Voor het eerst naar school EEN BROCHURE VOOR OUDERS VAN KLEUTERS MET MUCO
Een uitgave van de Belgische Mucovereniging 2015
Inhoudstafel Waarom is de kleuterschool belangrijk? Kan mijn kleuter gewoon naar school? Wegwijs in het kleuteronderwijs Niet verplicht, wel een aanrader Vanaf wanneer kan mijn kind naar school? Een school kiezen Inschrijven Wat leren kleuters in de kleuterschool? Het CLB
|4 |5 |7 |7 |7 |7 |11 |11 |12
De eerste schooldag Aftelkalender Een mucovriendelijke school: hoe kiezen? Informeren over muco
|13 |15 |17 |20
Zeg ik dat mijn kind muco heeft? Hoe kan ik de school informeren? Waarover informeer ik de school? Hulp bij het informeren
Enkele mucotips Wat met infectiegevaar op school? Interessante links Infofiche voor de school Tot slot
|20 |21 |22 |24
|26 |27 |28 |29 |31
2
Inleiding Straks is het zover: je kleine spruit gaat binnenkort (voor het eerst) naar de kleuterschool. Iedere ouder brengt zijn kind die eerste keer met een bang hartje tot aan de schoolpoort. Ook voor de kleuters zelf is het een grote stap. De school is een nieuwe wereld die voor hen opengaat. Een spannende wereld met veel avontuur: nieuwe vriendjes, nieuwe spelletjes, nieuwe juffen of meesters… Maar een kindje met muco dat voor het eerst naar school gaat, is voor jou als ouder nog net iets spannender. Je moet niet alleen je kind loslaten, maar je moet ook een deel van de zorg toevertrouwen aan anderen. En dit boezemt je misschien wel wat schrik in: zal mijn kind zijn pilletjes op tijd nemen, zal het op tijd naar het toilet gaan, zal het geen ‘etiket-kind’ worden en behandeld worden als alle andere kinderen met toch de nodige aandacht voor enkele bijzonderheden, zal er wat extra aandacht zijn voor hygiëne…? Je kind met muco naar de kleuterschool laten gaan is geen eenvoudige beslissing. Met deze brochure willen we je een helpende hand bieden. De brochure is een bron van informatie waarin je een antwoord kan vinden op vele algemene en praktische vragen gerelateerd aan zowel het kleuteronderwijs in het algemeen als het naar school gaan met muco. We willen jou en je kleuter alvast heel veel succes wensen met deze grote stap. En we zijn ervan overtuigd dat de juffen en meesters alles in het werk zullen stellen om je zoon of dochter met open armen te ontvangen en dat jij en jouw kapoen snel jullie weg zullen vinden in het schoolleven.
3
Waarom is de kleuterschool belangrijk? Onderwijs is voor alle kinderen de springplank naar een goede toekomst. Naar school gaan moet een belangrijke plaats hebben in het leven van ieder kind, ook in het leven van jouw zoon of dochter. Het helpt je kind immers om zijn/haar blik op de wereld te verruimen, een zo normaal mogelijk leven te leiden en te bouwen aan de toekomst. Kinderen leren op jonge leeftijd heel veel van elkaar, zowel op cognitief als op emotioneel en sociaal niveau. In de kleuterschool leren de kleuters allerlei vaardigheden die nodig zijn om later gemakkelijk te leren lezen, schrijven en rekenen. Spelen, turnen, knutselen, tellen, tekenen, schilderen, knippen, puzzelen, vertellen, experimenteren, zingen, samen spelen, delen, opkomen voor zichzelf, luisteren, kalenders hanteren, keuzes maken, jassen aandoen, veters knopen, enzovoort enzovoort. Een ellenlange lijst van activiteiten die je kind op allerlei vlakken doen groeien. Je kind zal, met andere woorden, in de kleuterklas spelend leren! En ook zijn/haar zelfredzaamheid zal toenemen. Kinderen groeien in de kleuterklas in hun mogelijkheden en talenten. Dankzij de klas, de vriendjes, de juf of meester zal je kind uitgedaagd worden allerlei zaken te ontdekken. Je kind breidt er zijn ervaringswereld uit door samen met andere kindjes actief bezig te zijn, zich uit te drukken, te spelen, voorwerpen te gebruiken… De juf of meester zal er bovendien voor zorgen dat dit alles kan in een omgeving waar je kind zich geborgen voelt en waar het af en toe een pluim krijgt. Tijdig starten in de kleuterklas legt dus een stevige basis voor de verdere algemene ontwikkeling van je kind en de ontwikkeling van zijn/haar zelfvertrouwen.
4
Kan mijn kleuter gewoon naar school? Ja, absoluut! Je kleuter met muco kan ‘gewoon’, zoals elk ander kind, naar school. Alle schoolactiviteiten zijn in principe mogelijk, mits er hier en daar rekening gehouden wordt met enkele aandachtspunten. Muco heeft, zoals je weet, geen enkele invloed op de intellectuele, noch op de motorische capaciteiten van een kind. Uitzonderlijk zijn er enkele kinderen met muco die toch naar het buitengewoon onderwijs gaan. Maar dan is er meestal sprake van een bijkomend probleem, zoals bijvoorbeeld een lichamelijke handicap. Muco op zich is geen reden om niet naar het gewone onderwijs te gaan! Je kind heeft muco, is geen muco. Het is een kind zoals alle anderen dat de wereld wil ontdekken, wil spelen, wil leren, met zijn vriendjes leuke dingen wil doen, enzovoort. Alle kleuters in ons klasje gingen er heel goed mee om, elke dag opnieuw. Sten is veel op school geweest wat maakt dat hij klaar was om de stap te zetten naar de derde kleuterklas. Hij was groter geworden in zijn doen, zijn weten, zijn kunnen en werd zelfzekerder. Het was fijn met Sten in de klas. Een kleuter tussen alle andere kleuters. Zoveel mogelijk gewoon Sten zijn in die toffe groep. Maar de ziekte kan natuurlijk wel een invloed hebben op het schoolgaan. De tijdsintensieve behandeling vraagt heel wat energie van het kind en door complicaties of infecties kunnen kinderen al eens een tijdje niet naar school. Hierdoor mist het vaak heel wat leuke activiteiten. Dan hebben ze helaas dubbele pech.
