Inhoudsopgave
Voorwoord
1. De Kamer van Koophandel
2 4
Hét regionale, economische kennisnetwerk - Wettelijke taken - Visie & missie - Proces voor dit Activiteitenplan - Kamergebied Centraal Gelderland
2. Adviseren, informeren en stimuleren
8
De ondernemersagenda - Regionale agenda - Speerpunten 2012 - Overzicht regionale projecten en activiteiten Nationale agenda 2012: kernactiviteiten - Starten bedrijf - Wetten en regels - Internationale handel - Bedrijfsoverdracht en -overname Nationale Ontwikkelagenda 2012 - Maatwerk - Ondernemerspleinen - Strategie - Fiscale aspecten - Verzekeringen en aansprakelijkheid - Sociale innovatie
3. Zekerheid in zakendoen
34
Het Handelsregister - Reguliere werkzaamheden - Additionele activiteiten
4. Organisatie Kamer van Koophandel Centraal Gelderland
- Bestuur - Werkorganisatie - Organogram
5. Begroting
41
- Toelichting - Resultatenrekening - Heffingsbesluit 2012
6. Bijlagen
39
44
1. Samenstelling bestuur
Activiteitenplan 2012
1
Voorwoord
Het afgelopen jaar stond in het teken van een voorzich-
In Centraal Gelderland was de crisis minder
nog een hele uitdaging om het mkb te laten
heftig dan in andere delen van Nederland.
participeren in dit topsectorenbeleid.
Dit is onder andere te danken aan het rela-
tig herstel van de economie.
tieve grote aandeel van de zorgsector, maar
Sommige regio’s hebben reeds te kampen
zeker ook aan de samenwerking tussen
met krimp, waardoor de tegenstelling tus-
Vooral dankzij een groeien-
de verschillende actoren in het economi-
sen stad en kleine kernen verder groeit. De
sche domein. Wij vormen een regio waarin
ongewenste ontwikkelingen voor een vitaal
ondernemers, overheden en onderwijs de
platteland worden nog eens versterkt door
ons bedrijfsleven van de
intentie hebben om samen het verschil te
het veranderende consumentengedrag door
maken en wij kunnen met vertrouwen het
het internetwinkelen. De krimp treft vooral
export. De verwachtingen
nieuwe jaar tegemoet treden als wij deze
de Achterhoek, het consumentengedrag
voor 2012 zijn gematigd
intentie verder om weten te zetten in geza-
treft vrijwel iedere detaillist.
menlijke acties.
de wereldhandel profiteerde
positief, de groei van de
Het economische belang van de zorg om
2012: een belangrijk schakeljaar
het milieu wordt alsmaar zichtbaarder.
wereldeconomie vlakt af en
Door de globalisering van de economie
Schaarste van allerlei grondstoffen en het
hebben gebeurtenissen elders op de
tegengaan van CO2-uitstoot bijvoorbeeld
de binnenlandse bestedin-
wereld een snelle en directe invloed op
hebben een directe invloed op het rende-
de lokale ondernemer. Ontwikkelingen in
ment van veel bedrijfstakken.
gen staan onder druk onder
het Midden-Oosten bijvoorbeeld leiden tot
andere door de voorgeno-
stijgingen van energiekosten, de Eurocrisis
De herbezinning op maatschappelijke
leidt tot problemen bij de kapitaalverschaf-
economische vraagstukken in verband
men bezuinigingen van de
fing en een EHEC-bacterie in Duitsland kost
met de schaarste van personeel, ruimte
overheid en een gebrekkig
onze groentetelers tientallen miljoenen
en grondstoffen vormen bedreigingen,
euro’s aan omzet.
maar scheppen zeker ook kansen voor het
consumentenvertrouwen.
bedrijfsleven. Door de aantrekkende economie in combinatie met de vergrijzing zullen er personeel-
Ondernemerspleinen
tekorten ontstaan in verschillende secto-
Ook voor de Kamers van Koophandel wijzigt
ren. Voor het eerst zijn er meer 65-plussers
er in 2012 veel. Het ministerie van EL&I
die de arbeidsmarkt verlaten dan dat er
beseft dat de KvK een belangrijke schakel
jongeren toetreden. Oplossingen hiervoor
is om de doelstellingen die het zich stelt
zullen we moeten zoeken in productiviteits-
te behalen. Het ministerie ziet daarbij een
stijgingen en het opleiden van het juiste
verregaande samenwerking met Syntens
personeel.
en delen van het (eigen) Agenstschap.nl als middel om de ondernemer te ondersteu-
De rijksoverheid trekt zich terug uit de regio
nen. Door onze regionale verankering is de
en wil via een aantal topsectoren de eco-
kamer dé partij die regionale knelpunten
nomie gericht stimuleren. Mede door het
kan signaleren en oplossen en nationale
stop zetten van allerlei subsidies komen
programma’s kan ondersteunen.
regionale initiatieven onder druk. Het wordt
2
Wij zullen verder bijdragen aan het ontsnip-
vanzelfsprekende beschikbaarheid van
in de samenstelling van het bedrijfsleven
peren van het aanbod van diverse organi-
ruimte, menskracht, mobiliteit en natuur-
heeft onze regio minder last gehad van
saties en ons assortiment aan producten
lijke hulpbronnen.
de crisis dan elders. En daar willen wij op
en diensten verder optimaliseren richting
Wij geven antwoorden op deze uitdagingen
voortborduren.
de wensen van onze ondernemers. De
en vertalen dit in kansen voor de regio.
taakstellende opdracht om de heffingen
Wij gaan samen met onze partners vastbe-
met gemiddeld 10 procent te laten dalen
Wij zullen hierbij de schakel zijn naar het
raden aan de slag om het vestigingsklimaat
met een langertermijnperspectief van een
mkb en de krachten in onze regio bundelen.
in onze regio verder te verbeteren, zodat wij
kostenverlaging van zelfs 25 procent, stelt
De intentie om samen te werken is welis-
straks kunnen zeggen: ‘’2012? Het was een
ons daarbij wel in 2012 voor ingrijpende
waar aanwezig, maar samenwerking is geen
mooi jaar!’’.
keuzes waarvan de gevolgen op dit moment
vanzelfsprekendheid maar een kwestie van
nog niet zijn te overzien.
hard werken. Arnhem, 18 oktober 2011
Impuls aan samenwerking: focus op de ondernemer
In nauw overleg met provincie zullen wij het
De ondernemer heeft te maken met meer
maar vergeten daarbij niet het belang van
G.J. Oplaat, voorzitter
onzekerheden, minder overzicht en minder
de brede economie. Juist dankzij de variatie
R.P.A. Migo, algemeen directeur
Activiteitenplan 2012
topsectorenbeleid van het kabinet steunen
3
1. De Kamer van Koophandel Het regionale economische kennisnetwerk
Wettelijke taken
De Kamer van Koophandel biedt niet alleen
3. Stimuleren regionale economische ont-
onafhankelijke en betrouwbare informa-
wikkeling
tie via het Handelsregister, de website,
In afstemming met het georganiseerde
Vanuit de Wet op de kamers
brochures et cetera, maar geeft ook advies
bedrijfsleven bevorderen wij het on-
op maat en organiseert voorlichtingsbij-
dernemersklimaat. Dit doen we door
van koophandel is bepaald
eenkomsten, themadagen en evenemen-
aandacht te vragen voor het economisch
dat de KvK’s een aantal
ten voor ondernemers uit uiteenlopende
functioneren van de regio. Ondernemers
branches. Daarnaast initieert de Kamer
hebben letterlijk en figuurlijk ruimte
van Koophandel projecten die een gunstig
nodig om te ondernemen. Daarnaast
ondernemersklimaat in de regio bevorde-
stimuleren we het overleg tussen onder-
ren. Zo stimuleren we het economische
nemers onderling, met de overheid en
functioneren van de regio.
de kennisinstellingen. Verder zetten we
wettelijke taken uitvoeren. In dit wettelijke kader ligt ook de basis van de onafhankelijke positie van ons als Kamers van Koophandel.
samenwerkingsverbanden en netwer-
De wettelijke taken van de Kamer van Koophandel zijn: 1. Het bieden van rechtszekerheid
ken op en voeren we onderzoeken en projecten uit. Deze combinatie van beheer van be-
Als onafhankelijke dienst-
De Kamer van Koophandel voert een
drijfsgegevens, informatievoorziening,
verlener zetten de Kamers
aantal economische wetten uit, waar-
voorlichting, bekendheid met de regionale
onder de Handelsregisterwet. Door het
economie en participeren in landelijke en
Handelsregister beschikt een onder-
regionale netwerken geeft ons als Kamer
nemer over betrouwbare en actuele
van Koophandel een even unieke als onaf-
meer dan 200 jaar - actief in
gegevens van zakenrelaties en collega-
hankelijke positie.
voor ondernemers in de
zakendoen.
van Koophandel zich - al
regio. Met een veelvoud aan
ondernemers. Dit biedt zekerheid bij het Daarnaast verricht de Kamer van
Visie en missie
Koophandel nog diverse andere, direct
activiteiten en door deskun-
betaalde, werkzaamheden. Een voor-
De Kamer van Koophandel heeft als doel de
beeld daarvan is het verstrekken van
economische belangen te bevorderen van
dige dienstverlening onder-
exportdocumenten.
de handel, industrie, ambacht en dienstver-
steunen wij hen bij de realisatie van hun ondernemersambitie.
lening in haar gebied. Individuele onderne2. Eerstelijnsvoorlichting
van ondernemers kunnen alleen succesvol
door eerstelijnsvoorlichting over de
ondernemen, als ze op het juiste moment
volle breedte van het ondernemen. Met
eenvoudig over de juiste betrouwbare ken-
behulp van onder andere informatiema-
nis en informatie beschikken en zich onder-
teriaal en voorlichtingsbijeenkomsten
steund weten door de juiste omgevingsfac-
informeren we over onderwerpen als
toren. Zij kunnen hiervoor altijd een beroep
exporteren, importeren, starten, be-
doen op de Kamer van Koophandel.
drijfsovername en bedrijfshuisvesting.
4
mers (inclusief potentiële) en collectieven
We ondersteunen het bedrijfsleven
Wat we doen
liggen grotendeels wettelijk vast. Op het
Wij willen dat ondernemers verder komen
terrein van de stimulering van de regionale
Jaarlijkse bijdrage van de ondernemer
met ondernemen. Als Kamer van Koophan-
economie heeft ons bestuur echter veel be-
De bijdrage die ondernemers jaarlijks
del voor het bedrijfsleven in de kamerregio
leidsvrijheid. Zij bepaalt zelf welke thema’s
betalen aan de Kamer van Koophandel is
Centraal Gelderland willen wij een efficiënt
en speerpunten in de regio de meeste
gebaseerd op de werkzaamheden die de
werkende en actieve partner zijn, die haar
aandacht moeten krijgen. De activiteiten
kamer uitvoert. Deze bijdrage bestaat uit
wettelijke taken constructief en integer
voor voorlichting en advies stemmen wij
drie heffingen. De taken Handelsregister
uitvoert, die gevraagd en ongevraagd
landelijk af met de twaalf Kamers van Koop-
en Voorlichting & Advies stemmen wij
deskundige voorlichting en onafhankelijke
handel in Nederland en kennen daarmee
landelijk af. Hiervoor bepaalt het ministerie
adviezen geeft en die daardoor een cruciale
een nationaal deel en een regionaal deel.
van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie de hoogte van de heffingen. Het
aanjager is van de regionale economische ontwikkeling.
