VOORTGEZETTE VORMING voor de jonge priesters en studenten in het pastorale jaar

VOORTGEZETTE VORMING 2009-2010 voor de jonge priesters en studenten in het pastorale jaar

1. INLEIDING De voortgezette pastorale vorming van de jonge priesters - jong in wijdingsjaren - is een belangrijke gelegenheid om de verbondenheid met elkaar en met de Bisschop te beleven en te reflecteren op de eigen pastorale werkzaamheid en deze te toetsen en te verdiepen. Het is uitermate belangrijk te weten en te beleven als (jonge) priesters samen te staan voor de priesterlijke zending die Christus aan de Kerk heeft toevertrouwd. Daarnaast bieden de dagen van voortgezette vorming gelegenheid om de Bisschop te ontmoeten, met een geestelijke vader (geestelijk leidsman) te spreken en te bidden. De kerkelijke documenten beklemtonen dan ook de noodzaak van deze dagen (zie hieronder en vgl. bijv. Ratio Fundamentalis, nr. 100; Ratio Neerlandica nr. 54-56 en Bijlage I, nr. 23-25; Directorium voor het ambt en het leven van de priesters, hoofdstuk 3, m.n. nr. 93). De vorming omvat naast de persoonlijke pastorale begeleiding (supervisie en mentoraat) een aanbod van bezinningsdagen (stille dagen) en de vastgestelde vormingsdagen op de eerste maandagen van de maand. Voor deze eerste maandagen van de maand worden de priesters van de laatste vijf wijdingsjaren uitgenodigd en verwacht. De priesters die meer dan vijf jaar gewijd zijn, krijgen nog wel de uitnodiging en kunnen aan deze maandagen en de Willibrordlezing deelnemen. De vijf jaren worden bij voldoende deelname (volledige deelname aan tenminste tweederde van de eerste maandagen) afgesloten met een door de Bisschop en de verantwoordelijke voor de vorming getekend getuigschrift. Naast de deelname aan de eerste maandagen omvat de voortgezette vorming supervisie, tenminste gedurende het jaar na de priesterwijding. Daarna kan de supervisie op vrijwillige basis en in overleg met de supervisor worden voortgezet. De priesters van de laatste vijf wijdingsjaren en de priesterstudenten van het pastorale jaar worden dus geacht deel te nemen aan het programma van de eerste maandagen; zij worden dan ook verzocht deze dagen voor het gehele jaar in hun agenda te reserveren. Het programma begint om 10.45 uur (koffie); om 11.10 is de eerste inleiding. Om ongeveer 17.30 uur - na het gesprek met de Bisschop - is de vormingsdag afgelopen; ieder is echter van harte uitgenodigd voor de aansluitende vespers met Eucharistieviering en is welkom om met de Bisschop te concelebreren en aan het aansluitende buffet deel te nemen.

2. KERKELIJKE DOCUMENTEN OVER DE VOORGEZETTE VORMING “Voor de priester van onze tijd is de permanente vorming een noodzakelijk middel tot het bereiken van het doel van zijn roeping, de dienst van God en van zijn volk (...) Om dit bovennatuurlijk doel te bereiken moeten vanzelfsprekend de algemene criteria worden gevonden en geanalyseerd, volgens welke de permanente vorming van de priesters dient te worden opgezet” (Directorium voor het ambt en het leven van de priesters, 71). 2

“Er moet niet alleen een ‘plan voor de permanente vorming’ worden uitgedacht en opgesteld, het moet ook ten uitvoer worden gebracht. Daartoe is een duidelijke structurering nodig van wat er te doen staat; moet het plan de doelstellingen, de te behandelen stof en de te gebruiken middelen aangeven” (Directorium voor het ambt en het leven van de priesters, 86). “In een dergelijke context (van het pastorale jaar) kunnen heel geschikt praktijklessen en werkcolleges worden georganiseerd over biechthoren, liturgie, catechese, preken, kerkelijk recht, de eigen spiritualiteit van de priester, de leek en de religieus/ze, sociale leer, communicatie en media, kennis van sekten en nieuwe vormen van religiositeit, enzovoorts” (Directorium voor het ambt en het leven van de priesters, 82). “Overeenkomstig hetgeen gezegd is over het pastorale jaar, dienen er in de eerste jaren van het priesterschap ieder jaar vormingsbijeenkomsten te worden georganiseerd. Daarin dienen theologische, juridische, spirituele en culturele onderwerpen diepgaand te worden behandeld door middel van speciale sessies, gewijd aan problemen op het gebied van de moraal, de pastoraal, de liturgie enzovoorts. Bij gelegenheid van deze bijeenkomsten kan ook de bevoegdheid voor het biechthoren worden vernieuwd, zoals is vastgesteld door het kerkelijk wetboek en de bisschop (vgl. cc. 970 en 972)” (Directorium voor het ambt en het leven van de priesters, 93). Over de permanente vorming, zie ook: Directorium voor het ambt en het leven van de priesters, 69-80, waar gesproken wordt over de menselijke vorming, de geestelijke vorming, de intellectuele vorming en de pastorale vorming. De permanente intellectuele vorming moet leiden tot bidden, verbondenheid en pastoraal handelen; aandacht voor de documenten van het leergezag, voor zaken die in het cultureel debat en voor de pastorale praktijk van belang zijn (o.m. sociale ethiek, bio-ethiek, vragen die samenhangen met wetenschappelijke vooruitgang, met de sociale leer van de Kerk, met het gebruik maken van sociale communicatiemiddelen enzovoorts, n. 77). Wat betreft het pastoraal handelen worden door het Directorium genoemd: het bespreken van het pastoraal plan van het bisdom, van alles wat betrekking heeft op het leven en de pastorale praktijk van de priesters, zoals ethiek, catechese, gezinspastoraal, roepingenpastoraal, zorg voor jeugd, bejaarden, zieken, de oecumene en voor hen die van de kerk vervreemd zijn, n. 78. De voortgezette vorming moet zijn een “systematisch aanbod, dat in etappes verloopt en nauwkeurig omschreven is”(Pastores dabo vobis, 79); deze georganiseerde voortgezette vorming moet vergezeld gaan van regelmatige persoonlijke studie (Directorium voor het ambt en het leven van de priesters, 79).

