Voorwoord De wintertijd is weer aangebroken en dus kunnen we ons weer meer gaan richten op het binnengebeuren. Er zijn altijd wel klussen in huis, die nu eenmaal ook gedaan moeten worden. Ook de tijd om te lezen, want meestal kom je daar in de zomerdag niet aan toe. Verschillende activiteiten hebben weer plaatsgevonden, waaronder de herdenkingsbijeenkomst in Roermond op 4 september jl.; de kranslegging in het gebouw van de 2de Kamer der Staten Generaal op 14 augustus jl. en daaropvolgende de herdenking en kranslegging bij het Indië- Monument in Den-Haag op 15 augustus jl. Ook gaven we 15 oktober jl. acte de presence gegeven bij het 10-jarig bestaan van het Veteranen Instituut in Soesterberg. Verder heeft een vertegenwoordiging van ons bestuur de Algemene Ledenvergadering bijgewoond van VOMI NL op 27 oktober jl. in de Kumpulan, Bronbeek in Arnhem. Het bestuur is al druk bezig om ons voor te bereiden op de activiteiten die komen gaan in 2012, wanneer het 50 jaar geleden is dat wij ons moesten terugtrekken uit voormalig Nederlands Nieuw-Guinea. Voor deze gelegenheid hebben we besloten om een jubileumcommissie in te stellen. Cor van Vliet heeft zich al bereid verklaard om namens het bestuur zitting te nemen in deze commissie. Onze adviseur Loek Habraken zal geen deel uitmaken van de betreffende commissie, maar hij stelt zich wel beschikbaar om daar waar nodig de commissie te adviseren en te informeren. Onze penningmeester zal op de achtergrond aanwezig zijn om de financiële consequenties in de gaten te houden. Het bestuur zal nog enige leden benaderen om de commissie te completeren. Ook niet onvermeld mag blijven dat ons bestuurslid Ad Bouterse en zijn vrouw Nel, weer op bezoek zijn in West Papua. Zij zullen daar 4 weken verblijven om de Papoea’s de helpende hand te bieden bij de realisering van projecten, zowel in fysieke als in financiële zin. Namens de penningmeester het verzoek om vóór 31 december de jaarbijdrage van € 15,00 voor 2011 over te maken. Vanaf deze plaats alvast fijne feestdagen toegewenst en een gelukkig, voorspoedig en gezond 2011. Uw voorzitter, Judo Peperkamp
1
Inhoudsopgave
De afloop
pag. 03 t/m 04
Heden en verleden (deel 19)
pag. 05 t/m 06
Nederlands Nieuw-Guinea
pag. 07 t/m 08
Ontspanning en zo
pag. 09 t/m 12
Reis met hindernissen
pag. 14 t/m 16
Verlof in Manokwari (vervolg)
pag. 17 t/m 19
Van het bestuur
pag. 20 t/m 21
Wisseling van de wacht
pag. 22 t/m 24
Voor uw agenda Bijzondere bijeenkomsten
pag. 23
Van de redactie / Hans Hillen
pag. 24
Reacties op artikelen in vorige nieuwsbrieven
pag. 25
Actueel nieuws van defensie
pag. 26
Berichten van leden en organisaties
pag. 27
Boekenrubriek
pag. 28
Musea
pag. 29
Adverteerders
pag. 30
Onderwerpen voor de Nieuwsbrief
pag. 30
Website informatie
pag. 30
2
De afloop Door Cees Booij, toen sergeant sportinstructeur Mijn dienstplichttijd in voormalig Nederlands Nieuw-Guinea is herinnering geworden. Ik was gelegerd in Merauke.
Wat me nog steeds helder voor ogen staat is het klimaat in de tropen: heet en vermoeiend. Niet voor niets moesten wij tussen de middag verplicht rusten. In het begin was het in en rond Merauke allemaal even boeiend en verrassend in dit nieuwe onbekende land. Een bijna toeristische omgeving. Niet voor iedereen echter omdat er toch een aantal in de compagnie waren die met tegenzin hun dienstplicht overzee moesten vervullen. Maar kameraadschap doet veel en vooral goed. Maar aan alles komt een einde wordt gezegd en zo was het ook met dit aanvankelijk opwindende gevoel. Maar het werd anders. Het werd allemaal anders toen wij in de nacht rondcirkelende vliegtuigen hoorden. Het was niet het geluid van het vliegtuig dat ons normaliter voorzag van voorraad en niet te vergeten de post uit Nederland. Kapitein Snoeck, onze bij iedereen geliefde compagniescommandant, maakt in die nacht een rondje langs de schuttersputten en hij vertelde dat het mogelijk ernst werd en dat daarom de munitiekisten opengemaakt moesten worden. Er waren Indonesische parachutisten geland en die kwamen duidelijk niet op visite. Echte angst was er niet over deze mededeling. Wel bevreemding, want om ook hier acties in te zetten daarvoor lag Merauke toch te ver weg, zo dachten wij. Niet dus! De volgende dag kwamen de eerste berichten binnen. Papoea’s, die parachutisten hadden zien landen, kwamen ons de locaties daarvan vertellen. De eerste patrouilles gingen al vrij snel de kazerne uit en we kwamen te weten dat de gedropte soldaten geen eenheid hadden kunnen vormen. De eerste dode para die werd binnengebracht was een jonge soldaat van onze leeftijd. Hij was in een boom beland. Het verhaal gaat verder en ik zou daarom graag de gebeurtenissen willen naschrijven van vriend en sobat Pierre Quanjel. Maar zijn aantekeningen zijn zo authentiek dat ik mij daar niet aan waag. Misschien dat hij hieruit nog een wat gaat publiceren.* Interessant is het zeker. Zelf ben ik twee keer op eigen verzoek met een patrouille mee geweest. Op één van die patrouilles, toen ik een film aan het draaien was op de strip, moesten we als een haas in onze schuttersputjes duiken omdat er gericht op ons werd geschoten. Beslist geen prettige ervaring. Verder kan ik nog over mijn deelname aan acties vertellen het voorval dat er op klaarlichte dag een para met de handen omhoog op de kazerne toeliep. Vanuit de wacht stonden we met verbazing toe te kijken wat er aan de hand was. Gelukkig niets! Geen
3
valstrik maar een hongerige en dorstige soldaat die de jungle en de muskieten gewoon zat was en dacht dat bij overgave die Hollanders toch wel enige clementie zouden tonen. Inderdaad hij had gelijk. Toch misschien wel goed dat later de meer ervaren mariniers ons een handje kwamen helpen. Maar daarvoor schrijf ik dit stukje niet. Begrip in Nederland, welkom thuis
Het is misschien niet erg leuk maar toch wil ik het graag kwijt. Nog voor de overgave reisden een aantal dienstplichtigen waaronder ik per schip naar Nederland. Toen we in Nederland aankwamen moesten we de douane passeren. De vraag van de douanebeambte verbaast mij nog steeds. “Heeft u wat aan te geven?” “Nee, niet dat ik weet” was mijn antwoord. “En het fotoapparaat dat u om Uw hals heeft hangen, dan? Voor dat fotoapparaat moet u invoerrechten betalen want u komt niet van Nederlands grondgebied!” Zo ging de douane beambte verder. Ik was met stomheid geslagen en heb uit frustratie mijn Voigtlander Vito C bij de man achtergelaten *N.B.* De redactie zou graag e.e.a. publiceren van wat Pierre Quanjel heeft opgeschreven in de volgende Nieuwsbrieven.