Samen
bestuur van de Kamer van Koophandel
Als Kamer van Koophandel komen wij
Dit Activiteitenplan komt tot stand door
Centraal Gelderland ziet erop toe dat de or-
nadrukkelijk op voor de economische
de samenwerking van de benoemende
ganisatie zo efficiënt mogelijk werkt en dat
belangen van het bedrijfsleven in Centraal
organisaties die vertegenwoordigd zijn in
we in samenwerking met andere KvK’s de
Gelderland en ondersteunen we individuele
het bestuur van de Kamer van Koophandel
kosten omlaag brengen. Ten aanzien van de
ondernemers en collectieven van onder-
(zie bijlage 1). Naast een algemene oproep
regiostimulering bepaalt het bestuur van de
nemers bij de samenwerking en om samen
aan het bedrijfsleven via website en lokale
Kamer van Koophandel het ambitieniveau
succesvol te zijn. Daarnaast zijn wij ons be-
kranten, vraagt het bestuur door middel
en daaraan gekoppeld de inzet van mensen
wust van onze medeverantwoordelijkheid
van een steekproef aan 10.000 individu-
en middelen en daarmee de hoogte van dit
voor de sociaaleconomische ontwikkeling
ele ondernemers en circa 175 collectieven
deel van de heffing.
in onze regio en ondersteunen, respectieve-
van ondernemers hun wensen kenbaar te
lijk stimuleren we relevante initiatieven ter
maken. Een belangrijke bijdrage komt van
Door efficiencymaatregelen kunnen wij een
verbetering.
de vier regiocommissies, waarin regionale
deel van de kostenstijgingen compenseren.
ondernemers knelpunten signaleren en
De door het ministerie landelijk opgelegde
Mission statement
oplossingsrichtingen voorstellen.
taakstelling van gemiddeld 10 procent
De Kamer van Koophandel Centraal Gel-
Het Activiteitenplan 2012 is het resultaat
korting op de heffing komt voor ons neer op
derland is een ondernemende organisatie
van de inbreng van al deze betrokkenen
een verlaging van ruim 12 procent. Doordat
die dicht bij de ondernemer staat. Op een
en geeft de ambitie weer van het bestuur
de minister ons nog geen langetermijnper-
onafhankelijke en professionele wijze be-
van de Kamer van Koophandel Centraal
spectief heeft gegeven, hebben wij beslo-
vorderen wij de belangen van ondernemers
Gelderland.
ten om nog geen keuzes te maken die onze
en stimuleren we de regionale economie.
Proces voor dit activiteitenplan
dienstverlening raken, maar het begrote
Verantwoording
tekort ten laste van ons eigen vermogen te
Het dagelijks bestuur van de Kamer van
nemen. Het tarief voor een eenmanszaak
Koophandel bewaakt de afspraken die
daalt ten opzichte van 2011 van € 44,48
gemaakt zijn met de werkorganisatie. Het
naar € 38,98.
algemeen bestuur houdt toezicht op het financiële beleid en beoordeelt het effect
Het bestuur van de Kamer van Koophandel
van de inspanningen van de KvK op de
stelt jaarlijks een activiteitenplan vast. De
regionale economie.
taken op het gebied van registervoering
Activiteitenplan 2012
5
Avitera wijngoed / Minicamping de Hartjens
Huub Baars www.avitera.nl /www.dehartjens.nl
6
Kamergebied Centraal Gelderland 2012
Berkelland Ede
Regio West-Veluwe
Rozendaal Rheden
Bronckhorst
Regio Achterhoek Doesburg
Oost Gelre
Arnhem Renkum Wageningen
Zevenaar Westervoort Duiven
Winterswijk
Doetinchem
Stadsregio Arnhem Nijmegen
Montferland
Overbetuwe Lingewaard Beuningen Wijchen
Nijmegen
Heumen
Oude IJsselstreek
Aalten
Rijnwaarden
Millingen aan de Rijn Ubbergen
Groesbeek
Mook en Middelaar
1 januari
Ondernemingen
Overige*
Totaal
2011
Index
2010
2009
2008
2007
Index
112.738
141
106.622
94.942
88.662
79.831
100
25.489
143
22.479
20.198
19.595
17.880
100
138.227
141
129.101
115.140
108.257
97.711
100
* Verenigingen en stichtingen en door wetswijziging (per 01-07-2008) inclusief vereniging van eigenaars en publiekrechtelijke
rechtspersonen. Bron: Handelsregister Kamer van Koophandel
Activiteitenplan 2012
7
2. Adviseren, informeren en stimuleren De ondernemersagenda
De Kamer van Koophandel is
Zo leveren we als Kamer van Koophandel
Veranderende schakel
een bijdrage aan de regionale economische
Onze schakelfunctie krijgt in 2012 een
ontwikkeling door vanuit een daadkrachtig
nieuwe dimensie. Het bedrijfsleven wordt
Nederland fysiek aanwezig
partnership specifieke activiteiten uit te
overvoerd met regelingen en (intermedi-
voeren. Onze kennisgedreven organisatie
aire) organisaties die ten dienste staan van
en heeft kennis van alle
onderzoekt, adviseert en initieert projec-
de bedrijven. De mkb’er ziet echter ondanks
ten en samenwerkingsverbanden die de
alle goede bedoelingen door de bomen het
regionale economie aanjagen. Vanuit een
bos niet meer. Andersom weten diverse
Vanuit een fijnmazig econo-
verbindende rol brengen wij de verschil-
instanties de juiste mkb’er vaak niet te
lende actoren in het economische veld
bereiken, omdat ze vanaf een te grote af-
misch netwerk in de regio
bijeen: ondernemers, overheid, onderzoek
stand opereren. De afstand wordt door het
kan de Kamer van Koophan-
en onderwijs. Een goed samenspel tussen
Rijk verder vergroot, omdat het kabinet het
deze partners maakt het verschil voor een
regionale economische beleid grotendeels
succesvolle regio. Wij participeren daarom
schrapt.
onafhankelijk, in heel
soorten ondernemingen.
del als geen ander de regio-
binnen een breed netwerk, zowel regionaal,
Regio als schepper
nale en lokale prioriteiten in
landelijk als over de grens.
kaart brengen, een visie op
Schakel
regionaal gemaakt wordt, maar kan onvol-
Met als vertrekpunt de ondernemer vor-
doende het gat compenseren. Het kabinet
men wij de natuurlijke schakel tussen de
zet wel in op een topsectorenbeleid, maar
economie ontwikkelen en
zogeheten gouden driehoek: Ondernemers,
is niet in staat om het mkb hiervoor te
Onderwijs en Overheid. Op het gebied van
bereiken. De grote kennisinstellingen en
vervolgens proactief allerlei
innovatie zullen wij onze samenwerking
multinationals zullen profiteren van dit
activiteiten ontplooien.
met Syntens, Oost NV en de regionale
beleid, maar de krachtige impuls voor de
centra voor technologie verder intensiveren.
economische groei blijft uit als het innova-
Met de clusters Food Valley, Health Valley,
tieve mkb niet participeert.
de regionale en lokale
De provincie onderkent dat ‘de economie’
Greenport Arnhem-Nijmegen en Stichting kiEMT stemmen wij activiteiten op elkaar
Sectorbeleid niet levensbepalend
af en ondersteunen we de verschillende
Focus en topsector zijn de sleutelwoorden
sectoren. Op het gebied van internationali-
in het overheidsbeleid en bijna verwor-
sering maken wij een belangrijke slag met
den tot toverwoorden om de (regionale)
publieke en private partijen zoals NL EVD
economie een robuust toekomstperspec-
Internationaal, NCH en Fenedex. Met hen
tief te bieden. Wij zijn van mening dat het
werken wij nauw samen in het Netwerk
weliswaar van groot belang is voor de
Internationaal Ondernemen en de Dutch
internationale positionering van de BV
Trade Board.
Nederland en de regio in de toekomst, maar niet zaligmakend.
8
‘Gemengd bedrijf’
medewerkers van de Kamer van Koophan-
De werkelijkheid laat immers zien dat het
Regiomodel en regiocommissie
del richt zich dan ook op zaken die het
overgrote deel van de economie niet be-
De Kamer van Koophandel Centraal Gelder-
economisch functioneren van de regio
staat uit topsectoren. Centraal Gelderland
land wil in de regio herkenbaar en laagdrem-
bevorderen. Samenwerking staat daarbij
kenmerkt zich door een brede economische
pelig aanwezig zijn en daarom werken we
centraal. De Kamer van Koophandel werkt
basis enerzijds en een aantal topsectoren
vanuit vier kantoren. Hier kan de ondernemer
nauw samen met vertegenwoordigers van
anderzijds. In deze solide economische ba-
terecht voor onder andere het Handelsre-
het bedrijfsleven (VNO-NCW, MKB, de
sis kunnen deze topsectoren goed gedijen
gister, exportdocumenten, voorlichting en
vakbewegingen en de lokale en regionale
en kunnen wij mikken op een duurzame
advies. Ook onze taak regiostimulering
ondernemersverenigingen en industriële
economische ontwikkeling.
organiseren wij dicht bij de ondernemer, door
kringen), ondernemers, kennis- en onder-
onder andere te werken met regiocommis-
zoeksinstellingen op alle niveaus en met de
Bredere inzet
sies. De regiocommissies bestaan uit leden
lokale, regionale en provinciale overheden.
Onze bijdrage aan de regionale economie
van ons algemeen bestuur en ondernemers
Met onze natuurlijke bondgenoten, de
reserveren wij dan ook niet exclusief voor
uit het betreffende gebied. De commissie ad-
werkgeversorganisaties en vakbewegingen,
de topsectoren, maar wij schenken ook
viseert het bestuur over de speerpunten van
stemmen wij per project af wie welke rol
blijvend aandacht aan de overige bedrijvig-
beleid en uit te voeren projecten en beslist
heeft en welke inzet pleegt en op welke
heid. Voor de maakindustrie ondersteunen
over de besteding van het eigen regiobudget.
wijze wij elkaar kunnen versterken. Zo ma-
wij bijvoorbeeld een nieuw platform in
Centraal Gelderland kent vier regionale com-
ken wij met elkaar onze hoofddoelstelling
Achterhoek, voor de detailhandel, horeca
missies:
waar: De ondernemer verder helpen met
en ambachten ontwikkelen wij specifieke
• Regio West-Veluwe;
programma’s om de bedrijfsomgeving te
• Stadsregio Arnhem Nijmegen;
verbeteren en innovatie te stimuleren.
• Regio Achterhoek;
Speerpunten
• Euregio (samenwerking in het
Het bestuur van de Kamer van Koophan-
De activiteiten die wij uitvoeren kennen
grensgebied).
ondernemen!
del heeft twee thema’s tot speerpunten benoemd. Op deze thema’s plegen we in
een nationaal en een regionaal deel. De nationale agenda bestaat uit een basispak-
De regioaanpak voeren wij uit met medewer-
2012 extra inzet en voeren we specifieke
ket voor voorlichting en advisering aan
kers die het relatiebeheer met de onderne-
projecten uit. Deze thema’s zijn:
individuele ondernemers en komt tot stand
mers, gemeenten en kennisinstellingen in
1. het versterken van de brede economie
op basis van de inbreng van twaalf kamers,
betreffende regio verzorgen en die gevraagd
met specifiek aandacht voor de gevolgen
in afstemming met het ministerie van
en ongevraagd hun kennis en kunde inzetten
van de ontwikkelingen in de detailhan-
Economie, Landbouw en Innovatie en de
ten behoeve van het stimuleren van de regio-
del op het te voeren beleid;
landelijke overlegorganisaties. Wij voegen
nale economie.
2. excelleren van topclusters.
hieraan een pakket van voorlichtingsproDit bereiken we door ons te focussen op
ducten en stimuleringactiviteiten toe op basis van de regionale behoefte en bepaald door het algemeen bestuur van de KvK.
Regionale agenda
duurzame innovatie, internationalisering en de juiste randvoorwaarden voor economische ontwikkeling.
De regionale agenda bestaat uit een breed palet van activiteiten. De focus ligt op het stimuleren van een duurzame economische ontwikkeling. De inzet van bestuur en
Activiteitenplan 2012
9
Draagdoek.nl
Kay Poelen www.draagdoek.nl
10
Speerpunt 1: Versterken van de brede economie
Speerpunten 2012
er voor gekozen om binnen het thema brede economie speciaal aandacht te besteden
Door ons te richten op het verbeteren van
aan het thema detailhandel.
het vestigingsklimaat profiteren bedrijven uit alle branches van onze inzet. Op basis van de trends en ontwikkelingen in de detailhandel heeft het bestuur van de KvK
Detailhandel
Er is een nieuwe visie gewenst op de ruimtelijke ontwikkeling die recht doet aan de ontwikkelingen ten aanzien van demografie en internet. Voor de bedrijventerreinen en kantorenmarkt ontwikkelden wij de afgelopen jaren een visie die de basis vormt voor het beleid van provincie en gemeenten. Ten aanzien van de detailhandel is deze er niet. In 2012 richten wij ons voor de detailhandel specifiek op: Beleidsmatig - in kaart brengen (toekomstige) vraag en aanbod; - lokale en regionale ambities op elkaar afstemmen; - organiseren van regie op detailhandelsontwikkeling op regionale schaal; - organiseren van regionale inbreng van de branche, waar nodig; Collectief - adviseren en ondersteunen van ondernemerscollectieven; - (laten) bepalen van uniforme uitgangspunten ten aanzien van vestigingsbeleid; - gemeenten proactief benaderen om bestemmingsplannen niet ‘conservatief’ te actualiseren, maar te letten op ontwikkelingskansen; Individueel - bevorderen professionalisering onder andere ten aanzien van innovatie (bijvoorbeeld internetmogelijkheden) en overdrachtmogelijkheden. Naast deze extra inzet in 2012 zijn we doorlopend als adviseur betrokken bij allerlei ontwikkelingen in de detailhandel op lokaal en regionaal niveau: het adviseren en ondersteunen van centrummanagement, lokale en regionale marketing, gevraagd en ongevraagd adviseren bij beleidsvorming en - met betrekking tot criminaliteitsbestrijding - bij: • project ‘Afrekenen met winkeldieven’; • bijeenkomsten ‘Omgaan met agressie in winkel’.