3

3. OVERZICHT VAN HET GEHELE ZESJARIG PROGRAMMA Hieronder treft U een globale opzet aan van de gehele voortgezette vorming gedurende het pastorale jaar en de eerste vijf jaar na de priesterwijding. Mocht U onderwerpen missen in dit overzicht die wél van belang zijn of andere opmerkingen hebben, reageert U dan alstublieft naar [email protected] In totaal zijn voorzien: 192 uur De met * gemerkte onderdelen zijn opgenomen in het programma van het studiejaar 2009-2010 1. Geestelijke vorming 1.1. het ontvangen en geven van geestelijke leiding: 3 uur 1.2. retraite 1.3. recollectie: 6 uur * 2. Verkondiging 2.1. intervisie-gesprek, zie onder bij 6.6. 3. Catechese 3.1. eerste-communie-catechese 2 uur 3.2. vormselcatechese 2 uur 3.3. het opzetten van volwassen-catechese in de parochie 2 uur hoe uitnodigen? - voor welke doelgroep(en)? - methode en inhoud 4. Liturgie 4.1. Vieringen voor kinderen en jongeren 2 uur 4.2. Vieringen rond de uitvaart 2 uur 4.3. De Tridentijnse Mis (Buitengewone vorm van de Romeinse ritus) 2 uur (algemene inleiding; oefen-afspraken voor liefhebbers) 4.4. Liturgische zang 4 uur 5. Sacramentenpastoraal 5.1. biechtpastoraal 6 uur 5.2. huwelijksvoorbereiding 2 uur* 5.3. zie ook bij catechese en pastorale vorming 6. Pastorale vorming 6.1. pastoraal voor ernstig zieken en stervenden 4 uur 6.2. pastorale zorg voor homoseksuelen, samenwonenden, mensen in onregelmatige situaties 4 uur 6.2. opzetten van jongerenpastoraal en omgaan met jongeren 4 uur 6.3. gezinspastoraal 2 uur 6.4. ouderenpastoraal 2 uur 6.5. Opvoeding 2 uur 4

6.6. Intervisie-bijeenkomst (20 uur, jaarlijks 2x2 uur) * 7. Pastorale organisatie en leiding geven 1.1. Leiding-geven in de parochie 6 uur 1.1. Conflicthantering 4 uur* 1.2. Het begeleiden van veranderingsprocessen 4 uur 1.3. Het werken in regio’s 4 uur 1.4. Ontwikkeling in het diocesaan pastoraal beleidsplan 4 uur* 1.5. Kerkopbouw 6 uur 8. Kennismaking met nieuwe bewegingen, gemeenschappen werkelijkheden - Opus Dei 2 uur - Focolare 2 uur - Neocatechumenale Weg in de parochie 2 uur - Communione e Liberazione 2 uur - Foi et Lumière (Geloof en Licht) 2 uur - Life Teen 2 uur - Charismatische vernieuwing 2 uur - Kleine christelijke gemeenschappen 2 uur - overige 4 uur

en andere nieuwe

9. Recente kerkelijke documenten 5 uur 10. Moraaltheologische vorming 10.1. Actuele vraagstukken (stamcel-onderzoek; voedsel en vocht enz.) 4 uur* 10.2. Morele vragen in pastorale situaties: Euthanasie, abortus, geboorteregeling, belastingontduiking, communiceren 6 uur* 11. Oecumene en relatie tot het Jodendom 11.1. De oecumenische contacten in Nederland en internationaal 4 uur 11.2. De relaties met het Jodendom 4 uur 11. Communicatie en media 11.1. Omgaan met de media 6 uur 12.1. Spreekvaardigheid en communicatietraining 6 uur 12. Wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen 12.1. De positie van de Islam in onze maatschappij 2 uur 12.2. De positie van de Kerk in onze samenleving (o.m. contacten met de overheid) 2 uur 12.3. Overige 4 uur 13. Kennismaking met de diocesane diensten 13.1. Officialaat 2 uur; * 5

13.2. Huwelijk en gezin 2 uur; * 13.3. Jongerenpastoraat 2 uur 13.4.Commissie Regiovorming en kerkopbouw 2 uur 13.5 Bouwzaken 2 uur 13.6. Diaconie 2 uur 13.7. Financiën 2x2 uur 13.8. Onderwijs 2 uur 13.9. Kerkelijk kunstbezit 2 uur 13.10. Liturgie, Kerkinrichting 2 uur 14. Overige 14.1 overige 8 uur 14.2. Spanningen waarmee de priester wordt geconfronteerd 6 uur* 14. Bedevaarten 14.1. Heiloo, tevens kennismaking met het Diocesaan heiligdom en centrum voor evangelisatie 14.2. Alkmaar (H. Bloed) en St. Adelbert 14.3. Amsterdam: Mirakel van Amsterdam en Vrouwe van alle volkeren 14.4. Haarlem (Maria van Haarlem) en Noordwijk (St. Jeroen) 14.5. Haastrecht (Maria ter Weghe) en Gouda 14.6. IJsselstein (O.L. Vrouw van Eiteren) 14.7. Schiedam: H. Liduina 15. Gesprek met de Bisschop

