendeels een nieuw landelijk bestuur is gekomen. Dat er een nieuw elan is ontstaan. Als afdelingsbestuur zien wij onze geloofsgemeenschap in groep 1. Binnenkort gaan we aan de gang met het nieuwe jaarprogramma voor het komende seizoen. We proberen daarin een aantal nieuwe elementen toe te voegen. In de Nienduur van september zullen we dit presenteren. Op zondag 8 september verleent het koor Chantons haar medewerking met als thema “ Inspiratie door zang”. Na de dienst zal het koor nog een koffieconcert geven. Voortaan willen we u de mogelijkheid bieden om voorafgaand aan de dienst vanaf 09.30 uur een kopje koffie te drinken. We gaan nu de vakantietijd tegemoet. Voor degene die niet op vakantie is houden we op zondag 11 augustus een koffieontmoetingsochtend. We wensen iedereen een goede zomer toe. Henk Eijgelaar, voorzitter 5

Van de Voorganger Beste mensen, Mijn (onze) verhuizing is alweer een aantal weken achter de rug. Hartelijk dank voor alle belangstelling. We hebben echt een heerlijk huis en genieten er erg van. Nu dus weer alle tijd voor andere dingen. Met leerlingen ben ik nu bezig met 'ethiek'. Een prachtig onderwerp, juist ook voor zulke jonge mensen die bezig zijn hun standpunt in de wereld te bepalen. We praten over van alles; televisie, moet je alles waar publiek voor is, willen laten zien? Of is er een kwalitatieve of ethische ondergrens? En wat is die dan? Mag je je relatie uitmaken met een sms-je? Je vindt een portemonnee met 50 euro, houd je hem of breng je hem terug? Veel van hen zijn (in eerste instantie) aanhangers van de YOLOgedachte. YOLO staat voor You Only Live Once. Een soort superhedonisten. Het moet nu, het moet snel en het moet vooral leuk. Als je niet oplet slaat het door naar zeer egocentrisch, egoïstisch comsumptisme. De andere, veel positievere, kant is de drang om het maximale eruit te halen, ook als dat betekent dat je eerst moet investeren. En het idee dat je 'het waard bent', je mag er zijn. 'Gelukkig zijn' is misschien geen recht, maar ieder mens heeft toch wel het recht om te proberen gelukkig te worden. Als je doorpraat met leerlingen geven ze stuk voor stuk toe dat spullen uiteindelijk nooit belangrijker zijn dan mensen. En dat geluk alleen bestaat als er harmonie is met de (mensen in de) omgeving. Ik ben nu een aantal maanden bij u en heb, volgens mij, een redelijk beeld gekregen van onze afdeling. Graag zou ik u in de komende tijd een aantal zaken willen voorleggen om te zien of het iets voor ons is. Samen met het bestuur denken we na over de toekomst. Praktisch èn ideologisch. Ook uw ideeën zijn natuurlijk steeds van harte welkom In dit verband wil ik u het boek van R. Scruton noemen; ‚Groene filosofie, verstandig nadenken over onze planeet'. 6

Hij gebruikt daar het begrip 'Oikofilie'; de liefde en het gevoel voor ons eigen thuis. Hij stelt dat oikofilie noodzakelijk is bij de oplossing van milieuproblemen. En hij doelt daarmee op kleinschaligheid en persoonlijke, directe betrokkenheid. Deze gedachte is natuurlijk op veel meer van toepassing dan milieuproblematiek alleen. Hoewel niet echt strandliteratuur, toch een aanrader! Want de tijd van zon en zee begint weer. De zomer komt eraan, voor de meeste van ons een heerlijke tijd. Lekker weer, lange avonden buiten, vakantie. Toch kan het ook een ongezellige tijd zijn; veel mensen zijn weg, geen NPB-diensten… Belt u dan toch vooral, dan kunnen we wellicht even samen genieten. Ik wens u allen een prachtige zomer toe! Nicoline

Godsbegrip God zit niet op een troon van chroom of nikkel Soms zit hij in een oude pereboom en merelt, soms staat hij op zijn hoofd in een klein kind want hij is altijd soms. Hij is geen kerk van holle eeuwigheid, hij is geen kathedraal van hoge lege almacht, hij is een nu, een hier, een altijd soms, soms lust die schuimt, soms een verliefdheid, en wee de maagd. Maar altijd is hij overal in alles zoals het is, zoals het soms en altijd anders is. Bertus Aafjes 7

Uit de dienst van 24 februari waarin mevr. M.I.E. BoonGiltjes voorging. De joodse schrijver Abel Herzberg schrijft in zijn boek: Brieven aan mijn kleinzoon, het verhaal van zijn familie en de traditie ,waarin hij geworteld is. Hij vertelt hoe op de laatste dag van het loofhuttenfeest de mannen dansten met de Thorarollen in hun armen, terwijl ze daarbij zongen . ,,Als je dit gezien hebt” zegt hij, dan begrijp je ook het moeilijk te begrijpen ,,waarom”. Dan weet je hoe de mensen er uitgezien hebben, die bereid zijn geweest alles op zich te nemen, wat er ook komen zou, de Abel Herzberg vervolging, de verachting van de wereld, de brandstapels, de moord op hen en hun gezinnen. Het was de idee, die hen gevormd had en onveranderbaar had gemaakt. En misschien zo vervolgt hij begin je dan nog iets anders te begrijpen namelijk dat religiositeit geen overtuiging is maar een eigenschap, zoals muzikaliteit of kunstzinnigheid. Net zoals er mensen zijn, die zingen, niet omdat zij dit willen, maar omdat er een stem in hen oprijst. Zo zijn er ook mensen, die geloven, niet uit angst en niet uit hoop op een beloning, maar omdat zij omdat zij krachtens hun wezen niet anders kunnen. Hun gebed houdt dan op een bede te zijn om geluk Het wordt de weg naar de ontmoeting met God. Als zij dan zeggen God werkt in mij en God werkt door mij en mijn eigenschappen zijn een weerspiegeling van de hemelse geheimen dan is dat waar. Dan is dat ook waar als je zelf helemaal niet aan het bestaan van een God gelooft Want het doet er niet toe of je gelooft en wat je gelooft, het doet er alleen maar toe wat je bedoelt te zijn. Wat je bedoelt te zijn. Niet eens wie je bent, maar wat je bedoelt te zijn. Dat is wat er toe doet. Een milde menslievende levensvisie. Gemeente, Ook Jezus heeft krachtens zijn wezen geen andere weg kunnen gaan. Er wordt immers verondersteld dat Jezus de 8