Activiteitenplan 2012
11
Stimuleren ondernemerschap
Innovatie
De Kamer van Koophandel werkt nauw samen met Syntens en Oost NV en de regionale centra voor technologie om de innovatiekracht van ondernemers te vergroten. Hierdoor verkleinen wij de versnippering van het aanbod van intermediaire partijen. Wij ontplooien de volgende activiteiten: - financieren van een gezamenlijke coördinator; - opzetten Dag van de Innovatie 2012; - uniform doorverwijzen van ondernemers die via onze websites vragen hebben over innovatie; - organiseren van bijeenkomsten voor netwerkvorming; - stimuleren innovatie en overdragen van relevante kennis; - bewustwording en kansen schetsen van ontwikkelingen op het gebied van: • duurzaamheid: hoe maak je er business van? • internet; - geven specifieke voorlichting over bijvoorbeeld subsidiemogelijkheden; - toegang verschaffen tot kennis binnen de Euregio voor mkb (euregionaal project); - vergroten durfkapitaal en ontsluiten kennis UMC, HAN, RU, ArtEZ voor het mkb vanuit één loket (Project Gelderland Valoriseert); - ondersteunen VNO-NCW bij duurzaamheidsplatform; - ondersteunen maakindustrieplatform; - inventariseren van knelpunten in wet- & regelgeving die groei belemmeren; - adresseren van knelpunten bij betrokken instanties zodat deze worden weggenomen.
Wij maken onderscheid in activiteiten gericht op het stimuleren van ondernemerschap en gericht op het verbeteren van de randvoorwaarden om te kunnen ondernemen.
12
Internationalisering
De dienstverlening aan internationaal ondernemende bedrijven gaat er anders uitzien door een andere rolverdeling tussen overheid en marktpartijen. In het regeerakkoord is opgenomen dat ondernemers voor al hun overheidszaken terecht kunnen bij één loket. De basis voor dit dienstverleningsconcept wordt gevormd door een onderling afgestemd productaanbod van Kamers van Koophandel, Syntens en Agentschap NL in co-productie met het postennetwerk, ministeries en netwerkpartners. In dit kader voeren wij de volgende taken uit: - inventariseren van de kennis, kunde en het netwerk van alle KvK’s en ervoor zorgen dat deze kennis uniform ontsloten wordt; - afstemmen van het aanbod met private en publieke aanbieders van exportkennis; - inrichten van het expertisecentrum Duitsland; - met deze partners gezamenlijke activiteiten ontplooien ten behoeve van de regionale ondernemers; - gezamenlijk met onze regionale netwerkpartners verbindingen leggen tussen de (internationale) netwerken, en deze versterken; - In afstemming met andere kamers het organiseren van: • Handelsmissies; • Voorlichtingsbijeenkomsten; • hét portal in Nederland voor ondernemers met vragen over internationalisering in Nederland; • realiseren van expertisecentrum Duitsland; - grensoverschrijdend toerisme bevorderen: nieuwe kansen creëren voor samenwerking over de grens; - samenwerken op het gebied van arbeidsmarkt en scholing binnen het euregionale samenwerkingsverband Eures.
Ondernemerschap bevorderen
Ondernemerschap bevorderen doen wij zowel gericht op de individuele ondernemer als op een collectief: - actief ondersteunen onderwijsinstellingen; - IkStartSmart-project uitvoeren; - Zzp’ers ondersteunen, zodat zij toegang krijgen tot generieke mogelijkheden; initiëren en ondersteunen van initiatieven voor flexibele werkplekken; organiseren en ondersteunen van netwerkbijeenkomsten; - ondersteunen Global Entrepreneurship Week
Activiteitenplan 2012
13
Verbeteren randvoorwaarden
Onderwijs en arbeidsmarkt
De arbeidsmarkt kantelt en wordt krap de komende jaren. Zonder arbeidskrachten geen economische kracht of groei. Wij gaan voor een betere inhoudelijke match tussen vraag en aanbod, evenals het aanboren van reserves op de arbeidsmarkt of het aantrekken van buitenlands personeel in het totale werkgebied Centraal Gelderland. De Kamer van Koophandel werkt hierin samen met publieke en private partijen; daarbij hebben wij de rol van aanjager, initiator, netwerker en verbinder. We zetten in op de volgende zaken: - beïnvloeden van beschikbaarheid arbeidskrachten: ondernemers vinden qua kwantiteit en kwaliteit beter personeel op de regionale arbeidsmarkt, passend bij de economische ontwikkeling van hun bedrijf. Voorbeeldprojecten zijn het stimuleren van instroombeleid in kansrijke branches met tekortberoepen en voorlichting over buitenlands personeel; - verstrekken van informatie over arbeidsmarktoplossingen: ondernemers vinden sneller en toegankelijker informatie over beschikbare regelingen, subsidies en adviesdiensten. Voorbeelden zijn kenniscafé´s over hrm-subsidies, communicatie over landelijke regelingen en conferenties over opleiding en scholing voor bedrijven; - ondersteunen van platforms onderwijs & arbeidsmarkt en van hieruit projecten initiëren, aanjagen en ondersteunen; - ondersteunen nieuwbouw International School, zodat de regio interessanter is voor expats.
14
Bereikbaarheid vergroten
Wij stellen ons ten doel om de bereikbaarheid van de regio te verbeteren. Met het besluit om de A15 door te trekken is een oude wens vervuld. Maar helaas is deze maatregel niet voldoende om een robuust wegennet te creëren. Wij zetten in op: - bewaken dat afstemming en regie gevoerd wordt op de grote infrastructurele werkzaamheden; - ervoor zorgen dat ondernemers adequaat geïnformeerd worden over tijdelijke knelpunten; - ondersteunen Gelders Platform Verkeer & Vervoer - veiligheidsaspecten bedrijventreinen inzichtelijk maken bij wegafzettingen en ondernemers hierover informeren; - knelpunten in wegennet op de langere termijn inzichtelijk maken; - ondersteunen lobby voor de (snelle) realisatie van noodzakelijke en ontbrekende schakels; - gevraagd en ongevraagd adviseren inzake beleidsplannen; - symposium voor or-leden over ‘het nieuwe werken’ om filedruk tegen te gaan; - met het LEC een aantal bijeenkomsten organiseren met betrekking tot kennisdeling; - het DNA van de logistieke sector onderzoeken.
Administratieve lastendruk voor ondernemers verlagen
Wij wensen een overheid die dienstbaar is aan de ondernemer, met zo min mogelijk regels en een zo efficiënt mogelijke uitvoering. In het kader van de reductie administratieve lastendruk voeren we de volgende projecten en activiteiten uit: - opstellen van de Monitor Lokale Lasten, waarin per gemeente de hoogte van de lokale heffingen voor het bedrijfsleven staat; - uitvoering van Bewijs van Goede Dienst bij gemeenten; - gemeenten bewegen om een traject van klantvriendelijkheid op te zetten; - ondersteuning Actal bij inventarisatie van ruimte bij geboden maatregelen die het meeste knellen bij ondernemers; - ‘juridisering’ van het ambtelijk apparaat tegengaan.
Activiteitenplan 2012
15
Ruimtelijke ordening en bedrijfsomgeving
Provinciale en regionale afstemming is van groot belang om de duurzame ontwikkeling te waarborgen, maar deze staat vaak haaks op de lokale belangen. De kamer zet specifiek in op het verbeteren van de kwaliteit en de duurzaamheid van bestaande winkelgebieden. Voor bedrijventerreinen en kantorenlocaties is er weliswaar een visie op ruimtelijke ontwikkelingen (SER-ladder), maar er is behoefte aan een strakkere regionale afstemming en handhaving. De nieuwe omgevingswet wordt in 2012 in ontwerp aangeboden en de provincie heeft de opdracht om het omgevingsrecht te vernieuwen. Daarnaast gaat ruimtelijke ordening op de schop. Het kabinet breekt met ‘bundelen en verdichten’ en wil dat de SER-ladder wordt toegepast. Verder stelt het Rijk geen geld meer beschikbaar voor herstructurering van bedrijventerreinen. Wij ondernemen de volgende acties: - gevolgen voor bedrijfsleven inventariseren; - provincie adviseren ten aanzien van belangen bedrijfsleven vanuit een goede regionale structuurvisie; - bedrijfsleven over ontwikkelingen informeren; - bewaken ondernemersbelangen bij bestemmingsplannen en betrokken ondernemers over de gevolgen voor de bedrijfsvoering informeren; - ondersteunen en adviseren bij herstructurering; - opzetten van parkmanagement; - naleving en uitvoering volgen van het Regionale Programma Bedrijventerreinen
Veiligheid
Wij ondersteunen zowel in middelen als in uren het RPC Gelderland-Midden en Gelderland-Zuid. Naast de beide projecten voor detailhandel zetten wij in op: - KVO-certificeringen uitbreiden: bedrijventerreinen en winkelgebieden hebben de mogelijkheid om het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) te behalen. De KvK ondersteunt initiatieven; - samenwerken met 5 Regionaal Platforms Criminaliteitbeheersing (RPC’s) in Oost-Nederland; - proces begeleiden en adviseren inzake het aansluiten van bedrijventerreinen op de Regionale Toezicht Ruimte Gelderland-Zuid, waarbij men op afstand via beelden op incidenten kan reageren; - opzetten project ‘Vertrouwenspersoon voor Ondernemers’, waarbij de drempel voor ondernemers wordt verlaagd naar de politie;
16
- bewaakte parkeervoorzieningen realiseren om diefstal uit vrachtwagens tegen te gaan; - onderzoek doen naar de mogelijkheden voor het project Secure Lane, waarbij we een volgsysteem langs snelwegen en op parkeerplaatsen opzetten.
Duurzame economie
Het belang van duurzaam ondernemen wordt gezien als een van de belangrijkste nieuwe ontwikkelingen van de laatste jaren. Ons doel is om de vraagstukken te vertalen in kansen voor het bedrijfsleven: - ondersteunen van het duurzaamheidplatform van VNO-NCW; - kansen voor duurzaam transport; - duurzaamheid als export selling point benoemen; - duurzaamheid vanuit EMT voor de Betuwse Bloem benoemen; - ondersteunen van lobby voor middelen vanuit nationale, provinciale en regionale overheden voor stimuleringsregeling voor herstructurering en verduurzaming van bedrijventerreinen aansluitend als onderdeel van parkmanagement.
Vrijetijdseconomie
Gelderland is de belangrijkste toeristische provincie van Nederland en de sector toerisme & recreatie is met 55.000 fte een voorname banenmotor waar veel laagopgeleiden een baan vinden. Vanuit platforms als NORT, TPG, VOA, SRBT-KAN ondersteunen wij activiteiten als: - regiomarketing; - vertaling bechmark gemeentelijk beleid naar actieprogramma’s; - laatste ronde project Mijn idee, een goed idee?!, waarbij innovatieve, toeristische ideeën en starters op regionale schaal worden begeleid en verder gebracht; - lijn aanbrengen in de platforms Gastvrij Nederland, Gastvrije Provincie, Gastvrije (Eu)regio, Gastvrije gemeenten.
Economisch onderzoek
Wij beantwoorden circa 150 aanvragen voor een specifieke rapportage en pakken in 2012 de volgende zaken op: - per kwartaal een regionale economische barometer met een conjunctuurenquête om de ontwikkelingen per sector en regio in beeld te brengen; - implementatie van een nieuwe webbased tool voor ontsluiting van het Handelsregister; - per kwartaal digitale nieuwsbrief voor ondernemerscollectieven; - jaarlijks een economische barometer per sector.