Vanaf het eerste leerjaar zijn kinderen leerplichtig. Wanneer kinderen heel regelmatig te ziek zijn waardoor ze niet naar school kunnen, hebben ze recht op enkele maatregelen. Er bestaan namelijk enkele onderwijsregels- en voorzieningen voor chronisch zieke kinderen. Op deze manier wordt er getracht om
5
zieke kinderen toch zoveel mogelijk kansen te bieden. Zo is er bijvoorbeeld ‘Onderwijs aan huis’ mogelijk. Wanneer aan bepaalde voorwaarden voldaan wordt, zal een leerkracht enkele uren per week thuis les komen geven aan het kind. ‘Onderwijs in het ziekenhuis’ is een tweede optie. In de grote universitaire ziekenhuizen en in de revalidatiecentra zijn er ziekenhuisscholen. Als je kind voor een langere periode in het ziekenhuis moet blijven, kunnen hier enkele uren per dag les gevolgd worden. De ziekenhuisschool zal dan ook afspraken maken met de thuisschool en hetzelfde lesmateriaal gebruiken. Ten slotte is er ook ‘onderwijs via internet’ mogelijk. Dankzij Bednet Vlaanderen kunnen de kinderen virtueel naar school gaan. Ze volgen de lessen via internet en kunnen op die manier bijna volledig deelnemen aan alles wat er in de klas gebeurt. Vanaf het schooljaar 2015-2016 wordt geleidelijk ook het nieuwe M-decreet ingevoerd binnen het onderwijs. ‘M’ staat voor maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Het is echter niet mogelijk om zomaar te zeggen of muco leidt tot deze of gene ondersteuningsvorm vanuit dit nieuwe decreet. Een medische problematiek kan niet automatisch tot een vorm van ondersteuning leiden. Of er ondersteuning komt, is afhankelijk van de analyse die het CLB maakt, in samenspraak met alle partners.
6
Wegwijs in het kleuteronderwijs Niet verplicht, wel een aanrader. Kleuteronderwijs is in Vlaanderen niet verplicht. Je kind moet dus nog niet naar school. De leerplicht geldt pas vanaf 6 jaar. Dat houdt in dat je niet voor elke afwezigheid een doktersbriefje nodig hebt. Maar hou er wel rekening mee dat 6jarige leerlingen pas in het lager onderwijs kunnen starten als ze in het voorafgaande schooljaar minstens 220 halve dagen aanwezig waren in het kleuteronderwijs. Als dit niet het geval was, beslist de klassenraad van de lagere school of het kind al dan niet mag starten.
Vanaf wanneer kan mijn kind naar school? 7 instapdagen In het reguliere kleuteronderwijs kunnen kleuters tussen 2,5 en 3 jaar enkel op vaste momenten, de zogenaamde ‘instapdagen’, in het schooljaar ‘instappen’. Wordt je kind 2,5 jaar op een instapdatum, dan mag het al vanaf die dag naar school. Vanaf 3 jaar mogen kinderen op eender welke schooldag starten in de kleuterklas. De instapdata gelden voor hen niet. Op de website van Vlaanderen.be kan je de instapdatum van je kind berekenen. Er zijn 7 instapdata: na de zomervakantie na de herfstvakantie na de kerstvakantie op 1 februari na de krokusvakantie na de paasvakantie na O.L.H.-Hemelvaart Deze laatste mogelijkheid kan voor kinderen met muco interessant zijn omdat er dan meestal minder infecties de ronde doen in vergelijking met de winterperiode.
Een school kiezen Je bent als ouder vrij om een school naar eigen keuze te kiezen voor je kind. Zo kan je een voorkeur hebben voor een school in je buurt, een school die voor- en
7
naschoolse opvang aanbiedt, of warme maaltijden, een school met een specifieke onderwijsmethode zoals een Steinerschool of een Daltonschool,… De structuur van het Vlaamse onderwijslandschap In het algemeen heb je de keuze tussen officieel en vrij onderwijs. Het officieel onderwijs bestaat uit scholen die door of in opdracht van de overheid (de Vlaamse overheid, de provincies, of de steden en gemeenten) werken. Scholen die niet door een overheid zijn opgericht, maken deel uit van het vrij onderwijs. Ons Vlaamse onderwijslandschap bestaat uit drie onderwijsnetten. Op hun beurt zijn 1 of meerdere onderwijskoepels deel van elk net. Een koepel is een overkoepelende instelling voor het onderwijs bestaande uit meerdere scholen. Ze ondersteunen, begeleiden en vertegenwoordigen de stem van deze scholen. Ze stellen leerplannen op, zorgen voor begeleidingsdiensten die leerkrachten ondersteunen en bijscholen, enzovoort. Binnen het officieel onderwijs zijn er 2 netten: GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap : omvat het onderwijs georganiseerd in opdracht van de Vlaamse verheid. Het GO! is verplicht tot neutraliteit: het moet de religieuze, filosofische of ideologische overtuiging van de gezinnen respecteren. Het officieel gesubsidieerd onderwijs (OGO) bestaat uit het gemeentelijk onderwijs (georganiseerd door de gemeentebesturen) en het provinciaal onderwijs (georganiseerd door de provinciebesturen). Het officieel gesubsidieerd onderwijs moet open staan voor alle levensbeschouwingen. Deze schoolbesturen zijn verenigd in 2 bijhorende koepels: o OVSG: Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap o POV: Provinciaal Onderwijs Vlaanderen Binnen het vrij onderwijs is er 1 net: Het vrij gesubsidieerd onderwijs (VGO). Hierbinnen zijn het privépersonen of privé-organisatie die een school leiden. Het schoolbestuur is vaak een vereniging zonder winstoogmerk (vzw). Het vrij onderwijs bestaat hoofdzakelijk uit katholieke scholen. Deze katholieke scholen worden door een koepel vertegenwoordigd:
