Voorwoord
In deze Sdu Wettenverzameling Awb Bestuurs(proces)recht is de wet- en regelgeving opgenomen die onmisbaar is om juridische vragen en problemen te behandelen in de rechtspraktijk van het algemeen bestuursrecht. Inhoud Bij de selectie van de opgenomen regelgeving heeft de redactie voor ogen gehad de gebruiker een zo compleet mogelijke verzameling te bieden van wetten en andere regelgeving die hij voor de praktijkuitoefening nodig heeft. Geldende en toekomstige wet- en regelgeving De kern van de uitgave betreft het in Nederland geldend recht. Daarnaast is het toekomstig recht opgenomen dat de redactie van belang acht voor de rechtspraktijk: wetgeving die op de kopijsluitingsdatum van 6 januari 2014 voor Nederland nog niet in werking was getreden. Op deze wijze kan tijdens de studie of in de (anticiperende) adviespraktijk ook een perspectief op toekomstige bepalingen worden verkregen. Toekomstige wetgeving wordt herkenbaar aangegeven met een vette lijn in de marge. Ook in de kopregel wordt aangegeven dat het om toekomstig recht gaat. De redactie Januari 2014
Sdu Uitgevers
V
Algemene Inhoudsopgave pag. Voorwoord..................................................................................................................................V Ten geleide.................................................................................................................................VI Algemene Inhoudsopgave.........................................................................................................IX Alfabetische inhoudsopgave.....................................................................................................XI Lijst van afkortingen..............................................................................................................XIII 1 Algemene wet bestuursrecht....................................................................................................1 Algemene wet bestuursrecht...............................................................................................................5 2 Uitvoeringsregelingen Awb..................................................................................................105 Besluit proceskosten bestuursrecht................................................................................................107 Besluit elektronisch verkeer met de bestuursrechter...................................................................112 Regeling aanwijzing betrouwbaarheidsniveau authentificatie bij elektronisch verkeer met de bestuursrechter.................................................................................................................................113 Regeling stilhoudingsvordering toezichthouders........................................................................114 Regeling model legitimatiebewijs toezichthouders Awb............................................................115 3 Overig algemeen bestuursrecht............................................................................................117 Wet openbaarheid van bestuur......................................................................................................119 Besluit tarieven openbaarheid van bestuur ..................................................................................125 Algemene termijnenwet..................................................................................................................126 Besluit gelijkstelling van 30 mei 2014, 2 januari, 4 en 15 mei 2015 en 6 mei 2016 met een algemeen erkende feestdag..............................................................................................................127 Wet Nationale ombudsman............................................................................................................128 Besluit bestuursorganen WNo en Wob.........................................................................................134 Algemene wet op het binnentreden...............................................................................................136 Kaderwet zelfstandige bestuursorganen........................................................................................139 Aanwijzingen voor de regelgeving.................................................................................................146 4 Bestuursprocesrecht.............................................................................................................159 Wet op de Raad van State................................................................................................................161 Beroepswet........................................................................................................................................170 Wet bestuursrechtspraak bedrijfsorganisatie...............................................................................173 Algemene wet inzake rijksbelastingen...........................................................................................177 5 Procesregelingen...................................................................................................................183 