Activiteitenplan 2012
17
Nyink
Erik Weenink en Peter Nijhuis www.nyink.nl
18
Speerpunt 2: Ondersteunen clusters De afgelopen jaren heeft de kamer verschillende sectoren ondersteund bij ketensamenwerking, ofwel clustering. Een belangrijke voorwaarde om als regio inter-
Topsector
Agro & food Energie- en milieutechnologie Tuinbouw Logistiek Life science Creatieve industrie
Centraal Gelderland Food Valley Stichting kiEMT Greenport Arnhem-Nijmegen vooral De Liemers Health Valley Mode & vormgeving
nationaal concurrerend te zijn en te blijven, is de gerichte samenwerking van bedrijven, overheden en kennisinstellingen (onder-
Dit doet de KvK
wijs en onderzoek) voor een gezamenlijke
De Kamer van Koophandel ondersteunt de
toekomst.
verschillende clusters kort samengevat met:
- volledig pakket aan producten en diensten om ondernemerschap te bevorderen; - volledig pakket aan producten en diensten om internationalisering te bevorde-
Vlag in top Het kabinet, gevolgd door de provincie, zet
- inzicht bieden in (regionale) belemmeringen voor groei
in op een negental topsectoren. Deze negen
• vestigingsklimaat;
sectoren hebben aangegeven welke rand-
• regelgeving;
voorwaarden er ingevuld moeten worden
• arbeidsmarkt;
om hun goede uitgangspositie blijvend te versterken.
- oplossingen bieden voor knelpunten, zowel als kamer zelfstandig als in samenwerking met ketenpartners;
Onze regio kent een aantal van die sectoren
- organisatie vermogen om de 3 O’s lang-
die een belangrijke bijdrage kunnen leveren
durig te verbinden: nationaal, euregio-
aan groei in economische waarde en maat-
naal, provinciaal, regionaal en lokaal,
schappelijk belang:
zowel binnen de sector als tussen
ren en te begeleiden; - ontsluiten buitenlands netwerk; - hét loket, de portal om de mkb’er te bereiken en te betrekken • identificeren relevante (mkb-) bedrijven per sector; • kanalen om hen te bereiken (netwerken, bijeenkomsten, website, publicaties); • koppelen aan relevante regionale en nationale clusterontwikkelingen.
sectoren;
Verschillen De mate van clustervorming binnen deze sectoren is niet identiek. Een aantal kent een lange traditie met een goed georganiseerd programmabureau, waarin het bedrijfsleven en het onderwijs goed samenwerken en het mkb via open innovatie en gemeenschappelijke internationalisering volop aan acties deelneemt en de overheid de noodzakelijke ruimtelijke en wettelijke voorwaarden schept om het cluster te laten floreren. Helaas is dit niet voor elke sector gerealiseerd.
Activiteitenplan 2012
19
Op een rij Onze KvK heeft de behoeftes van de
gerubriceerd en kan ieder cluster specifiek
verschillende clusters geïnventariseerd en
ondersteunen bij de specifieke behoefte.
Clusterbehoefte
Activiteiten Kamer van Koophandel
Vraaggestuurde research en innovatie Gezocht wordt naar ‘de kracht van verbinding’:
Onze KvK heeft een lange traditie van samenwerking om
- installeren van nationale regiegroepen;
programma’s te realiseren. Via deelname aan de regiegroep
- gezamenlijke visie ontwikkelen;
of via een klankbordgroep kan de KvK regionale initiatieven
- gezamenlijk actieprogramma’s uitvoeren;
en wensen bottom-up presenteren en top-down vertalen. De
- ketensamenwerking organiseren;
KvK kan de sectoren verder het volgende bieden:
- versnippering tegengaan van de vele regionale segmenten; - via regionale netwerken het kleine mkb bereiken; - vereenvoudigen regeling om mkb van programma’s te laten profiteren; - inventariseren kennis in omringende landen; - kapitaal verschaffen en valorisatie bevorderen.
- sector in beeld brengen: eerste voorwaarde om überhaupt de mkb’er direct en specifiek te kunnen bereiken; - dynamiek sector volgen (conjunctuurenquête, starters, groei, stoppers, regionaal/nationaal); - (regionale) netwerken organiseren en/of ondersteunen met inhoud en organisatie; - netwerk ontsluiten van kennisinstituten in omringende landen; - participeren in EFRO-projecten - zitting nemen in beoordelingscommissies voor aanspraak op revolving fonds (en directe ondersteuning KvK aanbieden met betrekking tot ondernemerschapbevordering); - mkb’er koppelen aan regionale/nationale clusters - verbindingen leggen tussen regionale clusters/platforms (dwarsverbanden organiseren); - bewustwording vergroten via seminars, voorlichtingsbijeenkomsten, communicatiekanalen.
20
Exportpositie versterken Export en import worden genoemd als van cruciaal belang
De KvK is het loket voor internationalisering, zowel voor de
voor het bereiken van de ambitieuze doelstellingen. Hierbij
gevestigde exporteur als de startende. De KvK kan de secto-
maken de sectoren onderscheid naar de eerste, tweede en
ren gericht ondersteunen door:
derde ring landen. Zij hebben de volgende wensen: - exportondersteuning ten behoeve van behoud omzet naar Europese landen (eerste ring); - benoemen focuslanden (tweede en derde ring) met specifieke programma’s; - eensgezind en gecoördineerd optreden in het buitenland (onder andere afstemming handelsmissies van verschillende bestuurslagen).
- kennis ontsluiten over zakendoen in focuslanden; - lokaal loket bieden voor nationale instrumenten van publieke en private partijen (gidsfunctie); - startersbegeleiding op internationalisering; - handelsmissies begeleiden (organiseren, mkb bereiken, matchmaking) en coördineren; - kennis ontsluiten van het relevante netwerk in het buitenland.
Meer instroom van goed opgeleide arbeidskrachten Het tekort aan goede arbeidskrachten is een belangrijke,
De sectoren onderkennen dat de arbeidsmarkt een regionale
knellende groeifactor. De sectoren willen programma’s om
aangelegenheid is. In alle deelregio’s stemt de Kamer van
het tekort aan juist geschoold personeel op te vullen door:
Koophandel met onderwijsinstellingen, bedrijven en over-
- instroom in kwaliteit en kwantiteit te verhogen;
heden de regiospecifieke vraagstukken af. De KvK kan de
- imago van de sectoren te verbeteren;
sectoren ondersteunen bij:
- flexibiliteit van de arbeidsmarkt te verhogen; - goede analyse van (regionale) arbeidsmarkt te maken; - verbinding te organiseren tussen ondernemersnetwerken en centers of excellence/expertise; - internationale acquisitie.
- gewenst beleid bepalen en gerichte actieplannen ontwikkelen; - keuzetraject beïnvloeden van leerlingen; - regionaal knelpunten in beeld brengen, nu en in de toekomst; - scholing aanbod aan laten passen aan behoefte; - arbeidsparticipatie verhogen; - imago van de branche verbeteren door ondersteuning gerichte campagnes; - zzp’ers ondersteunen; - ondernemerschap verhogen via cursussen en bijeenkomsten, zowel door de KvK zelf als via het reguliere onderwijs; - Engelstaligheid bevorderen; - buitenlandse werknemers aantrekken.
Activiteitenplan 2012
21
Overzicht regionale projecten en activiteiten
initiatieven ontplooid waar de Kamer van
Vanuit alle regio’s is aangegeven dat er
Koophandel op adhocbasis haar medewer-
in 2012 extra aandacht moet zijn voor de
king aan verleent.
lokale en regionale ontwikkelingen binnen de detailhandel. Verschillende activiteiten
Om adequaat op actuele gebeurtenissen
In dit Activiteitenplan beschrijven wij de
in te kunnen spelen begroten wij circa
projecten die wij op wens van ons bestuur
20 procent van onze formatie als ‘vrije
in 2012 uitvoeren. Naast de hiervoor
ruimte’. In aanvulling hierop kunnen wij via
beschreven activiteiten die veelal een
de regiocommissies in totaal € 230.000
bovenregionaal karakter kennen en die wij
aan subsidies verstrekken om projecten
in ons gehele kamergebied uitvoeren, zijn
mede mogelijk te maken. In de loop van het
er ook regiospecifieke activiteiten die van
jaar worden er vanuit de regiocommissies
toepassing zijn op een deelregio.
22
zijn al eerder vermeld.
Regiospecifieke projecten en activiteiten stadsregio Arnhem Nijmegen
Bereikbaarheid
De bereikbaarheid van de stadsregio Arnhem - Nijmegen heeft een hoge prioriteit. Van belang is dat eerder aangekondigde projecten, zoals de doortrekking van de A15, zo snel mogelijk in uitvoer komen. De Kamer van Koophandel zet ook dit jaar menskracht in ten behoeve van het regionale overleg en ondersteunt de benoemende organisaties met kennis en kunde bij de lobby voor de realisatie van de broodnodige infrastructuur. Ook voert de KvK de afspraken uit het Bereikbaarheidsoffensief uit. Daarnaast zijn er de volgende specifieke activiteiten: - parkeervisie Nijmegen (laten) opstellen inclusief Centrumring parkeerroute; - doorstroom onderzoek; - aansluiten bij landelijk project ‘Beter benutten wegcapaciteit’; - cruciale kruispunten in beeld brengen met een doorstroom advies; - openbaar vervoer optimalisatie op bedrijventerreinen; - regioteam werkzaamheden adviseren en ondersteunen met informatiecampagne over consequenties voor het bedrijfsleven; - mobiliteitsmakelaar mede financieren.
Economische agenda Stadsregio
Binnen de stadsregio Arnhem-Nijmegen werkten we de afgelopen jaren eendrachtig aan het verbeteren van het ondernemersklimaat. Voor het bedrijfsleven is de directe meerwaarde van belang om de betrokkenheid te garanderen. Voor de herijking van de economische agenda hebben wij in de loop van 2011 een aantal debatreeksen georganiseerd met een afsluitend symposium eind 2011. Bij het opstellen van dit plan waren de uitkomsten en wensen van het bedrijfsleven nog niet bekend. Wel is zeker dat de KvK de economische agenda 2.0 samen met de relevante partners uitvoert.
Activiteitenplan 2012
23
Van Kesteren BV
Johan van Kesteren www.vankesterenbv.nl
24
Regiospecifieke projecten en activiteiten de Achterhoek
Agenda 2020
De Achterhoek krijgt de komende jaren te maken met vergrijzing en krimp. Dat gaat grote invloed hebben op de vraagstukken waar de Achterhoek voor staat. Het bedrijfsleven, de kennisinstellingen en de overheid hebben in een coöperatie de handen ineen geslagen om ervoor te zorgen dat de Achterhoekse economie zich duurzaam blijft ontwikkelen en de leefbaarheid versterkt wordt. Wij ondersteunen dit initiatief vanuit de Agenda 2020 via de werkplaatsen Snel en Slim Verbinden, Innovatieve Economie en Vitaal Platteland: - innovatieve economie met daarin bijzondere aandacht voor de maakindustrie in relatie tot de nationale topsectoren; - de bereikbaarheid van de Achterhoek zowel fysiek (wegennet/N18/dubbelspoor) als digitaal stimuleren; - ondersteunen van arbeidsmarktprojecten (POA); - het stimuleren van beleid ten aanzien van vrijkomende agrarische bebouwing; - ondernemerschap onder stoppende agrariërs vergroten; - ondersteunen en afstemmen regiomarketing. - ondersteunen van detailhandelsbeleid (zie bovenregionaal speerpunt)
Activiteitenplan 2012
25
Regiospecifieke projecten en activiteiten West Veluwe
Versterken samenwerking regio Food Valley
De West-Veluwe is een deelgebied van regio Food Valley en de aanwezigheid van de topsector Agrofood (WUR) biedt economische kansen voor het gebied. In de regio Food Valley is de afgelopen jaren het besef van een economische, sociale eenheid steeds groter geworden. Dit heeft geresulteerd in een aantal initiatieven, waaronder de hechte samenwerking van 8 gemeenten uit de provincies Gelderland en Utrecht in de regio Food Valley en een gezamenlijke strategische agenda. Het bedrijfsleven ziet eveneens het belang van gezamenlijk optrekken.
Speerpuntactiviteiten voor 2012 zijn: - in samenwerking met VNO-NCW, MKB en FOV werken aan intensievere contacten tussen ondernemers en tussen ondernemers en regio Food Valley; - opstellen en uitdragen van de gezamenlijke strategische werkgeversagenda en het ondersteunen van de uitvoering; - ondersteunen van de stroomlijning van de arbeidsmarkt en innovatiebevorderende initiatieven. Om deze samenwerking in de regio beter te faciliteren werken de vier KvK’s in het gebied nauw samen. Hiertoe wordt in 2012 een gezamenlijk activiteitenplan opgesteld. In 2012 is de Kamer van Koophandel Centraal Gelderland coördinerende kamer voor het gebied.
