Voorwoord Het vorige Lantaerntje brachten we met ‘n presentje dat de laatste ochtenden al goed van pas kwam, vanwege de mist. We hopen dat jullie er ook veel plezier van zullen hebben. November was weer ‘n heerlijke zonnige maand. Na onze “schooiactie” hebben we, bij onze penningmeester in de tuin, heerlijk in de zon de opbrengst zitten tellen. Dat van genieten, van jullie gulle gave, ‘n lekker natje en droogje en de zon! De herdenking van de Schotse bevrijders, op D’n Distelberg, was ‘n waardig gebeuren, die ons er aan blijft herinneren dat we dankbaar en bewust moeten blijven dat vrijheid ‘n groot voorrecht is. D’n elfde van d’n elfde van d’n elfde werd hier door de jeugd gevierd, door de verkiezing van de Jeugdprinsengroep. Die Jeugdprinsengroep mocht al meteen de volgende avond optreden tijdens de Jeugdtonpraotavond. Dat was weer ‘n fantastische avond! Die avond mocht onze Fanfare optreden in de Speeldoos tijdens de show van “Ons kent ons” [van “Man bijt hond”]. Jammer dat die 2 mooi evenementen op dezelfde avond waren, want in onze gemeenschap zijn meerdere mensen die bij beide gelegenheden moesten en/of wilden zijn. Tot slot van deze maand kwam Sinterklaas aan in Cromvoirt en dat is en blijft ‘n feest voor jong en oud. Met die veelbelovende Sinterklaasavond in `t verschiet zeggen we…….. Geniet ervan! Voor meer informatie over ‘t Lantaerntje en Cromvoirt kunt u kijken op: www.lantaerntje.nl
‘t Lantaerntje
1
december 2011
In dit nummer:
Pagina
Wiste gij detjes
3
Doktersdiensten
4
Rondom de Lambertuskerk
5
Op de koffie bij
7
Stukske van Beth
9
Cromvoirtse Fanfare
11
De moeite werd
13
Bloemetje van de maand
14
Kalender
20
Gedicht
33
Pottenkijkers
34
M@ilig
35
Krabbel aan ...
36
De Brandweer
37
Tim Tingelmans
40
‘t Lantaerntje
2
december 2011
Wiste gij detjes Wiste gij dè: ♦ wij in Cromvoirt een hotel hebben … ♦ dit een écht konijnenhotel is (www.konijnenhotel.nl) ♦ bij ‘t jeugdtonpraoten het jonge talent zichzelf wederom heeft overtroffen! ♦ ‘t Lantaerntje zo goed gelezen wordt dat de redactie gewezen wordt op spelfouten ♦ dank daarvoor! ♦ wij blij zijn met de vele deuren die open gingen tijdens onze schooi-actie ♦ wij hopen op veel gekleurde fietszadels en droge billen! ♦ de paaltjes bij de Em-Te veel blikschade opleveren ♦ ‘t Lantaerntje ook in Australië gelezen wordt ♦ op zaterdag 3 maart 2012 Carnavalsvereniging D'n Overschot voorheen "De Bokkepielepappers" een reünie houdt t.b.v. hun 30-jarig bestaan. ♦ hierbij alle leden en oud-leden worden uitgenodigd om weer eens gezellig bij te babbelen. ♦ de schoorstenen weer goed schoon moeten zijn voor de Pieten
Sluitingsdatum kopij decembernummer 2011: E-mail: Uiterlijk vrijdag 16 december Handgeschreven: Uiterlijk woensdag 14 december
‘t Lantaerntje
3
december 2011
Doktersdiensten HUISARTSENPOST Tel.: 0900-8860 Huisartsenpost (HOV) Rijnstraat 4, 5215 EK 's-Hertogenbosch U kunt op de HOV terecht voor spoedeisende huisartsenhulp buiten praktijkuren tussen 17.00 en 08.00 uur en in de weekeinden en op feestdagen. Voordat u naar de huisartsenpost komt, dient u altijd eerst telefonisch een afspraak te maken. Route: Neem op de A2 afslag 21 Veghel/Helmond. Aan het eind van de afslag gaat u rechtsaf richting Den Bosch centrum. Na 1 km passeert u een kruispunt met stoplichten, u rijdt hier rechtdoor. Vervolgens slaat u rechtsaf en voegt u in op de Merwedeweg/ Lambooijbrug. U rijdt door tot de rotonde, neem daar de 3e afslag naar de Rijnstraat. In het 4e gebouw aan de rechterkant vindt u de HOV. DIENSTAPOTHEEK Voor spoedgevallen buiten openingstijden van uw apotheek kunt u terecht in de Jeroen Bosch Apotheek in de hal van het nieuwe Jeroen Bosch Ziekenhuis: Henri Dunantstraat 1, 5223 GZ 's-Hertogenbosch. Tel.: 073-553 59 99 Let op! Dit is een nieuw adres. Als uw navigatiesysteem het adres nog niet kent, geeft u in: Vlijmenseweg 10, 5223 GW 's-Hertogenbosch. UITLEENHULPMIDDELEN EN VERPLEEGARTIKELEN Uitleen Vught, Repelweg 8 dinsdag donderdag ‘t Lantaerntje
09.00 – 12.00 uur 13.00 – 16.00 uur 4
december 2011
Rondom de Lambertuskerk ADVENT De Advent is de tijd van voorbereiding op het kerstfeest; de tijd waarin de komst en wederkomst van Jezus Christus wordt verwacht. Omdat het Latijnse woord voor 'komst' of 'het komen' 'adventus' is, worden de vier weken vóór Kerstmis 'Advent' genoemd. Het woord 'advent' is afgeleid van het Latijn: adventus (= komst, er aan komen) en advenire (= naartoe komen). Letterlijk betekent Advent: God komt naar ons toe. De Advent heeft in de liturgie een dubbel karakter: Het is de voorbereidingstijd op het Kerstfeest, de geboorte van Jezus Christus ruim 2000 jaar geleden. Ook is de Advent de periode van verwachting van Jezus' wederkomst op het einde der tijden, wanneer God alles in allen zal zijn. De Advent omvat ongeveer vier weken en begint op zondag vier weken voor Kerstmis. Dit jaar wordt de eerste zondag van de Advent gevierd op 27 november. ZITPLAATSEN TIJDENS DE NACHTMIS Voor senioren is het mogelijk om een plaats te reserveren tijdens de nachtmis. Wilt u zeker zijn van een plek vooraan in de kerk, dan kunt u dit laten weten door u persoonlijk op te geven op het parochiecentrum, op vrijdagmorgen. Bellen naar het parochiecentrum kan natuurlijk ook. Bij geen gehoor kunt u de voicemail inspreken. VIERINGEN RONDOM KERSTMIS Zaterdag 24-12 21.00 uur Nachtmis Zondag 25-12 09.30 uur Hoogfeest Kerstmis Op maandag 26 december is er geen viering in onze kerk. KERSTCONCERT Op zondag 18 december 2010 vindt in onze kerk een kerstconcert plaats. Wij nodigen u van harte uit om dit concert bij te wonen in onze prachtig versierde kerk. Aanvang: 19.00 uur. (Vervolg op pagina 6)
‘t Lantaerntje
5
december 2011