4
Heden en verleden (deel 19) Geschreven door Arie Sluijs Zomer 2010. Giro d’ Italia
Voor sportliefhebbers, en dat ben ik met vele sobats, viel er deze zomer heel veel te genieten. De start van de Giro in Amsterdam. Het wereldkampioen-schap voetbal in Zuid Afrika en ook nog de start van de Tour de France in Rotterdam, naast alle sportevenementen die er toch al zijn. Maar laat ik beginnen bij de proloog van de Giro d’ Italia, gewonnen door de Engelsman Bradley Wiggins, van het centrum van Amsterdam naar het Olympisch Stadion. Ik had een prachtplek bij de finish. Ik kon hier, omdat bij een tijdrit de renners één voor één aankomen, prachtige foto’s maken van de coureurs. In het stadion stond een groot scherm waarop je de renners die onderweg waren kon volgen. Ook waren er in het stadion tal van activiteiten voor de jeugd, een mooie manier om hen enthousiast te maken voor de prachtige wielersport. Maar nog mooier vond ik de start van de etappe van Amsterdam naar Middelburg. Ook de startplek van die etappe, op een grote parkeerplaats tussen het V.U. Ziekenhuis en het AFC voetbal stadion, was voor mij dichtbij huis. Ik kon er dus op de fiets naar toe en voelde me net een wielrenner. Wat een circus is dat zo’n etappe start. Heel veel reclame stands en binnen de kortste keren had ik daarom een plasticzak vol met petjes, tasjes, T-shirts noem maar op. Ik heb vier kleinkinderen en ik probeerde daarom alles in viervoud te verzamelen, want je moet ze toch allemaal te vriend houden nietwaar. Voor de renners vertrekken moeten ze allemaal de startlijst tekenen en dus komen ze weer één voor één voorbij en dus weer was er de kans om mooie plaatjes van de favorieten te schieten. Op slinkse manier lukte het me ook nog de V.I.P. binnen te komen. Hoe? Dat is mijn geheim… Na deze enerverende start van de derde etappe was het directe contact met de Giro over en moest ik de rest via de televisie volgen. Maar ik heb een paar prachtige dagen beleefd. Na de Giro zelf rondjes fietsen
Maar toen begon het WK voetbal in Zuid Afrika en ik ben een ras voetballiefhebber en ik leef heel erg mee met iedere wedstrijd. Tijdens een voetbalwedstrijd kan ik mij nogal opwinden, zeker als het
5
spannend wordt. En spanning is niet goed voor mij na mijn hartaanval van twee jaar geleden. Dus had ik besloten dat als het Nederlands elftal moest spelen ik een rondje zou gaan fietsen. Bij de andere wedstrijden gaat mijn emotie niet zo hoog dus kon ik daar wel rustig naar kijken. Dat werd daarom zeven keer fietsen. Tijdens het fietsen bleef ik wel op de hoogte omdat mijn vrouw mij belde als er gescoord werd. Ook had ik een kleine radio bij mij waar ik af en toe naar luisterde. Mijn vrouw belde tijdens de wedstrijd tegen Brazilië dat de Brazilianen 1-0 hadden gemaakt. Op dat moment zat ik net op Schiphol een ijsje te eten en dus zette ik mijn radio aan in de veronderstelling dat Nederland zou gaan verliezen. Maar Nederland maakte gelijk en de mensen om mij heen hoorden Jack van Gelder ook en kwamen aan tafel zitten om mee te luisteren. Nederland komt voor te staan en steeds meer mensen komen bij mijn radio met het gevolg dat ik niet meer weg kon. Nederland maakte zoals iedereen wel weet, denk ik, ook nog een derde goal. Dat was dus genieten daar aan die tafel op Schiphol door het commentaar van Jack van Gelder die de wedstrijd zonder dat we iets zagen toch voor ons zichtbaar maakte. Met naast mij allemaal mensen die ik totaal niet kende gekluisterd aan mijn mobiele radio. Het ging al zes keer goed, ik op de fiets en het Nederlands elftal won. Ik moest dus nog één keer op mijn stalen ros voor de finale tegen Spanje. Ik vertrok vol vertrouwen richting Amsterdam in de gedachte, het zal ook nu wel weer goed komen. Normaal als ik de weg naar Amsterdam fiets moet je wel twintig oren en ogen hebben om veilig door het verkeer te komen maar nu, onvoorstelbaar leeg was de straat. Alleen de tram en die ene Amstelvener, Arie Sluijs, kwam je tegen en verder niemand. In de rust van de wedstrijd kwam ik aan op het Museumplein. Daar waren duizenden mensen verzameld om de wedstrijd op grote schermen te volgen . De sfeer was er geweldig en dus bleef ik ook een poosje hangen aan de rand van het plein ook om bij mijn fiets te kunnen blijven want in Amsterdam kun je een fiets niet onbeheerd laten. Hij wordt dan geheid gejat. Op de terugweg naar huis hoorde ik nog steeds geen gejuich het was dus nog 0-0.Wel hoorde ik dat er verlengd moest worden omdat het in de 90 minuten van de wedstrijd o-o was gebleven. Toen ik bijna thuis was en op de Amstelveenseweg reed hoorde ik dat Nederland achter stond. Die 1-0 stand voor Spanje werd door mijn vrouw bevestigd en dat was toch een hele teleurstelling voor mij en heel veel land-genoten. Maar sport blijft (sport) en we wachten maar op de volgende keer. Na het WK voetbal aandacht voor de Tour de France. Ook daar zaten we als Nederlanders bovenop met de start in Rotterdam. Door deze prachtige (sport)zomer een keer niets over Nieuw-Guinea maar bij leven en welzijn is daar de volgende keren weer tijd voor. Arie Sluijs heeft al veel artikelen voor onze Nieuwsbrief geschreven en daarom feliciteert de redactie hem met zijn zeventigste verjaardag.
6
Nederlands Nieuw-Guinea Op 30 juli 1962 lijkt alles geregeld. In een luxe landhuis in de omgeving van Washington zijn Nederland en Indonesië het eens geworden over de manier waarop Nederland afstand zal doen van zijn laatste kolonie in Azië, West Nieuw-Guinea. Of Iran Barat, zoals de Indonesiërs zeggen. Het doet pijn in Den Haag, maar de realiteit is sterker dan de principes. Nederland kan de belofte aan de Papoea’s, dat zij in volle vrijheid over hun toekomst zullen kunnen beslissen, niet waarmaken. De politieke druk van de Verenigde Staten en de dreiging van een regelrechte oorlog met Indonesië wegen zwaarder. Ambassadeur J. van Roijen, die de onderhandelingen heeft geleid, wordt gemachtigd om namens Nederland het akkoord met de Indonesiërs te ondertekenen. Het zal een plechtige ceremonie worden in het gebouw van de Verenigde Naties, dat een bemiddelende rol speelt bij de overdracht. Er wordt ook al een datum vastgesteld: 15 augustus. Niets lijkt een soepele afwikkeling in de weg te staan, totdat op 7 augustus blijkt dat de Indonesische onderhandelaar, minister van Buitenlandse Zaken Subandrio, nog een politiek voordeeltje uit het vuur heeft gesleept waar men aan Nederlandse kant niets van weet. Subandrio heeft van U. Thant, de secretaris-generaal van de VN, gedaan gekregen dat Indonesië al op 1 januari 1963 zijn vlag mag hijsen op Nieuw-Guinea. En dat was de afspraak niet! Den Haag is woedend. Weg overeenstemming! En weg kans op een vreedzame regeling. De 15e blijft nog op de agenda staan voor de ondertekening, maar hoe meer die datum naderbij komt, hoe twijfelachtiger de kans op een akkoord wordt. 15 augustus 1962. Een paar honderd meter uit de kust vaart een Nederlandse patrouilleboot, schietend met alles wat de bemanning aan boord heeft. Veel is dat overigens niet; een enkele zware mitrailleur op de boeg en wat kleingoed. Vanachter de rotsen op de kust wordt af en toe teruggeschoten met lichte machinegeweren. De Indonesiërs die zich daar verschuilen, moeten zuinig zijn met hun munitie. Waigeo behoort tot Nederlands Nieuw-Guinea en is sinds een maand of twee het doelwit van Indonesische infiltratieacties. In kleine groepen komen gewapende Indonesiërs er s’nachts aan land met gemotoriseerde prauwen en rubber boten. Ook in andere delen van Nieuw-Guinea zijn infiltratiegroepen actief. Ze zwerven door de bossen, veroorzaken onrust en houden de verspreide Nederlandse militaire detachementen in voortdurende staat van alarm. Sommige zijn per boot gekomen, andere zijn uit vliegtuigen gedropt. Sommige zijn nauwelijks militair geschoold, andere horen tot de beste onderdelen van de Indonesische krijgsmacht; commando’s, parachutisten, stoottroepers. Juist de laatste dagen is er nog flink wat versterking gekomen. Bij het schiereiland Onin is een halve compagnie van de Indonesische Mobile Brigade, een politie-eenheid, met speedboten tussen de Nederlandse bewakingsschepen door gevaren en aan land gegaan. In de buurt van de Argunibaai, in het zuiden, hebben Herculesvliegtuigen een kleine honderd man van de Siliwangi Divisie afgeworpen, en in de bossen boven Merauke, helemaal in het zuidoosten, heeft een eenheid van Bataljon 530/Brawidjaja onder bevel
7