woorden van de profeet Jesaja, die wij vanmorgen lazen verstaan heeft als betrekking op hem zelf. Jesaja wilde een weg beschrijven, in zijn ogen de enige,die tot werkelijk heil zou leiden. Hij zou zijn teksten geschreven hebben in de hoop dat er laterlezers zouden zijn die ze als een leidraad voor hun eigen leven zouden kiezen. Het is niet ondenkbaar dat Jezus die woorden zo gelezen en verstaan heeft. Dat dit zijn levensweg was. Dat dit hetgeen was waarvoor hij bedoeld was. Dat was het enige wat er toe deed. Er zijn van die momenten in de menselijke geschiedenis, die door een enkel mens, die het juiste woord op het juiste moment zegt onsterfelijk worden gemaakt. Zoals de woorden van Obama tijdens zijn overwinningspeech, woorden, waarin de geest van een heel volk werd samengevat: Yes we can. Iets dergelijks moet er gebeurd zijn in die synagoge van Kafarnaum. De mensen gingen zoals gebruikelijk was naar het gebedshuis. Het was er drukker dan anders vanwege een rondtrekkende nieuwe leraar met zijn leerlingen. En die leraar spreekt tot verbazing van de aanwezigen woorden die recht uit zijn hart lijken te komen. Alsof het woord van God in en door hem leeft. Alsof zijn uitstraling een weerspiegeling is van het goddelijk mysterie. De toehoorders luisteren ademloos en beginnen zich af te vragen of het om een nieuwe leer gaat, want zo is het woord van God nog nooit eerder aan hen verkondigt. En de meeste bezoekers van de synagoge worden dan ook enthousiast over deze vreemdeling ,die hun recht in het hart weet te raken en het woord van God als bevrijdend verkondigt. Die zich de woorden van de profeet Jesaja heeft eigen gemaakt. God heeft ons geroepen, zegt Jesaja, zegt God bij monde van Jesaja. God heeft ons geroepen, zoals hij licht heeft geroepen in den beginne toen er alleen chaos was. Dit roepen van God betekent in het leven roepen. Wat is dat voor een God,die ons roept, een God die ons wenkt en uitnodigt om in vrijheid ja of nee te zeggen. Geen onontkoombaar noodlot, geen eiser maar een God die zich aanbied zo kwetsbaar: Hier ben ik, hier ben ik. Ik zal er zijn voor jou. Hier ben ik, niet ver weg achter de horizon onvindbaar Hier 9

ben ik; dat hier van God is overal waar mensen zijn, die hem zoeken, struikelend in het duister, die eenzaam en verlaten zijn. Zo heeft Jezus die woorden van Jesaja verstaan als betrekking hebbend op hemzelf. En trouw bleef hij tot het einde, trouw bleef hij tot het einde aan wie hij bedoelde te zijn: zoon van de Thora ,wonend onder Gods woord. Hij aanvaardde de consequenties van die keus, maar daardoor waren er anderen die hem niet konden accepteren juist om wie hij was. Misschien omdat hij een appèl op hen deed en zij niet wilden veranderen omdat zij bang waren de macht uit handen te geven, net zoals die man die bezeten was van een onreine geest. Als je bezeten bent dan ben je niet vrij in je handelen. Je moet dan datgene doen wat jou in zijn macht houdt, jou er toe dwingt. ,, Wij leven in een bezeten wereld en wij weten dat ”, zo begint ook het boek van de historicus Johan Huizinga, In de schaduwen van morgen. Hij schreef het in 1935 aan de vooravond van de tweede wereld oorlog. Het bezette gebied van de geest van het hart en de ziel. Over mensen Johan Huizinga als bezet gebied gaat zijn boek en dus niet over landen. Het zou heel goed kunnen dat die geestelijke vorm van bezetting veel meer invloed heeft in ons menselijk bestaan dan wij eigenlijk wel beseffen. Wie naar de samenleving van vandaag kijkt kan Huizinga alleen maar gelijk geven, want op alle mogelijke manieren zijn mensen vandaag de dag geworden tot bezet gebied. In de ban als wij zijn van de goden van deze tijd: geld, economie, materialisme sport of heldendom of uiterlijk eeuwig jong of seksualiteit. Maar wordt onze samenleving er nu veiliger beter of gelukkiger van. Scheppen ze inderdaad meer geluk en vrijheid of goed leven voor steeds meer mensen of is dat eigenlijk maar schijn en worden steeds meer mensen onder het mom van geluk en vrijheid juist tot bezet gebied. Tot slaaf gemaakt van het niet aflatende geestelijk bombardement van de reclame, dat ons hersenspoelt en vasthoudt in een dwingende greep. Het verhaal van Marcus lijkt dan ook niets aan zijn actualiteit 10

verloren te hebben. Ook daar gaat het immers over mensen als bezet gebied. Want het verhaal van de man met de onreine geest staat immers niet zoals zo vaak werd gedacht voor mensen,die we geestelijk ziek of psychisch gestoord zouden noemen,voor mensen die last van epileptische aanvallen hebben als gevolg van een afwijking in de hersenen. Daar is het Marcus niet om begonnen, integendeelde man met de onreine geest staat model voor alle mensen, voor ons allen op het moment dat wij de goede boodschap horen maar niet willen verstaan. Omdat we er eigenlijk niet in willen geloven dat het anders kan in onze samenleving in onze omgang met de ander, liefdevoller, zorgzamer, met meer betrokkenheid en aandacht. Omdat we er eigenlijk niet in willen geloven dat het wel zin heeft om je te verzetten tegen het alom vertegenwoordigende cynisme, tegen de hardheid van de wereld tegen het kille materialisme. Dat het wel zin heeft de houding van onverschilligheid te laten varen. Ook wij zijn in de ban van andere goden en geloven vaak eerder in de slechte dan in de goede dingen. Ook wij zijn zo vaak in ons leven bezet gebied. In zijn evangelie laat Marcus ons dus eigenlijk in een notendop zien hoe het er in de wereld werkelijk toegaat als er goed nieuws wordt verkondigd. Je zou verwachten dat wij goed nieuws blij en nieuwsgierig en enthousiast ontvangen en er iets mee zouden doen. En dat is nu juist niet het geval zo vertelt ons het evangelie van Marcus .Onze reactie is er vaak een van afweer en verzet. Wat wil jij van ons Jezus van Nazareth? Ben je soms gekomen om ons te vernietigen .Wil je ons al onze zekerheden doen opgeven als we jouw woord werkelijk verstaan .Ook al beseffen we dat het om schijnzekerheden gaat ,die ons juist datgene hebben afgenomen waartoe we bedoeld waren. Maar Jezus bleef wie hij was,koos de weg waartoe hij bedoeld was met lichaam, hart en ziel ongeacht wat er komen zou. Is dat misschien het geheim van zijn gezag, waarmee hij zieken genas,onreine geesten het zwijgen oplegde en stormen tot bedaren bracht? Je inzetten met lichaam ,hart en ziel ,wat is liefde ander dan je zelf in de waagschaal stellen. Liefde is immers allereerst een houding een bereidheid om deze wereld, waarin wij leven om te vormen tot een andere een betere 11

