VRACHTAUTO’S PARKEREN Daar komen we samen wel uit!
Het komt nogal eens voor dat buurtbewoners klagen over het parkeren van vrachtauto’s op de openbare weg. Veel gehoorde klachten zijn: belemmering van het uitzicht vanuit de woning, ’s nachts wakker worden door startende motoren, en belemmering van het zicht op de weg. Daarom stellen gemeenten soms een parkeerverbod in. Maar is het probleem dan opgelost? Nee, zegt Transport en Logistiek Nederland (TLN). Want waar moet de vervoerder dan naar toe met zijn auto? TLN heeft begrip voor de klachten van bewoners, maar vindt dat gemeenten eerst kritisch moeten bekijken of een verbod echt wel nodig is. Zo ja, dan moeten gemeenten en vervoerders samen naar geschikte alternatieven zoeken. Want die zijn er volop! Deze brochure biedt vertegenwoordigers van gemeentes een handvat om samen met transportbedrijven in overleg te gaan. In deze notitie krijgt u uitleg over de achtergronden van het parkeren van vrachtauto’s, de voorzieningen die getroffen kunnen worden, de belanghebbenden en er wordt een handreiking gedaan om samen aan de slag te gaan met realisatie van een parkeerplaats voor vrachtauto’s. Aan de hand van de volgende 5 W-tjes over het parkeren van vrachtauto’s worden de achtergronden geschetst: 1. Waarom parkeren vrachtauto’s? 2. Waar parkeren vrachtauto’s? 3. Welke regelgeving geldt er? 4. Wat voor voorzieningen zijn gewenst? 5. Wie zijn belanghebbenden?
Mocht u over aanvullende informatie beschikken die van belang kan zijn voor dit onderwerp, dan horen wij dat graag van u.
1. Waarom parkeren vrachtauto’s? Het vervoer van goederen vormt een schakel in een (internationale) logistieke keten. Vrachtauto’s komen daardoor geregeld niet dagelijks op de bedrijfsvestiging. Voor de chauffeur betekent dat dat hij regelmatig tijdens zijn reis naar een parkeerplaats moet zoeken. TLN vindt dat transportbedrijven in eerste instantie zelf verantwoordelijk zijn voor het op ordentelijke wijze parkeren van hun vrachtauto’s. Het gaat dan niet alleen om vrachtauto’s, maar ook over trekkers, opleggers en aanhangwagens. Er zijn meerdere redenen waarom moet worden geparkeerd. In volgorde van kort naar lang parkeren zijn dat:: Wachten: het kan voorkomen dat de chauffeur moet laden of lossen, maar dat de laad/losplaats nog niet vrij is. Hij moet dan even wachten in de buurt; Om/afkoppelen: soms hebben bedrijven behoefte aan het tijdelijk stallen van aanhangwagens of wisselbakken, bijvoorbeeld om niet met de hele combinatie de stad in te hoeven. Dit komt vaker voor met de inzet van zogenaamde ‘Ecocombi’s’ of extra lange en zware vrachtauto’s (LZV); Pauzeren: transportondernemers en chauffeurs zijn verplicht zich te houden aan de rij- en rusttijdenwet. In deze wet- en regelgeving staat wanneer een chauffeur moet pauzeren of rust moet houden. De regelgeving kent o.a. de verplichting dat na 4,5 u rijden minimaal 45 minuten moet worden gepauzeerd; Stallen voor de nacht: niet alle vrachtauto’s kunnen continu dag en nacht worden ingezet. Vooral in het binnenlands vervoer moeten ze daarom veelal ’s avonds en ’s nachts zonder chauffeur worden gestald. Rusten: de regelgeving voor de rij- en rusttijden bepaalt ook dat chauffeurs per etmaal op zijn minst 9 uur aaneengesloten rust moeten houden. Daarnaast dienen chauffeurs per week op zijn minst 24 uur aaneengesloten rust te houden. Het komt daardoor geregeld voor dat een chauffeur tijdens zijn reis naar een parkeerplaats moet zoeken om in zijn voertuig te rusten (slapen). Dit doet zich vooral voor in het vervoer op lange afstanden, zoals het internationale vervoer.
Nadere info: T 0900 856 46 36 (10 cent p.m.) E
[email protected]
1
Colofon Hoewel dit infoblad met de meeste zorg is samengesteld, kan geen enkele aansprakelijkheid worden aanvaard voor eventuele onjuistheden of onvolkomenheden.
