Vrijwilligersbeleid van Leiderdorp

Vrijwilligersbeleid van Leiderdorp 2013-2016

Inhoud 1 Inleiding ........................................................................................... 1 2 Algemeen......................................................................................... 3 3 Vrijwilligers Leiderdorp anno 2012 ................................................. 4 4 Beleidskader .................................................................................... 5 5 Advies uit het veld ........................................................................... 6 6 Uitvoering gemeentelijke taak ........................................................ 7 7 Doelstellingen .................................................................................. 8 Bijlage I Prestatievelden Wmo Bijlage II Meerjarenplan vrijwilligersbeleid 2013-2016 Bijlage III Smartdoelen vrijwilligersbeleid 2013-2016 Bijlage IV Begroting uitvoering vrijwilligersbeleid 2012-2016 Bijlage V Advies van werkgroep vrijwilligersbeleid Bijlage VI Toelichting activiteiten Bijlage VII iDOE Bijlage VIII Stappenplan Wmo beleidsplan 2012

Vrijwilligers Zij zijn het die zonder tegenprestatie een helpende hand uitsteken. Zij zijn het die dingen mooi maken zonder te breken. Zij zijn het die wij zo respecteren, van hun inzet kunnen anderen nog wat leren. Zij zijn het die echt liefde hebben voor het werk. Dankbaar zijn wij voor al die helpende handen, samen staan wij sterk. Bron: 1001gedichten.nl

1 Inleiding 1.1 Aanleiding In 2011 is de conceptnota vrijwilligersbeleid van Leiderdorp 2012-2015 ‘De Smeerolie van de Leiderdorpse samenleving’ ontwikkeld. Bij behandeling in de Commissie Bestuur en Maatschappij in april 2012 was er in de ogen van de Commissie onvoldoende draagvlak bij de hoofdrolspelers voor het geformuleerde beleid. Ook de onderbouwing van de actiepunten en de financiën waren onvoldoende duidelijk. Wel bevatte de nota een hoeveelheid gegevens, die als input konden dienen voor deze nieuwe nota. Deze nota geeft invulling aan het gemeentelijke Wmo-beleid en richt zich op vrijwilligersondersteuning. 1.2 Kerntaak vrijwilligersbeleid Door de veranderende maatschappij (o.a. vergrijzing en afname van onze beroepsbevolking) en de crisis wordt steeds meer een beroep gedaan op het maatschappelijk kapitaal en initiatief van burgers. De vraag naar vrijwilligers groeit hierdoor, terwijl aan de andere kant mensen steeds minder tijd hebben voor vrijwilligerswerk. De gemeente ziet het stimuleren en faciliteren van vrijwilligerswerk als haar kerntaak. Omdat het voor organisaties steeds lastiger wordt om vrijwilligers te vinden en te behouden is het algemene doel van de gemeente: vrijwilligerswerk aantrekkelijk houden en vrijwilligers ondersteunen. Om dit te bereiken zijn in deze nota doelstellingen en actiepunten geformuleerd. 1.3 Visie De verwachting is dat de komende jaren de taken en verantwoordelijkheden van gemeenten op het gebied van werk, Wmo en jeugd worden uitgebreid naar vrijwel de gehele ondersteuning van de inwoners. De doelstellingen van de nieuwe taken vertonen een sterke overeenkomst: 1) het ondersteunen van de zelfredzaamheid, 2) het

bevorderen van de sociale participatie en 3) het ondersteunen van de kwetsbare inwoner die het op eigen kracht niet redt. 1 Vrijwilligers spelen bij het nastreven van deze doelen een belangrijke rol. En daarmee wordt hij zelf ook onderwerp van beleid. Een vrijwilliger kan voor ondersteuning van de zelfredzaamheid hulp bieden aan de inwoner zelf, maar kan ook helpen om binnen het gezin of sociale netwerk van de ondersteuning behoevende de eigen kracht te versterken. Daarnaast is vrijwilligerswerk één van de vele vormen om te participeren en stimuleert de inzet van vrijwilligers verbondenheid. Het zorgt er voor dat mensen die wat extra hulp nodig hebben, kunnen (blijven) participeren en het creëert mogelijkheden om te sporten, ontspannen en ontmoeten. De gemeente wil het vrijwilligerswerk aantrekkelijk houden en vrijwilligers adequaat ondersteunen. We kiezen voor een brede benadering van het vrijwilligersbeleid. Alle vrijwilligers die een bijdrage leveren aan de Leiderdorpse samenleving vallen onder dit beleid. Landelijk geformuleerde basisfuncties dienen als uitgangspunten voor de doelstellingen en actiepunten van het beleid (zie 4.2 voor toelichting van de basisfuncties). Voor invulling en uitvoering van dit beleid adviseert het werkveld de gemeente over de gewenste koers. Het werkveld wordt vertegenwoordigd door een werkgroep waarin Stichting Pluspunt, Leythenrode, Stichting Sociaal Cultureel werk, Sportfondsen Sport Servicepunt, de Wmo-adviesraad en de gemeente participeren.

1

Uit: ‘Op eigen kracht’ Strategische visie en plan van aanpak 3D, Holland Rijnland, Decentralisaties Werk, Wmo en Jeugd, januari 2012.

1

1.4 Werkwijze Bij de totstandkoming van deze nota is gebruik gemaakt van de uitkomsten van een enquête onder vrijwilligers. Uit de enquête kwam een aantal aandachtspunten naar voren die vervolgens zijn besproken tijdens een vrijwilligersbijeenkomst. Op basis van de enquête en de vrijwilligersbijeenkomst is destijds de conceptnota vrijwilligersbeleid van Leiderdorp 2012-2015 ‘De Smeerolie van de Leiderdorpse samenleving’ opgesteld. Op de conceptnota zijn tijdens de inspraakperiode verschillende reacties gekomen. Deze reacties, de informatie uit de enquête en de vrijwilligersbijeenkomst en de opmerkingen tijdens de behandeling in de Commissie Bestuur en maatschappij zijn meegenomen bij de ontwikkeling van deze nieuwe nota. Bij de ontwikkeling van de nieuwe nota is daarnaast gebruik gemaakt van de bijdrage van een werkgroep bestaande uit de stakeholders van het Leiderdorpse vrijwilligerswerk. Deze nota is parallel aan de nota Mantelzorgondersteuning tot stand gekomen.

De begroting van de kosten van de actiepunten wordt in een aparte financiële paragraaf weergegeven. In de nota is opgenomen dat een deel van de activiteiten wordt uitbesteed aan derden. In verband met de onderhandelingspositie van de gemeente blijft de financiële paragraaf besloten. Tot slot is in de bijlage het vrijwilligersbeleid samengevat in een overzicht van smartdoelen en activiteiten.

1.5 Financiën Op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) moeten alle vrijwilligers en organisaties kunnen rekenen op een goed ondersteuningsaanbod vanuit de gemeente. Daarnaast wil de gemeente het vrijwilligerswerk aantrekkelijk houden. In de huidige periode van bezuinigingen is echter geen ruimte voor extra uitgaven. In deze nota zijn dan ook doelen gesteld die aansluiten bij de financiële mogelijkheden. 1.6 Opbouw en leeswijzer Het eerste hoofdstuk beschrijft wat in deze nota wordt verstaan onder vrijwilligers. Vervolgens wordt de huidige lokale situatie beschreven en komt het beleidskader aan de orde. Aansluitend hierop volgt het advies van het veld. Op basis van het beleidskader en advies uit het veld zijn voor de komende 4 jaar doelstellingen en concrete acties geformuleerd om invulling te geven aan het vrijwilligersbeleid 2013-2016.

2

2 Algemeen 2.1 Wat wordt verstaan onder vrijwilligers Met vrijwilligerswerk wordt onbetaald werk bedoeld dat onverplicht, voor een korte of langere periode in enig georganiseerd verband wordt verricht ten behoeve van anderen en/of de samenleving2. In deze nota worden met het begrip vrijwilligersorganisatie niet alleen de organisaties bedoeld die 100% bestaan uit vrijwilligers, maar ook de professionele organisaties die met behulp van vrijwilligers het werk uitvoeren. Hierin wordt geen onderscheid gemaakt. Er is voor gekozen om apart beleid te formuleren voor de ondersteuning van vrijwilligers en van mantelzorgers. Dit heeft te maken met het feit dat mantelzorg3 niet hetzelfde is als vrijwilligerswerk. De bestaande persoonlijke relatie tussen de mantelzorger en de ‘cliënt’ en de morele plicht die mantelzorgers voelen om hun naaste te helpen, vormen een belangrijk verschil met vrijwilligers. Mantelzorg is meestal, in tegenstelling tot vrijwilligerswerk, geen bewuste keuze, maar vanwege de aard van de relatie een vanzelfsprekendheid. Een mantelzorger ‘rolt erin’ en heeft meestal vooraf geen idee hoe lang de zorg duurt. 2.2 Motivatie van vrijwilligers In het magazine Vrijwillige Inzet (mei 2012) wordt de motivatie van vrijwilligers besproken4. Plezier en waardering blijken de belangrijkste motieven onder vrijwilligers die met kinderen werken. Ook voor jongeren geldt dat vrijwilligerswerk plezier en waardering moet brengen. In een verslag van het Jeugdraadpanel5 geven jongeren aan dat vrijwilligerswerk 2