8
o
Katholiek Onderwijs Vlaanderen (voorheen gekend als het VSKO: Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs)
Maar er zijn ook enkele vrije scholen van andere godsdiensten, zoals joodse of protestantse scholen. Verder zijn er ook een aantal vrije scholen die niet aan een godsdienst gebonden zijn, zo onder andere de “methodescholen”, zoals een Steinerschool, Freinetschool, het Montessorionderwijs,… Deze scholen kiezen voor cultuurbeschouwing met oog voor de verschillende levensbeschouwingen. Op pagina 11 hebben we geprobeerd om dit complexe landschap overzichtelijk weer te geven. Waar moet je rekening mee houden bij de keuze van een school? Als je een school kiest, moet je akkoord gaan met: Het pedagogisch project: de opvoedkundige en onderwijskundige principes van de school. Het schoolreglement: de afspraken tussen de school, de leerlingen en hun ouders. Om een goede keuze te maken moet je als ouder dus eerst afwegen wat voor jou belangrijk is. Wat verwacht je van een school? Want iedere school kan verschillen in lesmethodes, accenten, aanpak, enzovoort. Wat voor jou en je kind de beste school is, hangt hoofdzakelijk af van eigen wensen en verwachtingen. Het is belangrijk om je op voorhand goed te informeren en verschillende indrukken op te doen: praat met andere ouders, ga een kijkje nemen in een school tijdens opendeurdagen, neem deel aan een informatieavond…
9
ONDERWIJSLANDSCHAP VLAANDEREN Officieel onderwijs GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap
GO!
gemeenschapsscholen
... Vrij onderwijs
Officieel gesubsidieerd onderwijs
OVSG
stedelijke & gemeentelijke scholen
Vrij gesubsidieerd onderwijs Katholiek Onderwijs Vlaanderen
POV
provinciale scholen
10
katholieke scholen
andere vrije scholen
Inschrijven Wanneer je een school gevonden hebt die het best aansluit bij jouw wensen en verwachtingen, informeer je je best ook over de inschrijvingsprocedure. Vaak zijn er bepaalde inschrijfperiodes waarin inschrijven mogelijk is, soms moet je je kind al op voorhand aanmelden,… Vraag bij de school van keuze dus tijdig de nodige informatie op.
Wat leren kleuters in de kleuterschool? Wat er op school aangeleerd wordt, wordt bepaald door het Ministerie van Onderwijs. Voor kleuters stelden ze ontwikkelingsdoelen op. Deze verwijzen naar een aantal basiscompetenties die kleuters moeten ontwikkelen doorheen hun kleuter-schoolloopbaan. Elke kleuter doorloopt zijn eigen weg in het bereiken van deze competenties, op zijn eigen manier, op zijn eigen tempo. Met het woord ‘ontwikkeling’ wil de overheid dan ook de nadruk leggen op dit groeiproces van ieder afzonderlijk kind. Scholen zijn verplicht om het behalen van de ontwikkelingsdoelen bij iedere kleuter na te streven. Ze hebben wel vrijheid in de manier waarop ze dit doen. Iedere school of ieder schoolbestuur maakt aan de hand van de ontwikkelingsdoelen een eigen schoolwerkplan op, waarbij ze vertrekken vanuit de pedagogische methodes eigen aan de school. De doelen opgesteld door het ministerie leggen het accent op de ontwikkeling van de volledige persoonlijkheid van het kind. De leergebieden en bijhorende ontwikkelingsdoelen worden ingedeeld in enkele grote categorieën: Lichamelijke opvoeding: motorische competenties, gezonde en veilige levensstijl, zelfconcept en sociaal functioneren Muzische vorming: beeld, muziek, drama, beweging, media, attitudes
11
-
Nederlands: luisteren, spreken, lezen, schrijven, taalbeschouwing Wereldoriëntatie: natuur, techniek, mens, maatschappij, tijd, ruimte Wiskundige initiatie: getallen, meten, ruimte
Het Centrum voor Leerlingenbegeleiding Aan elke school is een CLB (Centrum voor Leerlingenbegeleiding) verbonden. Eens je kleuter naar school gaat, neemt dit CLB eigenlijk de taak van Kind en Gezin over. Kind en Gezin zal bijgevolg alle gegevens van je kind overdragen aan het CLB. Je kan het CLB contacteren voor verschillende vragen en twijfels over de ontwikkeling van je kind, zoals bijvoorbeeld wanneer je kind niet goed hoort of ziet, zich trager lijkt te ontwikkelen dan andere kinderen, zich moeilijk kan concentreren, overactief is, gepest wordt, niet naar school wil,… Het CLB helpt je kosteloos. Een CLB-team bestaat uit artsen en verpleegkundigen, psychologen, pedagogen, maatschappelijk werkers,… die samen met jou en je kind op zoek zullen gaan naar een oplossing voor je probleem. Het CLB en de school werken nauw samen, maar zijn toch onafhankelijk. Dit betekent dat informatie die je bespreekt met het CLB vertrouwelijk blijft en dat de school dus niet zonder jouw toestemming gebrieft zal worden. Kleuters krijgen in de eerste en tweede kleuterklas een medisch onderzoek waar het onder andere de nodige vaccinaties gratis krijgt. Wanneer je dit wenst, kan je deze echter ook altijd bij de huis- of kinderarts krijgen.
