Voorlezen aan kinderen

CH

T

G OP EI

EN

A KR

Voorlezen aan kinderen

Stichting Opzoomer Mee • Schiedamsedijk 55a • 3011 EE Rotterdam • Telefoon (010) 213 10 55 • [email protected] • www.opzoomermee.nl


LEES OOK:

IN HET CONVERSEREN NEDERLANDS

Voorwoord

Voorlezen aan kinderen is een Opzoomerinitiatief in opkomst. Het is sfeervol, eenvoudig om te doen en brengt kinderen en ouders in de buurt bij elkaar. Voorlezen heeft ook een groot effect op de (taal)ontwikkeling van kinderen. Allerlei studies tonen aan dat voorlezen de woordenschat van kinderen vergroot, hun taalgevoel en taalbegrip verbetert, hun fantasie prikkelt, hun concentratievermogen verbetert en hen aanzet om zelf ook te gaan lezen. Voorlezen is een belangrijk wapen om taalachterstand te voorkomen of weg te werken. Drie Opzoomervoorbeelden Deze brochure bevat drie Opzoomervoorbeelden van voorlezen. Het Verschoorplein in de Tarwewijk, waar moeders uit de buurt gewoon een tentje midden op het plein zetten en voorlezen. De buurthuiskamer in Spangen, waar ouderen aan kinderen voorlezen en zo meerdere vliegen in een klap slaan. En in Het Nieuwe Westen krijgt Fatma Bhageloe ruim baan om haar bijzondere voorleestalenten in te zetten voor kinderen uit de buurt. Tips De drie voorbeelden inspireren wellicht tot een eigen initiatief in straat of buurt. Voor het voorlezen zelf (hoe u dat het beste kunt doen) vindt u in deze brochure tips, gebaseerd op de ervaringen van de drie voorbeelden. Het zijn tips die zorgen dat u goed beslagen ten ijs komt en de aandacht van de kinderen tijdens het voorlezen vasthoudt. Tips dus die zorgen dat het voorlezen een feestje wordt.

Dank Met dank aan de CED-Groep voor de gegeven adviezen voor deze brochure

2

Drie Opzoomervoorbeelden

Tarwewijk

VOORLEZEN OP HET PLEIN Op het Verschoorplein samen in een tent op zachte kussens zitten en luisteren naar de mooiste verhalen. Behalve gezellig, ook nuttig. De kinderen hebben er veel profijt van op school en het is goed voor hun ontwikkeling. Initiatief van moeders Rond het Verschoorplein wonen veel Turkse gezinnen. Veel ouders van deze gezinnen kunnen niet goed uit de voeten met Nederlands, met als gevolg dat hun kinderen op de basisschool vaak met een taalachterstand starten. Met de voorleestent op het plein helpen buurtmoeders mee om die achterstand weg te werken. Voorlopig staat de voorleestent zes woensdagmiddagen op het Verschoorplein. Als het aanslaat, wordt het voorlezen daarna vervolgd.

Opzoomeren met voorleestent Gaat u Opzoomeren en daarbij ook voorlezen? Bestel een gratis Opzoomerkeetje! In zo’n keetje zitten spullen voor uw activiteit en een handige voorleestent. Meer informatie: (010) 213 10 55

3

Woonkamertje op het plein Het is gezellig in de tent. Het is een soort woonkamertje midden op het plein. Er wordt voorgelezen en de kinderen zitten, met hun schoenen uit, op de kussens op een kleed. Na het voorlezen trakteren de moeders de kinderen op wat lekkers. De Turkse Dilder is een van de actieve moeders. ‘Dit is een goed idee. Mijn ouders lazen vroeger nooit voor. Die waren veel te hard aan het werk, hadden geen tijd. Met mijn kinderen wil ik dat dubbel en dwars inhalen. Toen ze nog klein waren, las ik ze vaak voor. Nu lezen ze zelf voor in het tentje.’ Behalve moeders en wat oudere broertjes en zusjes gaan ook enkele politici voorlezen in de tent. De moeders hebben deze VIP’s met succes weten te strikken.


