Vragen o.b.v. art. 45 reglement van orde Aan: Van: Datum: Onderwerp:
College van B&W GroenLinks Zwolle, Remko de Paus, Patrick Rijke 24 januari 2014
Inkomensondersteunende regelingen chronisch zieken
Geacht College, In de Tweede Kamer is op 23 januari 2014 ingestemd met het afschaffen van de Wtcg (Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten), met terugwerkende kracht tot 1 januari 2014. Ook andere regelingen zullen verdwijnen, zoals in het regeerakkoord al is vastgelegd (zie bijlage). Het gaat om de regeling specifieke zorgkosten voor het verplichte eigen risico, korting op de eigen bijdrage AWBZ/Wmo en de compensatie voor het verplichte eigen risico (VER). Maar ook het mantelzorgcompliment verdwijnt. De regelingen staan tegenwoordig alleen nog open voor mensen tot een bepaald inkomen. Het NIBUD presenteerde in 2013 1 berekeningen waaruit blijkt dat de totale inkomensterugval voor huishoudens die zorg aan huis ontvangen als gevolg van deze maatregelen in bepaalde gevallen kan oplopen tot ver boven de 15%. In rap tempo is de afgelopen jaren de inkomensondersteuning voor chronisch zieken en gehandicapten afgebouwd. Het kabinet Rutte 2 halveert het tot en met 2013 beschikbare budget en draagt de verantwoordelijkheid hiervoor over aan gemeenten. De VNG kondigde aan najaar 2013 met een handreiking te komen voor gemeenten. In het spoorboek sociaal domein van 18 maart 2013 stonden deze kabinetsplannen vermeld onder de participatiewet. Ook in de programmabegroting 2014 is het gemeentelijk deel bij het programma 11 (bijstandsverlening en armoedebestrijding) bijgeraamd 2. Inmiddels is duidelijk dat het kabinet als wettelijk kader voor de maatwerkregeling voor gemeenten de Wmo heeft gekozen. Voor zover wij kunnen nagaan, heeft u in de kadernota’s sociaal domein deze maatregelen niet meegenomen. Koopkrachtwinst slaat om in fors verlies voor kwetsbare burgers Zoals duidelijk mag zijn, dragen deze maatregelen bij aan een fors verlies van koopkracht van chronisch zieken en gehandicapten. Dit steekt schril af tegen de optimistische geluiden die het kabinet onder de aandacht probeert te brengen: de loonstrookjes van januari 2014 tonen voor het eerst een lichte koopkrachtwinst. Blijkbaar hoeven kwetsbare burgers voor het kabinet van PvdA en VVD niet te delen in deze winst.
1
Inkomenseffecten van het afschaffen van de Wtcg, CER en de Regeling specifieke zorgkosten, Nibud, 2013, in opdracht van de CG-Raad 2 P.116: N.a.v. de meicirculaire (gemeentefonds) is € 290.000 als eenmalig budget geraamd voor financiële compensatie i.v.m. afschaffen bestaande regelingen (Wtcg, CER en specifieke zorgkosten).
Vragen: 1. Heeft u al geïnventariseerd welke (groepen) inwoners gevolgen gaan ondervinden van deze maatregelen? a. Zo nee, wanneer bent u dit dan wel van plan? b. Zo ja, wat zijn dan daarvan de uitkomsten? Om hoeveel inwoners in Zwolle gaat het? Met welk minimaal en maximaal inkomensverlies (cumulatief) worden zij geconfronteerd? Wat zijn de gevolgen daarvan voor de koopkracht van de betreffende huishoudens? c. Ziet u mogelijkheden om via een maatwerkregeling het inkomensverlies van chronisch zieken en gehandicapten, die tot modaal in aanmerking komen voor de specifieke regelingen voor inkomensondersteuning, te voorkomen? Wilt u hierbij ook de gevolgen van eventuele eigen bijdrage regelingen in de Wmo2015 betrekken? 2. GroenLinks is groot voorstander van het betrekken van de inwoners van Zwolle bij het beleid, ook als het gaat om het sociaal domein. Zelf zijn wij dit gesprek onlangs ook aangegaan. a. Bent u al in gesprek met individuele inwoners die gebruik maken van deze regelingen? b. Zo nee, hoe en wanneer bent u van plan dit wel te gaan doen? 3. Is de handreiking die de VNG aankondigde reeds verschenen? Zo nee, is u bekend wanneer dit wel zal gaan gebeuren? 