12
De eerste schooldag Voor sommige kinderen gaat het naar school gaan vanaf dag één vlot, voor anderen blijft het allemaal wat langer spannend en moeilijk, soms zelfs tot enkele weken lang. Dit hangt af van kind tot kind. Wanneer je kind de stap naar de kleuterschool ervaart als ‘groter’ worden, zal het hierover trots zijn en zo ook meer moed en zin hebben om te gaan. Ook een goede voorbereiding op de eerste schooldag kan helpen om deze zo goed mogelijk te laten verlopen.
Enkele tips -
-
-
-
-
Probeer voor de eerste schooldag al eens een bezoekje te brengen aan de school. Zo kan je kind al even kennis maken met de klas, de juf en misschien zelfs al met de kindjes in de klas. Vertel je kind wat over de gewoonten, afspraken en activiteiten op school. Zo weet het kind wat er zich te wachten staat: spelen, knutselen, zingen, op school blijven eten,… Laat je kind af en toe eens bij familie of vrienden blijven. Zo leert het dat je telkens terugkomt en raakt het niet meer in paniek wanneer mama en/of papa weggaan. Vertel op voorhand dat je zelf niet op school kan blijven, maar dat je na school je kind wel zal staan opwachten. Leg de weg van en naar school al eens af, dan is ook dit niet nieuw meer op de eerste schooldag. Neem je kind al eens mee wanneer je een broer of zus gaat ophalen aan de schoolpoort. Lees een leuk verhaaltje voor over de eerste schooldag. In de bib vind je heel wat leuke boekjes. Koop samen een leuk boekentasje. Hou er rekening mee dat je kind het zelf kan openen en sluiten. Geef je kind de eerste dagen zijn lievelingsknuffel (Peps?) mee in de boekentas om troost te brengen op eventueel moeilijke momenten. Vraag wel op voorhand na of dit mag op school. Laat de eerste schooldag best niet samenvallen
13
-
met een andere grote verandering in het gezin (bijvoorbeeld verhuizen, nieuw broertje of zusje krijgen,…) Knip onze aftelkalender uit en tel samen af naar dé grote dag.
Terug thuis Op de website van Vlaanderen.be kan je het informatieboekje ‘Mijn kind gaat naar de kleuterklas. Startersboek voor ouders.’ downloaden met 21 handige tips. Je vindt er ook een leuk zoekspelletje om met je kind te praten over de kleuterklas en te kijken wat het al kan. Surf naar: http://onderwijs.vlaanderen.be/naar-de-kleuterklas Vooral de eerste dagen zijn een grote aanpassing voor je kind en hierdoor vaak ook wel vermoeiend. Het is dus niet onwaarschijnlijk dat je kind wat moe en prikkelbaar zal zijn na school. Soms zal het ook minder eetlust hebben of slecht inslapen. Overrompel je kind niet met vragen. Vaak zal je toch geen antwoord krijgen. Maar een heen-en-weer-schriftje, knutselwerkjes die je kind meebrengt naar huis,… zullen je alvast laten zien wat het kind allemaal gedaan heeft op school. Laat je kind even tot rust komen. Probeer wat extra tijd vrij te maken voor een rustige activiteit samen. Wanneer je je toch zorgen maakt of wat ongerust bent, praat dan eens met de kleuterjuf. Af en toe een goed gesprek kan heel wat ongerustheid wegnemen en kan helpen om eventuele problemen op te lossen.
Mucozorg Vanaf het moment dat je kind naar school gaat, zal het stilaan ook meer verantwoordelijkheid leren opnemen in verband met de mucozorg. Neem daarom bijvoorbeeld samen met je kind door wat hij/zij allemaal moet doen op school voor de therapie. Herhaal dit ook regelmatig en betrek je kind wanneer je bijvoorbeeld de Creonpilletjes voorziet die nodig zullen zijn voor de lunch op school. Probeer die verantwoordelijkheid zachtjes aan en op een positieve manier aan te moedigen. Ook de kleuterjuf zal hier mee een belangrijke rol in spelen.
14
2 7
3 8
4
5
9
10
Een mucovriendelijke school: hoe kiezen? Wanneer je op zoek gaat naar een school voor je kleuter met muco is het goed te letten op de grootte van de school en van de klasjes. Een kleinere school met minder kinderen in de klas is vaak beter dan een grotere school. Minder leerlingen betekent bijvoorbeeld minder risico op infecties en kleinere klassen zorgen ervoor dat de juffen of meesters meer tijd hebben voor de kinderen. In kleinere scholen is het vaak ook gemakkelijk(er) om als ouders een goed en regelmatig contact op te bouwen met de leerkrachten. Verder kan de afstand tot de school een aandachtspunt zijn. Kan je samen met je kind met de fiets naar school, of te voet? Of staat er dagelijks een lange auto- of busrit te wachten? Als jullie trappend of stappend naar school kunnen, is dat goed voor de conditie van je kind. Het krijgt immers elke dag wat extra oefening door te fietsen of te stappen. Een lang tijd in de auto of op de bus betekent een extra hap uit de beperkte tijd die je kind meestal al heeft door de therapieën die het na schooltijd nog moet doen. Met een (school)bus reizen betekent overigens ook een grotere kans op infecties (zeker in de wintertijd) door samen met anderen in een kleine, gesloten ruimte te zitten. Heb je een school voor ogen, ga dan zeker eens een bezoekje brengen aan de school en neem de volgende aandachtspuntjes mee in je achterhoofd: Pols tijdens de eerste contacten met de school naar de bereidwilligheid om een kindje met muco op te vangen. Staat de school en staan de leerkrachten hiervoor open? Hebben ze misschien al ervaring met muco? Geef tijdens die eerste gesprekken met de directie en de kleuterjuffen/-meesters of tijdens een bezoekje aan de klas reeds wat info over muco zodat de onwetendheid en misschien ook de ‘schrik’ bij het leerkrachtenteam al wat weggenomen wordt. Bij verdere contacten kan je dan specifiekere toelichtingen geven en de situatie van jouw kind wat meer uitleggen en bespreken. Vraag of je de klasjes, de toiletten, de refter,… eens mag zien. Hierbij kan je letten op de algemene hygiënische aspecten van de school: zijn de klassen netjes, zijn de toiletten proper, de refter goed opgeruimd en proper,…?