6

4. PROGRAMMA VOORTGEZETTE VORMING 2009-2010 Maandag 5 Oktober 2009 11.10 uur-12.45 uur: Drs. M.N.F.M FREDERIKS, Regiovorming, toelichting en gesprek. Mei 2009 was het al weer vijf jaar geleden dat de diocesane beleidsnota Nieuwe Tijden Nieuwe Wegen is verschenen (mei 2004). Vanaf dat moment kijken we naar (de ontwikkeling van) de parochies in regioverband. Deze nota geeft nog steeds een kompas om een regio aan te sturen en heeft aan actualiteit nog niet ingeboet. In welke context moeten we deze beleidsnota plaatsen? Wat waren de doelstellingen van de nota? Hoe staan we er nu voor en welke zijn de ijkpunten om de voortgang vast te stellen?

De inleider, Drs. M.N.F. M. Frederiks, is Stafmedewerker Kerkopbouw van het Bisdom HaarlemAmsterdam 14.30 uur - 16.00 uur: Dr. G. WILKENS sj, Inleiding, praktische punten en gebed. In het kader van het jaar van de priester: Een pastoraal testament bij het laatste avondmaal: Joh. 13,21-38. Pater dr. G. Wilkens sj (* 1940) is geestelijk leidsman voor de priesterstudenten en jonge priesters en spirituaal van het grootseminarie Rolduc en van het sint Bonifatiusinstituut. 16.00 uur: Gesprek met de Bisschop. Hierna is er gelegenheid deel te nemen aan de Vespers, de H. Eucharistie en de Buffet-maaltijd. Maandag 2 november 2009 (Allerzielen) 11.10-12.45 uur: Prof. dr. B. O’CONNOR: De spanningen waarmee het priesterschap in onze tijd wordt geconfronteerd. In de bijeenkomsten met prof. O’Connor worden thema’s besproken die door de deelnemers zijn aangereikt en andere, zoals: (1) what to do when prayer no longer makes you feel sustained?; (2) What happens when the celebration of Mass becomes routine or lifeless?; (3) Healthy and unhealty friendships and diversions; (4) Does anger towards the Church 'system' justify one's adopting a private-Church mentality (e.g. attitude of 'I'll do what I feel suitable and nothing else....’)?; (5) false ecumenism; (6) the need to be loved (What is the nature of this need?); (7) priests' discrimination towards other priests (e.g. traditionalist versus liberal labels); (8) living without the support system of the seminary and without its oversight; (9) How to deal with people in irregular situations? 7

How to deal with sexual issues? How could you talk with people about moral/sexual matters in a good and healthy way? (10) We have studied a lot of moral theology, but how can we answer questions, talk about these things with others? (11) What to do when a parishioner falls in love with you? Vertaling: 1. Wat doen als je je niet langer gesteund voelt door je gebed? (2) Wat als het vieren van de Mis routinematig of levenloos wordt? (3) Gezonde en ongezonde vriendschappen en afleiding (4) rechtvaardigt kwaadheid op het kerkelijk ‘systeem’ het aannemen van een privéKerk-mentaliteit (bijv. de houding van: ik zal doe wat ik geschikt vind en niet anders…’)? (5) verkeerd oecumenisme; (6) de behoefte bemind te worden (wat is de aard van deze behoefte?); (7) discriminatie door priesters van andere priesters (bijv. het etiket ‘traditionalist’ tegenover dat van ‘vrijzinnig’; (8) leven zonder de ondersteuning en overzichtelijkheid die het seminarie biedt; (9) Hoe omgaan met mensen in onregelmatige levenssituaties? (10) We hebben veel moraaltheologie gestudeerd, maar hoe kunnen we antwoord geven op vragen, spreken over deze zaken met anderen? (11) Wat doen wanneer een parochiaan verliefd op je wordt? Prof. dr. B. O’Connor is medewerker van de Congregatie voor de Oosterse Kerken en in Rome docent aan verschillende pauselijke universiteiten. 14.30-16.00 uur: Prof. dr. B. O’CONNOR: De spanningen waarmee het priesterschap in onze tijd wordt geconfronteerd (vervolg). toelichting: zie hierboven 16.00 uur: Gesprek met de Bisschop. Hierna is er gelegenheid deel te nemen aan de Vespers, de H. Eucharistie en de Buffet-maaltijd. Donderdag 5 november tot vrijdag 6 november 2009 SYMPOSIUM JAAR VAN DE PRIESTER Symposium voor de seminaristen in het kader van het jaar van de priester: de vier aspecten van de zending van de priester, met Aartsbisschop mgr. Mauro PIACENZA, secretaris van de Congregatie voor de clerus. Nadere details van dit programma volgen. Het is voor de priesters mogelijk hieraan deel te nemen Het symposium omvat naast de gebedstijden vijf conferenties, een groepssessie en een plenaire sessie waarin ruimte is voor het stellen van vragen. De conferenties bespreken de vier aspecten van de priesterlijke zending die door paus Benedictus XVI voor het jaar van de priester zijn aangeduid: het ecclesiale aspect, het gemeenschaps- (communio) aspect en het hiërarchische en leerstellige aspect. 8

