Voor het oog van de ander Verkoopstylisten laten een woning die te koop staat er fraaier en ruimer uitzien. In een tijd waarin elke huizentransactie al haast een kort bericht verdient in de krant, is er steeds meer vraag naar hun diensten. Op pad met een dame die weet wat kijkers willen zien. Tekst Marion Rhoen In mei staat het appartement van Jeroen Lammen twee jaar te koop. Als hij in die tijd tien kijkers heeft gehad, is het veel, laat staan dat iemand een bod deed. Hij heeft geen idee waarom. Heel erg was het aanvankelijk niet, Lammen had zijn flat van zestig vierkante meter aan de rand van Weesp verlaten om samen te gaan wonen in een IJmuidens huurhuis, en de dubbele vaste lasten waren geen probleem. Maar nu is er een kleine op komst, en wil hij af van zijn oude stek. Met de prijs is hij al eens gezakt, bijna vierduizend euro eraf, hij vraagt nu 134.000 euro voor de starterswoning. Wat te doen? Hij kon natuurlijk weer zakken met de prijs. Maar zijn broer kwam met een ander idee: verkoopstyling. ‘Nu gaat een dame de meubels in zijn huis verschuiven, een kastje opslaan, accessoires neerzetten.’ Alles om de eerste indruk die kijkers van het huis krijgen, vaak al op internet, zo voordelig mogelijk te laten zijn. Had Lammen zijn huis een half jaar eerder in de verkoop gedaan, dan was hij het waarschijnlijk zo kwijt geweest. In de tijd voordat de crisis ook de huizenmarkt stevig in zijn greep kreeg, eind 2008, hoefden huizen nauwelijks een bordje met ‘te koop’ in de tuin te zetten. In de stadscentra brachten gegadigden al een bod uit, haast nog voor ze een appartement hadden betreden, zo veel kapers waren er op de kust.. Kom daar nog eens om tegenwoordig. Het verkoopfestival een kopersmarkt geworden. Aanbod genoeg, woningen stonden vorig jaar gemiddeld 136 dagen te koop, tegen 86 dagen twee jaar eerder. Prijzen stijgen nauwelijks of dalen zelfs, en door dit alles zijn kopers zeer kieskeurig geworden. Zo kieskeurig, dat verkopende partijen veel meer hun best moeten doen om hen te verleiden. Je rommel opruimen en koffie zetten voordat er kijkers komen (de geur suggereert huiselijkheid en dat stemt hen welwillend, is de gedachte) volstaan niet meer. Verkoopstylistes (het merendeel vrouw) pakken het zo verleidelijk mogelijk presenteren van een woning grondig aan. Klussen en verven komen eraan te pas. Verkoopstyling bestaat in Nederland sinds 2006. In de VS en Groot-Brittannië is house staging al een jaar of dertig heel gewoon. Nederland is dan wel klein, maar blijkbaar groot genoeg voor twee organisaties van verkoopstylisten (het Landelijk netwerk van Verkoopstylisten met circa 150 aangesloten leden, en het Centraal Netwerk van Verkoopstylisten, dat er 282 telt). In televisieprogramma’s als TV Makelaar en Uitstel van executie zijn verrichtingen van verkoopstylisten te volgen. Dinsdagochtend 10 uur. Angelique Aalten (30), een frêle vrouw, betreedt de flat van Jeroen Lammen aan de rand van Weesp. Van tevoren heeft de eigenaresse van Raeck Interieuradvies en Stylingbureau de woning ‘een uitdaging’ genoemd, want: ‘een mannenhuis, dat wel een beetje sfeer kan gebruiken’. Lammen zelf vindt zijn inrichting strak, daar houdt hij van. Alles staat nog net zoals toen hij de flat twaalf jaar geleden betrok. Een beetje gedateerd is het intussen wel, denkt hij.