4. Het wettelijk kader voor de uitvoering van de gemeentelijke maatwerkregeling is de Wmo. De Wet schrijft voor hoe in het beleidsplan/ verordening de gemeente de maatwerkregeling moet vorm geven. In het verleden pleitte bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam voor het toevoegen van dit budget aan het budget voor HH, teneinde daar de bezuinigingen te temperen. a. Bent u voornemens de maatwerkregeling voor inkomensondersteuning vorm te geven via de Wmo? Zo ja, wanneer zal de regeling voorgelegd worden ter besluitvorming aan de gemeenteraad, zodat de betreffende huishoudens voldoende tijd hebben zich op de nieuwe situatie voor te bereiden? b. Bent u voornemens het gehele beschikbare budget (landelijk € 750 miljoen) in te zetten voor de maatwerkregeling? Zo nee, waar wilt u anders (een deel van) het budget voor gaan inzetten? c. Ben u met ons van mening dat het van groot belang is de maatregelen die het kabinet in het sociaal domein treft, inclusief deze, integraal aan de raad voor besluitvorming voor te leggen? 5. In 2014 is een beperkt budget reeds beschikbaar, voor Zwolle bijna € 3 ton. a. Hoe gaat u zorgen dat deze middelen – tijdig – ten goede kunnen komen aan de chronisch zieken en gehandicapten die op grond van hun inkomen nu een fors koopkrachtverlies te wachten staat? b. Is u al duidelijk of het beschikbare bedrag voldoende is om onwenselijke inkomensterugval bij chronisch zieken en gehandicapten te voorkomen? c. Wanneer informeert u de gemeenteraad hierover? Namens de fractie van GroenLinks, Remko de Paus, Bert Docter
Bijlage: Passages uit de financiële bijlage bij het regeerakkoord:
Inkomensregelingen 57. Maatwerkvoorziening inkomenssteun chronisch zieken en gehandicapten De combinatie van de introductie van inkomensafhankelijke zorgfinanciering en het organiseren van zorg dicht bij mensen maakt vereenvoudiging en decentralisatie mogelijk van regelingen als de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg), de fiscale regeling voor aftrek van specifieke zorgkosten en de Compensatie Eigen Risico (CER). Door decentralisatie van de financiële ondersteuning voor chronisch zieken en gehandicapten met meerkosten ontstaat uit een complex van ongerichte regelingen één eenduidig vangnet, waarmee de doelgroep op transparante wijze en met scherpe focus bereikt wordt. Voor het leveren van maatwerk door gemeenten aan chronisch zieken en gehandicapten die in de knel kunnen komen door meerkosten komt structureel ruim 760 mln. beschikbaar. Dit budget wordt vrijgemaakt uit het afschaffen van de Wtcg, de fiscale regeling voor aftrek van specifieke zorgkosten, de daarmee samenhangende Tegemoetkoming Specifieke Zorgkosten (TSZ) en de CER. Het wettelijk kader voor het uitvoeren van deze taak door gemeenten kan de Wmo of de Wet bijzondere bijstand zijn, maar ook een nieuw op te stellen wettelijk kader behoort tot de mogelijkheden. 58. Wtcg afschaffen De Wtcg wordt vóór 1-1-2014 in zijn geheel afgeschaft. Dit betekent dat in 2014 (met een kleine doorloop naar 2015) de laatste uitbetalingen van Wtcg-forfaits plaatsvinden voor rechten die in jaren t/m 2013 zijn opgebouwd. Ook de Wtcg-korting op de eigen bijdrage AWBZ/Wmo voor extramurale gevallen vervalt (voor intramurale gevallen, zie de maatregel verhogen intramurale eigen bijdrage AWBZ). Per 2015 wordt de taak naar gemeenten overgeheveld. Het afschaffen van de Wtcg levert structureel 649 mln. op. Hierin is ook de structurele doorwerking van de doelgroepverkleining door de maatregel rond fysiotherapie opgenomen. Bijna tweederde van dit besparingsbedrag wordt aan het budget voor maatwerk gemeenten toegevoegd. 59. Regeling specifieke zorgkosten afschaffen De fiscale regeling voor de aftrek van specifieke zorgkosten wordt in zijn geheel – net als de Wtcg - per 2014 afgeschaft. Daarmee verliest ook de Tegemoetkoming Specifieke Zorgkosten (TSZ) zijn functie en vervalt derhalve tegelijkertijd. De helft van de besparing van 492 mln. komt ten gunste van het budget voor gemeentelijk maatwerk. 60. CER Afschaffen De Compensatie Eigen Risico (CER) wordt afgeschaft. Voor de CER geldt, net als voor de Wtcg, dat de regeling ongericht en ondoelmatig is. Van de besparing van 200 mln. wordt de helft aan gemeenten beschikbaar gesteld voor het gerichter ondersteunen van chronisch zieken en gehandicapten die door meerkosten in de problemen komen.
