“Voorkomen is beter dan genezen”
INTEGRAAL PREVENTIEEN HANDHAVINGSBELEID ALCOHOL EN DRUGS 2015-2018 GEMEENTE STAPHORST
Voorwoord Nederlandse jongeren drinken veel, vaak en al op jonge leeftijd ten opzichte van jongeren in Europa. In de gemeente Staphorst wonen ongeveer 2600 jongeren tussen de 13 en 23 jaar1. De meeste van deze jongeren hebben wel eens alcohol gedronken of zijn van plan dit te gaan doen. Op zich is daar niets mis mee, als het maar op een verantwoorde wijze en niet voor het 18e levensjaar gebeurt. Blootstelling aan alcohol, maar ook aan drugs tijdens de jeugd kan tot schadelijke gevolgen leiden. Het is belangrijk om maatregelen samen met partners te treffen om het alcohol- en drugsgebruik onder jongeren te beperken. Het integrale preventie- en handhavingsbeleid alcohol en drugs in de gemeente Staphorst is vooral gericht op jongeren. Dit beleid geeft een brede aanpak weer om het middelengebruik te beperken. In het plan is aandacht voor zowel preventie als handhaving. Omdat alcohol het genotmiddel is dat het meest door jongeren wordt gebruikt ligt de nadruk in deze nota op het voorkomen en aanpakken van het (overmatig) alcoholgebruik en in mindere mate op drugsgebruik U zult in dit plan en de bijbehorende uitvoeringsagenda lezen dat er stevig wordt ingezet op het preventieve gedeelte, want ook hier geldt het aloude adagium “Voorkomen is beter dan genezen”! J.D. Alssema Burgemeester van Staphorst
1
Bron: Nota preventief Jeugdbeleid gemeente Staphorst 2014-2019
2
Inhoudsopgave 1
Inleiding 1.1 1.2
2
3
5
5.3
13
Waar willen we naartoe? Hoe willen we dat bereiken?
Bijlagen 5.1 5.2
9
Wetswijzigingen DHW Opiumwet Lokale regelgeving en beleid
Preventie en handhaving : waar willen we naar toe en hoe willen we dat bereiken? 4.1 4.2
6
Alcohol- en drugsgebruik landelijk Alcoholgebruik jongeren in Staphorst Drugsgebruik jongeren Staphorst Alcoholgebruik volwassenen in Staphorst
Waar staan we nu 3.1 3.2 3.3
4
Doel notitie Leeswijzer
Probleemverkenning 2.1 2.2 2.3 2.4
4
19
Sanctiemiddelen Uitvoeringsagenda 2015 “Voorkomen is beter dan genezen” Drank- en Horecawet
3
1
Inleiding
Op 1 januari 2013 is de Drank- en Horecawet (hierna: DHW) gewijzigd. Met de wijzigingen wil de wetgever:
alcoholgebruik onder jongeren terugdringen; gezondheidsschade bij jongeren voorkomen; alcohol gerelateerde verstoring van de openbare orde aanpakken; bijdragen aan het verminderen van de administratieve lasten.
De DHW geeft gemeenten nieuwe bevoegdheden, taken en verantwoordelijkheden. Het onderwerp raakt diverse beleidsterreinen, zoals gezondheidsbeleid, jeugdbeleid, alcohol(matigings)beleid, handhavingsbeleid en openbare orde en veiligheid. Het thema alcoholmatiging vraagt een integrale aanpak en is een doorlopend proces. Voor een sluitend verhaal is het van belang op verschillende gebieden activiteiten te plannen: preventie, regelgeving en handhaving. De nota Preventief Jeugdbeleid Gemeente Staphorst van november 2013 besteedt ruim aandacht aan het risicogedrag van jongeren op diverse terreinen waaronder het alcohol- en drugsgebruik en de rol die preventie daarin heeft. Nu ook de handhaving van de DHW bij de gemeente ligt, is het van belang om deze onderdelen bij elkaar te brengen. De DHW is per 1 januari 2014 opnieuw gewijzigd. Een belangrijke wijziging is de verhoging van de leeftijdsgrens van zestien naar achttien jaar. Een andere wijziging is dat gemeenten elke vier jaar een preventieen handhavingsplan alcohol moeten vaststellen. Dit plan moet naast de hoofdzaken uit het beleid met betrekking tot preventie van alcoholgebruik onder vooral jongeren, ook beschrijven op welke manier er invulling wordt gegeven aan de handhavingstaken die op grond van de DHW zijn verkregen. Op grond van artikel 43a DHW moeten in het plan de volgende onderwerpen zijn opgenomen:
de doelstellingen van het preventie- en handhavingsplan; de acties die worden ondernomen om alcoholgebruik, vooral onder jongeren, te voorkomen; de wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en de handhavingssancties die worden ondernomen als in strijd wordt gehandeld met de wet- en regelgeving op het gebied van alcoholverstrekking- en gebruik; welke resultaten in de door het plan bestreken periode minimaal behaald dienen te worden.
Door een passende invulling en uitvoering van deze wet heeft de gemeente de mogelijkheid te sturen op het terugdringen van de negatieve effecten van alcoholgebruik. Dit kan de gemeente niet alleen. Hiervoor is ook de betrokkenheid van diverse partners nodig. Daarnaast is het plan uitgebreid met preventieve maatregelen om het drugsgebruik onder jongeren te voorkomen. Dit plan is in samenspraak met verschillende doelgroepen tot stand gekomen. In november en december 2014 zijn panelgesprekken gevoerd met maatschappelijke instanties, politie, onderwijs, kerken, sportverenigingen, leden van de Wmo-raad en ouders. Deze gesprekken hebben als input gediend voor het plan. Na vaststelling door het college is het plan met de bijbehorende uitvoeringsagenda voorgelegd aan en besproken met bovengenoemde instanties. Het resultaat is een gedragen plan. In het door het college vast te stellen uitvoeringsplan worden voor 2015 concrete activiteiten opgenomen om het doel – het voorkomen en beperken van het schadelijk alcohol- en drugsgebruik door jongeren – te realiseren. Dit jaarlijks vast te stellen uitvoeringsplan is de concretisering van het alcohol- en drugsbeleid.
4
1.1
Doel notitie
Deze notitie laat zien welke bevoegdheden de gemeente op grond van de DHW heeft en welke mogelijkheden de gemeente heeft wanneer er sprake is van drugsoverlast. Daarnaast wordt een integraal beeld op het gebied van alcohol- en drugspreventie geschetst. Ook wordt aangegeven op welke manier toezicht en handhaving op de naleving van de DHW in de gemeente Staphorst is georganiseerd. Het drugsbeleid is op grond van de wetgeving voornamelijk een landelijke aangelegenheid. De gemeente heeft daarin weinig beleidsvrijheid. De notitie laat zien hoe deze beperkte beleidsruimte in Staphorst wordt ingevuld.