waarin geen mens meer vernederd wordt, opzijgezet of afgeschreven is. Waar brood en recht en liefde is, genoeg voor allen. En de bijbel geeft ons geen grond of aanleiding om aan Jezus gaven toe te schrijven die gewone mensen ten enenmale ontbreken. Deze daden van liefde kom je iedere dag weer tegen als je met andere ogen de wereld in kijkt. In mensen,die met liefde en toewijding doen wat gedaan moet worden,ook al vinden ze vaak in het verborgene plaats. God,die ons geroepen heeft en zich aan ons heeft aangeboden Hier ben Ik wacht op ons antwoord. En dat antwoord van ons is geen vraag om geluk, zoals Herzberg schreef, maar een vraag om ontmoeting; een houding van liefde Ontmoeting waar mensen elkaar aanzien en verstaan ,waar je gezien wordt zoals je bedoeld bent en de ander wilt zien zoals hij werkelijk is. Je kunt er voor kiezen te willen zien al die daden van liefde die mensen elkaar betonen omdat ze krachtens hun wezen niet ander kunnen. En je kunt kiezen voor hoop ,misschien zelfs voor hoop tegen de wanhoop in. Liefde het is een bereidheid ,een houding waar je voor kunt kiezen. Het is moeilijk soms om toch in die liefde te blijven geloven,want er is immers zoveel dat naar het tegendeel wijst. Mensen die zich onvoorstelbare rijkdommen toe eigenen,geweld, machtsmisbruik, ach al die vormen van leed waar de wereld vol van is. Dat zien en toch kunnen gaan staan in de stroom van liefde geven en ontvangen is genade, omdat je dan verstaat dat dit de dragende grond van ons leven is. Dat zien en dan toch dansen met de Thorarollen in je armen. Hoe kan dat toch? Omdat zij krachtens hun wezen niet anders kunnen, zegt Herzberg, omdat dit is hoe zij bedoelen te zijn.

12

Van de penningmeester Tijdens het landelijke voorzitters -en penningmeesters overleg op 23 maart 2013 in Zwolle werd door de penningmeester van het Landelijk Bureau, de heer Henk van der Berg, een duidelijk overzicht gegeven hoe wij er als landelijke vereniging financieel voor staan. De inkomsten van leden vallen tegen: we “vergrijzen” snel. Het Thorbeckehuis in Zwolle is per 15 mei 2013 verkocht en er wordt een nieuwe ruimte gezocht in Amersfoort, dit zal een huurpand worden. Er zal o.a. een nieuwe organisatie binnen de NPB structuur worden opgericht, die actief de kernwaarden van Vrijzinnigheid moet uitdragen en activiteiten en programma's voor een nieuw publiek moet ontwikkelen en die ook geld moeten gaan genereren om de organisatie draaiende te houden. Ook zal een deel van het bestaande vermogen hiervoor worden gebruikt. Tijdens de landelijke ALV op 20 april jl. in Bilthoven werd dit onderwerp opnieuw gepresenteerd. Voor onze afdeling is er weer een mogelijkheid om VPSB-subsidie aan te vragen voor extra Thorbeckehuis uren pastorale zorg. Hiervoor zijn nieuwe criteria geformuleerd: de afdeling heft een passende contributie, d.w.z. minimaal € 150,00 per lid per jaar en een daarbij passend tarief voor echtparen en begunstigers. De afdeling levert eigen initiatieven ten aanzien van de pastorale zorg. Ook een voorwaarde is, naast het leveren van de jaarcijfers, een balans toe te voegen bij de aanvraag. Als afdeling Oost-Twente willen wij graag het Vrijzinnige gedachtegoed blijven versterken en we hopen op uitbreiding van het ledenbestand. Herma Bosch-Huve

13

Zonnelied, Franciscus van Assisi Allerhoogste, almachtige, goede Heer, van U zijn de lof, de roem, de eer en alle zegen. U alleen, Allerhoogste, komen zij toe en geen mens is waardig uw naam te noemen. Wees geprezen, mijn Heer met al Uw schepselen, vooral door mijnheer broeder zon, die de dag is en door wie Gij ons verlicht. En hij is mooi en straalt met grote pracht; van U, Allerhoogste, draagt hij het teken. Wees geprezen, mijn Heer, door zuster maan en de sterren. Aan de hemel hebt Gij ze gevormd, helder en kostbaar en mooi. Wees geprezen, mijn Heer, door broeder wind en door de lucht, bewolkt of helder, en ieder jaargetijde, door wie Gij het leven van uw schepselen onderhoudt. Wees geprezen, mijn Heer, door zuster water, die heel nuttig is en nederig, kostbaar en kuis. Wees geprezen, mijn Heer, door broeder vuur, door wie Gij voor ons de nacht verlicht; en hij is mooi en vrolijk, stoer en sterk. Wees geprezen, mijn Heer, door onze zuster, moeder aarde, die ons voedt en leidt, en allerlei vruchten voortbrengt, bonte bloemen en planten.

14

Wees geprezen, mijn Heer, door wie omwille van uw liefde vergiffenis schenken, en ziekte en verdrukking dragen. Gelukkig wie dat dragen in vrede, want door U, Allerhoogste, worden zij gekroond. Wees geprezen, mijn Heer, door onze zuster de lichamelijke dood, die geen levend mens kan ontvluchten. Wee hen die in doodzonde sterven; gelukkig wie zij in uw allerheiligste wil vindt, want de tweede dood zal hun geen kwaad doen. Prijs en zegen mijn Heer, en dank en dien Hem in grote nederigheid. Wat geloof je dan? Geloof je in het licht? Ik geloof in de bloemen. Geloof je in de bloemen? Ik geloof in het licht. Wat geloof je dan? In de bloemen, in bloemen vol licht. Zoveel bloemen zoveel dromen, elke bloem een lied. een klein, ontluikend heelal. Ik geef ze aan jou, handen, handen, een hart vol. Handen die zingen, een hart dat droomt. Mijn hart- een klein, ontluikend heelal. Hans Bouma 15

Uit de paasdienst van 31 maart 2013 waarin Nicoline Swen-Fischer voorging. ‘Je kan niemand vertrouwen’, zegt hij stellig, ‘van mij mag iedereen doodvallen, ik leef alleen voor mezelf.’ Je voelt zijn boosheid. Ooit moet iemand zijn vertrouwen wel heel erg hebben geschaad. Ik vraag hem wat het betekent; alleen voor jezelf leven. Hij is er kort over; alleen doen waar ik zelf het nut van inzie. Anderen willen alleen maar van je profiteren en verraden je als het ze uitkomt. Ik heb met niemand iets te maken, iedereen leeft voor zichzelf. De rechter heeft hem gewetenloos genoemd, niet in staat zich in te leven in andere mensen. Levensgevaarlijk. Iemand onderbreekt hem, ‘zo kan je toch niet leven man, en je kinderen dan?’ Maar zijn kinderen wil hij niet meer zien, zelfs zijn moeder niet. Wat heeft het voor zin, ze komen toch alleen als ze iets van je nodig hebben. ‘En dit’, zeg ik en wijs op het papier dat voor ons ligt. Er staat ‘Jesus loves you’, en we hebben het er eerder over gehad dat Jezus in ieder mens op zoek ging naar het goede, al was het nog zo klein. En dat hij bij ieder mens iets kon vinden, ook als je dat zelf niet meer geloofde. ‘Jezus was gek, daarom hebben ze hem ook opgeknoopt, trouwens, ik geloof niet in Jezus’, is zijn reactie. Ik merk dat ik boos word, ik zou hem willen dwingen te begrijpen dat het anders is dan hij denkt. Maar deze man is zo beschadigd, hij vertrouwt niemand, niet eens zichzelf. Aan het eind van de dienst gaat hij alleen weg, zonder bloem. Het idee dat iemand hem zòmaar iets zou willen geven, kan er bij hem niet in. Hoe vaak moeten we vergeven, anderen en onszelf Zeventig maal zeven keren. Dat horen we in de het antwoord dat Jezus aan Petrus geeft. Hoe vaak? Niet zeven maal is genoeg, maar zeventig maal zeven. Zo vaak 16