van kapitein Bennie Murdani in de nacht van 13 op 14 augustus eveneens versterking gekregen. Aan de Argunibaai boeken de Nederlanders deze dag een militair succes. Bij de kampong Sisir pint een gevechtseenheid van het 41ste Bataljon Stoottroepen een groep parachutisten vast op een eilandje vlak voor de kust. Vanaf het strand zitten de Nederlandse dienstplichtigen een ochtend lang hun mortieren af te schieten. Aan de overkant sneuvelen veertien Indonesiërs. De Nederlandse luitenant die in Sisir het bevel voert wil vervolgens gaan kijken: opruiming houden op het eilandje. Maar hij krijgt van hogerhand te horen dat in New York een akkoord nabij is en dat er geen risico’s meer dienen te worden genomen. Verder westelijk, in Fak-Fak, is men van de laatste ontwikkelingen in New York nog niet op de hoogte. Een peloton manschappen van het Zesde Infanterie Bataljon, versterkt met soldaten van het Papua Vrijwilligers Korps, gaat op weg naar de noordkust van het schiereiland Onin. Het peloton jaagt op de Indonesische politietroepen, die er een paar nachten tevoren zijn geïnfiltreerd. Inspecteur Hudaja, commandant van die Indonesische eenheid, is met ter plaatse geronselde Papoea’s als gidsen op weg naar de kampong Tanisapata, waar hij voor zijn manschappen voedsel, rust en onderdak hoopt te vinden. Terwijl op deze ochtend in het oerwoud van Nieuw-Guinea Nederlandse en Indonesische militairen jacht op elkaar maken, loopt in New York de middag van 14 augustus ten einde. Voor Subandrio, hoofd van de Indonesische onderhandelingsdelegatie, is het geen prettige middag. Subandrio, een machtig man in het Indonesië van 1962, voelt zich in de steek gelaten door de enige man in Jakarta die nog machtiger is: president Sukarno. ‘Bandrio’ heeft voor elkaar gekregen dat Indonesië eerder dan in de overeenkomst was voorzien zijn vlag mag hijsen op Nieuw-Guinea. Daarmee heeft hij Sukarno, die zijn volk heeft beloofd dat die vlag er zal wapperen ‘voor het jaar om is’, voor een afgang behoed. En wat doet Sukarno? Hij weigert zijn goedkeuring. Een paar uur geleden heeft Subandrio het negatieve telefoontje daarover binnen gekregen. Ellsworth Bunker, de Amerikaanse tussenpersoon bij de onderhandelingen, heeft kwaad gereageerd. Dan moeten we de president maar weer inschakelen, Kennedy. Die zal wel even een telefoontje met Sukarno plegen. Subandrio heeft dat weten te voorkomen. Hij zal eerst zelf proberen Sukarno tot andere gedachten te brengen, heeft hij Bunker beloofd. Maar in Jakarta is het nu nacht. Hij moet wachten tot Sukarno wakker is. Verderop in het gebouw van de Verenigde Naties, in het kantoor van de Nederlandse delegatie, kijkt VN ambassadeur C. Schürmann met meer tevredenheid terug op de afgelopen dagen. Ze waren hectisch, vooral vanwege het ‘vlaggenprobleem’, maar ook dat zou nu uit de wereld moeten zijn. (Red.Dit verslag werd door één van onze leden in zijn archief gevonden. De schrijver ervan is dus onbekend)
8
Ontspanning in Sorong en zo Door Louis van Diessen De vrije tijd verdrijven
Als we in Sorong en andere plaatsen niet op patrouille waren of acties voerden was er ook wel eens tijd voor ontspanning in dienst. Je had er de bioscoop waar je films kon kijken. Als je tenminste geen wacht had of arrest, want dan zag je niks. Soms werden er wel mooie films gedraaid, maar ik ging er niet veel naar toe. Ik ging liever naar Klademak, Mariat of kampong Baroe voor een hapje en een drankje. Een enkele keer met een drietonner naar het militair tehuis aan de haven van Sorong. Of als je ringpier had kon je naar de kust met een Daf om te gaan zwemmen, dat zoute zeewater hielp veel beter als alle smeerseltjes die je van de MGD kreeg. We gingen ook regelmatig naar het eiland Doom dat voor de kust lag, daar kon je met een bootje naar toe. Er waren leuke kroegjes en ook dames van plezier. Het was streng verboden om deze vrouwtjes te bezoeken maar er werd toch druk gebruik van gemaakt. Op de kazerne was een zwembad, maar dat stond dikwijls leeg omdat het regelmatig schoongemaakt moest worden. Voetballen deden we op het veldje bij de kazerne poort, maar dat moest meestal eerst gebabat worden door een paar Papoeaas. Dat gebeurde eenvoudig met een stuk bandijzer waarvan onder een stukje omgebogen was. Daarmee sloegen de koelies tegen de grassprieten en het werkte prima. Ook de grasveldjes bij de woonhuizen werden zo bijgehouden, een eenvoudige maar efficiënte manier van grasmaaien. Als we niet op het veldje voetbalden, liepen er altijd zilverreigers rond, op zoek naar kikkers en andere diertjes. Ook op Jefman werd gevoetbald, er was eens een voetbalwedstrijd waarbij we ons moesten verkleden en daarbij had ik me verkleed als Arabier met een grote baard van poetskatoen en een laken om mijn lijf. Het was een misrekening want het was bloedheet onder die baard en dat laken. Een ander was als Indiaan, helemaal bloot met een lende doek en pijl en boog en die had het wel bekeken, het was een stuk luchtiger. Verdere ontspanning was voor mij ook het bekijken van de omgeving, ik kon een hele poos gaan liggen kijken bij een mierennest wat die beestjes allemaal uitvoerden. Ook de vogels waren interessant, zoals een vlucht kwetterende kaketoes e.d. Op de kazerne had je verschillende tamme kaketoes op de balustrade zitten. Natuurlijk kenden die beesten de meest schunnige woorden. Het gebeurde soms tijdens het appél, als het commando, geeft acht, kwam, dat de kaketoe liet horen wat hij allemaal geleerd had. Vooral tijdens bezoeken van politici en hoge militairen was dit best amusant. Ik zag zelfs een stiekeme glimlach bij sommige van de lui. Ook dit was ontspanning, tenminste, voor ons wel. Het liefste waren we op Jefman, daar kon je van alles, vissen, varen met een prauw, zwemmen en nog veel meer. Ook organiseerden we hier leuke avondjes met erg veel bier en plezier. Dan werd de hangar aangekleed en er wer-
9
den stoelen neergezet, de bar van Gommersbach was vlakbij dus volop drank. Op een keer, om de hangar te versieren gingen we op het eiland zoeken naar natuurlijke decoratieve dingen. Er groeien bomen waar aan een soort grote vrucht hing die niet eetbaar was, maar ideaal om de boel er mee te versieren. We moesten er wel een boom voor kappen, en stom van ons viel die boom juist over de enige weg die naar Kaap Smink voerde. We lieten alles liggen en zijn toen maar vlug terug gegaan naar de hangar. Later was er paniek omdat de wacht op Kaap Smink afgelost moest worden maar de aflossing kon er niet door omdat die boom over de zandweg lag. Met een truck is de boom weggetrokken, en het is nooit uitgekomen wie de daders waren. Zwemmen deden we ook op kaap Smink. Daar doken we van de rotsen af als volleerde schoonspringers. Ik herinner me nog de gebroeders Ruud en Riem de Wolf, The Blue Diamonds, die gingen mee naar kaap Smink maar durfden niet van die rotsen af te duiken. Wij deden natuurlijk nog eens extra stoer ons best om hun onder de indruk te laten komen maar dat lukte niet, ze lieten ons maar duiken en gingen terug naar de gebouwen. Nog meer artiesten
Die broertjes de Wolf kwamen ons ontspannen want in Nederland vond men dat we wel wat steun konden gebruiken. Nog een hele stoet van artiesten kwam voor de ontspanning in die tijd naar ons toe. Max Tailleur, Willy Vervoort, Anita Berry, Mieke Telkamp, Willy en Willeke Alberti, Harrie Mooten, Jan Pruis, Marijke Morley Tony Eyk, Philippine Ackerling The Blue Diamonds, Rudy Carrell en anderen. Rudi Carrell was een arrogant persoon. Op Fak-Fak kwam hij met Tonny Eyk en een paar dames in een sloep naar de wal. Daar bij Kokas stond toevallig Govert Koetse op wacht, en die Carrell zei tegen Govert, zeg soldaat, breng jij mijn koffer eens naar het hotel! Nou dat was tegen de goede gezegd, Govert was toch al flink sacherijnig dat hij juist nu de wacht had en vroeg aan Carrell, je hebt toch nog geen zonnesteek, dus draag dan je koffer maar lekker zelf. Wat die magere bonenstaak puffend en blazend deed. Het was toch nog best een zware tjot voor iemand die dit niet gewend was. Er was daarboven helemaal geen hotel, alleen wat tampatjes, maar wist die Carrell veel. De zeer sympathieke Teun Eyk en de dames Marijke Morley en Philipine Ackerling vielen goed in de smaak bij de sobats en de stemming zat er goed in. Tot die oen van een Carrell op kwam. Het optreden van de artiesten was buiten en door het gebrek aan stoelen zaten ze daar op halve boomstammen, en vanwege de dreiging van ploppers met het wapen op schoot. Carrell begon zijn optreden met de vraag aan de jongens wat ze eigenlijk in die bloemkolen gingen doen, ze waren gek om daar naar ploppers te zoeken. Maar dat viel helemaal niet in goede aarde bij de militairen die zojuist een zware tijd met veel ontberingen in de bush achter de rug hadden. Ze gingen onder luid protest in de lucht schieten waarop Carrell de benen nam en als een haas weer terug naar de sloep ging en maakte dat hij weg kwam. Bij een andere gelegenheid noemde hij de soldaten van de landmacht mariniers en dat was een echt onvergeeflijke blunder. Hij maakte zichzelf onpopulair bij de landmacht. Op Sorong-Jefman had Rudi Carrell geleerd dat wij geen mariniers waren en hij hield zich een beetje in. Maar veel applaus kreeg
10