Bron: Wmo-kadernota van gemeente Leiderdorp 2009. Mantelzorg is zorg die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt gegeven aan een hulpbehoevende door één of meerdere leden van diens directe omgeving, waarbij de zorgverlening direct voortvloeit uit de sociale relatie. 4 Onderzoek van Anja Richt, adviesbureau BMC. 5 http://www.jeugdraad.nl/ bestanden/file/Panelverslagvrijwilligerswerk-lang.pdf

vooral leuk en gezellig moet zijn, voor 36% van de jongeren is dat de belangrijkste eis. Daarnaast verwachten ze dat het werk waardering of erkenning oplevert (15%). Wat opvalt, is dat maar 5% antwoordt dat ‘het niet teveel tijd en energie mag kosten’, terwijl steeds meer scholieren een betaalde bijbaan hebben en er daardoor minder tijd overblijft voor vrijwilligerswerk6. Uit het magazine Vrijwillige Inzet blijkt dat ‘een ander willen helpen’ het motief is van vrijwilligers bij activiteiten voor volwassenen. Waardering blijkt volgens dit onderzoek vaak geen motivatie om te starten met vrijwilligerswerk. Mensen beginnen meestal met vrijwilligerswerk omdat ze gevraagd worden. Waardering is wel een motor om door te gaan. Waardering als motivatie om door te gaan komt ook terug in de resultaten van onderzoek van de Universiteit van Leiden7. Trots en respect blijken essentieel. Vrijwilligers die zich gewaardeerd voelen door hun organisatie, voelen zich meer betrokken. Mensen die nog geen vrijwilliger zijn, zijn meer bereid zich in te zetten voor een organisatie als ze daar trots op zijn en waardering voor hun inzet kunnen verwachten. Deze verwachting zorgt er ook voor dat vrijwilligers vaker van plan zijn om als vrijwilliger te blijven werken. Uit dit onderzoek blijkt ook dat instrumentele overwegingen, zoals salaris en carrièreperspectief, voor de werkmotivatie van vrijwilligers niet van toepassing zijn. 2.3 Welke doelgroepen zijn te onderscheiden Het CBS heeft in 2011 cijfers gepubliceerd over vrijwilligerswerk in Nederland. Uit deze gegevens blijkt dat van de inwoners van Nederland van 18 jaar en ouder 44,7% vrijwilligerswerk zegt te doen. In tabel 1 is te zien hoe het landelijk aantal vrijwilligers (van 18 jaar en ouder) verdeeld is per sector.

3

6

CBS, ‘De Nederlandse samenleving 2004’, blz. 152. Boezeman, E. J. (2009) Managing the volunteer organization: Strategies to recruit, content, and retain volunteers. 7

3

Landelijk gezien zijn de meeste vrijwilligers actief binnen sport en recreatie, kunst en cultuur en zorg en hulpverlening. Tabel 1. Percentage landelijke vrijwilligers verdeeld per sector 2010 % Onderwijs en educatie 3 Zorg en hulpverlening 11 Sport en recreatie 26 Kunst en cultuur 11 Religie en levensbeschouwing 2 Politiek 2 Wijk, buurt en bewonerszaken 9 Informatie en advies 3 Media 1 Sociaal cultureel werk 9 Belangenbehartiging en emancipatie 4 Natuur en milieu 4 Verkeer en vervoer 1 Anders 14 Bron: Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV), 2010

3 Vrijwilligers Leiderdorp anno 2012 3.1 Vrijwilligerskaart Leiderdorp Volgens onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek telt de gemeente Leiderdorp circa 6400 vrijwilligers8 (van 18 jaar en ouder) die actief zijn bij verenigingen en/of stichtingen9.

Uit resultaten van de peiling met het burgerpanel van augustus 201210 blijkt dat 43% van de mensen aangeeft vrijwilligerswerk te doen. Dit is vergelijkbaar met het landelijke percentage. 3.2 Sectoren met vrijwilligers in Leiderdorp Het vrijwilligersbeleid is ondersteunend aan alle vrijwilligers die actief zijn in de volgende sectoren van Leiderdorp: • Onderwijs en educatie (scholen, e.d.) • Zorg en hulpverlening (verzorgingstehuis, ziekenhuis, verpleeghuis, Humanitas, Zonnebloem, buddyprojecten, Tafeltje Dek Je, vrijwillige thuiszorg, slachtofferhulp, vluchtelingenwerk, e.d.) • Sport en recreatie (sportclubs, verenigingen voor denksporten, wandelverenigingen, scouting, e.d.) • Kunst en cultuur (Kunstkring, musea, culturele organisaties, e.d.) • Religie en levensbeschouwing (kerken, moskee, Humanistisch Verbond, Vrijmetselaars, uitvaartbegeleiding, e.d.) • Wijk, buurt en bewonerszaken (buurtcomités, bewonersvereniging, Vereniging van Eigenaren, wijkbeheer, e.d.) • Informatie en advies (rechtswinkel, steunpunt vrijwilligerswerk, bibliotheek, VAC e.d.) • Media (Unity FM, e.d.) • Sociaal cultureel werk (werk in een buurthuis, kinderopvang, hobbyclubs, Stichting Welzijn Ouderen, jeugd en jongerenwerk, e.d.) • Belangenbehartiging en emancipatie (patiëntenorganisaties, ouderenbonden, ondernemersverenigingen, supportersvereniging, e.d.) • Natuur en milieu (volkstuinvereniging, NIVON, bomenvereniging, e.d.) • Verkeer en vervoer

8

Dit aantal is een vertaling van landelijke cijfers. Naar schatting zijn in Leiderdorp in 120 organisaties vrijwilligers actief. Bij ontwikkeling van de nota vrijwilligersbeleid van Leiderdorp 2012-2015 ‘De Smeerolie van de Leiderdorpse samenleving’ is naar deze 120 organisaties een enquête gestuurd. Dit aantal is echter niet uitputtend.

9

10

Aan de peiling hebben 455 van de 664 panelleden deelgenomen.

4

3.3 Wat wordt reeds aangeboden in Leiderdorp In de Wmo beleidsnota ‘Waar meedoen toe leidt’ 2009-2012 is het vormgeven van ondersteuning van het vrijwilligerswerk opgenomen. In kader van dit beleid zijn de afgelopen jaren sportverenigingen ondersteund bij hun kaderfuncties om zodoende professioneel te kunnen functioneren en voldoende vrijwilligers te kunnen behouden. Daarnaast is Stichting Pluspunt vanaf 2008 gestart met het uitvoeren van project ‘Senioren voor Leiderdorp’. Het gaat er hierbij om 62- en 63-jarigen te informeren en te enthousiasmeren voor vrijwilligerswerk. In 2010 is voor vrijwilligersorganisaties een cursus fondsenwerving georganiseerd en in 2011 is een vrijwilligersbijeenkomst gehouden. Sinds 2012 wordt jaarlijks een vrijwilligersprijs uitgereikt om uiting te geven aan de waardering van het vrijwilligerswerk en vrijwilligerswerk te promoten. Ook heeft de gemeente met de VNG Vrijwilligerspolis haar vrijwilligers collectief verzekerd. Hierdoor zijn alle vrijwilligers automatisch verzekerd tijdens hun vrijwilligerswerk. De collectieve WA verzekering zorgt ervoor dat vrijwilligers gedekt zijn als henzelf iets overkomt tijdens het werk of tegen het aanbrengen van schade gedurende het verrichten van vrijwilligerswerk. Daarnaast zijn afgelopen jaren verschillende organisaties waarbij vrijwilligers actief zijn gefaciliteerd door middel van gemeentelijke subsidies. Dit betreft diverse organisaties in Leiderdorp die maatschappelijke doelen uitvoeren. Door gebruik te maken van vrijwilligers slagen zij er in deze maatschappelijke doelen te realiseren. In het stappenplan Wmo beleidsplan 2012 (zie bijlage VIII) zijn diverse activiteiten opgenomen ter ondersteuning van het vrijwilligersbeleid11. De vrijwilligersprijs en de vrijwilligersverzekering worden voortgezet en ook 11

De Gemeenteraad is per brief geïnformeerd, d.d. 23 februari 2012 (2012U00372).

staat het realiseren van een beursvloer12 en het ontwikkelen van cursusaanbod op de agenda van 2012. Doordat de nota vrijwilligersbeleid in april nog niet kon worden vastgesteld, zijn de activiteiten opgeschoven in tijd. Na vaststelling van deze nota kan in 2012 nog gestart worden met de voorbereidingen van deze activiteiten.