moeten we vergeven. Hoe en waarom ook zou dat kunnen? Als we de tekst van vandaag lezen, is dat omdat wij eerst zelf vergeven zijn. Dat schept een verplichting. Jezus legt ons dat uit met een gelijkenis. Een gelijkenis van het Koninkrijk van God. En het is wel een opmerkelijke gelijkenis. Er zitten een heleboel dingen in waar je even bij moet stil staan. God vergeeft, lezen we daarin, al is de schuld nog zo groot. Maar dat is niet iets dat op een dogmatische manier gebeurt. Zeven maal vergeven is niet genoeg, zei Jezus, maar in deze gelijkenis wordt de grootste schuldenaar maar één maal vergeven, want dat was kennelijk al meer dan genoeg. Hij heeft zijn kans gekregen en die heeft hij verprutst. Er is geen sprake meer van mogelijk een tweede keer vergeven, die kans wordt niet meer gegeven.... Nee, een mens die zelf vergeven wordt en dan zijn geluk daarover niet weet te delen met een ander...? dat is onvergeeflijk. Deze gelijkenis is zo dan ook een metafoor. In de gelijkenis horen we achter deze metafoor de maatschappelijke opdracht om het verhaal van bevrijding door te laten gaan.... Om hernieuwde kansen niet opnieuw te verspillen door nog steeds te denken dat we alles naar onszelf kunnen toe redeneren. Jezus spreekt niet naïef over vergeven. Jezus geeft uitdrukkelijk niet een oproep aan een ieder die in een underdog positie zit om tegen heug en meug te vergeven. Dat is vooral belangrijk om je te realiseren wanneer er bijvoorbeeld sprake is van misbruik. Vergeven is niet vergeten of ontkennen wat er gebeurt is. Vergeven is niet de dader excuseren, of hem nu opeens tegenbeter-weten-in vertrouwen. Vergeven is niet vergeten dat er sprake is van schuld. Vergeven is ook niet de gevolgen van die schuld (religieus) wegzalven. Vergeven is tenslotte ook niet het slachtoffer vernederen. Wanneer Jezus spreekt over vergeven is het juist niet de bedoeling dat onrecht en uitbuiting zich voortzet, op welke manier dan ook. Soms is daarom één keer vergeven voldoende. Maar de ander kant is er ook. Vergeven kan zeventig maal zeven keer OK zijn. Dat is veel, en de getallen 7 en 70 wijzen daar ook op. Het is veel, het is heel veel en nog méér dan dat. Het kan zó vele keren OK zijn om te 17

vergeven omdat het telkens weer een nieuwe toekomst opent. Maar het is niet oneindig. De gelijkenis over vergeven is niet naïef. Hij heeft een scherp oog voor de situatie en de context waarin dat gevraagd wordt. En alleen dan wordt dit duidelijk: als de verhoudingen zo zijn dat de sterkere de zwakkere kan vergeven, dan moet het ook, zou je bijna zeggen. Dan moet je vergeven; en dan moet het ook op een ruimhartige manier gebeuren. Onverzettelijk is Jezus dan tegenover de man die het goed heeft en niet wil delen in de genade die hem is toegevallen. De maatschappelijke component van de gelijkenis is niet toevallig. De eerste schuldenaar die vergeven wordt heeft het kennelijk breed laten hangen. Hij zal niet echt armoede gekend hebben. Zijn oordeel over de mens die hem weer schuldig is, is misschien daarom wel genadeloos en hard. Het doet mij denken aan bijvoorbeeld de discussie van mensen die de belasting oplichten tegenover bijstandsgerechtigden die een paar tientjes niet opgeven Er wordt zo vaak met twee maten gemeten. En zij die het niet breed hebben worden vaak veel strenger beoordeeld dan zij die het iets beter hebben. Zo kun je ook zien dat de kansarmen oververtegenwoordigd in de gevangenis. De mensen die ik tegenkwam in De Koepelgevangenis hebben veelal weinig kansen gehad, en ze hebben nog even weinig kansen als ze vrij komen. Of minder zelfs omdat ze nu ex-gedetineerd zijn. In de gevangenis, daar, in de kerk, hebben we deze tekst uit Matteüs ook gelezen. Veel van hen waren geraakt en onder de indruk van de radicaliteit van de tekst. Vragen waren er ook. Terechte vragen bij misdaden bijvoorbeeld, die onvergeeflijk zijn. Ook in de ogen van gedetineerden. Vragen bijvoorbeeld over mensen die je dan misschien kunt vergeven, maar die dan gewoon doorgaan met hun gestoorde gedrag. Vergeven mag nooit nieuwe slachtoffers mogelijk maken, vonden ze. Wat zijn de grenzen aan de vergeving? Mensen hebben moeite met vergeving. In de gevangenis hebben we daar aanvankelijk als mensen onder elkaar in het algemeen over gesproken. Maar snel al werd het persoonlijker. Iemand zei dat het ook heel moeilijk kan zijn om vergeving te vragen, omdat het de erkenning is van schuld. Van reële schuld, die er ook bij 18