17
EEN SCHOOL IS MAAR EEN GOEDE SCHOOL ALS JIJ ÉN JE KIND ER ZICH GOED VOELEN. De belangrijkste regel is echter dat je een goed gevoel bij de school, de leerkrachten, het team moet hebben! Is de kennismaking niet zo positief of voel je je niet echt thuis op een school, aarzel dan zeker niet en ga op zoek naar een andere school waar het gevoel wél juist zit.
18
Nadat Sten, samen met zijn mama en papa, een bezoekje had gebracht aan onze kleine school zat ik als juf toch met een aantal vragen. Hoe moet ik dit aanpakken? Muco : wat is dat? Wat als ik iets verkeerd ga doen?... Voordat Sten naar het klasje zou komen, hadden we met de juffen, de directie, de mama van Sten en een persoon van de Mucovereniging een vergadering. Ze hebben ons piekfijn uitgelegd wat muco eigenlijk is en welke extra zorgen er nodig zouden zijn in de klas. Er waren toch een aantal zaken waar we zeker rekening mee moesten houden. Er werd ook de afspraak gemaakt dat ik als juf altijd iemand zou kunnen contacteren als ik met twijfels zat. Voor mij een hele geruststelling. Maar zelfs na die vergadering was ik toch nog een beetje onzeker: hoe gaat dit allemaal verlopen in de praktijk ? De eerste dagen in de klas waren best spannend voor de juf en de andere kleuters, maar na een week of twee waren de aandachtspuntjes zo’n routine geworden dat we er niet meer moesten bij nadenken. Sten was gewoon een kindje zoals iedereen. Ook de ouders van de klasgenootjes hadden een brief meegekregen over muco zodat ook zij op de hoogte waren. Ik denk dat het voor de ouders ook een hele stap is om hun kindje, die toch extra zorgen nodig heeft, toe te vertrouwen aan een persoon die ze helemaal niet kennen. Maar als er een goede communicatie en voldoende vertrouwen is tussen de ouders en de juf dan kan een kindje met muco een gewoon kindje zijn dat kan genieten van het hele schoolgebeuren. En dat is toch wat we willen? Niet? Juf Pascale
19
Informeren over muco Zeg ik dat mijn kind muco heeft? Sommige ouders twijfelen of ze de school wel zouden vertellen dat hun kind muco heeft. Ze zijn bang dat het anders bekeken zal worden, niet meer dezelfde kansen zal krijgen als de andere kinderen, over-beschermd zal worden… We weten echter allen dat muco een invloed heeft op het dagelijks en het schoolleven van je kleuter. Daardoor zal je kind willens nillens toch soms een beetje anders zijn dan een andere kleuter. Je kind moet pilletjes nemen bij het eten, zal misschien iets extra moeten eten of drinken in de klas, zal soms een uitstapje missen omdat het ziek is, zal de klas mogen verlaten wanneer het dringend naar het toilet moet, zal soms iets niet kunnen doen omdat het nog moet aerosollen of naar de kinesist moet,…
EEN KIND ALS (G)EEN ANDER. Het niet geïnformeerd zijn hierover en onwetendheid kunnen leiden tot onbegrip en kwetsende opmerkingen. Maar de ervaring leerde ons dat wanneer een school en de leerkrachten wel geïnformeerd zijn, ze heel begripvol reageren en zoveel mogelijk rekening trachten te houden met de specifieke noden van kinderen met muco. Door de school en de leerkrachten voldoende te informeren, geef je hen ook de kans om partners te worden in de zorg voor je kind. De informatie over muco wordt meestal heel positief onthaald door het ganse schoolteam. Je kind krijgt geen etiket opgeplakt maar wordt gewoon beschouwd als een van de andere kleuters, zij het met een paar specifieke zorgvragen omwille van muco. Ook je kind zal zich beter voelen in de klas wanneer muco bespreekbaar is. Voor de ouders betekent het vaak zich begrepen en gesteund voelen door de leerkracht. Eens de leerkracht weet wat muco is, zal die immers samen met jou de gezondheid van je kind mee opvolgen. Tot slot is het belangrijk dat je kind leert dat er over muco gepraat kan worden. Zo stimuleer je het kind om hier later zelf beter mee om te kunnen gaan.
20
Hoe kan ik de school informeren? Door de school in te lichten, geef je ze een beetje meer zekerheid over muco. Voor veel mensen is muco namelijk een ver-van-hun-bed. Extra informatie over wat muco is, wat ze kunnen verwachten van je kind en wat zij precies kunnen doen, helpt hun al heel wat stappen vooruit. De extra zorgen en aandachtspunten zijn ondertussen een gewoonte geworden; handen ontsmetten, Creon bij elke maaltijd, vuilnisbakken werden afgesloten, papieren doekjes werden opgehangen in plaats van handdoeken, niet schilderen met waterverf, niet met zand spelen, geen behanglijm, maar lijm uit een bus,… Wat voor mij snel vanzelfsprekend was, klinkt soms raar voor andere juffen en meesters. Wat blijkt dat de extra zorgen en aandachtpunten niet veel moeite vragen. Als ik met deze kleine dingen kan vermijden dat Sten snel ziek wordt, dan doe ik dat met veel liefde en plezier -
Net voor het begin of aan het begin van het schooljaar kan je het schoolteam uitgebreid inlichten. Je zou enkel de kleuterleiding kunnen informeren, maar ook de directie, secretariaatsmedewerkers, andere leerkrachten, het personeel dat toezicht houdt in de refter, turnleerkrachten, kinderverzorgsters uit de naschoolse opvang georganiseerd op school,… hebben zeker baat bij de uitleg. Kortom iedereen die op school betrokken is bij jouw kind.