5
voorstel
Informatienota voor de raad Datum Ons kenmerk
28 januari 2014 SZ1401-0015
Onderwerp
art 45 vragen Groen Links over maatwerkvoorziening chronisch zieken en gehandicapten
Versienummer Portefeuillehouder
Filip van As
Informant Eenheid/Afdeling Telefoon Email Bijlagen
Astrid Dekker SoZaWe 3268
[email protected]
Wij stellen u voor kennis te nemen van: Beantwoording artikel 45 vragen Groen Links over de inkomensondersteunende maatregelen chronisch zieken .
5
voorstel
Datum Ons kenmerk
28 januari 2014 SZ1401-0015
Inleiding Groen Links stelt de volgende vragen. Vragen: 1. Heeft u al geïnventariseerd welke (groepen) inwoners gevolgen gaan ondervinden van deze maatregelen? a. Zo nee, wanneer bent u dit dan wel van plan? b. Zo ja, wat zijn dan daarvan de uitkomsten? Om hoeveel inwoners in Zwolle gaat het? Met welk minimaal en maximaal inkomensverlies (cumulatief) worden zij geconfronteerd? Wat zijn de gevolgen daarvan voor de koopkracht van de betreffende huishoudens? c. Ziet u mogelijkheden om via een maatwerkregeling het inkomensverlies van chronisch zieken en gehandicapten, die tot modaal in aanmerking komen voor de specifieke regelingen voor inkomensondersteuning, te voorkomen? Wilt u hierbij ook de gevolgen van eventuele eigen bijdrage regelingen in de Wmo2015 betrekken? Antwoord a. Ja. b. We hebben in beeld hoe groot de groep huishoudens in Zwolle is die gebruik maakt van de Wtcg, de CER en de aftrek bijzondere ziektekosten ( zie laatste pagina). In deze meest recente cijfers die tot nu beschikbaar zijn (2012), is de wijziging van de Wtcg van een inkomensonafhankelijke naar inkomensafhankelijke regeling nog niet zichtbaar. De huidige aantallen gebruikers van de Wtcg zullen door de inkomensgrens lager liggen. In het tweede kwartaal 2014 komt het ministerie van VWS met aantallen gebruikers van de Wtcg en de CER. Voor de inkomenseffecten en koopkrachtdaling baseren wij ons mede op het door u genoemde Nibud onderzoek, waarin door middel van voorbeeldhuishoudens 1 de effecten zichtbaar zijn gemaakt. Huishoudens met een bijstands- of lage arbeidsongeschiktheidsuitkering en € 500 zorgkosten gaan er het meest op achteruit, zo’n € 65 per maand, bijna € 750 per jaar, ten opzichte van vergelijkbare huishoudens zonder zorgkosten. De gevolgen van het afschaffen verschillen per regeling. De gevolgen zullen in mindere mate in 2014 zichtbaar zijn, maar vooral in 2015. Chronisch zieken en gehandicapten ontvangen eind 2014 nog de Wtcg vergoeding die opgebouwd is over 2013. Het inkomenseffect wordt pas in 2015 zichtbaar als ze geen vergoeding meer ontvangen over 2014. Immers door afschaffen Wtcg per 2014 worden geen nieuwe rechten opgebouwd. De hoogte van het bedrag is afhankelijk van leeftijd en zorggebruik. De Wtcg vergoeding voor arbeidsongeschikten blijft bestaan. De compensatie van het wettelijk verplicht eigen risico (CER) van € 99 is in december 2013 voor het laatst uitbetaald. December 2014 ontvangt niemand meer de compensatie. Het Nibud schat het effect van afschaffen op gemiddeld een half procent inkomensdaling. Chronisch zieken en gehandicapten in Zwolle 1
“het is moeilijk om de gevolgen van het afschaffen van de regelingen voor alle mogelijke situaties in kaart te brengen. Daarvoor zijn er teveel afhankelijkheden. Zo is de hoogte van de eigen bijdrage Wmo niet alleen inkomensafhankelijk, maar wordt hij ook bepaald door het vermogen. Het afschaffen van de belastingaftrek voor specifieke zorgkosten zorgt voor een hoger belastbaar inkomen en daardoor lagere toeslagen. Bepaalde toeslagen hangen weer af van de kosten die daar tegenover staan, zoals de huur”. Daarom is er gekozen voor voorbeeldhuishoudens. De voorbeeldhuishoudens zijn zodanig gekozen dat deze herkenbaar zijn voor wat betreft samenstelling, inkomen en uitgaven in verband met zorg. Dit geeft een doorsnede van de effecten, maar pretendeert niet representatief of volledig te zijn. 2/5
5
voorstel
Datum Ons kenmerk
c.
