Atlas 1 Opzoeken van plaatsnamen Voorbeeld: Waar ligt Brussel? Zoek de naam op in het alfabetisch plaatsnamenregister (vooraan of achteraan in je atlas). Achter de naam vind je: 2
1
2
3
ofwel 2C2 A
B
C
Dit betekent: 2: ik zoek op kaartbladzijde 2 in de atlas ik zoek vierkant of rechthoek C2 op, de gezochte plaats ligt in dit vak.
Atlas
5
OFWEL 96 10n 100w
96 12
102
101
100
99
11
10
9
ik zoek op kaartbladzijde 96 in de atlas en ik kijk naar Dit betekent: 96: het kaartgedeelte gevormd door 10n: is 10° noorderbreedte (breedtelijn) 100w: is 100° westerlengte (lengtelijn) 180° 90°
O°
WL NB
180° 90°
OL NB
0°
0°
ZB WL
90° 180°
ZB OL
O°
90° 180°
Breedtelijnen zijn lijnen evenwijdig met de evenaar: - boven de evenaar = noorderbreedte (NB of n) - onder de evenaar = zuiderbreedte (ZB of z) Lengtelijnen zijn lijnen evenwijdig met de nulmeridiaan: - links van de nulmeridiaan = westerlengte (WL of w) - rechts van de nulmeridiaan = oosterlengte (OL of o)
6
Atlas
2 België: de provincies en de gemeenschappen
Antwerpen Brugge
Oost-Vlaanderen
West-Vlaanderen
Antwerpen Limburg
Gent Vlaams Brabant BRUSSEL Leuven
Hasselt
Henegouwen
Luik
Namen
Bergen
Eupen
Luik
Waver Waals Brabant
Namen
Sankt Vith
Vlaamse Gemeenschap Nederlands taalgebied Luxemburg
Franse Gemeenschap Frans taalgebied Tweetalig taalgebied
Aarlen
Duitstalige Gemeenschap Duits taalgebied
3 België: de gewesten Antwerpen Brugge Gent Hasselt BRUSSEL Luik
Bergen
Eupen
Namen
Sankt Vith
Vlaams Gewest Brussels Hoofdstedelijk Gewest Waals Gewest Aarlen
Atlas
7
4 BelgIË: een federale staat Federale Staat
Gemeenschappen en Gewesten
WETGEVENDE MACHT
Kamer
Senaat
Wetten
150 leden 91 Vlamingen 59 Franstaligen
71 leden 40 rechtstreeks verkozen senatoren 21 gemeenschapssenatoren 10 gecoöpteerde senatoren
UITVOERENDE MACHT
Federale Regering
Eerste Minister + 14 ministers en staatssecretarissen
Besluiten
Vlaamse Franse Raad v/d WETGEVENDE raad Gemeenschaps- DuitsMACHT raad talige Gemeenschap
124 leden
94 leden
75 leden Brusselse Hoofdstedelijke Raad
Vlaamse Regering
Franse Gemeenschapsregering
9 leden
4 leden
25 leden
Decreten
75 leden Waalse Raad
Regering van de Duitstalige Gemeenschap 3 leden
Brusselse Regering
Waalse Gewestregering
5 leden
7 leden
UITVOERENDE MACHT
Besluiten
Het bestuur van de gewesten en de gemeenschappen 3 GEMEENSCHAPPEN
VLAAMSE GEMEENSCHAP
FRANSTALIGE GEMEENSCHAP
DUITSTALIGE GEMEENSCHAP
BESTUURD DOOR VLAAMSE RAAD
VLAAMS GEWEST
RAAD VAN DE FRANSTALIGE GEMEENSCHAP
RAAD VAN DE DUITSTALIGE GEMEENSCHAP
WAALSE GEWESTRAAD WAALS GEWEST 3 GEWESTEN
8
Atlas
BRUSSELSE GEWESTRAAD BRUSSELS GEWEST
ch
At la is nt
ZUID-AMERIKA
MIDDEN-AMERIKA
NOORDAMERIKA
ANTARCTICA
AFRIKA
EUROPA
Indische Oceaan
AZIË
OCEANIË
Gr stilleote of Ocea an
5 Wereldkaart
aa
e e Oc n
of n te ceaa o Gr e O ill St
Atlas
9
gal
Atlas
Spanje
Ierland 9
8
7
Finland
Malta
Griekenland
Cyprus
Turkije
Rusland 10 Nl. Polen B. Duitsland L. Tsjechië 11 Slowakije Frankrijk Oostenrijk 12 Zwitserland Hongarije 1 Roemenië 2 3 4 Italië Bulgarije 5 6
Verenigd Denemarken Koninkrijk
Zweden
Noorwegen
Noordzee
Middellandse zee
Por tu
10
Atlantische Oceaan
1 Slovenië 2 Kroatië 3 Bosnië Hercegovina 4 Joegoslavië 5 Macedonië 6 Albanië
18 17
16
13
15
7 Estland 8 Letland 9 Litouwen 10 Wit-Rusland 11 Oekraïne 12 Moldavië 13 Kazachstan 14 Oezbekistan 15 Turkmenistan 16 Azerbaidzjan 17 Armenië 18 Georgië
14
6 Kaart van Europa
gal
tisch Atlan
Por tu
Noord e ze
Spanje
Zweden
Litouwen
Letland
Estland
Finland
Atlas
Middellandse zee Malta
Italië
Griekenland
Mac.