hij niet, ook wij vonden hem een arrogant persoon. Wij zagen liever die twee dames die hij bij zich had, best aantrekkelijk, zij staken positief af tegen dat scharminkel van een Carrell, en fleurden de avond op. Anderen zoals Willeke Alberti, Anneke Grönloh, Anita Berry en anderen waren gelukkig veel sympathieker.We hebben ons best goed vermaakt met deze lui, alleen de brave Max Tailleur deed wel zijn best maar wij waren andere moppen gewend als van Sam en Moos. Op Jefman was het altijd spannend wie er uit een vliegtuig kwam gestapt, de bobo’s moesten eerst landen op Jefman en gingen dan met de boot naar Sorong. Dat waren politici zoals minister Bot en militaire kopstukken als generaal Eekhout enz. Maar ontspanning kon je dat niet noemen, die hadden geen oog voor ons. Biljarten bij de Chinees
Toen we in Teminaboean waren, gingen we als de dienst het toestond, regelmatig naar “de Chinees” boven op een heuveltje. Meestal hetzelfde groepje, Piet Adams, Jan van de Baard, die lange Peters en ik. We aten daar dikwijls een uitsmijter telor met kitjoe maar soms waren de eieren op en dan zei de Chinees altijd: alleen uitsmijter kaas hebben!Hier stond een biljart waar we regelmatig een partijtje speelden.De keuen waren niet al te best en regelmatig ging de pomerans van de keu af, na vruchteloos lijmen begon het de Chinees te vervelen en sloeg de pomerans met een spijkertje vast op de dop van de keu. De meest onverwachte rare caramboles waren het gevolg, het leek wel kunststoten, fantasie classique. We lieten toen de Chinees de spijker een beetje dieper slaan zodat hij verzonken zat en toen ging het weer redelijk. In dit restaurant was ook een urinoir, en wel een heel bijzondere, er was een deur in de wand en als je die open deed moest je oppassen om niet naar beneden te donderen want je keek op de achterkant van de heuvel recht naar beneden. Je pieste gewoon naar buiten en dat was dat. Geen afvoer of riool nodig en omdat het praktisch dagelijks regende spoelde alles vanzelf weg. Toen al een ecologisch toilet, je ziet dus niks nieuws tegenwoordig. Contact met de bewoners
Dwars door Teminaboean liep een kali met schoon helder ijskoud water, en als we wat vrije tijd hadden gingen we daar verkoeling in zoeken, soms met verschillende, in onze ogen mooie jonge Papoea meisjes giechelend om ons heen. Maar verder geen intimiteiten hoor al waren ze wel vriendelijk en uitnodigend, maar we waren niet verwend met vrouwvolk dus was het al gauw aantrekkelijk. Soms werden we uitgenodigd door een burger om op visite te komen, o.a. door een man die de plaatselijke invoermaatschappij de Nigimy beheerde. Altijd werden we goed ontvangen met een lekker hapje en de nodige flessen bier, er was duidelijk respect voor ons bij de bevolking, waarschijnlijk door ons effectieve optreden tegen de Indonesische paras. Werkstraf
Je had ook een gevangenis in dit dorp en elke dag was er hetzelfde ritueel. Een lange rij gevangenen die per twee man, aan een staak een halve oliedrum droegen. Ze gingen naar de kali om water te halen voor de gevangenis en voor de, “notabelen” die hoger op de heuvel woonden. Dat was ook al een
11
vorm van werkstraffen, maar heel wat anders als op de kinderboerderij werken zoals nu bij ons gebeurt! Andere ontspanning was hier niet, alleen in onze geïmproviseerde kantine waar we ook een belangrijk deel van de tijd doorbrachten met zwikken en andere spelletjes en vooral veel geklets. En natuurlijk brieven naar huis schrijven, al vonden sommigen van ons dat niet nodig. Zo brachten wij onze dagen op Sorong en andere posten door, soms saai maar ook wel eens leuk en interessant. Maar door de dienst werd er weinig georganiseerd, soms een film en dat was het. We moesten ons vermaak zelf zoeken. En dat deden we dan ook maar op onze manier, dikwijls met veel bier. Maar we kunnen er nog steeds over praten, toch een goede herinnering.
Hop and Go Bed en Breakfast Wij bieden prachtige kamers en een heerlijk ontbijt in huiselijke sfeer. Hop en Go is de ideale plek om te overnachten tijdens uw fiets of wandeltocht in het prachtige natuurrijke waddengebied. Informeer naar de mogelijkheden! Wij heten u van harte welkom.
Goede reis en tot ziens. Hearrwei 17 9073 GA Marrum (FRL) www.hopandgo.nl
12
Joop & Gre Hop Tel: 0518-411725 Mob: 06-50600015 E-mail:
[email protected]
13
Reis met hindernissen door: Ed van Tuijl Ik vind dat ik zo nu en dan eens van de hak op de tak mag springen.Dus dat doe ik dan ook maar. Na de blonde vrouwen dit keer een persoonlijk reisverslag van Merauke naar Schoonhoven. Want dat was de plek waar mijn ouwelui naar toe waren verhuisd vanuit mijn mooie Brabant. Dat deden ze terwijl ik in Merauke bivakkeerde. Hij is er nu toch niet, dus we kunnen het wel wagen, zullen zij gedacht hebben. Het werd een thuisreis met hindernissen. Voorbereiding Normaal gesproken ging je zo’n trip, als ouwe stomp, tijdig voorbereiden. De repatkist klaarmaken met daarin veel houtsnijwerk, gesnelde koppen en paradijsvogelstaarten. Kortom, het bekende werk. Zelf had ik dat spul trouwens, wegens chronisch geldgebrek, allang voor veel te veel geld aan de ingekwartierde mariniers verkocht. Die betaalden er grif voor. Maar dat heb ik al eens verteld. Ook een traditie was dat de ouwe stomp een baroe benaderde met ongeveer een zelfde maat kleding zodat hij voor een prikkie de burger outfit kon overnemen. Maar in mijn geval en trouwens ook voor al die anderen op de kazerne, viel er niks voor te bereiden. Viel er niks aan kleding over te nemen van een baroe. Want we vertrokken hals over kop. We knepen er, zogezegd, tussenuit. We lieten ze in de steek. Met z’n allen op de Kaloekoe en varen maar. Ik heb er een blijvend schuldgevoel aan overgehouden. Maar goed, dat terzijde. Van uitstel….
outfit exclusive van Tuijl
14
Ik had voor de terugreis dus geen kleren aan mijn kont. Mijn eigen maatkostuum was bij aankomst in Merauke na twee weken al verkocht aan een repatter. Ook klein van stuk, dus het paste. Alleen een broek had ik nog. En een tropenhemd. Zo’n opzichtig ding. Gekocht bij de Chinees. De Kaloekoe was geen cruiseschip. Maar ik had tenminste nog een hut. Vlakbij de machinekamer. Het stonk er en het was lawaaierig. Maar de meeste jongens hadden helemáál geen hut. Die sliepen gewoon op het dek. Na een weekje Sorong ging het met de Snellius verder naar Biak. En daar, in die grote legertent,
veranderden wij van militair naar burger. Bij de hitte van Biak geen probleem maar voor Holland zou ik toch ook een fatsoenlijk colbertjasje en overjas nodig hebben. Ik wanhoopte niet. Volgens het vluchtschema zouden we Italië aandoen en volgens de allesweters kon je op het vliegveld van Rome de meest hippe kleding aanschaffen. Dus besloot ik het probleem naar Rome te verschuiven. In de Lockheed, het vliegtuig waarmee we teruggingen oogde niet alleen als een oldtimer. Het wás er ook een. Een Lockheed Constellation. Door de echte verzamelaars liefkozend aangeduid met ‘Super Connie’. Met die mooie ronde vrouwelijke lijnen en drie staartstukken als finishing touch. Hoe het ook zij, onze Connie werd overmatig volgestouwd met voormalig Nieuw-Guineagangers die rap naar huis gebracht moesten worden. Meer dan haar gebruikelijke capaciteit. Gewoon wat stoelen extra erbij en gaan met die banaan. Maar kon ze dat aan? Ik dacht van niet. Onze Connie was duidelijk een vrouw op leeftijd. Al ver na de overgang. Het oogde allemaal super oud. Van voor de oorlog zo schatte ik in. Het gevolg laat zich raden. Tot aan Beirut hield ze het vol. Maar net voorbij Cyprus ging het mis. Een van de motoren vloog in brand. Na wat vlammen nog een pluim zwarte rook en het ding werkte niet meer. Iedereen in rep en roer. Niet vanwege paniek. Nee, we wilden allemaal een foto maken, om later hij doet het niet van Tuijl tegenover de kleinkinderen op te kunnen scheppen. We verdrongen ons bij het raampje dat het beste zicht op de plaats delict gaf en fotografeerden erop los. Totdat de piloot, een man met gevoel voor humor, omriep dat hij de kist ook met drie motoren in de lucht kon houden. “Maar dan moeten jullie wel bij dat raampje weg. Want al het gewicht hangt nu aan één kant.” Als door een wesp gestoken deinsden we terug en verdeelden onze kilo’s zodanig dat de piloot de kist in de lucht kon houden. Laag vliegend over, voor mijn gevoel, wel duizend Griekse eilandjes ging het richting Athene voor een heuse noodlanding. Compleet met brandweerwagens langs de baan. Gereed
15
om een tapijt van schuim te leggen. Maar de piloot bleek een vakman. Connie landde met wat horten en stoten en kon op eigen kracht naar het platvorm taxiën. Tot naast een DC10, een joekel van een vliegtuig van Lufthansa. De storing was begrijpelijk. Als je zag dat uit die Duitse reus amper vijftig passagiers naar buiten kwamen terwijl uit dat kleintje naast hem een onafzienbare rij stoere Hollandse knapen verscheen. Overigens was daar ineens de kans om Athene te bekijken. Connie werd, volgens mij, ter plekke afgeschreven en aan een schroothandelaar verkocht. Dus moest er een ander vliegtuig uit Amsterdam komen. Kortom, we hadden tijd genoeg om een toer door Athene te maken. Op kosten van de KLM. Met een bezoek aan de meest bekende trekpleisters. Het paleis, Acropolis. Alles erop en eraan. Komt afstel….