1.2
Leeswijzer
In hoofdstuk 2 wordt het probleem in kaart gebracht, hoe groot is het middelengebruik onder de jeugd van Staphorst. Daarna wordt er in dit hoofdstuk kort stilgestaan bij het alcoholgebruik onder volwassenen in de gemeente Staphorst. Hoofdstuk 3 beschrijft op welke onderdelen de DHW in 2013 en 2014 is gewijzigd. Tevens wordt in beeld gebracht waar de gemeente Staphorst staat op het gebied van regelgeving, handhaving en preventie. Het is een terugblik op de activiteiten die in de afgelopen jaren op het gebied van alcohol en drugs hebben plaatsgevonden. Vervolgens wordt in hoofdstuk 4 beschreven welke doelstellingen ten aanzien van preventie en handhaving worden beoogd en welke indicatoren de gemeente daarvoor wil gebruiken. Hoe we het toezicht gaan organiseren en hoe er vervolgens wordt gehandhaafd, is eveneens beschreven in hoofdstuk 4. In de bijlage treft u onder meer een overzicht van de sanctiemiddelen en de uitvoeringsagenda 2015 aan.
5
2
Probleemverkenning
2.1
Alcohol- en drugsgebruik landelijk
In tegenstelling tot de stabilisatie in het alcoholgebruik onder volwassenen, is het drinken van alcohol onder jongeren de laatste jaren sterk toegenomen. Uit recent landelijk onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt dat meer dan de helft van de kinderen voor hun twaalfde jaar hun eerste glas alcohol drinken. Meestal gebeurt dit thuis, in het bijzijn van de ouders. Wannéér jongeren drinken, drinken zij vaak veel in één keer. Op 15-jarige leeftijd drinkt 68 procent van de jongeren maandelijks. Van deze regelmatig drinkende jongeren drinkt ruim tweederde zóveel dat sprake is van 'binge' drinken. Zij drinken in een groep of alleen tijdens één gelegenheid vijf of meer glazen alcohol. Het percentage cannabisgebruikers onder Nederlandse scholieren is hoog in vergelijking met scholieren uit andere landen. Uit de Nationale Drugsmonitor (november 2013) blijkt dat bijna 8 procent van de scholieren (12-18 jaar) regelmatig cannabis gebruikt. Bijna een op de drie scholieren die regelmatig cannabis gebruiken, doet dit ook wel eens onder schooltijd (in de pauze of tussenuur). Het percentage actuele cannabisgebruikers onder Nederlandse scholieren is hoog vergeleken met scholieren uit andere Europese landen. XTC2 blijft na cannabis onbetwist de nummer één van de illegale drugs onder jongeren en jongvolwassenen in het uitgaansleven, vooral op dansevenementen. Minder dan twee procent van de scholieren (12-18 jaar) heeft ervaring met cocaïne en minder dan een procent is een actuele gebruiker. Heroïne is niet populair onder jongeren .
2.2
Alcoholgebruik jongeren in Staphorst
In 2011 is in de regio IJsselland voor de derde keer een monitor onder jongeren van 12 t/m 23 jaar uitgevoerd. De resultaten geven inzicht in de gezondheid en leefstijl van jongeren in de regio IJsselland. Uit de GGD-monitor jongeren (2011) blijkt dat de hoeveelheid alcohol die de jongeren in Staphorst drinken ten opzichte van 2007 iets is gedaald. In onderstaand overzicht zijn de belangrijkste gegevens over alcoholgebruik in Staphorst weergeven. In de laatste kolom worden de cijfers van de regio IJsselland weergegeven.
2
Ecstasy
6
Staphorst 2003
Staphorst 2007
Staphorst 2011
Regio IJsselland 2011
%
%
%
%
Wel eens alcohol drinken Jongens
81
69
67
65
Meisjes
77
72
62
63
12 t/m 15 jaar
55
46
26
17
16 t/m 23 Drinkende jaar Totaal jongeren Gemiddelde startleeftijd (in jaren)
92
83
87
88
79 -
70 13,9
65 14,5
64 14,7
weken: Alcohol gedronken
90
93
90
92
Dronken/aangeschoten
17
20
27
28
28
54
59
63
26
31
17
34
Hoeveel drinken afgelopen vier
Drinken in de afgelopen vier weken: Binge drinken Indrinken (soms/meestal/altijd) 12 t/m 15 jaar Mening ouders (drinkende 12 t/m 15 16 t/m 23 jarigen) Raadt drinken af jaar Totaal Vindt drinken goed/ zegt niets
48 25 42
48 36 44
53 41 51
62 30 59
62
48
31
33
van Verbiedt alcohol drinken
6
7
10
8
Tabel 1: Jongerenmonitor 12-24 jaar GGD IJsselland 2011
Toelichting en uitleg overzicht De groep jongeren in de gemeente Staphorst die weleens alcohol drinkt bedraagt in 2011 65%. Ten opzichte van 2007 is dat een afname van 5%. Daarentegen is het drinkgedrag (2de rubriek) in 2011 wel veranderd ten opzichte van 2007. De groep die de afgelopen 4 weken aangeschoten of dronken is geweest bedraagt in 2011 27%, in 2007 was dat nog 20%. Ook het binge drinken is behoorlijk toegenomen. In 2003 was dat 28%, in 2011 is dit gestegen naar 59%. Kort samengevat kun je zeggen dat de groep die alcohol drinkt in 2011 iets is gedaald ten opzichte van 2007, maar dat het alcoholgebruik en bingedrinken wel behoorlijk toeneemt. De gemiddelde startleeftijd in de gemeente Staphorst is 14,5 jaar (2007 was dat 13,9 jaar). In de regio is dat iets hoger namelijk 14,7 jaar Het percentage ouders dat het drinken van alcohol afraadt bedraagt in Staphorst 41%. In de regio is dat een stuk lager namelijk 30%. Het percentage ouders dat het drinken verbiedt is in de gemeente Staphorst 10%, in de regio is dat 8%. De jongerenmonitor zoals we gewend waren zal niet meer plaatsvinden. Wel checkt de GGD IJsselland jaarlijks standaard aan de hand van een digitale vragenlijst (Emovo) in klas 2 en 4 van het Voortgezet Onderwijs de gezondheid van jongeren. Aanvullend zal er eind 2015 begin 2016 een vragenlijst worden afgenomen onder jongeren van 16 t/m 18 jaar in alle gemeenten van de regio IJsselland waaronder de gemeente Staphorst om de uitwerking van de DHW te evalueren. De uitkomst van dit onderzoek kan inzicht geven in veranderingen in het alcoholgebruik onder jongeren.