Het huis is keurig schoon en opgeruimd, zegt Aalten goedkeurend. Dat is heel belangrijk, dat moeten bewoners altijd zelf doen voordat een verkoopstylist aan de slag gaat. De kleuren van de inrichting zijn warm: blauwe en terracotta vloerbedekking, deels gele en terracotta muren. Aalten trekt meteen overal de lamellen en luxaflex open om het schemerduister te verdrijven. De woonkamer, zo’n 25 vierkante meter, telt twee banken, twee over elkaar geplaatste salontafels, een buffet, een smal kastje, een wandmeubel annex werkplek en een reusachtige fauteuil, bekleed met zwarte tijgerprint. Eerder heeft Aalten een voorgesprek gehad met Lammen, zijn woning bekeken en bedacht wat ze wil doen. ‘Het liefst had ik ook geschilderd’, zegt ze, terwijl ze haar blik over de muren laat gaan. Helaas kon dat niet met het beschikbare budget, in dit geval circa 600 à 700 euro (Aaltens prijsbepaling is altijd maatwerk, afhankelijk van wat er in een woning moet gebeuren). En Lammen kan het niet doen, hij is geopereerd aan zijn knie. ‘Dus nu ga ik alles zoveel mogelijk neutraliseren’, zegt Aalten. Neutraliseren is het toverwoord in de verkoopstyling. Bewoners drukken vaak een zo groot mogelijk stempel op de inrichting van hun huis, als uitdrukking van hun persoonlijkheid. Maar als hun huis in de verkoop gaat, wordt die manifestatie van hun eigen stukje ik, een handicap. Het schrikt kopers af. Die willen juist weer hún eigen stukje ik projecteren op hun toekomstige stulp, en dan leidt het stempel van de verkopers alleen maar af. Verkoopstylisten verwijderen dus veel persoonlijke spullen. Hele Barbie- en Ajax-kinderkamers worden geneutraliseerd, tot verdriet van de jonge bewoners. Kruisbeelden verdwijnen, net als ingelijste spreuken uit de Koran. Neutraliseren kun je beter aan een verkoopstylist overlaten, aldus Aalten. ‘Bewoners hebben te weinig afstand tot hun spullen om het grondig genoeg te doen.’ Hier in Weesp gaan Lammens fotolijstjes en grote Loony Tunes-posters in de keuken naar zijn berging. Aaltens collega Ralph, die vandaag een handje zal helpen met het verschuiven van meubels, haalt ze van de muur. 10.15 uur. Aalten begint in de slaapkamer met het verwijderen van de gordijnen (blauw, druk motief). ‘Gordijnen zijn heel bepalend voor het licht en de ruimtewerking in een kamer’, zegt ze. ‘Heel vaak zijn ze te druk, net als deze.’ Ze vervangt ze door twee witte exemplaren van Ikea. Wel met een ander ophangsysteem, maar Aalten heeft haar naaidoos bij zich en bevestigt de haakjes met naald en draad aan de lussen van de gordijnen. Niet heel stevig zo, en licht zullen ze evenmin tegenhouden, zo dun als ze zijn. Maar dat geeft niets, legt Aalten uit, net zomin als dat ze zo’n twintig centimeter te lang zijn: ‘Het gaat erom dat het beter oogt. Had de bewoner hier nog geslapen, dan had ik een andere, duurdere oplossing moeten verzinnen.’ Een schilderij gaat van de muur, net als een aboriginal pijlenkoker. De vier kleine boemerangs ernaast zijn vastgeplakt aan het behang. Die moeten dan maar blijven hangen. Ook de grote rieten stoel met dikke kussens blijft: hij is van Lammens oma geweest. Het waterbed is niet te verplaatsen, tot Aaltens spijt: te zwaar. Met het hoofdeind bij het raam had de kamer ruimtelijker gekeken. Nu nog iets nieuws aan de muur. ‘Puur op de kleuren bruin en blauw, die ook in de kamer terugkomen’, heeft Aalten twee koeienkoppen op canvas aangeschaft. Boven het bed? Liever niet, dan moet er geboord. Tegenover het bed hangt nog een schroef, van het geruimde schilderij. Met wat ducktape in de andere hoek blijven de koeien net lang genoeg hangen voor de foto. Meer dan een goede indruk op internet is niet nodig. Volgens Aalten beslist vijfentachtig procent van de huizenzoekers op internet al op basis