26
Bereikbaarheid
De regionale en lokale bereikbaarheid van het gebied in brede zin is van belang. Voor zowel het bestaande bedrijfsleven alsook als randvoorwaarde voor de ontwikkeling van de regio. In 2011 is in opdracht van de KvK’s in de regio onderzoek gedaan naar de doorstroomproblematiek. Naar aanleiding van dit onderzoek hebben de provincies Utrecht en Gelderland toegezegd de noord-zuidverbinding (N233) in de regio Food Valley structureel te verbeteren. De KvK is betrokken bij het proces om hier concreet slagen in te maken. Daarnaast pakken we de volgende activiteiten op: - ondersteunen mobiliteitsconvenant regio Food Valley en aansturen op nauwe samenwerking mobiliteitsconvenanten van provincie Utrecht en provincie Gelderland in de Vallei; - ondersteunen van de lobby om de ontwikkeling van de Rijnhaven in Wageningen te bespoedigen. Daarnaast aandacht voor: - Veluwse Poort, waaronder ontwikkeling Parklaan en spoorzone; - circulatieplan Frankeneng en Heestereng.
Activiteitenplan 2012
27
Regiospecifieke projecten en activiteiten Euregio
2Connect Business
Om zakendoen in het buurland te stimuleren en bedrijven ondersteuning te bieden bij de marktbewerking geven wij als projectpartner van 2012 t/m 2014 mede uitvoering aan het euregionale project 2Connect Business. Projectactiviteiten zijn: - realiseren van herkenbare, fysieke loketten aan beide zijden van de grens; - breed pakket aan thematische en sectorgerichte seminars, netwerkbijeenkomsten en matchmakingactiviteiten; - webbased informatieportaal voor zakendoen in het buurland, inclusief nieuws portaal met relevante ontwikkelingen in het grensgebied; - door inzet van externe dienstverleners op fiscaal, juridisch of marketingtechnisch gebied individuele bedrijven maatwerkondersteuning bieden;
Kennisalliantie Rijn-Waal 2020
De Euregio Rijn-Waal is een regio met een groot aantal internationale kennisinstellingen, alsmede een grote diversiteit aan moderne en innovatieve ondernemingen. Een goede en doordachte positionering van deze regio is belangrijk. Wij participeren in dit project en werken samen met onderzoeks- en onderwijsinstellingen, het bedrijfsleven en de overheid uit de Euregio aan de verdere ontwikkeling van het innovatiepotentieel. Activiteiten binnen het project zijn: - het ontsluiten van kennis in de Euregio voor onder andere het mkb; - het grensoverschrijdend bij elkaar brengen van wetenschappelijke disciplines en bedrijven om zo 15 grensoverschrijdende innovaties te benoemen en te ondersteunen; - de verbetering en uitwisseling van ervaringen in het ondernemerschapsonderwijs in de Euregio; - het afstemmen van mogelijkheden voor internationalisering van het hoger onderwijs in de Euregio en een grensoverschrijdende inventarisatie van wetenschappelijke expertise.
28
Regiospecifieke voorlichting IkStartSmart© Naast de activiteiten vanuit de nationale agenda op het gebied van voorlichten, schenken wij in het kamergebied Centraal Gelderland extra aandacht aan het project IkStartSmart© provincie Gelderland. In 2008 is in provinciaal verband een vervolg gegeven aan het eerdere StartSmart-initiatief. Dit initiatief beoogt het ondernemerschap in Gelderland te bevorderen door de start en de eerste periode van het ondernemerschap gericht te versterken. Centrale doelstelling hierbij is de slaagkans van starters te vergroten door het inzetten van diverse faciliteiten op het gebied van trajectbegeleiding. In de periode 2008 tot en met 2011 kregen 1.400 startende ondernemers in de provincie Gelderland de gelegenheid om intensief aan dit project deel te nemen. De provincie Gelderland heeft de leiding en uitvoering van dit ambitieuze project overgedragen aan de Kamers van Koophandel in Gelderland. Onze organisatie zorgt binnen de afdeling Bedrijfsvoorlichting voor een kwalitatief goed verzorgde intake van startende ondernemers en ondersteuning van de vele bijeenkomsten voor de deelnemers. Hoewel de besluitvorming nog moet plaatsvinden, heeft de provincie de intentie uitgesproken om dit succesvolle traject in 2012 te continueren.
Nationale agenda 2012
jaar 25 miljoen bezoekers. En zijn er ruim 2
ondernemer het prima om te worden door-
miljoen andere klantcontacten.
verwezen naar experts, overheden en ken-
Daar waar de regionale agenda zich vooral richt op stimuleren van het ondernemers-
nisinstellingen met relevante kennis. Zolang We willen in 2012 méér ondernemers
we ons partnernetwerk up-to-date houden
klimaat, biedt de nationale agenda een uni-
ondersteunen voor mínder geld. Die ef-
en proactief blijven in het signaleren van de
forme keur aan producten en diensten die
ficiëntie bereiken we door primair in te gaan
nieuwste wetten, regels en trends, kan de
voor de individuele ondernemer in het hele
zetten op onze digitale communicatieka-
ondernemer zich goed vinden in een breed,
land relevant zijn. De informatievoorziening
nalen, zoals sociale media, elektronische
maar niet te diepgravend KvK-assortiment.
is primair verankerd in de frontoffice, de
nieuwsbrieven en app’s. Dankzij de digitale
Vanaf 2012 bouwen we de rol van eerste
website www.kvk.nl en het magazine Eigen
communicatiemiddelen kunnen we sneller
oriëntatiepunt, of huisarts, verder uit. We
Bedrijf (voorheen de Kamerkrant).
schakelen en ons assortiment nog meer
verwijzen steeds vaker gericht door, zodat
relevantie geven, volledig afgestemd op de
ondernemers in het woud van experts
ondernemer.
niet zelf hoeven te zoeken naar de juiste
Voor ondernemers zijn wij een betrouwbare en onafhankelijke dienstverlener die staat
specialist.
tussen de overheid en het bedrijfsleven.
Wat verwacht de ondernemer van ons? Hij
Wij zijn hierbij geen verlengstuk van de wet-
waardeert het vooral dat we meedenken
Deze Nationale Agenda 2012 bevat een
gever en evenmin een partij met commer-
vanuit zijn perspectief. We hebben daarin
overzicht van onze kernactiviteiten en
ciële belangen. Nu al heeft www.kvk.nl per
een geheel eigen expertise. Toch vindt de
onze ontwikkelagenda. De proposities in
Activiteitenplan 2012
29
Onze dienstverlening: persoonlijk, zowel individueel als collectief en digitaal
die ontwikkelagenda zijn het resultaat van
Het KvK-assortiment is al enige jaren vraag-
doorlopend onderzoek naar de wensen en
gestuurd. Het wordt samengesteld op basis
verwachtingen die bedrijven van de KvK
van onderzoek naar verwachtingen en
hebben. Ze zijn onze belofte aan de onder-
wensen van de ondernemer. Bijvoorbeeld
nemer voor 2012.
via Hallo! en het ondernemerspanel. Uit het
Ten aanzien van alle kernactiviteiten levert
jongste onderzoek blijkt dat de behoeften
de Kamer van Koophandel ondersteu-
van de ondernemer in 3 clusters kunnen
ning door middel van de organisatie van
worden gevat:
seminars, het verzorgen van (individuele)
Kernactiviteiten
maatwerkgesprekken en het verlenen van De vragen die ondernemers aan de KvK stellen, worden ingegeven door talloze factoren: hun activiteiten, de omvang en levenscyclus van hun bedrijf, het klimaat
• Commerciële bedrijfsvoering en strategie. Waar staat mijn bedrijf over 5 jaar en hoe kom ik daar? • Management & Organisatie: financie-
communityservice via internet. Het pakket betreft het volgende: • seminars: programma verspreid over het jaar met onderwerpen zoals
waarin ze ondernemen en zelfs de geo-
ring en administratie en matching voor
freelance/zzp, parttime ondernemen,
grafie. Het gros zien we op de belangrijke
internationaal zakendoen.
belastingen, bedrijfsadministratie,
keerpunten in het ondernemersbestaan: als ze starten, uitbreiden, van rechtsvorm
• Fiscale en juridische aspecten waarbij de KvK vooral moet signaleren.
veranderen of een bedrijf willen overdragen
exporteren/importeren, exportdocumenten, btw binnen de EU, starten als handelsagent, waardebepaling
of overnemen. Of als ze bijvoorbeeld hun
Binnen de clusters vallen tal van sub-
werkterrein verleggen richting internati-
thema’s, zoals faillissement, intellectueel
onale handel. De omvang en leeftijd van
eigendom, netwerken, veiligheid, perso-
een bedrijf is ook van belang, startende
neel, rechtsvormen of schulden. Wij bieden
gesprek over de specifieke situatie/
ondernemers kloppen vaker bij ons aan. Ze
voorlichting sec, maar ook rekenmodules,
vragen van de individuele ondernemer
vinden het bijvoorbeeld veilig om met ons
stappenplannen, links naar externe part-
of starter, in de vorm van individuele
te praten over financieringsbronnen, als
ners of naar downloads van handboeken en
gesprekken met medewerkers van de
ze willen uitbreiden of innoveren. De meer
modelcontracten.
Kamer van Koophandel of spreekuren/
ervaren ondernemer stapt in zo’n geval vaak naar zijn vaste adviseurs. Ook zijn er natuurlijke vraagmomenten (afsluiten boekjaar, momenten van wetswijzigingen). Al onze activiteiten zijn gericht op die uiteenlopende behoeften, werkterreinen en omstandigheden. Ook in 2012 blijven we doen wat al jaren wordt gewaardeerd. Wij bieden voorlichting over:
30
•
starten van een bedrijf
•
wetten & regels
•
internationale handel
•
overdracht & overname
onderneming, belastingen, personeel, rechtsvormen enzovoort; • individuele gesprekken: persoonlijk
spreekdagen met kennispartners
(onder andere notariaat, advocatuur,
via de community van de Kamer van
Onderstaande tabel biedt een kwantitatief
accountancy);
Koophandel.
overzicht van voorlichtingactiviteiten en
• Hallo!: via www.kvk.nl online infor-
klantcontacten.
matie uitwisselen en vragen stellen
Overzicht activiteiten Kamer van Koophandel Centraal Gelderland
Realisatie 2010
Prognose 2011
Prognose 2012
13.012
12.500
12.500
Klantencontacten - bezoekers Arnhem - bezoekers Arnhem exportdocumenten
1.920
1.800
1.800
- bezoekers Doetinchem
8.366
8.500
8.500
3.664
4.000
4.000
- bezoekers Ede (uitsluitend deel Kamer van Koophandel Centraal Gelderland)
10.132
10.500
10.500
- telefonische contacten bedrijfsvoorlichting
47.000*
45.000
26.000
- telefonische contacten overig
25.000*
27.500
40.000
6.483
7.000
6.000
13.636
15.000
15.000
902
1.500
1.500
130.115
133.300
125.800
752
900
900
- bedrijfsvoering
68
60
60
- overdracht/overname
53
70
70
- import/export
55
60
60
- wet- en regelgeving
54
70
70
75
70
75
3.953
3.000
4.000
- bezoekers Nijmegen
- e-mailverzoeken bedrijfsvoorlichting - e-mailverzoeken uittreksels - chat Totaal
Maatwerkgesprekken - start (inclusief IkStartSmart©)
Seminars - bijeenkomsten voor ondernemers - deelnemers - bijeenkomsten voor starters - deelnemers
117
95
100
4.451
4.500
5.000
* schatting i.v.m. aanschaf nieuwe centrale
Activiteitenplan 2012
31
Nationale ontwikkelagenda 2012
Internationale handel - Ondernemerspleinen
Fiscale aspecten - veel gestelde fiscale vragen
Het digitale tijdperk biedt volop kansen
Veel ondernemers vertrouwen hun fiscale
voor nieuwe vormen van matchmaking
zaken toe aan een boekhouder of accoun-
Daar waar de kernactiviteiten vaste onder-
van ondernemers die willen exporteren,
tant. Zzp’ers en mkb’ers hebben soms be-
werpen kennen, speelt de ontwikkelagenda
importeren, outsourcen of op andere wijze
hoefte aan een ander, onafhankelijk advies.
in op thema’s, waarvan ondernemers aan-
internationaal zakendoen.