4 Beleidskader 4.1 Wettelijke taken van de gemeente Vrijwilligerswerk is een onmisbaar element in onze samenleving en is van groot individueel, maatschappelijk en economisch belang. Op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) hebben gemeenten de verantwoordelijkheid gekregen om de mantelzorgers en vrijwilligers te ondersteunen. Alle vrijwilligers en organisaties moeten kunnen rekenen op een goed ondersteuningsaanbod vanuit de gemeente. Het is van belang dat vrijwilligerswerk in verschillende sectoren (zorg, welzijn, onderwijs sport, kunst/cultuur etc.) goed wordt benut. De taak van vrijwilligersondersteuning is niet beperkt tot het prestatieveld mantelzorgers en vrijwilligers, maar raakt alle prestatievelden van de Wmo (zie bijlage I voor een overzicht van de Wmo prestatievelden). Dit vraagt om een bredere blik. Zo hebben bijvoorbeeld de in prestatieveld 1 benoemde taken om de sociale samenhang en leefbaarheid van dorpen wijken en buurten te bevorderen een raakvlak met verschillende vormen van vrijwilligerswerk. Een omgeving waarin mensen elkaar ontmoeten en op elkaar betrokken zijn, is immers een goede voedingsbodem voor onderlinge hulprelaties. Een ander voorbeeld is het geven van informatie, advies en cliëntondersteuning (prestatieveld 3), dit is een breed terrein, dat ook betrekking heeft op vrijwilligers.

12

Of een vergelijkbare activiteit waar vraag en aanbod bij elkaar worden gebracht. Zie bijlage VI voor nadere toelichting.

5

4.2 Landelijke ontwikkeling In 2009 heeft de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, mw. dr. J. Bussemaker, in samenwerking met Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV) en Mezzo (landelijke vereniging mantelzorgers en vrijwilligerszorg) basisfuncties opgesteld voor vrijwilligerswerk: 1. Vertalen van maatschappelijke ontwikkelingen. 2. De vraag naar en het aanbod van vrijwilligers actief bij elkaar brengen. 3. Ondersteuning en versterking van het werk van vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties. 4. Het promoten van vrijwilligerswerk. 5. Opgedane kennis en ervaring in het vrijwilligerswerk clusteren. Het streven van de staatssecretaris was dat vanaf 2012 de basisfuncties zouden zijn opgenomen in 75% van de Wmo-plannen. Deze basisfuncties zijn tegenwoordig landelijk een veelgebruikt kader. Vandaar dat er gekozen is deze ook in ons beleid te gebruiken. De basisfuncties vormen het uitgangspunt voor de doelstellingen en concrete acties (zie 6.3) in deze nota. 4.3 Lokale ontwikkeling De gemeente Leiderdorp zal zich voor uitvoering van de taken in eerste instantie richten op lokale partners. Wat lokaal kan, zal ook lokaal worden gedaan. In de gemeente Leiderdorp wordt bij vrijwilligersorganisaties veel inspanning geleverd om vrijwilligers te werven en te behouden. Toch blijft dit lastig. We willen een samenhangend pakket van diensten kunnen aanbieden die aansluiten bij vrijwilligers van alle sectoren. Voor taken die niet in het bestaande aanbod van de lokale vrijwilligers organisaties zijn opgenomen maakt de gemeente steeds een afweging op welke wijze deze activiteiten het beste kunnen worden ingevuld. De gemeente kan hierbij uitwijken naar instanties en/of organisaties buiten Leiderdorp. Bij de inzet van

expertise van instanties buiten Leiderdorp is afstemming met het lokale veld vereist. 4.4 Regie en faciliterende taak van de gemeente De gemeente kiest voor een brede benadering van het vrijwilligersbeleid. Alle vrijwilligers die een bijdrage leveren aan de Leiderdorpse samenleving vallen onder dit beleid. Bij deze denkrichting past het stimuleren en ondersteunen van alle vormen van vrijwillige inzet, en het behouden en versterken van het ondersteuningsbeleid voor alle vrijwilligers. In het beleid wordt ruimte geboden aan de vele gezichten die vrijwillige inzet kent. We beschouwen vrijwillige inzet als iets wat uit de samenleving zelf komt. De gemeente ziet het lokale veld en in het verlengde daarvan de Leiderdorpse inwoner als de deskundigen bij uitstek als het gaat om vrijwillige inzet. Aan de hand van de vrijwilligersnota en de expertise uit het maatschappelijk veld zal samengewerkt worden aan realisatie van geformuleerde doelstellingen (zie 5.3). Het veld heeft invloed op het bepalen van de gemeentelijke prioriteiten en adviseert de gemeente over de gewenste koers. Bij deze houding past een vraaggestuurde aanpak van de gemeente. Uiteraard kan een actieve en motiverende en waar nodig en (financieel) mogelijk een faciliterende rol van de gemeente worden verwacht bij de uitvoering van de actiepunten.

5 Advies uit het veld 5.1 Vrijwilligersbijeenkomst Bij de ontwikkeling van de nota is gebruik gemaakt van de input van de vrijwilligersbijeenkomst van 14 juni 2011. In deze bijeenkomst zijn aandachtspunten voor het vrijwilligersbeleid besproken met het werkveld.

6

De gemeente wordt geadviseerd een vrijwilligerssteunpunt op te zetten. Ook is er behoefte aan kennisdeling en deskundigheidsbevordering. Met name is men geïnteresseerd in fondsenwerving, sponsoring en subsidies. De gemeente zou een meer faciliterende rol moeten spelen door bijvoorbeeld een vrijwilligersvacaturebank vorm te geven. Verder heeft het werkveld geadviseerd om een vrijwilligersprijs uit te reiken aan een groep of organisatie in plaats van aan slechts één persoon. 5.2 Inspraakreacties De inspraakreacties op de conceptnota zijn verwerkt in de nieuwe nota ‘Vrijwilligersbeleid van Leiderdorp 2013-2016’. De nieuwe nota is voorgelegd aan de werkgroep (zie bijlage V voor een overzicht van de reacties van de werkgroep op de conceptnota). Tijdens de behandeling van de nota in de Commissie Bestuur en Maatschappij is een reactie gegeven op de nota. In de Commissie is de nadruk gelegd op samenwerking met het werkveld. Verder werd gevraagd om een compactere nota, met een betere onderbouwing van de actiepunten en de financiën. 5.3 Werkgroep vrijwilligersbeleid Om het werkveld te betrekken bij de totstandkoming van de aangepaste nota vrijwilligersbeleid is een werkgroep samengesteld. De werkgroep adviseert over de ontwikkeling en de uitvoering van het vrijwilligersbeleid. Uit de eerste bijeenkomst bleek dat de werkgroep zich kon vinden in de speerpunten uit de eerder opgestelde nota. Wel zijn er ook belangrijke aandachtspunten die ze meegaven aan de gemeente. De nadruk lag op samenwerking en afstemming met het werkveld en aansluiting bij de Leiderdorpse situatie. Ook zou de werkgroep graag zien dat er op korte termijn grote slagen gemaakt gaan worden op het terrein van vrijwilligersbeleid. De tweede bijeenkomst stond in het teken van de uitvoering van de actiepunten. iDOE heeft een presentatie gegeven over complementaire

diensten en producten die zij kunnen bieden aan de Leiderdorpse vrijwilligers. iDOE is het contactpunt voor vrijwillige inzet voor Leiden en omgeving. Het is een organisatie die veel kennis en ervaring heeft van diverse producten en diensten voor vrijwilligers en richt zich op alle sectoren van het vrijwilligerswerk.13 De werkgroepleden zien de voordelen van iDOE, maar er blijft enige terughoudendheid bestaan. Het ontbreken van een breed Leiderdorps netwerk is een punt van zorg. Om dit te ondervangen is samenwerking met lokale organisaties essentieel. Ook moet er aandacht worden besteed aan het monitoren en evalueren van het functioneren van iDOE. Tijdens de derde bijeenkomst is de conceptnota besproken (zie bijlage V). Na deze bijeenkomst kon de nota worden afgerond. De werkgroep zal zo vaak als nodig en minimaal één keer per jaar bijeenkomen om behoeften uit het veld te bespreken en te adviseren over de gewenste koers.

6 Uitvoering gemeentelijke taak 6.1 Regie en budget Binnen de gemeente Leiderdorp is een beleidsmedewerker aangewezen die de regie op de vormgeving en de uitvoering van het vrijwilligersbeleid heeft. De portefeuillehouder houdt hier middels bilaterale overleggen zicht op en blijft verantwoordelijk voor het vrijwilligersbeleid. De beleidsmedewerker maakt deel uit van de gemeentelijke beleidsgroep Wmo/jeugd. Binnen deze beleidsgroep is er sprake van een continu proces van overleg en afstemming, zodat de diverse beleidsplannen op elkaar aansluiten. Vanaf 2013 is jaarlijks €50.711,- beschikbaar om de doelstellingen in deze nota te realiseren. Binnen de Wmo beleidsnota 2013-2016 zal €50.711,per jaar worden opgenomen voor vrijwilligersbeleid. 13

zie bijlage VII.