HUWELIJK Wij feliciteren Kim Zenhorst en Jochem van Lent van harte met hun huwelijk dat op 11-11-2011 in onze kerk ingezegend werd. Veel geluk in de toekomst! PAROCHIECENTRUM CROMVOIRT, Kerkweg 1, 5266 BA CROMVOIRT, 0411-641216, www.parochieedithstein.nl Geopend: elke vrijdag van 9.30 – 11.30 uur
Liefdewerk oud papier Lieve mensen van Cromvoirt en de Distelberg. Zoveel leuke reacties als we langs de deur komen met ’t Lantaerntje. En we komen nog wel om geld vragen. Ondanks crisis, recessie en bezuinigingen werden wij weer hartelijk ontvangen en heeft u ons goed bedacht. Het is altijd weer fijn om te horen dat ’t Lantaerntje graag gelezen wordt. Wij doen het allemaal met veel plezier, iedere maand weer. ’t Lantaerntje is een van die dingen die ons dorp iets eigens geven, een van de vele dingen die hier met vrijwilligers tot stand komen. Zoals men zegt: liefdewerk oud papier. Maar in ons geval is het wel liefdewerk nieuw papier dat gekocht moet worden. En 500 Lantaerntjes iedere maand is een hele berg papier. Dan moet het nog bedrukt worden. Papier, kaftjes, inkt, masters, nietjes. Een machine die onderhoud en soms reparaties nodig heeft. Dat kost geld. U weet dat we een eigen stencil/drukmachine hebben die op de Leijdraad mag staan, waar wij elke maand onze rondjes lopen om van al die losse blaadjes 500 boekjes te maken; dat is veel goedkoper dan uitbesteden bij een drukker en dat is dus liefdewerk, ook het rondbrengen en schrijven. Nu heeft onze machine al heel veel blaadjes gedraaid en zal op een gegeven moment vervangen moeten worden. Daar sparen wij voor. En daarom is het dus dat langs de deur komen. Met de “schooiactie”, het geld van de advertenties en de opbrengst van de dienstenveiling op het Nieuwjaarstreffen kunnen we ons altijd redden. We hebben geen subsidie nodig en daar zijn we trots op. ’t Lantaerntje is vóór ons allemaal en dóór ons allemaal. Wij danken iedereen heel hartelijk voor zijn of haar bijdrage!! Als kleine attentie onzerzijds hebben wij ervoor gezorgd dat u niet meer op een nat zadel hoeft te gaan zitten. Kan ook worden gebruikt als douchemuts en/of regenkapje. Wie nog een andere leuke bestemming weet mag het zeggen, een ludieke foto wordt geplaatst! ‘t Lantaerntje
6
december 2011
Op de koffie bij Deze maand brengt de “op de koffie bij” ons naar de Distelberg en wel naar Johan op ’t Hof. Johan woont sinds 2000 aan de Nieuwkuijkseweg samen met Julia Gubbels. Ze hebben elkaar in ‘s -Hertogenbosch leren kennen en zijn in Tilburg samen gaan wonen. Toen de woning naast het ouderlijk huis van Julia te koop kwam, hoefde ze niet lang na te denken en hebben de woning gekocht. Na wat verbouwingen hebben ze een prachtige woning gekregen op een mooi landelijk plekje. Hier is ook hun dochter Nova geboren. Johan heeft sinds augustus een eigen autorijschool en hij wil zich hiermee graag voorstellen aan de mensen van Cromvoirt en de Distelberg. Johan is geboren in ’s-Hertogenbosch. Na zijn middelbare schoolopleiding ging hij aan de slag bij het bedrijf de Jong in Elshout als scheepsstoffeerder. Hij moest daar hele luxe jachten stofferen. Maar vanwege de recessie liep de verkoop van deze jachten sterk terug en werden er bij het bedrijf mensen ontslagen waaronder ook Johan. Hij vond een nieuwe baan en ging aan de slag bij een botenbedrijf in de buurt van Amsterdam met nòg luxere en duurdere boten. Vanwege de lange reistijd (3 uur in de spits) besloot hij iets anders te gaan doen. Via een kennis die een rijschool had werd zijn interesse hierin gewekt. Hij ging een opleiding voor rijinstructeur volgen aan de verkeersacademie in Eindhoven. Omdat hij vanwege zijn werk maar één keer per week naar school kon duurde deze opleiding 1 jaar. Om rijinstructeur te worden moest hij 3 theorie en 2 praktijkexamens afleggen. Na het examen moest er ook nog 40 uur stage gelopen worden. Daarna volgde het eindexamen. Hij slaagde hiervoor en kon dus beginnen met een rijschool. Per 1 augustus jl. is hij hiermee gestart. Zijn eerste rijles vond hij best spannend. Op onze vraag wat hij nu zo leuk vind aan het lesgeven, was zijn antwoord “het omgaan en het samenwerken met de jeugd die hij hiermee een goede rijopvoeding hoopt mee te geven”. Johan zei: “hiermee had ik tien jaar eerder moeten beginnen”. (Vervolg op pagina 8)
‘t Lantaerntje
7
december 2011
Er is in de loop der jaren erg veel veranderd wat betreft het halen van je rijbewijs. Er is een nieuwe wetgeving gekomen nl. Two to Drive. Dat betekent dat je vanaf 1 november jl. je rijbewijs mag halen met 17 jaar. Maar tot je 18e jaar moet je begeleid rijden met een coach. Deze coach moet minimaal 27 jaar of ouder zijn met 5 jaar rijervaring. De coach mag ook niet onder invloed zijn van alcohol, dus de jeugdige chauffeur kan niet ingezet worden als BOB. In deze korte tijd heeft Johan al een mooi aantal leerlingen die bij hem les krijgen. De rijlessen duren 60 minuten en kosten € 40,00 per les. Volgens de statistieken heeft de gemiddelde leerling 40 à 45 lessen nodig alvorens het examen afgelegd kan worden. Nieuwe leerlingen zijn natuurlijk van harte welkom. Johan heeft dit jaar nog een leuke aanbieding: bij aanmelding voor 1 januari 2012 zijn de eerste 10 lessen € 30,00. Het theorieboek krijgt iedereen gratis bij aanmelding. Kijk voor meer informatie op zijn website: www.autorijschoolhelvoirt.nl. Dus wil je graag lessen in een mooie zwarte volkswagen Polo, neem dan contact op met Johan. Johan bedankt voor de koffie en wij wensen je heel veel succes met je nieuwe uitdaging. Wij hopen dat je nog veel jeugdige (en natuurlijk ook de eventueel wat oudere) het goede en sociale rijgedrag kunt aanleren. Twee koffieleuten met jarenlange rijervaring.
