voorkomen is beter dan genezen

Albert Schweitzer ziekenhuis

Gezondheidsmagazine november/december 2006

Eerste cliënt in Preventiecentrum ZHZ

Minder botbreuken door goede medicijnen

Skiblessures: Pijnpoli Sliedrecht behoort tot top van Nederland

voorkomen is beter dan genezen

Redactioneel

Inhoud

Voorkomen is beter dan genezen. Het winterweer kan prachtig zijn, maar er zijn ook risico’s aan de winter verbonden. Gladheid is zo’n risico. Een valpartij is in een seconde gebeurd. Ook de wintersport is steeds meer in trek. Niemand wil met een gipsvlucht naar Nederland terugkeren. In dit nummer van Remedie besteden we daarom aandacht aan veilig skiën met kinderen.

Onderzoek van top tot teen

Voorkomen is beter dan genezen. Deze slogan past precies bij het Preventiecentrum Zuid-Holland zuid, een initiatief van het Albert Schweitzer ziekenhuis en een aantal huisartsen uit de regio. In dit Preventiecentrum kunnen gezonde mensen een hoogwaardige medische check krijgen. Maar waarom een medische check als je gezond bent? Remedie volgde de eerste cliënt van het Preventiecentrum en deze was onder de indruk van de onderzoeken in het ziekenhuis. Voorkomen is beter dan genezen. Soms kan een kleine struikeling leiden tot een gebroken heup of pols. In deze Remedie leest u hoe het Albert Schweitzer ziekenhuis osteoporose op tijd ontdekt zodat herhaling kan worden voorkomen. Gezond leven is gezond blijven en het Albert Schweitzer ziekenhuis wil hier graag aan bijdragen.

✵

ch en medis werkers rt e lb D e med e A et e n va n h sen u specialist huis wen n e k ie z r e z it ee n e n w e h Sc a ge n ige kerstd nd o z e g l een prett en voora ig d e o p voors . 2007 toe

Werk in uitvoering Het Albert Schweitzer ziekenhuis bouwt en verbouwt. Wat merkt u ervan?

Henk Donkervoort, voorzitter businessclub FC Dordrecht, is de eerste cliënt van het Preventiecentrum Zuid-Holland zuid.

4 Special: Achter de schermen van Sliedrecht Locatie Sliedrecht brengt goede zorg dichtbij. Dat gebeurt onder andere in de pijnpoli en bij de poli plastische chirurgie.

12 Veilig skiën voorkomt blessures bij kinderen

18

Veiligheid staat naast gezelligheid voorop bij het gezin Zuydwegt uit Dordrecht.

EN VERDER 3 Zonder verwijzing naar het sportspreekuur 7 Bijna stikken in je slaap 14 Osteoporose tijdig ontdekken 15 Winteraanbieding

8

17 Regionaal Bekkenbodem Centrum Multidisciplinaire behandeling bij bekkenbodemproblemen kan veel leed voorkomen. Mevrouw Penning uit Heerjansdam spreekt uit ervaring.

22 Griep of verkoudheid? 23 Service pagina 24 Puzzelprijsvraag

Colofon 4e jaargang | nummer 2 | nov/dec 2006 Remedie is een gezondheidsmagazine van het Albert Schweitzer ziekenhuis. Het magazine verschijnt tweemaal per jaar en wordt huis aan huis verspreid in de regio Dordrecht, Alblasserwaard, Eiland IJsselmonde en Hoeksche Waard. Dit nummer wordt eenmalig verspreid in de regio Gorinchem. Eindredactie Béa Straver, Albert Schweitzer ziekenhuis Redactiesecretariaat Ilse van der Elst, Albert Schweitzer ziekenhuis Redactiecommissie: Remedie komt tot stand dankzij de medewerking van verschillende zorgpartners. Zij nemen deel aan de redactiecommissie. - Cathy Dijkstra, Stichting Drechtzorg - Linda de Jongh, GGD Zuid-Holland Zuid


-

Mariëtte Teunissen, Zorg belang ZHZM Huibert Ponssen, Albert Schweitzer ziekenhuis Rineke Zandvoort, Albert Schweitzer ziekenhuis Herma Moerkerken, MEE Zuid-Holland Zuid

Teksten Wim Roodnat, Jakkie Ames, Kees Vermeer, Marc Couwenbergh, Marjam d’Hond, Cor van Vliet, Nanny Yap Fotografie Hans Oostrum, Rob van der Pas, Henk Veenstra, Alfons Jannink, Stella de Regt, Cees Schilthuizen Illustraties Mieke de Haan Ontwerp en vormgeving Artmark Nederland BV, Rijswijk Druk Drukkerij Artoos Nederland BV

Oplage 216.000 Adres redactie Albert Schweitzer ziekenhuis Afdeling Communicatie & Voorlichting Postbus 444 3300 AK Dordrecht telefoon (078) 654 14 18 email [email protected] Adres Albert Schweitzer ziekenhuis Postbus 444 3300 AK Dordrecht telefoon (078) 654 11 11 www.asz.nl Overname van artikelen uitsluitend na overleg met de redactie. In sommige artikelen is gebruik gemaakt van gefingeerde namen, om de herkenbaarheid van personen te voorkomen.

SPREEKUUR FYSIOTHERAPIE VOOR SPORTERS

Zonder verwijzing naar het sportspreekuur Bart Schmeink verzwikte zijn enkel maar kon na het weekend meteen bij de fysiotherapie op de locatie Amstelwijck terecht. Sporters worden hier sinds kort op maandagochtend direct geholpen. Een telefoontje is genoeg om meteen een afspraak te krijgen. Het zat Bart Schmeink (38) niet mee. Begin van het jaar scheurde hij tijdens het skiën de kniebanden van zijn rechterbeen. Na een operatie moest hij het rustig aan doen. Na ruim een half jaar revalidatie in het Albert Schweitzer ziekenhuis dacht hij dat het wel weer kon. Op een mooie zondag in september probeerde hij voorzichtig een balletje te slaan op de tennisbaan. Maar het ging meteen weer mis. Nu verzwikte hij de enkel van zijn andere been. Die werd bijna zwartblauw.

Flexibel Na het weekend nam hij meteen contact op met de fysiotherapie op de locatie Amstelwijck. Hij kon direct komen. Bert: “Ik vond het prettig dat ik meteen op de goede plek werd behandeld. Sinds de nieuwe zorgverzekeringswet, kun je met een sportblessure rechtstreeks naar een fysiotherapeut, zonder

Bart Schmeink: dubbel pech.

verwijzing van de huisarts. Daar heb ik meteen gebruik van gemaakt. Met deze blessure heb ik meer aan de expertise van een deskundige, dan aan de algemene adviezen van een huisarts. Op de

locatie Amstelwijck zijn ze erg flexibel. Ze beginnen hier soms om zes uur ’s morgens, zodat ik om acht uur gewoon naar mijn werk kan gaan. Dat vind ik een groot voordeel”.

Maandagochtend sportspreekuur op locatie Amstelwijck De fysiotherapie op de locatie Amstelwijck heeft sinds kort een nieuwe service. Iedere maandagochtend is er een spreekuur speciaal voor sporters. De blessures van het weekend (of reeds aanwezige blessures) worden behandeld door fysiotherapeut Ada Jansen of Gert van der Burg. Heeft een patiënt een complexe blessure dan volgt een onderzoek bij chirurg dr. W. Hesp. Die kan röntgenfoto’s laten maken en verder behandelen.

Ada en Gert hebben jarenlang ervaring met sporters. Patiënten met sportblessures worden behandeld en begeleid tot sporthervatting weer mogelijk is. Het sportspreekuur werd mogelijk doordat patiënten met blessures tegenwoordig géén verwijzing meer nodig hebben van een arts. Ze kunnen rechtstreeks naar de fysiotherapeut gaan. De aanvullende verzekering vergoedt in de meeste gevallen


de behandeling (kijk de polis na, of neem contact op met uw zorgverzekeraar). Het sportspreekuur is op maandagochtend vanaf 07.30 uur te bereiken. Een telefoontje is genoeg om dezelfde ochtend een afspraak te krijgen met Ada Jansen of Gert van der Burg. Zij zijn bereikbaar via het algemene nummer van het Albert Schweitzer ziekenhuis (078) 654 11 11 of het directe nummer (078) 654 12 57.

november/december 2006 Remedie 3

Reportage

HENK DONKERVOORT, VOORZITTER BUSINESSCLUB FC DORDRECHT, KRIJGT

Echo halsslagader

Testen longfunctie MRI-scan

Onderzoek van top tot Iedereen kan zich in het Preventiecentrum Zuid-Holland zuid uitvoerig medisch laten checken. Henk Donkervoort is de eerste cliënt van dit centrum op de locatie Amstelwijck. Hij is bekend als voorzitter van de Businessclub FC Dordrecht. Zijn hoofdbezigheid is echter het runnen van reclamebureau Donkervoort + Partners. Bovendien is hij mede-uitgever van het magazine Lifestyle Dordrecht. Remedie volgde Henk tijdens de onderzoeken in het Preventiecentrum. Aan het begin van de dag vertelt Henk: “Ik ga regelmatig naar mijn huisarts om mijn bloeddruk en cholesterol te laten meten, maar dan weet je toch niet alles. Toen ik van deze mogelijkheid hoorde, heb ik snel een dag in mijn agenda vrijgemaakt. Fantastisch dat ik nu in mijn eigen stad zoiets kan laten doen. Dordrecht mag hier trots op zijn”. Henk beseft dat hij een redelijk stressvol bestaan leidt en juist daarom is hij benieuwd naar de adviezen die hij aan het eind van het ‘dagje Preventiecentrum’ krijgt over zijn eigen lifestyle. “Ik wil gezond blijven, maar ik wil ook van

4 Remedie november/december 2006

het leven genieten. Om fit te blijven ga ik twee keer per week naar de sportschool en ik tennis. Maar ik rook ook sigaartjes en ik hou van een goed glas wijn.” De ras-Dordtenaar is van plan om zich om de paar jaar te melden in het Preventiecentrum. “Ik wil minimaal negentig jaar worden, net zoals mijn ouders. Het Preventiecentrum ZuidHolland zuid zie ik daarbij als een soort scheidsrechter.”