Bulgarije
Nl. Polen B. Duitsland L. Tsjechë Slowakije Frankrijk Oostenrijk Hongarije Slov. Roemenië Kroatië
Verenigd Ierland Koninkrijk Denemarken
eaan e Oc
kandidaat - lidstaten
Europese Unie
Cyprus
Turkije
Zwarte zee
sp
Ka
ch e
is
e
ze
7 Kaart van de EuropESE UNIE
11
8 Kaart van Afrika
Tunesië
Marokko Algerije
Westelijke Sahara Mauritanië
Niger
Eritrea
9
Nigeria
10
Congo (dem. rep.) 14
Angola Zambia
12
Senegal Gambia Guinee Bissau Guinee Sierra Leone Liberia Ivoorkust Burkina Faso Ghana Togo Benin Equat. Guinea Rwanda Burundi Malawi Swaziland Lesotho
Atlas
ts
Bo
Tanzania 15
Mozambique Zimbabwe na Madagaskar wa
Namibië
17
Zuid-Afrika
16
ë
ali
m So
Kenia
13
Co
Gabon
Ethiopië CentraalAfrikaanse Rep. Oeganda ngo
11
12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Djibouti
Soedan ero
6
7
Tsjaad
en
8
4 5
Egypte
Mali
Kam
1 2 3
Libië
Tsjaad
Libië
Soedan
Egypte
Israël
Libanon ië
Atlas
dan
Ethiopië
a
ze e
Eritre
Ro de
Syrië
Jemen
Katar
Iran
rab. Ver. iAraten Em
isc he ze e
Koeweit Per z
Somalië
Dibouti
Arabië
Saoedi-
Irak
zee he c s i p Kas
Jor
e zee llands Midde
Turkije
ist an
Indische oceaan
Oman
Pa k
Afghanistan
Turkmenistan
9 Kaart van het midden-oosten
13
10 Kaart van noord- en midden-amerika
IJsland Groenland
lle Oceaan
Alaska (V.S.)
Canada
Grote of Sti
Atlantische Oceaan Verenigde Staten
8 Cuba 9 Jamaica 10 Haïti 11 Dominicaanse Republiek 12 Bahama's 12
8
Mexico
9
2 1 1 2 3 4 5 6 7
14
Atlas
3
Guatemala Belize El Salvador Honduras Nicaragua Costa Rica Panama
11
4
10
5 6
7
Zuid-Amerika
11 Kaart van zuid-amerika 8
8 Cuba 9 Jamaica 10 Haïti 11 Dominicaanse Republiek 12 Bahama's 13 Maagdeneilanden 14 Trinidad & Tobago
12 10
9
11 13 14
Guyana
Fran Guyansa
Surinam e
Venezuela Colombia
Atlantische Oceaan
Ecuador
Brazilië
Peru
Bolivia
Pa ra
gu
lle Grote of Sti n a a e Oc
Chili
ay
Atlantische Oceaan Argentinië
Uru
gua
y
Falkland Eilanden
Atlas
15
12 Kaart van azië
Rusland
Kazachstan Mongolië
Iran V.A.E.