Met de antwoorden op de meest gestelde
geven, dat ze daar behoefte aan hebben bij
De KvK wordt hun eerste aanspreekpunt in
vragen van de KvK krijgen ze grip op hun
het aantrekken van de economie.
een keten van deskundige partijen en geeft
belastingzaken. In eenvoudig taalgebruik
regiospecifiek maatwerk voor alle onderne-
geven we antwoord vóór de vragen gesteld
mers met internationalisatie ambities.
zijn. Ondernemers hoeven de informatie
De ontwikkelagenda 2012 van de Kamers van Koophandel bestaat uit zes proposities.
slechts te komen halen. We houden in (on-
De nieuwe producten en diensten zijn waar
Kern is dat onze diensten en instrumenten
line)publicaties de hoofdvragen aan, zijn
nodig met relevante partners ontwikkeld.
op elkaar zijn afgestemd, zodat het geza-
altijd actueel en sluiten aan bij natuurlijke
Voor elke propositie geldt dat we functio-
menlijke aanbod voor de ondernemer dui-
vraagmomenten (VAR, einde boekjaar) en
neren als ‘huisarts’: waar wij de kennis niet
delijk en gewaarborgd is. De KvK versterkt
bij de momenten waarop wetgeving wijzigt
in huis hebben, verwijzen we door naar
het topsectorenbeleid van het kabinet door
(januari en juli, Prinsjesdag). Uiteraard blijft
partners bij de overheid, het bedrijfsleven
mkb’ers te ondersteunen in de internationa-
er ruimte voor maatwerk en een persoonlijk
en andere kennisinstellingen.
le handel. Samen met de netwerkpartners
advies.
wordt het portal Internationaal Onderne-
Wetten en regels - signaal op maat
men verder vormgegeven en verwijst de KvK
De KvK biedt - op verzoek van kleine en
gericht door naar producten en diensten
Verzekering en aansprakelijkheid risico’s nemen en afdekken
middelgrote ondernemers - een gratis
van derden. Hiermee zal de integrale agen-
Ondernemers hebben dagelijks te maken
service die een seintje geeft als wetgeving
da van IH van alle relevante partners verder
met risico’s die de continuïteit van de be-
en bestuurlijke regels veranderen. De elek-
gestalte krijgen en onderdeel worden van
drijfsvoering in gevaar kunnen brengen. Hij
tronische signaleringsservice is:
het (digitale deel van) Ondernemersplein.
kan persoonlijk risico lopen, maar ook met zijn bedrijf. Niet iedere ondernemer overziet
- een nieuwsbrief of nieuwsflash op de
Strategie - mijn bedrijf over 5 jaar
de potentiële gevaren en weet welke actie
Een beetje ondernemer kijkt vooruit en
nodig is. Met de nieuwe, gratis Risicoscan
vooraf voorkeuren op waarover hij
maakt dagelijks strategische keuzes voor
zzp kan de ondernemer zelfstandig inschat-
geïnformeerd wil worden,
de toekomst. Het overzicht bewaren is niet
ten welke risico’s voor zíjn bedrijf gelden.
altijd eenvoudig. Met het nieuwe seminar
De dienst biedt maatwerk, onafhankelijk
‘Waar staat mijn bedrijf over 5 jaar’ en
advies en kan in de eigen tijd worden
De signaleringsservice geeft overzicht en
met ‘Strategie en groei’ op www.kvk.nl
geraadpleegd. Precies zoals de zzp’er het
rust en stelt de ondernemer in staat om
ondersteunen we de ondernemer hierin. Hij
graag ziet.
tijdig zijn bedrijfsvoering aan te passen.
krijgt er inspiratie en inzichten die helpen
Aanvullend kan hij zich blijven informeren
bij het ontwikkelen van een eigen visie en
via de website, bijeenkomsten en het advo-
een langetermijnstrategie om zijn bedrijf op
catenspreekuur.
koers te houden.
juiste momenten, - maatwerk, de ondernemer geeft
- betrouwbaar, mede dankzij de samenwerking met onze partners.
32
Innovatie - ken de kansen van sociale innovatie Bedrijven die innoveren hebben de toekomst. Een nog onbekend fenomeen is de sociale of niet-technologische innovatie. Een ondernemer die zijn medewerkers de ruimte geeft hun talenten te ontplooien zal hun productiviteit zien groeien. Hij haalt bovendien meer rendement uit investeringen in research & development. Sociale innovatie vergt een nieuwe inzet van arbeid en andere managementstructuren. De KvK gaat ondernemers bewust maken van het nut van sociale innovatie. We gaan bestaande kennis ontsluiten en de weg wijzen richting innovatiesubsidies en -fondsen. Voor deze verbindende rol hebben we het netwerk en de infrastructuur al in huis.
Activiteitenplan 2012
33
3. Het Handelsregister Zekerheid in zakendoen
De Handelsregisterwet 2007 creëert niet alleen het
De afspraken
uitvoering en omdat wij landelijk één
De Handelsregisterwet 2007 die sinds 1
bestuurlijk aanspreekpunt moeten hebben
juli 2008 geldt, draagt het beheer van het
voor handelsregisterzaken.
wettelijk fundament voor
Handelsregister op aan de Kamers van Koophandel. Aan het samenwerkingsver-
Beheren op dossierniveau
een alomvattende basisre-
band van de KvK’s, de Vereniging Kamers
Als Kamer van Koophandel Centraal Gelder-
van Koophandel Nederland, komt hierbij
land blijven wij, net als de andere KvK’s, de
een coördinerende rol toe. Op grond van ar-
beheerrol in het Handelsregister op dos-
en rechtspersonen, maar
tikel 41a van de Handelsregisterwet stelden
sierniveau vervullen. Verder hebben wij de
de KvK’s een samenwerkingsprotocol op.
directe klantcontacten met de ingeschreven
geeft tevens de regels aan
In dit protocol hebben de KvK’s:
bedrijven en rechtspersonen, passen wij
gistratie van ondernemingen
de hand waarvan de Kamers van Koophandel in samenwerking tot eenduidig beheer van het basisregister moeten komen. Sleutelwoorden daarbij zijn: gezamen-
- een prestatieovereenkomst afgesloten
verzorgen wij de invoer van gegevens in het
beveiliging van het Handelsregister;
centrale bestand. Ook verstrekken wij infor-
- normen vastgesteld over de juistheid,
matie aan ondernemers en overheden in de
actualiteit en volledigheid van het
vorm van uittreksels en andere producten
Handelsregister;
uit het register.
- een regeling vastgesteld op de controle van het Handelsregister; - een procedure vastgesteld inzake de behandeling van klachten; - het verplichte overleg en besluitvor-
lijke aanpak, centrale aan-
ming vastgelegd door de instelling van
sturing, effectieve
sie Handelsregister.
uitvoering.
de wettelijke regels in de praktijk toe en
over de beschikbaarheid, werking en
de Handelsregisterraad en de Commis-
Prestatienormen De belangrijkste eisen ten aanzien van het Handelsregister zijn: 1. juistheid van authentieke gegevens in het register: 99,5 procent; 2. verwerkingstijd van aangeleverde authentieke gegevens: 98 procent binnen de maximale verwerkingstijd van 48 uur;
Binnen het samenwerkingsverband, waarin alle Kamers van Koophandel zijn vertegen-
3. volledigheid authentieke gegevens: 99,8 procent.
woordigd via de Commissie Handelsregister, vertalen we de beleidsmatige input van
De volgende gegevens worden als authen-
de KvK’s naar concrete gemeenschappelijke
tiek aangemerkt:
acties dan wel naar adviezen ten behoeve
- (statutaire) naam;
van de Handelsregisterraad.
- handelsnaam of handelsnamen; - post- en bezoekadres van hoofd- en
Handelsregisterraad
nevenvestigingen;
Door het voeren van het Handelsregister
De Handelsregisterraad speelt een
- kvk-nummer;
kunnen wij trends en ontwikkelingen zeer
belangrijke rol binnen onze registertaak.
- rechtsvorm en statutaire zetel;
nauwkeurig in beeld brengen. Deze kennis
Als Kamer van Koophandel delegeren wij
- datum van aanvang, voortzetting,
gebruiken wij om onze ondernemers goed
namelijk onze formele bevoegdheden voor
voor te kunnen lichten en om de regionale
het registerbeheer aan die Handelsregister-
- de (persoons)gegevens van de eige-
economie goed te kunnen stimuleren.
raad. Dit doen wij met het oog op uniforme
naar (natuurlijk of rechtspersoon).
34
beëindiging;
In de volgende tabel staan enkele kern-
Activiteiten 2012: reguliere werkzaamheden
cijfers met betrekking tot onze reguliere werkzaamheden:
Taak
Activiteit
Gerealiseerd 2010
Prognose 2011
Prognose 2012
Registerbeheer 138.227
141.109
145.422
Het bevorderen van ordelijk economisch
- ondernemingen
112.738
115.138
118.666
verkeer (rechtszekerheid)
- verenigingen en stichtingen
25.489
25.971
26.756
20.499
12.000
12.364
10.104
8.000
8.051
156.516
180.000
185.000
132
120
120
Aantal deponeringen
42.271
43.500
43.500
Doel:
Aantal aanvragen
59.317
60.000
60.000
Het verstrekken van informatie uit het
Uittreksels, statuten en kopieën
Doel:
Bestandsomvang op 31/12 waarvan:
(zonder onderneming)
Onderhoud van registergegevens Doel:
Nieuwe inschrijvingen
Het actueel, volledig en betrouwbaar beheren van de gegevens in het Handels-
Opheffingen
register Mutaties
Ambtshalve ontbinden van rechtspersonen en opheffen van ondernemingen Doel:
Ontbindingen rechtspersonen
Het ambtshalve ontbinden van rechtsper-
door de Kamer van Koophandel
sonen ter voorkoming van misbruik
Deponeren jaarrekeningen Doel: Het deponeren van jaarstukken door deponeringsplichtige bedrijven (informatiefunctie)
Informatieverstrekking op papier
Handelsregister ten behoeve van het ordelijk economisch verkeer
Activiteitenplan 2012
35
Administratieve lastenverlichting door technische ontwikkelingen
invullen van bovengenoemde rollen. De nieuwe wijze van registratie in het nieuwe Handelsregister Systeem (HRS) op basis van gebeurtenissen biedt hiertoe meer mogelijkheden.
De Kamers van Koophandel werken samen met de overheid mee aan een groot aantal
Stappen
initiatieven die bijdragen aan de administra-
Het traject dat moet worden gevolgd om het
tieve lastenverlichting voor ondernemers.
stelsel van basisregistraties in Nederland
Deze initiatieven kenmerken zich door lang-
werkend te krijgen, is vastgelegd in de
lopende projecten met een hoog ICT-gehalte.
Uitvoeringsagenda Stelsel van Basisregistraties 2010 – 2015. Deze agenda is ook
Stelsel van basisregistraties
voor de KvK het kompas bij de ontwikkeling
De Kamer van Koophandel is een belang-
van bovengenoemde, nieuwe functies. KvK
rijke partner voor de overheid in de ontwik-
NL participeert namens de KvK´s in circa
keling van het nieuwe Handelsregister naar
15 strategische gremia binnen het stelsel
een van de hoofdschakels in het stelsel
waarbij, uitgaande van het belang voor
van basisregistraties. Naast het bieden van
ondernemend Nederland, waar mogelijk
rechtszekerheid en het verstrekken van
een regisserende rol wordt gespeeld. In de
gegevens over ingeschreven ondernemin-
uitvoeringsagenda van het stelsel worden
gen en rechtspersonen is met de nieuwe
verschillende fases onderscheiden. De
Handelsregisterwet in 2008 een derde func-
Kamers van Koophandel zijn met deze
tie aan het Handelsregister toegevoegd.
agenda medio 2011 de helft gepasseerd.
Deze nieuwe functie staat in het kort voor
Er is nieuwe (handelsregister)wetgeving,
’het beheren van het Handelsregister als
het HRS is live gegaan en de zogenoemde
onderdeel van de gegevenshuishouding die
nieuwe inschrijvers zijn voor het overgrote
bijdraagt aan het efficiënt functioneren van
deel opgenomen in het Handelsregister.
de overheid’. Kortweg wordt dit aangeduid
Belangrijkste stappen voor de komende
met enkelvoudig vastleggen, meervoudig
jaren zijn vervolgens:
gebruik.
Leidraad Het is cruciaal dat de verdere ontwikkeling van het nieuwe Handelsregister niet geïsoleerd plaatsvindt van de overige KvK-taken. De meerwaarde van een samenhangend KvK-dienstenpakket voor ondernemers met registratie (inclusief intake voor belastingdienst) in combinatie met het verstrekken van informatie over (het beginnen met) ondernemen vormt de leidraad bij het
36
1. het werkend krijgen van de relaties/koppelingen met andere basisregistraties (implementatie); 2. realiseren van en het doen gebruiken van gemeenschappelijke voorzieningen als Digikoppeling, Digimelding en Digilevering; 3. aansluiten van circa 1.600 afnemers in de overheidssfeer alsmede realiseren van de basisregistratie Handelsregister voor publiekrechtelijk relevante taken (en daarmee het verplichte terugmelden). Het resultaat van deze stappen moet zijn dat gegevens over ondernemingen en rechtspersonen eenmalig (in het Handelsregister) worden vastgelegd en dat deze door de talloze bestuursorganen binnen de overheid meervoudig worden gebruikt. Hiermee levert de KvK een bijdrage aan de vermindering van administratieve lasten voor het bedrijfsleven.