De eerste testen Gastvrouw Sjaan ‘t Jong verwelkomt


Henk om half negen. Zij begeleidt hem de hele dag op zijn route langs diverse afdelingen in het ziekenhuis. De dag begint met een intakegesprek met verpleegkundige Arianne Deventer. Zij neemt bloed af en doet een blaastest waarmee de longfunctie wordt bekeken. Vooraf heeft Henk al een vragenlijst ingevuld en urine en ontlasting ingeleverd voor het laboratoriumonderzoek. Sjaan en Henk gaan vervolgens naar de afdeling Fysiotherapie voor een fitheidstest. Aansluitend volgt een stresstest. “Al is dat meer een stress-cursus”, grapt Henk. “Ze laten aan de hand van opdrachten zien wat stress met je hartslag doet en ook dat je daar invloed op kunt uitoefenen door je goed te concentreren.”

Een emotioneel moment Een taxirit naar de locatie Dordwijk vormt een onderdeel van de dag. Daar staat de apparatuur waarmee hart en longen tot in detail kunnen worden beoordeeld. “Op een scherm zag ik

MEDISCHE CHECK IN HET PREVENTIECENTRUM ZUID-HOLLAND ZUID

Hartfilmpje maken tijdens fietsen

Bespreken leefstijladviezen

teen mijn eigen hart kloppen. Dat is best emotioneel”, vertelt Henk. Een ander pittig onderdeel van de testdag is het onderzoek in de zogeheten MRI-scan om het lichaam van binnen te bekijken. Henk: “Je moet stil liggen in een kleine afgesloten buis. Ik zag er een beetje tegenop, maar ik heb aan een mooie strandvakantie liggen denken”.

Het leefstijlgesprek Ook een echo van de halsslagader is onderdeel van het programma en een inspanningstest op de fiets levert ‘s middags een hartfilm op. Die wordt door

Geslaagd voor de fitheidstest

de arts Micon Bijl bekeken. Als voorzitter van de coöperatie medische staf is hij de ‘kartrekker’ van het Preventiecentrum en hij voert aan het eind van de dag het eindgesprek met Henk, waarin alle bevindingen worden besproken. Die zijn voor Henk geruststellend. “De leefstijladviezen die ik kreeg waren helemaal gebaseerd op de onderzoeken en ze maken me nog bewuster dan ik al was. Ik heb een hele waardevolle dag gehad, die zeker voor herhaling vatbaar is”, is zijn conclusie. Radioloog Ophof beoordeelt de MRI-scan van Henk.


Heeft u belangstelling voor het Preventiecentrum Zuid-Holland zuid? Kijk op www.preventiecentrumzhz.nl telefoon (078) 654 50 00, e-mail [email protected].

Gezond leven, gezond blijven Waarom gezonde mensen grondig onderzoeken? Jeroen Kingma van het Preventiecentrum ZuidHolland zuid antwoordt onmiddellijk: “Voorkomen is beter dan genezen”. Het Preventiecentrum Zuid-Holland zuid is een initiatief van het Albert Schweitzer ziekenhuis en een aantal huisartsen uit de regio. Voorlopig biedt het centrum zeven pakketten aan, die in prijs varieren van € 700,- tot € 2.500,-. “Het is dan ook een zeer hoogwaardig product. Maar we proberen wel goedkopere onderzoeken aan te bieden, bijvoorbeeld voor sporters”, aldus Kingma. Hij vergelijkt een preventief onderzoek met het onderhoud van een auto. “Waarom een auto wél APK-keuren en niét je gezondheid regelmatig laten checken? Terwijl wetenschappelijk onderzoek laat zien dat vanaf je veertigste de risico’s op gezondheidsproblemen aanzienlijk toenemen. Een belangrijke persoonlijke afweging is natuurlijk, óf je wel wilt weten of je wat mankeert. Daar moet iedereen een eigen keuze in maken”. Over de kosten zegt hij nog: “Stel dat een werkgever zijn medewerkers naar het Preventiecentrum stuurt en dat we dankzij onze adviezen voorkomen dat iemand een half jaar of langer uitgeschakeld is door ziekte. Dan is snel duidelijk dat zo’n preventief onderzoek de moeite waard is”.


Kort Nieuws

Wintersporten met een beperking hoeft geen handicap te zijn Voor mensen met een beperking of een chronische aandoening zijn er steeds meer mogelijkheden om actief te wintersporten. Samen met anderen een helling afsuizen of een langlauftocht door besneeuwde bossen maken, zelfs snowboarden is mogelijk. Er zijn diverse reisorganisaties die (wintersport)vakanties voor mensen met een beperking of chronische aandoening organiseren.

Wat is mogelijk? U kunt kiezen uit reizen met

en zonder begeleiding of reizen die u alleen maakt of in groepsverband. Sommige organisaties geven advies bij het vinden van een vakantie passend bij de wensen en mogelijkheden. Naast deze reisorganisaties zijn er patiënten- en consumentenorganisaties die alleen voor hun eigen achterban vakanties organiseren.

Hebt u begeleiding of verpleging nodig? Afhankelijk van uw beperking en uw mogelijkheden, kiest u een reisorganisatie die de begeleiding biedt die u nodig heeft. Het is belang-

Derde Schweitzerloop succesvol verlopen De derde Schweitzerloop in september was een groot succes dankzij vele lopers, vrijwilligers, sponsors en bezoekers. In totaal is bijna € 10.000,- opgehaald voor de aanschaf van webcamera’s bij de afdeling Neonatologie. De afdeling Neonatologie heeft in totaal € 28.000,-


nodig om nog elf webcamera’s aan te schaffen, zodat iedere ouder 24 uur per dag ‘virtueel’ bij zijn kind kan zijn. Het bedrijf Nedstaal schonk onlang € 6.500,- aan deze afdeling. Met een kerstactie wil de Stichting Vrienden eind dit jaar het resterende bedrag bijeen brengen.


rijk dat u zich vooraf goed laat informeren over zaken die voor u bij een wintersportvakantie noodzakelijk zijn. Kunt u zelfstandig naar uw bestemming reizen of heeft u speciaal vervoer nodig? Welke aanpassingen en voorzieningen zijn noodzakelijk in uw vakantieverblijf? Hebt u Adl-hulpmiddelen nodig tijdens uw verblijf? Heeft u medische hulpmiddelen of verzorging nodig?

Waar kunt u terecht voor informatie over wintersportvakanties? Voor informatie over winter-

sportvakanties voor mensen met een beperking of een chronische aandoening, of informatie over aanpassingen en/of hulpmiddelen om deel te kunnen nemen aan wintersport, kunt u contact opnemen met MEE ZuidHolland Zuid (0900) 202 06 72. Vraag naar het Servicepunt. Kijk ook eens op www.mee-zuidhollandzuid. nl of stuur een mailtje naar [email protected].

Rolstoelen als winkelwagentjes Net als bij winkelwagentjes, moet sinds oktober ‘terugbrenggeld’ worden betaald voor de rolstoelen van het ziekenhuis. Met een muntje van twee euro kan iemand gebruik maken van de rolstoel. Het muntje krijgt iemand terug als de rolstoel weer wordt teruggebracht. Met het ‘terugbrengsysteem’ wil het ziekenhuis ervoor zorgen dat er altijd rolstoelen bij de ingang van het ziekenhuis zijn. Heeft u geen munt van twee euro in uw portemonnee? Geen nood, want bij de rolstoelen hangen ook wisselautomaten. Op de locatie Sliedrecht is er geen automaat, maar kan er gewis-

seld worden bij de balie van de receptie. In totaal komen er drieënveertig nieuwe muntjesrolstoelen in het ziekenhuis. De oude rolstoelen zijn voor een deel naar Roemenië gegaan en voor een deel naar de verpleegafdelingen.

Lichaam & Geest

Bijna stikken in je slaap Snurken en apneu: de feiten

Snurken is meestal vooral vervelend voor de kamergenoot, maar soms kan het ook schadelijk zijn voor de snurker zelf. Dan stokt de adem regelmatig met als gevolg dat er minder zuurstof in het bloed komt. De snurkende slaper merkt er zelf niets van. De klachten komen overdag: een gevoel van moeheid en lusteloosheid. Het echtpaar Van der Maden en Muurling zocht samen met OSAS-verpleegkundigen naar een oplossing.

A

an het hoofdeinde van het ledikant van het echtpaar Van der Maden en Muurling uit Zwijndrecht hangen twee zuurstofmaskers elk verbonden met een slang aan een zwart kastje. Het ziet eruit als twee schoenendozen, die op de nachtkastjes staan. “De maskers moeten we opzetten als we gaan slapen. Mijn man valt wel meteen in slaap, maar ik moet steeds weer wennen aan dat masker op mijn gezicht.”

Geen lucht Meneer Van der Maden en mevrouw Muurling zijn allebei apneupatiënt.