5
7 n sta ani h g Af an ist k Pa
ZuidKorea China
Nep al India
Georgië Armenië Azerbaidzjan Turkmenistan Oezbekistan Kirgizië Tadzjiikistan Noord-Korea
Sri-Lanka
Atlas
La Viet os na m Thailand dja bo m Ca Maleisië
ceaan
Indische O
V.A.E.: Verenigde Arabische Emiraten
16
Taiwan
Myanmar
1 2 3 4 5 6 7 8
6
Bangladesh
Oman
Japan
8
Oceaan
4
esië Indon
Fil ipp ijn en
Grote of Stille
3
Bh uta n
1 2
Australië
Nieuw-Guinea
Tasmanië
Papua
nd ela e -Z uw e i N
Nieuw-Caledonië
Solomon Eilanden
13 Kaart van Oceanië
Atlas
17
Bibliotheek Wegwijs in de bibliotheek
Is het een ROMAN? (fiction)
ja neen
Ken je de auteur? Zoek je een boek waarvan je auteur of titel kent?
ja neen
ja neen
Zie de Zoek je informatie Raadpleeg de Ken je de titel? linker- rond een kolom alfabetische onderwerp? auteurs catalogus ja ja neen neen Raadpleeg de Moeilijk Raadpleeg Wil je een alfabetische titel- terug te de SISO- naslagwerk catalogus (*) vinden catalogus raadplegen? (*) Let op: geen lidwoorden Kijk in het bij het begin van rek met de titel. naslagwerken Veel openbare bibliotheken gebruiken tegenwoordig een gelijkaardig opzoeksysteem op computer.
18
Bibliotheek
Breuken * Een breuk is een verhouding tussen twee hoeveelheden.
3 wil zeggen: een geheel verdelen in vier gelijke delen en er drie van nemen. 4
* Een breuk nemen van een getal Regel : vermenigvuldig de teller met dat getal en deel dit product door de noemer bv. : 3 van 60 = 3 x 60 = 180 = 45 4 4 4 * Een breuk schrijven als een decimaal getal Regel : deel de teller door de noemer bv. : 3 = 3 : 4 = 0,75 4 7 = 7 : 4 = 1,75 4 * Breuken vereenvoudigen Betekenis : we vervangen de breuk door een gelijkwaardige breuk, maar met kleinere teller en noemer. Zo wordt de bewerking over zichtelijker en eenvoudiger. Regel : deel teller en noemer door eenzelfde getal (meestal is dit de grootste gemene deler) :36 bv. : 36 = 1 108 3 :36 * Breuken gelijknamig maken (op eenzelfde noemer brengen) Regel : zoek de gemene noemer (= kleinste gemeen veelvoud) en pas daarna de tellers aan (zoveel maal als de noemer vergroot is, zoveel maal wordt ook de teller vergroot) bv. : 2 en 5 worden 14 en 15 3 7 21 21
Breuken
19
* Bewerkingen met breuken 1. Optellen en aftrekken Regel: 1 Altijd de breuken gelijknamig maken 2 Tellers optellen / aftrekken 3 Vereenvoudigen (indien mogelijk) bv. : 2 + 2 = 14 + 6 = 20 3 7 21 21 21 2. Vermenigvuldigen Regel: bv.:
1 Teller x teller en noemer x noemer 2 Vereenvoudigen (indien mogelijk) 2 x 5 = 10 3 9 27
° geheel getal + breuk 3 + 1 = 3 + 1 = 12 + 1 = 13 (**) 4 1 4 4 4 4 ° geheel getal x breuk 3 x 1 = 3 x 1 = 3 (**) 4 1 4 4 (**) : we beschouwen een geheel als een breuk waarvan de noemer 1 is. bv. 4 wordt 4 1 3. Delen Regel: 1 Tweede breuk omkeren en vermenigvuldigen 2 Vereenvoudigen (indien mogelijk) bv. : 3 : 9 = 3 x 16 = 48 = 16 7 16 7 9 63 21 4. Breuk delen door een getal Regel: bv. :
20
maak van het gehele getal een breuk met noemer 1 en pas de vorige regel toe. 3 : 5 = 3 : 5 = 3 x 1 = 3 7 7 1 7 5 35
Breuken
C of K? VUISTREGELS VOOR C OF K
c
We schrijven in woorden: • die beginnen met co-, col-, com-, con-, cor- ; bv.: controle, collega, communicatie, condoom, correct • die beginnen met cata-, cate-, crypto-, loco-, micro-, oct- ; bv.: catastrofe, categoriek, cryptogram, locomotief, microscoop, octopus • die beginnen met acc - (uitgesproken /ak/ of /aks/); bv.: accu, accent • die eindigen met - act, -actie, -actief, -ci, -caat, -caresse, -caris, -catie, -cum, -cus, -ect, -ectie, -ectief, -ica, -icus, -scoop, -uct, -uctie, -uctief . bv.: pact, reactie, hyperactief, politici, delicaat, bibliothecaresse, secretaris, publicatie, basilicum, circus, insect, erectie, effectief, fysica, chemicus, telescoop, product, productie, productief