-
Geef de school nadien ook brochures met uitleg over muco. Zo kunnen ze achteraf steeds iets nalezen wanneer ze daar nood aan hebben, of informatie doorgeven aan bijvoorbeeld vervangleerkrachten. AANRADER: Speciaal voor leerkrachten uit het basisonderwijs schreven we een brochure: “Mucoviscidose… een spelfout. Een brochure voor leerkrachten van kleuters en lagere schoolkinderen met muco.”.
-
Bezorg zowel de leerkracht, als de directie en mensen van het secretariaat, een overzicht met jouw contactgegevens en de contactgegevens van het mucocentrum. Zo kan de school je altijd bereiken wanneer dit nodig is.
21
-
Maak een duidelijk overzichtje welke medicijnen of therapieën nodig zijn, wanneer, hoeveel,… Een aanzet voor zo’n informatiefiche kan je vinden op pagina 29.
-
Zorg voor voldoende uitwisseling. Vraag om een regelmatig overleg. Volstaan de overlegmomenten van de school, dan is dat heel goed. Maar heb je meer nood aan een informeel gesprekje met de leerkracht, vraag hen dit dan zeker. Ook aan de schoolpoort kan je gerust met de leerkracht een babbeltje slaan.
-
Gebruik een heen-en-weerschriftje. Wanneer er eens geen tijd is om elkaar te zien aan de schoolpoort, dan kan je daarin wel je opmerkingen of bezorgdheden kwijt. Bijvoorbeeld wanneer je kleuter wat meer hoest dan gewoonlijk en je er zeker van wil zijn dat de school je op tijd contacteert mocht het nog erger worden, of wanneer je kleuter een extra pilletje moet innemen, de hoeveelheid en wanneer,… Maar ook de leerkracht kan er opmerkingen in kwijt: bijvoorbeeld wanneer het opviel dat je kleuter heel moe was, wat kan wijzen op een sluimerende infectie.
Waarover informeer ik de school? Begin alvast met een algemene uitleg. Dit vormt de start waarop je de extra zorgen aandachtspunten verder kan uitleggen. De Mucovereniging bezorgt je graag enkele brochures die je hiervoor kan gebruiken.
DÉ MUCO BESTAAT NIET. Daarnaast is het heel belangrijk dat je vertelt over ‘jouw’ kind. Want, zoals je weet, is geen kind met muco gelijk. Er zijn zoveel verschillen als er kinderen met muco zijn. Vertel dus zeker wat specifiek is voor jouw kind. Denk er ook aan dat de extra zorgen die voor jou reeds een gewoonte zijn - bijvoorbeeld: pilletjes bij het eten, extra drinken, handjes wassen… -, voor de leerkrachten in het begin wat extra aandacht zullen vragen. Vertel hen dus ook zeker over de zaken die voor jou voor de hand liggen. Vergeet zeker de volgende zaken niet: Muco is geen besmettelijke ziekte. Benadruk dat jouw kind ziek kan worden door anderen, maar dat jouw kind andere kinderen niet kan besmetten.
22
-
-
-
-
Leg uit dat door wat extra aandacht voor hygiëne, infecties bij je kind vermeden kunnen worden. De Mucovereniging helpt je graag door de belangrijkste aandachtspunten op een rijtje te plaatsen. Vraag ons hier gerust naar. Maak duidelijk dat je kind bij elke maaltijd en bij elke tussendoortje Creon moet innemen. Hier moet door de leerkracht zo goed mogelijk op toegezien worden dat dit daadwerkelijk gebeurt. Geef de leerkracht ook een leidraad over hoeveel Creon er bij welke maaltijd/tussendoortje genomen moet worden. Vertel de leerkracht alvast dat je kind omwille van infecties, consultaties of opnames meer afwezig kan zijn. Leg uit dat je kind geen “flauwtes” zal krijgen, zoals bij een astma-aanval, diabetes of epilepsie wel het geval kan zijn. Het is belangrijk voor leerkrachten dat ze zich hier geen zorgen over hoeven te maken bij jouw kind. Wat zijn de aandachtspunten die jouw kind typeren? Vertel de leerkracht waar jij vooral op let bij je kind en vertel hen er ook bij waarom. Bij jouw kind kan “hangerig zijn” of er bleek uitzien, wijzen op een beginnende infectie. Geef aan dat je kind gestimuleerd moet worden om meer te drinken, zeker tijdens het sporten of bij warm weer. Enzovoort.
Geef dit alles door aan de school, zodat zij dit samen met jou mee kunnen opvolgen. Welke afspraken maak ik met de school? Je kan heel veel afspraken maken met de school. Overrompel hen echter niet en hou rekening met de mogelijkheden van de school. Kijk samen praktisch met hen wat moet én wat er haalbaar is en maak ook afspraken wie wat doet. We merken uit ervaring dat met slechts enkele kleine aanpassingen vaak al heel wat mogelijk is. Noteer de afspraken ook eventueel op de infofiche die je achteraan deze brochure kan vinden. Zo kan iedereen hier naar teruggrijpen wanneer zaken vergeten zijn, wanneer een vervangleerkracht eventjes inspringt,…
23
-
-
-
-
-
Je kind kan soms hevige hoestbuien hebben en die mogen niet onderdrukt worden. Soms is het voor je kind fijner om dan even de klas uit te mogen. Door de problemen met de spijsverteringen moet je kind misschien meer en soms ook vrij onverwacht naar het toilet. Spreek af dat je kind meteen naar het toilet mag en niet hoeft te wachten tot de volgende speeltijd. Vraag, indien mogelijk, naar een apart toilet of vraag of je kind het toilet van de leerkrachten mag gebruiken. Als je kind op school therapie moet doen, zoals een sessie ademhalingskine of een aerosolbeurt, is het fijn om dit in alle rust en kalmte te kunnen doen zonder pottenkijkers. Vraag of de school een apart lokaaltje heeft waar dit mogelijk is. Vraag of je kind indien nodig iets extra’s mag eten of drinken in de klas. Als je kind maaltijden op school krijgt, kan je vragen of die eventueel wat calorierijker gemaakt kunnen worden (bijvoorbeeld door wat extra olie toe te voegen op het bordje of wat extra room in de soep). Vraag om eventueel iets meer tijd te voorzien tijdens eetmomenten. Geef enkele tips over hygiëne, zoals handjes wassen, neusjes snuiten,…
Hulp bij het informeren Om jou te helpen, beschikt de Mucovereniging over wat materiaal om uitleg over muco te geven: Mucoviscidose… Een spelfout. Een brochure voor leerkrachten van kleuters en lagere schoolkinderen met muco. Deze brochure bevat naast algemene info over muco, ook wat meer specifieke informatie over de opvang van een kind met muco in de klas. Deze folder wil voor leerkrachten een belangrijke leidraad en houvast vormen. Enkele hygiënetips: een opsomming van de belangrijkste zaken waar men op kan letten in de klas om infecties te beperken. Brief voor de ouders van klasgenoten: de klasgenootjes van je kind zullen misschien thuis iets vertellen over je kind en over muco. Het is dan ook goed dat ook de ouders van de klasgenootjes op de hoogte zijn. De brief personaliseren we steeds voor jouw kind.