© 2012
2. Waar parkeren vrachtauto’s? Bij voorkeur gebeurt het parkeren op het eigen bedrijfsterrein. Maar soms kan dat niet, omdat er onvoldoende ruimte is. Daarnaast moet een chauffeur onderweg ook wel eens op zoek naar een geschikte parkeerplaats. Tabel 1 geeft aan dat er per type oorzaak in de praktijk verschillende locaties en termijnen worden gebruikt. Tabel 1 Voorbeelden locatie en duur naar oorzaak Reden Wachten
Locatie Op het laad/losterrein Langs de openbare weg, in de buurt van de laad/losplaats als op laad/losterrein geen plaats is
Duur Enige minuten
Om/afkoppelen
Maximaal enkele uren
Op bedrijventerrein langs de openbare weg Op parkeerterrein aan de rand van de stad
Pauzeren
Langs de openbare weg Op parkeerterreinen Op verzorgingsplaatsen
Drie kwartier tot een uur
Stallen
Meerdere uren tot meerdere dagen
Op het eigen bedrijventerrein Langs de openbare weg Op parkeerterreinen
Langs de openbare weg Op parkeerterreinen Op verzorgingsplaatsen
Meerdere uren tot 1 etmaal
Rusten
3. Welke regelgeving geldt er? Gemeenten hebben de bevoegdheid om een parkeerexcessenbepaling vast te stellen. Om een zekere mate van uniformiteit te waarborgen heeft de Vereniging van Nederlandse gemeenten (VNG) een aantal modelbepalingen opgesteld die in de APV kunnen worden opgenomen. In artikel 5.8 en 5.9 van deze model-APV is het volgende opgenomen: Artikel 5:8 Parkeren van grote voertuigen 1. Het is verboden een voertuig dat, met inbegrip van de lading, een lengte heeft van meer dan 6 meter of een hoogte van meer dan 2,4 meter te parkeren op een door het college aangewezen plaats, waar dit naar zijn oordeel schadelijk is voor het uiterlijk aanzien van de gemeente. 2. Het is verboden een voertuig dat, met inbegrip van de lading, een lengte heeft van meer dan 6 meter te parkeren op een door het college aangewezen weg, waar dit parkeren naar zijn oordeel buitensporig is met het oog op de verdeling van beschikbare parkeerruimte. 3. Het in het tweede lid gestelde verbod geldt niet op werkdagen van maandag tot en met vrijdag, dagelijks van 08.00 tot 18.00 uur. 4. Het college kan van de in het eerste en tweede lid gestelde verboden ontheffing verlenen. Artikel 5:9 Parkeren van uitzichtbelemmerende voertuigen 1. Het is verboden een voertuig dat, met inbegrip van lading, een lengte heeft van meer dan 6 meter of een hoogte van meer dan 2,4 meter, op de weg te parkeren bij een voor bewoning of ander dagelijks gebruik bestemd gebouw op zodanige wijze dat daardoor het uitzicht van bewoners of gebruikers vanuit dat gebouw op hinderlijke wijze wordt belemmerd of hun anderszins hinder of overlast wordt aangedaan.
2
2.
Het verbod geldt niet gedurende de tijd die nodig is voor en gebruikt wordt voor het uitvoeren van werkzaamheden waarvoor de aanwezigheid van het voertuig ter plaatse noodzakelijk is.