De overheid (ministeries EL&I en BZK) heeft
kunnen zij vragen stellen aan overheidsin-
regionale notariskantoren.
inmiddels een Programmaraad Stelsel
stanties over de manier waarop de regels in
De applicatie Selfservice Ondernemers is
Basisregistraties ingesteld met bindende
Nederland worden toegepast.
anders dan de applicatie voor het notariaat
beslissingsbevoegdheid met betrekking tot
afhankelijk van het project e-Herkenning
de verdere ontwikkeling van de basisregis-
Overheidsinstanties zijn wettelijk verplicht
traties.
om berichten die ze via de Berichtenbox
e-Herkenning (laagdrempelige) elektroni-
De Programmaraad heeft besloten om de
ontvangen in behandeling te nemen. Het
sche authenticatiemiddelen beschikbaar
komende twee jaar alle energie te steken in
moet dan wel gaan om procedures die
worden voor ondernemers kunnen zij met
de afronding van het tot stand komen van
onder de Dienstenwet vallen.
dat middel gebruik maken van de selfser-
drie basisregistraties en daarbij de focus te
Het inschrijven in en het opgeven van
vice applicatie.
leggen op:
wijzigingen voor het Handelsregister is een
vanuit de overheid. Pas als door het project
1. modernisering GBA;
procedure die onder de Dienstenwet valt.
Ontwikkelingen SBR
2. Basisregistratie Adressen en Gebou-
De Kamers van Koophandel zijn aange-
Het programma SBR (Standard Business Re-
sloten op de Berichtenbox en de eerste
porting) is een overheidsproject. Met SBR is
berichten komen thans centraal binnen. Die
een platform ingesteld als standaard voor
wen (BAG); 3. Handelsregister (NHR).
krijgen de betreffende KvK’s toegestuurd.
administratie, aangifte aan Belastingdienst
Aansluiten en terugmelden
We verwachten dat er in 2012 meer berich-
en CBS en samenstellen van de verschil-
Het aansluiten van overheidspartijen op het
ten binnenkomen en zoeken dan ook naar
lende jaarrekeningen. SBR betekent voor de
Handelsregister vindt vanaf 2012 plaats.
effectievere aansluiting op de bestaande
KvK dat de te deponeren jaarrekening door
Naar verwachting sluit de dienst Justis,
systemen.
een rechtspersoon gestandaardiseerd kan
onderdeel van het ministerie van Veiligheid
worden aangeleverd. SBR is al mogelijk van-
e-Herkenning/selfservice applicaties
af 2009. In 2011 is besloten dat elektroni-
register. Belastingdienst en CBS zullen kort daarna volgen.
e-Herkenning
via SBR mag worden gedaan. Vermoedelijk
Met e-Herkenning wordt het eenvoudiger
gaat dit in vanaf 1 januari 2013. In 2012
Berichtenbox
voor bedrijven en overheidsdienstverleners
worden de systemen verder ingericht om de
De Berichtenbox van Antwoord© voor
om elektronisch zaken met elkaar te doen.
ontvangst, terugmelding en monitoring te
Bedrijven is een beveiligd e-mailsysteem
Het project is met name bedoeld om de
verbeteren.
waarmee de Nederlandse overheid bedrij-
contacten tussen bedrijven en overheids-
ven de mogelijkheid biedt om berichten
partijen te vergemakkelijken en het voor de
uit te wisselen met overheidsinstanties.
bedrijven mogelijk te maken digitaal met de
Koppeling Europese Business Registers
De box is bedoeld voor ondernemers die
overheid te communiceren. Voor bedrijven
In het voorjaar van 2011 heeft de Europese
gevestigd zijn in de Europese Unie (dus ook
is dit een groot voordeel; zij kunnen immers
Commissie een ontwerp voor een richtlijn
Nederland) en hun diensten in Nederland
met één authenticatiemiddel bij aangeslo-
gepresenteerd waarin wordt voorgesteld
willen aanbieden.
ten overheidspartijen zaken doen.
dat de Handelsregisters samenwerken
Via de Berichtenbox kunnen ondernemers
Selfserviceapplicaties
den. Daarnaast moet er een elektronisch
met de Nederlandse overheid de proce-
Eind 2011 moet de self service applicatie
netwerk worden opgezet waarmee de on-
dures afhandelen - zoals het aanvragen
voor notarissen (ESS-N) te gebruiken zijn
derlinge communicatie moet plaatsvinden.
van een vergunning - die nodig zijn om in
voor notarissen en KvK’s. In 2012 zal be-
Het ontwerp gaat nu naar de lidstaten, het
Nederland diensten te mogen verlenen. Ook
gonnen worden aan de uitrol naar naar de
Europese Parlement en de Europese Raad
en Justitie, als eerste aan op het Handels-
sche aanlevering van jaarrekeningen alleen
aan de hand van af te spreken standaar-
Activiteitenplan 2012
37
voor behandeling. De verwachte eerste
niet te voorzien hoeveel vof’s en openbare
Transitie naar één organisatie
mogelijke datum van in werking treden is 1
maatschappen deze keuze gaan maken.
De transitie naar één Zelfstandig Bestuursorgaan vindt, zoals het zich laat aanzien, in
januari 2014.
Scholing/certificering medewerkers
2013 plaats.
Alle medewerkers die gebruik maken
In het jaar 2012 worden de noodzakelijke
van het HRS, hebben de voorgeschreven
voorbereidingen, die al in 2011 zijn gestart,
opleidingen gevolgd en zijn gecertificeerd.
voortgezet, zodat een geruisloze overgang
De hiervoor opgestelde opleidingsmatrix
naar één Handelsregister, waarbij het
heeft goed gewerkt. De vanuit de Commis-
juridisch beheer bij één organisatie ligt,
De Kamer van Koophandel Centraal Gelder-
sie Handelsregister ingestelde werkgroep
zonder al te veel problemen in 2013 kan
land zal in 2012 onder andere aan de vol-
Certificering Handelsregister heeft in 2011
plaatsvinden.
gende landelijke initiatieven en projecten
voorstellen gedaan voor hercertificering.
Vanzelfsprekend wordt een beroep gedaan
meewerken:
De uitvoering hiervan is gestart in 2011 en
op de capaciteit bij de regionale kamers om
wordt in 2012 afgerond.
voorbereidingen te treffen en de uitvoering
Projecten en activiteiten in 2012
Ambtshalve registraties nieuwe inschrijvers en deregistratie
mogelijk te maken.
Het project nieuwe inschrijvers is (inclusief
Handelsregister-informatie producten (HR-IP)
de stille maatschappen) in 2011 afgerond.
Op basis van de Taskforce Producten en
Verder is van de Belastingdienst doorge-
Diensten is in 2010 het assortimentsbeleid
kregen dat er circa 37.000 onterecht in het
vastgesteld. Dit bestaat uit zes hoofdca-
• Wetsvoorstel flexibilisering bv-recht.
Handelsregister ingeschreven entiteiten
tegorieën. De relatie met de HR-taak ligt
Ingangsdatum nog niet bekend; wij
(voornamelijk eenmanszaken) zijn. Deze
voornamelijk bij categorie 1, leveren van
werken aan een impactanalyse;
moeten uit het register worden verwijderd.
broninformatie over bedrijven en organi-
• Elektronische deponering fusie- en
Deze acties starten in het laatste kwartaal
saties, en categorie 6, de registratie van
splitsingsvoorstellen en fusie-/split-
2011 met een doorloop in het eerste kwar-
bedrijven en organisaties.
singsakten;
taal 2012.
In categorie 1 krijgt de ontwikkeling van informatieproducten, ook gekoppeld aan
Overige ontwikkelingen in 2012 met (mogelijke) impact op het registerbeheer en de ict
• Onderneming zonder vestiging in Nederland;
Wet Personenvennootschappen
(nieuwe) kanalen, voor de individuele on-
• Europese Flex B.V.;
De invoering van titel 13 van boek 7 BW
dernemer/afnemer prioriteit.
• Statuten / akten beschikbaar op
(de Wet personenvennootschappen) is
In categorie 6 moet met name gedacht
wederom uitgesteld.
worden aan de ontwikkeling van online
• Publicatieplicht stichtingen;
Invoering per 1 januari 2012 lijkt niet meer
registratie voor de ondernemers. Dit wordt
• Invoering Monistisch / Dualistisch
mogelijk. Als de wet nog wel in 2012 wordt
reeds afzonderlijk in dit activiteitenplan
ingevoerd, worden de ingeschreven open-
behandeld. Verder worden initiatieven
bare maatschappen en vennootschappen
ondernomen om te komen tot meer (keten)
onder firma omgezet in openbare vennoot-
samenwerking op het gebied van rechtsze-
schappen (ov).
kerheidsverhoging (criminaliteitspreventie
Een ov kan ervoor kiezen rechtspersoonlijk-
en fraudebestrijding).
heid te verkrijgen. Daarvoor is een notariële akte en registratie daarvan in het Handelsregister noodzakelijk. Op dit moment valt
38
internet;
bestuursmodel; • Koppeling met BAG.
4. Organisatie Kamer van Koophandel Centraal Gelderland
Bestuur
eindigt op 31 december 2011, voort te zet-
dat daarmee gepaard gaat, is daarmee
ten tot en met 31 december 2015, of zo veel
structureel sterk verhoogd. Ons bestand zal
Het algemeen bestuur van de Kamer van
eerder de nieuwe structuur een feit is. Dit
naar verwachting in 2012 weer een ´normale´
Koophandel Centraal Gelderland bestaat uit
betekent dat het nu zittende bestuur ook in
groei kennen van circa 3 procent. Eventuele
vertegenwoordigers van de ondernemers uit
2012 en in de jaren daarna haar taken en ver-
nieuwe wetgeving kan van invloed zijn op de
het midden- en kleinbedrijf, vertegenwoor-
antwoordelijkheden verder vervult (ondanks
activiteiten en dus de formatie.
digers van de overige ondernemingen en
dat de bestuursperiode in principe eindigt op
vertegenwoordigers van de werknemers. De
31 december 2011).
gebeuren door de werkgeversorganisaties
Voorlichting Ondanks een steeds verdere digitalisering
benoemingen van deze vertegenwoordigers
van onze producten en diensten, zoals
VNO-NCW Midden en MKB-Nederland, en de
Werkorganisatie
werknemersorganisaties FNV, CNV en Vak-
In 2012 werken er bij de Kamer van Koophan-
exportdocumenten, blijft de omvang van de
centrale MHP (centrale werknemersorgani-
del Centraal Gelderland circa 140 personen
bezoekersstromen vrij constant. Bedrijfs-
saties). De Sociaal Economische Raad (SER)
(118,4 fte) vanuit de fullservicekantoren in
voorlichters beantwoorden per telefoon en
bepaalt de (vertegenwoordigings)verdeling
Arnhem, Ede, Doetinchem en Nijmegen. De
e-mail jaarlijks bijna 100.000 vragen van
binnen (in) het bestuur naar branche/sec-
afdelingen Wetsuitvoering, Voorlichting en
klanten, en aan de balie bieden ze onze klant
tor. Bestuursleden krijgen een benoeming
Regiostimulering voeren de drie wettelijke
een volledig assortiment van inschrijving tot
voor een periode van vier jaar. Zij kunnen
taken uit, ondersteund door een achttal
voorlichting. Daarbij valt op dat in de afgelo-
maximaal twee keer worden herbenoemd en
stafafdelingen, te weten:
pen jaren de complexiteit en daarmee vaak
informatie via de website, uittreksels en
hebben dus maximaal drie zittingsperiodes.
- Marketing & Communicatie;
Het algemeen bestuur kiest uit haar midden
- Juridische Bedrijfsadvies;
het dagelijks bestuur. Zowel het algemeen
- Controlling & Financiële Administratie;
Regiostimulering
bestuur als het dagelijks bestuur wordt
- Personeel & Organisatie;
De formatie is de afgelopen jaren flink ver-
voorgezeten door een niet uit het bestuur
- Automatisering;
laagd en ook in 2012 zal er een kleine reduc-
benoemde voorzitter.