k
We schrijven in woorden: • met woorddeel elek bv.: elektriciteit, elektricien, elektrisch • voor de letters e, i en ij. bv.: keramiek, kiosk, kijkbuis
Bij twijfel, raadpleeg altijd het Groene Boekje of www.woordenlijst.org.
C of K?
21
Correspondentie
(volgens de BIN-NORMEN)
1 De zakelijke brief • Als je een keurige, zakelijke brief wil schrijven, kan je niet zo maar aan de slag gaan. Je bent namelijk gebonden aan een aantal regels die bepalen hoe zo’n brief er uiteindelijk moet uitzien. Die regels werden in 1991 helemaal herschreven en herzien in 2001. De “oude” norm voor zakelijke brieven dateerde van 1956 en was volkomen achterhaald. Deze norm was ook zo opgesteld dat uiteenlopende briefschikkingen mogelijk bleven. Het Belgisch Instituut voor Normalisatie maakte hier een einde aan door het uigeven van het document “Belgische norm: indelen en typen van documenten”. • Deze norm legt strikte regels op voor handels- en administratieve documenten, waaronder ook de zakelijke brief. Het voordeel hiervan is dat we nu beschikken over precieze en gedetailleerde richtlijnen voor onze zakelijke correspondentie. We weten dus precies waar we ons aan moeten houden.
22
Correspondentie
• Het briefpapier dat je gebruikt, is gewoon wit (ongelijnd) van het formaat A4 (210 mm x 297 mm). Alle andere formaten, papier met ruitjes, papier van mindere kwaliteit of geperforeerde bladen zijn uit den boze. Een nette brief begint met een keurig blad. • Alle elementen van de brief, behalve de datum, de tweede handtekening (indien nodig) en eventueel de vermelding van bijlagen of kopieën beginnen tegen de linkermarge. De marges van deze brief hebben de volgende afmetingen: - linkermarge: 3,3 cm - rechtermarge: 2 cm (minimaal 1 cm) - bovenmarge: 2 cm (minimaal 1,3 cm) - ondermarge: 2 cm (minimaal 0,5 cm) • Hier vind je een overzicht van de elementen van een goede zakelijke brief. Let op, het gaat hier om brieven die je als privé-persoon aan een instelling, firma of dienst schrijft. Voor brieven uit een kantooromgeving gelden uiteraard nog meer bepalingen.
Het briefhoofd Overheidsdiensten of bedrijven laten het briefhoofd op hun briefpapier drukken. Die voorgedrukte gegevens mogen best opvallen en bepalen een beetje het imago van de dienst of de onderneming. Een aantal gegevens o.a. naam, BTW-nummer, nummer van het handelsregister, rekeningnummer en vestigingsplaats moet je wettelijk vermelden. Als privépersoon gebruik je meestal brieven zonder voordruk. Dit is in de zakelijke communicatie eerder ongebruikelijk maar het komt toch nog voor. Denk aan de sollicitatiebrief of aan een brief waarin je aan een instelling of dienst documentatie voor jezelf aanvraagt. In dat geval komt het adres van de afzender links bovenaan, op 2 cm van de bovenrand van het blad. Je schrijft je voornaam, dan je familienaam. Daaronder komt de straat met het nummer en op de volgende regel het postnummer met de plaatsnaam. Die laatste schrijf je in drukletters. Je vult het adres van de afzender aan met het telefoonnummer, mobiel nummer en e-mailadres.