28 januari 2014 SZ1401-0015 die gebruik maken van de collectief zorgverzekering krijgen hun wettelijk verplicht eigen risico vergoed. De eigen bijdrages AWBZ worden in 2014 alleen afgeschaft voor AWBZ intramuraal, eigen bijdrages AWBZ extramuraal worden pas per 2015 deels naar gemeentes overgedragen. Het effect hiervan wordt door het Rijk verzacht voor Wajongeren en AOW-ers. Door het wegvallen van de Wtcg, CER en de vergoeding voor eigen bijdrages AWBZ krijgen we als gemeente per 2015 wederom de taak om chronisch zieken en gehandicapten ondersteuning te bieden voor de hogere kosten die zij maken door hun ziekte of handicap. Het rijk vindt dat de huidige inkomensonafhankelijke rijksmaatregelen niet geschikt gebleken om de gelden rechtvaardig en gericht te verdelen. We bekijken of en hoe we de bestaande gemeentelijke regelingen voor chronisch en gehandicapten moeten aanpassen aan de nieuwe situatie zonder Wtcg, Cer en zonder tegemoetkoming in de eigen bijdrages AWBZ. Uitgangspunt blijft dat iedereen kan participeren en dat iedereen zelfstandig kan wonen en leven in zijn of haar eigen huis, wijk of buurt en dat we als gemeente ondersteuning en een vangnet bieden waar nodig.
2. GroenLinks is groot voorstander van het betrekken van de inwoners van Zwolle bij het beleid, ook als het gaat om het sociaal domein. Zelf zijn wij dit gesprek onlangs ook aangegaan. a. Bent u al in gesprek met individuele inwoners die gebruik maken van deze regelingen? b. Zo nee, hoe en wanneer bent u van plan dit wel te gaan doen? Antwoord a. We zijn met cliëntenorganisaties in overleg over de veranderingen in het sociaal domein. 20 februari 2014 is een bijeenkomst belegd en de voorstellen voor het college zullen op de gebruikelijke wijze worden voorgelegd aan de cliëntenraden (SoZaWe en Wmo-adviesraad) .
3. Is de handreiking die de VNG aankondigde reeds verschenen? Zo nee, is u bekend wanneer dit wel zal gaan gebeuren? Antwoord Nee, deze handreiking is nog niet verschenen. Er is geen datum van verschijning bekend gemaakt. 4. Het wettelijk kader voor de uitvoering van de gemeentelijke maatwerkregeling is de Wmo. De Wet schrijft voor hoe in het beleidsplan/ verordening de gemeente de maatwerkregeling moet vorm geven. In het verleden pleitte bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam voor het toevoegen van dit budget aan het budget voor HH, teneinde daar de bezuinigingen te temperen. a. Bent u voornemens de maatwerkregeling voor inkomensondersteuning vorm te geven via de Wmo? Zo ja, wanneer zal de regeling voorgelegd worden ter besluitvorming aan de gemeenteraad, zodat de betreffende huishoudens voldoende tijd hebben zich op de nieuwe situatie voor te bereiden? b. Bent u voornemens het gehele beschikbare budget (landelijk € 750 miljoen) in te zetten voor de maatwerkregeling? Zo nee, waar wilt u anders (een deel van) het budget voor gaan inzetten? c. Ben u met ons van mening dat het van groot belang is de maatregelen die het kabinet in het sociaal domein treft, inclusief deze, integraal aan de raad voor besluitvorming voor te leggen? Antwoord a. Zowel de WWB en WMO bieden naar verwachting ruimte voor een maatwerkvoorziening via een financiële compensatie of het aanbieden van een collectieve zorgverzekering. De regeling zal naar verwachting tweede helft 2014 aan de raad worden aangeboden ter besluitvorming. 3/5
5
voorstel
Datum Ons kenmerk
28 januari 2014 SZ1401-0015