Apneu betekent letterlijk: geen lucht. “Het is een aandoening waarbij de tong of de keel de ademhaling blokkeert door verslapping van de spieren”, legt Judith Verhagen uit. Samen met Annemieke Houweling is zij OSAS-verpleegkundige van de OSAS-poli die er sinds een jaar is in het Albert Schweitzer ziekenhuis. OSAS staat voor: obstructief slaap apneu syndroom.

Vijftien keer per uur Apneu gaat meestal gepaard met snurken, maar niet elke snurker lijdt aan apneu. Bij veel mensen stokt in de slaap de ademhaling wel even. Pas als dat meer dan vijftien keer per uur voorkomt, is er sprake van OSAS. “Bij ons allebei gebeurt het achttien tot negentien keer in één uur”, zegt mevrouw Muurling. “Ik heb meegemaakt dat mijn man bijna honderd seconden niet ademde. Dat was heel eng.” Annemiek Houweling en Judith Verhagen, OSAS-verpleegkundigen.

Naar schatting snurken in Nederland iedere nacht méér dan 1 miljoen mensen. Daarvan hebben er ongeveer ruim 50.000 apneu, waarvan ongeveer 40.000 mannen. Mannen snurken meer dan vrouwen: 23% van de mannen ouder dan 35 jaar snurkt; van de vrouwen van 50 jaar en ouder snurkt 13%. Bij slaapapneu worden periodes van luid snurken gevolgd door een ademstop (apneu), waarna de snurker wakker wordt en dan luidruchtig naar adem hapt. Apneu leidt vaak tot depressiviteit, concentratieproblemen, hoofdpijn en prikkelbaarheid.

Apneu voorkomen Slaap- en kalmeringsmiddelen verslappen de spieren en vergroten de kans op apneu. Ook alcohol verslapt de spieren. Apneu heeft ook een relatie met overgewicht. Omdat apneu samengaat met hard snurken, is het meestal de partner die merkt dat de ademhaling stokt.

Heel erg moe Het ontdekken van apneu is vaak lastig, omdat de slaper er zelf niets van merkt. De klachten uiten zich overdag. “Altijd was ik maar moe, moe, moe”, vertelt mevrouw Muurling. “Ik voelde me ‘s ochtends nooit uitgerust en ben daarom naar de dokter gegaan.” Via de longarts kwam ze bij de OSAS-verpleegkundigen. Verhagen: “Er is geen medicijn tegen apneu en een operatieve ingreep is niet altijd mogelijk. Het enige dat helpt is een apparaat dat continu via een masker over neus en mond lucht in de keel blaast waardoor die open blijft”. Mevrouw Muurling doet voor hoe dat gaat. “Je moet er tegenin ademen. Ik vind dat best wel lastig, maar zonder het apparaat voel ik me weer heel erg moe.”


AL EC I

SP

Achter de schermen van Sliedrecht

Remedie wordt eenmalig vespreid in de regio Gorinchem. Een gelegenheid om in een ‘special’ extra informatie te geven over de locatie Sliedrecht.

Pijnpoli Sliedrecht van Nederland S

inds de start van het pijnteam -vier jaar geleden- groeit het aantal patiënten snel. Veel patiënten komen niet uit de omgeving. “Voor patiënten met pijn is afstand geen probleem”, weet Gültuna. “In veel ziekenhuizen is er hooguit één arts die zich met pijnbestrijding bezighoudt. Als die op vakantie is, valt alles stil.” De Loos vult aan: “Hier werken we nauw met elkaar samen: we nemen elkaars patiënten over en we delen kennis en technieken”.

Pijn blijft een lastig begrip Omdat het team de nieuwste ontwikkelingen in de pijnbestrijding toepast, behoort de pijnpoli Sliedrecht tot de top vijf in Nederland. Pijnbestrijding is pas de laatste jaren een apart vak in de medische wetenschap geworden. Pijn blijft wel een lastig begrip, want er is geen methode of techniek om pijn te meten. “Pijn is volledig subjectief”, zegt Gültuna. “We gaan af op wat de patiënt

Pijnbestrijding is een apart vak in de medische wetenschap.

Pijnpoli Sliedrecht: de cijfers

De pijnpoli op de locatie Sliedrecht behoort tot de modernste van Nederland. Vier anesthesiologen passen er de nieuwste technieken in pijnbestrijding toe. Kregen patiënten vroeger vaak te horen dat er aan hun pijn niets te doen was, in Sliedrecht proberen specialisten de pijn wel te behandelen. De anesthesiologen Ismail Gültuna, Frank de Loos, Hans Aukes en Jovo Seculovic vormen samen met de in pijnbehandelingen gespecialiseerd verpleegkundige Tanja Hamm, het team van de pijnpoli in Sliedrecht. Een kijkje achter de schermen.



De pijnpoli is in begin jaren negentig gestart en in de afgelopen jaren gegroeid naar een afdeling met 4 artsen en 3 spreekkamers. Jaarlijks zijn er 2.400 dagbehandelingen en komen er 1.000 nieuwe patiënten bij. Dat aantal zal nog groeien omdat landelijk onderzoek uitwijst dat 1 op de 5 mensen chronische pijnen heeft. De pijnpoli maakt onderscheid tussen goedaardige pijn en pijn als gevolg van kanker. In geval van pijn bij kankerpatiënten kan een huisarts de pijnartsen altijd direct bereiken. Voor deze patiënten is er geen wachttijd.

behoort tot top zegt. We merken dat de oudere generatie niet snel klaagt over pijn, terwijl jongeren assertiever zijn en pijn sneller onacceptabel vinden. Vroeger namen mensen er genoegen mee als de dokter

‘Voor patiënten met pijn is afstand geen probleem’ zei dat er niets aan te doen was en dat je maar moest zien te leren leven met pijn.” De Loos merkt op dat nog altijd in veel ziekenhuizen pijnbestrijding alleen bestaat uit pijnstillers. “Niet iedereen is van zijn pijn af te helpen, maar er is wel meer aan te doen.”

Nieuwste technieken Omdat pijn een signaal is via de zenuwen Anesthesioloog Ismail Gültuna: “We resetten de pijnthermostaat’’.

aan de hersenen, richten de pijnartsen zich op de zenuw die de pijn meldt. Daarvoor zijn nieuwe technieken ontwikkeld. “Met een blokkade van die ‘foute’ zenuw proberen we de pijn weg te nemen”, legt Gültuna uit. “We onderbreken de telefoonkabel. Of met andere woorden: we resetten de pijnthermostaat.” Sinds kort is de locatie Sliedrecht één nacht per week open voor pijnpatiënten die zijn behandeld en voor observatie in het ziekenhuis moeten blijven.

Samenwerking Het team werkt samen met andere collega’s als neurologen, neurochirurgen, orthopeden en revalidatieartsen. Met psychologen en psychiaters houden ze samen combispreekuren. Vaak volgt dan een gecombineerde aanpak: de pijnartsen starten een fysieke behandeling en daarnaast voert de patiënt gesprekken met een psychiater en psycholoog. Pijn kan het leven van mensen volledig beheersen.


MEVROUW VAN DE LAARWOODRIFFE UIT DORDRECHT:

“De pijn ontregelde mijn hele leven” De emmer sop om de keukenvloer te dweilen doet mevrouw Van de Laar-Woodriffe nog maar half vol. “Ik let nu heel goed op dat ik niet teveel sjouw. Eigenlijk heb je er geen erg in hoeveel je moet sjouwen in het huishouden.” Mevrouw Van de LaarWoodriffe uit Dordrecht is één van de patiënten die bij de pijnpoli van Sliedrecht een nieuwe behandeling kreeg voor de chronische pijn in haar rug. En met succes! “Ik heb nu helemaal geen pijn meer.” Drie jaar geleden onderging ze een herniaoperatie. Aanvankelijk was ze daardoor verlost van haar klachten, maar na twee jaar keerde de pijn terug. “De pijn ontregelde mijn hele leven. Ik kon niet langer dan een uurtje staan of lopen. Als ik in het huishouden bezig was, voelde ik het steeds. Op mijn werk zit ik gelukkig niet lang in dezelfde houding, maar ook daar werd het steeds moeilijker voor me.” De neuroloog vond een nieuwe operatie echter niet raadzaam en verwees haar door naar de pijnpoli in Sliedrecht. Daar kreeg ze voor haar zogenaamde ‘kleine hernia’ een van de nieuwste behandelingen die er zijn. “Met een naald prikken ze in je rug op de pijnlijke plek op zo’n manier dat de beknelde zenuw weer vrij komt. Ik ben assistente van een huisarts dus ik weet er wel een beetje van.” De adviezen over wat wel en niet te doen neemt mevrouw Van de Laar-Woodriffe heel serieus. “De pijnbehandeling was een poliklinische ingreep en ik was ‘s avonds weer thuis. Ik heb de hele week daarna niets gedaan. Mijn man en kinderen deden het huishouden. De arts van de Arbo-dienst zei dat ik vijf weken niet moest gaan werken. Al die tijd heb ik het heel rustig aan gedaan. En ook nu blijf ik voorzichtig, want ik ben bang dat de pijn toch weer terugkomt.”


AL EC I

SP


Samenwerken in de Alblasserwaard Wist u dat: • het Albert Schweitzer ziekenhuis samenwerkt met Rivas Zorggroep in Gorinchem. • het Albert Schweitzer ziekenhuis samenwerkt met praktisch alle zorgaanbieders in de Alblasserwaard. • indien u na uw opname in het Albert Schweitzer ziekenhuis thuiszorg nodig heeft of moet worden opgenomen in een verpleeg- of verzorgingshuis, het transferbureau van het Albert Schweitzer ziekenhuis dit voor u kan regelen bij alle zorgaanbieders in de Alblasserwaard. • het Albert Schweitzer ziekenhuis nauw samenwerkt met alle zorgaanbieders in de Alblasserwaard op het gebied van palliatieve zorg (zorg in de laatste levensfase).