deze man weldegelijk was, gaf hij toe. Dan is het zo dat wij dáár dan nog wel een beeld bij hebben, bij mensen die in de gevangenis zitten en het moeilijk vinden om hun schuld onder ogen te zien – maar hoe makkelijk zijn wij zelf daar dan in, denk ik vaak... Maar veel mensen in de gevangenis hebben zelf ook het één en ander meegemaakt. Zij zelf hebben soms veel te vergeven. Een man vertelde in de kerkdienst over zijn jeugd als weeskind. Hij heeft een tijd in een weeshuis gewoond en maakte de minimalisering van de voorzieningen mee. Hij voelde zich een derde rangs burgertje. Later werd hij van pleeggezin naar pleeggezin gestuurd, en hij voelde zich voortdurend afgewezen. Weer later kreeg hij te maken met maatschappelijke vooroordelen over mensen die in een onstabiele situatie opgegroeid waren; alsof hij gekozen zou hebben voor het pad van verdriet en lijden dat hij moest doorlopen. Hij heeft een tijd over straat gezworven. Hij heeft ondertussen heel wat te vergeven. Nu heeft hij een zoontje van 1 jaar en hij zit in de gevangenis. Met het oog op de toekomst: hij zal moeten leren omgaan met dit lijden dat hem is aangedaan. Misschien is vergeven een te groot woord, maar hij zal herstel moeten zoeken als hij zijn ellende niet door wil geven aan zijn kind. En wat ons omstanders betreft: hem moet dan ook die kans geboden worden. Wij hebben een taak op dat terrein, al is het dan misschien zo dat we moeten zeggen – in sommige extreme situaties: wat bij mensen onmogelijk is, is bij de Eeuwige mogelijk. Die plek moet er dan zijn. Dat onderdak moeten we toch kunnen bieden. Om een mogelijkheid te bieden aan exgedetineerden om weer bij de samenleving, bij de gemeenschap te horen, en om tegelijkertijd een beetje gestalte te geven aan onze opdracht om als samenleving ook van vergeven te weten. Die maatschappelijke positie hebben wij tenslotte. En laten we niet vergeten, gedetineerden en exgedetineerden zijn geen clienten van eengeloofsgemeenschap. Wij zijn niet boven hen verheven, het is niet de goeden tegenover de slechten; we zijn geloofsgenoten! Medereizigers. 19

Dat laat het verhaal van de voetwassing van Jezus zien. Hij waste de voeten van zijn leerlingen, en van zijn verraders, Petrus en Judas. Hij wist het, en toch waste hij hen de voeten, opdat het Pasen kon worden. Niemand verspeelt ooit de liefde van God of verliest zijn waardigheid als mens. Zo mogen wij daarom nooit de waardigheid van mensen afnemen. Als je dat doet, neem je mensen hun toekomst af.... Geloof, hoop en liefde, de basis van elk mensenleven. Als je nergens in gelooft, als je geen hoop hebt en er niemand om je heen is, voor wie je belangrijk bent, heb je geen reden meer om te willen leven en te veranderen. Dan ben je een levende dode. Dat is wat het vrijwilligerswerk in de gevangenis ook zo belangrijk maakt. Iedere zaterdag, bij de kerkdienst, zijn er vrijwilligers van buiten. Ze schenken thee en koffie en praten met de mensen. Op deze manier laten ze zien, je bent een mens, een kostbaar mens. Een mede-gelovige. Aan het eind van de kerkdienst mogen alle gedetineerden een roos mee naar hun cel nemen. Het is zo iets kleins, maar er wordt iedere week bijna om gevochten. Buiten geven de meesten van hen niets om bloemen, maar hier binnen, is het toch anders. Waarom? Omdat die roos hier veel meer betekent dan alleen een bloem. Ze horen bij de kerkdienst, net zoals de vrijwilligers die er iedere week bijzijn. Het is een teken dat men ze buiten nog niet vergeten is. Dat, ondanks dat deze mannen gevangen zitten, mensen ze de moeite waard vinden. Als je gevangen genomen wordt, verandert alles, is niets meer normaal. Op het moment dat je leven één en al onzekerheid is, moet je vertrouwen op anderen; op je vriendin dat ze niet vreemdgaat, op de bewaker dat hij je eerlijk behandelt, op je celgenoten dat ze je niet bedriegen. Maar vooral moet je vertrouwen op de toekomst, dat er een toekomst voor je is. En dat vertrouwen is moeilijk, dat wijst de praktijk uit. Als je opgepakt wordt in Nederland ben je verdachte, nog geen schuldige. Totdat 20

het vonnis is uitgesproken ben je niet schuldig. Maar als je vast komt te zitten, betekent dat vaak wel je ontslag, dat betekent geen inkomsten, dat betekent dat je huur of hypotheek niet worden betaald, dat je je woonruimte verliest. Terwijl het dus nog niet vaststaat of je het echt gedaan hebt. En ieder jaar komen er mensen, na maandenlange gevangenschap, vrij omdat zij het niet gedaan hebben. Als je leven er zo voor staat, is vertrouwen in de toekomst heel moeilijk. De roos na de kerkdienst is daar een symbool van. Buiten de gevangenis zijn mensen die je de moeite waard vinden, als mens! Het is mijn terugkerende mantra in de gevangenis: Er is altijd iemand die van je houdt en…. Je mag altijd opnieuw beginnen. En dat is het verhaal van Pasen. Nog een verhaaltje daarover: Al jong ging bijna alles mis in zijn leven. Zijn vader werd na een ongeluk werkloos, zijn moeder overspannen en hijzelf bleek op school niet goed mee te kunnen. Zijn vader kon zijn invaliditeit niet aan en de vriendelijke man die hij geweest was, verdween en hij veranderde in een gemene, verzuurde man. Hij sloeg, en hard ook. Net 15 jaar oud, werd hij letterlijk het huis uitgeslagen door zijn vader. De maanden daarna woonde hij in de auto, binnenkomen mocht hij niet meer. Daarna ging het bergafwaarts. Verkeerde vrienden, drank en drugs. En nu zit hij vast. Sinds kort heeft hij een vriendin. Ze hebben een huisje en eigenlijk begon hij net weer wat vertrouwen te krijgen in het leven. Het leek of er eindelijk een beetje geluk in zijn leven kwam. Tot hij werd opgepakt. Dat hij vastzit, vindt hij erg, maar niet het ergste. Hij wist welk risico hij liep. Wat hij veel erger vindt, is de angst dat zijn vriendin niet op hem wacht. Dat ze vreemd zal gaan, dat hij weer alleen zal staan… Sinds hij vastzit schrijft hij haar. De eerste keren vond hij het maar 21

raar en moeilijk. Maar nu hij eraan gewend is, is hij er bijna aan verslaafd. Hij wordt er rustig van. Kan er beter door nadenken. Vaak schrijft hij ’s nachts als hij niet kan slapen en het stil is. Hij schrijft haar alles; hoe hij zich voelt, hoe het leven in de gevangenis is, over zijn angsten. Maar ook over zijn dromen en hoeveel hij van haar houdt. Laatst heeft hij onderaan zijn brief een paar zinnetjes geschreven die hij ergens gelezen had en die hij mooi vond: Wij kunnen leven zonder vreugde, maar niet zonder hoop! Meteen kreeg hij een kaartje terug. Op de voorkant stonden hartjes. Op de achterkant had ze geschreven: Ik ben je hoop! De slachtoffers lopen in weze tegen het zelfde aan: Geloof, hoop, liefde. Het is beschadigd. Het vertrouwen is weg en er lijkt geen toekomst. Hoe dan nog te vergeven? Vergeven doe je niet alleen voor de ander, maar ook voor jezelf. Zonder vergeving blijf je geketend in het moment. Kan je niet verder, heb je geen toekomst. Vergeven is loslaten van pijn, verdriet, boosheid en dan de ander(of jezelf!) een nieuwe kans geven alsof het eerste niet is gebeurd. Vergeven is dus ook iets dat je voor jezelf doet; als je de pijn en boosheid niet kan loslaten, als je niet kan vergeven, blijf je gevangene van je eigen negatieve gevoelens. Om te vergeven moet je jezelf (even) kunnen loslaten, en je kunnen inleven in het leven van de ander, en kunnen voorstellen dat jij die fout zou kunnen maken. Hoe meer je beseft dat je zelf die fout zou kunnen maken, (als je in andere situatie zou zijn geboren, andere kansen en perspectieven had) hoe makkelijker je een ander kan vergeven. En soms kom je in een situatie, overkomt je iets, dat te groot is voor je om te kunnen vergeven. En dat is vreselijk. Niemand kan vergeving afdwingen. Soms is het te groot. Als je geloof en je hoop zo beschadigd zijn, kunnen je geliefden 22