Mooi, daar niet van. Maar ik had één probleem. Ik kwam nooit van z’n leven meer in de buurt van een kledingzaak. Dus toen we een dag later richting Amsterdam vlogen zat deze jongen nog altijd in enkel dat versleten broekje en dat opzichtige tropenhemd. Op Schiphol werd me de taxi gewezen die me thuis zou brengen. Het was middernacht. Ik zeg tegen de chauffeur:”Ik woon in Schoonhoven, maar ik heb geen idee waar dat ligt.” Waarop de man in dat plat Amsterdams antwoordt:”Dan hebben we ’n probleem. Ik ook niet.” Maar we zijn er toch gekomen. Dankzij een medepassagier die in de Krimpenerwaard woonde. ‘s Nachts om een uur of twee reden we de straat van mijn ouderlijke woning in. De familie zat nog op. “Gelukkig”, zei ons moeder de andere dag. “Gelukkig was het nacht. Ik zou me geen raad geweten hebben als de buurt je zo had gezien. Je leek wel een zwerver in die kleren. Pas een paar maanden later heb ik ze uitgelegd hoe het in elkaar stak.
Een korte foto impressie van Schoonhoven nu (redactie)
16
Verlof in Manokwari Vervolg op de artikelen in de Nieuwsbrieven 29 en 30
Door Gerrit van Faassen Dinsdag 9 april 1957
Gisteren hebben we via de provoost Verlofcentrum een verzoek ingediend voor een rondrit in de omgeving. Het werd toegestaan en met nog vier verlofgangers moeten we om 7.30 uur bij de wacht zijn. We gaan de rondrit maken met een Powerwagon. We beginnen met een bezoek aan de kampong Ambon. Het blijkt dat daar in het verleden nogal wat kolonisten uit de Molukken zijn neergestreken zowel uit de tijd voor als na de onafhankelijkheid van Indonesië. De rit gaat naar boven en we krijgen een fantastisch uitzicht op de baai. Een klikken van camera’s van jewelste. Daarna moeten we door een ondiepe kali en als de Dodge begint te klimmen in het rivierbed horen we de motor sputteren. De motorkap omhoog en de chauffeur ontdekt een mankement dat ter plekke niet te verhelpen is. Wij bemanning hut 10 Sorrido rijden terug naar de werkplaats en daar wordt de storing gerepareerd. Dan weer op weg, eerst langs de baai om de nieuwe scheepswerf te bekijken, daarna weer omhoog. Daar staat ergens een kleine warong (winkel/woonhuis) tussen de pisangplantages en andere vruchtbomen. Van een Indo vrouwtje bij de warong krijgen we een paar trossen pisangs en wat djamboe vruchten, cadeau. Omdat de bekende ex - KNIL sergeant Kokkeling daar ergens moet wonen, vraagt de chauffeur aan haar naar zijn woonplaats. Het vriendelijke vrouwtje van de toko vertelt in goed Nederlands dat Kokkeling al vroeg in de morgen is vertrokken voor een trip in de bush. Als we onze tocht vervolgen hebben we geluk want we door de kali stuiten op de expeditie van
17
mijn beste sobat Jan Neijs
Kokkeling en kunnen uitvoerig met hem spreken. Hij vertelt ons dat hij met een kleine groep altijd uit handen van de Jap is gebleven. Ze zwierven met die groep door de hele Vogelkop en maakten het de Japanners behoorlijk lastig door hun gevechtstactiek. Met vijftien strijders overleefden ze de Tweede Wereldoorlog die ook in Nieuw-Guinea was te voelen. Onder die vijftien strijders was ook een meisje: Coosje Ayal* Ook vertelt Kokkeling dat hun doel zes uur lopen verderop ligt. Daar gaan ze onderzoek doen naar geschikte bomen voor de zagerij in Manokwari. Aan de hand van de opgemaakte rapporten wordt dan door het gouvernement beslist welke bomen in de toekomst in aanmerking komen voor de kap. Omdat we tegen de middag weer terug moeten zijn gaan we langs de kortste route weer terug. Na het middag schaften laten we ons voor de laatste
keer naar Pasir Puthi brengen. We spreken met de chauffeur af dat hij ons om ongeveer half vijf weer ophaalt. Tegen die tijd zitten we al een poosje op het terras van uitspanning “Zeezicht”. Maar van een ophalende chauffeur voor de verwende verlofgangers geen spoor. Ze zijn ons vergeten en dat wordt dus terug lopen Djalan kaki! Op woensdag 10 april 1957 zit ons verlof erop. We worden om negen uur met tas, boog en pijlen met een auto naar het vliegveld gebracht waar we al snel in het vliegtuig kunnen stappen. Wel wat primitief want onze Dakota is een vrachtvliegtuig. Na een voorspoedige vlucht landen we op Mokmer strip waar we te maken krijgen met de nodige formaliteiten. En dan worden we met een DAF naar onze nieuwe kazerne op Sorido gebracht. Terug van weg geweest om het hari-hari wachtlopen weer te beginnen. panne met de dodge
18
*Noot van de schrijver Het volledige verhaal over de Molukse Coosje Ayal is te lezen in de Opmaat nummer 9 van 1999. De Opmaat is de voorloper van “Checkpoint”. In dat artikel is te lezen dat Coosje Ayal al eerder twee jaar had meegevochten in een guerrilla onder bevel van kapitein Geeroms die uiteindelijk door de Japanners gevangen genomen werd en later onthoofd. Zonder kompas en zonder eten wist Coosje Ayal na vele dagen zwerven de groep van Kokkeling te vinden. In 1981 kreeg zij door Prins Bernhard het verzetskruis opgespeld. *Noot van de schrijver Beste sobats met dit verslag eindigt mijn dagboek. In het nieuwe kamp had ik geen inspiratie meer om mijn schrijverij voort te zetten. Ik heb daar nu spijt van. Ik kan me van april tot eind mei 1957 ook niet veel meer herinneren ook al omdat de gezelligheid van de Base op Sorido was verdwenen. Voor de Nieuwsbrief wil ik wel nog een tijdje doorschrijven want buiten mijn dagboek om is er nog veel meer gebeurd op Nieuw-Guinea. De volgende keer gaat het artikel over Nieuw-Guinea 1956-1957 met de titel “tempo doeloe”. De goede ouwe tijd met een vraagteken. De groeten van de kajoe.