7

In bijlage IV vindt u een overzicht14 met de begrote kosten voor de uitvoering van het vrijwilligersbeleid. Tabel 2. Dekking vrijwilligersbeleid 2013-2016

Dekking Kosten opgenomen in Wmo beleidsnota 2013-2016 Advieskosten maatschappelijke stage Vrijwilligersverzekering Vacaturebank Totaal

2013

2014

2015

2016

€35.000,- €35.000,- €35.000,- €35.000,€1.379,-

€1.379,-

€1.379,-

€1.379,-

€6.299,- €6.299,- €6.299,- €6.299,€8.033,- €8.033,- €8.033,- €8.033,€50.711,- €50.711,- €50.711,- €50.711,-

vacaturebank die kan worden ontsloten voor Leiderdorp. Ook is er reeds een breed aanbod aan cursussen ontwikkeld en hebben zij ervaring in het bieden van informatie en advies aan vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties binnen alle sectoren. Door samenwerking en afstemming met het lokale veld worden de activiteiten ingevuld en wordt overlap in het aanbod voorkomen. Vanzelfsprekend zullen we het functioneren van iDOE monitoren en evalueren. De samenwerking met lokale vrijwilligersorganisaties is daar een belangrijk onderdeel van. Na vaststelling van de nota zal concrete invulling worden gegeven aan wat lokaal wordt vormgegeven en aan opdrachten die aan iDOE worden verstrekt.

7 Doelstellingen 6.2 Samenwerking met andere instanties De gemeente Leiderdorp heeft de ambitie om een samenhangend pakket van diensten aan te bieden aan vrijwilligers in alle sectoren. In aanvulling op de bestaande inzet van vrijwilligersorganisaties is gekeken op welke wijze hierin kan worden voorzien. Na consultatie van de werkgroep zijn wij tot de conclusie gekomen dat er behoefte is aan aanvullende activiteiten. Dit kan het beste worden uitgevoerd door een externe partij met kennis en ervaring binnen alle sectoren van vrijwilligerswerk. Het gaat hierbij om de volgende activiteiten: digitale vacaturebank, cursusaanbod, vrijwilligerssteunpunt en een nieuwsbrief (zie 7 Doelstellingen en Bijlage VI). Dit zijn activiteiten die complementair zijn aan het bestaande aanbod. Wij zijn voornemens deze activiteiten uit te besteden aan iDOE. De reden voor iDOE is dat het een laagdrempelige en overkoepelende organisatie is die veel ervaring en kennis heeft van diverse producten en diensten binnen alle sectoren van vrijwilligerswerk. iDOE heeft een digitale

Het doel dat de gemeente nastreeft is het aantrekkelijk houden en ondersteunen van vrijwilligerswerk. Aan de hand van 5 doelstellingen moet hier in de komende vier jaar worden voldaan. De doelstellingen zijn afgeleid van de landelijke basisfuncties. Per doelstelling zijn acties geformuleerd waarmee deze bereikt worden. In tabel 3 is het meerjarenplan uiteengezet. In bijlage VI staat een aantal activiteiten nader beschreven. Doelstelling 1: Sterker inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen die van invloed zijn op het lokale vrijwilligerswerk. (vertalen van maatschappelijke ontwikkelingen)

De vraag naar vrijwilligers groeit de komende jaren. Om die reden vinden wij het interessant om te onderzoeken of we de druk op vrijwilligers kunnen verlagen door nieuwe groepen in te zetten voor vrijwilligerswerk.

14

Dit overzicht is besloten in verband met de onderhandelingspositie van de gemeente.

8

Het is een trend om gebruik te maken van maatschappelijke stages voor uitvoering van vrijwilligersactiviteiten. Maatschappelijke stages zijn voor jongeren veelal een eerste kennismaking met vrijwilligerswerk. Uit de vrijwilligersbijeenkomst blijkt dat de inzet van stagiair(e)s door veel vrijwilligersorganisaties als lastig wordt ervaren. De deelnemers menen dat stagiaires niet de oplossing zijn voor het tekort aan vrijwilligers. Stagiaires kunnen alleen voor afgebakende klussen worden in gezet. Echter, bij de werkgroep leeft het beeld dat stagiaires wel degelijk een toevoeging zijn voor vrijwilligersorganisaties. Er is alleen weinig aandacht voor het begeleiden van de stagiair(e)s, waardoor het mogelijk voor organisaties lastig is stagiair(e)s effectief in te zetten . De gemeente heeft als wettelijke taak de zorg voor een effectieve infrastructuur voor bemiddeling en ondersteuning van de maatschappelijke stages. Onderzocht zal worden of de gemeente in samenwerking met Visser ’t Hooft en andere organisaties jaarlijks een project kan organiseren, waarbij scholieren via een maatschappelijke stage de mogelijkheid krijgen om groen-/milieu gerelateerde activiteiten uit te voeren. Ook zal er gekeken worden of maatschappelijke stages uitgevoerd kunnen worden bij vrijwilligersorganisaties. Wellicht blijkt uit het onderzoek dat er behoefte is aan deskundigheidsbevordering op het gebied van het begeleiden van stagiair(e)s. Een andere trend is om bijstandsgerechtigden die nog niet klaar zijn voor reguliere arbeid te stimuleren om vrijwilligerswerk te doen. Wij willen onderzoeken in hoeverre dit voor de Leiderdorpse situatie een toevoeging kan zijn. Actie 1: In 2013 wordt onderzocht in hoeverre de bijstandsgerechtigden (als opstap naar werk of naar maatschappelijke participatie) voor het vrijwilligerswerk kunnen worden ingezet. Actie 2: In 2013 wordt onderzocht of het mogelijk is om maatschappelijke stages bij gemeentewerken en vrijwilligersorganisaties te realiseren.

Doelstelling 2: Versterken van verbindingen tussen vrijwilligers en organisaties en organisaties onderling. (Verbinden) Er zal de komende jaren een groter beroep worden gedaan op vrijwilligers. Daarnaast groeit de vraag naar klussen voor een kortere periode en/of afgebakende klussen. De vraag naar flexibilisering van vrijwilligerswerk zorgt voor een andere aanpak. Het is belangrijk dat potentiële vrijwilligers die op zoek zijn naar vrijwilligerswerk eenvoudig kunnen zien welke werkzaamheden zij kunnen verrichten, die aansluiten bij hun wensen en kwaliteiten. Daarnaast is het voor vrijwilligersorganisaties handig om zicht te hebben op het aanbod van talenten en kwaliteiten van vrijwilligers. Middels een vacaturebank kunnen vraag en aanbod elkaar vinden. Tevens trekt een digitale vacature een interessante doelgroep: hoogopgeleiden en jongeren. Ook organisaties onderling moeten elkaar kunnen vinden. Kennis binnen organisaties kan elkaar versterken. Het gebrek aan vrijwilligers voor bestuursfuncties zou door samenwerking verminderd kunnen worden. Tijdens de vrijwilligersbijeenkomst is gebleken dat dit in de praktijk nog weinig voorkomt. We willen ook de organisaties in staat stellen verwachtingen en belangen van de verschillende spelers met elkaar te verbinden. Het gaat hier niet alleen om het actief bij elkaar brengen van vraag en aanbod, maar ook om vrijwilligersorganisaties actief met elkaar te laten samenwerken. In de komende periode zal een keer per twee jaar een vrijwilligersbijeenkomst worden georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomsten zal aandacht besteed worden aan het verbeteren van de samenwerking. Ook bedrijven en vrijwilligersorganisaties kunnen elkaar versterken. Bedrijven en vrijwilligers hebben elkaar veel te bieden en meer samenwerking tussen de verschillende partijen levert voor beide partijen

9

winst op. Gelukkig is er onder bedrijven steeds meer aandacht voor vrijwilligerswerk. Dit is mede te merken aan het landelijke succes van de beursvloer. De werkgroep is van mening dat bedrijven momenteel meer geïnteresseerd zijn in het doen van vrijwilligerswerk dan in sponsoring. Om hierbij aan te sluiten zal een keer per twee jaar een activiteit worden georganiseerd om vraag en aanbod van verschillende partijen bij elkaar te brengen. Actie 1: Het realiseren van een digitale vacaturebank. Actie 2: Eén keer per twee jaar wordt een activiteit georganiseerd waar vraag en aanbod bij elkaar worden gebracht (in de vorm van een beursvloer of mix&match). Actie 3: Het realiseren van een vrijwilligersbijeenkomst één keer per twee jaar. Doelstelling 3: Verbeteren van ondersteuning in informatievoorziening en deskundigheidsbevordering. (Versterken) Onder vrijwilligers is er vraag naar deskundigheidsbevordering. Met name zijn zij geïnteresseerd in deskundigheidsbevordering op het gebied van voorlichting, promotie, Pr, het werven en het behouden van leden en vrijwilligers en het formuleren van vrijwilligersbeleid. Daarnaast is er behoefte aan een steunpunt waar Leiderdorpse vrijwilligers en organisaties kunnen aankloppen voor advies. Wij willen dat vrijwilligers actief worden geïnformeerd over nieuwe regelingen, (organisatie)advies kunnen krijgen en trainingen en cursussen kunnen volgen die aansluiten bij hun wensen en behoeften. Daarnaast hebben we een verzekering afgesloten die de risico’s van vrijwilligers zo goed mogelijk afdekt. Actie 1: Ontwikkelen en uitvoeren van een gevarieerd cursusaanbod voor vrijwilligersorganisaties.