7
2.3
Drugsgebruik jongeren Staphorst
Van de leeftijdscategorie 12 t/m 23 jaar heeft in de gemeente Staphorst 10% ooit softdrugs (wiet) gebruikt. In de regio IJsselland bedraagt dit percentage 17%. In dezelfde leeftijdscategorie is door 1% ooit harddrugs gebruikt. In de regio is dat percentage 4%. Hieronder worden cijfers m.b.t. drugs uit de nieuwe gebiedsscan 3 van de politie vermeld. 2011
2012
2013 2014
Bezit harddrugs
1
0
0
2
Bezit softdrugs
0
2
1
3
Handel in harddrugs
1
0
0
0
Handel in softdrugs
1
0
0
0
Vervaardigen harddrugs
0
0
0
0
Vervaardigen softdrugs
0
1
0
4
Totaal misdrijven ivm drugs
3
3
1
9
Overlast ivm alcohol/drugs
1
2
3
1
Aantreffen drugs
1
0
4
0
Openbare dronkenschap
0
2
2
2
Overige drugsdelicten
0
0
0
1
Totaal drugs/drankoverlast (incidenten)
2
4
9
4
Tabel 2: Cijfers gebiedsscan politie m.b.t. drugs
We zien een toename van het aantal geregistreerde misdrijven op het gebied van drugs. (9 in 2014 ten opzichte van 1 in 2013). Dit wordt vooral veroorzaakt door toename van de vervaardiging van softdrugs. Deze toename is te verklaren door meer aandacht vanuit de politie voor de hennepteelt. Het aantal drugsincidenten in 2014 is behoorlijk gedaald ten opzichte van 2013.
2.4
Alcoholgebruik volwassenen in Staphorst
Deze notitie richt zich voornamelijk op de jongeren in deze gemeente. Voor het krijgen van een goed beeld van de Staphorster situatie is ook het alcoholgebruik van de volwassenen in Staphorst van belang. Zij hebben immers een voorbeeldfunctie. Uit onderzoek blijkt dat 87% van de volwassenen in Staphorst alcohol drinkt4. In de regio bedraagt dit percentage 85. Er zijn meer mannen die alcohol drinken. Er is ook een verband met leeftijd. Tot 65 jaar is het percentage vrij constant, daarna neemt het percentage drinkers af. Uit de volwassenenmonitor 2012 blijkt dat hoger opgeleiden vaker alcohol drinken dan volwassenen met een lagere opleiding. Bijna 9% van de volwassen drinkt overmatig alcohol. Voor mannen ligt de grens voor overmatig drinken op meer dan 21 glazen per week. Bij vrouwen is de grens 14 glazen per week. Bij mannen (12%) ligt het percentage overmatig drinkers duidelijk hoger dan bij vrouwen (5%). Bij 75-plussers komt overmatig alcoholgebruik bijna niet voor (0,2%).
3 4
Gebiedsscan Politie Oost Nederland 2014 Volwassenenmonitor GGD IJsselland 2012
8
3
Waar staan we nu
In dit hoofdstuk staan we kort stil bij het wettelijk kader. Vervolgens geven we een doorkijkje van het huidige beleid op dit terrein in de gemeente Staphorst.
3.1
Wetswijzigingen DHW
Zowel op 1 januari 2013 als op 1 januari 2014 zijn wijzigingen op de DHW in werking getreden. Met deze wijzigingen beoogt de wetgever: alcoholgebruik onder jongeren terug te dringen; gezondheidsschade bij jongeren te voorkomen; alcohol gerelateerde verstoring van de openbare orde aan te pakken; bij te dragen aan het verminderen van de administratieve lasten. Een uitgebreide uitleg van deze wijzigingen treft u aan in de bijlage.
3.2
Opiumwet
In de meeste landen is het bezit van verdovende middelen (drugs) verboden. Dat geldt ook voor Nederland. In Nederland is dit geregeld in de Opiumwet en de daarbij behorende regelingen. In de bijlagen bij de Opiumwet staat om welke stoffen het gaat. Er wordt onderscheid gemaakt in harddrugs en softdrugs. Op overtreding staan zware straffen, die straffen zijn hoger als het om harddrugs gaat.
3.3
Lokale regelgeving en beleid
De gemeente Staphorst heeft in het kader van alcoholmatiging en de aanpak van alcohol en drugs gerelateerde overlast verschillende regels ingevoerd c.q. beleidskaders ontwikkeld die tot doel hebben om de alcohol– en drugsproblematiek terug te dringen. Hieronder wordt nader weergegeven welke regels en beleidskaders dat zijn. 3.3.1 Algemene Plaatselijke Verordening Staphorst (APV) In de APV zijn diverse regels opgenomen die raakvlakken hebben met alcoholproblematiek. Dit uit zich onder meer in een hoofdstuk over het toezicht op horecabedrijven. Hierin worden de sluitingstijden gereguleerd, bestaat er een exploitatievergunningstelsel ter bescherming van de leefomgeving en de openbare orde en zijn diverse gedragingen zoals het verstoren van de openbare orde in een horecagelegenheid strafbaar gesteld. Daarnaast bevat de APV verbodsbepalingen over de drugshandel. 3.3.2 Paracommerciële bepalingen De DHW verplicht gemeenten om onder andere de schenktijden te reguleren 5 voor paracommerciële instellingen ter voorkoming van oneerlijke concurrentie. Gemeenten zijn vrij om hier invulling aan te geven. Naast het reguleren van de schenktijden is er een verbod ingesteld op het verstrekken van sterk alcoholische dranken in paracommerciële instellingen. Het merendeel van de paracommerciële instellingen wordt door jongeren bezocht. Bovendien is het wenselijk een duidelijk onderscheid te maken tussen paracommerciële instellingen en commerciële horeca waaraan zwaardere eisen worden gesteld, die bovendien geen subsidies ontvangen, geen fiscale voordelen genieten en geen gebruik kunnen maken van barvrijwilligers. Ontheffing van het verbod is mogelijk, hierbij wordt gekeken naar de aard van de instelling en de doelgroepen die zij bedienen. Hier valt te denken aan verenigingen dan wel stichtingen waar voornamelijk ouderen actief zijn. Ook de paracommerciёle bepalingen zijn opgenomen in de APV. 5
Zie bijlage 3 wijzigingen 2013 DHW
9
3.3.3 Voorschriften alcoholverstrekking bij evenementen Indien organisatoren van evenementen zwak alcoholische dranken willen verstrekken dienen zij hiervoor een ontheffing aan te vragen op grond van artikel 35 DHW. De DHW biedt gemeenten de mogelijkheid om voorschriften te verbinden aan een dergelijke ontheffing. 3.3.4 Heldere spelregels keten (Ketenbeleid) Binnen plattelandsgemeenten zijn de keten ingeburgerd en vervullen zij voor jongeren een belangrijke functie. Zes gemeenten uit de regio6 hebben bij de formulering van het ketenbeleid het uitgangspunt dat sluiting van alle keten niet gewenst en bovendien niet realistisch is. De beleidsnotitie “De keten in beeld” uit 2007 (gewijzigd in september 2009) is er daarom op gericht dat keten onder duidelijke voorwaarden behouden blijven. Het doel van dit beleid is van deze voorwaarden afgeleid en daarom gericht op het vergroten van de veiligheid in en om de keten: het verantwoord omgaan met alcoholgebruik en optreden tegen alcoholmisbruik; en daarmee samenhangend, het voorkomen en aanpakken van overlastsituaties; het maken van afspraken tussen alle betrokkenen op basis van bestaande en/of eigen (lokale) regels; en daarmee, mits zij voldaan hebben aan de criteria, het instandhouden van de kleine keten.