‘t Lantaerntje
8
december 2011
Stukske van Beth In mijn jeugd hadden wij een grote tuin, en als je dan naar achteren liep, door de poort dan stond je op de Hoge Akker. Onze vader had daar achter, je moest dan eerst naar links, dan naar rechts de Zandlei over en dan weer links, een stuk land liggen, de Hoef. Daar verbouwde hij voor de hele winter aardappelen en wortelen voor ons gezin. Ook had hij er mangelwortelen en rogge staan. Als er wat geoogst moest worden, ging ons vader al vroeg naar de Hoef, en als wij uit school kwamen, gingen wij er ook naar toe, met de kruiwagen, en de stootkar (duwwagen) en brachten zo de aardappelen, wortelen en mangelwortelen naar huis. Meestal hadden wij klompen aan, en als die vol zand zaten, gingen ze uit, even uitschudden en weer verder, dat ging zo tot het donker werd. Geen wonder dat we 's nachts goed konden slapen. De rogge werd met een zicht, dat was een kleine zeis met korte steel en sikkel gemaaid, garve voor garve, en wij moesten die opbinden met een aparte knoop van strohalmen. Je handen deden er zeer van. Ons moeder zei dan: “daor kredde steirke haand van!” en ik geloof dat ze gelijk had. Als beloning kregen we dan een extra ei bij ons brood. Heel veel kinderen moesten thuis mee helpen en dat was toendertijd heel gewoon. Als de oogst van het land was, gingen wij alles wat droog was en niet als veevoer gebruikt werd opstoken, gewoon op het land. Alles werd op een hoop gegooid, krant en lucifers mee en stoken maar, wat een vrijheid. Vuilniswagens waren er toen niet in Cromvoirt en als wij zaterdags rondom alles opgeharkt hadden, gingen we steevast alles opstoken wat maar branden kon. Als je nu op je eigen land een klein vuurtje maakt, krijg je meteen een boete aan je broek. En het is niet alleen stoken maar overal mee. Gisterenavond toen ik naar het nieuws keek op SBS6, hoorde ik dat een man een boete kreeg van 180 Euro omdat hij een appelkroostje uit zijn auto gooide. Natuurlijk mag dat niet maar er zijn gevaarlijkere dingen. Deze week zag ik dat hier in de bocht van de weg bijna een man werd aangereden door een bellende automobilist en dat is wel gevaarlijk! (Vervolg op pagina 10)
‘t Lantaerntje
9
december 2011
Even terug naar ons land op de Hoge Akker, daar liep de Lei langs. Zondags gingen er dikwijls een stel jongens uit het dorp naar toe, die hadden een weddenschap wie het verste in de Lei kon plassen. De jeugd was daar zoet mee zonder dat anderen er last van hadden. Onze kleinzoon kwam pas op een avond van het voetballen af en die moest ook nodig. Even een rustig plaatsje opzoeken, netjes tegen een heg. Of ze op hem stonden te wachten. De politie kwam en hij kreeg een boete van 100 Euro, terwijl ze een brommer die zonder licht reed gewoon door lieten rijden. Wat is gevaarlijker? Ik weet dat plassen in het openbaar of binnen de bebouwde kom buiten een daarvoor bestemde inrichting/plaats op of aan de weg, zijn natuurlijke behoefte doen, zoals het op het proces verbaal stond, niet mag en dat het onsmakelijk is, maar 100 Euro?!!! Daar moet hij toch weer een aantal dagen hard voor werken, een duur lesje!!! Gelukkig had hij een goeie sponsor!!!! Beth
Oproep Wie heeft er restjes wol voor ons? Wij willen dit gebruiken voor het knutselen tijdens het Nieuwjaarstreffen! Dit mag door de brievenbus (St. Lambertusstraat 102) of aan de poort hangen. Onze dank is groot! De redactie ‘t Lantaerntje
10
december 2011
Cromvoirtse Fanfare Het is bijna zover, de Sint is weer in het land. De Pieten zijn al volop bezig op daken te klimmen en schoenen te vullen, verlanglijstjes worden gemaakt en o… wat zijn de kinderen braaf! Aan ons was wederom de eer te beurt gevallen de Goedheiligman in te halen, naar de kerk te brengen en het feest met muziek op te luisteren. Met een hele stoet kinderen er achteraan door het dorp, wat een feest is het, ieder jaar weer! Die dag hadden we een druk programma, voorafgaand aan de Sint mochten we de “Heerenzitting” in Tilburg muzikaal begeleiden naar 013. Het begin van het Carnavalsseizoen, ook in Cromvoirt is het begin weer gemaakt met het jeugdtonproaten rond 11-11. Op zaterdag 12 november had de Fanfare een rolletje in de Revue van “Man Bijt Hond’ in de Speeldoos. Voor aanvang van de voorstelling eerst repeteren met de rest van de cast. We konden zelf ook meegenieten van de Revue in de zaal en op het einde speelden we mee. Een hartstikke leuke avond, zowel wat betreft het kijken als het meedoen. We hebben er zelf zeker net zoveel plezier in gehad als het publiek. Op 11 december verzorgen al onze slagwerkers, slagwerkgroep en leerlingen, een uitwisselingsconcert met de slagwerkers uit Rosmalen, aanvang 11.00 uur op Camping “De Vondst”. Iedereen is natuurlijk van harte welkom voor een levendige muzikale besteding van de zondagmorgen. En dan zijn we toe aan ons laatste concert van het jaar: het Kerstconcert! (Vervolg op pagina 12)
‘t Lantaerntje
11
december 2011
Dat wordt heel speciaal dit jaar. Het koor en Fanfare verzorgen samen een concert in de kerk. Als soliste zal de in Vught woonachtige operazangeres Ariane Kievits Hofman optreden. Ariane Kievits is geboren en getogen in Den Haag. Na een aantal jaren werkzaam te zijn geweest in de P.R. besluit zij haar hart te volgen en start met een klassieke zangstudie. In 1999 debuteerde zij als soliste in de opera Mefistole van A. Boito. Naast opera is Ariane ook regelmatig te horen als soliste in het oratoriumrepertoire. Wilt u iets meer over haar weten: www.arianekievits.nl . Wij nodigen u allen van harte uit om met ons en het koor in Kerstsfeer te komen: Zondag 18 december om 19.00 uur in de kerk. Tot dan!
Culinaire tip
Probeer eens bij de wortelstamppot de aardappelen te vervangen met pastinaken. Dan heb je de originele smaak van vroeger. Lekker bij wildgerechten en bloedworst.