Actie 2: Collectieve WA verzekering zodat zij gedekt zijn als henzelf iets overkomt tijdens het werk of tegen het aanbrengen van schade gedurende het verrichten van vrijwilligerswerk. Actie 3: Eén keer per kwartaal een digitale nieuwsbrief uitbrengen waarin vrijwilligers op de hoogte worden gehouden van relevante ontwikkelingen en nieuwtjes op het gebied van vrijwilligerswerk. Doelstelling 4: Vrijwilligerswerk beter verbreiden en waarderen. (Verbreiden en waarderen) Waardering blijkt een belangrijke motivatie voor vrijwilligers. De gemeente wil middels de jaarlijkse vrijwilligersprijs haar waardering uiten. Daarnaast willen we dat vrijwilligerswerk beter onder de aandacht komt bij de Leiderdorpse inwoners. Actie 1: Twee keer per jaar het vrijwilligerswerk promoten in de gemeentegids en op de Gemeente Aan Huis pagina in het Leiderdorps Weekblad. Actie 2: Jaarlijks de waardering voor vrijwilligers kenbaar maken door een vrijwilligersprijs uit te reiken in verschillende categorieën. Actie 3: Aan (nieuwe) bewoners wordt middels een folder informatie verstrekt over de mogelijkheden op het gebied van vrijwilligerswerk in Leiderdorp. Doelstelling 5: Kennis en ervaring van vrijwilligersorganisaties beter behouden en vastleggen. (Verankeren) Er wordt veel kennis en ervaring opgedaan door vrijwilligers. Het behouden en vastleggen van kennis en ervaring is nodig, als we het niet verloren willen laten gaan. Het is zonde als elke organisatie opnieuw zelf het wiel moet uitvinden. Uit de vrijwilligersbijeenkomst blijkt dat er

10

onderling weinig wordt uitgewisseld. Kennis en ervaring kunnen geborgd en verspreid worden door een steunpunt en cursusaanbod. Daarnaast is het van belang dat opgedane ervaring wordt geëvalueerd en wordt gebruikt voor innovatie. Dit geld natuurlijk niet alleen voor de uitvoering van vrijwilligersactiviteiten, maar ook voor het steunpunt en het beleid van de gemeente. Dat mate waarin vrijwilligers zich ondersteund voelen, kan worden gemeten aan de hand van een enquête onder vrijwilligersorganisaties. Op basis van deze gegevens kan het beleid worden geëvalueerd. Daarnaast kan middels de WMO Benchmark worden gemeten hoe de gemeente Leiderdorp scoort op het terrein van vrijwilligersondersteuning in vergelijking met andere gemeenten. Momenteel scoren we lager dan vergelijkbare gemeenten. Het streven is om minimaal gelijk te scoren aan gemeenten van vergelijkbare grootte. Actie 1: Het aanbieden van cursussen. Actie 2: Het realiseren van een vrijwilligerssteunpunt. Actie 3: Jaarlijks wordt binnen de landelijk Wmo benchmark gemeten hoe Leiderdorp het doet op het terrein van vrijwilligersondersteuning in vergelijking met andere gemeenten. Actie 4: In 2014 en 2016 zal onder de vrijwilligersorganisaties een enquête worden uitgevoerd, om het beleid te evalueren.

11

Bijlage I Prestatievelden Wmo Tabel 3. Negen prestatievelden Wmo

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Het bevorderen van sociale samenhang en leefbaarheid in dorpen, wijken en buurten Op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met problemen met het opgroeien en ondersteuning van ouders met problemen met opvoeden Het geven van informatie, advies en cliëntondersteuning Het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers Het bevorderen van deelname aan het maatschappelijk verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking, een chronisch psychisch probleem of een psychosociaal probleem Het verlenen van voorzieningen aan mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en van mensen met een psychosociaal probleem ten behoeve van het behoud van hun zelfstandig functioneren of hun deelname aan het maatschappelijk verkeer Het bieden van maatschappelijke opvang, waaronder vrouwenopvang Het bevorderen van Openbare Geestelijke Gezondheidszorg, met uitzondering van psychosociale hulp bij rampen Het bevorderen van verslavingsbeleid

Bijlage II Meerjarenplan vrijwilligersbeleid 2013-2016 Tabel 4. Meerjarenplan vrijwilligersbeleid 2013-2016

Activiteit Behouden van de collectieve WA verzekering Vacaturebank onderhoud en beheer Activiteit waar vraag en aanbod bij elkaar worden gebracht Vrijwilligersbijeenkomst organiseren Uitreiken van de vrijwilligersprijs Steunpunt voor vrijwilligers cursusaanbod Onderzoek doen naar informatiebehoefte bij vrijwilligersorganisaties Onderzoeken van de mogelijkheid om binnen gemeentewerken om maatschappelijke stages uit te voeren Verkenning van mogelijkheden voor het doorleiden van bijstandsgerechtigden naar het vrijwilligerswerk Tevredenheidsonderzoek onder vrijwilligers Uitvoeren van een benchmark Wmo Per kwartaal een digitale nieuwsbrief uitbrengen 2 x per jaar in de Gemeente Aan Huis (GAH) het vrijwilligerswerk promoten. Vrijwilligersfolder voor nieuwe bewoners Vrijwilligersnota evalueren

2013 x x x x x x x

2014 x x x x x x

2015 x x x x x x

2016 x x x x x x

x x x x x x

x x x x x

x x x x

x x x x x x

Bijlage III Smartdoelen vrijwilligersbeleid 2013-2016 Doel

Tabel 5. Smartdoelen vrijwilligersbeleid 2013-2016 Vrijwilligerswerk ondersteunen en aantrekkelijk houden

prestatie indicator

activiteiten

smartdoel

1.

Sterker inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen die van invloed zijn op het lokale vrijwilligerswerk

1.1 Er wordt onderzocht in hoeverre bijstandsgerechtigden voor vrijwilligerswerk kunnen worden ingezet 2.1 Er wordt onderzocht of maatschappelijke stages bij gemeentewerken en vrijwilligersorganisaties kunnen worden gerealiseerd 1.1 In 2013 is er een antwoord op de vraag in hoeverre bijstandsgerechtigden voor vrijwilligerswerk kunnen worden ingezet 1.2 In 2013 is bekend of het mogelijk is om maatschappelijke stages bij gemeentewerk en vrijwilligersorganisaties te realiseren

2.

Versterken van verbindingen tussen vrijwilligers en organisaties en organisaties onderling

3.

Verbeteren van ondersteuning in informatievoorziening en deskundigheidsbevorderi ng

4.

Vrijwilligerswerk beter verbreiden en waarderen

5.

Kennis en ervaring van vrijwilligersorganisaties beter behouden en vastleggen

2.1 Vraag en aanbod worden actief bij elkaar gebracht

3.1 Vrijwilligers worden geïnformeerd over relevante ontwikkelingen

4.1 Het vrijwilligerswerk wordt gepromoot

5.1 Kennis en ervaring binnen vrijwilligersorganisaties wordt verspreid

2.1 Samenwerking van organisaties wordt gestimuleerd

3.2 Deskundigheid bevorderen door middel van cursussen en trainingen

4.2 De waardering van vrijwilligers wordt kenbaar gemaakt via de vrijwilligersprijs

5.2 Opgedane ervaring wordt geëvalueerd en gebruikt voor innovatie van beleid

2.1 In 2013 is een digitale vacaturebank opgezet.

3.1 1x per kwartaal digitale nieuwsbrief uitbrengen

5.1 Vanaf 2013 wordt een divers cursusaanbod aangeboden aan vrijwilligers, waarvan 1 cursus op maat

2.2 Vanaf 2013 wordt 1x per 2 jaar een activiteit georganiseerd om vraag en aanbod te koppelen 2.3 Vanaf 2013 wordt 1x per 2 jaar een vrijwilligersbijeenkomst georganiseerd

3.2 Vanaf 2013 wordt een divers cursusaanbod aangeboden aan vrijwilligers, waarvan 1 cursus op maat. 3.2 Collectieve WA verzekering

4.1 2x per jaar wordt het vrijwilligerswerk gepromoot in gemeentegids en het Leiderdorps Weekblad 4.1 Vanaf 2013 krijgen nieuwe bewoners van Leiderdorp een vrijwilligersfolder 4.2 Jaarlijks worden de vrijwilligersprijzen uitgereikt tijdens nieuwjaarsreceptie

5.1 In 2013 wordt een vrijwilligerssteunpunt gerealiseerd

5.2 Jaarlijks wordt de vrijwilligersondersteuning gemeten in de WMO benchmark 5.2 In 2014 en 2016 wordt een enquête gehouden onder vrijwilligersorganisaties

Bijlage IV Begroting uitvoering vrijwilligersbeleid 2012-2016 Tabel 6. Begroting kosten uitvoering vrijwilligersbeleid 2013-2016

Activiteit

2013

2014

2015

2016

Uitgevoerd door

Collectieve WA verzekering

€6.299,-

€6.299,-

€6.299,-

€6.299,-

Gemeente/Achmea

Vacaturebank onderhoud en beheer

€16.000,-

€16.000,-

€16.000,-

€16.000,-

Activiteit waar vraag en aanbod bij elkaar worden gebracht

-

€9.000,-

-

€9.000,-

iDOE Gemeente

€5.000,€3.000,€10.000,€5.000,€3.500,- + Budget Wmo

€3.000,€10.000,€5.000,-

€5.000,€3.000,€10.000,€5.000,-

€3.000,€10.000,€5.000,-

Budget Wmo

Budget Wmo

Budget Wmo

€1.000,-

€1.000,-

€1.000,-

€1.000,-

Budget afdeling beleid €400,€512,€50.711,-

Budget afdeling beleid €400,€12,€50.711,-

Budget afdeling beleid €400,€4.012,€50.711,-

Budget afdeling beleid €400,€12,€50.711,-

Vrijwilligersbijeenkomst Uitreiken van de vrijwilligersprijs Steunpunt voor vrijwilligers Cursus aanbod Onderzoek Digitale nieuwsbrief Promotie in Gemeente aan huis Vrijwilligersfolder Onvoorzien Totaal

Toelichting: De bedragen zijn gebaseerd op offertes en/of eerder uitgevoerde (vergelijkbare) activiteiten/producten.