3.3.5 Lokaal drugsbeleid De politie besteedt in het kader van de taakstelling met betrekking tot de handhaving uiteraard aandacht aan de strafbare feiten vanuit de Opiumwet, waarbij signalen voor zowel meerderjarigen als minderjarigen de opvolging krijgt in de vorm van een strafrechtelijke en/of een maatschappelijke aanpak (verslavingszorg/Tactus). 3.3.6 Hennepconvenant In augustus 2014 is in de politieregio Oost-Nederland het Convenant Integrale aanpak van ongewenste hennepkwekerijen (verder het Hennepconvenant) ondertekend. Partij bij dit convenant zijn de gemeenten in de provincies Overijssel en Gelderland, politie, OM, netbeheerders, UWV en Veiligheidsregio’s. De doelstelling van het Hennepconvenant is samenwerking tussen partijen, om door middel van een integrale aanpak een einde te maken aan de ongewenste ontwikkelingen ten aanzien van hennepkwekerijen in Overijssel en Gelderland. 3.3.7 Coffeeshops De gemeente Staphorst heeft zich altijd op het standpunt gesteld geen coffeeshops binnen de gemeentegrenzen toe te laten ( de zgn. nuloptie). Deze beleidslijn wordt voortgezet. 3.3.8 Het huidige preventiebeleid De gemeente heeft de afgelopen jaren verschillende interventies op het gebied van preventie ingezet om ongewenst alcoholgebruik onder jongeren te voorkomen. Hierbij heeft de gemeente zich aangesloten bij een aantal regionale projecten, zoals ‘Minder drank, meer scoren’, ‘Meer dan een biertje’ en het project ‘Smart Connection’. Daarnaast heeft de gemeente op eigen initiatief een aantal interventies ingezet om alcoholmisbruik onder jongeren te voorkomen. De gemeente Staphorst vindt het belangrijk dat elk kind een voorlichting aangeboden krijg ten aanzien van alcohol, genotsmiddelen of andere mogelijke verslavingen. Juist bij kinderen in de oudste groep van de basisschool blijken deze preventielessen effectief te zijn. De gemeente stelt jaarlijks een bedrag van € 500,- beschikbaar om deze voorlichting te kunnen geven. Elke school is vrij in het kiezen van de organisatie die de 6
Dalfsen, Hardenberg, Ommen, Staphorst, Steenwijkerland en Zwartewaterland.
10
voorlichting uitvoert. Aanbieders waaruit scholen kiezen zijn: SMON, Tactus of Stichting Voorkom. Scholen uit het primair onderwijs geven jaarlijks uitvoering aan deze preventielessen. De gemeente Staphorst heeft ook budget beschikbaar gesteld voor de uitvoering van preventielessen van Stichting Waypoint in het voortgezet onderwijs te Staphorst. Jaarlijks worden hierover afspraken gemaakt. Ter ere van de opening van het Centrum voor Jeugd en Gezin in november 2011 heeft de voorlichtingsavond van het puberende brein (in samenwerking met Mindfit/Dimence) plaatsgevonden. Tijdens deze avond werd aan ouders getoond wat de gevolgen zijn van overmatig alcoholgebruik. De opkomst van deze bijeenkomst was hoog. Uit gesprekken met ouders bleek dat ouders het prettig vonden om met elkaar te spreken over hun ‘pubers’ en wat hier bij de opvoeding bij komt kijken. Het Centrum voor Jeugd en Gezin (ofwel CJG Staphorst) is het centrale punt waar jongeren, ouders en professionals terecht kunnen voor advies, begeleiding en hulp bij het opgroeien en opvoeden van kinderen. Het CJG Staphorst is een netwerkorganisatie met veel samenwerkende partners (zoals de jeugdgezondheidszorg, maatschappelijk werk, jongerenwerk, Tactus etc. is telefonisch elke dag bereikbaar van 9.00 – 17.00 uur. Op de website kunnen jongeren ook informatie zoeken en hulp vragen over alcoholgebruik. Voor kinderen van verslaafde ouders is er ook individuele preventie van Tactus beschikbaar. Kinderen van verslaafde ouders hebben zelf namelijk ook een grotere kans om een verslaving te ontwikkelen. Dit betreft individuele preventie en wordt gecoördineerd vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin. In het kader van de transformatie Jeugdhulp is de gemeente Staphorst bezig met het uitwerken van een preventieplan voor jeugdhulp voor Staphorst. Daarin zal ook dit onderdeel uitgebreid worden meegenomen. Het preventieplan omvat een uitbreiding van de preventieactiviteiten waarbij onderscheid wordt gemaakt in universele preventie, collectieve preventie en individuele preventie. Het preventieplan wordt in samenspraak met professionals uit de praktijk opgesteld. Op deze manier staat de vraag en de behoefte van kinderen, ouders en professionals centraal. Naar verwachting is dit plan in juni 2015 gereed. 3.3.9 Stand van zaken toezicht en handhaving Naast preventie heeft de gemeente de afgelopen jaren ook ingezet op toezicht en handhaving op de DHW. In januari 2013 is de verantwoordelijkheid voor het houden van toezicht en handhaving op de DHW overgedragen van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) naar gemeenten. Ter voorbereiding op deze overdracht heeft de gemeente Staphorst in de periode 2008 - 2011 deelgenomen aan de pilot toezicht Dranken Horecawet. Na beëindiging van de pilot is in 2012 en 2013 op zeer incidentele basis toezicht en handhaving ingehuurd bij andere gemeenten. Dit alles had te maken met de beperkte capaciteit van bevoegde gemeentelijke toezichthouders. Vanaf de tweede helft 2014 wordt het toezicht verzorgd door ingehuurde toezichthouders van de Regionale Uitvoeringsdienst IJsselland (RUD). Zoals uit onderstaande tabel blijkt is het effect van structurele inhuur van de RUD vanaf de 2e helft van 2014 meteen zichtbaar. Deze lijn wordt dan ook doorgezet. Jaar
Aantal controles
Uitkomst
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
19 44 60 48 7 3 19
2 8 6 3 3 2 7
schriftelijke schriftelijke schriftelijke schriftelijke schriftelijke schriftelijke schriftelijke
waarschuwingen, waarschuwingen, waarschuwingen, waarschuwingen, waarschuwingen, waarschuwingen, waarschuwingen,
geen boeterapport geen boeterapport geen boeterapport 1 boeterapport geen boeterapport geen boeterapport geen boeterapport
Tabel 3: Resultaten toezicht 2008 - 2014
11
3.3.10 Rol politie Alcohol gerelateerde overlast
De politie kan net als de toezichthouders DHW gebruik maken van de verbodsbepaling uit artikel 45 DHW. Zij zijn namelijk net als de toezichthouders DHW bevoegd om strafrechtelijk een geldboete op te leggen indien zij op publiek toegankelijke plaatsen jongeren onder de 18 jaar aantreffen die in het bezit zijn van alcohol. In de praktijk zal de politie van deze bevoegdheid gebruik maken bij de aanpak van overlast gevende jeugd in de openbare ruimte. Alcohol en verkeer gaan slecht samen, daarom vinden er op gezette momenten alcoholcontroles plaats.Ook hierin ligt een specifieke taak voor de politie op grond van artikel 8 Wegenverkeerswet. Drugs gerelateerde overlast
De politie is primair belast met het opsporen van bij de Opiumwet strafbaar gestelde feiten. Dit uit zich in de actieve rol die zij hebben in het opsporen en het ontmantelen van hennepkwekerijen. Daarnaast ondernemen zij acties in het kader van drugs gerelateerde overlast.