Maandag 7 december 2009 11.10-12.45 uur Past. F. GEELS, Intervisie. 14.30- 16.00 uur: Mw. Dr. E. GARCIA GONZALEZ, Bioethische vragen rond het begin van het leven (statuut van de embryo, kunstmatige bevruchting, enz.). Op 8 september 2008 verscheen de instructie Dignitas Personae over verschillende bio-ethische vragen. Daarin worden verschillende nieuwe ontwikkelingen op bio-medisch terrein vanuit een moraaltheologische invalshoek besproken. Het verschijnen van dit document en de talrijke ontwikkelingen op dit gebied maken het goed en wenselijk bij verschillende hiermee verbonden vragen stil te staan met iemand die vanuit haar nauwe betrokkenheid bij de Kerk en de biomedische wetenschap in staat is moraaltheologie en praktijk te verbinden. Dr. Elisa Garcia Gonzales is als wetenschappelijk docent verbonden aan de afdeling Metamedica van de Vrije Universiteit (Medisch Centrum) te Amsterdam. 16.00 uur: Gesprek met de Bisschop. Hierna is er gelegenheid deel te nemen aan de Vespers, de H. Eucharistie en de Buffet-maaltijd. Maandag 4 januari 2010 11.10-12.45 uur: Drs. St. en L. VAN AKEN MA: Het pastoraat van huwelijk en gezin (met casebespreking). Het pastoraat van huwelijk en gezin omvat vele kanten. In parochies en parochie-verbanden spelen enkele onderwerpen een grotere rol, te weten: - Hoe gaan we om met het verschil tussen pastoraat en kerkrecht? - Wat kunnen we doen om het beperkt aantal (jonge) gezinnen te betrekken in de Kerk? - Hoe kunnen we voor de stellen en gezinnen effectief samenwerken met andere parochies / regio’s? o Samenwerking in catechetische programma’s zoals de cursus huwelijksvoorbereiding o Samenwerking voor gemeenschapsvorming, herkenning en erkenning van elkaar in een breder groepsverband. - Hoe gaan we om met relatie- en huwelijksproblemen? In korte tijd besteden we aandacht aan bovenstaande vraagstukken, en zal worden ingegaan op concrete voorbeelden uit de praktijk. Stefan en Lisette van Aken geven leiding aan de dienst huwelijk en gezin van het bisdom Haarlem-Amsterdam “De Hoeksteen” (www.hoeksteen.org). 14.30-16.00 uur: Dr. G. WILKENS sj, Inleiding en praktische punten, gebed. 9

In het kader van het jaar van de priester: een pastoraal testament bij een afscheid van Paulus: Hd. 20, 17-38. 16.00 uur: Gesprek met de Bisschop. Hierna is er gelegenheid deel te nemen aan de Vespers, de H. Eucharistie en de Buffet-maaltijd.

Maandag 1 februari 11. 10-12.45 uur: Drs. St. en L. VAN AKEN MA: 16.00 uur: Het pastoraat van huwelijk en gezin (met case-bespreking; vervolg). toelichting: zie bij 4 januari 14.30-16.00 uur: R. SOFFNER, Conflicthantering. De priester heeft in de praktijk te maken met allerlei verwachtingen rond competenties die er leven bij werkgroepen, besturen en individuele parochianen. Een moeilijke situatie kan ook ontstaan wanneer mistijden moeten worden veranderd en de regionalisering consequenties heeft of wanneer er een kerk gesloten moet worden. Aan de hand van een aantal “cases” wordt daarom besproken en bekeken hoe de priester goed kan omgaan met weerstanden die hij ontmoet. R. Soffner is staffunctionaris voor missie en evangelisatie van het bisdom Haarlem-Amsterdam 16.00 uur: Gesprek met de Bisschop. Hierna is er gelegenheid deel te nemen aan de Vespers, de H. Eucharistie en de Buffet-maaltijd. Maandag 1 maart 11.10-12.45 uur: R. SOFFNER, Conflicthantering (vervolg) Zie hierboven bij 1 februari 14.30-16.00 uur: mevrouw K. FEENSTRA en vicaris V. SCHOENMAKERS, “Hulp en recht” en de procedure bij seksueel misbruik. In 1995 is de Procedure bij klachten van seksueel misbruik in de Utrechtse Kerkprovincie vastgesteld en werd de landelijke instelling “Hulp en recht” opgericht. Deze instelling wil hulp verschaffen aan slachtoffers van misbruik in pastorale relaties en recht doen. Ten behoeve van dit laatste aspect is de klachtenprocedure opgezet als “voorafgaand onderzoek” voor een mogelijk kerkelijk strafproces. In 2007 is de procedure herzien en zij omvat nu ook 10