Correspondentie
23
De datum Je schrijft de datum naast de naam van de afzender, tegen de rechtermarge. Voor de datum komt de plaatsnaam, maar tussen beide elementen staat geen komma. Dus: Hasselt 2006-03-29 (eerst het jaar, dan de maand en tenslotte de dag). Tussen de drie elementen van de datum schrijven we een koppelteken, geen spaties. De adressering Deze komt 3 cm (6 witregels) onder het adres van de afzender en je volgt dezelfde opstelling. Voor de eigennaam komt wel een aanspreking (De heer, Mevrouw, Mejuffrouw, Firma...). Alleen de eigennamen en de aanspreking beginnen met een hoofdletter. We gebruiken nooit het woordje “aan”. Het onderwerp Het onderwerp van de brief komt op 1 cm (2 witregels) onder de adressering. Hierin staat zeer kort (maximum 1 regel) wat de inhoud van de brief is. Je mag het vet drukken, maar niet onderstrepen. Het onderwerp begint met een hoofdletter als het een volzin is (en dan volgt er ook een leesteken), in het andere geval is de keuze vrij. De aanspreking Je schrijft de aanspreking voluit op 1 cm (2 witregels) van het onderwerp. Na de aanspreking komt geen komma. Als er een komma staat, mag de brief immers niet met een hoofdletter beginnen. Enkele voorbeelden: • Geachte heer • Geachte mevrouw • Geachte mevrouw Geachte heer • Geachte redactie Het briefgesprek Dit is het belangrijkste deel van de brief. Je begint de tekst op één witregel van de aanspreking en elke alinea begint tegen de linkermarge. Inspringen is niet nodig. Laat tussen de alinea’s wel een regel open.
24
Correspondentie
De slotformule Tussen het briefgesprek en de slotformule komt één witregel. De slotformule begint met een hoofdletter en er volgt geen komma. Net als de aanspreking is deze groet erg belangrijk, hij moet dan ook in de lijn van de brief liggen. “Hoogachtend” is goed, maar klinkt nogal stijf en onpersoonlijk. Enkele andere mogelijkheden zijn: Met vriendelijke groeten Van harte Veel succes De handtekening Onder de groet komt de handtekening waaronder de naam van de ondertekenaar volgt. Zorg wel voor voldoende ruimte tussen de slotformule en de naam: ca. 3 cm of 6 witregels. Eerst komt de voornaam (die we voluit schrijven), dan de naam. Als je een voornaam hebt die zowel voor dames als voor heren wordt gebruikt (bv. Jo, Chris, Geert), kan je Mevrouw, Juffrouw, of De heer vóór de naam toevoegen. Om vergissingen uit te sluiten, mag je ook de achternaam in drukletters schrijven (bv. Joris GEERT). Op de volgende bladzijde vind je een model.
Correspondentie
25
Schikking van een zakelijk brief zonder voorgedrukt briefhoofd
De eerste regel van het adres komt op ongeveer 60 mm van de bovenrand
de
Opmerking 1 witregel = 5 mm
26
Correspondentie
2 De enveloppe Gebruik liefst een witte genormaliseerde enveloppe van goede kwaliteit. Voorzijde De eerste regel van het adres komt op ongeveer 6 cm van de bovenrand van de enveloppe. De linkermarge is ongeveer 3 cm. De naam van de geadresseerde wordt voorafgegaan door: De heer Paul Martens Mevrouw of Mevr. Cindy Leezens Mejuffrouw of Mej. Daisy Peelmans Precies onder de naam schrijf je de straat en het huisnummer. Daaronder komt het postnummer en de plaats van bestemming (in hoofdletters). Keerzijde Hier komt je eigen naam en adres. Ook hier staan naam, straat en postnummer netjes onder elkaar. Schrijf nooit voor je naam De heer, Mevrouw of Mejuffrouw!
6 cm
3,3 cm
De heer Guy Geuzens Informatiecentrum Jobstudent Kloosterstraat 5 3000 LEUVEN
Correspondentie
27