op weg
19
Van het bestuur Wij gedenken
Met eerbied en in gepaste stilte brengen we een laatste eresaluut aan B. Kamps, H.H.M. Magnee, A. Snijders, C. Rovers, D.L. Tavenier, H. Hoeberichts, A. Meeuws, H.W.T. Berkers,
Overlangel Breda Lent Haarlem Wolphaartsdijk Sittard Heeze Schinveld
Als aan het bestuur of leden van de sociale commissie daartoe een verzoek wordt gedaan plaatst de redactie een aparte tekst voor overledenen. Draaginsigne gewonden Op 2 juni 2010 heeft het lid van onze vereniging de heer J.N.P. Huige uit Rozenburg, het hem toegekende draaginsigne gewonden opgespeld gekregen door Generaal b.d. H.H.Dijkcks. Sociale commissie Als u contact wilt met een lid van de sociale commissie kunt u het voor u dichtst bij wonend lid van deze commissie vinden in de lijst aan de binnenkant van de omslag van deze Nieuwsbrief. Voor de namen van de leden van de sociale commissie ziet de binnenzijde van de omslag. Oproep van het bestuur Het bestuur wil graag op de hoogte worden gehouden van het verkrijgen van Koninklijke en Militaire Onderscheidingen door leden van onze Vereniging. De redactie wil het verkrijgen van een onderscheiding graag in de Nieuwsbrief vermelden. Daarom vragen we onze leden om ons op de hoogte te houden. Een verkrijger van een onderscheiding kan het zelf aan de redactie melden maar ook anderen kunnen ons hierop attenderen. We plaatsen het bericht het liefst met een foto van de uitreiking van de onderscheiding aan betrokkene. Een melding kunt u doen rechtstreeks naar de redactie (zie colofon) Welkom aan onze nieuwe leden G.G. Jansen Heumensebaan 3a 6561 J. Gijsbers Molenweg 81a 5351 H.P.J. Oudkerk Pool Kasteel Aldenghoorstr. 22 6043 A.J. van der Ham Rustoordlaan 38 7211 A.J. van Oorschot Zeeloodselaan 8 1785 P.A.R. Boumans Marjolijnhof 7 5482 D. Korenhof Karel Doormanstraat 2 6826 G. van den Boom Wingerdstraat 2 6641 A.W. Schilten Englaan 1 6672 G. van der Vliet Femina Mullerstraat 421 2135
20
CJ ET XJ AX BN PR RE BN LD MP
Groesbeek Berghem Roermond Eefde Den Helder Schijndel Arnhem Beuningen Hemmen Hoofddorp
B.R.E. van Koetsveld Merendonk 99 2317 XS Leiden W.F.G.P. Nieste Bever 21 3824 VS Amersfoort M.A. Reder Hoogheemraadstraat 27 2241 CB Wassenaar C.W. van Putten Verlengde Kerkebosln. 30 2244 BW Wassenaar J.G.Th. Olders Touwslagerspad 15 5932 XR Tegelen E. Vermast Irenestraat 24 4532 BH Terneuzen L.J.F. van Leeuwen Heulsterbeemd 3 6002 WD Weert P.R.van den Bovenkamp Asmusstraat 31 3221 BB Hellevoetsluis D.C. Kouters Keurhove 80 4336 GP Middelburg G.J. Appelboom Kramerstraat 38 3067 RH Rotterdam P.M. Boe Poortugaalstraat 178 2729 HJ Zoetermeer G. Franssen Bradleystraat 25 6418 BX Heerlen D.H. van den Bragt Cederhof 6 6921 BZ Duiven H.A. van der Klooster Calle Huertos 3 04288 Bedar Spanje W.A. Waardenburg Lijsterbesstraat 5 3297 XN Puttershoek H. van Zoelen Generaal Pironstraat 32 4141 CP Leerdam G. Schop Lisdodde 27 2995 TN Heerjansdam E. Jansen Molenstraat 16f 3882 AD Putten B. Nieuwenhuis Frans Mentonstraat 30 1816 HE Alkmaar H. Ju Zuidsingel 1 2312 NK Leiden J.C. Scheermeijer Shawzijde 44 2725 PX Zoetermeer A.L. Dekker Veenendaalplein 120 1106 CP Amsterdam B.A.M. van Oostrum Nigellestraat 40 1032 BP Amsterdam A. Boersma Basalt 44 6581 HA Malden P.J. Aarden Maanstraat 16b 6446 XE Brunssum P. Huizinga Ursula van Raesfeltlaan 37 6994 BA De Steeg D.W. van Westen Korendijk 30 4331 HP Middelburg R. van Dieten Burg van Walsumlaan 79 8162 GE Epe J. den Braber De Regentesse 87 1273 JZ Huizen J.C.C. de Jongh Solidus 59 6661 TB Elst M.M. Schalkx Lochtenberg 15 5296 LL Esch H.J. Euverman ’t Lijntje 6 7695 SB Bruchterveld J.L. Bake Europalaan 16 8303 GJ Emmeloord J.J. Verhaar V. Echtenskanaal N.Z. 125 7891 AG Klazienaveen R. van den Haak Lage Esweg 14 7441 AX Nijverdal Richtlijn voor het dragen van draaginsignes en herinneringsspelden Veteranen die deelnemen aan een ceremonieel eerbetoon mogen op hun verenigingstenue of net burgertenue het volgende dragen: Links op de borst: groot model onderscheidingen (bij voorkeur opgemaakt) en bij voorkeur ten behoeve van enige uniformiteit: Rechts op de revers: Draaginsigne Veteranen, de “zilveren anjer” van ZKH Prins Bernhard en de overige herinneringsspelden. Hierbij wordt aangetekend dat het tenue te allen tijde een nette en verzorgde uitstraling dient te hebben.
21
Wisseling van de wacht
Bram Meurs
Dick Breeuwen
Detachementcommandant
Het is met enige weemoed dat ik onze defilanten moet meedelen dat ik mijn functie als detachementcommandant van onze vereniging met ingang van het volgende jaar neerleg om gezondheidsredenen. Afgezien van mijn hartproblemen is mijn gehoor helaas dermate achteruitgegaan dat verder optreden niet verantwoord is. Gelukkig hebben wij een goede en waardig opvolger gevonden in de persoon van Dick Breeuwer die mij al eerder assisteerde tijdens de defilés in Wageningen en Den Haag. Als hij zijn stem verheft op het Malieveld dan hoor je hem bij wijze van spreken al bij het defileerpunt. Ik kijk terug op bijna 12 jaar defilés. Met Ad Bouterse en Pieter Spaan† boog ik mij toen over het protocol van het Wageningen Comité teneinde duidelijke richtlijnen op te stellen voor de deelnemers van onze vereniging aan het defilé. Het eerste jaar namen we met 37 Nieuw-Guinea veteranen deel aan het 5 mei defilé in Wageningen en daarna groeide ons detachement gestaag naar ongeveer 120 man. Een groep Nieuw-Guinea veteranen die fier en keurig door Wageningen en later ook door Den Haag marcheerden, luid aangemoedigd door het publiek en soms ook door een klein kind dat je een bloem in de hand drukte. En ook was er altijd de duidelijke waardering van de toeschouwers. Op die momenten kwam steeds weer even die emotie naar boven die zo’n defilé teweeg bracht. Ik wil allen die in de voorbije jaren deelnamen aan ons contingent danken 22
voor hun inzet bij de defilés en ik hoop dat zij dit willen voortzetten onder leiding van Dick Breeuwer, die daarbij ondersteund zal blijven door Ad Bouterse. Bram Meurs Het bestuur heeft met begrip en respect van dit besluit van onze detachementcommandant Bram Meurs kennis genomen en bedankt hem voor zijn tomeloze inzet om het gezicht van de Nederlands Nieuw-Guinea detachement onberispelijk te laten zijn. Natuurlijk wensen we Dick Breeuwer dat het zijn van detachementcommandant van de Nieuw-Guinea Veteranen bij de defilés ook voor fijne en soms emotionele ervaring zal worden. Voor uw agenda Bijzondere bijeenkomsten Bijeenkomsten van onze vereniging Nieuwjaarsreceptie van de vereniging zal worden gehouden in Roosendaal op 16 januari 2011. In de volgende Nieuwsbrief volgen hierover nadere mededelingen. Onze reünie/herdenkingsbijeenkomst zal ook in 2011 weer in de Tonnet kazerne in ‘t Harde worden georganiseerd, en wel op de donderdag 14 april en de vrijdag 15 april. De Algemene Ledenvergadering in 2011 zal worden gehouden Soesterberg op 18 mei 2011. Ook voor deze vergadering ontvangt u als lid van de vereniging een uitnodiging met tegelijkertijd de agenda voor deze ALV. Nieuwjaarsreceptie Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen 1945-1962 Zondag 16 januari 2011 Zaal “Black Horse” Hoogstraat 7, 4702 ZN Roosendaal, Telefoon 0165533255
Opbrengst komt ten goede aan Lepra en Tbc patiënten in Iran Jaya. Muzikale omlijsting door ons huisorkest CARBON (bekend van de jaarlijkse Reünie) Na de receptie wordt rond 17.00 uur een koud en warm buffet geserveerd.
Kosten € 12,50 Voor de keuken is het gewenst dat u zich voor dit buffet van te voren aanmeldt.
Aanmelding is definitief na betaling op rekeningnummer 83.87.67.494 t.n.v. Dielemans/Lepra Merauke. Betaling dient te geschieden voor 25 december 2010. Opgave voor deelname bij Toon Dielemans Per telefoon: 0165 56 21 05 Schriftelijk: Antennestraat 18,4702 LE Roosendaal
23
Ook deze keer vragen we verkopers voor de loten. Daarvoor aanmelden bij Toon Dielemans. Iedere verkoper, die tenminste 200 loten verkoopt en op de receptie aanwezig is kan gratis deelnemen aan het buffet. Aanmelden als verkoper bij Toon Dielemans, telefoon 0165 56 21 05 actie van de redactie van de redactie van de redactie van de redactie van d
Voor alle meldingen, verhalen of belangrijke mededelingen die u graag geplaatst wilt zien in de Nieuwsbrief van de Vereniging, kunt u contact opnemen met de redactie’ Redactie adres: Jaap van Hensbergen Ravelstraat 4, 6815 HB Arnhem Telefoon 06 53 1995 48, e-mail
[email protected]
Hans Hillen, Minister van Defensie Drs. Hans Hillen (CDA) is de nieuwe minister van Defensie in het kabinet Rutte. Hillen is een vertrouwd gezicht in den Haag. Eerst als politiek verslaggever bij het NOS Journaal en van 1990 tot 2002 als lid van de Tweede Kamer en vanaf 2007 als lid van de Eerste Kamer der Staten Generaal. Hij is de man achter de wet Hillen, een wet die het bezit van een eigen woning extra aantrekkelijk maakte. Hans Hillen komt uit een militair geslacht. Zijn grootvader was huzaar, tot de bereden cavalerie werd opgeheven. Zijn vader was verbonden aan de staf van Prins Bernhard. Zelf is hij niet in militaire dienst geweest. Na zijn Tweede Kamerlidmaatschap dat duurde tot 2002 schreef hij columns voor Elsevier en de Gooi en Eemlander en werd hij voorzitter van het College voor Zorgverzekeringen. In 2007 werd hij gekozen in de Eerste Kamer en was daar onder meer Defensie woordvoerder. Al bij zijn eerste mediaoptreden als Minister stelde Hillen dat er een einde moet komen aan de voortdurende bezuinigingen op de krijgsmacht. Hillen schreef eerder een opvallende inleiding in “De zomer van 1962”een boek geschreven door het lid van onze vereniging Andreas Schelfhout. Van dit boek over Nederlands Nieuw-Guinea verschijnt binnenkort de vijfde druk.