slechts om je heen staan en je laten weten dat ze van je houden Hoe vaak moeten we vergeven? Hoe vaak moeten we mensen die in de gevangenis hebben gezeten opnieuw een kans geven? Wel, toch zeker één keer, zou ik denken. Maar dan alsjeblieft wel ruimhartig. Met oog voor de context van deze persoon. Open dan je deuren van harte. Anders blijven we gevangen in de cirkelgang van mensen die van detentie naar detentie gesleept worden ... en een maatschappij die zich niet kan bevrijden van criminaliteit en het te kort schieten telkens weer. Ook wij blijven dan gevangen in de cirkelgang van ons schuldig maken aan het niet vergeven van onze schuldenaren en dat zal ons kwalijk genomen worden. Je kunt immers verstrikt raken aan het vasthouden van wat je nog tegoed hebt van een ander in materieel en moreel opzicht. Eigenlijk hebben we niks waar we ons op kunnen beroemen. Dat is wat deze gelijkenis van Jezus ons ook duidelijk maakt. Dit alles is voor ons alleen mogelijk, omdat wij eerder al vergeven zijn. In een groots en onnavolgbaar gebaar. Met Pasen!

Vijf vuurstenen gaf ik u in de hand een harde jeugd, die ziel en ribben treft, een sterk talent, in eenzaamheid beseft: aanstoot blijft het voor vrienden en verwant. Het ongeëerd zijn in uw eigen land. Dat zich de minste boven u verheft. Vijf oerstenen: vijf kansen die ik gaf. Mijn wet is: kwarts op kwarts en hard op hard. Vuur schuilt in stenen, van de schepping af. Het slaapt totdat het wakker wordt getart. Ida Gerhardt

23

Afmelding Soms heb je ergens behoefte aan, soms niet meer. Soms verheug je je ergens op, soms niet meer. Dat ‘niet meer’ nu, is de reden van ons besluit om een einde te maken aan ons lidmaatschap van de NPB Oost-Twente. Wat het is? De behoefte? De leeftijd? De belangstelling? De vrijheid? Wie zal het zeggen ... Eén ding is zeker: de nieuwe voorganger Mevrouw Nicoline Swen, staat in geen enkel verband met ons besluit! Een woord van waardering betreft uw aller inzet, de saamhorigheid, de perfecte organisatie! We willen u allen hartelijk bedanken voor de gastvrijheid die we sinds 2008 bij u hebben mogen ervaren, en wensen u toe dat wat u voor ogen hebt, zult bereiken. Met een vriendelijke groet, Henk en Anneke van der Veer-Jellema. uit: Confessie van een Filosoof Wat de vooruitgang van de mensheid en de ontwikkeling van kennis het meest in de weg staat, is niet het geloof of het gebrek daaraan, zoals eeuwenlang gedacht werd, maar dogmatische zekerheid, van welke aard dan ook. Want die leidt altijd - op al dan niet heftige of uitgesproken manier - tot de afwijzing van de ander. In een wereld waarin alles en iedereen met elkaar in verbinding staat, lijkt het me gevaarlijk om hevige twisten te voeren over religie en over de -onbeantwoordbare - godsvraag. Waarin we ook geloven, gaat het er niet om dat we de universele waarden bevorderen waarvan de toekomst van de hele mensheid afhangt: gerechtigheid, vrijheid en liefde? Frédéric Lenoir, Trouw ,4 mei 2013 24

Een interview met Nicoline onlangs geplaatst in Kerk en Stad. Hoe ziet God eruit? Als het mooiste in de mens naast je. Waar is God te vinden? Overal waar je maar wilt. Wat is uw definitie van geloof? Leven in het vertrouwen kind van het Licht te zijn. Voor mij houdt het een opdracht in; geloven moet je doen, het is het uitgangspunt van waaruit je leeft en doet. Waar ging uw laatste gebed over? De vraag om moed om keer op keer er voor te gaan. Om mijn principes en idealen leidend te laten zijn. Daarnaast de verwondering over de schoonheid van de natuur en de liefde van mensen. Wat is uw favoriete Bijbeltekst? Prediker: Maar wie eet en drinkt en het goede geniet bij al zijn zwoegen, dan is dat een gave Gods. De combinatie van hard werken en daarnaast het leven vieren. Met welk bijbels verhaal kunt u niet uit de voeten? Ik kan niet zoveel met de hel- en verdoemenisverhalen in het Oude Testament. Ik geloof niet dat je het 'voorgoed verpest' kan hebben, integendeel, je kan altijd opnieuw beginnen. Heeft uw geloof wel eens gewankeld en zo ja, wanneer? Mijn geloof is in de loop van de tijd losgekomen van vastomlijnde denkbeelden en dogma's. Daarmee is mijn geloof wel verandert, maar niet minder geworden. Hebt u ooit een wonder meegemaakt? Heel veel in het leven komt mij wonderbaarlijk voor; natuur, liefde, een ander mens… het klassieke idee van een wonder heb ik nooit meegemaakt. Wat is uw levensmotto? Vier het leven! Wat merken anderen van uw levensbeschouwing? Ik hoop dat mensen in mijn manier van doen en spreken kunnen zien wat voor mij belangrijk is; aandacht, openheid, oprechtheid, vertrouwen en idealen. 25

Wat is uw zonde? Zonde is een woord dat ik niet snel zal gebruiken, maar ik kan mij wel verliezen in de waan van de dag, te veel in te weinig tijd. Waarbij ik voorbij ga aan de mensen om mij heen en niet meer geniet van de kleine dingen. Een rondje hardlopen kan dan wonderen doen. Wat is er na de dood? Ik weet het niet. Ik geloof niet dat we allemaal in ons blootje over een wolk heen en weer lopen. Wat dan wel? Zoals gezegd, ik weet het niet. Ik weet alleen dat het goed is. Dat is voor mij genoeg. Stampotbuffet Buiten was het een kille dag. Binnen, in het Kulturhus, heerste deze zaterdagmiddag 2 maart 2013 een warm klimaat. 28 personen kwamen bij elkaar om samen met elkaar te praten onder het genot van een stamppotmaaltijd. De gesprekken kwamen op gang door de vragen die op de placemats waren geplaatst. Onze voorzitter opende de middag, terwijl de gasten genoten van een kop koffie of thee. Nicoline leidde de maaltijd in met twee korte verhalen. De eerste verhaalde over een moeder en haar zoon en de manier waarop er met het bidden voor het eten werd omgegaan en de tweede gaf een indringend beeld van een gevangene die zijn allereerste nacht in een cel doorbrengt. En ook in de gevangenis blijkt het menselijke aspect aanwezig. In het verhaal werd dat duidelijk door de giften van de medegevangenen. Daarna hebben wij geluisterd naar een Indiaas gebed. Het eten smaakte een ieder heerlijk. Er was ruim voldoende al was de boerenkool wel erg snel op. Blijkbaar at het gezelschap daarvan het meeste, de stamppot wortels viel ook goed in de smaak, terwijl er redelijk wat zuurkool overbleef. Natuurlijk werd er goed gegeten in de krabbetjes, het stoofvlees, de speklappen en de worst.