grensoverschrijdend gedrag van vrijwilligers. In 2009 werd in het TV-programma Zembla de klacht geuit dat deze herziening niet zou hebben bijgedragen aan recht en hulp voor de slachtoffers. Vandaag staan we stil bij de inhoud en het belang van deze regelingen met twee personen die nauw bij Hulp en recht betrokken zijn. Mw. K. Feenstra is beleidsmedewerker van Hulp en Recht; Mgr. V. Schoenmakers is vicarisgeneraal van het bisdom Breda. 16.00 uur: Gesprek met de Bisschop. Hierna is er gelegenheid deel te nemen aan de Vespers, de H. Eucharistie en de Buffet-maaltijd. Maandag 5 April 2010, tweede Paasdag In overleg: ’s middags bedevaart Maandag 3 mei 2010 11.10-12.45 Past. F. GEELS, Intervisie. 14.30-16.00 uur: Dr. A. VAN DEN HOUT, Het officialaat (met case-bespreking). Opgave van het Bisschoppelijk Officialaat is de rechtspraak binnen kerkelijk bereik ter opheldering van twijfelachtige rechtsverhoudingen en ter beoordeling van schendingen van het recht. In de kerkelijke rechtsprocedures gaat het doorgaans om huwelijkskwesties, waaronder vallen de procedure tot nietigverklaring van het huwelijk (annulering), de kerkelijke scheiding met behoud van de huwelijksband (separatie), de onderscheiden procedures van Paulijns en Petrinisch privilege, de verklaring van het ontbreken van de vereiste canonieke vorm (defectus formae). Ingegaan zal worden op de wijze waarop rechtsingang wordt verleend, in het bijzonder in relatie tot de pastorale diensten die priesters en diakens in de directe zielzorg hiertoe kunnen aanbieden aan de geïnteresseerde partijen. Besproken zullen worden enkele geanonimiseerde casussen. De deelnemers kunnen ook zelf hun ervaringen inbrengen. 16.00 uur: Gesprek met de Bisschop. Hierna is er gelegenheid deel te nemen aan de Vespers, de H. Eucharistie en de Buffet-maaltijd. Maandag 7 juni 2010 11.10-12.45 uur: Dr. E. GARCIA GONZALEZ, Bioethische vragen rond het begin en einde van het leven (statuut van de embryo, kunstmatige bevruchting; euthanasie; stoppen met een behandeling, palliatieve zorg enz.). Toelichting: zie hierboven bij 7 december 11

14.30-16.00 uur: Dr. E. GARCIA GONZALEZ, Bioethische vragen rond het einde van het leven (euthanasie; stoppen met een behandeling, palliatieve zorg enz.). Toelichting: zie hierboven bij 7 december 16.00 uur: Gesprek met de Bisschop. Hierna is er gelegenheid deel te nemen aan de Vespers, de H. Eucharistie en de Buffet-maaltijd.

12

5. WILLIBRORDLEZINGEN 2009-2010 De Willibrordlezingen beginnen steeds om 16.00 uur en vinden plaats in de aula. Maandag 5 oktober 2009 Prof. dr. A. BODAR: Kunst als toegang tot God. Maandag 2 november 2009 Prof. dr. B. O’CONNOR: Omgaan met spanningen en conflicten. Maandag 7 december 2009 Mgr. dr. G. DE KORTE, Bisschop van Groningen-Leeuwarden: De Encycliek Veritas in caritate en het katholieke denken over een rechtvaardige samenleving Maandag 4 januari 2010 mgr. J. VAN DEN HENDE, Bisschop van Breda: De Bisschoppensynode over het Woord van God. Maandag 1 februari 2010 Viering 12½ jarig bestaan van het Grootseminarie mgr. dr. F. BACQUÉ, Apostolisch Nuntius: De Apostolisch Nuntius binnen de zending van de Kerk. Maandag 1 maart 2010 Drs. B. HARTMANN, De oprichting van de bisdommen onder Filips II (1559). Maandag 5 April 2010, tweede Paasdag Vanwege het Paasfeest vervalt de Willibrordlezing van April. Maandag 3 mei 2010 Mgr. A. VAN LUYN, Bisschop van Rotterdam: Het jaar van de priester: Don Bosco, priester. Maandag 7 juni 2010 Dr. St. LECLEIR , Matteo Ricci (1552-1610) en de Kerk in China, bij zijn 400e sterfdag.

13

6. RETRAITES EN STILLE DAGEN Hieronder wordt een aantal stille dagen vermeld, zoals die gehouden worden ten behoeve van de priester-, diaken- en catechistenopleiding. Het is mogelijk hieraan deel te nemen - al zijn de data niet altijd op de agenda van een priester afgestemd - en het wordt aanbevolen van dit aanbod gebruik te maken. Ook is het gewoonlijk mogelijk de eigen stille dag op het seminarie te doen.

Stille dagen: De stille dagen van pater Wilkens en past. J. Smith (diaken- en catechistenopleiding) duren tot 18.00 uur; die van de priesteropleiding duren de gehele dag; deelname is mogelijk wanneer de dag volledig kan worden meegemaakt tot tenminste 20.00 uur. Ook is het – zoals vermeld - mogelijk op afspraak zelf een stille dag te doen. Zowel voor deelname aan de geplande stille dagen als voor een persoonlijke stille dag kunt U zich opgeven via dhr. P. Klaver (tel. 0252-345312) en via de receptie (mevr. J. Dekker, 0252-345345). Het is mogelijk over cd’s met inleidingen op het gebed (van pater P. Penning de Vries s.J. †) te beschikken ten behoeve van een persoonlijke stille dag. Meld U dit dan even bij Uw opgave. Indien U persoonlijke begeleiding wenst, dient U dit zelf af te spreken met de betreffende spirituaal.

Retraite: Voor het houden van Uw retraite - die voorgeschreven is (vgl. C. 276 §2, n. 4) - wordt U verzocht zelf afspraken te maken. De spirituaals kunnen U eventueel helpen hierin een keuze te maken. Pater dr. G. Wilkens geeft gedurende de zomermaanden een heel aantal retraites waarbij U kunt aansluiten. In de zomer wordt voorts een priesterretraite gegeven (zie onder).