4. Wat voor voorzieningen zijn gewenst ? De verschillende redenen om ergens een vrachtauto te parkeren brengen ook een gevarieerde behoefte aan voorzieningen met zich mee. Uitgangspunt is dat iedere parkeerplaats voldoende licht en zicht heeft. Dat wil zeggen dat de verlichting voldoende is en dat de parkeerplaats goed zichtbaar is vanaf de openbare weg. Dat is van belang voor de verkeersveiligheid, maar ook met het oog op criminaliteit. In onderstaand schema is indicatief aangegeven welke voorzieningen op welke locaties belangrijk zijn. De exacte inrichting van een parkeerplaats zal in samenspraak tussen de belanghebbenden uitgewerkt moeten worden. Tabel 2 Voorzieningen parkeerplaatsen Gebruik
Wachten
Om-/ afkoppelen
Pauzeren
Stallen
Rusten
Kenmerken gebruikers Vaste gebruikersgroep Wisselende gebruikers
X X
X
X
Lokale chauffeurs
X X
Locatie Bedrijventerrein
X
Dichtbij bebouwde kom Dichtbij hoofdwegennet Goed zichtbaar vanaf de openbare weg
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Inrichting Verharding
X
Parkeerplaatsen personenauto’s
X
Parkeerplaatsen LZV’s
X
Parkeerplaatsen gevaarlijke stoffen (ADR)
X
X
X
X
X
X X
Veiligheid Verlichting Hek
X
X
X
X
X
(X)
(X)
(X)
X
X
X
(X)
X
X
Cameratoezicht (Politie) Surveillance
X
X X
X
Faciliteiten WC Wasgelegenheid
3
X
X X
Gebruik
Wachten
Om-/ afkoppelen
Pauzeren
Horecavoorzieningen Afvalbakken
Stallen
Rusten
X X
X
X
5. Wie zijn belanghebbenden? Bij het ontwerpen en aanleggen van een parkeerplaats voor vrachtauto’s is het raadzaam om de directe belanghebbenden erbij te betrekken. Om zo groot mogelijk draagvlak te krijgen is het nuttig dat de gemeente in overleg treedt met omwonenden, transportondernemers (eventueel via hun brancheorganisatie TLN) en andere belanghebbenden. Met het oog op het voorkomen van criminaliteit en vandalisme op de parkeerplek is het ook aan te bevelen de politie bij de besprekingen te betrekken.
Pas op voor criminaliteit De transportsector is vaak slachtoffer van criminaliteit. De grootste schadepost vormt de verdwijning van lading. De schade ontstaan door ladingdiefstallen wordt geschat op circa 350miljoen euro per jaar. Helaas worden vervoerders bij ladingdiefstallen vaak geconfronteerd met een hoog eigen risico en een gemaximeerde uitkering door de verzekeraar. De verzekeringsmaatschappijen stellen namelijk hoge eisen aan de vervoerder ten aanzien van de door hem in acht te nemen zorgvuldigheid. Uitkering bij schade is daardoor minder vanzelfsprekend. Het gevolg hiervan is dat de vervoerder steeds vaker geheel of gedeeltelijk voor de schade op moet draaien. Nu veel logistieke bedrijven de beveiliging van eigen panden en terreinen effectief hebben aangepakt, verplaatst de criminaliteit zich naar de openbare ruimte. Een goede inrichting van een parkeerplaats draagt bij aan het terugdringen van criminaliteit en de toename van veiligheidsgevoelens van de gebruiker. Regelmatige politiesurveillance helpt hierbij. Aansluiting bij Secure Lane – een systeem van intelligent cameratoezicht op parkeerplaatsen en bedrijventerreinen - wordt door TLN sterk aangeraden. Secure Lane zorgt voor uitstekende resultaten inzake veilig parkeren. Actief cameratoezicht betekent dat in de Regionale Toezicht Ruimte binnenkomende alarmen geverifieerd worden en dat periodiek video surveillance wordt uitgevoerd. In de gevallen dat er opvolging noodzakelijk is worden meldingen opgeschaald in de veiligheidsketen naar meldkamers van politie, brandweer en andere hulpdiensten. Op slimme en efficiënte wijze worden middelen ingezet en kan de politie effectiever en gericht handhaven. Voor ladingen met een hoog diefstalrisico verdient het aanbeveling om verdergaande organisatorische en technische beveiligingsmaatregelen te treffen. Aanbevelingen en suggesties worden gedaan in de brochure Actief tegen Criminaliteit van Transport en Logistiek Nederland (bestellingen via email
[email protected]).