‘t Lantaerntje
12
december 2011
De moeite werd In Memoriam Guus 3-12-1997 19-10-2011 Onze Guus waar onzen Hond Van top tot teen super gezond Mèr den ouwe dag kwaam mee gebreke En dè waar te veul zo is gebleeke Al lang ging ut poepen nie zo goed Waor ie elke dag un pilleke vur moet Ôk ut luisteren ging verloren Ès gu riept kon ie zich er nie ôn store Mèr ut ergste waar, dè dee verdriet dèttie alles màr lopen liet Daor konde we nie mee geskore zèn Ut waar te veul wèèrk vur mèn Dun hille dag mee unne dweil er achter aon Dè kon zo nie langer durgaon We han al heel gauw in de gaote Dèmme um mèr in moesten laote slaope Mèr ôk dè valt nie zo mee We waren er aon gehecht wij twee Ik haj um vruger al gehad Mee zes weken uit de nest gevat Hij kwaam oorspronkelijk van over de maos vandaon Ut ras dè waar nie nao te gaon Wè fox, wè spaniel en ôk Keeshond zaat er in Dè zaagde hoe dèttie zunne stèrt op zun rugske lin Ut waor allemol goedhèd wètter in zaat En toch hattie ok veul pit, niks kwaod Ut waar lange tèèd munne held Vur de radio heb ik veul over um verteld We hebben um nou alleen op un schilderijke staon Want ut is mee onzen Guus gedaon CV ‘t Lantaerntje
13
december 2011
Bloemetje van de maand “Het bloemetje van de maand” wordt gesponsord door Yolanda van den Bersselaar en wordt gegeven aan iemand die het verdient. Dat hoeft niet altijd een serieuze of grootse reden te hebben, maar dat mag ook een ludieke of gekke reden zijn. Dus vindt u dat iemand “het bloemetje van de maand” verdient, laat het ons dan weten.
Deze maand gaat het bloemetje naar:
Sanne Leyn
omdat ze op onverklaarbare wijze door de tafel is gezakt bij ‘t Wapen ...
‘t Lantaerntje
14
december 2011
Ingekomen Lieve mensen, Bedankt!!! Voor alle kaarten, bloemen en cadeaus bij ons 50 jarig huwelijk.
Jos en Mia van Broekhoven
‘t Lantaerntje
15
december 2011
Ingekomen Natuurwerkgroep Natuur, gezondheid, versteviging van de onderlinge band, financiën, dat zijn de kernwoorden waarover wij het deze keer even met jullie willen hebben. Zoals bekend hebben wij binnen de Natuurgroep Gestel een seniorenwandelgroep en een jeugdnatuurgroep met veel succes ingesteld. Nu zien wij ook een mogelijkheid om er nog een tak aan toe te voegen. Wij zijn er zeker van dat er leden (maar ook nietleden) te vinden zijn die zin en tijd kunnen vrij maken om zo nu en dan in de natuur actief bezig te zijn in samenwerking met of soms onder leiding van mensen van het Brabants Landschap. Wij vinden namelijk dat wat in omringende plaatsen als Boxtel en Schijndel in de loop van de jaren een succes gebleken is, ook in onze gemeente zou moeten kunnen. Te denken valt bij voorbeeld aan het uitsteken van opslag van diverse jonge boompjes op plekken waar ze niet thuis horen, aan het knotten van wilgen, wegslepen en opstapelen van wilgentakken, aan het planten van jonge bomen of struiken, wellicht aan het vlechten van heggen. Deze werkzaamheden hebben dus alles te maken met zorg voor de natuur maar ook zorg voor jezelf want je blijft bij dat werk fit en gezond! Daarnaast versterk je de onderlinge band. Aan het eind van zo’n werkochtend is er uiteraard koffie en kunnen we even napraten en verdere plannen (werk en locatie) bespreken. Wie zich wil aanmelden om eens de handen uit de mouwen te steken is van harte uitgenodigd om zich bij Michel van de Langenberg tel: 0622432941 op te geven.
‘t Lantaerntje
16
december 2011
Ingekomen Herinneringen op papier zetten… Cursus 'Schrijven over vroeger' in het BHIC, locatie Den Bosch Bij het ouder worden komen steeds meer herinneringen boven. Veel mensen vinden het waardevol daarover te schrijven, voor zichzelf of voor hun (klein)kinderen. Na vier succesvolle jaren in Grave, biedt het BHIC nu ook op zijn locatie in ’s-Hertogenbosch de cursus ’Schrijven over vroeger’ aan. Deze bestaat uit 6 bijeenkomsten van 2 uur en start in januari 2012. Opschrijven van herinneringen De cursus is voor iedereen die het leuk vindt over vroeger te schrijven. In de cursus krijgt u tips en adviezen voor het opschrijven van uw herinneringen. Zo vindt u o.a. uw eigen antwoorden op onder meer de volgende vragen: Waarom schrijft u en voor wie? Hoe wilt u het verhaal opbouwen? Welke onderwerpen wilt u behandelen? In de bijeenkomsten krijgt u korte schrijfoefeningen en opdrachten om thuis aan te werken. Een mooi onderdeel is het luisteren naar elkaars teksten. Als u uw tekst voorleest, krijgt u tips van de docent en de andere cursisten. De verhalen van anderen zijn vaak weer een inspiratiebron om verder te schrijven. U ontdekt een eigen manier van werken en schrijven, waar u na de cursus mee verder kunt. Het belangrijkste verhaal Docent van de cursus is Monica Boschman, auteur van 'Het belangrijkste verhaal'. Dat is een boek vol tips, voorbeelden en oefeningen voor mensen die hun herinneringen op papier willen zetten. Meer informatie over dat boek staat op www.hetbelangrijksteverhaal.nl. (Vervolg op pagina 18)
‘t Lantaerntje
17
december 2011
Praktische informatie De cursus omvat zes lessen op maandagmiddag van 13.30 – 15.30 uur (data: 16 en 30 januari, 13 en 27 februari en 12 en 26 maart 2012). De deelnamekosten bedragen € 70,- (inclusief het boek ‘Het belangrijkste verhaal’). Aan de cursus kunnen maximaal 12 mensen deelnemen. De volgorde van aanmelding is bepalend voor deelname. De cursus vindt plaats in het BHIC (de Citadel), Zuid-Willemsvaart 2, ’s-Hertogenbosch (routebeschrijving:www.bhic.nl/route). Belangstellenden kunnen zich nu al telefonisch aanmelden voor deze cursus, tel. (073) 681 85 00 of per e-mail:
[email protected]. Voor inhoudelijke informatie kunt u contact opnemen met Marilou Nillesen, tel. (073) 681 85 00.
Ingekomen let op
let op
let op
Ook dit jaar is de kaartverkoop van het tonpraten weer tijdens het Nieuwjaarstreffen om 14.00 uur zet vast in je agenda!!!!