Data Priesterretraite en stille dagen 2009-2010: B= St. Bonifatius-instiuut; W= St. Willibrord (Seminarie) zo 16-8 begin priesterretraite Schwagstorf (G. Wilkens) za 22-8einde priesterretraite Schwagstorf do 10-9 W retraite wo 16-9 W einde retraite za 26-9B stille dag (J. Smith) 27-9 tot 3-10 priesterretraite in Ars (zie onder: jaar van de priester) zo 4-10 W stille dag (V. McMahon) 14

zo 11-10 B stille dag (G. Wilkens) zo 1-11 Allerheiligen B stille dag (G. Wilkens) zo 8-11 W stille dag (G. Wilkens) zo 6-12 B stille dag (G. Wilkens) za 12-12 B stille dag (J. Smith) zo 13-12 W stille dag (V. McMahon) zo 20-12 B stille dag (G. Wilkens) zo 21-2 B stille dag (G. Wilkens) za 27-2W stil weekend (V. McMahon) zo 28-2 W stil weekend (V. McMahon) za 20-3B stille dag (J. Smith) zo 28-3 Palmzondag B stille dag (G. Wilkens) vr 2-4 Goede Vrijdag / W+B stille dag zo 2-5 B stille dag (G. Wilkens) do 13-5 Hemelvaart; W stille dag (V. McMahon) za 15-5B stille dag (J. Smith) zo 6-6 B stille dag (G. Wilkens)

7. ACTIVITEITEN JAAR VAN DE PRIESTER Aflaat jaar van de priester:

Op 25 april 2009 heeft de Penitentiarie de volgende aflaten verleend voor het jaar van de priester: “A. Aan de priester die werkelijk rouwmoedig op welke dag dan ook op devote wijze tenminste de Lauden of de Vespers bidden voor het Allerheiligst Sacrament, uitgesteld voor publieke aanbidding of geplaatst in het tabernakel, en zich naar het voorbeeld van de heilige Jean Marie Vianney in een geest van bereidheid en edelmoedigheid aanbieden voor de viering van de sacramenten, vooral de Biecht, wordt in God barmhartig een volle aflaat verleend die zij bij wijze van voorspraak ook zullen kunnen toepassen op de overleden medebroeders wanneer zij, in overeenstemming met de geldende bepalingen, tot het sacrament van de biecht naderen en het Eucharistisch Maal en bidden voor de intenties van de Paus. Aan de priester wordt bovendien een gedeeltelijke aflaat verleend, die eveneens toepasbaar is op de overleden medebroeders, wanneer zij op devote wijze gebeden verrichten die op de vereiste wijze zijn goedgekeurd, om een heilig leven te leiden en op heilige wijze de verplichtingen vervullen die hun zijn toevertrouwd. B. Aan alle gelovigen die werkelijk rouwmoedig zijn en in een kerk of kapel of devote wijze deelnemen aan het heilig Misoffer en gebeden tot Jezus Christus, Hoogste en Eeuwige Hogepriester en ieder goed werk dat zij die dag verrichten, offeren voor de priesters van de Kerk, opdat Hij hen heiligt en vormt naar Zijn Hart, wordt een volle aflaat verleend - mits zij hun eigen zonden hebben uitgeboet door het boetesacrament en gebeden hebben verricht volgens de intenties van de Paus - : op de e dagen van de opening en sluiting van het jaar van de priester, op de 150 verjaardag van het zalig afsterven van de heilige Johannes Maria Vianney, op de eerste vrijdag van de maand of op een andere dag van de maand die door de plaatselijke Ordinarissen wordt vastgesteld ten behoeve van de gelovigen. Het is zeer aan te bevelen dat de priesters die in de pastorale zorg zijn aangesteld in de kathedralen en parochiekerken deze vroomheidsoefeningen in het openbaar leiden, de heilige Mis celebreren en biecht van de gelovigen horen.

15

Aan de bejaarden, de zieken en allen die om legitieme redenen hun huis niet kunnen verlaten, die hun ziel onthechten van elke zonde en de intentie hebben om de drie gewone voorwaarden te vervullen, zo gauw dat mogelijk is, wordt bij hen thuis of daar waar zij door het beletsel moeten verblijven, eveneens een volle aflaat verleend wanneer zij op de hierboven vastgestelde dagen, gebeden verrichten voor de heiliging van de priesters, en door Maria, koningin van de apostelen, hun ziekten en de ongemakken van hun leven met vertrouwen aan God opofferen. Tenslotte wordt een gedeeltelijke aflaat verleend aan alle gelovigen die op devote wijze vijf Onze Vaders, Wees Gegroeten en Eer aande Vader’s biddeen of een andere gebed dat daarvoor is goedgekeurd, ter ere van het Allerheiligst Hart van Jezus, om te verkrijgen dat de priesters volharden in zuiverheid en heiligheid van leven”.