• het Nazorgbureau voor te vroeg geboren kinderen een samenwerkingsverband is tussen het Albert Schweitzer ziekenhuis, de Rivas Zorggroep (waaronder het Beatrixziekenhuis), Jeugdgezondheidszorg, Stichting Opmaat Jeugdgezondheidszorg, MEE Zuid-Holland Zuid, Vereniging van Ouders van Couveuse kinderen (VOC) en JSO expertisecentrum voor Jeugd Samenleving en Opvoeding. • het Albert Schweitzer ziekenhuis nauw samenwerkt met Waerthove in Sliedrecht en de Stichting Waardenburgh in Sliedrecht en Alblasserdam rond de tijdelijke opvang van patiënten met een nieuwe heup of knieprothese.

• de laboratoria van het Albert Schweitzer ziekenhuis en Beatrixziekenhuis samenwerken in het GKCL (Geïntegreerd Klinisch Chemisch Laboratorium) en er daardoor snel uitslag volgt op de ruim 600.000 bloedonderzoeken per jaar. • het Albert Schweitzer ziekenhuis nauw samenwerkt met Rivas, Internos en huisartsen in de Alblasserwaard rond diabeteszorg en zorg voor patiënten met COPD (chronische luchtwegklachten).

Locatie Sliedrecht, goede zorg dichtbij Locatie Sliedrecht van het Albert Schweitzer ziekenhuis biedt patiënten de voordelen van een groot en een klein ziekenhuis op één locatie: medische deskundigheid en persoonlijke aandacht. Het Albert Schweitzer ziekenhuis heeft een totaal aanbod van medische behandelingen, waarvan een groot deel ook op locatie Sliedrecht wordt verricht. De kleinschaligheid van Sliedrecht zorgt voor een vriendelijke en persoonlijke sfeer en voordelen als korte wachttijden en voldoende gratis parkeergelegenheid. Locatie Sliedrecht is een Onderzoeks- en Behandelcentrum en biedt poliklinieken van alle specialismen (behalve kaakchirurgie en neurochirurgie), onderzoeksafdelingen en een afdeling Dagbehandeling met 20 bedden. Er zijn 3 operatiekamers waar jaarlijks zo’n 6.000 ingrepen worden verricht. Dat betekent ruim 100 operatieve ingrepen per week.

Welke zorg biedt locatie Sliedrecht? • Dagbehandeling • Poliklinieken van diverse specialismen • Onderzoeksafdelingen zoals bloedafname, radiologie en echografie • Hart-vaatfunctieonderzoeken • Longfunctieonderzoeken • EHBO-post (tijdens kantooruren geopend voor kleine ongevallen)

Specialismen U kunt voor de volgende specialismen terecht op de locatie Sliedrecht: Orthopedie KNO Anesthesie / Pijnbestrijding Plastische Chirurgie Kindergeneeskunde Cardiologie Radiologie Longziekten Chirurgie Reumatologie Maag Darm Leverziekten Dermatologie Revalidatie Neurologie Gynaecologie Urologie Oogheelkunde en optometrie Interne geneeskunde Ook kunt u op locatie Sliedrecht terecht voor een diabetesverpleegkundige, diëtiste en een podotherapeute.

Bel (078) 654 11 11 en vraag om een afspraak op locatie Sliedrecht. Voor meer informatie: www.asz.nl




VRAGEN AAN PLASTISCH CHIRURG IJSSELSTEIN

Poli plastische chirurgie Sliedrecht in de lift Sinds kort houden plastisch chirurgen Bert van Doorn en Kees IJsselstein ook spreekuur op de locatie Sliedrecht van het Albert Schweitzer ziekenhuis. Jaarlijks verzorgden ze op deze locatie al zo’n honderdvijftig dagbehandelingen. Ze verwachten een uitbreiding van de poli plastische chirurgie Sliedrecht. IJsselstein beantwoordt vragen over zijn vak.

Plastisch chirurg IJsselstein: “Technisch is er steeds meer mogelijk”.

Veel mensen denken bij dit vak onmiddellijk aan schoonheidsbehandelingen. Hoe ziet de werkelijkheid er uit? “In de praktijk vormen schoonheidsbehandelingen maar een klein deel van mijn werk. Nog geen twintig procent. Het meeste dat wij doen is reconstructieve chirurgie. Vooral handchirurgie en reconstructies na ongevallen en oncologische operaties. Dan gaat het bijvoorbeeld om aangeboren afwijkingen die de plastisch chirurg corrigeert: aan elkaar vergroeide vingers of te veel vingers. Ook bij letsel aan de hand door ongevallen kan de plastisch chirurg uitkomst bieden. In toenemende mate

zijn er geen wijzigingen. Wel is het nog steeds zo dat voor een aantal behandelingen van tevoren een machtiging bij de zorgverzekeraar moet worden aangevraagd”.

behandelen wij ook patiënten met huidkanker door de zieke plekken te vervangen door gezonde huid. In ontwikkeling is ook borstreconstructie bij vrouwen die door borstkanker borsten moeten missen. Technisch is er steeds meer mogelijk. In het buitenland zijn al complete gezichtstransplantaties uitgevoerd”. Er is onduidelijkheid over wat zorgverzekeraars wel en niet vergoeden op het terrein van de plastische chirurgie. Hoe zit dit nu precies? “Nog altijd wordt het grootste deel van de ingrepen vergoed. Mensen zijn door alle veranderingen hun polis beter gaan lezen en zien dan dat er bij plastische chirurgie staat dat er alleen na ongevallen of bij aangeboren afwijkingen wordt vergoed. Dat is wel erg strak geformuleerd. Met de invoering van het nieuwe ziektekostenstelsel worden enkele behandelingen niet meer vergoed, maar voor het merendeel van de behandelingen


Buikwandcorrectie was de oplossing voor Ariane Tal van diëten probeerde Ariane A., maar nooit met veel succes. Het aanbrengen van een maagband bracht uitkomst. Meer dan veertig kilo gewicht raakte ze kwijt. De huid van haar buik, gewend aan een veel grotere omvang, slonk echter niet mee en hing in plooien, wat resulteerde in huidirritaties. De plastische chirurg voerde daarom een buikwandcorrectie bij haar uit. Nu heeft de huid van haar buik weer een passende omvang.


Veilig skiën voorkomt blessures bij kinderen “Ik val nooit hard”, roept Brett Zuydwegt (7) en ze roetsjt alweer weg op haar ski’s. Met vier jaar ski-ervaring en een soepel lichaam is skiën voor Brett louter plezier. Dat skiën wel risico’s kent, weten haar ouders Edwin en Nancy Zuydwegt. De vraag is hoe je gezellig en toch veilig kunt skiën. Want blessures kun je maar beter voorkomen.

Veiligheid staat naast gezelligheid voorop bij vader Edwin.

S

inds Brett drie jaar was, nemen haar ouders haar mee naar de wintersport. Veiligheid staat naast gezelligheid bij hen voorop. “Bochten maken”, waarschuwt papa, want Brett duikt het liefst in een rechte lijn naar beneden wat lekker snel gaat. Alex Lokhorst, manager van de ski & snowboardschool


SnowWorld in Zoetermeer weet dat kinderen vaak overmoedig worden. Hij is groot voorstander van de skihelm voor kinderen. “In de Scandinavische landen is dat heel gewoon. Ook op veel pistes in Oostenrijk en Zwitserland is de helm verplicht voor kinderen.” Brett heeft ook altijd een helm op en ze draagt een rugbeschermer onder haar


Skiën is leuk, maar sneeuwballen gooien is nog veel leuker!

Tips van skileraar Alex: 1. Ga nooit skiën zonder handschoenen of met blote armen. IJzige sneeuw of de ski’s van een ander zijn vlijmscherp. 2. Wees bedacht op de fouten van een ander. De meeste ongelukken gebeuren doordat iemand anders jou omver skiet. 3. Zorg dat je de regels van de piste kent en houd je daaraan.

ski-jack. Het ding lijkt wel een beetje op het schild van een schildpad, maar is flexibel en belemmert niet haar bewegingen. “De ruggewervel en de nieren zijn zo goed beschermd en ook het stuitje”, wijst Lokhorst. “De rugbeschermers zijn zeker aan te raden voor kinderen. Je hebt ook hele vesten en knie- en elleboogbeschermers.”

Eenvoudige skioefeningen: 1. Oefen jezelf in het op één been staan gedurende dertig seconden. 2. Zet je voeten diagonaal naar links, buig de benen, terwijl je beide armen parallel naar rechts strekt en veer vervolgens zachtjes op en neer. Herhaal de oefening in omgekeerde richting. 3. Ga met je skimaatje rug tegen rug staan, de benen een beetje gespreid. Vervolgens zak je allebei gelijktijdig door de knieën tot de zithouding. Houd de laagste positie tien seconden vol en kom dan weer langzaam omhoog.