‘t Lantaerntje
18
december 2011
Ingekomen Beste ouders, Op zondag 15 april 2012 om 11.00 uur vindt in de St. Lambertuskerk de viering plaats van de Eerste Heilige Communie. Hieraan voorafgaand zal een kennismakingsviering plaatsvinden: de datum van deze viering wordt nog bekend gemaakt. De kinderen van groep 3 en 4 worden uitgenodigd deel te nemen. Mocht Uw zoon/dochter niet in Cromvoirt naar school gaan en wilt U hem/haar graag mee laten doen met de voorbereiding en de Communie, neem dan contact op met: Henriëtte Schuurmans-van Oijen
[email protected] 0411-643163 De ouders van de kinderen uit groep 3 en 4 ontvangen binnenkort een uitnodiging voor een informatieavond op BS De Leijdraad.
‘t Lantaerntje
19
december 2011
D e c e m b e r
2 0 1 1
1 2 3 4 5
Pakjesavond
6
Sinterklaas jarig
7
Slipjacht
8 9 10 11 Concert slagwerkgroepen De Vondst 12 13 Prijskaarten Senioren 14 15 16 Inleveren kopij ‘t Lantaerntje 17 18 Kerstconcert Fanfare en Koor 19 20 21 22 Kerstviering Senioren bij ‘t Wapen om 14.00 uur 23 24 Kerstavond 25 Eerste Kerstdag 26 Tweede Kerstdag 27 28 29 30 31 Oudjaarsavond. Fanfare bakt oliebollen ‘t Lantaerntje
20
december 2011
J a n u a r i
1
2 0 1 2
Nieuwjaarsdag
2 3 4 5 6
Driekoningen
7 8
Nieuwjaarstreffen
9 10 Kaarten voor leden van de seniorenclub 13.30 uur 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Tonpraoten 21 Tonpraoten 22 23 24 25 Spel en knutselmiddag Battle Axe 26 27 28 29 30 31 ‘t Lantaerntje
21
december 2011
Ingekomen Reacties studiezaalbezoekers leiden tot aanpassing openingstijden Het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) heeft alsnog besloten om ook in 2012 de studiezalen gewoon vanaf 9.00 uur open te blijven stellen voor het publiek op beide vestigingen (Den Bosch en Grave). Met dit besluit wordt het doel van het BHIC om de openingstijden aan te passen nog steeds bereikt, namelijk het vinden van een nieuwe balans tussen dienstverlening op studiezalen en digitale dienstverlening. Maar bovendien komt deze nieuwe aanpassing tegemoet aan een belangrijke wens van de studiezaalbezoekers. In oktober 2011 maakte het BHIC bekend dat het met ingang van januari 2012 de openingstijden gaat aanpassen. Naar aanleiding daarvan zijn er tijdens speciale info-uurtjes, op de studiezalen, maar ook langs de digitale weg veel gesprekken gevoerd met bezoekers over wat dit voor hen betekent. Op basis van alle gesprekken en reacties is duidelijk geworden waar de grootste knelpunten voor de bezoekers zitten. Het grootste knelpunt bleek het uur te zijn dat de studiezalen ’s ochtends later open zouden gaan, om 10.00 uur in plaats van 9.00 uur. Het BHIC wil graag tegemoet komen aan de problemen die het later opengaan voor veel bezoekers met zich mee zouden brengen. Daarom is alsnog besloten om ook in 2012 de studiezalen gewoon al vanaf 9.00 uur open te blijven stellen voor publiek. De precieze tijden per 1 januari 2012 worden nu als volgt:
(Vervolg op pagina 23)
‘t Lantaerntje
22
december 2011
Maandag gesloten Dinsdag 9.00 - 16.00 uur Woensdag 9.00 - 16.00 uur Donderdag 9.00 - 16.00 uur Vrijdag gesloten Zaterdag 9.00 - 16.00 uur (in principe iedere 1e zaterdag van de maand, alleen in Den Bosch)
Ingekomen Tip voor Sinterklaas en de Kerstman. Wist U dat wij hele leuke, originele kado'tjes hebben, in iedere prijsklasse". Alles "Made in Cromvoirt". Openingstijden: november en december * donderdag,vrijdag en zaterdag van 10-5 uur. * Als het bordje open er staat. ♦ Of anders gewoon even bellen voor een afspraak. ♦
Tesserae Studio, St. Lambertusstr. 65, Cromvoirt. 0411-642615
‘t Lantaerntje
23
december 2011
Ingekomen Verhalenwedstrijd Verkiezing: Welk ‘waterverhaal’ vindt u het beste? Stem mee! Naar aanleiding van de nieuwe virtuele Brabantse Waterkaart (www.bhic.nl/waterkaart) heeft het BHIC iedereen uitgenodigd om zijn of haar persoonlijke herinnering aan Brabants water op te schrijven in een verhaal van maximaal 500 woorden. Een flink aantal mensen heeft op die oproep gereageerd met een verhaal. Er zijn er 24 ingezonden en ook nog eens drie gedichten. Die verhalen hebben de afgelopen periode online gestaan. Net zoals water de geschiedenis van onze provincie deels heeft bepaald, blijkt het ook op allerlei manieren een rol gespeeld te hebben in de persoonlijke geschiedenis van mensen. En die mensen kunnen dat ook mooi opschrijven. Begin november heeft een kleine jury de drie beste verhalen geselecteerd. Dat was nog niet zo makkelijk, want het algehele niveau was hoog! Drie verhalen sprongen er voor de jury bijzonder uit. Dat zijn: “1963, Bernese Veer” van Doré van Halder, “IJzeren Man” van Toon Rieter en “Zandzakken op de zomerkade” van Maarten Helmich. Het oordeel over welk van deze drie verhalen het allerbeste is, is nu aan het publiek. Op www.bhic.nl/verhalenwedstrijd vindt u een stemformulier, waarmee u uw stem kan uitbrengen op het verhaal van uw voorkeur. De verkiezing loopt tot en met 30 november 2011. De winnaar zal op de Brabantse Waterkaart bekend worden gemaakt. “Even op de foto”, zullen deze kinderen gedacht hebben. De foto is genomen rond 1920 in recreatieplas De IJzeren Man in Vught en geeft een duidelijk beeld van de badmode in die tijd.