Retraite:

Van 27 september tot 3 oktober 2009 wordt onder auspiciën van de Congregatie voor de clerus de internationale priesterretraite te Ars gehouden. Deze wordt geleid door Kardinaal Christoph Schönborn, aartsbisschop van Wenen en heeft als thema: “De vreugde om priester te zijn: gewijd voor het heil van de wereld! “ (La joie d’être prêtre : consacré pour le salut du monde !). Inlichtingen en opgave: Retraite Ars 2009 - Burtin - F-41600 Nouan le Fuzelier - France Tél : +33 (0)2 54 88 68 38 - Fax : +33 (0)2 54 88 05 79 Web-site : www.retraitears2009.org ; e-mail: [email protected]

Conferentie in De Tiltenberg:

Verschillende thema’s van de voortgezette vorming en de Willibrordlezingen zijn met het oog op het jaar van de priester gekozen dat door paus Benedictus XVI is uitgeroepen. Een bijzonder hoogtepunt is de tweedaagse conferentie op De Tiltenberg met aartsbisschop mgr. dr. Mauro Piacenza op 5 en 6 november 2009.

Priesterreis naar sluiting van het jaar van de priester: Het jaar van de priester wordt afgesloten met een driedaags treffen in Rome waarvoor priesters uit de hele wereld naar Rome zullen komen. De Tiltenberg organiseert een priesterreis naar de sluiting van het priesterjaar van maandag 7 juni tot zaterdag 12 juni. We verblijven in de Residenza Madri Pie, vlakbij de Sint Pieter. In de reis zijn begrepen de vlucht en halfpension. De kamers zijn voorzien van douche en toilet. De diners (inbegrepen) worden gebruikt in lokale nabijgelegen restaurants. De kosten van de reis bedragen € 844 op basis van tweepersoonskamers. Voor 1 persoonskamers geldt een toeslag van 88 €. In de prijsstelling kan nog een kleine wijziging komenomdat de definitieve prijzen voor 2010 in oktober bekend worden. Opgave: dhr. P. Klaver MA, tel. 0252-345312; email: [email protected]

16

8. ADRESSEN 1. Inleiders Drs. St. van Aken MA, Paradijsvogel 26, 1704 WR Heerhugowaard, tel. 072-5726692 Z. Exc. mgr. dr. F. Bacqué, Apostolisch Nuntius, Carnegielaan 5, 2517 KH ‘s Gravenhage, tel. 0703503363 Prof. dr. A. Bodar, Kerkstraat 8b, 1017 GL Amsterdam, tel. 020-6271432 mw. drs. K. Feenstra, Postbus 13277, 3507 LG Utrecht, tel. 0614661858 Drs. M.N.F.M Frederiks, Veerse Meer 61, 2134 VR Hoofddorp, tel. 023-5619612 Dr. E. Garcia Gonzalez, Vrije Universiteit Medisch Centrum, Afdeling Metamedica, Van der Boechorststraat 7, 1081 BT Amsterdam; tel. 020-20444…. ; email: [email protected] Past. F.P.H.M. Geels, Dammersboog 46, 1991 SK Velserbroek, tel. 023-532 17 96; email: [email protected] Drs. B.G. Hartmann, Zilkerduinweg 375, 2114 Am Vogelenzang, tel. 0252-345333 Z. Exc. mgr. dr. J. van den Hende, Bisschop van Breda, Veemarktstraat 48, 4811 ZH Breda, tel. 076-5223444 Mgr. Dr. J.W.M. Hendriks, Zilkerduinweg 375, 2114 AM Vogelenzang, tel. 0252-345 331; 06-51 16 43 41; email: [email protected] Dr. A.J.T. van den Hout pr. , Bekslaan 11, 2114 CB Vogelenzang, tel. 023-584 19 06; email: [email protected] Z. Exc. Mgr. dr. G. de Korte, bisschop van Groningen-Leeuwarden, Ubbo Emmiussingel 79, 9711 BG Groningen, tel. 050-4065888 Dr. St. Lecleir, Nassaulaan 2, 1815 GK Alkmaar, tel. 072-5112396 Z. Exc. Mgr. Drs. A.H. van Luyn sdB, Bisschop van Rotterdam, Kon. Emmaplein 3, 3016 AA Rotterdam, tel. 010-436 28 88 Pater Lic. V. F. McMahon L.C., Kerkstraat 6, 6413 EL Heerlen, tel. 045 - 521 24 50

17

Prof. dr. B. O’Connor, Domus Romana Sacerdotalis, Via della Traspontina 18, 00193 Roma, tel. 003906698941 Z. Exc. Mgr. M. Piacenza, Segretario della Congregazione per il Clero, Piazza Pio XII, 3, 00193 Roma, Italia Z. Exc. Mgr. dr. J.M. Punt, Bisschop van Haarlem, Nieuwe gracht 80, 2011 NJ Haarlem, tel. 0235112600 Mgr. drs. V. Schoenmakers, vicaris-generaal van het bisdom Breda, Veemarktstraat 48, Postbus 90189, 4800 RN Breda; e-mail: [email protected] Past. Drs. J.H. Smith, Herensingel 3, 2316 JS Leiden, tel. 071-521 81 13, email: [email protected] R. Soffner, Rigolettostraat 19, 1827 RV Alkmaar, tel. 06-20732479; e-mail: [email protected] Dr. J. M. Tercero Simòn, Redemptoris Mater-seminarie, Paadje 22, 1733 NE Nieuwe Niedorp, tel. 0226-413477 Pater dr. G. Wilkens SJ, Heijendahllaan 82, 6464 EP Kerkrade, tel. 045 - 54 66 802