24
-
-
-
Activiteitenpakket voor kleuters: een handleiding boordevol informatie, spelletjes voor kleuters, bijhorende werkblaadjes voor de kleuters ‘Op stap met Robin en Peps’,... die allemaal een link bevatten naar muco. Robin is zelf een kindje dat muco heeft en aan de hand van zijn verhaal en zijn vliegende vriendje Peps kan muco geïntroduceerd worden bij de klasgenootjes. Kleuterkoffer: deze zit boordevol materiaal (medicatiedoosjes; speelgoedeten en een calorierijk drankje; een dokterstasje met spuit, stethoscoop, thermometer; alcoholgel voor de handen; neuskannetjes;…) waar de kleuters ook echt mee kunnen spelen en zo muco, spelenderwijs, een beetje beter kunnen leren kennen. …
Vraag ons zeker om een volledig overzicht en een bestelformulier! Ook voor meer informatie over het naar school gaan, kan je altijd terecht bij de Mucovereniging. Aarzel dus niet om contact met ons op te nemen. Extra hulp? Als ouder ken je je kind het best, dus kan jij de school ook het best van informatie voorzien. Maar misschien vind je zelf spreken voor een groep over de ziekte van je kind toch niet zo gemakkelijk. Of je kan het gevoel hebben dat de school meer begrip zal opbrengen als er iemand van buitenaf wat uitleg komt geven. Of de school vraagt meer informatie… Ook hiervoor springen we graag bij! Een medewerker van de Mucovereniging kan langskomen op school om de kinderen, het schoolteam, de ouders,… uitleg te geven. Sommige mucocentra staan hier eveneens voor open. Dus je kan hen ook steeds de vraag voorleggen.
25
Enkele mucotips -
-
-
-
-
-
Je kan het aantal Creon dat je kind moet innemen in een zakje stoppen en dit op de brooddoos of snack kleven. Een smartiesdoosje kan ook heel handig zijn om pilletjes mee te geven aan je kind. Een blauw smartiesdoosje met de pilletjes in bij een blauwe brooddoos heeft, is voor je kind herkenbaar en gelinkt aan zijn brooddoos. Maar eerlijk: smartiesdoosjes zijn niet zo stevig. Dus je kan ook op zoek gaan naar een leuk pillendoosje voor je kind. Zo zal het de pilletjes zeker ook niet vergeten. Voorzie stickertjes waarop het aantal Creon staat die ingenomen moeten worden. Die kan je dan kleven op de koek, brooddoos,… en zo weet iedereen hoeveel Creon exact nodig is. Je kan er ook op vermelden wanneer de Creon ingenomen moet worden, bijvoorbeeld: 3 Creons bij een koek = 2 Creons onmiddellijk voor de koek, 1 Creon in de helft van de koek. Geef aan de juf of meester een extra doos Creon. Is er een feestje op school waar iets extra gegeten wordt of ben je eens vergeten Creon mee te geven, dan kan de juf of meester wel altijd (extra) Creon geven. Heeft je kind het moeilijk om op school de nodige calorieën binnen te krijgen, dan kan je misschien een calorierijk drankje overwegen. Deze zijn niet groot en kunnen gemakkelijk mee genomen worden naar school. Vraag hierover zeker raad en informatie aan de diëtist van je mucocentrum. De diëtist kan samen met jullie op zoek gaan naar de beste oplossing. Bij de Mucovereniging kan je de drankjes tegen een voordeligere prijs aankopen. Moet je kind aerosollen op school? Dan kan je bij de Mucovereniging gratis een extra toestel lenen. Zo kan je gewone toestel thuis blijven en hoeft het niet steeds heen en weer mee. Je kan ook overwegen om meerdere vernevelpotjes te gebruiken. Zo kan je telkens een proper setje meegeven naar school. Dan heb je de tijd om ze grondig te reinigen en kunnen ze lang genoeg drogen. Maak een dagprogramma als houvast voor de juf of meester. Dit kan je gebruiken ter aanvulling van de algemene infofiche die je kan vinden op pagina 29. Zo beschrijf je onder andere wat je kind gedurende de dag exact moet innemen van medicijnen en wanneer.