‘t Lantaerntje
24
december 2011
Ingekomen 20 jarig bestaan van “De Cromvoirtse Dansvrienden” Het is dit jaar 20 jaar geleden dat onze club is opgericht en wel ter ere van het 40-jarig priesterfeest van onze, helaas overleden, pastoor Janus de Jong. Het hele dorp heeft daar destijds met volle overgave aan meegedaan Wij zijn als club nog steeds bezig met de hobby waarmee toen een paar enthousiaste Cromvoirtenaren zijn begonnen. En bij een jubileum hoort een feest. We hebben dit gevierd met een uitstapje naar het hoge noorden van ons land en wel naar het 46e internationale dansfestival “Op Roakeldais” in Warffum. Het laatste weekend van juni zijn we daar naar toe geweest, helaas niet met alle leden want er waren een paar die niet meekonden. We hebben een buitengewoon leuk weekend gehad. We zijn donderdag 30 juni op eigen gelegenheid vertrokken naar Uithuizermeeden waar we gedurende deze dagen zouden verblijven en wel in Boertel Lentemaheerd, wat een zeer comfortabel en prettig verblijf was. We kunnen daar nog een hele lofzang over houden maar dat gaat te ver. Ieder heeft dit op zijn eigen wijze beleefd en met name het slapen in een bedstee door Ans en Jan de Ruijter. We zijn zowel op donderdagavond, vrijdagmiddag en –avond als zaterdagmiddag en –avond naar het volksdansfestival geweest waar we optredens hebben bewonderd van vele mooie buitenlandse groepen uit Albanië, Brazilië, Hongarije, Ierland, Indonesië, Italië, Mexico, Paaseiland, Slowakije en een optreden van een Nederlandse groep uit Groningen. Het waren afwisselende optredens waarbij de een natuurlijk mooier is dan de ander. (Vervolg op pagina 26)
‘t Lantaerntje
25
december 2011
De overige vrije uren zijn op uiteenlopende manieren ingevuld maar iedereen is wel aan zijn trekken gekomen. Voor de verzorging van de inwendige mens was natuurlijk het ontbijt op de Lentemaheerd van buitengewone kwaliteit en we hebben natuurlijk ook met z’n allen lekker buiten de deur gegeten met een barbecue in “De Oude Smidse” in Westernieland en de “chinees” in Warffum. Ook de soep met broodjes op de donderdag bij aankomst is door iedereen met smaak verorberd. En na 3 gezellige dagen met z’n allen zijn we op de zondag weer huiswaarts gekeerd met uitzondering van onze camperaars in de club, die het nodig vonden om er nog maar enkele vakantiedagen bij aan te knopen maar daarvoor heb je natuurlijk op een camper. Al met al kunnen we zeggen dat we een geslaagde invulling hebben gegeven aan ons 20 jarig bestaan.
‘t Lantaerntje
26
december 2011
Ingekomen Beste dorpsgenoten, waarde Kneutergatters, Op 1 oktober hebben we ons 33-jarig jubileum gevierd. We kijken daar met veel genoegen op terug. Van te voren hoop je natuurlijk op een fijne middag en avond, en vorm je je daar een beeld van. Toch waren we verrast door de grote belangstelling, de vriendelijke woorden en de prachtige en soms zeer toepasselijke cadeaus. Heel hartelijk dank daarvoor. Het was een zonovergoten middag waarop we vele gasten uit Kneutergat en daarbuiten hebben mogen begroeten op de receptie. Onze burgemeester had zijn beste pak aangetrokken en roemde in zijn toespraak de saamhorigheid in ons dorp. Ook de kleinere Kneutergattertjes waren van de partij. Zij hebben in een hoogwerker Kneutergat van boven kunnen bewonderen, net alsof ze de jeugdprins waren. Onze oude, vertrouwde Kneuter was voor de gelegenheid uit zijn zomerslaap ontwaakt, en stond trots met een tros ballonnen in zijn hand van het geheel te genieten. Later op de avond hebben we een heerlijk feest gehad in de grote zaal. De beentjes gingen goed los op de dansvloer. Om elf minuten over 3 was het helaas voorbij en ging het licht uit. Naar het schijnt was het toen voor sommigen nog niet genoeg en is het feest elders nog enthousiast doorgevierd. Nogmaals heel hartelijk dank aan iedereen. Het was een mooi jubileum dat bewijst dat we in ons dorp iets heel speciaals met elkaar hebben. Wij als Kneuters zijn nu extra gemotiveerd om de komende carnaval er weer een spetterend festijn van te maken. Tot dan! Met Kneutergatse groet, De Kneuters
‘t Lantaerntje
27
december 2011
Ingekomen
‘t Lantaerntje
28
december 2011
‘t Lantaerntje
29
december 2011
Ingekomen Op zondag 18 december a.s. presenteren de Cromvoirtse fanfare en het gemengd koor Sint Lambertus een concert in de sfeer van kerst. We hebben dit jaar tevens de medewerking van een professionele mezzo sopraan, Ariane Kievits. Zij trad reeds op in diverse operarollen in binnen en buitenland. Zij zal diverse solo’s zingen onder begeleiding van het koor , alsook van de fanfare. Tegen die tijd informeren wij u over de nauwkeurige inhoud van dit bijzondere concert. Het vindt plaats in de Sint Lambertuskerk in Cromvoirt en begint om 19.00 u. De toegang is gratis.
‘t Lantaerntje
30
december 2011
Ingekomen Jeugdtonpraten en prinsesinstallatie groot succes!! Het is zaterdagavond 12 november 18.45. Achter de schermen is het een drukte van jewelste. De grimeurs zijn bezig met de schmink, de toneelmeesters en de presentatoren nemen de laatste details door. Daar tussendoor lopen gespannen kinderen rond, zenuwachtig voor een eerste of voor sommige zelfs wel vierde keer op het podium. Gelukkig voor hen en het publiek kunnen we nu zeggen dat het een groot succes was. De avond begon met een stel rare Amerikanen oftewel Burt en Ronald die de avond openden. Met een onvervalst Amerikaans accent kondigden ze iedereen aan. Met als eerste de Dansmariekes. Wat zijn we blij dat ze er ook dit jaar weer bij zijn! en wat hebben ze een talent! en wat kunnen die benen hoog! Na het optreden van de dansmariekes kwam de prinses en haar gevolg zich voorstellen. De prinses was 11 november gekozen en had meteen de dag daarna haar vuurdoop. Maar wat ging het goed!! de Prinsengroep bestaat dit jaar uit Anne Slegers, Froukje Peijenburg, Dave Welters, Bart Cales, Thijs Roelofs, Filipa Junqueira Silva en Lotte Roelofs. Deze groep is er klaar voor dus dat belooft wat voor de carnaval. De eerste Tonprater was Thomas Boeve als Bokser. Zijn vader had hem dit beroep aangeraden aangezien hij zo meer kans op slagen had. Thomas stond dit jaar voor de tweede keer in de ton en je kon zien dat het hem steeds makkelijker afgaat. Hij had de lach aan zijn bokshandschoen hangen.