Kindvriendelijke skigebieden In de praktijk ziet Lokhorst dat niet alle ouders zich bewust zijn van de gevaren voor kinderen op wintersport. “Veilig skiën met kinderen begint thuis met goede voorbereidingen”, stelt Lokhorst. Het gaat om de keuze van het materiaal, de kleding, extra veiligheidsaccessoires, training en niet in de laatste plaats de keuze van het skigebied. “Kies een locatie die kindvriendelijk is. Er moet een apart gedeelte zijn voor kinderen. Een sleeplift is voor de kleinsten meestal te moeilijk. Dan is het fijn als er een sneeuwscooter is met een bakje erachter die de kinderen weer omhoog brengt. En vergeet niet dat kinderen ook wel eens wat anders willen dan skiën.”

afwisseling: “Ik ga naar de skiklas en één dag met papa skiën en één dag met mama.” Zuydwegt beaamt dat ze naast de skilessen zoveel mogelijk als gezin met elkaar optrekken, waarbij er ook ruimte voor Brett is om te spelen. “Ze heeft lang niet altijd zin in skiën.” Bij de keuze voor materiaal en kleding geven zij de voorkeur aan kopen. “Om zeker te zijn van de kwaliteit en dat alles goed past. Meestal lukt het ook wel om de spullen weer te verkopen op een beurs.” Lokhorst wijst erop dat het huren van materiaal het voordeel heeft dat je steeds de nieuwste modellen veilige ski’s en schoenen kunt kiezen.

Bescherming tegen kou, zon en wind Lokhorst ervaart dat ouders vaak vergeten dat kinderen het eerder koud hebben dan volwassenen. “Kinderen hebben maar een klein lichaam en hele kleine vingers en voeten die daarom snel afkoelen. Goede kleding, handschoenen en een muts Skileraar Alex (l): “Rugbeschermers zijn zeker aan te raden voor kinderen”.

Afwisseling “Ik ben één keer uit de lift gevallen”, vertelt Brett. Gelukkig zonder ernstige gevolgen. Een week wintersport betekent voor Brett


Ervaringen van de trauma-arts M. Hoedt van het Albert Schweitzer ziekenhuis: “Door het moderne materiaal is skiën veilig geworden. We zien minder schedelletsel doordat de meeste kinderen nu een helm dragen en minder beenbreuken omdat de schoenen goed zijn. Als je kind goed en passend materiaal aan heeft, warm aangekleed is en een bril op heeft, kan er weinig gebeuren. Bij het snowboarden zijn de risico’s groter. Kinderen vallen, komen vaak op een arm terecht en breken die. Omdat ze nog in de groei zijn opereren we liever niet, maar worden de breuken gezet en gegipst. Meestal is het met zes weken weer genezen.”

zijn daarom juist voor kinderen onmisbaar.” Was het voorheen gebruikelijk om laagjes over elkaar aan te trekken, met de moderne stoffen is dat niet nodig. Op het lichaam draag je een zogenaamd thermoshirt en -broek. Dat kan een fleece zijn die ook de wind tegenhoudt met daaroverheen het ski-jack met hoge broek die moet voorkomen dat er bij valpartijen sneeuw tussen de kleding komt. Een attribuut dat ook niet mag ontbreken is de skibril of ‘goggle’. Niet alleen van belang om de ogen te beschermen tegen het zonlicht en de witte sneeuw, maar ook om te voorkomen dat er bij een afdaling te veel wind in je ogen komt. Een skibril moet goed ventileren om beslaan van de glazen te voorkomen. Het gezicht smeren met zonnebrand is ook noodzakelijk op dagen dat de zon niet schijnt.


Medisein

Osteoporose tijdig ontdekken

Minder botbreuken door goede medicijnen

A

fname van kalk in de botten komt vooral voor bij ouderen. Bij vrouwen meer dan bij mannen. Internist Van Ouwerkerk: “Het heeft vaak te maken met de hormonen. Die zorgen ervoor dat de afbraak van bot wordt geremd. Als het lichaam minder hormonen aanmaakt, zoals bij vrouwen na de overgang, is er vaak sprake van botontkalking. De beenderen worden dan brozer. Overigens kan botontkalking ook een erfelijke oorzaak hebben. Een ongezonde levenswijze kan eveneens van invloed zijn”.

Altijd een botmeting Het Albert Schweitzer ziekenhuis heeft een osteoporose-team dat werkt volgens een vast protocol. “Als iemand iets breekt omdat hij of zij een paar treden van de trap valt, is dat niet zo vreemd”, legt Van Ouwerkerk uit. “Maar als een ogenschijnlijk onschuldige struikelpartij een heupfractuur tot gevolg heeft, doen we een botmeting. Bij vrouwen boven de


Leidt een kleine struikeling tot grote gevolgen zoals een gebroken heup of pols? Dan is de oorzaak vaak een gebrek aan kalk in de botten. Voor deze botontkalking (osteoporose) zijn tegenwoordig goede medicijnen. “Na een half jaar medicijngebruik is de kans dat iemand weer iets breekt als gevolg van botontkalking met vijftig procent gedaald”. Internist Van Ouwerkerk vertelt over de aanpak van osteoporose in het Albert Schweitzer ziekenhuis. vijftig en bij mannen boven de zeventig doen we dat altijd. Op de locatie Amstelwijck en in Zwijndrecht hebben we apparatuur, waarmee we snel kunnen zien of er sprake is van een tekort aan kalk. We meten de botdichtheid van de heup en ruggewer-

vels met röntgenstralen. De patiënt voelt er niets van en kan de kleding aanhouden.”

Adequate medicijnen Na constatering van een kalkgebrek werd in het verleden vaak een hormoon-

Internist Van Ouwerkerk: “We meten de botdichtheid van de heup en ruggewervels met röntgenstralen”.

Botmeting In het Albert Schweitzer ziekenhuis zijn het laatste jaar 800 breuken van heup en pols behandeld. Bij 400 patiënten werd een botmeting zinvol geacht. Bij 160 van die metingen werd een gebrek aan kalk vastgesteld, waarna medicijnen werden voorgeschreven.

behandeling voorgesteld. “Maar daar bestond veel weerstand tegen. Patiënten stopten vaak vroegtijdig met de medicijnen. Gelukkig zijn er andere medicijnen ontwikkeld die uitstekend werken en die bovendien weinig bijwerkingen hebben”, aldus Van Ouwerkerk.

Gezonde levenswijze tegen botontkalking + Genoeg bewegen. + Genoeg zuivelproducten gebruiken. + Niet roken.

Uitgebluste liefde ?

SnowWorld Zoetermeer

Uw voordeel (op vertoon van deze kortingsbon): € 5,- korting per persoon op de pistetoegang van SnowWorld Zoetermeer voor maximaal 4 personen per kortingsbon.

Remedie kortingsbon

✁

W IN T E R AANB IE DIN G W I N T ER A A N B I ED I N GW I N TE RA AN B IE

✁

Bedrijven en activiteitencentra bieden de lezers van Remedie leuke winterkortingen aan. Knip de bonnen uit en profiteer hiervan.

Thermen Holiday Schiedam “Ik heb wel vaker van die rare invallen”

De heer W.J. Willemstein (78) uit Ridderkerk werd winnaar van de puzzelprijsvraag uit de vorige Remedie met de zinsnede: “Om de liefde van mijn vrouw van 77 jaar wat te blussen heb ik een blusdeken nodig.” Hij kreeg van eindredacteur Béa Straver namens het ziekenhuis een blusdeken van de ANWB uitgereikt: “Uw originele inzending is ons niet ontgaan. Bijna iedereen wist het goede antwoord, maar u heeft wat extra’s toegevoegd. Met deze prijs willen wij u in vuur en vlam zetten.”

Remedie kortingsbon

✁

A

an liefde was in ieder geval geen gebrek bij de familie Willemstein. Het echtpaar kreeg zeven dochters en vijf zonen en heeft inmiddels achtentwintig kleinkinderen en zes (binnenkort acht) achterkleinkinderen. “Weet je, ik heb al een blusdeken”, bekent de heer Willemstein, terwijl hij snel een hap van zijn roomsoes neemt. “Deze nieuwe heb ik aan een van de kinderen beloofd, maar ik weet echt niet meer aan wie.” Hij is een trouwe lezer van Remedie: “Ik vind het interessant om te lezen, maar het verschil tussen de tv-dokters, die voortdurend om je bed staan en de artsen in de dagelijkse praktijk is groot.

Uw voordeel (op vertoon van deze kortingsbon): € 5,- korting per persoon op de sauna-entree en/of massage naar keuze voor maximaal 4 personen per kortingsbon.

De laatste keer las ik de prijsvraag en hoewel ik nooit mee doe, besloot ik nu de slagzin in te sturen. Ik heb wel vaker van die rare invallen”. Al die tijd verzweeg de heer Willemstein voor zijn vrouw wat hij over haar geschreven had. Ze moet er hartelijk om lachen en het ziet er niet naar uit, dat de liefde op welke wijze dan ook geblust kan worden.


Dordrechts Museum

Uw voordeel (op vertoon van deze kortingsbon): € 1,00 korting op de toegangsprijs. Voor maximaal 2 personen per kortingsbon.