Spangen

OUDEREN LEZEN VOOR AAN KINDEREN Ouderen die voorlezen aan kinderen… het gebeurt in de Buurthuiskamer in Spangen waar wethouder Korrie Louwes dit initiatief feestelijk van start liet gaan. Voertaal ‘Bij ons in de wijk wonen veel nationaliteiten’, zegt Nini Duarte Lopes, een van de actieve bewoners. ‘Surinaams, Antilliaans, Turks, Marokkaans en zelf ben ik Kaapverdiaans. Je vindt het hier allemaal. Hoewel iedereen wel een beetje Nederlands spreekt, beheersen veel bewoners het Nederlands als voertaal niet goed. Dat willen wij veranderen.’

4

Meerdere vliegen in een klap Het voorlezen gebeurt in de Buurthuiskamer aan de Bilderdijkstraat, een bedrijfspandje dat door Woonbron aan de bewoners ter beschikking is gesteld. Het pandje is ingericht door bewoners, functioneert als trefpunt in de buurt en biedt onderdak aan allerlei activiteiten voor en door bewoners. Veel activiteiten hebben te maken met taal. Zo is er een ruilbibliotheek en zijn er boekenavonden voor volwassenen. Twee keer in de week lezen ouderen uit de buurt voor aan kinderen. Na het voorlezen wordt meestal iets geknutseld dat met het voorgelezen verhaal te maken heeft. Het voorlezen slaat meerdere vliegen in een klap. Nini: ‘Veel oude mensen zitten in een isolement. Hier kunnen ze voorlezen aan kinderen. Zo komen ze er weer eens uit, zien ze kinderen en andere volwassenen en voelen ze zich nuttig. Voor de kinderen is het voorlezen natuurlijk verschrikkelijk belangrijk om vooruit te komen.’ Nini hoopt dat het voorlezen en knutselen ook een brug slaat tussen deze generaties.


Nieuwe Westen

VOORLEZEN ALS GEEN ANDER Fatma Bhageloe - in het dagelijks leven peuterleidster - kan voorlezen als geen ander. Gesteund door een paar moeders uit de buurt zet ze haar talent in om de taalvaardigheid van kinderen in het Nieuwe Westen te verbeteren. Geboeid Het geleende zaaltje van de thuiszorg aan de Beukelsdijk is gevuld met jongens en meisjes. Geboeid luisteren ze naar Fatma die een verhaal voorleest over een klein aapje. Als het is afgelopen, klapt iedereen. Dan is het de beurt aan de kinderen. ‘Wie wil nu een verhaaltje voorlezen?’, vraagt Fatma. Er gaan een boel vingers omhoog. De beurt is aan een wat groter meisje dat geheel in Fatma’s stijl begint voor te lezen. Heel interac-

5

tief en vooral veel vragen stellend aan de groep. Want als je kinderen bij een verhaal betrekt, leren ze er veel meer van, weet Fatma. ‘Het wordt dan echt hun verhaal.’ Elke zondag Iedere zondag van tien tot één zet Fatma zich in voor de taalontwikkeling van ‘haar’ kinderen. Boeken, spelletjes, liedjes, puzzels, DVD’s, beren en poppen. Fatma gebruikt van alles om van de bijeenkomsten een succes te maken. ‘Want het moet bovenal leuk zijn’, zegt ze. Naast bestaand lesmateriaal en de bekende kinderboekjes, ontwikkelde Fatma zelf een map vol nuttige lessen over van alles en nog wat. ‘Ik leer ze over hygiëne, EHBO, omgangsvormen, maar ook waarom we bijvoorbeeld Bevrijdingsdag vieren.’ Allemaal in het Nederlands, want dat is bij Fatma de voertaal. ‘De klassen zijn tegenwoordig zo groot’, vindt ze. ‘De aandacht die ze daar tekort komen, krijgen ze hier.’