Gemeente Gemeente iDOE iDOE Gemeente iDOE Gemeente Gemeente

Bijlage V Advies van werkgroep vrijwilligersbeleid ‘Reacties op de conceptnota vrijwilligersbeleid 2013-2016’

0. Algemene indruk: Bondig, duidelijk schrijfstijl, onderbouwd

3.3 Het project ‘senioren voor Leiderdorp’ wordt besproken, maar Pluspunt wordt hier niet bij genoemd. Nu lijkt het net of de gemeente het uitvoert, terwijl Pluspunt deze bijeenkomsten organiseert. (overgenomen pag. 5) 3.3 Een toevoeging aan ‘wat reeds wordt aangeboden in Leiderdorp’ is een cursus fondsenwerving die twee jaar geleden gehouden werd door PJ Partners. Fonds 1818 kwam in de cursus vertellen hoe een aanvraag wordt behandeld. Dit was een succesvolle cursus. (overgenomen pag. 5)

1. Inleiding 4. Welke rol speelt de gemeente Geen opmerkingen 2. Algemeen

Geen opmerkingen 5. Advies van het veld

In de nota mag meer aandacht besteed worden aan maatschappelijke stages. Alhoewel stagiaires niet hetzelfde zijn als vrijwilligers, zijn de maatschappelijke stages voor jongeren wel een eerste aanraking met het vrijwilligerswerk. (overgenomen pag. 9)

De werkgroep wordt in de nota wat vaak genoemd. Wellicht is het mogelijk de werkgroep niet elke keer met naam en toenaam te noemen.

Het bedrijfsleven mag meer betrokken worden. Het doen van vrijwilligerswerk leeft bij bedrijven meer dan sponsoren. Bij het bespreken van de beursvloer kan het stimuleren van vrijwilligerswerk in het bedrijfsleven meer worden belicht. (overgenomen pag. 9)

6. Voorstel college

3. Vrijwilligers Leiderdorp anno 2012 Titel 3.2 aanpassen naar: Sectoren met vrijwilligers in Leiderdorp (overgenomen pag. 4) Toevoegen aan lijst ‘sectoren met vrijwilligers in Leiderdorp’: Jeugd en jongerenwerk, Vluchtelingenwerk, ziekenhuis en verpleeghuis (overgenomen pag. 4) bij het noemen van de beursvloer mist verwijzing naar uitleg in de bijlage. (overgenomen pag. 5)

Het aantal bijeenkomsten van de werkgroep wijzigen in: zo vaak als nodig en minimaal 1x per jaar. (overgenomen pag. 7)

6.2 Er mist een overgang tussen het stukje ‘wat lokaal kan, lokaal doen’ en de keuze voor iDOE. Een toevoeging in de tekst waarin wordt genoemd dat er lokaal al veel gebeurt en wat iDOE hier aan toevoegt (bv. ondersteuning van lokale organisaties, extra expertise, brede kennis) zou een duidelijkere lijn zijn. Bij 3.3 kan dan ook worden toegevoegd dat er nu al veel inspanning wordt geleverd om vrijwilligers te trekken, maar dat dit lastig is. (overgenomen pag. 8)

Waarom wordt inzet van maatschappelijke stages niet gemeente breed onderzocht, maar alleen bij gemeente werken? antwoord: In de vrijwilligersbijeenkomst bleek dat organisaties stagiaires veelal niet als geschikte vrijwilligers zien. Hierdoor heeft de gemeente er voor gekozen te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om maatschappelijke stages uit te laten voeren in de eigen organisatie. De werkgroep geeft aan dat er wel behoefte is aan maatschappelijke stages (met name bij SCw en sportverenigingen), maar dat er veelal niet de juiste begeleiding voor stagiaires is. Om die reden is het voor organisaties niet altijd een toevoeging om stagiaires in te zetten. Het advies van de werkgroep is: het inzetten van maatschappelijke stages breder onderzoeken dan alleen bij gemeentewerken en inspelen op de begeleiding van stagiaires. Wellicht dat hier een cursus voor kan worden opgezet. Tip: Bij het onderzoek kunnen cijfers van Visser ’t Hooft Lyceum gebruikt worden om uit te zoeken waar nu de stages worden uitgevoerd. (overgenomen pag. 9) Doelstelling 2: ‘bijeenkomst’ veranderen in ‘activiteit’. (overgenomen pag. 10) Is het mogelijk om de score uit de Wmo Benchmark te gebruiken als 0 punt, zodat aangegeven kan worden waar we over een aantal jaar willen zijn? Antwoord: er zal gekeken worden of dit gebruikt kan worden in de nota. (overgenomen pag. 11) 7. Bijlagen Geen opmerkingen

Bijlage VI Toelichting activiteiten Activiteit om vraag en aanbod te koppelen (Beursvloer/mix & match) Bedrijven, serviceclubs, scholen, maatschappelijke organisaties, vrijwilligersorganisaties en overheden ontmoeten elkaar. Het doel van deze ontmoeting is het maken van een match. De matches kunnen betrekking hebben op menskracht, kennis, toegang tot netwerken, materiaal, faciliteiten en creativiteit. Door deze bijeenkomst worden door de aanwezige partijen nieuwe contacten, netwerken en samenwerkingsverbanden opgedaan. Deze bijeenkomst zal één keer per twee jaar plaatsvinden. Vrijwilligersbijeenkomst De gemeente wil de samenwerking tussen vrijwilligersorganisaties bevorderen. Om dit te bewerkstelligen zal er één keer per twee jaar een bijeenkomst worden opgezet waarbij samenwerking tussen organisaties centraal staat. Digitale vacaturebank Om de juiste vrijwilligers te selecteren voor bepaalde functies en/of werkzaamheden is het van belang dat vrijwilligersorganisaties zicht hebben op het aanbod van talenten en kwaliteiten van vrijwilligers. Potentiële vrijwilligers, die op zoek zijn naar vrijwilligerswerk willen op hun beurt werkzaamheden verrichten die aansluit bij hun wensen en kwaliteiten. Om de juiste match te kunnen maken tussen kandidaten en vrijwilligersorganisatie is er een vacaturebank nodig. Wij willen een digitale vacaturebank realiseren. Organisaties kunnen vacatures plaatsen, wijzigen en verwijderen en iedereen die in vrijwilligerswerk geïnteresseerd is, kan zoeken naar en reageren op geschikt vrijwilligerswerk. Van belang is dat de digitale vacaturebank up to date wordt gehouden. iDOE zal de digitale vacaturebank monitoren en beheren om te zorgen dat de informatie actueel blijft.

Steunpunt Het steunpunt biedt professionele ondersteuning aan het vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties. Het steunpunt is telefonisch bereikbaar voor informatie en advies. Daarnaast worden er relatiebeheergesprekken gevoerd met vrijwilligersorganisaties en verzorgen zij een divers cursusaanbod. Het steunpunt houdt relevante informatie up to date voor Leiderdorp en houdt vrijwilligers middels een nieuwsbrief op de hoogte van ontwikkelingen. Daarnaast draagt het steunpunt zorg voor het beheer en onderhoud van de vacaturebank.

Bijlage VII iDOE iDOE ondersteunt en inspireert vrijwilligers en organisaties tot een vruchtbare samenwerking en is het centrale coördinatiepunt voor de maatschappelijke stages voor scholen, instellingen en gemeenten. iDOE vertaalt maatschappelijke en lokale ontwikkelingen direct naar beleid en via diensten en projecten naar het werkveld. Door te investeren in de directe contacten met het werkveld, en de regionale en landelijke branche en infrastructuur voor vrijwillige inzet kan iDOE efficiënt inspelen op de ontwikkelingen en ook weer terugkoppelen en verankeren. Tabel 7. Overzicht iDOE jaarverslag 2011 Contactpunt Open: 12 uur per week Digitale vacaturebank 450 vacatures Relatiebeheer Deskundigheidsbevordering

338 Bemiddelingen/intakes

1080 Bezoeken/vragen

788 digitale inschrijvingen als vrijwilliger 68% geplaatst 49 nieuwe organisaties 35 trainingsdagen en cursussen

650 reacties op vacatures 320 organisaties in actief beheer 393 deelnemers Pool van expertisevrijwilligers die talent aanbieden tbv organisaties

Informatie en advies Website Promotie activiteiten - Leids Kapitaal (vrijwilligersmarkt) - NL Doet - Co Verhoogprijs (jaarlijkse vrijwilligersprijs) - Presentaties - Digitale nieuwsbrief -Social media