Procesregeling bestuursrecht 2010.................................................................................................185 Procesregeling bestuursrechterlijke colleges 2014.......................................................................195 Procesregeling belastingkamers gerechtshoven 2010..................................................................200 Procesregeling vreemdelingenzaken 2014....................................................................................203 Informatienota voor de indiening van prejudiciële verzoeken door de nationale rechters (2009/C 297/01)...............................................................................................................................................205 Handreiking Bezwaarschriftprocedure Algemene wet bestuursrecht......................................209 Leidraad medisch deskundigen in bestuursrechtelijke zaken....................................................240 Besluit Fiscaal Bestuursrecht..........................................................................................................252 Besluit Beroep in Belastingzaken...................................................................................................266 Beleid over de Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen - de hoogte van de door de rechtbank te bepalen dwangsommen............................................................................................283 Gedragscode voor gerechtelijk deskundigen in civielrechtelijke en bestuursrechtelijke zaken...................................................................................................................................................284 Model klachtenregeling...................................................................................................................289 Landelijke regeling rekening-courant griffierechten...................................................................292 Leidraad onpartijdigheid van de rechter ......................................................................................294 6 Bepalingen waarnaar de Awb verwijst.................................................................................303 Burgerlijk Wetboek Boek 1.............................................................................................................305 Burgerlijk Wetboek Boek 2.............................................................................................................306 Burgerlijk Wetboek Boek 3 ............................................................................................................308 Burgerlijk Wetboek Boek 6 ............................................................................................................310 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering...................................................................................312 Faillissementswet..............................................................................................................................317 Ambtenarenwet................................................................................................................................318 Sdu Uitgevers
IX
Algemene Inhoudsopgave Militaire ambtenarenwet 1931........................................................................................................319 Wet op de rechterlijke organisatie.................................................................................................320 Wet op de bedrijfsorganisatie.........................................................................................................337 Kaderwet dienstplicht......................................................................................................................338 Vreemdelingenwet 2000..................................................................................................................341 Wet op de inlichtingen en veiligheidsdiensten 2002...................................................................345 Wet milieubeheer.............................................................................................................................346 Wetboek van Strafrecht...................................................................................................................348 Wetboek van Strafvordering...........................................................................................................349 Wet op de identificatieplicht...........................................................................................................351 Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften............................................352 Wet militair tuchtrecht....................................................................................................................365 Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding..........................................385 Wet financiering sociale verzekeringen........................................................................................390 