26
Wat met infectiegevaar op school? Kinderen met muco worden meermaals in hun leven geconfronteerd met onvermijdelijke infecties. Hoe goed je je kind ook verzorgt, soms steekt een infectie de kop op omdat er zich bacteriën nestelen in het taaie slijm. Scholen zijn een mogelijke bron van infecties. Het is immers moeilijk om op school dezelfde optimale hygiënische maatregelen als thuis toe te passen. Je kind zal ook samen met andere kinderen in de klas zitten, samen spelen, samen eten,… Het is onvermijdelijk dat de kinderen infecties aan elkaar zullen doorgeven. En het is heel normaal dat je je daar als ouder wat zorgen over maakt. ‘Gezonde’ kleuters die naar school gaan, maken meestal een periode door waarin ze vaker ziek. Elke kleuters maakt wel zo’n tijd mee en vaak helpt die periode om hun immuunsysteem te versterken. Je kan deze periode niet vermijden. Voor jouw kind met muco is het natuurlijk het best dat het zo weinig mogelijk infecties oploopt. Om die infecties zoveel mogelijk te vermijden, kan je met een aantal zaken rekening houden. Zo kan je ervoor kiezen om je kind niet in de winter met school te laten starten, maar pas in de lente of de zomer. Winters zijn vaak al een wat moeilijkere periode. Pas starten met school wanneer het buiten wat warmer en zonniger is, kan dan een mogelijke oplossing zijn. Eventueel kan je je kind ook wat later naar school laten gaan, bijvoorbeeld pas op 3 jaar in plaats van op 2,5 jaar. Je kind niet naar de kleuterschool laten gaan, is echter geen oplossing. Zo mist het kind niet alleen een heleboel belangrijke ervaringen, maar zo stel je tegelijkertijd het probleem van infecties alleen maar uit. Bespreek dit zeker ook even met je arts van het mucocentrum wanneer je best jouw kind naar school zou laten gaan. Om met een positieve noot te eindigen: we merken in de praktijk dat kleuters met muco soms minder ziek zijn dan hun klasgenootjes, net omdat ze zich zo goed verzorgen en omdat ze door zo’n goede zorgen van hun familie en mucocentrum omringd zijn.
27
Interessante links Hieronder vinden je enkele interessante links naar websites die verband houden met onderwijs van A tot Z, chronisch ziek zijn, mucoviscidose, ... Algemene websites: www.ond.vlaanderen.be: site van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming o www.ond.vlaanderen.be/edulex: voor wie meer wil lezen over de regelgevingen met betrekking tot onderwijs o www.ond.vlaanderen.be/CLB : voor wie meer wil weten over de opdracht van een centrum voor leerlingenbegeleiding www.klasse.be: onderwijswebsite voor leerkrachten, ouders en leerlingen Financiële hulp: www.studietoelagen.be: de website die je op weg helpt naar een school- of studietoelage. De 4 grootste onderwijskoepels: www.katholiekonderwijs.vlaanderen/ of www.vsko.be: VSKO: Katholiek Onderwijs Vlaanderen www.ovsg.be: OVSG: Onderwijssecretariaat voor Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap www.pov.be: POV: Provinciaal Onderwijs Vlaanderen www.g-o.be: GO!: Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Specifieke websites voor zieke kinderen en jongeren: onderwijs.vlaanderen.be/toah: alle informatie die je nodig hebt over Tijdelijk Onderwijs aan Huis www.ikleerinhetziekenhuis.be: de site van waaruit je alle ziekenhuisscholen kan aanklikken www.bednet.be: onderwijs via het internet voor langdurig zieke kinderen en jongeren die langere tijd thuis of in het ziekenhuis moeten blijven
-
www.onderwijsvoorziekekinderen.be: het Platform voor Onderwijs aan Zieke Leerlingen in Vlaanderen, staat in voor kwaliteitsvolle onderwijsondersteuning en –begeleiding voor zieke leerlingen, op maat van hun eigen behoeftes.
28
Infofiche voor de school Algemene gegevens: Naam kleuter:………………………………………………………………………………………………………… Naam moeder:………………………………………………………………………………………………………. Naam vader:………………………………………………………………………………………………………….. Eventuele broers & zussen:…………………………………………………………………………………… Adres:……………………………………………………………………………………………………………………. Telefoon:………………………………………………………………………………………………………………..
In geval van nood, contacteer dan: (naam + telefoonnummer) 1…………………………………………………………………………………………………………………………… 2…………………………………………………………………………………………………………………………… 3……………………………………………………………………………………………………………………………
Mucocentrum waar het kind behandeld wordt: Behandelende arts: ………………………………………………………………………………………………. Telefoonnummer: …………………………………………………………………………………………………
Huisarts/kinderarts in de buurt: Naam: …………………………………………………………………………………………………………………… Telefoonnummer: …………………………………………………………………………………………………
Mijn kind kan volgende symptomen vertonen: - ……………………………………………………………………………………………………………………….. - ……………………………………………………………………………………………………………………….. - ……………………………………………………………………………………………………………………….. - ……………………………………………………………………………………………………………………….. - ……………………………………………………………………………………………………………………….. - ………………………………………………………………………………………………………………………..
29
Medicatie die mijn kind moet innemen: Naam product
Hoeveel?
Wanneer?
We maakten samen met de juf/meester/directie/… volgende afspraken: - ……………………………………………………………………………………………………………………….. - ……………………………………………………………………………………………………………………….. - ……………………………………………………………………………………………………………………….. - ……………………………………………………………………………………………………………………….. - ………………………………………………………………………………………………………………………..
30
Tot slot We hopen dat dit boekje voor jou nuttig was en dat het je wat kon helpen. Heb je bepaalde (goede of slechte) ervaringen, aanvullingen, opmerkingen… geef ze ons dan zeker door. Met deze ervaringen kunnen we jou en andere ouders in de toekomst nog beter helpen. En heb je nog vragen, stel ze ons zeker.
Dan willen we jouw gezin nog heel veel succes wensen en je kleuter een hele fijne kleutertijd toewensen.
31
Meer info of vragen? Aarzel niet om ons te contacteren! Mucovereniging vzw, J. Borlélaan 12, 1160 Brussel 02/ 675 57 69 www.muco.be
32