50 x uitgebreid advies en praktische hulp aan organisaties 16.938 unieke bezoekers

29.804 bezoekers totaal

40 presentaties van organisaties 50 organisaties

2000 bezoekers 750 vrijwilligers, 3750 uur inzet

Maatschappelijk Betrokken Ondernemen Netwerk MBO opzetten, duurzame plek geven Vertalen Maatschappelijke Ontwikkelingen/Verankeren

5 matches vrijwilligersgroepen/bedrijven excl. NL Doet Afronding Netwerk

16 presentaties 12 x per jaar Social Media zijn een groeiend onderdeel van de PR en promotie acties

Organisatie van diverse promotie en waarderingsactiviteiten in het kader van het Jaar van de Vrijwilliger

420 abonnees Twitter 726 volgers Facebook 228 vrienden

Lokale awardsverkiezing Vrijwilligerslunch ism gemeente

Plan netwerk vrijwilligersorganisaties en uitwisseling deskundigheid 2 formele Goed Geregeld adviseurs Start Klanttevredenheidsonderzoek Deelname lokale, regionale en landelijke netwerkbijeenkomsten en kennisuitwisseling Maatschappelijke stages Makelaarsfunctie /coördinatie partijen

Convenant gesloten met 15 scholen 3 x platform 1 x netwerkbijeenkomst Beheer Stagevergoedingen Stagebieders

Informatie en coaching over MaS 35 organisatiebezoeken 38 scholenbezoeken Vrijwilligerspool begeleiding 2x training begeleiding 36 gastlessen op scholen Stagebank 405 stageplaatsen 2011-2012 126 scholieren op stagebank Ook meerdere diensten voor de MaS voor de gemeente Zoeterwoude, Oegstgeest en Kaag en Braassem UWV-trajecten

16 intensieve sociale activeringstrajecten naar vrijwillige inzet

VIPP project Trajectbegeleiding

Intake 25 personen uit 28 aanmeldingen 9 nog in traject 2010

7 geplaatst 7 nog in traject 2 doorstroom 25 deelnemers geplaatst bij vrijwilligersorganisaties

Bijlage VIII Stappenplan Wmo beleidsplan 2012 Inleiding In december is de beleidsnota “Samen leven in Leiderdorp” ter besluitvorming aan de gemeenteraad voorgelegd. Bij de behandeling van de nota in de commissie Bestuur en Maatschappij bleek voor veel fracties de nota en tijd nog niet rijp om voor een periode van vier jaar het Wmo beleid vast te stellen. De Raad sprak haar zorgen uit over de onzekerheden rondom de WMO: de financiële onduidelijkheid en de anticipatie op de drie decentralisaties vanuit het Rijk. Ook waren er opmerkingen over het ontbreken van het mantelzorg- en vrijwilligersbeleid in het plan. De raad meende dat 2012 gezien kon worden als een overgangsjaar en dat het nu niet het moment is Wmo beleid voor vier jaar vast te stellen. Het college kon zich hier in vinden en heeft met het amendement van de gemeenteraad dd. 19 december 2011 ingestemd, waarin de Wmo beleidsnota wordt gezien als een richtinggevende notitie voor het opbouwjaar 2012. Het college zegt in het amendement aan de raad toe binnen 8 weken een stappenplan voor te leggen met de uitwerking en invulling van het overgangsjaar 2012. Voor u ligt het stappenplan. De realisatie van deze activiteiten zijn meegenomen in de ambtelijke capaciteitsplanning. Onvoorziene omstandigheden zoals: ziekte, vacatures en vooral het proces van de invoering van de decentralisaties kunnen van invloed zijn op het stappenplan en kunnen leiden tot vertragingen. Niet altijd is precies te voorzien hoeveel tijd hiermee gemoeid is. Vooral de Wmo beleidsnota 2013-2016 hangt nauw samen met het proces van de decentralisatie en zal hierop moeten worden afgestemd. Het is nog onduidelijk of het tijdspad zoals opgenomen in dit stappenplan zich in de werkelijkheid ook zo laat vertalen. In de bestuursrapportages zal hierover gerapporteerd worden. Bij de verdere uitwerking van diverse activiteiten zal nauw samengewerkt worden met een groot scala lokale en regionale organisaties en actoren. Leeswijzer Het stappenplan wordt per Wmo subprogramma uitgewerkt. Bij ieder subprogramma wordt in het groen aangeven wat het smartdoel is en de prestatie indicator in overeenstemming met met de programmabegroting benoemd. U vindt daarna per programma de afzonderlijke voorstellen die in de Wmo beleidsnota 2011-2015 ‘Samenleven in Leiderdorp” worden genoemd terug en in een kort stappenplan wordt aangeven wat er in 2012 wordt uitgevoerd. Hierbij zijn de vrijwilligers- en mantelzorgnota en het preventief jeugdbeleid in het stappenplan meegenomen.

Programma ‘s

Activiteiten

1. Samen leven in Leiderdorp

Doel: bevorderen van samenleven in buurten en wijken door vergroten van beschikbaar budget voor buurtinitiatieven - organiseren van een bijeenkomst om ontwikkelingen , knelpunten op terrein van zorg en welzijn te bespreken. Voor een volgend platform gezamenlijk thema’s benoemen waarover met elkaar gesproken gaat worden. - 2e platformbijeenkomst

a. Platform/themabijeenkomst met diverse organisaties

b. Wijkbudgetten verhogen en inzetten voor wijk- en buurtinitiatieven

c. Nota sportbeleid

d. Nota Lokaal gezondheidsbeleid (heeft ook relatie met programma 2)

planning

2e kwartaal

Resultaat Prestatie indicator: aantal initiatieven uit wijken en buurten, versterken (sociale)netwerken Informatie uitwisseling, signalering trends en knelpunten en versterken netwerkvorming.

3e kwartaal

- werkgroep instellen die invulling gaat geven aan het vergroten van buurt initiatieven. - PR opstellen; via wijkoverleggen/ GAH relaties leggen met bewoners en organisaties voor mogelijke buurt- en wijkinitiatieven - formuleren projectopdracht - informatie verzamelen - schrijven concept nota - inspraak - schrijven definitieve nota - besluitvorming

2e kwartaal

3e kwartaal

Nota sportbeleid, waarbij sport ook een middel is om het samenleven en de gezondheid in Leiderdorp te versterken.

- voorbereiden regionale nota lokaal gezondheidsbeleid met centrale thema ‘gezond bewegen in de buurt’., aansluitend

2e kwartaal

Nota lokaal gezondheidsbeleid 20132017.

Budgetten voor wijk- en buurtinitiatieven i.s.m. organisaties versterken door meer aanvragen en initiatieven.

3e kwartaal

op de landelijke speerpunten VWS - uitwerken en benoemen lokale accenten met betrokkenen - definitieve nota in de raad

3e kwartaal december

2. Een veilige en geborgen jeugd

a. Evaluatie nota jeugd, vrijetijdsbesteding en participatie

Doel: In 2015 is het aanbod van de 5 gemeentelijke functie lokaal preventief jeugdbeleid integraler en versterkt t.o.v 2009. In 2012 is het aanbod aan (lokale) opvoedingsondersteuning divers een sluit aan bij de behoefte van de doelgroep. Voorts wordt het CJG door ontwikkeld - evaluatie behaalde doelstellingen met betrokken actoren - evaluatie mediapodium - opstellen nieuwe beleidskader

Prestatie indicator: het percentuele aantal indicatie door Bureau Jeugdzorg is in 2005 t.o.v. 2009 met 0,5% vermindert.

1e kwartaal

Terugblikken op afgelopen beleidsperiode en kader stellen voor nieuwe beleidsperiode.

b. Onderwijsvisie

- voorbereidingsfase ( afgerond) -schrijven visie - inspraak schoolbesturen - schrijven definitieve visie - besluitvorming

2e kwartaal

Visie op lokale educatieve agenda

c. Sluitende ketens lokale zorgnetwerk en netwerken jeugd

- voorbereiden op decentralisatie Jeugdzorg door start te maken met samenwerkingsafspraken tussen de netwerken - afspraken beschrijven en uitwerken samenwerking - organiseren jongeren peiling - gesprekken met belangrijke actoren - schrijven concept nota - inspraak

3e kwartaal

Voorstellen voor de samenwerking en versterking van de netwerken meenemen in plan van aanpak transitie jeugdzorg

d. Nieuwe jeugdnota

4e kwartaal Nieuw beleidsnota jeugd ‘vrijetijdsbesteding en participatie’

e. Doorontwikkelen van CJG

f. Transitie Jeugdzorg ( zie verder programma 7.) g. Passend onderwijs

3. Steun voor mantelzorgers en vrijwilligers

a. Ontwikkelen mantelzorgkaart/website

b. Voorlichting over mantelzorg aan Wmo loket medewerkers

c. Vrijwilligersprijs 2012/2013

- besluitvorming - Afspraken maken met het CJG over organisatie ( registratie, communicatie etc.) ;koppeling met Zorg Advies teams en veiligheidshuis - voorbereiding op transitie jeugdzorg per 1/1/2015 - ontwikkelen (lokaal) projectplan - overleg en afstemming met samenwerkingsverband Weer samen naar School. - schoolbesturen maken zorgprofiel - afstemming met de 3D transities Doel: in 2012 tot 2015 800 mantelzorgers met mantelzorgondersteuning bereiken en versterken vrijwilligersondersteuning

3e/4e kwartaal Geheel 2012

Uitvragen offertes bij mantelzorgondersteuningsorganisaties - uitvoering mantelzorgkaart door externe partij. Stichting ActiVite (bureau Informele zorg) Pluspunt en Mee verzorgen een voorlichting voor de Wmo loket medewerkers. - met werkgroep evalueren werkwijze vorige vrijwilligersprijs en doen van verbetervoorstellen. - voorbereiden vrijwilligersprijs 2013/ PR - uitreiken vrijwilligersprijs 2012 op

1e kwartaal

Deelvoorstellen waarin de afspraken met het CJG in afstemming met de regio worden uitgewerkt.