Remedie kortingsbon

Remedie kortingsbonnen SnowWorld Zoetermeer (Geldig t/m 30 april 2007)

Een wintersportbeleving Dit jaar bestaat SnowWorld Landgraaf vijf jaar en SnowWorld Zoetermeer tien jaar en dat wordt gevierd met spectaculaire acties, leuke evenementen, bruisende après-ski party’s, culinaire hoogstandjes, spetterende optredens, speciale arrangementen, kortom een hoop gezelligheid. Dat zijn de ingrediënten voor dit jubileumjaar! Jong of oud, beginnend of gevorderd, SnowWorld biedt u 365 dagen per jaar een complete wintersportbeleving! Kijk voor de activiteiten, openingstijden en andere informatie op www.snowworld.com of bel 0900-SNOWWORLD (0900-766996753, € 0,22 per gesprek).Deze korting is niet geldig in combinatie met andere acties en/of aanbiedingen. € 5,- korting per persoon op de pistetoegang van SnowWorld Zoetermeer Maximaal 4 personen per kortingsbon

✁

Thermen Holiday Schiedam (geldig t/m 30 juni 2007)

Out of this world... Wie lichaam en geest graag een dagje vakantie gunt, is bij Thermen Holiday op de juiste plaats. Bezoekers betreden letterlijk een oase van rust en ontspanning. Kijk naar een filmpje in de bioscoopsauna, droom weg in de aquariumsauna, treed binnen in de betoverende hamamruimte, kom geheel tot rust in de kruidentempel en geniet van een hapje en drankje in de ‘jungle-tuin’. Voor openingstijden, informatie en reserveringen: (010) 449 32 50, www.thermenholiday.nl. De korting is niet geldig in combinatie met andere acties en/of het avondtarief en tijdens feestdagen. Indien u gebruik wenst te maken van een massage is reserveren vereist. Actiecode: sauna 2006701, massage 2006701. € 5,- korting op de sauna-entree en/of massage naar keuze. Maximaal 4 personen per kortingsbon

Kort Nieuws

Jacobuskapel locatie Zwijndrecht etappeplaats in pelgrimsroute Vanaf de negende eeuw kwam het gerucht op gang dat in Noord-Spanje het graf van apostel Jacobus was ontdekt. Jacobus zou zieken genezen werd erbij verteld en het duurde niet lang voordat pelgrims het graf bezochten. Niemand heeft destijds kunnen vermoeden dat de pelgrimage naar Santiago-de-Compostela (Sint Jacob van het Sterrenveld) in Europa zo populair zou worden. De pelgrimsroute liep door Frankrijk waar opvanghuizen werden ingericht om pelgrims onderdak te bieden. De trajecten die men volgde voerden langs kloosters en kerken. Om aan te tonen dat je als pelgrim een plaats had bezocht kreeg je een stempel in een pas.

Laatbloeier De Jacobuskapel op locatie Zwijndrecht is een laatbloeier op de pelgrimsroute. Sinds de bouw van het ziekenhuis in 1989 is de kapel onder de aandacht gekomen van mensen die nog steeds de behoefte hebben naar Santiago te reizen. Op 15 september is een Jacobusstempel in gebruik genomen en is het ziekenhuis als refugio (onderdak) toege-

treden tot de lange ketting met etappeplaatsen. Gelijktijdig is het schilderij ‘Jacobuspoort’ van de Zwijndrechtse kunstenares Ada Boshuizen onthuld. Het kreeg een ereplaats in de voorruimte van de kapel.

✁ Dordrechts Museum (Geldig t/m 28 mei 2007)

DE SINT ELISABETHSVLOED - De eeuwige strijd tegen het water De grote overstroming bij Dordrecht in 1421, bekend als de Sint Elisabethsvloed, is een van de belangrijkste gebeurtenissen in de voortdurende strijd van ons land tegen het water. In samenwerking met het Stadsarchief Dordrecht, Monumentenzorg en Archeologie, Waterschap Hollandse Delta en Urban Flood Management organiseert het Dordrechts Museum een unieke tentoonstelling over mythe en werkelijkheid van de ramp in 1421 en overstromingsgevaar nu en in de toekomst. Dordrechts Museum Museumstraat 40, 3311 XP Dordrecht, telefoon (078) 648 21 48 Open: dinsdag t/m zondag van 11.00-17.00 uur. Meer informatie op www.dordrechtsmuseum.nl € 1,00 korting op de toegangsprijs. Maximaal 2 personen per kortingsbon

Nieuwe naam van RPCP: Zorgbelang De Regionale Patiënten- en Consumentenplatforms (RPCP’s) heten voortaan Zorgbelang. Deze nieuwe naam dekt de lading van de activiteiten van deze patiëntenorganisaties beter. Dat is namelijk het behartigen van de belangen van alle patiënten en consumenten als het om zorg en welzijn gaat. Het RPCP Midden Holland Zuid-Holland Zuid heet nu Zorgbelang ZHZM (Zuid-Holland Zuid Midden). Het nieuwe internetadres is: www.zorgbelang-zhzm.nl. Het e-mail adres is ook veranderd: [email protected].

Medisch Actueel

Eindelijk droog thuis komen Regionaal Bekkenbodem Centrum Per 1 januari 2007 opent het Regionaal Bekkenbodem Centrum (RBC) op de locatie Amstelwijck officieel zijn deuren. In het centrum werken urologen, gynaecologen, bekkenfysiotherapeuten en incontinentieverpleegkundigen samen voor een snelle diagnose en een optimale behandeling van bekkenbodemklachten.

Mevrouw De Penning: “Ik kan weer fietsen, wandelen en lachen als ieder ander”.

Meer dan dertig jaar heeft zij getobd en ziekenhuis in- en uitgelopen. Pas sinds 2002 gaat het weer goed met mevrouw De Penning uit Heerjansdam. Het begon allemaal na haar laatste zwangerschap. Nu al weer achtendertig jaar geleden. Ze kreeg bekkenbodemproblemen. Hoe kwam ze ervan af? “In het begin verloor ik af en toe een beetje urine. Maar dat werd al gauw heel veel.” Nog steeds raakt mevrouw

het hielp niets. Daarna ging ik van uroloog, naar gynaecoloog, nogmaals naar een uroloog en een gynaecoloog

‘Ik kon op het laatst helemaal niets meer’ De Penning geëmotioneerd als zij aan die tijd terugdenkt. “Ik kon op het laatst helemaal niets meer. Ik droeg de grootste luiers. En dan nog kwam ik niet droog thuis. Zeventien jaar geleden werd ik voor het eerst aan mijn blaas geopereerd. Maar

en nog wat andere specialisten. Nog meer operaties volgden, maar zonder succes.”

Weer fietsen Het tij begon te keren toen in 2001 een van de specialisten haar doorverwees naar een bekkenfysiotherapeut

in het Albert Schweitzer ziekenhuis. “Hoewel hij mij ook niet kon helpen, stuurde hij mij wel naar de juiste gynaecoloog in het ziekenhuis. Deze bracht een bandje onder mijn plasbuis aan en sindsdien verlies ik geen druppel meer. Ik kwam na de operatie voor het eerst na vierendertig jaar droog thuis”, even wrijft ze achter haar

De bekkenbodem is een sterk en complex geheel van spieren, zenuwen en banden. Deze bevindt zich aan de onderzijde van het bekken en vormt samen met de botten van het bekken de onderkant van de buikholte. Door de bekkenbodem lopen de urinebuis en de anus. Bij vrouwen loopt hier ook de schede. Uit onderzoek blijkt dat vijfenvijftig procent van de vrouwen tussen de vijfenveertig en drieënzeventig jaar ongewenst urine verliest, waarvan vijftien procent er dagelijks last van heeft.

bril. “Ik kan weer fietsen, wandelen en lachen als ieder ander. Ik was in het verleden vaak ten einde raad. Maar hij stond altijd achter me.” Terwijl ze dit zegt, klopt zij haar man, die naast haar zit, zachtjes op zijn hand. “Zonder hem had ik het misschien al lang opgegeven.”

Voor wie is het Regionaal Bekkenbodem Centrum? Vrouwen kunnen in het centrum terecht voor klachten aan het bekkenbodem. Als u onderstaande klachten heeft, kunt u via de huisarts een verwijzing vragen: • slecht op kunnen houden van uw plas of ontlasting; • vaak het gevoel dat u veel moet plassen; • urineverlies en een drukkend gevoel in uw onderbuik of vagina; Voor meer informatie kunt u terecht bij het secretariaat van het Regionaal Bekkenbodem Centrum (locatie Amstelwijck) op ma-diwo-vrij tussen 9.00-12.00 uur ‘s ochtends via telefoonnummer (078) 654 29 53.



Werk in Uitvoering

Dordwijk

!

LET OP! Route naar locatie Dordwijk is gewijzigd ADVIES! Ga een kwartier eerder van huis weg

Door wegwerkzaamheden rondom locatie Dordwijk is de bereikbaarheid en parkeergelegenheid gewijzigd. Houdt rekening met een langere reistijd. De juiste route naar het ziekenhuis staat ter plekke aangegeven.

Tijdelijke wegen in geel aangegeven. Tijdens werkzaamheden blijft het ziekenhuis gewoon bereikbaar.

Afzetten bij de hoofdingang Wanneer u slecht ter been bent, kunt u zich laten afzetten voor de hoofdingang van het ziekenhuis. Volg de borden ASZ-Dordwijk. Hier is ook een beperkte parkeergelegenheid, deels gratis, deels betaald.

Gratis parkeren Volop gratis parkeergelegenheid vindt u

op het parkeerterrein aan de Amnesty Internationalweg. Volg de borden ASZDordwijk en neem de eerste afslag op de rotonde, volg de gele borden ‘Parkeren ziekenhuis gratis’.

Actuele informatie www.asz.nl (routewijzer) voor actuele informatie over de bereikbaarheid en parkeergelegenheid

Bij de locatie Dordwijk wordt gewerkt aan het Gezondheidspark Dordrecht. De wegomleidingen zorgen voor nogal wat verkeershinder. We vroegen een aantal bezoekers op welke manier ze hier rekening mee houden.

De heer Teunisse, Dubbeldam: “Ik wist van de wegwerkzaamheden af, omdat ik een folder van de gemeente in de brievenbus heb gekregen. Ik zorg wel, dat ik op tijd ben om een parkeerplaats dichtbij te hebben. Het enige wat bezoekers in de gaten moeten houden is dat ze de juiste afslag op de rotonde nemen”.