Voorlezen als Opzoomeractiviteit

Wilt u ook gaan voorlezen als Opzoomeractiviteit? In dit hoofdstukje geven wij tips hoe u daar een feestje van kunt maken voor de kinderen. Hoe u aan geld kunt komen om de onkosten te betalen, enzovoorts. De tips gaan ervan uit dat u regelmatig of voor een bepaalde periode gaat voorlezen en zijn gebaseerd op de ervaringen uit de Tarwewijk, Spangen en het Nieuwe Westen.

Kinderen en Ouders

Het geld

1. Kinderen komen wel naar het voorlezen (‘Joepie…er is weer wat te doen’). Probeer echter ook de ouders erbij te betrekken. Zij zien zo dat voorlezen belangrijk is en kinderen er veel plezier aan beleven. Zij kunnen ook meehelpen om van het voorlezen een succes te maken, zie voorbeeld Tarwewijk (iets lekkers maken) of Spangen (samen iets knutselen). Schakel zo nodig tussenpersonen in om in contact te komen met ouders uit andere culturen. Dat zijn bewoners die goed Nederlands spreken en uit dezelfde cultuur komen als de ouders.

2. Voorlezen hoeft niet veel te kosten. Met Opzoomer Mee kunt u afspraken maken over het geld dat eventueel nodig is als u regelmatig gaat voorlezen. Opzoomer Mee zorgt in de regel snel voor een voorschot van 100%.

6

Samenwerken en twee vliegen in een klap 3. Kijk of u kunt samenwerken met andere Opzoomergroepen in uw buurt. Het kan u bijvoorbeeld meer deelnemers of vrijwilligers opleveren die uw initiatief sterker maken. 4. Kijk of u twee vliegen in een klap kunt slaan met een school of speeltuin. Zij kunnen u misschien helpen aan een goede ruimte, voorleesboeken, enzovoorts. U kunt hen misschien helpen aan een grotere betrokkenheid van ouders.

Een rustig en leuk plekje 5. Zorg voor een gezellig en rustig voorleesplekje waarbij alle kinderen de voorlezer en het boek goed kunnen zien. Lukt het niet in uw straat, kijk wat organisaties in uw buurt kunnen betekenen. 6. Met bijvoorbeeld een kleed en lekkere kussens kan de voorleesplek gezellig worden aangekleed en geef je de kinderen het idee dat er tijd genoeg is. 7. Als het voorlezen een onderdeel is van een buurtactiviteit, is het fijn als er voor oudere kinderen iets anders te doen is zodat zij het voorlezen niet verstoren.

De voorleesboeken 8. Kies boeken die passen bij de leeftijd van de kinderen. Boeken met plaatjes verhogen het voorleesplezier. 9. Ga eens op bezoek bij een bibliotheek of boekwinkel en vraag om advies. De bibliotheek kan naast advies over de keuze van voorleesboeken ook tips geven over het voorlezen zelf. 10. Houd goed bij welke boeken voorgelezen zijn en hoe de reacties waren. Kinderen vinden het overigens leuk als hetzelfde verhaaltje nog eens voorgelezen wordt (herkenning). Veel kinderboekenschrijvers hebben meerdere boeken geschreven. Dus als een boekje in de smaak valt, kijk eens of de schrijver nog meer heeft geschreven.

De voorlezer 11. Als er vaker voorgelezen wordt, is het verstandig om regelmatig te wisselen van voorlezer. 12. Kijk ook of ouderen (zie Spangen) of jongeren (zie Tarwewijk) willen voorlezen aan de kleintjes. Het levert extra winst op. 13. De voorlezer lees altijd eerst het boek zelf zodat hij/zij weet waar het boek/verhaal over gaat en bekijkt of er moeilijke woorden in staan die misschien om uitleg vragen. 14. Een verklede voorlezer (of met een bijzondere hoed op) zorgt voor extra spanning en aandacht. Kijk eens wat u in uw klerenkast kunt vinden. 15. Neem knuffels of andere attributen mee die het verhaal tot leven wekken.