van foto’s of ze een huis gaan bekijken. Die eerste indruk moet dus positief zijn, zegt zij. Zo krijg je kijkers binnen. Wat is er toch gebeurd met de gevleugelde makelaarsuitdrukking: ‘u moet er even doorheen kijken’? Schrootjes wegdenken die wanden én plafond van een heel huis bedekken; de bruin betegelde keuken voor je geestesoog vervangen door iets van eigen gading, kunnen kopers dat niet meer? Kim Kanters, oprichter van House of Kiki, denkt dat de kopersmarkt kijkers veeleisend maakt. ‘Mensen zeggen: ik wil een instapwoning. Ze willen er zo min mogelijk aan hoeven doen, ook in hun verbeelding.’ Daarom richten verkoopstylistes ook nieuwe, nog onverkochte woningen in, op verzoek van projectontwikkelaars. En woningen die in de executieverkoop gaan. 11.00 uur. De slaapkamer is op de foto gezet, nu snel naar de woonkamer. Van de orde waar Lammen zo van houdt, is daar niets meer te bespeuren. Zijn persoonlijke spullen liggen in dozen, inclusief een ingelijste haarvlecht (echt haar!) die pontificaal boven de televisie hing. Ralph heeft kasten van het tweedelige wandmeubel leeggehaald, want dat moet in zijn geheel verplaatst naar een andere wand. Aalten legt uit: ‘Zoals het nu staat, kijk je zowel vanuit de keuken als de gang meteen tegen die massieve kast aan. Om de zichtlijnen te verbeteren, moet het naar een andere muur.’ Ruimte, dat is wat kopers willen; hun eigen huis is vaak te klein. Lammen had het al gezegd, hij houdt van kwaliteit; de kasten zijn loodzwaar. Ralph schuift de stereo naar voren: die moet eruit, misschien gaat het dan makkelijker. Een nest snoeren wordt zichtbaar. Allemaal gaan ze los, weer sjorren. Uiteindelijk staat alles waar Aalten het wil hebben. In sneltreinvaart gaan alle spullen (glazen, leesvoer, cd’s, boeken) er weer in. Dan nog het buffet versjouwen. ‘Dit is een atypische styling’, puft Aalten. ‘Normaal doen bewoners dit inpakken en schuiven, na overleg, zo veel mogelijk zelf.’ Maar ja, Lammen en zijn knie. Als alles op zijn plaats staat, gaat Aalten in de weer met accessoires. Nieuwe overpotten voor de twee palmachtige planten, zet ze maar hier, nee daar staan ze nog beter. Nieuwe kussentjes voor op de twee banken. Het geel verdwijnt onder twee witte spreien, die voor de foto eerst in de slaapkamer het bruine dekbed verhulden en nu op de sofa’s hun eindbestemming vinden. Eentje is niet lang genoeg, maar die hoek gaat niet op de foto. De reuzenfauteuil met tijgerprint gaat in diezelfde dode hoek. Alle verlichting aan, foto’s, klaar. Het is 12.45 uur, tijd voor een snelle krentenbol en een kop oploskoffie. Natuurlijk kan een verkoopstylist geen ijzer met handen breken. ‘Ligt je huis naast een kerncentrale, dan kunnen wij daar niets aan doen’, zegt Kim Kanters, oprichter van House of Kiki. ‘Aan verrotte kozijnen en een te hoge vraagprijs evenmin.’ Of verkoopstyling ook echt de tijd verkort dat een huis te koop staat, is nog niet aangetoond door onafhankelijk onderzoek. Wel door House of Kiki, dat stelt dat zeventig procent van de woningen die langer dan anderhalf jaar te koop staan, binnen drie maanden worden verkocht na een verkoopstyling. Dat was in 2009, vijfhonderd gerestylde woningen werden onderzocht. In de meeste gevallen betrof het leegstaande woningen of woningen met gedateerde meubels. De NVM, de grootste makelaarsvereniging van het land, kan dit effect van verkoopstyling bevestigen noch ontkennen. Maar, zegt een woordvoerster: ‘Woningverkoop is een beauty contest. Verkoopstyling kan een pluspunt zijn.’ Volgens haar is het ‘erbij gaan horen’, al weet ze ook dat makelaars nog lang niet allemaal om zijn en het vooralsnog vaak ‘in een later stadium’ inzetten (als een woning al tot winkeldochter is