12
4
Preventie en handhaving : waar willen we naar toe en hoe willen we dat bereiken?
De DHW verplicht gemeenten in het preventie- en handhavingsplan aan te geven wat de doelstellingen op het gebied van het alcoholbeleid zijn en welke resultaten minimaal behaald moeten worden. Een dergelijk hard kader ontbreekt bij het drugsbeleid. Er is echter voor gekozen om ook aandacht te besteden aan het voorkomen van het drugsgebruik onder de jongeren. Hieronder wordt aangegeven welke acties worden ondernomen om het alcoholgebruik en drugsgebruik onder jongeren in de gemeente Staphorst te voorkomen. In het voorwoord is al aangegeven dat dit integrale beleidsplan zich vooral richt op jongeren. Dit betekent niet dat de gemeente geen oog heeft voor het middelengebruik onder de volwassenen. Vooral in de preventieve, signalerende sfeer ligt hier voor de gemeente in samenwerking met de 1ste lijns organisaties een taak.
4.1
Waar willen we naar toe?
In dit plan worden twee algemene doelstellingen onderscheiden: 1. Afname van alcohol- en drugsgebruik onder jongeren en meer bewustwording onder jongeren en ouders over de risico’s van overmatig alcohol- en drugsgebruik. 2. Afname van alcohol- en druggerelateerde overlast in het publieke domein. De uiteindelijke doelgroep bestaat uit jongeren in de leeftijd van 10 t/m 23 jaar. Omdat onderzoek heeft laten zien dat vooral de sociale omgeving van jongeren bepalend is voor hun alcoholgebruik, richten de activiteiten van het programma zich primair op de omgeving van jongeren. Hieronder verstaan we ouders/verzorgers en intermediairs vanuit scholen, horeca, paracommercie, zorgkaders, politie, etc. Alcohol- en drugsmatiging vraagt om een meersporenbenadering. Een combinatie van maatregelen gericht op het beperken van de beschikbaarheid, regelgeving en handhaving, voorlichting en educatie en signalering, advies en ondersteuning werkt preventief. Het verminderen van het alcohol- en drugsgebruik onder jongeren kost veel tijd. Niet in de laatste plaats wordt dit veroorzaakt door de maatschappelijke tolerantie ten opzichte van het alcoholgebruik. Langdurige inzet van gemeente, ouders, scholen en maatschappelijke instanties is nodig om een mentaliteitsverandering te bewerkstelligen.
Voor het monitoren van de doelstelling onder 1 wordt gebruikt gemaakt van de onderzoeken die uitgevoerd worden door de GGD. Interessant in dit verband is of:
4.2
de leeftijdsgrens waarop jongeren beginnen met drinken naar boven verschuift door de nieuwe DHW; het alcoholgebruik daadwerkelijk afneemt; er meer bewustwording onder de jongeren ontstaat over de risico’s van overmatig alcoholgebruik.
Hoe willen we dat bereiken?
Bewustwording over bijvoorbeeld grenzen stellen en de eventuele risico’s van het bovengemiddeld nuttigen van alcohol of het gebruiken van drugs begint achter de voordeur. Ouders hebben een voorbeeldfunctie naar hun kinderen toe en dienen hen zo goed mogelijk hierover te informeren. Voorlichting en ondersteuning voor ouders is hierin erg belangrijk Daarnaast spelen de scholen, de (sport) verenigingen en andere maatschappelijke instanties op dit onderdeel een belangrijke rol.
13
Om ons doel- het terugdringen van het alcohol- en drugsgebruik onder jongeren- te bereiken zetten we in op de volgende onderdelen:
Preventie Regelgeving Toezicht en handhaving
Hieronder volgt een beschrijving: 4.2.1 Preventie 4.2.1.1 Vroegsignalering Bij vroegsignalering krijgt het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) een belangrijke rol. De jongerenwerker en de politie, hebben hier ook een belangrijke taak in. Beide zijn veel in contact met jongeren en weten wat er speelt. Het is belangrijk dat zij de juiste route weten naar eventuele doorleiding van hulp. Wanneer er alcohol of drugs gerelateerde problematiek speelt bij een jongere worden ouders geïnformeerd en betrokken bij de eventuele aanpak hierop. Op dit moment wordt door de jongerenwerker, politie en de medewerkers van het CJG goed samengewerkt. Deze werkwijze wordt dan ook voortgezet. Het sinds 1 januari 2015 operationele Centrum voor Werk en Ondersteuning (CWO) regelt de toegang tot Wmo voorzieningen de participatiewet. Gelet op de integrale benadering en de bestaande overlegstructuren met het CJG heeft ook de zorgcoördinator van het CWO een belangrijke taak wanneer het gaat om vroegsignalering. De eerder aangehaalde digitale vragenlijst Emovo) in klas 2 en 4 van het VO van de GGD IJsseland is in dit verband een belangrijk risicotaxatie instrument. Na afloop van het invullen van de digitale vragenlijst krijgen de jongeren direct een terugkoppeling van hun gedrag, bijvoorbeeld door een korte voorlichtingstekst over alcohol. Naast deze individuele benadering worden per school alle gegevens gebundeld en verwerkt tot een schoolprofiel. Dit kan uitmonden in een collectieve preventieve interventie. 4.2.1.2 Voorlichting De gemeente Staphorst vindt voorlichting aan zowel jongeren als ouders een belangrijk instrument om het alcohol- en drugsgebruik onder jongeren te verminderen. gedacht. Over het hoe, waar en wanneer wordt verschillend gedacht. Ideeën die onder meer in de voorbereiding van dit plan tijdens de panelgesprekken ter sprake kwamen zijn:
Continuering van de voorlichting op de basisschool (groep 7 en 8) met betrokkenheid van de ouders. Brochure/flyer met informatie over (uiterlijke) kenmerken drugsgebruik. Ouders moeten beter geïnformeerd worden over de schadelijke invloed van alcohol. Voorlichting aan ouders over indrinken. Voorlichting horeca/barvrijwilligers (herkennen verslaving). Informatie aan kinderen, jongeren en ouders via de schoolarts. Analoog aan oudjaarsavond stewards inzetten bij evenementen. Aanhaken bij landelijke campagnes. Informatie aan alcoholverstrekkers over wet -en regelgeving en aanpak gemeente.