(Vervolg op pagina 32)
‘t Lantaerntje
31
december 2011
Na Thomas kwam de sketchgroep Blub het podium op met de Kneuterdokter. Ze lieten zien dat we weer een hoop talent in het dorp hebben. De groep bestaande uit Anne Heesbeen, Bart Cales, Luc van Empel en "nieuwelingen" Sietske vd Hurk en Sam den Ouden kreeg de hele zaal plat met de gevatte grappen; van een zieke kiwi tot een niet te temmen leeuw. Als laatste voor de pauze hadden we Michelle Vermeulen als kassameisje. Ook deze veteraan wist hoe ze het moest brengen. We weten nu allemaal dat we niets van de grond moeten oprapen zelfs al is het je opa. Ook een pak melk openen in de winkel omdat staat hier openen, is niet juist. Na de pauze en loterij hadden we Joep Heesbeen als Joep Hefner. Jammer dat dit talent ons gaat verlaten maar misschien zien we hem nog wel eens bij het volwassen tonpraten. Joep heeft ons geleerd dat je je telefoontje aan niemand moet uitlenen voor je het weet heb je een huis een boot enz gekocht. Na Joep hadden we Demi van Pinxteren in een sketch waar ze weinig woorden aan vuil maakte. Het plezier was er niet minder om. Ze hing samen met het publiek zonder woorden de niet meer zo vuile was buiten. Na Demi kwam Bart van Kuijk als stratenmaker het podium op. Het blijft knap dat iemand iedereen aan het lachen krijgt met alleen maar het inschenken van een kopje koffie. Na dit sterke begin was ook de rest van de buut geweldig. Een super afsluiting. We kunnen dus alleen maar zeggen dat het jeugdtonpraten weer een groot succes was. Voor degene die het gemist hebben de foto`s staan op www.kneuters.nl en volgend jaar is er weer een editie.
‘t Lantaerntje
32
december 2011
Gedicht KINDERVERSJE de witte schimmel van de Sint had in de wei hard lopen rennen en zich gerold door vieze plassen hij was niet te herkennen ach jeminee riep Pieterpoets hoe krijg ik hem weer wit zodat de Sint op pakjesdag op een schoon paardje zit hij pakte een ladder en een emmer met sop klom op Americo's rug hij boende en poetste tot hij glansde en glom en al zijn stippen weer terug de volgende dag liep hij schoon door het land met de Sint in het zadel aan de hoofdpiet zijn hand
‘t Lantaerntje
33
december 2011
Pottenkijkers Niets zo fijn om in Sinterklaassferen te komen als samen met de kinderen iets lekkers bakken. Deze taart is heel gemakkelijk te maken, ruikt heerlijk zoet en smaakt nog zoeter. Taart voor zoete kindertjes dus…. PEPERNOTENTAART 1 kilo pepernoten 250 gram roomboter Sinterklaasschuimpjes Slagroom Verwarm de oven voor op 180 graden Celcius. Verwarm de boter zachtjes in een pannetje, maal ¼ deel van de pepernoten en roer dit door de gesmolten boter. Beboter een cakevorm, doe een laagje van het pepernotenmengsel in de vorm. Leg hierop wat schuimpjes en pepernoten. Herhaal dit tot alles op is en zorg dat je eindigt met een laagje pepernotenboter-mengsel. Druk het geheel goed aan. Bak ongeveer 20 minuten op 180 graden. Storten, af laten koelen en voor het serveren kun je de taart bestrijken met slagroom en garneren met schuimpjes. Lekker, mooi en machtig, maar een keer per wel prachtig!
‘t Lantaerntje
34
december 2011
M@ilig Vrouwen en voetbal Ik ben altijd al fanatiek geweest met Nederlands voetbal kijken, samen met mijn moeder op de eerste rij zitten in de kroeg en het hardste juichen van iedereen. Zelfs de mannen achter ons, waren onder de indruk van ons enthousiasme voor het Nederlandse team. Ik vond het dan ook erg spannend met het WK vorig jaar! Mijn liefde voor voetbal is inmiddels aan het groeien, richting de eerste divisie. Vrouwen en voetbal, dat wekt altijd frustraties op bij mannen. Vrouwen weten niet wat buitenspel is, is dan het eerste statement. Ik kijk ze dan altijd een keertje aan en leg even duidelijk uit, wat buitenspel is. Als ik dat verteld heb, komt het volgende excuus.. Jullie snappen helemaal niet hoe het spelletje werkt. Als ik dan in al mijn enthousiasme mee loop te ‘schreeuwen’ (kunnen we wel zeggen) dat de voetballers dom passen naar elkaar, kijken mannen je altijd aan van ‘wat weet jij er nu van’. Mijn conclusie is dus eigenlijk dat je als vrouw nooit gelijk hebt als je het over voetbal hebt. Ik heb een aantal weken geleden mijn eerste voetbalwedstrijd live in het stadium gezien, Willem 2 tegen Volendam. Uiteindelijk 3-0 geworden, kan niet beter als je inmiddels fan bent van Willem 2! Meteen gezegd, dat ik de volgende wedstrijd ook weer mee wil! De tweede wedstrijd die ik live gezien heb, was tegen Almere City, ik was er heilig van overtuigd dat ze dat ‘dik’ gingen winnen, maar helaas.. 1-2 was de einduitslag! Het ultieme voorbeeld van ‘hoe dat mannen over vrouwen denken als het om voetbal gaat’, kwam toen naar boven! In een discussie, vertelde ik duidelijk mijn mening over het voorval dat in die bewuste wedstrijd was gebeurd. ‘Dat is niet waar’, was wat ik meteen van alle mannen als reactie kreeg.. Nog geen 2 minuten later vertelde een man naast mij hetzelfde verhaal! Dit liet ik natuurlijk niet aan mij voorbij gaan, dus ik zei: ‘dat zei ik dus net’. De reactie was: ‘ja, maar als jij het zegt klopt het niet en als ik (als man) het zeg wel’… ‘t Lantaerntje
35
december 2011
Krabbel aan ... Alice lucht regelmatig haar hart met een krabbel (of soms iets meer) aan haar twee hartsvriendinnen. De namen zijn fictief maar in de krabbels zit een kern van waarheid.