Diana Bruis, Dordrecht: “Ik wist dat er aan de weg gewerkt werd omdat ik regelmatig in het ziekenhuis moet zijn. Ik woon dichtbij maar ga toch een kwartier eerder op weg. Die tijd heb je nodig, want de wegen staan behoorlijk vol. Eerlijk gezegd is het vrij ingewikkeld als je met de fiets komt”.


De heer en mevrouw Waaijer, Papendrecht: “We zijn gewend de auto bij de sporthal neer te zetten maar de route ernaar toe is anders geworden. Dat verraste ons. Het heeft ons vijf minuten extra gekost. Het is dan ook belangrijk om eerder van huis te gaan, vooral als je slecht ter been bent”.

Werk in Uitvoering

Bouwen aan Gezondheidspark Dordrecht Samen met de gemeente Dordrecht en Multi Vastgoed werkt het Albert Schweitzer ziekenhuis aan de ontwikkeling van het Gezondheidspark Dordrecht. Het gebied bij locatie Dordwijk wordt omgevormd tot een aantrekkelijk gebied met veel ruimte voor zorgaanbieders en sportvoorzieningen. Ook is er plek voor woningen en winkels. Zie ook www.gezondheidsparkdordrecht.nl.

Wat is er tot nu toe gebeurd? • wegen en voorzieningen zijn verlegd en aangelegd; • de bouw van het districtskantoor van de politie is gestart;

• de bouw van de parkeergarage bij de sporthal is gestart; • oude sportvoorzieningen zijn gesloopt.

Wat gaat er het komende half jaar gebeuren? • wegwerkzaamheden duren voort; • de parkeergarage gaat open; • huidige parkeerterreinen bij het ziekenhuis verdwijnen en worden bouwrijp gemaakt voor de uitbreiding van het ziekenhuis, het zorghotel, het Da Vinci College, de GGD en de radiotherapie van het Erasmus MC; • de bouw van de sportboulevard start.

Blik op de toekomst Huidige Albert Schweitzer ziekenhuis

Poliklinieken en kantoren Albert Schweitzer ziekenhuis

Zorg/Kraam hotel

DaVinci College

Radiotherapie

Spoedeisende hulp

Hoofdingang Ziekenhuis



Werk in Uitvoering

Sliedrecht Bouw kenniscentrum ouderenpsychiatrie Begin 2007 start De Grote Rivieren in Sliedrecht met de bouw van een kenniscentrum voor ouderenpsychiatrie. Dit centrum komt naast het ziekenhuis te staan. Op termijn zal de deeltijdbehandeling en kliniek De Gantel verhuizen van locatie Amstelwijck naar het kenniscentrum in Sliedrecht. Er zijn plannen voor de bouw van een parkeergarage en mogelijk gaan verschillende zorgaanbieders zich vestigen op het terrein van de locatie Sliedrecht.

Amstelwijck Renovatie Amstelwijck klaar Locatie Amstelwijck is als centrum voor onderzoek, poliklinieken dagbehandeling klaar voor de toekomst! De drie operatiekamers zijn volledig vernieuwd, de afdeling Dagbehandeling is uitgebreid en verschillende poliklinieken zijn gerenoveerd. De nieuwe entree heeft inmiddels al vele bezoekers verrast.

Open huis De in 2004 gestarte renovatie is klaar en dat wordt gevierd met een Open huis in januari. U kunt dan zelf zien hoe het vroegere Refaja ziekenhuis is veranderd in het moderne onderzoeken behandelcentrum, locatie Amstelwijck.

Zwijndrecht Nieuw polikliniekgebouw klaar De bouw van het nieuwe polikliniekgebouw van de locatie Zwijndrecht is eind oktober afgerond. Aan de rechterzijde is het ziekenhuis uitgebreid met ruim drieduizend vierkante meter nieuwe polikliniekruimte. In november zijn de poliklinieken Chirurgie, Orthopedie, Cardiologie, Interne geneeskunde, KNO en Dermatologie naar deze nieuwbouw verhuisd.

zomer 2007 geheel vernieuwd. Dat is hard nodig, want het aantal patiënten neemt de komende jaren op locatie Zwijndrecht alleen maar toe. Het Albert Schweitzer ziekenhuis wil een goede service blijven bieden aan deze groeiende stroom patiënten en hen ook in de toekomst goed van dienst kunnen zijn.

Vernieuwing bestaande poliklinieken Nu de nieuwbouw klaar is, gaat de verbouwing van het bestaande gebouw van start. Naar verwachting zijn de poliklinieken in dit gebouw rond de



Kort Nieuws

SPOEDEISENDE HULP IN ZWIJNDRECHT Op de Spoedeisende hulp van locatie Zwijndrecht zijn sinds kort speciaal opgeleide spoedeisende hulp artsen

aanwezig. Samen met de verpleegkundigen vormen zij een deskundig team dat zorgt voor een hoge kwaliteit van spoed-

eisende zorg. Sinds september versterkt dr D. Hugelmeyer dit team. Deze Amerikaanse arts is gespecialiseerd in spoedeisende geneeskunde. Hij zal in het Albert Schweitzer ziekenhuis een opleiding opzetten voor toekomstige spoedeisende hulp artsen. Ook op de Spoedeisende hulp van de locatie Dordwijk komen in de toekomst deze speciaal opgeleide artsen. Daarmee wil het ziekenhuis een zo hoog mogelijke kwaliteit van spoedeisende zorg garanderen. dr D. Hugelmeyer

Ziekenhuis krijgt prijs van chemieconcern Dupont Veiligheid en gastvrijheid staan hoog in het vaandel van het Albert Schweitzer ziekenhuis. Om deze belangrijke aspecten verder uit te bouwen werden het afgelopen jaar zo’n tweehonderd managers en medisch specialisten getraind door experts van attractiepark De Efteling en wetenschaps- en chemieconcern Dupont. Dupont International in Amerika vond deze samenwerking zo uniek, dat het bedrijf een prijs ter beschikking heeft gesteld, zodat het ziekenhuis het programma ‘klantvriendelijkheid en klantveiligheid’ kan uitbouwen. Jaap Mendel, directeur Dupont Dordrecht heeft de geldprijs eind november per-

soonlijk overhandigd. Jaap Mendel is een man, die in alle opzichten let op veiligheid: “Omdat het Albert Schweitzer ziekenhuis de

Jaap Mendel, directeur Dupont Dordrecht.

patiëntveiligheid zo serieus neemt en de managers en artsen open staan voor verbeteringen, vinden wij dat

het ziekenhuis deze prijs verdient. De prijs komt voort uit het Community Dupont Fund, dat projecten ondersteunt met een sociale of economische betekenis. De gemeenschap heeft belang bij een goedwerkend ziekenhuis en Dupont streeft ernaar om goede initiatieven, die de gemeenschap dienen, te ondersteunen. In dit geval heeft het ziekenhuis de samenwerking met ons bedrijf gezocht omdat Dupont over een enorme kennis van veiligheidssystemen beschikt. Die kennis is overal toepasbaar: thuis, in een bedrijf en dus ook in het ziekenhuis. Ik weet dan ook zeker, dat het Albert Schweitzer ziekenhuis de prijs ten volle zal benutten om de veiligheid en gastvrijheid naar een hoger plan te tillen.”


Medisch Actueel

Griep of verkoudheid? Winter: niet alleen het weer, ook onze gezondheid kan kwakkelen. ‘Griepje’, wordt er dan gesnotterd. Toch is niet ieder griepje de ‘echte griep’. Er is namelijk maar één virus dat griep veroorzaakt: het influenzavirus. Het influenzavirus is actief van november tot april, een periode waarin ook andere virussen rondwaren. Moet je met griep nu wel of niet naar de dokter? Op deze pagina vier wetenswaardigheden over de griep.

2

Onschuldig virus of dreigend gevaar?

1

Griep of verkoudheid? Griep overvalt je. Binnen een paar uur voel je je beroerd. Dat is hét kenmerk van griep. Voeg daarbij: hoge koorts (rond 39˚C), bonzende hoofdpijn, koude rillingen, spierpijn, keelpijn en een droge hoest. Verkoudheid lijkt op griep, maar gaat hooguit gepaard met lichte verhoging. Van een verkoudheid voel je je ook niet zo lamlendig als van influenza.


4

Het griepvirus is een meester in vermommen. Ieder jaar verandert het zijn uiterlijk iets, om ons afweersysteem om de tuin te leiden. Al jarenlang is die verandering zo klein, dat het afweersysteem van de meeste volwassenen het influenzavirus herkent. Maar als het griepvirus ineens zó sterk verandert, dat deze ziekmaker door het menselijk afweersysteem niet tijdig wordt herkend, dan is er kans op een wereldwijde griepepidemie.

3

Uitzieken of naar de dokter? Griep moet je uitzieken. Neem zo nodig een paracetamol tegen pijn en koorts. Na een week voelen de meesten zich een stuk beter. Hoewel de moeheid lang blijft. Wordt de koorts erg hoog, dan is het verstandig om de huisarts te raadplegen.


Voorkomen of genezen? Er is maar één manier om te voorkomen dat u griep krijgt: de jaarlijkse griepprik halen. Bij 65-plussers en kinderen en volwassenen met bijvoorbeeld hart- of longziekten kan de griep leiden tot ernstige complicaties. Daarom krijgen zij gratis een griepprik. Wie niet tot de risicogroep behoort, kan op

eigen kosten een griepprik halen bij de huisarts (kosten: consult bij de huisarts en ca. € 25,- voor het vaccin). De griepprik heeft nauwelijks bijwerkingen. Wel moeten mensen die allergisch zijn voor eieren eerst overleggen met hun huisarts. Het griepvaccin wordt namelijk gekweekt in kippeneieren.