De uitvoeringsagenda 2015 werkt een aantal onderwerpen uit. 4.2.1.3 Oprichting Platform Alcohol- en Drugspreventie Staphorst Overeenkomstig de tijdens de in het najaar gehouden panelgesprekken ter voorbereiding op deze nota geuite wens willen we dit jaar een Platform Alcohol- en Drugspreventie Staphorst oprichten. Dit lokale platform bestaat uit een vertegenwoordiging van
14
bijvoorbeeld de horeca, scholen, jongerenwerk, verslavingszorg, sportverenigingen, kerken ,politie en de gemeente. Waar mogelijk wordt de verbinding gezocht met het al bestaande horecaoverleg in deze gemeente. Het Platform Alcohol- en Drugspreventie Staphorst heeft als voornaamste taak het klankborden op het te ontwikkelen beleid en is betrokken bij de beoordeling en advisering van de jaarlijks vast te stellen uitvoeringsagenda. In de uitvoeringsagenda wordt aangegeven naar welke concrete en meetbare resultaten in 2018 gestreefd zal worden. Het platform wordt tevens betrokken bij het bedenken van creatieve en effectieve oplossingen om deze resultaten te bereiken. Jaarlijks wordt in de uitvoeringsagenda ingegaan op de voortgang van de gestelde resultaten. De voortgang wordt halverwege de looptijd van dit beleidsplan middels een tussenevaluatie aan de raad voorgelegd. 4.2.2 Regelgeving 4.2.2.1 Voorschriften Evenementen Op grond van artikel 35 DHW is het mogelijk om bij evenementen zwak alcoholhoudende dranken te schenken. Hiervoor wordt dan een ontheffing verleend, waaraan voorschriften worden verbonden in het kader van veiligheid en alcoholmatiging. Deze voorschriften zullen met de eerstkomende herziening van het evenementenbeleid worden geëvalueerd. Vooruitlopend op de evaluatie bestaat de mogelijkheid dat deze voorschriften uitgebreid zullen worden met het: verplicht stellen van polsbandjes bij een evenement wat plaatsvind op een afgesloten evenemententerrein waar alcohol wordt verstrekt; het verplicht stellen van minimaal twee dienstdoende barvrijwilligers die beschikken over een Verklaring Sociale Hygiëne. 4.2.2.2 Ketenbeleid In 2015 wordt het ketenbeleid geëvalueerd en worden er tevens voorstellen gedaan om dit beleid te actualiseren en te stroomlijnen met de in deze nota neergelegde visie. 4.2.3 Toezicht en handhaving Door in te zetten op het preventieve spoor wil de gemeente het schadelijk alcohol- en drugsgebruik onder jongeren terugdringen en zoveel mogelijk voorkomen. Alleen preventieve maatregelen nemen is niet voldoende. Via wet- en regelgeving wordt het gebruik, bezit en de (wijze van) verkoop van alcohol en drugs gereguleerd. Wanneer geen toezicht uitgeoefend wordt op de naleving van wet- en regelgeving en er geen sancties worden verbonden aan het overtreden van de regelgeving heeft het reguleren weinig zin. Handhaving vormt dan ook het sluitstuk van het alcoholmatigings- en drugsbeleid. Dit hoofdstuk legt zich voornamelijk toe op het beschrijven van het toezicht en handhaving op de naleving van de DHW. De gemeente is niet belast met het opsporen van strafbare feiten uit de Opiumwet, dit is een taak van de politie. 4.2.3.1 De alcoholverstrekkers in beeld Om gericht toezicht te kunnen uitoefenen is per branche het aantal locaties in beeld gebracht. Binnen de gemeente Staphorst is het mogelijk om op tientallen locaties alcohol te kopen. In de onderstaande tabel is per branche een opsomming weergegeven van het aantal locaties waar alcohol (al dan niet tijdelijk) te verkrijgen is. Onderstaand ziet u een overzicht van het aantal alcoholverstrekpunten in onze gemeente per 1 januari 2015. Hierin worden de keten niet benoemd. Keten bevinden zich op privéterrein en worden gezien als verlengde huiskamer. In onderstaande tabel worden alleen de branches genoemd waar bedrijfsmatig alcohol wordt verstrekt.
15
Branche
Reguliere horeca, hieronder vallen: café’s, restaurants, hotels, discotheken, zalencentra. Hier wordt alleen alcohol voor gebruik ter plaatse verstrekt. (vergunningplichtig) Detailhandel, hieronder vallen: - supermarkten, snackbars, pizzeria’s, etc. Hier worden zwak – alcoholhoudende dranken voor gebruik elders dan ter plaatse verstrekt en deze bedrijven zijn niet vergunningplichtig. - slijterijen. Hier wordt vanzelfsprekend ook sterk alcoholhoudende dranken verstrekt voor gebruik. (vergunningplichtig) Paracommerciële horeca, hieronder vallen: sportkantines, gemeenschapsruimtes etc. Hier wordt alleen alcohol voor gebruik ter plaatse verstrekt. (vergunningplichtig) Evenementen voor het tijdelijk verstrekken van zwak-alcoholhoudende dranken wordt een artikel 35 DHW ontheffing verleend. TOTAAL
Aantal locaties
20
11
3 11 267
71
Tabel 4: Branches waar bedrijfsmatig alcohol wordt verstrekt
4.2.3.2 Hotspots Een overzicht van alcoholverstrekkers maakt nog niet inzichtelijk waar de plekken in de gemeente Staphorst zich bevinden waar alcohol bedrijfsmatig wordt verstrekt en waar tegelijkertijd (veel) jongeren komen. Daarom zijn de zogenaamde hotspots in kaart gebracht. Dit zijn de locaties waar veel jeugd bij elkaar komt en waar alcohol wordt verkocht. Het bepalen van de hotspots geschiedt naar aanleiding van alle beschikbare informatie die bij de gemeente en haar partners, zoals politie en jongerenwerk etc. beschikbaar is. Ook meldingen en klachten van derden worden meegenomen. De lijst met hotspots is een dynamische lijst. Dit houdt in dat deze lijst ieder jaar qua aantal en samenstelling kan wijzigen. 4.2.3.3 Hoe houden we toezicht? Op basis van de DHW zijn er twee soorten toezichtstaken te onderscheiden, namelijk leeftijdsgrenzencontroles en basiscontroles. 1) Leeftijdsgrenzencontroles: deze vorm van toezicht richt zich puur op de naleving van de leeftijdsgrens van 18 jaar en is zowel gericht op de alcoholverstrekker als op de jongere zelf. 2) Basiscontroles: dergelijke controles zijn gericht op aanwezigheid en actualiteit van de drank- en horecavergunning / -ontheffing, het voldoen aan de voorschriften bij de vergunning/ontheffing en overige bepalingen (bijv. verkoopverboden) uit de DHW etc. 4.2.3.4 Waar gaan we toezicht houden? Gelet op het ingezette beleid waarbij de preventie ( het voorkomen) meer aandacht vraagt dan het toezicht en het aantal locaties waar alcohol wordt verkocht is het niet mogelijk om ieder jaar alle alcoholverstrekpunten te controleren. Er zullen dus keuzes gemaakt moeten worden; waar is de inzet het hardst nodig en wat voor een type controle wordt hierbij uitgeoefend. Het toezicht op de naleving van het verkoopverbod van alcohol aan minderjarigen heeft de hoogste prioriteit, bij de jaarlijkse planning worden de pijlen dan ook voornamelijk gericht op het uitoefenen van leeftijdsgrenscontroles bij de hotspots en in het bijzonder de locaties waarvan verwacht wordt dat het naleefgedrag laag zal zijn.