Lieve vriendinnen, Jullie zijn best sportief dus jullie weten wel wat de shuttle run, bosloop en de allesvernietigende killers zijn? Bij ons aan tafel gaat het over niets anders. Zelf ben ik iets minder sportief dan mijn tafelgenoten, maar het is me wel duidelijk dat het om uithoudingsvermogen gaat. En je eigen grens opzoeken op weg naar jouw doel. Mooi toch? Maar gisterenavond zei onze jongste plotseling verlegen “ik mag niet eens inhalen als we rondjes lopen bij de gym”. Hij zit nog op de basisschool en in een flits realiseer ik me dat de oudste twee vroeger ook met dergelijke verhalen thuiskwamen over afremmende maatregelen tijdens de gym. De oudste bevestigd mijn gedachte direct met de woorden “ik mocht daar ook nooit inhalen”. Even een punt van aandacht voor de komende ouderavond. Hoe zou het zijn als leestalent Roosje van de juf moet wachten met een hoger leesniveau omdat de rest van de klas nog niet zover is? Kan Roosje nog lang wachten voordat ze AVI-uit heeft. Rekenwonder Wimpie wordt door de meester toch ook uitgedaagd met een apart rekenboekje? Ik vergeet bijna de multitalenten; zij slaan gewoon een klas over op weg naar hun doel. Maar ook Keesje, die wat moeite heeft met schrijven, maakt een behoorlijke inhaalslag met behulp van wat extra motivatie. En Veerle, zij wordt met een beloningssyteem naar haar doel gelokt. Allemaal helemaal mee eens, aangezien mijn motto “haal het beste uit jezelf zonder de ander uit het oog te verliezen” is. Daarom zou het fijn zijn als mijn kind in de gymzaal als eerste over de streep mag komen. XXX Alice ‘t Lantaerntje
36
december 2011
Afgelopen oktober had de Nederlandse Brandwonden Stichting zijn jaarlijkse brandpreventieweek. Uiteraard ging deze week ook Cromvoirt niet voorbij. Omdat de Brandweer en deze stichting duidelijk raakvlakken hebben is het organiseren van het collectegeld bij onze post neergelegd. Hierdoor hopen we op meer collectanten van de brandweer. Ook zijn er een aantal dames in Cromvoirt die al jaren collecteren voor de Brandwonden Stichting. Wij lopen dus in groepjes door ons dorp om te “bedelen” voor een goede zaak. Dit jaar hebben we €426,55 opgehaald waarvoor dank aan alle mensen die gegeven hebben! Dit had niet gekund zonder de zéér gewaardeerde hulp van onze collectanten, waarvoor dank! Winter! Denk aan de luchtkwaliteit in huis! Vorst, sneeuw, ijzige wind. De winter kan weer toeslaan in Nederland. In huis wordt de verwarming weer flink opgestookt. Ramen zijn slechts een korte periode geopend en zelfs ventilatieroosters worden vaak gesloten om koude trek te voorkomen. Dit komt de luchtkwaliteit niet ten goede! Tijdens een strenge winterperiode wordt de luchtkwaliteit in huis slechter, zelfs als de woning ondanks het koude weer regelmatig geventileerd wordt. Daarnaast is de luchtvochtigheid in huis tijdens koude weersomstandigheden zeer laag. Door verminderde ventilatie zien we een toename van kleine verontreinigingen in de lucht. De luchtkwaliteit wordt ook slechter doordat bewoners zich langer binnenshuis bevinden. Gedurende de wintermaanden worden vaak meer sigaretten of ander tabaksproducten in huis gerookt. Het stoken van een houtkachel veroorzaakt een toename van het aantal verontreinigingen in de lucht, en ten opzichte van de zomermaanden begeven huisdieren zich in de winter ook meer in huis. Dit zijn slechts enkele voorbeelden waardoor tijdens de donkere wintermaanden binnenshuis een slechte luchtkwaliteit ontstaat. (Vervolg op pagina 38)
‘t Lantaerntje
37
december 2011
Luchtvochtigheid in huis tijdens de winter Koude winterlucht bevat weinig vocht. Een luchtvochtigheid in huis van 20 – 30% is geen uitzondering. De koude lucht die door ventilatie de woning binnentreedt, bevat eveneens weinig vocht. Deze 'verse' lucht wordt door het gebruik van verwarming in huis nog sterker gedroogd. Droge, scherpe lucht is hiervan het logische gevolg. De droge lucht onttrekt vocht aan materialen in het interieur. Hierdoor kan schade aan interieur, stucwerk, muren en houten vloeren ontstaan. Luchtvochtigheid eenvoudig meten met een hygrometer De luchtvochtigheid in huis is zeer makkelijk te bepalen met een hygrometer. Een gezond binnenklimaat heeft een luchtvochtigheid van 45 – 60%. Bij waarden voor luchtvochtigheid hoger dan 60% kan schimmelgroei ontstaan, wat natuurlijk ongewenst is. Bij een luchtvochtigheid lager dan 45% wordt vocht uit de materialen getrokken met mogelijke krimpschade tot gevolg. Droge lucht en gezondheidsklachten Een gezonde hoeveelheid vocht in de lucht is wenselijk voor onze luchtwegen. Droge lucht irriteert behalve de luchtwegen ook de ogen, huid en lippen. Keel en neus raken geïrriteerd door inademing van droge, scherpe lucht. Dit kan het gevoel van een verstopte neus veroorzaken. Een lage luchtvochtigheid heeft ook een nadelige invloed op de ogen. Droge ogen zijn hinderlijk, vooral bij mensen die lenzen dragen. Traanogen en geïrriteerde ogen door veelvuldig wrijven zien we vaak als de lucht in huis te droog is Kooldioxide weetjes Gassen zoals CO2 komen bijvoorbeeld vrij tijdens koken met aardgas en bij het branden van kaarsen. Daarnaast komt CO2 vrij tijdens de ademhaling van mens en dier. Voor een goede luchtkwaliteit is voortdurende afvoer van CO2 uit het binnenmilieu noodzakelijk. Te hoge concentraties CO2 leiden onder andere tot hoofdpijn, vermoeidheid en concentratieproblemen. (Vervolg op pagina 39)
‘t Lantaerntje
38
december 2011
Bij de aanwezigheid van een groot aantal personen in een ruimte stijgt de CO2-waarde snel als er sprake is van onvoldoende ventilatie. Om ophoping van gassen in het binnenmilieu te voorkomen is regelmatige ventilatie belangrijk. Ook kleine vaste deeltjes die schadelijk voor de gezondheid zijn komen vrij. Buiten het feit dat deze vuildeeltjes hinder veroorzaken, zijn de verbrandingsgassen (koolmonoxide) en vaste deeltjes dus zeer ongezond. Tijdens verbranding van bijvoorbeeld kunststoffen (plastic) en polystyreen (piepschuim) ontstaan schadelijke luchtverontreinigingen. Naast het schadelijke effect op de gezondheid veroorzaakt de verbranding van dergelijk afval veel stankoverlast. Helaas wordt niet altijd gecontroleerd welke afvalmaterialen in een ”allesbrander” verdwijnt. Verontreinigde lucht, veroorzaakt door diverse soorten kachels, dringt snel de woning binnen. De luchtkwaliteit in huis wordt natuurlijk ook verslechterd door het gebruik van een kachel of haard in eigen huis. Haardvuur is gezellig, maar zorgt ook voor verslechtering van het binnenklimaat. Verbrandingsgassen in huis kunnen dus afkomstig zijn uit eigen huis of binnendringen uit de directe omgeving. Een gedegen luchtzuivering in de winter is dus geen overbodige luxe. Geniet, adem, rook en stook met verstand. Denken we ook aan het vegen van het stookkanaal!!
‘t Lantaerntje
39
december 2011
Tim Tingelmans
‘t Lantaerntje
40
december 2011