Kinderarts Esther de Klijn: “Kinderen zijn vatbaarder voor griep dan volwassenen”. Griep heeft ieder jaar een piek in januari. Tijdens zo’n piek worden er veel meer kinderen ziek dan volwassenen. “Kinderen zijn over het algemeen vatbaar voor virussen”, aldus Esther de Klijn, kinderarts in het Albert Schweitzer ziekenhuis. “Dat komt doordat ze nog niet zo vaak met virussen in contact zijn geweest. Je afweersysteem herkent een virus pas als je er ziek van bent geweest. Daardoor zijn er ook kinderziekten. Die krijg je als je klein bent en de rest van je leven ben je er immuun voor.” Als een kind griep krijgt schrikken ouders vaak van de heftigheid. Kinderen hebben snel hoge koorts (40°C+) en klagen over pijnen. Wanneer men niet zeker weet wat het is, is het verstandig de huisarts te raadplegen. Bij een griep wordt in eerste instantie bedrust, veel vochtinname en eventueel wat pijnstillers (paracetamol) geadviseerd.

Servicepagina

Waar vindt u het Albert Schweitzer ziekenhuis?

Centraal telefoonnummer ziekenhuis (078) 654 11 11

Locatie Dordwijk

Albert Schweitzerplaats 25, Dordrecht. Ziekenhuis voor hoogwaardige medische zorg en 24 uur Spoedeisende hulp.

Locatie Zwijndrecht

De vier locaties van het Albert Schweitzer ziekenhuis zijn via één telefoonnummer te bereiken. U kunt kiezen voor drie opties: Optie 1: voor het maken van een afspraak voor een röntgenfoto, in opdracht van de huisarts. Optie 2: voor het maken of wijzigen van een afspraak bij een specialist. Optie 3: voor overige vragen.

Postadres

Langeweg 336, Zwijndrecht. Ziekenhuis voor Basis+zorg. en 24 uur Spoedeisende hulp.

Locatie Amstelwijck

neurologie en orthopedie). Daar zijn de bezoektijden dagelijks van 15.00-16.00 uur en van 18.30-20.00 uur. Afwijkende bezoektijden: Afwijkende bezoektijden gelden ook voor de afdelingen Psychiatrie, Geriatrie, Hartbewaking (CCU), Intensive Care (IC), Medium Care, Kinderafdeling, Kraamafdeling, Neonatologie en Neurologie. Over de afwijkende bezoektijden kunt u informatie krijgen via de verpleegkundigen van de afdeling.

Post sturen naar een patiënt?

Albert Schweitzer ziekenhuis, Postbus 444, 3300 AK Dordrecht Telefoon: (078) 654 11 11. Website: www.asz.nl.

Albert Schweitzer ziekenhuis in Medisch Centrum Strijen

Wilt u een kaart of brief sturen naar een patiënt dan adresseer je deze als volgt: Albert Schweitzer ziekenhuis (+naam locatie) Naam van de patiënt Naam van de afdeling kamernummer (indien bekend) Postbus 444, 3300 AK Dordrecht

Patiëntenvoorlichting Zoekt u aanvullende informatie over een ziekte? Hebt u een vraag over hoe het in het ziekenhuis gaat? Of wilt u het adres van een patiëntenvereniging of instelling in de regio? Neem dan contact op met het Bureau Patiëntenvoorlichting, telefoon (078) 652 36 64 Meer informatie via www.asz.nl, of e-mail naar [email protected].

Kerkdiensten • Eucharistieviering Jacobus Kapel Zwijndrecht: vrijdagochtend 11.00 uur. • Oecumenische viering Jacobus Kapel Zwijndrecht: zondagochtend 10.30 uur. • Ziekenhuiskerkdienst personeelsrestaurant Dordwijk: zondagochtend 10.00 uur. • Ziekenhuiskerkdienst Refaja Kapel Amstelwijck: zondagochtend 10.30 uur.

Via de website www.asz.nl kun je een e-card sturen naar een patiënt. Van der Steenhovenplein 1, Dordrecht. Onderzoeks- en Dagbehandelingscentrum (géén Spoedeisende hulp)

Locatie Sliedrecht

Spreekuren Gynaecologie, Verloskunde echoscopie, Interne geneeskunde en Neurologie. Molenstraat 15-23, Strijen.

Wanneer zijn de bezoektijden?

Wilhelminastraat 75, Sliedrecht. Onderzoeks- en Dagbehandelingscentrum (EHBO tijdens kantooruren).

Algemene verpleegafdelingen: Dagelijks van 12.15-13.30 uur en van 18.30-20.00 uur, met uitzondering van verpleegafdeling D op locatie Zwijndrecht (cardiologie,

www.asz.nl • Hoe laat kun je bij een patiënt op bezoek komen? • Hoe kun je een e-card versturen naar een patiënt? • Hoe kun je met het openbaar vervoer naar het ziekenhuis komen? • Hoe gaat bevallen in het ziekenhuis? • Waar vind je de Spoedeisende hulp? • Hoe lang moet je wachten voor een eerste afspraak of een operatie? • Welke vacatures zijn er in het ziekenhuis? Antwoord op deze vragen en nog veel meer vind je op de website www.asz.nl van het Albert Schweitzer ziekenhuis. Neem ook eens een virtueel kijkje op de Kinderafdeling. Albert en Hélène leiden je rond.



✵ ❅Puzzel ❄

g a a r v s j pri

❅

Streep de woorden uit de woordenlijst weg in de puzzel. De woorden kunnen horizontaal, verticaal, diagonaal, achterstevoren of ondersteboven in de puzzel staan. Als alle woorden zijn weggestreept, blijven er 30 letters over (de ij telt voor 2 letters). Deze letters vormen een slagzin van 7 woorden.

✵

Stuur de slagzin op via de e-mail: [email protected]. Duidelijk uw naam en adres vermelden. Of schrijf de slagzin op een gefrankeerde briefkaart en stuur deze vóór 10 januari 2007 naar: Albert Schweitzer ziekenhuis, Afdeling Communicatie & Voorlichting Postbus 444, 3300 AK Dordrecht Vergeet niet een postzegel te plakken en vermeld duidelijk uw naam en adres.

❄

❄

winterprijs ie o o m n e e N WI

n worden te inzendinge Onder de juis rtien de verloot voor drie prijzen winnaars. winstelt voor drie 1. Spor tCit y orsp is nd grat naars een maa ter s tta or ooie sp ten en een m n va e rd ter waa beschikking, lligste club ze ge de tCity is € 79,95. Spor en omstren in Dordrecht om fit te worde Spor tCity meer info over ken! K ijk voor city.nl. op w w w.sport stelt voor vijf 2. SnowWorld vrijkaarten winnaars tien g voor één ter beschikkin n inclusief of snowboarde uur vrij skiën n ter waarde va materiaalhuur w world.com no .s w w w : in fo € 27,50. Meer RLD 00 -SNOW WO of telefoon 09 r gesprek). 753 € 0,22 pe jf (090 0-766996 m stelt voor vi echts Museu g in kk 3. Het Dordr hi sc kaar tjes ter be winnaars twee r persoon). pe 50 7, € ijs eepr (normale entr twee van de ijgen de eerste Bovendien kr htig boek over ieder een prac vijf winnaars (ter waarde n het museum de collectie va formatie r stuk) Meer in van € 25,0 0 pe .nl of via echtsmuseum op w w w.dordr 148 er (078) 6482 telefoonnumm

❄

❅

S P C N K H W I D A N R E U D U U K O E K E R R E P V S

O I Z I R C A R L S T E I F

R S O V R P H O I J E T D P

T G N O O U P T B F N N E O

B L E S S U R E T W L I M L

B E W E G I N G I I O W I I

E I T N E V E R P R J N E K

B E H A N D E L I N G D S L

G N I M R E H C S E B E E I

OPLOSSING

BEHANDELING BLESSURE EPIDEMIE KINDERZIEKTE SNOWBOARD

WACHTTIJDEN ZIEKENHUIS BESCHERMING BOTONTKALKING FIETS

POLIKLINIEK SPREEKUUR WERVELKOLOM BEWEGING CHIRURG

G N I K L A K T N O T O B N

❄

K I N D E R Z I E K T E E I

M O L O K L E V R E W D N E

E E D S I U H N E K E I Z K

✵

GRIEPPRIK PREVENTIE VERKOUDEN WINTER

❄

De winnaars van de puzzelprijsvraag uit de Remedie van juni 2006 zijn: Museum de Koperen Knop: mw. Bak-Zeedijk uit H.I. Ambacht, mw. De Koning uit ‘s-Gravendeel, mw. H. Kappen-Alberda uit Alblasserdam, mw. Worst uit Alblasserdam, dhr. Croes uit Hoornaar ANWB Blusdeken: dhr. Willemstein uit Ridderkerk, dhr. Vonk uit Barendrecht, mw. Martens-Kok uit Ridderkerk, mw. Hofma uit Giessenburg Splesj: mw. Schuurmans uit Heerjansdam, mw. Bos uit H.I. Ambacht, dhr. Van der Waal uit Strijen, mw. J. Nederveen uit Giessenburg, mw. L. Knoppers uit Dordrecht


❅

voorkomen is beter dan genezen

Recommend Documents