7
Het aantal verleende artikel 35 DHW - ontheffingen in 2014
16
De pilot toezicht Drank- en Horecawet heeft geleid tot een actualisatie van het vergunningenbestand. Hierdoor hebben basiscontroles een minder hoge prioriteit. Jaarlijks wordt het aantal uit te voeren leeftijdsgrenscontroles en basiscontroles beschreven in het Uitvoeringsprogramma Fysieke Leefomgeving. 4.2.3.5 Handhavingsstrategie Indien in het toezicht overtredingen aan het licht komen, zal hier passend op gereageerd moeten worden. Met behulp van de handhavings- en gedoogstrategie Fysieke Leefomgeving Overijssel wordt gekeken hoe het proces van handhaving ingezet gaat worden. Deze strategie wordt ook toegepast bij het overtreden van regelgeving op het gebied van bouwen, milieu en ruimtelijke ordening. Aan de hand van het onderstaande stroomschema kan bepaald worden hoe het handhavingstraject eruit gaat zien.
Figuur 1 Stroomschema handhavings- en gedoogstrategie Fysieke Leefomgeving Overijssel
4.2.3.6 Sanctiebeleid Bij het constateren van een overtreding hoort, nadat de handhavingsstrategie is doorlopen, een passende sanctie. Omdat de ernst van de diverse overtredingen onderling kan verschillen is het dan ook van belang om te beschrijven welk sanctiemiddel wordt toegepast bij een specifieke overtreding, de zwaarte van de sanctie en het al dan niet opnemen van een hersteltermijn. Een dergelijke werkwijze wordt vastgelegd in een sanctiebeleid. Het belang van een sanctiebeleid is dat een gemeente vooraf kenbaar
17
maakt hoe ze gebruik maakt van de bevoegdheid tot het opleggen van sancties. Hiermee wordt willekeur en dus rechtsongelijkheid voorkomen. In de gemeente Staphorst wordt op dit moment het sanctiebeleid ambtelijk voorbereid. Het college stelt het sanctiebeleid uiteindelijk vast.
18
5
Bijlagen
5.1
Sanctiemiddelen
Sanctiemiddel
Artikel
Bestuurlijke boete
44a DHW
Proces – verbaal (strafrechtelijk) 20 lid 5 en 6 DHW
Aanwezigheid van onder invloed verkerend dienstdoend personeel
21 DHW
Het verstrekken van alcohol wanneer dit tot verstoring van de openbare orde, veiligheid of zedelijkheid zal leiden)
Intrekken Drank en horecavergunning
31 DHW
Schorsen Drank en horecavergunning Tijdelijk stilleggen alcoholverkoop in de detailhandel (three- strikesout)
32 DHW
Toepassen last onder bestuursdwang
125 Gemeentewet en afd. 5.3 Algemene wet bestuursrecht 125 Gemeentewet en afd. 5.4 Algemene wet bestuursrecht 36 DHW
Verwijderen van of toegang ontzeggen bezoekers Sluiten van een horecagelegenheid
Bestuurlijke strafsanctie mogelijk voor bepaalde overtredingen uit de DHW, hoogte van de boete is vastgelegd in Besluit Bestuurlijke boete DHW. Deze volgende artikelen kunnen alleen strafrechtelijk gesanctioneerd worden:
45 DHW
Opleggen last onder dwangsom
Toelichting
19a DHW
174 Gemeentewet
Het aanwezig hebben van alcohol door jongeren < 18 jaar op publieke plaatsen Intrekking van de vergunning is in enkele genoemde gevallen een verplichting en in andere genoemde gevallen een mogelijkheid. Schorsing van de vergunning is in bepaalde gevallen mogelijk tot een periode van maximaal 12 weken. Tijdelijk stilleggen kan worden toegepast als 3 keer binnen 1 jaar de leeftijdsgrenzen zijn overtreden. Stilleggen kan voor minimaal 1 week en maximaal 12 weken. Door feitelijk handelen wordt de overtreding door de gemeente op kosten van de overtreder ongedaan gemaakt. Onder dreiging van het invorderen van een geldbedrag moet de overtreding ongedaan gemaakt worden en/of voortduring en herhaling worden voorkomen. Toegang tot een ruimte ontzeggen indien in strijd met de DHW alcohol wordt verstrekt. Bij (vrees van) verstoring van openbare orde door gedragingen in en om de horecagelegenheid kan de burgemeester besluiten om de horecagelegenheid voor een bepaalde duur te sluiten.
19
5.2
Uitvoeringsagenda 2015 “Voorkomen is beter dan genezen”
Preventie Doelgroep
Welke acties
Wanneer
Door
Samenleving
Oprichting Platform Alcoholen Drugspreventie
1ste/2de kwartaal
Gemeente
Para commerciële instellingen (verenigingen, stichtingen en kerken met een drank- en horeca vergunning
Per brief informeren over het vastgestelde Preventie- en handhavingsplan Alcohol en drugs en de activiteiten die in de komende beleidsperiode hieruit voortvloeien.
2de kwartaal
Gemeente
Inzet van een professional bij het opstellen en uitvoeren van het alcoholbeleid binnen de vereniging
3de kwartaal
Gemeente/verslavingszorg
Jaarlijks de cursus Instructie Verantwoord alcohol schenken (IVA) voor barvrijwilligers gratis aanbieden.
3 de kwartaal
Gemeente /STAP nederlands instituut voor alcoholbeleid
Jaarlijks met (jongeren)verenigingen een gesprek voeren over het gevoerde alcoholmatigingsbeleid
Jaarlijks
Gemeente
Bij nieuwe aanvragen om een drank- en horecavergunning wordt beoordeeld of het bestuursreglement in lijn ligt met de ambitie die de gemeente heeft op het gebied van alcoholmatiging
Continu
Gemeente
Aansluiten bij landelijke campagnes die gericht zijn op alcohol in relatie tot het verenigingsleven.
Continu
Gemeente
Volwassenen
Signaleren van overmatig alcoholgebruik
Continu
Tradities/evenementen (gericht op jeugd)
Inzet van stewards (analoog aan oudjaarsavond)
3de/4de kwartaal
Gemeente 1ste lijns organisaties SWO Tactus CWO CJG Gemeente ism platform!