gedegradeerd). Het is sowieso een lastig vak, verkoopstyling. Verkopers zijn het liefst bezig met hun nieuwe onderkomen. In hun hoofd hebben ze al afscheid genomen van hun huis, het voelt tegennatuurlijk om er dan nog in te investeren. Gemiddeld geven mensen rond de 1500 euro uit, onderzocht House of Kiki twee jaar geleden. ‘Uitschieters naar 12.000 euro zijn er ook’, aldus Kanters van House of Kiki, ‘klussen inbegrepen. Maar gek genoeg zakken mensen vaak liever 20.000 euro in prijs, soms zelfs twee keer, in plaats van een paar duizend euro in hun oude huis te steken.’ Niet zelden verbannen stylisten karrevrachten meubels en spullen naar de opslag, die via hen met korting te huur is. Bruine keukens laten ze overspuiten, zeker als in de buurt nog andere huizen te koop staan met moderne keukens. Over schrootjes zijn stylistes ook onverbiddelijk: eruit. Zo kan een verkoper nog flink wat werk hebben aan zijn huis. Lammen komt er nog genadig van af. De meubels die Aalten weg wil hebben uit zijn huis passen net in zijn eigen berging, de dozen spullen gaan naar familie. Terug naar Weesp. Nu de woonkamer, de grootste klus, is geklaard, resten de piepkleine badkamer en de keuken. In de eerste ruimte verdwijnen toiletartikelen van het plankje boven de wasbak in de wasmand, net als de dozen waspoeder. ‘Natte handdoeken en washandjes zijn een no no’, zegt Aalten onverbiddelijk. Ze heeft Lammen aangeraden zijn wasmachine en droger zo snel mogelijk via Marktplaats te verkopen, dan oogt deze ruimte ook weer groter. Voor de foto wordt een plantje uit de woonkamer te hulp geroepen. In de keuken krijgt de tafel twee witte stoeltjes (‘zit niet heel makkelijk maar oogt veel lichter’), en daar zijn de plantjes ook weer. Om tien over één is de flat van Lammen gestyled. ‘Dat was ’m!’ lacht Aalten. En wat vindt Jeroen Lammen na een inspectie? Hetzelfde als negen van de tien bewoners na een verkoopstyling: ‘Het is mijn huis niet meer.’ Maar het lijkt nu groter, beaamt hij. Hij probeert het mantra van de stylistes te accepteren: zie de flat niet meer als je thuis, maar als een huis dat je verkoopt. Hij laat bij nader inzien toch wat wandjes schilderen, zijn vader zal het doen. Dan het huis tijdelijk uit de verkoop, verse foto’s erop en een wat lagere prijs: ‘Ik ga ervan uit dat dit succes heeft!’ Als de huizenmarkt ooit weer aantrekt, kan de wereld er voor verkoopstylisten weer heel anders uitzien. Wie zal dan nog al die moeite doen om zijn huis appetijtelijk voor de dag te laten komen? Genoeg mensen, verwacht Kim Kanters van House of Kiki: verkoopstyling gaat ook hier gemeengoed worden. Net als de mondhygiëniste. ‘Dat was eerst ook een nieuw beroep, en kijk nu eens. Volkomen ingeburgerd.’ Zelf aan de slag U bent gewaarschuwd: verkoopstylen is een vak apart. Bewoners hebben vaak niet genoeg afstand tot hun nest om het goed te doen. Voor wie het toch wil proberen, hier wat tips. • Voor wie er vroeg bij wil zijn: klus, als u een nieuw huis betrekt, door tot het gaatje. Dus: écht die plinten monteren, lampen aan álle aansluitpunten, of anders een sluitplaatje op dat punt, óók dat laatste vensterbankje een lik verf geven. Dan heeft u er zelf langer lol van dan de tijd dat uw huis te koop staat. • Ledig de overvolle kapstok in de hal. Dat komt beter binnen. • Bloempotten naast de voordeur? Leuk, maar niet als er dood spul in staat. Vervang dat
door fris groen. • Doe een beetje waspoeder in de stofzuigerzak en stofzuig vlak voor een bezichtiging. Geeft een frisse geur in huis. • Maak ruimte! Breng overtollig huisraad en speelgoed naar de kringloop, geef het aan de buren of, als u er écht geen afstand van kunt doen, sla het op. Anderhalve kuub kost ongeveer 20 euro bij de goedkoopste aanbieder. Let op: in de Randstad kan opslag dubbel zo duur zijn als elders. • Rommelkamers, of juist lege, zijn uit den boze. Ruim op en zet er een bureau neer, of een bed (van de buren, de kringloop of de verhuur) met (natuurlijk) een witte sprei. Meubels, mits juist gedoseerd, helpen bewoners verhoudingen inschatten en zich voor te stellen hoe het zou zijn als zij er zouden wonen. • Tot slot: neutraliseer. Cijfer uzelf weg. Verwijder manshoge trouwportretten, rouwbrieven, collecties kindertekeningen. Niet huilen, in uw volgende huis mag alles weer geshowd. Deze publicatie komt uit Safe Magazine, een uitgave van Robeco