Alhoewel wij als gemeente niet verantwoordelijk zijn voor communicatie over rijksbezuinigingen, wordt in onze eigen communicatie het komende jaar volop aandacht aan de wijzigingen, de consequenties en mogelijkheden voor ondersteuning als dat nodig is, zoals dat via bijzondere bijstand mogelijk is. b. Op dit moment is nog niet aan te geven hoe we de verwachte €1,5 mln voor Zwolle willen inzetten voor het compenseren van inkomensverlies van chronisch zieken en gehandicapten. De raad wordt hierover tweede helft 2014 nader geïnformeerd. c. We vinden het van groot belang dat bij de uitwerking gekeken zal worden naar integraliteit met de uitgangspunten van het sociaal domein: Iedereen kan zelfstandig wonen en leven in zijn of haar eigen huis, wijk of buurt en iedereen doet mee. Als gemeente bieden we ondersteuning en een vangnet daar waar nodig. 5. In 2014 is een beperkt budget reeds beschikbaar, voor Zwolle bijna € 3 ton. a. Hoe gaat u zorgen dat deze middelen – tijdig – ten goede kunnen komen aan de chronisch zieken en gehandicapten die op grond van hun inkomen nu een fors koopkrachtverlies te wachten staat? b. Is u al duidelijk of het beschikbare bedrag voldoende is om onwenselijke inkomensterugval bij chronisch zieken en gehandicapten te voorkomen? c. Wanneer informeert u de gemeenteraad hierover? Antwoord a. In Zwolle is via de WMO-integratieuitkering hiervan € 290.000,= ontvangen. Dit budget is in de voorlopige begroting 2014 als stelpost geparkeerd bij Algemene Kosten Armoedebestrijding. Dit bedrag zal worden gebruikt voor i. de verwachte toename van het gebruik van bestaande gemeentelijke regeling voor chronisch zieken en gehandicapten . In 2012 werden 143 subsidies uitbetaald en in 2013 waren dat er 165, en ii. voor verwachte toename bijzondere bijstand. Chronisch zieken en gehandicapten die door de maatregelen op of onder de armoedegrens komen of voor onvoorziene noodzakelijke kosten komen te staan die zij niet kunnen betalen, kunnen een beroep doen op bijzondere bijstand iii. te toename van de kosten voor de collectieve zorgverzekering. Hierin worden de eigen bijdrages wmo en awbz vergoed. b. Op dit moment is nog niet duidelijk of het bedrag voldoende is, omdat er veel onzekere factoren zijn. c. De raad wordt in de tweede helft van 2014 hierover geinformeerd. Burgemeester en Wethouders van Zwolle,
de heer drs. H.J. Meijer, burgemeester
mevrouw R.E. Riemersma MCM, secretaris 4/5
5
voorstel
Datum Ons kenmerk
28 januari 2014 SZ1401-0015
T
WTCG
Totaal
CER
Aftrek ziekte kosten
totaal aantal WTCG huishoudens
CER
Aftrek ziekte kosten
in procenten van het aantal huishoudens 57 940 22,7 21,5
13 170
12 460
6 740
Wijk 10 Binnenstad
220
245
110
2 175
10,1
11,3
5,1
Wijk 11 Diezerpoort
1 200
1 065
640
5 875
20,4
18,1
10,9 10,8
Wijk 12 Wipstrik
11,6
680
640
345
3 190
21,3
20,1
1 225
1 175
630
7 155
17,1
16,4
8,8
Wijk 14 KamperpoortVeerallee Wijk 20 Poort van Zwolle
410
360
175
1 620
25,3
22,2
10,8
25
35
15
165
15,2
21,2
9,1
Wijk 21 Westenholte
505
495
230
2 040
24,8
24,3
11,3
Wijk 22 Stadshagen
1 755
1 670
820
8 220
21,4
20,3
10,0
Wijk 30 Holtenbroek
1 220
1 120
750
5 125
23,8
21,9
14,6
Wijk 31 Aalanden
1 820
1 690
995
6 345
28,7
26,6
15,7
90
85
35
415
21,7
20,5
8,4
Wijk 40 Berkum
610
610
350
1 935
31,5
31,5
18,1
Wijk 41 Marsweteringlanden
105
90
60
495
21,2
18,2
12,1
Wijk 50 Schelle
1 455
1 455
725
6 255
23,3
23,3
11,6
Wijk 51 Ittersum
1 650
1 545
790
6 525
25,3
23,7
12,1
190
185
70
415
45,8
44,6
16,9
Wijk 13 Assendorp
Wijk 32 Vechtlanden
Wijk 52 Soestweteringlanden
5/5