Zorgverzekeringswet........................................................................................................................424 Wet gemeenschappelijke regelingen..............................................................................................456 Wet op de rechterlijke indeling......................................................................................................487 Wet tarieven in strafzaken..............................................................................................................488 Wet op de rechtsbijstand.................................................................................................................493 Gemeentewet.....................................................................................................................................510 Provinciewet......................................................................................................................................572 Waterschapswet................................................................................................................................622 Wet griffierechten burgerlijke zaken.............................................................................................658 Alfabetisch trefwoordenregister.............................................................................................667
X
Sdu Uitgevers
Algemene wet bestuursrecht
1
Algemene wet bestuursrecht Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Titel 1.1 Titel 1.2 Hoofdstuk 2 Afdeling 2.1 Afdeling 2.2 Afdeling 2.3 Hoofdstuk 3 Afdeling 3.1 Afdeling 3.2 Afdeling 3.3 Afdeling 3.4 Afdeling 3.5 Paragraaf 3.5.1 Paragraaf 3.5.2 Paragraaf 3.5.3 Afdeling 3.6 Afdeling 3.7 Hoofdstuk 4 Titel 4.1 Afdeling 4.1.1 Afdeling 4.1.2 Afdeling 4.1.3 § 4.1.3.1 § 4.1.3.2 § 4.1.3.3 Titel 4.2 Afdeling 4.2.1 Afdeling 4.2.2 Afdeling 4.2.3 Afdeling 4.2.4 Afdeling 4.2.5 Afdeling 4.2.6 Afdeling 4.2.7 Afdeling 4.2.8 Paragraaf 4.2.8.1 Paragraaf 4.2.8.2 Paragraaf 4.2.8.3 Paragraaf 4.2.8.4 Paragraaf 4.2.8.5 Titel 4.3 Titel 4.4 Afdeling 4.4.1 Afdeling 4.4.2 Afdeling 4.4.3 Afdeling 4.4.4 Paragraaf 4.4.4.1 Paragraaf 4.4.4.2 Afdeling 4.4.5 Titel 4.5
Inleidende bepalingen Definities en reikwijdte Uitvoering van bindende besluiten van organen van de Europese Gemeenschappen Verkeer tussen burgers en bestuursorganen Algemene bepalingen Gebruik van de taal in het bestuurlijk verkeer Verkeer langs elektronische weg Algemene bepalingen over besluiten Inleidende bepalingen Zorgvuldigheid en belangenafweging Advisering Uniforme openbare voorbereidingsprocedure Samenhangende besluiten Algemeen Informatie Coördinatie van besluitvorming en rechtsbescherming Bekendmaking en mededeling Motivering Bijzondere bepalingen over besluiten Beschikkingen De aanvraag De voorbereiding Beslistermijn Beslistermijn Dwangsom bij niet tijdig beslissen Positieve fictieve beschikking bij niet tijdig beslissen Subsidies Inleidende bepalingen Het subsidieplafond De subsidieverlening Verplichtingen van de subsidie-ontvanger De subsidievaststelling Intrekking en wijziging Betaling en terugvordering Per boekjaar verstrekte subsidies aan rechtspersonen Inleidende bepalingen De aanvraag De subsidieverlening Verplichtingen van de subsidie-ontvanger De subsidievaststelling Beleidsregels Bestuursrechtelijke geldschulden Vaststelling en inhoud van de verplichting tot betaling Verzuim en wettelijke rente Verjaring Aanmaning en invordering bij dwangbevel De aanmaning Invordering bij dwangbevel Bezwaar en beroep [Treedt in werking op nader te bepalen tijdstip]
Hoofdstuk 5 Titel 5.1 Titel 5.2 Titel 5.3 Afdeling 5.3.1 Afdeling 5.3.2 Titel 5.4 Afdeling 5.4.1 Afdeling 5.4.2 Hoofdstuk 6 Afdeling 6.1
Handhaving Algemene bepalingen Toezicht op de naleving Herstelsancties Last onder bestuursdwang Last onder dwangsom Bestuurlijke boete Algemene bepalingen De procedure Algemene bepalingen over bezwaar en beroep Inleidende bepalingen
Sdu Uitgevers
Art. 1:1 Art. 1:1 Art. 1:7 Art. 2:1 Art. 2:1 Art. 2:6 Art. 2:13 Art. 3:1 Art. 3:1 Art. 3:2 Art. 3:5 Art. 3:10 Art. 3:19 Art. 3:19 Art. 3:20 Art. 3:21 Art. 3:40 Art. 3:46 Art. 4:1 Art. 4:1 Art. 4:1 Art. 4:7 Art. 4:13 Art. 4:13 Art. 4:16 Art. 4:20a Art. 4:21 Art. 4:21 Art. 4:25 Art. 4:29 Art. 4:37 Art. 4:42 Art. 4:48 Art. 4:52 Art. 4:58 Art. 4:58 Art. 4:60 Art. 4:66 Art. 4:68 Art. 4:73 Art. 4:81 Art. 4:85 Art. 4:85 Art. 4:97 Art. 4:104 Art. 4:112 Art. 4:112 Art. 4:114 Art. 4:125 Art. 4:126-4:131 Art. 5:1 Art. 5:1 Art. 5:11 Art. 5:21 Art. 5:21 Art. 5:31d Art. 5:40 Art. 5:40 Art. 5:48 Art. 6:1 Art. 6:1 3
1
Algemene wet bestuursrecht Afdeling 6.2 Hoofdstuk 7 Afdeling 7.1 Afdeling 7.2 Afdeling 7.3 Hoofdstuk 8 Titel 8.1 Afdeling 8.1.1 Afdeling 8.1.2 Afdeling 8.1.2a Afdeling 8.1.3 Afdeling 8.1.4 Afdeling 8.1.5 Afdeling 8.1.6 Afdeling 8.1.7 Titel 8.2 Afdeling 8.2.1 Afdeling 8.2.1a Afdeling 8.2.2 Afdeling 8.2.2a Afdeling 8.2.3 Afdeling 8.2.4 Afdeling 8.2.4a Afdeling 8.2.5 Afdeling 8.2.6 Afdeling 8.2.7 Titel 8.3 Titel 8.4 Titel 8.5 Titel 8.6 Hoofdstuk 9 Titel 9.1 Afdeling 9.1.1 Afdeling 9.1.2 Afdeling 9.1.3 Titel 9.2 Afdeling 9.2.1 Afdeling 9.2.2 Afdeling 9.2.3 Hoofdstuk 10 Titel 10.1 Afdeling 10.1.1 Afdeling 10.1.2 Afdeling 10.1.3 Titel 10.2 Afdeling 10.2.1 Afdeling 10.2.2 Afdeling 10.2.3 Hoofdstuk 11