26

Onze voorzitter werd tijdens de maaltijd verrast door zijn vrouw. Hij bleek nog een tweede verplichting te hebben. Zijn hele familie zat elders op hem te wachten ter ere van zijn naderende 60ste verjaardag. Na de hoofdmaaltijd wachtte nog een toetje. Ook deze keer weer aangeboden door de Zuivelhoeve. Janroel sloot de middag af. Daarvoor had het hele gezelschap nog geluisterd naar Henk Bollen, die een paar oude colums van dominee Wabeke heeft voorgelezen. Bij de deur stond een gesponserde verrassing klaar. Een potje heks’nkaas voor de vertrekkende gast.

Het bloemenfonds en de aandachtsgroep. De bloemen van de dienst van 20 januari 2013 zijn naar mevr.ter Horst gegaan. De bloemen van de dienst van 24 februari 2013 naar mevr. Ooms. De bloemen van de dienst van 28 april 2013 zijn naar mevr. Vreeman gegaan. Hebt u, of kent u iemand, die behoefte heeft aan bezoek van iemand van de aandachtsgroep, of wilt u ook meehelpen met het bezoekwerk, dan kunt u contact opnemen met mw. Anneke Scholten, telefoonnummer: 053 428 22 81 of mailen naar: [email protected]. Leeskring Op 18 juni komt een leeskring bij elkaar met als onderwerp het boek: "Mijn dinsdagen met Morrie" door Mitch Alblom. Voor informatie over de leeskringen kunt u terecht bij mevr. Jeanne Traas telefoonnummer 053 435 1834.

27

Tips. Vanwege de zomermaanden een aantal uit tips waarvan u echt een dagje uit kunt maken. Etty Hillesum centrum Roggestraat 3 te Deventer. In juni juli en augustus is dit centrum op maandag gesloten, maar op de overige dagen is dit gebouw van 13.00 uur tot 16.00 uur geopend. (kosten 3 euro p.p.) De Pelgrim Een klein museum in Oldenzaal, voor religieus en cultureel erfgoed. Hofmeijerstraat 1-3, Oldenzaal De Plechelmuskerk Kerk in het centrum van Oldenzaal. Op zondag en maandag is deze kerk geopend van 13.30 uur tot 16.30 uur. Op de overige dagen van 10.30 uur tot 16.30 uur. De toren van de Plechelmus is in de zomermaanden op woensdag en zaterdag te beklimmen om 14.00 uur. Museumpark Orientalis Het park biedt veel informatie over verschillende geloven. Er zijn hier ook verscheidene rondleidingen. Het park is op maandag gesloten op de overige dagen is het park te bezoeken tussen 10.00 uur tot 17.00 uur. ( toegang 8,50 euro p.p.). Profetenlaan 2 te Heilig Landstichting (in de buurt van Nijmegen). Willem Wilmink rondwandeling Op de kruising Leutinkveldweg/ Lonnekermeerweg begint een gele paaltjesroute. Onderweg komt men panelen tegen waarop gedichten van Willem Wilmink staan beschreven. 28

Lasonderkerk te Enschede. Op de hoek Lasondersingel /Blijdensteinlaan staat een kerk uit 1927. Deze heeft twee bijzondere glas in lood ramen met Bijbelse voorstellingen. Op de eerste zaterdag van de maanden juni/juli/augustus en september kan men deze kerk bezichtigen (er zijn vrijwilligers aanwezig voor uitleg). Tevens is het mogelijk de toren te beklimmen. Toegang is vrij. De Multiculturele Markt Enschede (MME) is een themamarkt waarin alle grote gemeenschappen uit Nederland de gelegenheid krijgen hun cultuur te uiten. De volgende landen zullen vertegenwoordigd zijn op de MME 2013: Suriname, Ghana, Marokko, Spanje,Turkije, India, Brazilië, Hongarije, Vietnam, Kenya, Italië, Mongolië, Afghanistan, Japan en Siërra Leone. Er komen steeds meer landen bij. Daarnaast geven ook de grote gemeenschappen “acte de presence” zoals de Indische, Assyrische en Koerdische en lest but not least de Twentse gemeenschap.Op 5, 6, en 7 juli in het centrum van Enschede Kunstmarkt Hasselo Op 31 augustus wordt wederom de Jaarlijkse kunstmarkt Hasselo gehouden. Locatie Kulturhoes Hasselo in Hengelo van 11.00 tot 16.00. Meer informatie is te vinden op www.kunstmarkthasselo.nl Geniet allen van de zomermaanden en tot de volgende Nienduur!

29

Mystiek Op een koude zondagochtend, 24 maart hebben we met 14 geïnteresseerden geluisterd naar een uitleg over mystiek door Margreet Meijer. Margreet is tot haar pensioen voorganger bij de PKN geweest. Pas op latere leeftijd is Margreet Theologie gaan studeren (katholiek) en heeft daarna de NPB opleiding tot voorganger gevolgd. Ze vindt zichzelf een oecumenisch wezen. Ze was pastoraal medewerker in ziekenhuizen en verpleegtehuizen in Rotterdam. Deze morgen vertelt ze een uur over enkele kenmerken van de mystiek en laat ze aanwezigen kennismaken met enkele van haar eigen ervaringen. Janroel noemt als inleider het uitzicht op de brug bij Deventer. Het uitzicht is op de verschillende momenten van de dag door het jaar heen zeer verschillend en vaak komt bij hem het woord mystiek naar boven. De vraag is of dit terecht is. Het oudste standaardwerk is geschreven door Augustinus die leefde van 354 tot 430. Tijdens een overpeinzing onder een vijgenboom werd hij geraakt door een opmerking van een buurkind. Voor hem was het een bevel van Gods waardoor hij terug ging naar de plek waar hij een Bijbelboek had neergelegd, Augustines pakte het, deed het open en las de passage waar zijn ogen het eerst op vielen: 'Niet in brasserij en dronkenschap, niet in slaapkamers en oneerbaarheden, niet in twist en na-ijver, maar trekt de Heer Jezus Christus aan en vertroetelt niet het vlees in begeerlijkheid. Rond 1200 leefde Franciscus van Assisi. Van hem wordt verteld dat hij een melaatse ontmoette, die hij wilde ontwijken. Hij herinnerde zich echter het evangelie en ging terug naar de melaatse en kuste hem. Theresia van Ávila is één van de beroemdste mystici onder de.katholieke heiligen. Samen met de heilige Johannes van het Kruis heeft zij de orde van de Karmel hervormd in de zestiende eeuw. Johannes heeft een tekening nagelaten waarin de af te