4
Implementatieplan In zes stappen naar een goede parkeerplaats voor vrachtauto’s Stap 1 Inventarisatie behoefte In de eerste stap wordt de vraag naar parkeerplaatsen in kaart gebracht. Dat kan door de huidige situatie in kaart te brengen aan de hand van de volgende vragen: Staan er nu vrachtauto’s geparkeerd op de openbare weg? Is er overlast van geparkeerde vrachtauto’s? Waar, wanneer en hoeveel en welk type vrachtauto’s staan er geparkeerd? Wie zijn de eigenaren en wat is de lading in de geparkeerde vrachtauto’s? Stel daarnaast in de eerste stap waarom vrachtauto’s parkeren op deze locatie(s). Is het… …een wachtplaats voor laden/lossen, …om te rusten in het kader van rij- en rusttijden, …voor een overnachting thuis en/of …om een weekend thuis door te brengen. Om te zorgen voor draagvlak in het vervolgtraject is het aan te bevelen deze stap af te sluiten met een overleg met alle belanghebbenden. Doel van het overleg is de uitkomsten van de inventarisatie samen vast te stellen en mogelijke oplossingsrichtingen te verkennen. Stap 2 Verkennen oplossingsrichtingen Nadat de huidige situatie goed in kaart is gebracht (stap 1) kan worden begonnen met het uitwerken van oplossingsrichtingen. De aspecten die genoemd zijn in tabel 1 vormen daarbij een hulpmiddel. Daarnaast moet nagegaan worden of een locatie beschikbaar is. Als het nodig is om een speciale parkeerplaats aan te leggen, zijn verschillende opties mogelijk: Aanleg bij een benzinepomp. De exploitant beheert de locatie. Een plaatselijk (transport)bedrijf realiseert een parkeervoorziening op eigen grond. De gemeente regelt de vergunning en verwijst parkeerders naar de locatie. De gemeente (of gezamenlijke gemeenten) realiseert in eigen beheer een parkeerterrein en exploiteert dit zelf. In deze stap gaat het om het verkennen van oplossingen en het opstellen van de randvoorwaarden, zoals de aanwezige voorzieningen. In de vervolgstappen kan een definitieve locatiekeuze worden gemaakt en wordt het voorkeursalternatief verder uitgewerkt. Stap 3 Toetsen oplossingsrichtingen Bespreek oplossingsvarianten met de direct betrokkenen, zoals (transport)bedrijven (eventueel via TLN) en de omwonenden. Betrek hen bij het verder uitwerken van een kansrijke oplossing. Deze stap resulteert in een ‘bestek’ voor de parkeerplaats en een opsomming van de flankerende maatregelen. Bij flankerende maatregelen kan gedacht worden aan parkeerverboden op andere locaties en surveillance door politie. Lijkt een parkeerverbod in bepaalde omstandigheden noodzakelijk, dan kan de gemeente nog besluiten dit voor de hele gemeente af te kondigen of voor een deel daarvan. TLN adviseert in dit geval de modelbepalingen van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) te hanteren. TLN dringt erop aan dat de gemeente in dat geval wel voor een geschikt alternatief moet zorgen.
5
Stap 4 Ontwerp parkeerplaats Het bestek zoals dat is vastgesteld in stap 3 vormt het uitgangspunt voor het ontwerp van de parkeerplaats. In deze stap wordt de voorkeursvariant verder uitgewerkt in een gedetailleerd ontwerp van de parkeerplaats. Hierna worden voor diverse aspecten tips voor de verdere uitwerking gegeven. Enkele tips voor de inrichting van de parkeerplaats: Voldoende parkeerplaatsen voor vrachtauto’s. Voldoende manoeuvreerruimte voor vrachtauto’s. Vermijd – indien mogelijk – het achteruitrijden met vrachtauto’s. Voldoende ruimte voor personenauto’s van chauffeurs die met hun eigen auto komen. Maak een gescheiden doorgang voor aan- en afrijden verkeer, via aparte rijstroken bij gezamenlijke in- en uitrit. Zorg voor ordentelijk parkeren van voertuigen, bijvoorbeeld door het aanbrengen van parkeervakken. Verbied het parkeren van particuliere auto’s tussen vrachtauto’s. Neem maatregelen tegen criminaliteit, waarbij kan worden aangesloten bij de Europese ‘LABEL’-classificatie voor veilige vrachtautoparkeerplaatsen. Zie meer informatie op http://truckparkinglabel.eu/ Enkele tips ten aanzien van de bereikbaarheid van de parkeerplaats: Chauffeurs moeten de parkeerplaats ook op de fiets kunnen bereiken. Houdt rekening bij de situering van de parkeerplaats op een acceptabele