7


Het voorlezen 16. Het voorlezen begint • Zit iedereen lekker? Hebben de kinderen er zin in? Laat de voorkant van het boek zien en lees de titel voor. Praat met de kinderen: waar zou dit verhaal over gaan? 17. De aandacht vasthouden • Betrek kinderen bij het verhaal en nodig ze uit om te reageren. Dat kan door kinderen iets aan te laten wijzen en door vragen over het verhaal te stellen. Laat merken dat naar ze geluisterd wordt. • Lees rustig en vraag of je goed verstaanbaar bent. Maak gebruik van je stem en mimiek om het verhaal levendig te maken. • Je kunt ook vragen wat de kinderen denken dat er nu gaat gebeuren. • Een goede richtlijn voor jonge kinderen is om maximaal 10 à 15 minuten voor te lezen.

8

18. En dan is het verhaal uit • Praat nog even na. Was het verhaal mooi? Laat de kinderen reageren. • Je kunt het voorlezen afronden (of vervolgen) door samen iets lekkers te eten, samen te knutselen, enzovoorts.

VRAGEN PROBLEMEN

?

Er kunnen zich natuurlijk problemen voordoen. U kunt geen geschikte ruimte vinden, voorlezers zeggen af, kinderen blijven weg... u weet even niet meer hoe verder. In uw buurt is altijd wel iemand met wie u vragen en problemen kunt bespreken. En anders kunt u altijd contact opnemen met Opzoomer Mee!

Handig! Voorbeelden van kinderboekjes

De favoriete voorleesboekjes van Lia Reedijk Lees verder op de volgende pagina’s

De VoorleesExpress De VoorleesExpress koppelt gezinnen aan een voorlezer. Lees verder op de volgende pagina’s

BoekStart

Kijk op www.opzoomermee.nl voor filmpjes over Voorlezen en Converseren als Opzoomerinitiatief

Baby’s krijgen een gratis koffertje van de Bibliotheek Lees verder op de volgende pagina’s

9


De favoriete voorleesboekjes van

Lia Reedijk Lia is eigenaar van de Kinderboekwinkel en weet als geen ander welke boekjes kinderen het leukst vinden. We vroegen Lia naar haar favoriete voorleesboekjes. Lia: ‘Natuurlijk zijn er nog honderden andere leuke boekjes. Bekijk ze allemaal op www.kinderboekwinkel.net en ga naar boekentips.’

1

Elly van der Linden

De snoepjes van Aisha

Aicha gaat naar opa en oma voor het Suikerfeest! Voor oma heeft ze een tekening gemaakt en Aicha krijgt lekkere snoepjes. Dan komt oom Ali binnen en tilt Aicha hoog in de lucht. Alle snoepjes vliegen door de lucht! Waar komen ze terecht en wat past er nog meer in het doosje? (voor 2-6 jaar)

4

Mylo Freeman

Broertjes

Het valt niet mee om een jonger broertje te hebben! iedereen vindt hem zo schattig, maar ondertussen… Hij pakt je speelgoed af en wil alles doen wat jij ook doet. Maar als hij er niet is, dan mis je hem weer… (vanaf 3 jaar)

2

Anna McQuinn

Bibi gaat naar de bieb

Bibi houdt erg van lezen en voorgelezen worden. Ze kijkt er elke dinsdag naar uit omdat ze dan met haar moeder naar de bibliotheek gaat om nieuwe boeken te halen. Tijdens het verhaal zie je wat Bibi allemaal meemaakt bij haar bibliotheekbezoek. (vanaf 2 jaar)