30

leggen weg schematisch wordt weergegeven. Een moderne mysticus is Dag Hammarskjőld. Hij kreeg twee jaar na zij dood in 1961 de nobelprijs van de vrede. Na zijn dood werden zijn aantekeningen gevonden die later in boekvorm (Merkstenen) zijn gepubliceerd. Het boek is een bundel mystieke, zeer persoonlijke dagboek-fragmenten waar hij vanaf zijn jeugd tot zijn dood aan had gewerkt. Een mysticus blijft de weg volgen die hij heeft gekozen. Hij of zij zal niet zoals zovelen in deze tijden van alle religies iets overnemen om geluk te voelen. Tijdens de spirituele reis is het zoeken naar rust, leren loslaten (niet alles zelf willen regelen). De mysticus streeft naar een geestelijke gesteldheid en doorloopt daarbij drie fases, begin, midden en eind. Weinigen behalen het hoogste stadium. De mysticus verwacht een God die buiten hem bestaat en hem leidt bij alles wat hem overkomt. Dat is in tegenstelling tot iemand die het Goddelijke in zichzelf zoekt, deze denker is een volger van de Gnostiek. Samengevat in een zin: Mystiek(van het Griekse mystikos, 'geheimzinnig') betreft het hartstochtelijk streven naar een persoonlijke vereniging van de ziel met God. Margreet heeft een boek geschreven “Mystiek voor beginners”. Daaruit heeft ze enkele passages voorgelezen.

31

DE FLUIT Ik ken op aarde geen geluid zo zuiverend als van de fluit, een open landschap brengt het mij jong in de tinten groen nabij, - schaduw en licht gaan in en uit. Is het de oorsprong van het hout dat in zich nog besloten houdt de boom, gevormd in ring na ring, het lover in zijn fluistering, het ruisen dat zich wijd ontvouwt?

der naaldhoutbossen. Wat bewoog er onder de satijnen boog der treurwilgtakken? Aangelopen, teer en verwonderd in het open riviergras dit figuurtje, hoog

sloeg er een vogel, parelend klaar, er viel een vak van zon - en paar Hoor, in de ebben schacht verdoken, na paar, een losse rand kwam te bewegen in het land; dit stromen, donker en gebroken, dansende, dwalend door elkaar, een oerklank stamelend bevrijd, een zingen in aanvankelijkheid met in ontglippen en ontmoeten en dolen, prevelend gesproken. een prille drift, een huiverzoete ontvoering. Uit het verre lover Een adem schiep de eerste mens waait een versluierd roepen over, en nu bezielt hij naar zijn wens een lachen vlucht op lichte voeten, dit hout - met rijzen en met dalen formeert het tastend ademhalen een rank, een speelse fantasie. de tonen. Langs hun zuiv're grens D'aanvankelijke melodie wordt strak, in effen trant hernomen de reeksen, ijl omhoog getogen en trekt voorbij: een naderkomen en als in strak azuur ontvlogen zo licht en bovenaards ontstegen, - van 't afscheid dat ik wenken zie. dan dalend in een speels bewegen Een nauw gewaagde klank - nog even tot milder wending omgebogen. huivert een ademtocht van leven langs de versmalde parelrij Een heuvelland komt in het licht, fijn bloeiend gras, trillend gezwicht, der gaten, maakt zich stijgend vrij;een oeverbocht, het zilver stromen dan dooft omfloerst het lichte zweven. van een rivier, gehuifde bomen; Als ging het leven zelve uit rondóm het strenge vergezicht zo is het ons nu dit geluid verstierf - wij zien elkander aan, nog toevende.

Ida Gerhard 32

Namen en Adressen Voorganger: Nicoline Swen Hugo de Grootlaan 18 7241 HM Lochem 0622497969 e-mail [email protected]

Bestuur: Voorzitter: Henk Eijgelaar Vorspoellanden 24 7542 MG Enschede tel. 053-4764975 e-mail [email protected] Secretaris: Albert Romkes Teusmanlanden 4 7542 DM Enschede tel. 053-4775303 e-mail

Penningmeester: Herma Bosch-Huve Weerninklanden 32 7542 SC Enschede tel. 053-4765862 e-mail [email protected] Ledenadministratie: Greet Dijstelberge-Horlings Gaffelhoek 63 7546 MT Enschede tel. 053-4776210 e-mail [email protected]

[email protected]

Leden: Janroel Salomons Parijsstraat 79 7559 KP Hengelo (Ov) tel. 0629279018 e-mail [email protected]

Hermi de Vries-van Erkelens Paul van Kempenstraat 11 7558 HB Hengelo tel. 074-2772868 e-mail [email protected]

Wies Salomons-Hogeveen Parijsstraat 79 7559 KP Hengelo (Ov) tel. 0655873223 e-mail [email protected] Website: http://www.npboosttwente.nl/ Johanneskerk en Kulturhus Twekkelweg 110 Enschede voor routeplanner gebruik: Hellerweg 30, Enschede 33

Ere-voorzitter: W. Bongers, * Hattem 27.07.1913 † Enschede 25.02.2004 Ere-lid: B. Pasman, * Neede 15.12.1925 † Hengelo 19.03.2011 Vervoersdienst Wilt u gehaald en gebracht worden of hierbij helpen, neem dan contact op met Janroel Salomons, tel 06-29279018 of e-mail [email protected] Ondersteuning bij het bezoekwerk: Anneke Scholten-Bottema, Saffierstraat 9, 7548 CC Boekelo, tel. 053-4282281, [email protected] Contributie: Leden: Enkel: Euro 150,-

Echtpaar: Euro 250,-

Begunstigers: Enkel: Euro 135,-

Echtpaar: Euro 225,-

Bent u geen lid of begunstiger, maar wel geïnteresseerd in ons informatiebulletin "De Nienduur" (4x per jaar), neemt u dan contact op met penningmeester Herma Bosch tel. 053-4765862. Bijdrage per jaar: € 10,00 betaling en vrijwillige bijdrages tnv: Vrijzinnige geloofsgemeenschap NPB- afdeling Oost Twente Bank - gironummer 86.11.26 Het verenigingsjaar loopt van 1 September t/m 31 augustus. De bedragen werden vastgesteld tijdens de Algemene Ledenvergadering van 23 November 2011 (nadere inlichtingen bij de penningmeester). Tarief voor leden en begunstigers voor uitvaarten, huwelijken en doopdiensten €240,- exclusief reiskosten. Gebruik kerkgebouw, vergoeding organist, kosten consumpties en bijkomende kosten zoals bijbel, kaarsen, bloemen volgens het dan geldende tarief. In situaties waarin een collega-voorganger moet vervangen is het tarief €370,- exclusief reiskosten. 34