Geheel 2012

Voorbereiden op implementatie jeugdzorg per 1/1/2015

Geheel 2012

Ieder kind heeft passend onderwijs, zoveel mogelijk binnen het regulier onderwijs, als de zorgplicht per 1/8/2013 in werking treed voor het onderwijs.

2e kwartaal 2012

3e en 4e kwartaal 2012

Prestatie indicator: aantal mantelzorgers bereikt moet van 2012 tot 2015 stijgen van 300 naar 800. Subsidies die verstrekt worden voor uitvoering van basistaken mantelzorgondersteuning. Peiling effect vrijwilligersondersteuningsbeleid in 2014 d.m.v. enquête. Realiseren informatiekaart voor mantelzorgers door financieren van een mantelzorgorganisatie voor de uitvoering hiervan. Wmo loket medewerkers deskundig maken op de problematiek en het benaderen van mantelzorgers en de mogelijkheden van ondersteuning. Jaarlijks een vrijwilligersgroep of organisatie via een prijs extra in het zonnetje zetten en te waarderen.

nieuwjaarsreceptie 2013 d. Cursusaanbod vrijwilligers

e. Beursvloer

f. digitale vacaturebank

4. Het meedoen makkelijker maken

a. Verordening 2013

b. Invoeren gekantelde werkwijze Wmo loket

- afspraken maken met Idoe of andere organisatie over de mogelijkheden voor de gewenste cursussen voor vrijwilligers - laten uitvoeren van de cursussen - PR activiteit - organiseren van een uitruilbeurs van diensten met gesloten beurs met lokale ondernemers, maatschappelijke organisaties, sportclubs en wijk- en buurtorganisaties - offertes opvragen voor realiseren, onderhouden en uitvoeren van digitale vacaturebank. - uitvoering vacaturebank Doel: het versterken van de algemene welzijnsvoorzieningen en de eigen kracht en sociale netwerk van burgers, die voorliggend zijn aan een individuele voorziening. Hierdoor het kosten niveau van de individuele voorzieningen gelijk te houden aan de jaarlijkse financiële stijging in de Wmo benchmark. - concept verordening klaar op basis van modelverordening VNG - bespreken concept verordening met betrokkenen; Wmo loket, Wmo adviesraad, jz etc. - def. Verordening ter besluitvorming in gemeenteraad - onderzoek naar een bruikbare ‘sociale kaart’ en implementeren.

2e kwartaal

3e en 4e kwartaal 4e kwartaal

2e kwartaal

Realiseren cursus fondsenwerving/sponsoring en werving e.d.

Een beursvloer ( bijeenkomst) waarin diverse organisaties contracten/ afspraken maken voor uitruil van diensten/activiteiten met gesloten beursen. Realiseren van een digitale vacaturebank voor vrijwilligerswerk

3e en 4e kwartaal Prestatie indicator: jaarlijks financiële uitgaven blijft binnen jaarlijkse financiële stijging individuele voorzieningen van de Wmo benchmark

2 e kwartaal 3e kwartaal

Nieuwe verordening maatschappelijke voorzieningen die recht doet aan de gekantelde werkwijze.

Dec. 2012 2e kwartaal

Invoering gekantelde werkwijze m.i.v. 2013

c. Transitie begeleiding vanuit de AWBZ (zie programma 7) b. Wonen zorg en welzijn (trekker ROM)

5. Vangnet voor iedereen

a. Realiseren convenant voorkoming huisuitzetting

b. Opzetten intern (gemeentelijk)

- uitwerken gekantelde werkwijze i.s.m. lokale partners: Mee, Pluspunt en BIZ e.a. Waarbij centraal staat: versterken eigen kracht van burgers en zijn of haar omgeving. - opstellen (bedrijfs)plan Wmo loket i.s.m. coördinator Loket e.a. waarbij ook de implementatie van de 3 (D) decentralisaties wordt meegenomen. - voorbereiding op transitie jeugdzorg per 1/1/2015 - ontwikkelen (lokaal) projectplan - formatie projectgroep - 1e contouren visie - uitwerken beleid, programma’s en instrumentarium - inspraak - besluitvorming Doel: verbeteren en behouden zorg, preventie en opvang wanneer mensen zelf niet langer in staat zijn de regie over hun eigen bestaan kunnen voeren.

2e kwartaal

- verder uitwerken van eerste opzet convenant - nadere afspraken maken met Stadsbank/ maatschappelijk werk over rol bij huisuitzetting en procedure - ondertekenen van convenant ter bekrachtiging van de gemaakte afspraken tussen: Rijnhart Wonen, GGD, Gemeente, stadsbank en maatschappelijk werk. - in kaart brengen netwerk en

3e kwartaal

3e en 4 e kwartaal 2012

geheel 2012

1e kwartaal 1e/2e kwartaal 2e kwartaal

Een lokale woonvisie ( relatie wonen zorg en welzijn).

3e kwartaal 4e kwartaal

4e kwartaal 2012

Prestatie indicator: voor 2013 in staat zijn nieuwe aanvragen voor begeleiding binnen de Wmo te kunnen behandelen. In 2012 te werken conform het convenant voorkoming huisuitzetting. Een convenant voorkoming huisuitzetting voor gemeente Leiderdorp en Zoeterwoude i.s.m. Rijnhart Wonen

Operationeel intern crisisteam dat kan

crisisteam

betrokkenheid gemeente bij crisisgevallen - voorstel maken voor opzetten intern crisisteam met interne betrokkenen - voorstel bespreken MT/ college - externe communicatie

c. Regionaal beleidsplan huiselijk geweld

Centrumgemeente Leiden schrijft een nieuw regionaal beleidsplan over huiselijk geweld - anticiperen op mogelijke nieuwe wetgeving per 1/7/2012 - afspraken maken met Stadsbank en sociale dienst - ( eventueel) beleid en verordening opstellen

Nog niet bekend

d. Schuldhulpverlening

6. Participatie en verantwoording a. Bevorderen burgerparticipatie door gebruik maken van de nieuwe media, specifieke aandacht voor doelgroep jongeren, allochtonen GGZ-patiënten en verstandelijk gehandicapten

7. Transities ( 3D) a. Wet werken naar vermogen (Wwnv), extramurale begeleiding AWBZ en Wet op de jeugdzorg

worden geactiveerd bij problemen met individuele burgers om de afstemming tussen de (intern) gemeente taken en acties beter af te stemmen met andere hulpverleningsorganisaties en zorgnetwerk(en). Nieuwe regionale afspraken over inzet en preventie huiselijk geweld.

3e kwartaal

Waarschijnlijk wordt de Wet op de schuldhulpverlening op 1 juli 2012 door de Tweede Kamer aangenomen.

4e kwartaal

Schuldhulpverleningsbeleid aanpassen op nieuwe wetgeving

- werkgroep communicatie Wmo samenstellen - uitwerken communicatieplan Wmo afgestemd op communicatieplan voor de 3 D. - aansluiten bij gemeentelijke ontwikkelingen m.b.t. gebruik nieuwe media.

3e kwartaal 2012

Diverse vormen van burgerparticipatie i.r.t. de Wmo, waarbij ook specifieke (doel)groepen worden benaderd, met gebruikmaking van de nieuwe media mogelijkheden.

- Verzamelen van gegevens - Formuleren van gemeenschappelijke visie op 3 D binnen Holland Rijnland - N.a.v. besluit n.a.v. visie opzetten regionale projectorganisatie 3D - Opzetten interne projectorganisatie 3D - Uitwerken interne projectplan(nen) 3D

Geheel 2012

Invoering Wet werken naar Vermogen per 1/1/2013 Voor overgangsjaar 2013 voorbereidt zijn op nieuwe en herindicatie cliënten voor ondersteuning bij ‘begeleiding’ en per 1/1/2014 op alle cliënten. Invoering Wet op de Jeugdzorg per

8. Nieuwe) Wmo beleid 2013 en verder

aansluitend op wat regionaal wordt uitgewerkt. - Uitwerken deelplannen - Implementatie - Realisatie - Op basis van vastgestelde visie 3D en eerder gemaakt opmerkingen Wmo beleidsnota aanpassen. - plan van aanpak voor van 2013-2016 uitwerken - inspraak - besluitvorming

1/1/2015

3e kwartaal

3e kwartaal 3e kwartaal december

Vastgestelde Wmo beleidsnota 20132016