24
Nieuw kabinet en Defensie
Minister Hillen begon zijn ambt met de uitwerking van de taakstelling in de begroting voor 2011. Hij heeft nu bepaald hoe hij de bezuiniging van 200 miljoen invult. Hillen laat weten dat de problemen die we hebben opgelopen door de wereldwijde crisis nu een nieuwe ronde ingaan. En 200 miljoen bezuinigen is een begin, “een pijnlijk begin”, laat hij weten. De minister neemt maatregelen t.a.v. de investeringen (163 miljoen) en op personeelsgebied (37 miljoen). Hiermee kan hij aan de eis van het nieuwe regeerakkoord voldoen. De maatregelen hebben grote gevolgen voor Defensie en de omvang van de krijgsmacht. De komende jaren zullen zwaar zijn omdat Defensie naar een structurele bezuiniging in 2018 moet. De 200 miljoen van volgend jaar is dus maar een begin. Binnen Defensie wordt er alles aan gedaan om de problemen op te lossen, structureel maatregelen uit te werken en beleidskeuzes te maken die leiden tot een slankere, evenwichtige en veelzijdige defensieorganisatie in de toekomst. Volgens minister Hillen vergt dat tijd. “wij kunnen ons niet permitteren over één nacht ijs te gaan. Zulke ingrijpende keuzes vereisen zorgvuldigheid. Dat is in het belang van Nederland en in het belang van de medewerkers van onze organisatie. Want één ding moge duidelijk zijn, dat belang staat mij zeer na aan het hart. Herdenking capitulatie Japan
Bij het Indisch monument in Den Haag is op 15 augustus de capitulatie van Japan herdacht. Koningin Beatrix legde de eerste krans. Premier Jan Peter Balkenende deed dit namens de regering en Commandant de Strijdkrachten generaal Peter van Uhm en Commandant Landstrijdkrachten luitenant-generaal Rob Bertholee deden dit namens de Krijgsmacht. De plechtigheid werd muzikaal begeleid door o.m. de Koninklijke Militaire Kapel Johan Willem Friso. Herdenking bij het Nationaal Indië monument 1945 - 1962
Vier september 2010 was de dag van de 23e herdenking. Meer dan 20.000 veteranen met familie en verwanten herdachten wederom de 6.200 gevallen kameraden. Namens het parlement werd een krans gelegd door Mevrouw G. Verbeet voorzitter van de Tweede Kamer. Zij noemde in haar toespraak een persoonlijke reden waarom zij haar kranslegging als een bijzondere eer ervoer. Want zo zei zij “als ik u als aanwezige veteranen toespreek, spreek ik ook mijn eigen vader toe.” Na de Tweede Wereldoorlog werd haar vader namelijk als militair voor twee jaar uitgezonden naar Nederlands-Indië. Verder zei zij dat diegenen die naar eer en geweten en volgens de regels, het vaderland dienen en de genomen besluiten uitvoeren, steun en respect verdienen. Reacties op artikelen in vorige Nieuwsbrieven Pierre Quanjel schrijft als reactie op het artikel van Louis van Diessen in Nieuwsbrief nummer 30 dat het hem opvalt dat veel sobats zich nog zoveel weten te herinneren. Specifiek trof hem het stukje over honden in het artikel van Louis op pagina 9 van de Nieuwsbrief nummer 30.
25
Pierre was gelegerd in Merauke tussen 1961 en 1962 en ook daar, zo schrijft hij, hadden ze twee honden. En natuurlijk, ook die twee honden droegen de namen Pendek en Connie. Pendek een bruinachtige reu en Connie een bruinwit gevlekte teef. En ook die twee honden moesten niet veel van donkergekleurde mensen hebben. Ze waren erg waaks en waren meestal op de strip te vinden die permanent door de Landmacht werd bewaakt. Toen Pierre daar was had Connie een paar jongen. Dat is te zien op de foto waar hij bij Connie en haar jongen zit om ze wat te drinken te geven. Pendek was een actieve hond die vaak meeging op patrouilles en joeg dan meestal op de kangoeroes die in de omgeving van Merauke in overvloed te vinden waren. Dit zijn al een paar frappante overeenkomsten met de honden uit Sorong maar er is nog meer hetzelfde. Tegen het einde van ons verblijf in Nieuw-Guinea (half oktober 1962) net voordat we uit Merauke zouden vertrekken had een vervelend voorval plaats. Ook de beide honden Connie en Pendek van Merauke werden doodgeschoten. Pierre weet het niet zeker maar waarschijnlijk was een officier de dader. Er ontstond toen veel commotie onder de soldaten en er werden ook dreigende opmerkingen richting daders gemaakt. Ook Pierre ( een fervente hondenliefhebber zoals hij zelf zegt) raakte behoorlijk opgewonden en is achteraf blij niet geweten te hebben wie de schutter was en hem dus ook niet tegen het lijf kon lopen. Was dat wel gebeurd was het met deze dader niet goed afgelopen. Hij vraagt zich nu twee dingen af en wel ten eerste of er nog sobats uit Merauke zijn die weten hoe het nu precies is gegaan met deze twee honden en ten tweede hoe het mogelijk is dat er zoveel overeenkomsten zijn met honden uit Sorong en Merauke. De redactie vraagt zich af of er nog meer legerplaatsen in Nieuw-Guinea waren met hetzelfde verhaal. Dat zal wel niet dus graag de waarheid boven tafel. Waar woonden nu de honden Connie en Pendek? Wie reageert?) Actueel nieuws van defensie De redactie doet in deze rubriek een greep uit Defensieberichten van de afgelopen maanden De laatste Nederlandse Chinookvlucht voor de ISAF-missie heeft op 29 september 2010 plaatsgevonden. Nederlandse transporthelikopters zijn sinds april 2005 actief geweest in Afghanistan. Drie Chinooks, van 298 Squadron op vliegbasis Gilze-Rijen, waren op Kandahar Airfield gestationeerd en maakten deel uit van de Air Task Force, een Nederlandse eenheid die luchtsteun leverde voor de Afghanistan missie. In totaal zijn er tijdens ISAF ruim 3000 vlieguren met de Nederlandse Chinooks gemaakt. En daar is gisteren een einde aan gekomen. Bij het Indisch monument in Den Haag is op 15 augustus de capitulatie van Japan herdacht. Koningin Beatrix legde de eerste krans. Premier Jan Peter Balkenende deed dit namens de regering en Commandant de Strijdkrachten
26
generaal Peter van Uhm en Commandant Landstrijdkrachten luitenant-generaal Rob Bertholee deden dit namens de Krijgsmacht. De plechtigheid werd muzikaal begeleid door o.m. de Koninklijke Militaire Kapel Johan Willem Friso Op 25 oktober vertrok Hr. Ms. Johan de Witt uit Den Helder naar Senegal. Het amfibische transportschip heeft 300 pallets goederen, 153 voertuigen en 39 aanhangers aan boord. Defensie neemt de komende maanden deel aan de grote internationale oefening Emerald Move 2010, in en voor het WestAfrikaanse land Senegal. In totaal doen ruim 3000 militairen, 11 schepen, 19 vliegtuigen en helikopters uit Italië, België, Frankrijk, Nederland en Senegal vanaf 8 november mee aan Emerald Move 2010. Amfibische slagkracht, Emerald Move is de eerste grootschalige oefening van het European Amphibious Initiative, een samenwerkingsverband binnen de NAVO Strijdkrachten om amfibisch optreden (op de grens tussen land en water) te verbeteren. In december 2000 werd de intentieverklaring hiervoor door Groot-Brittannië, Spanje, Italië, Frankrijk en Nederland ondertekend. De inzet van de Netherlands Maritime Force (NLMARFOR), de uitzendbare operationele staf van de Marine, bestaat tijdens de oefening uit de Hr. Ms. Johan de Witt, de 11e en 21e infanteriecompagnie van het Korps mariniers, eenheden van het amfibisch gevechtsbataljon, een duikteam van de Duiken Demonteergroep, een Rapid Environmental team van de Hydrografische Dienst en een bataljonstaakgroep van de 11e Luchtmobile Brigade van de Koninklijke Landmacht. Berichten van leden en organisaties Veteranencafé in Schagen
Ook in Schagen (Noord-Holland) is nu een maandelijks veteranencafé. Op maandag 20 september 2010 werd door de Luitenant generaal L.Oostendorp, Inspecteur Generaal der Krijgsmacht (IGK) tevens Inspecteur der Veteranen en de burgemeester van Schagen de heer G.Westerink het veteranencafé geopend. Elke 3e woensdag van de maand, tussen 14.00 uur en 17.00 uur is er een veteranencafé in de hotelbar van het Best Western Slothotel IGESZ aan de Markt 22 in Schagen Al voordat burgemeester Westerink en Luitenant generaal Oostendorp er zijn om de officiële opening te verrichten, is het al een vrolijke boel. Het lawaai in de zaal is niet minder dan in een barak vol met jonge militairen. Luitenant generaal Oostendorp zegt in zijn toespraak dat hij het bestaan van veteranencafés toejuicht omdat, anders dan bij de officiële herdenkingen, hier met elkaar kan worden gesproken over de ervaringen uit dat militaire verleden. Hij wil daarom graag voor deze opening aanwezig zijn. De aanwezige vetera-