Ouders
Organiseren informatieavond voor ouders over alcohol- en drugs
3de kwartaal
Centrum voor Jeugd en Gezin/verslavingszorg
Bij de toegang tot de jeugdzorg kunnen ouders altijd terecht met vragen en advies over het alcohol- en drugsgebruik onder jongeren. Aansluiten bij landelijke voorlichtingcampagnes voor ouders
Continu
Centrum voor Jeugd en Gezin
Continu
Gemeente
Budget 2015 ntb
ntb
20
Doelgroep
Welke acties
Scholen
Op alle scholen wordt aangehaakt bij de weerbaarheidstraining die op de scholen wordt gegeven (Bijvoorbeeld: Kanjertraining of Marietje Kesselsproject). In dit programma wordt voorlichting gegeven over groepsdruk in combinatie met alcohol- en of drugsgebruik. Jongeren wordt geleerd hoe ze nee durven te zeggen. Scholen die kunnen aantonen dat ze voorlichting hebben gegeven over Alcohol- en drugsmatiging aan ouders en jongeren worden achteraf financieel gecompenseerd Invullen digitale vragenlijst (emovo) in klas 2 en 4 van het VO Aanvullend zal er eind 2015 begin 2016 een vragenlijst worden afgenomen onder jongeren van 16 t/m 18 jaar in alle gemeenten van de regio IJsselland waaronder de gemeente Staphorst om de uitwerking van de DHW te evalueren. De uitkomst van dit onderzoek kan inzicht geven in veranderingen in het alcoholgebruik onder jongeren.
Toezicht en handhaving Doelgroep Alle bedrijfsmatige alcoholverstrekkers
Wanneer
Door
3de en 4de kwartaal
Gemeente i.s.m. Scholen
Jaarlijks
Jaarlijks
€ 500,00 per school
GGD IJsselland
Welke acties
Wanneer
Door
Continu
Gemeente in combinatie met politie en jongerenwerk
Continu
Gemeente
3e kwartaal
Gemeente
Periodiek
horecaondernemers, Koninklijke Horeca Nederland, politie en gemeente.
Bijhouden van lijst met hotspots. Een hotspot is een locatie waar alcohol bedrijfsmatig wordt verstrekt en waar veel jongeren t/m 25 jaar samenkomen. De lijst is dynamisch van aard en wordt waar nodig aangepast. Het uitoefenen van leeftijdsgrenscontroles bij hotspots. Indien noodzakelijk zullen er tevens basiscontroles plaatsvinden. Horeca overleg Doel van het overleg is om de samenwerking te versterken door met name kennis en ervaringen met elkaar te delen.
Budget 2015
In regulier budget
Budget 2015
€ 12.750,00
21
Jongeren (openbare ruimte)
Keten
Regelgeving Doelgroep Alle bedrijfsmatige alcoholverstrekkers
Evenementenorganisaties Keten
Jongeren worden doorverwezen naar Halt als ze opgepakt worden in verband met alcohol gerelateerde overlast. Handhaven op commerciële keten. Keet kan dan niet langer als verlengde huiskamer worden beschouwd.
Continu
Politie in combinatie met bureau Halt
Continu
Gemeente (mogelijk in combinatie met politie)
Welke acties
Wanneer
Door
Het opstellen van sanctiebeleid. In het sanctiebeleid wordt per overtreding beschreven welk(e) sanctiemiddel(len) word(t)(en) toegepast Evalueren van voorschriften behorend bij de ontheffing op grond van art. 35 DHW.
2de kwartaal
Gemeente (College)
3de/4de kwartaal
Gemeente
Evaluatie van het ketenbeleid:
Budget 2015
Gemeente
Plan van aanpak proces
2de Kwartaal
Rapportage gevolgd door aanbevelingen
4de kwartaal
22
5.3
Drank- en Horecawet
Wijzigingen 2013: Decentralisatie toezicht en handhaving Het toezicht op de naleving van de DHW en de hiermee gepaarde handhaving is verschoven van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit naar de gemeenten. Burgemeester bevoegd gezag Het college van burgemeester en wethouders was het bevoegd gezag met betrekking tot vergunningverlening DHW. In de huidige situatie is de burgemeester het bevoegd gezag voor zowel vergunningverlening als toezicht en handhaving. Voor het toezicht op de DHW kan de burgemeester dan ook toezichthouders aanwijzen Deregulering Een van de doelstellingen van de gewijzigde DHW is om de administratieve lasten terug te dringen voor ondernemers. Zo hoeft voor het bijschrijven van een leidinggevende geen nieuwe aanvraag ingediend te worden maar volstaat een melding. Een Verklaring Sociale Hygiëne (hierna: VSH) hoeft niet meer toegevoegd te worden aan de aanvraag, omdat deze verklaringen zijn opgenomen in een register. Strafbaar stellen jongeren De DHW verbiedt jongeren onder de zestien jaar om alcoholhoudende drank bij zich te hebben op voor het publiek toegankelijke ruimtes. Hieronder vallen de openbare weg, plantsoenen, stationshallen, overdekte winkelcentra en portieken. Ook wanneer de jongere bijvoorbeeld in een café of tijdens een evenement alcoholhoudende drank bij zich heeft, is hij of zij strafbaar. Door deze maatregel in de wet op te nemen, ligt de verantwoordelijkheid niet meer alleen bij drankverstrekkers, maar ook bij de jongeren zelf. Schorsen vergunning Ingeval van handhaving heeft de burgemeester de mogelijkheid om de vergunning in te trekken. Het betreft hier echter een zeer zware sanctie. De burgemeester heeft de mogelijkheid om een drank- en horecavergunning voor een periode van maximaal twaalf weken te schorsen. 3-strikes-out De burgemeester kan een tijdelijk verkoopverbod opleggen als niet vergunningplichtige detailhandelaren (supermarkten, snackbars en afhaalpizzeria’s) die zwak alcoholhoudende dranken verkopen in een periode van twaalf maanden drie keer de leeftijdsgrenzen overtreden. De duur van het verkoopverbod bedraagt minimaal één week en maximaal twaalf weken. Regulering paracommercie Gemeenten moeten voor 1 januari 2014 een verordening hebben vastgesteld waarin regels zijn opgenomen ter voorkoming van oneerlijke concurrentie door paracommerciële inrichtingen. Onder het begrip ‘paracommercie’ verstaan we: stichtingen of verenigingen die buiten hun hoofddoelstellingen om horecadiensten aan het publiek aanbieden zoals gemeenschapshuizen of sportkantines. Het gaat hier om regels ten aanzien van schenktijden, alcoholverstrekking tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard en tijdens niet vereniging gebonden activiteiten8. Verordenende bevoegdheden Om meer invulling te geven aan lokaal alcoholmatigingsbeleid geeft de DHW de mogelijkheid aan de raad om aanvullend regels op te nemen in een verordening. Het gaat hierbij om het verbieden of beperken van de verkoop van alcohol, het koppelen van sluitingstijden aan de toegangsleeftijd van het publiek en het tegengaan van stuntprijzen en happy hours. In Staphorst zijn geen aanvullende regels opgenomen in de APV.
8
Zie hoofdstuk 2.3.1 voor de geldende regels in de gemeente Staphorst
23
Wijzigingen 2014: Verhoging leeftijdsgrens naar achttien jaar De leeftijdsgrens voor het kopen van zwak–alcoholhoudende dranken wordt in de DHW verhoogd van zestien naar achttien jaar. Voor de aankoop van alle alcoholhoudende dranken geldt een minimum leeftijd van achttien jaar. Opstellen van preventie- en handhavingsplan alcohol Gemeenten moeten alcoholpreventie en –handhaving integraal oppakken en dit in een plan gaan verankeren. Het preventie- en handhavingsplan alcohol moet eens in de vier jaar worden herzien.
24