5

3

Mylo Freeman

Prinses Arabella en Prins Mimoen

In het paleis om de hoek wonen nieuwe mensen. Een papa koning, een mama koningin en... prins Mimoen. Prinsessen Arabella, Ling en Sofie halen nuﬃg hun neusje op. Wanneer de drie prinsessen elk om de beurt bij prins Mimoen gaan spelen, ontdekken ze dat hij leuk, grappig en handig is. De drie prinsessen zijn verliefd. Maar wie zal prins Mimoen kiezen... (voor 3-4 jaar)

Mem Fox

Tien vingertjes en tien teentjes

Kleine babyvingertjes en mollige babyteentjes zijn om op te eten, dat weet iedereen. Van Australische schrijfster Mem Fox, en de Britse ilanlustratrice Helen Oxenbury, die als geen komt en, teken kan ’tjes baby der schattige deze lofzang op de vingertjes en teentjes van baby’tjes van over de hele wereld. (voor 1-4 jaar)

10

6

Dick Bruna

Nijntje en Nina

De penvriendin van Nijntje, Nina, woont in een heel ver land. Op een dag gaat nijntje met vader en moeder pluis naar het vliegveld om nina op te halen die een tijdje komt logeren. Thuisgekomen kletsen ze honderduit, drinken een kopje thee en gaan dan lekker buiten spelen. (vanaf 2 jaar)


7

Rotraut Suzanne Berner

8

Zonnige zomer

Gansjes Gonnie en Gijsje zijn vriendinnen. Dikke vriendinnen. Overal waar Gonnie gaat, gaat Gijsje. Of toch niet? De supergrappige verhaaltjes spreken veel peuters aan omdat ze zo

(voor 2-4 jaar)

(vanaf 3 jaar)

11

Betty Sluyzer Tijn op de fiets Tijn zit bij mama voor op de fiets, ze zijn op weg naar opa en oma. Onderweg is er heel veel te zien. Tijn ziet een vrachtwagen, een trein, een boot en zelfs een vliegtuig! En bij opa en oma mag Tijn zelf sturen, op zijn eigen loopfiets. (vanaf 1 jaar)

13

dicht bij hun belevingswereld liggen. Maar ook voor ouders valt er veel te lachen met deze boekjes.

Janneke Schotveld

De Flat van Fatima Wanneer haar ouders gaan scheiden, verhuist Karel met haar moeder van een groot huis naar een verwaarloosde flat. Ze raakt al snel bevriend met Sami, Raja en Hafid, met wie ze vaak bij buurvrouw Fatima is te vinden, een gezellige oude dame. Als Fatima uit haar flat dreigt te worden gezet, komen de kinderen haar te hulp en maken een tijdelijke schuilplaats voor haar in een kelderbox. (voor 8-12 jaar)

Diverse schrijvers

Mijn eerste Van Dale

woorden wordt uitgelegd in tekeningen en versjes. De versjes op rijm nodigen uit tot nazeggen en helpen bij het onthouden van de woordbetekenissen.

Dit vrolijke en soms vertederende voorleeswoordenboek bevat de eerste 1000 woorden die kinderen moeten kennen voordat ze naar de basisschool gaan. De betekenis van de

Jet Boeke

Dikkie Dik Kiekeboek

Gonnie en Gijsje

Eindelijk is het zomer! De kersen zijn rijp, de kinderen lopen op blote voeten en na een korte onweersbui schijnt alweer de zon. Het boek vertelt in kleurrijke beelden grote en kleine avonturen: over Susannes verjaardagsfeest in het park, over verdwaalde pinguïns en over een muis die zich op elke bladzij verstopt heeft.

10

9

Oliver Dunrea

Dikkie Dik voor de allerkleinsten! Een prachtig verzorgd babyboekje dat weer een stapje verder gaat dan de reeds zo bekende knisperboekjes. Dit stevige stoffen boekje bevat flapjes die een knispergeluid maken én waarachter een leuk plaatje verstopt zit. Neem maar van ons aan dat baby´s er niet van af kunnen blijven! (voor 2-6 jaar)

12

Fiona Rempt

Mier spaart vrienden

In dit kartonboekje beleeft een van de Supervrienden een avontuur, dit keer is dat Mier. Hij spaart van alles: kiezelsteentjes, veren, blaadjes. Maar zijn mooiste verzameling bestaat uit zijn Supervrienden. Op elke twee pagina’s laat Mier zijn verzameling zien, waarbij de voorwerpen in aantal steeds groter worden. Mier begint met zijn verzameling van twee sappige rozenbottels tot hij uitkomt bij tien parasolletjes. Waarna zijn groepje Supervrienden als belangrijkste verzameling volgt.