4
Overige algemene bepalingen Bijzondere bepalingen over bezwaar en administratief beroep Bezwaarschrift voorafgaand aan beroep bij de bestuursrechter Bijzondere bepalingen over bezwaar Bijzondere bepalingen over administratief beroep Bijzondere bepalingen over de wijze van procederen bij de bestuursrechter Algemene bepalingen over het beroep in eerste aanleg Bevoegdheid Behandeling door een enkelvoudige, meervoudige of grote kamer Conclusie Verwijzing, voeging en splitsing Wraking en verschoning van rechters Partijen Getuigen, deskundigen en tolken Verzending van stukken Behandeling van het beroep in eerste aanleg Griffierecht Algemene bepaling Vooronderzoek Bestuurlijke lus Versnelde behandeling Vereenvoudigde behandeling Beroep bij niet tijdig handelen Onderzoek ter zitting Uitspraak Tussenuitspraak Voorlopige voorziening en onmiddellijke uitspraak in de hoofdzaak Schadevergoeding Hoger beroep Herziening Klachtbehandeling Klachtbehandeling door een bestuursorgaan Algemene bepalingen De behandeling van klaagschriften Aanvullende bepalingen voor een klachtadviesprocedure Klachtbehandeling door een ombudsman Algemene bepalingen Bevoegdheid Procedure Bepalingen over bestuursorganen Mandaat, delegatie en attributie Mandaat Delegatie Attributie Toezicht op bestuursorganen Goedkeuring Vernietiging Schorsing Slotbepalingen
Art. 6:4 Art. 7:1 Art. 7:1 Art. 7:2 Art. 7:16 Art. 8:1 Art. 8:1 Art. 8:1 Art. 8:10 Art. 8:12a Art. 8:13 Art. 8:15 Art. 8:21 Art. 8:33 Art. 8:37 Art. 8:41 Art. 8:41 Art. 8:41a Art. 8:42 Art. 8:51a Art. 8:52 Art. 8:54 Art. 8:55a Art. 8:56 Art. 8:66 Art. 8:80a Art. 8:81 Art. 8:88 Art. 8:104 Art. 8:119 Art. 9:1 Art. 9:1 Art. 9:1 Art. 9:4 Art. 9:13 Art. 9:17 Art. 9:17 Art. 9:22 Art. 9:28 Art. 10:1 Art. 10:1 Art. 10:1 Art. 10:13 Art. 10:22 Art. 10:25 Art. 10:25 Art. 10:33 Art. 10:43 Art. 11:1
Sdu Uitgevers
1 art. 1:2
Algemene wet bestuursrecht
1
Algemene wet bestuursrecht
Wet van 4 juni 1992, houdende algemene regels van bestuursrecht (Algemene wet bestuursrecht) Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz. Allen, die deze zullen zien of horen lezen, saluut! doen te weten: Alzo Wij in overweging genomen hebben, dat ingevolge artikel 107, tweede lid, van de Grondwet de wet algemene regels van bestuursrecht dient vast te stellen; Zo is het, dat Wij, de Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze: Hoofdstuk 1 Inleidende bepalingen Titel 1.1 Definities en reikwijdte Art. 1:1 1. Onder bestuursorgaan wordt verstaan: a. een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld, of b. een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed. 2. De volgende organen, personen en colleges worden niet als bestuursorgaan aangemerkt: a. de wetgevende macht; b. de kamers en de verenigde vergadering der Staten-Generaal; c. onafhankelijke, bij de wet ingestelde organen die met rechtspraak zijn belast, alsmede de Raad voor de rechtspraak en het College van afgevaardigden; d. de Raad van State en zijn afdelingen; e. de Algemene Rekenkamer; f. de Nationale ombudsman en de substituut-ombudsmannen als bedoeld in artikel 9, eerste lid, van de Wet Nationale ombudsman, en ombudsmannen en ombudscommissies als bedoeld in artikel 9:17, onderdeel b; g. de voorzitters, leden, griffiers en secretarissen van de in de onderdelen b tot en met f bedoelde organen, de procureur-generaal, de plaatsvervangend procureur-generaal en de advocatengeneraal bij de Hoge Raad, de besturen van de in onderdeel c bedoelde organen alsmede de voorzitters van die besturen, alsmede de commissies uit het midden van de in de onderdelen b tot en met f bedoelde organen; h. de commissie van toezicht betreffende de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, bedoeld in artikel 64 van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2002. 3. Een ingevolge het tweede lid uitgezonderd orgaan, persoon of college wordt wel als bestuursorgaan aangemerkt voor zover het orgaan, de persoon of het college besluiten neemt of handelingen verricht ten aanzien van een ambtenaar als bedoeld in artikel 1 van de Ambtenarenwet als zodanig, zijn nagelaten betrekkingen of zijn rechtverkrijgenden, met uitzondering van een voor het leven benoemde ambtenaar werkzaam bij de Raad van State en zijn afdelingen en de Algemene Rekenkamer. (Zie ook: art. 6 Gemw; art. 1 BW Boek 2; art. 6 EVRM; art. 1 AW; art. 6 PW; art. 8:1 Awb; art. 84 Wet RO) 4. De vermogensrechtelijke gevolgen van een handeling van een bestuursorgaan treffen de rechtspersoon waartoe het bestuursorgaan behoort. Art. 1:2 1. Onder belanghebbende wordt verstaan: degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken. 2. Ten aanzien van bestuursorganen worden de hun toevertrouwde belangen als hun belangen beschouwd.
1
Inwerkingtredingsdatum: 01-01-1994; zoals laatstelijk gewijzigd bij: Stb. 2013, 316.
Sdu Uitgevers
5
Bestuursorgaan
Geen bestuursorgaan
Besluit t.a.v. ambtenaar
Belanghebbende