- Facilitaire Zaken;
tie plaatsvinden. De taken en verantwoor-
- Archief, Bibliotheek & Documentatie;
delijkheden zijn herschikt en de afdeling is
- Kwaliteitszorg.
goed in staat om de ambities die het bestuur
De onafhankelijkheid en evenwichtige
ook de tijd per klantcontact is toegenomen.
stelt, waar te maken.
(bestuurs)structuur van de Kamer van Koophandel waarborgen een objectief en belan-
Ook in 2012 zullen wij ons inspannen bij de
geloos instituut. Bestuurders van de Kamer
bedrijfsprocessen en de ICT-infrastructuur
Stafafdelingen
van Koophandel vertegenwoordigen hun
de efficiency te verhogen. Wij zullen zo veel
Met de introductie van een nieuw financieel
achterban, maar functioneren zonder last
mogelijk gebruikmaken van het natuurlijk
systeem, een nieuw klantencontactsysteem
en ruggespraak. Het aantal bestuursleden
verloop in de komende jaren om de bezet-
(CRM) en een nieuw documentmanage-
bedraagt 24 en onze voorzitter is de heer G.J.
ting te verlagen. Voor 2012 betekent dit een
mentsysteem krijgen alle afdelingen in 2012
Oplaat. In de bijlage treft u een overzicht van
begrote reductie van 3 fte.
te maken met nieuwe software en nieuwe werkwijzen; vooral de stafafdelingen zullen
de bestuurders.
Handelsregister
ondersteuning moeten leveren. Daarnaast
Het ministerie EL&I heeft op advies van
De afgelopen twee jaren is ons bestand zeer
heeft de overgang naar een meer centraal
de SER het bestuur gevraagd om ook in de
sterk gegroeid, omdat nieuwe organisaties
geleide organisatie naar verwachting impact
transitieperiode naar een nieuwe structuur
zich moesten inschrijven in het kader van
op de stafafdelingen. De omvang, mate en
van de KvK, de huidige bestuursperiode, die
de Basisregistratie. Het aantal mutaties
het tijdstip zijn echter nog ongewis.
Activiteitenplan 2012
39
Organogram Kamer van Koophandel Centraal Gelderland 2012
Organogram MT-lid
ALGEMEEN DIRECTEUR Ronald Migo
DIRECTIE SECRETARIS Erik Olde
MANAGER PERSONEEL & ORGANISATIE Suzanne Timmer
PERSONEEL & ORGANISATIE DIRECTIE SECRETARIAAT DIRECTIE ADVISEUR WETSUITVOERING Henk de Reus
MANAGER MARKETING & COMMUNICATIE Marnie van Duijnhoven
FACILITAIRE ZAKEN MARKETING & COMMUNICATIE AUTOMATISERING MANAGER FINANCE & CONTROL Wim Evegroen JURIDISCHE ZAKEN FINANCE & CONTROL ARBIDOC
KWALITEITSZORG
REGIOSTIMULERING
WETSUITVOERING
MANAGER EUREGIONALE EN INTERNATIONALE BETREKKINGEN Trudy Hoenselaar
MANAGER REGIOSTIMULERING André Rutten
MANAGER VOORLICHTING Peter Hendriks
MANAGER WETSUITVOERING Nicole van Heukelom
REGIOMANAGER Sanne Buursink
INTERNATIONALE HANDEL Sandra Visser
BEDRIJFSVOORLICHTING/ BEDRIJFSADVIES Laura Heijmans René Snijder
HANDELSREGISTER Ari van Bakel
ADVISEURS REGIONALE ECONOMIE Rineke van Wieringen Pascal Belo Mira Nouwt Jan van der Beek Bob Rikken Marleen van Boheemen Elmer Hammink Veroniek Hoogendoorn-Coolen Werner van Dinter Marion Hendriks Jürgen ten Have Ronald Cieraad
40
VOORLICHTING
SEMINARS Koen Grauwelman
EXPORTDOCUMENTEN/ MIDDENSTANDSWETTEN Andries Janssen
5. Begroting
Zoals al eerder beschreven moeten wij onze heffingen met ruim 12 procent verlagen op last van het ministe-
Het negatieve exploitatiesaldo nemen wij
bedrijfskosten dalen behoorlijk, onder
ten laste van ons eigen vermogen. Onze
andere doordat wij geen reservering voor
vermogenspositie staat dit toe en wij zullen
toekomstig onderhoud plegen, maar alleen
boven de gestelde minimumnorm blijven.
de daadwerkelijke onderhoudskosten voor 2012 begroten. Tevens dalen de afschrij-
Toelichting
rie. Verder geeft het ministerie aan dat van de Kamers
vingskosten, doordat wij overgegaan zijn op Smart-werkplekken die wij niet in eigendom hebben. Wij maken hiervoor gebruik
Bedrijfsopbrengsten
van het Shared Service Centre van KvK NL.
De opbrengsten bestaan voor meer dan 80
van Koophandel een ingrij-
procent uit de verplichte heffingen (de jaar-
Risicoparagraaf
pende reorganisatie ver-
lijkse bijdrage) die iedere ingeschrevene
Sinds 2005 mogen wij geen voorziening
moet betalen. Op weg naar één Zelfstandig
voor wachtgeld meer opbouwen. Dit bete-
Bestuursorgaan hanteren tien kamers
kent dat eventuele gevallen van wacht-
in 2012 een uniforme heffing voor een
geld, vanuit onze Kamer van Koophandel,
het op dit moment hiervoor
eenmanszaak. In 2011 waren wij genood-
maar ook vanuit de Kamer van Koophan-
zaakt om een positief exploitatiesaldo te
del Nederland, direct ten laste van de
niet kaders of doelstellingen
begroten. Deze omstandigheden resulteren
exploitatie komen. Derhalve kunnen de
in een lagere heffing van 12 procent voor
cijfers er anders uitzien, indien er in 2012
onze KvK. Een positieve ontwikkeling is
een wachtgeldverplichting ontstaat of een
van onze KvK heeft besloten
het aantal ingeschrevenen, dat in 2012
lopende wachtgeldverplichting vervalt. Dit
met bijna 3 procent zal toenemen. In totaal
kan ook ontstaan door gedeeltelijk arbeids-
om de verlaging van de
verwachten wij dat de heffingsopbrengsten
ongeschikte oud-medewerkers, die na de
met 1,2 miljoen euro zullen afnemen.
herkeuring de verklaring minder arbeidson-
wacht wordt. Helaas geeft
aan. Het algemeen bestuur
opbrengsten zo veel mogelijk te compenseren door
geschikt krijgen, waardoor de wachtgeldNaast de opbrengst uit heffingen ontvan-
verplichting stijgt.
gen wij inkomsten uit de verkoop van pro-
efficiencymaatregelen en
ducten en diensten. Deze liggen iets boven
Samenvatting
het begrote niveau van 2011 maar hebben
De Kamer van Koophandel Centraal Gel-
nog geen structurele maatre-
wel te lijden door de afloop van de traject-
derland wil ook in 2012 de regio onderne-
begeleiding voor startende exporteurs.
mender maken, randvoorwaarden hiervoor
gelen te treffen die onomkeerbaar zijn.
invullen, knelpunten achterhalen en (laten)
Bedrijfslasten
oplossen en de juiste, betrouwbare en
De voornaamste lasten betreffen de
actuele informatie bieden die ondernemers
personeelsuitgaven die dalen omdat wij
hiervoor nodig hebben. Met als doel? Een
een bezuinigingsoperatie doorvoeren.
sterke economie nu en in de toekomst! Dit
In verband met de onzekere toekomst en
gebeurt vanuit het besef dat het bedrijfs-
risico’s ten aanzien van wachtgeldverplich-
leven dit alles financiert! Ten opzichte van
tingen, hebben wij besloten om voor de
2011 dalen de tarieven met 12 procent!
flexibele schil meer gebruik te maken van (duurdere) uitzendcontracten. De overige
Activiteitenplan 2012
41
Resultatenrekening
Begroting
Begroting
Prognose
Realisatie
2012
2011
2011
2010
Per 1-7-2011
9.414
10.427
10.189
In €`000 Inkomsten uit heffingen Inkomsten uit producten en diensten
10.252
2.470
2.427
2.547
2.617
11.884
12.854
12.736
12.869
Lonen en salarissen
5.955
6.367
6.185
6.173
Sociale lasten en overige personeelskosten
2.101
2.299
2.182
2.044
635
213
319
274
Som der bedrijfsopbrengsten
Kosten uitbesteed werk Afschrijvingen vaste activa Overige bedrijfskosten Bijzondere lasten minus baten
424
537
489
532
3.011
3.250
3.169
2.846
0
0
-200
-1
12.126
12.666
12.144
11.868
-242
188
592
1.001
263
268
425
317
Rentelasten en soortgelijke kosten
121
106
117
123
Financieel resultaat
142
162
308
194
Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Rentebaten en soortgelijke opbrengsten
-100
350
900
1.195
Buitengewone baten
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
0
0
0
0
Buitengewone lasten
0
0
0
0
Buitengewoon resultaat
0
0
0
0
Netto resultaat Egalisatiereserve Doelreserve Eigen vermogen
Resultaat na bestemming
42
-100
350
900
1.195
0
0
0
0
0
0
0
0
-100
350
900
1195
0
0
0
0
Heffingsbesluit 2012
Heffing Eenmanszaak (in Euro)
2012
2011
Heffing 1, registratie taak
12,04
13,32
Heffing 2, nationale taak
12,88
14,24
Heffing 3, regionale taak
14,06
16,92
Totaal
38,98
44,48
Categorie
2012
Totaal excl. SER in Euro
1 Eenmanszaak, kerkgenootschap, Europees economisch samenwerkingsverband
38,98
2 Vereniging, stichting, vereniging van eigenaars
77,96
Vereniging, stichting, vereniging van eigenaars, zonder onderneming
24,08
3 Vof, maatschap, overige privaatrechtelijke personen 4
Commanditaire vennootschappen
77,96 116,94
5 Coöperatie, Europese cv, OLWM tot 50 werkzame personen
116,94
6 Nv, bv, Europese nv tot 50 werkzame personen
116,94
7 Buitenlandse rechtspersonen tot 50 werkzame personen
116,94
8 Coöperatie, Europese cv, OLWM tot 50 tot 250 werkzame personen
344,84
9 NV, BV, Europese nv met 50 tot 250 werkzame personen
311,84
10 Buitenlandse rechtspersonen met 50 tot 250 werkzame personen
311,84
11 Coöperatie, Europese cv, OLWM met 250 of meer werkzame personen
779,60
12 Nv, bv, Europese nv met 250 of meer werkzame personen
779,60
13 Buitenlandse rechtspersonen met 250 of meer werkzame personen
779,60
14 Publiekrechtelijke rechtspersonen met 1 tot 20 vestigingen
174,28
15 Publiekrechtelijke rechtspersonen met 21 tot 40 vestigingen
294,68
16 Publiekrechtelijke rechtspersonen met 41 tot 60 vestigingen
535,48
17 Publiekrechtelijke rechtspersonen met 61 of meer vestigingen
1.017,08
Aldus vastgesteld in de vergadering van het algemeen bestuur d.d. 18 oktober 2011, conform de artikelen 32 4e lid; 33 1e lid; 35 1e lid en 37 2e lid van de Wet op de kamers van koophandel en fabrieken 1997.
Dhr. G.J. Oplaat Voorzitter
Activiteitenplan 2012
43
6. Bijlage 1: Samenstelling bestuur
Algemeen Bestuur Kamer van
Werknemersverenigingen
Koophandel Centraal Gelderland
FNV
Vakcentrale voor middengroepen en hoger personeel
Dhr. G.J. Oplaat, voorzitter
Dhr. R.H. Brugman
Dhr. A.J.G.M. Reuver
Mw. Th.B.C.M. van Elk-Vaessen
Werkgeversverenigingen
Mw. H.M. Goris
VNO-NCW Midden
Dhr. J. de Graaf
Ing. J. de Boer
Dhr. J.A. Molenaar
Mw. J. Koreman Dhr. J.A. de Leeuw
CNV
Dhr. G.J. Maters
Dhr. Y. Hylkema
Vacature
Dhr. T. Lubbers
Dhr. J.W. de Rover Dhr. J.H.G.M. Slutter Ing. F.Th.M. Verkerk MKB-Nederland, afdeling Gelderland Mw. M.A.L. Bink-van der Linden Vacature Vacature Dhr. C.J.P. van Ek Drs. L.P.W. van der Meer Dhr. C.J. Pronk Dhr. J.C.M. Wegdam Koninklijk Horeca Nederland Vacature
44