(vanaf 2 jaar)

(voor 2-4 jaar)

14

15

Paul van Loon

SuperDolfje Er komt een nieuwe jongen bij Dolfje en Noura in de klas. Gregor is groot met glanzend haar als een gouden helm. Iedereen vindt hem supercool. Zelfs meester Frans. Al gauw krijgt Gregor een groepje om zich heen. Maar Noura en Dolfje mogen er niet bij. Zij zijn anders, zegt Gregor. En Gregor houdt niet van anders. Dolfje en Noura schrikken ervan. Gregor kan niet weten dat zij weerwolf zijn. Of toch wel? Gelukkig is daar SuperDolfje. Hij gaat iedereen redden. Want hij bestaat echt.

Toch? Maar Gregor heeft zelf ook een groot geheim... (voor 6-9 jaar)

11

Arend van Dam

Lang geleden

De geschiedenis van Nederland in 50 voorleesverhalen De Nederlandse Geschiedenis bevat veel mooie en spannende verhalen, maar vaak zijn ze te moeilijk voor jonge kinderen. Arend van Dam heeft nu de belangrijkste gebeurtenissen toegankelijk gemaakt voor kinderen vanaf zeven jaar. Lang geleden....bevat verhalen over jagers en verzamelaars, boeren en vissers, koningen en koninginnen. Maar ook beroemde figuren als Rembrandt van Rijn, Jacoba van Beieren en Michiel de Ruyter.

(vanaf 7 jaar)

De VoorleesExpress Eerst een verhaal en dan naar bed. Voor veel kinderen is dit de gewoonste zaak van de wereld. Maar niet voor iedereen. Bijvoorbeeld omdat ouders niet goed weten waarom voorlezen belangrijk is. De VoorleesExpress is een project waarbij kinderen met een taalachterstand thuis worden voorgelezen door enthousiaste vrijwilligers. Dit stimuleert de taalontwikkeling van kinderen, verrijkt de taalomgeving in huis en brengt mensen met elkaar in contact.

De VoorleesExpress koppelt gezinnen aan een voorlezer. De voorlezer is vaak een vrijwilliger uit de buurt. Een half jaar lang komt de voorlezer één keer in de week rond bedtijd op bezoek om een verhaal voor te lezen. Van ouders wordt verwacht dat zij aanwezig zijn en het voorleesritueel overnemen. De VoorleesExpress, Henegouwerplein 16, 3021 PM Rotterdam, tel: (010) 486 30 22

www.voorleesexpress.nl

BoekStart BoekStart stimuleert lezen en boekjes kijken voor kinderen van 0-4 jaar. BoekStart laat ouders ontdekken dat het lezen van boekjes samen met hun baby erg leuk en leerzaam is. Via een brief van de gemeente of een gesprek bij het consultatiebureau krijgen ouders een Babybiebbon. Met deze bon kunnen ze een gratis BoekStart-koffertje ophalen bij de Bibliotheek. Kinderen kunnen al vanaf heel jonge leeftijd met hun ouders spelenderwijs genieten van boekjes.

BoekStart www.boekstart.nl Als een baby 6 maanden oud is, ontvangen de ouders een brief van de gemeente met een Babybiebbon. Bij het 7e-maandgesprek op het consultatiebureau wordt nogmaals aandacht gegeven aan het plezier en het belang van lezen met baby’s. www.boekstart.nl

Voorlezen aan kinderen

Recommend Documents