reistijd per fiets. Terrein moet bereikbaar zijn met openbaar vervoer. Het terrein moet vanaf de hoofdwegen goed te bereiken zijn met zo min mogelijk overlast voor de omgeving. Voor het kort stallen van de aanhangwagens en wissellaadbakken is situering van de parkeerplaats aan de lokale logistieke route een pre. Enkele tips ten aanzien van de zichtbaarheid van de parkeerplaats: De locatie moet goed zichtbaar zijn, waardoor sociale controle mogelijk is. Zorg voor duidelijke bewegwijzering naar de parkeerplaats, in combinatie met aanbrengen verbodsborden waar niet mag worden geparkeerd. Enkele tips ten aanzien van efficiënt ruimtegebruik: Gezocht zou kunnen worden naar locaties die overdag voor andere doeleinden worden gebruikt. Bij parkmanagement op bedrijventerreinen kan de mogelijkheid van integratie met specifieke parkeerlocaties voor vrachtauto’s een optie zijn. Enkele tips ten aanzien van gevaarlijk stoffen: In het reglement VLG/ADR staan voorschriften met betrekking tot het parkeren van voertuigen beladen met gevaarlijke stoffen. De Inspectie Verkeer en Waterstaat (IVW) heeft daarvoor een informatieblad samengesteld, dat kan worden gedownload van www.ivw.nl. Enkele tips ten aanzien van financiën: Gemeenten mogen een parkeervergoeding vragen. Deze vergoeding moet wel redelijk zijn. Per slot van rekening is de gekozen oplossing in het algemeen belang. TLN vindt dat een passende vergoeding voor de vervoerder gelijk is aan die van de kostprijs van de parkeerlocatie, waarbij de afschrijving plaats vindt over een gangbare termijn. Onderzoek of uitbesteding aan een private instelling kan tot lagere exploitatielasten leiden. Daarbij kunnen andere vormen van dienstverlening worden aangeboden, zoals truckwash, reparatie/onderhoud of horeca. Enkele tips ten aanzien van juridische aangelegenheden: Stel voorwaarden aan het gebruik van de parkeerlocatie en leg deze vast in een stallingovereenkomst. Een modelovereenkomst is bij TLN verkrijgbaar. Leg mogelijkheden voor ontheffing van het parkeerverbod vooraf vast. Zoals in de situatie waarin de chauffeur herhaaldelijk de, ten behoeve van de lading, aanwezige installatie moet controleren. Een ontheffing kan voorwaarden bevatten ten aanzien van de afmetingen van de voertuigen, de nieuwe parkeerlocatie, de aan- en afrijroute naar de parkeerplaats.
6
Stap 5 Toetsen ontwerp Het definitieve ontwerp wordt ter toetsing voorgelegd aan het bedrijfsleven en andere direct betrokkenen. Daarbij komen ook de voorwaarden voor het gebruik van het parkeerterrein aan bod. Indien er overeenstemming is kan de formele procedure voor vergunningaanvraag doorlopen worden. Stap 6 Aanleg parkeerplaats Het is zover! De parkeerplaats kan aangelegd worden. Mocht de aanleg plaatsvinden op een locatie waar reeds vrachtauto’s geparkeerd staan zorg dan voor goede alternatieven.
Voorbeeld uit de praktijk: Parkeerabonnement prima oplossing ‘Transportbedrijven kunnen bij ons hun vrachtauto’s veilig stallen’, aldus Raymond Kuperus van Scania-dealer Garage Rinsma B.V. op het bedrijventerrein AZEVEN in Drachten. Het maakt niet uit welk merk. Iedereen is welkom. Het terrein is elektronisch beveiligd en alleen toegankelijk via een persoonlijke code. Daarmee kunnen ook de voertuigsleutels worden bewaard en afgegeven. Op het hekwerk staat 9.000 volt. Kuperus: ‘Rinsma zorgt op deze manier voor een hoge inbraakpreventie en dat voor slechts €870 euro per jaar voor een grote vrachtauto’.
7
Meer weten? Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de regionale beleidsadviseurs Ruimtelijke Ordening Verkeer en Vervoer (ROVV) van Transport en Logistiek Nederland: Regio Noord (Groningen, Friesland en Drenthe) Kantoor Drachten Tel. 088 4567 420 Mail
[email protected] Regio Oost (Overijssel, Gelderland, Flevoland Noord) Kantoor Apeldoorn Tel. 088 4567 450 Mail
[email protected] Regio Noord-West (Noord-Holland, Utrecht, Flevoland Zuid) Kantoor Zoetermeer Tel. 088 4567 187 Mail
[email protected] Regio West (Zuid-Holland, Zeeland) Kantoor Zoetermeer Tel. 088 4567 187 Mail
[email protected] Regio Zuid (Noord-Brabant, Limburg) Kantoor Breda Tel. 088 4567 550 Mail
[email protected]
8