27
nen brengen deze boodschap direct na de opening in de praktijk. Zij verhuizen snel naar de bar en gaan door met praten, eten en drinken en natuurlijk het vertellen van sterke verhalen. Aan de burgemeester en de Luitenant generaal werd door de bestuursleden Cor van Vliet en Ad Bouterse van onze vereniging Nederlands Nieuw –Guinea militairen 1945-1962 een schildje aangeboden. Oproepen
• Oproep van W.de Vries, Iepenlaan 38, 9363 PN Marum, zoekt Aart Slob. Geen verdere gegevens. • Oproep van F.M.Pellicaan.Ik ben al een tijdje van plan om nog eens een keer terug te gaan naar voormalig Nederlands Nieuw-Guinea. Ik zou graag met een groepje oude maten meereizen. Maar hoe kom ik met anderen in contact die het zelfde idee hebben als ik. Misschien lukt het via deze oproep! F.M.Pellicaan, J.H.Derksenstraat 48, 4149WG Meteren, e-mail:
[email protected] • Oproep van Joop Duijn Reünie. QPO 21/42 Nederland 1962 en QPO 22 Nederlandse Antillen 1962 1 in voormalig Nederlands Nieuw-Guinea 1962. Datum: woensdag 30 maart 2011. Locatie van Ghentkazerne te Rotterdam. De organisatoren van bovengenoemde QPO’s zijn op zoek naar maten die gediend hebben in voormalig Nederlands Nieuw-Guinea 1962. QPO majoor Romijn en Kapitein Toet. Later Qpo 42 majoor Dulfer en kapitein Smagge. QPO 22 1962 Majoor v.d. Vaart en Kapitein Klinken. Informatie en aanmelding: Joop Duijn, telefoon 023-5323759, e-mail
[email protected] Berichten
• De 928e afd. Lt.Lua Nieuw-Guinea 1962 organiseert haar 4e reünie op vrijdag 15 april 2011. Locatie: Kumpulan Bronbeek, Velperweg 147, 6824MB te Arnhem. Alle ons bekende personen ontvangen medio december een uitnodiging. Bent u nog niet bij ons bekend, meld u dan. Informatie: Joop de Ruiter 050-5034550. Mail:
[email protected] Boekenrubriek De redactie wil in deze rubriek voor veteranen interessante boeken vermelden De zomer van 1962 Boek geschreven door Andreas Schelfhout Boek beschrijft de laatste gevechten om Nederlands Nieuw-Guinea Andreas Schelfhout: “De zomer van 1962”, ISBN 978-90-8759-196-0, €16,50 Te koop/te bestellen bij iedere boekhandel, bij de uitgever en via internet. Uitgeverij U2pi BV, Koningin Julianalaan 198, 2274 JP Voorburg, e-mail:
[email protected] Steun de Papoea’s door dit boek te bestellen voor €19,14 (€16,50 voor het boek en €2,64 verzending) Overmaken naar de Stichting Papoea Steunfonds Rekeningnummer
28
6887 onder vermelding van “De zomer van 1962” Van dit boek is al door het enorme succes de vijfde druk in bewerking. In dit boek werd door de kersverse Minister van Defensie een opvallende inleiding geschreven. The Indisch monument De Engelse versie van het boekje “Het Indisch Monument” is van de pers gerold. In dit boekje wordt de achterliggende historie en het belang van het Indisch Monument in Den Haag beschreven. Het boekje is te downloaden op de website www.indieherdenking.nl Inlichtingen Stichting Herdenking 15 augustus 1945, Postbus 85747, 2508CK Den Haag Telefoon 070-3305145, e-mail:
[email protected] De Terugkeer Op 22 september werd in het Indisch Herinneringscentrum Bronbeek de terugkeer gepresenteerd. Het stripboek gaat over de Tweede Wereldoorlog in Zuidoost Azië en de Indonesische onafhankelijkheid, en wordt als Nationaal Geschenk 2010 aangeboden aan alle derde klassen in het voortgezet onderwijs. Tekenaar Eric Heuvel en scenarioschrijver Ruud van der Rol geven in dit boek een indruk van de koloniale samenleving in vooroorlogse Indië. Dit werd door de makers gedaan in de vorm van een stripboek voor jongeren. Het boek is dus ook bestemd voor jongeren van 14 tot 16 jaar in het voortgezet onderwijs. De versie voor de scholen heeft een educatief katern, waarin belangrijke thema’s uit de strip worden toegelicht aan de hand van foto’s, kaartjes, dagboekfragmenten en interviews. Een boekhandelversie (zonder educatief katern)verschijnt in het najaar bij Uitgeverij Luitingh. Informatie Uitgeverij Luitingh, Amsterdam tel. 020-5307340. www.uitgeverijluitingh.nl Informatie: www.indischherinneringscentrum.nl Musea De redactie wil in deze rubriek voor veteranen musea en interessante tentoonstellingen vermelden Legermuseum Delft
Voor volledige informatie over dit Museum raadpleeg de website www.legermuseum.nl • T oernooi ridders t/m 15 augustus 2011. Familietentoonstelling van een fantastische wereld vol riddertoernooien en middeleeuws muziek
29
Museum Bronbeek Arnhem
•
V aste –expositie “Het verhaal van Indië” Museum Bronbeek en het Indisch Herinneringscentrum Bronbeek hebben een nieuwe vaste tentoonstelling met de naam “Het verhaal van Indië” in het museum ingericht. De Nederlands koloniale geschiedenis in de Indonesische archipel staat hierin centraal. Vanaf 17 augustus 2010 is deze tentoonstelling permanent geopend. Voor volledige informatie over dit museum raadpleeg de website www.bronbeek.nl Adverteerders
De redactie vraagt om adverteerders in onze Nieuwsbrief. Als u een gegadigde weet laat hem of haar dan contact opnemen met de redactie. (adres zie colofon) Onderwerpen voor de Nieuwsbrief
Hebt u een verhaal (met foto’s) over Nieuw-Guinea of hebt u iets interessants te melden, neem dan contact op met de redactie. De redactie wil graag in het bezit komen van foto’s van gebruikt materieel (voertuigen, wapens, uniformen e.d.) op Nederlands Nieuw-Guinea in de periode 1945-1962. Ook is er belangstelling voor foto’s van de kazernepoorten in de verschillende plaatsen op Nederlands Nieuw-Guinea. Hebt u een dergelijke foto neem dan even contact op met de redactie. Hebt u een verhaal m.b.t. op Nieuw-Guinea, een verhaal van toen of een verhaal van nu, stuur het naar de redactie. De redactie bekijkt dan of het geschikt is voor plaatsing in de Nieuwsbrief. Meegestuurde foto’s worden altijd geretourneerd. Ook vermeldingen van bijzondere sportprestaties van onze leden nemen we graag op . Website informatie
Onder dit kopje vermeldt de redactie interessante websites. Als u een voorstel heeft attendeer de redactie dan daarop. Nieuwsbrief nummer 31
Het ligt in de bedoeling om Nieuwsbrief 32 eind februari 2011 te laten verschijnen. De sluitingsdatum voor het inzenden van kopij is daarom: Nieuwsbrief 32 op 15 januari 2010.
30
Nu al aanmelden voor de Nationale Vetranendag op 25 Juni 2011 Aanmelding via de vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen 1945-1962 Naam .................................................................................................. Adres .................................................................................................. Postcode ............................... Woonplaats .......................................... Telefoon ................................ E-mail ................................................. 1. N eemt deel aan het defilé. Lopend in het veteranendetachement van de vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen. Uitsluitend voor veteranen, niet voor partners/begeleiders JA/NEE* 2. Meereizende partner of begeleider
JA/NEE*
3. A antal gewenste zitplaatsen bij defileerpunt voor minder validen. Alleen als niet wordt deelgenomen aan het defilé en niet rolstoelgebonden 1/2* Rolstoelplaats gewenst? JA/NEE* 4. Aantal gewenste vrij vervoerbewijzen
1 of 2 (maximaal 2)*
Nu al aanmelden voor het Defilé op 5 mei 2011 in Wageningen Ik loop mee in het detachement van de Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen 1945-1962 op 5 mei in Wageningen. Aantal ................................... (maximaal2) Naam .................................................................................................. Adres .................................................................................................. Postcode ............................... Woonplaats .......................................... Telefoon ................................ E-mail ................................................. *doorhalen wat niet gewenst is Bovenstaand(e)formulier(en) sturen naar (voor 15 februari 2011): A.Bouterse, Lindenlaan 110,1741 TX SCHAGEN telefoon 0224-215621 of 0653374836, e-mail:
[email protected] Voor de beide defilés is een door de vereniging voorgeschreven uniforme kleding. Blazer (donkerblauw), broek (grijs), overhemd(lichtblauw), stropdas (vereniging of regiment), sokken (grijs) en zwarte schoenen. Zwarte baret met onderdeelembleem 31
32