2. Jonge priesters (in het programma van voortgezette vorming) (tussen haakjes wijdingsjaar) Balcueva DS, E. (2006) Zilkerduinweg 375, 2114 AM Vogelenzang, tel. 0252 - 345 337 e-mail: [email protected] García Fermán BTh., I.A. (2006) Langebuurt 37, 1911 AS Uitgeest, tel. 0251 - 31 23 31 Karwowski, Dariusz Plantage 31 1695 BB Westerblokker Kerssens BTh., N. (2008) Kromhoutlaan 12, 2033 WJ Haarlem tel. 06-44206738 18

e-mail: [email protected] Koppers, drs. S.L. (2005) Watercypresstraat 104, 1326 CJ Almere, tel. 036 - 535 30 58 e-mail: [email protected] Olgrzymek, S., BTh. (2008) Langebuurt 37, 1911 AS Uitgeest, tel. 0251 - 31 23 31 Peetam BTh, drs. L. (2005) (studie-opdracht) Schermerstraat 20, 1566 WK Assendelft, tel. 06 - 48 24 09 22 e-mail: [email protected] Stomph, P. (2008) Kerklaan 9 2121 VE Bennebroek tel. 023-5846258/06-10860963 e-mail: [email protected] Teijlingen, drs. E. van (2005) Dorpsstraat 516 1723 HG Noord-Scharwoude tel. 0226-312423 e-mail: [email protected] Tilma, I., BTh. Arendsweg 57 1944 JA Beverwijk tel. 0251-215094 e-mail: Torres DS, R. (2006) Zilkerduinweg 375, 2114 AM Vogelenzang, tel. 0252 - 345 311 e-mail: [email protected] Verhaegh, R. (2006) Gedempte Gracht 64, 1741 GD Schagen, tel. 0224 - 21 24 15 19

3. Pastoraal Jaar Banaszak, Pawel, p.a. Paadje 22 1733 NE Nieuwe Niedorp tel. 0227-541301 Donders, Karel, p.a. Zilkerduinweg 375 2114 AM Vogelenzang Kaak, Elroy, p.a. Zilkerduinweg 375 2114 AM Vogelenzang

Sestito, Bruno p.a. Paadje 22 1733 NE Nieuwe Niedorp 4. Auditores Beemster, BTh. ing. B.C. (2002) Kerkpad 1, 1131 XN Volendam, tel. 0299-36 33 95 / 06-23 21 39 94 Bunschoten BTh, F. (2004) Dorpsstraat 570, 1566 BZ Assendelft tel. 075-6874385/06 - 41 16 86 57 e-mail: [email protected] Brigitha BTh, F.E. (2003) Kerkgracht 55, 1782 GK Den Helder, tel. 06 - 29 18 02 45 Dijkman, B.H.M. (2001) Bekslaan 9, 2114 CB Vogelenzang tel. 023 -5848441 Elferink, J. (2003) Westerstraat 114, 1441 AT Purmerend, tel. 06 - 28 52 40 91 20

Fabril, C.A. (2000) Marktstraat 1, 1411 CX Naarden tel. 035-6943588 Hout, dr. A.J.T. van den (1999) Bekslaan 9, 2114 CB Vogelenzang, tel. 023 - 584 19 06 Kielek, S.S. (1999) Wilhelminaplein 32, 6041 CE Roermond, tel. 045 - 545 27 91 Kooi, W. van der (2000) Rijksstraatweg 232, 1115 AV Duivendrecht tel. 020-6992392 Maas, R.A.F.M. (1999) Globeplein 56, 1334 BV Almere-Buiten, tel. 036 - 529 25 90 Marcantognini BTh., S.G.R. (1999) Herenweg 77, 1829 AC Oudorp, tel. 072 - 511 36 17 / 06 - 26 12 03 40 Niño Correa, F.A. (2000) Ed van der Elskenhof 20 1325 XA Almere-stad, tel. 036 - 545 18 28 / 06 - 21 26 45 71 Osterhaus, I.J.F.X. (2001) Da Costakade 10A, 1052 SJ Amsterdam, tel. 020 - 620 52 64 / 06 - 17 85 80 26 Putter, Dr. B.J. (2004) Zilkerduinweg 375 2114 AM Vogelenzang tel. 0252-345332 e-mail: [email protected] Rivadeneira Aldás BTh., J.J. (2001) Beeklaan 188, 2562 AP Den Haag tel. 070 - 365 77 29 21

Rizzo BTh. , G. (2004) Jan van Galenstraat 1E, 1051 KE Amsterdam, tel. 020 - 885 45 33 Salão Rocha BTh, M. (2003) Kerkgracht 55, 1782 GK Den Helder, tel. 0251 - 31 23 31 Stacciarini, E. (2000) Wilhelminaplein 32, 6041 CE Roermond, tel. 06 - 13 73 28 47 Tocco BTh, A. (2002) Plantage 31, 1695 BB Blokker, tel. 0229 - 245621 Vergara Fernández BTh., L.D. (1999) Middenweg 248, 1701 GH Heerhugowaard tel. 072-5711292 Vlaar, drs. P.J.M. (2002) Dorpsstraat 149, 1713 HE Obdam, tel. 0226 - 45 12 03

22

INHOUD 1. INLEIDING 2. KERKELIJKE DOCUMENTEN OVER DE VOORGEZETTE VORMING 3. OVERZICHT VAN HET GEHELE ZESJARIG PROGRAMMA 4. PROGRAMMA VOORTGEZETTE VORMING 2009-2010 5. WILLIBRORDLEZINGEN 2009-2010 6. RETRAITES EN STILLE DAGEN 7. JAAR VAN DE PRIESTER 8. ADRESSEN

23