Inleiding
1.
Op 1 januari 2003 is het Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg (BTP) van kracht geworden. Dit Basistakenpakket is gebaseerd op de Wet collectieve preventie volksgezondheid (WCPV). Het BTP kent een uniform deel en een maatwerkdeel. Het uniforme deel moet in alle gemeenten op dezelfde wijze en met dezelfde kwaliteit uitgevoerd worden. Gemeenten hebben (beleids)vrijheid om de handelingen van het maatwerkdeel toe te snijden op de specifieke behoeften van de eigen jeugdpopulatie. Het “Convenant inzake de voorbereiding van de invoering van het basistakenpakket jeugdgezondheidszorg” tussen het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), de Landelijke Vereniging voor Thuiszorg (LVT) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) d.d. 27 mei 2002 vermeldt in artikel 1 het volgende: “Voor een adequate uitvoering van het basistakenpakket is het noodzakelijk dat ten behoeve van de gemeenten, uitvoerende partijen en de beroepsbeoefenaren helderheid wordt gegeven over de contactmomenten binnen het in te voeren basistakenpakket.” Volgens hetzelfde artikel moet het Platform Jeugdgezondheidszorg (JGZ) deze helderheid geven. Het Platform heeft op 25 juni 2003 ten behoeve van de professionals en de instellingen in de jeugdgezondheidszorg onderhavige “Richtlijn Contactmomenten Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg 0 -19 jaar” vastgesteld. Deze Richtlijn moet er toe leiden dat elke jeugdige in Nederland rond dezelfde leeftijd dezelfde handelingen van eenzelfde kwaliteit door de jeugdgezondheidszorg krijgt aangeboden. Bij het ontwerpen van de Richtlijn is het Platform JGZ uitgegaan enkele stukken. Voor een overzicht van deze stukken zie bijlage 1 bij deze Richtlijn. Het Platform JGZ volgt in de Richtlijn met uitzondering van twee aspecten het Advies van de Expertgroep contactmomenten aan de Stuurgroep JGZ van 14 oktober 2002 (zie hoofdstuk 3).
Contactmomenten 0 – 19 jaar
2.
Leeftijd 4e tot 7e dag
e
2 week
Contact Moment Huisbezoek
Huisbezoek
Tijdens contactmomenten te leveren producten/te verrichten taken Screeningen o PKU o CHT o AGS o Screening perceptief gehoorverlies Algemene anamnese Sociaal milieu Inschatten verhouding draagkracht / draaglast Bepalen risicogroepen Wettelijk verplichte voorlichting
Richtlijn 1: Contactmomenten Basistakenpakket JGZ 0-19 jaar
Product/Taak volgens BTP (U3.1.1) (U3.1.1.1) (U3.1.1.2) (U3.1.1.3) (U3.1.1.8) (U1.1.1) (U1.2.3) (U2.1.1) (U2.2.1) (U4.1.1) 1
4e week
Consult
8e week
Consult
3 maanden
Consult
4 maanden
Consult
6 maanden
Consult
7,5 maanden Consult
9 maanden
Consult
11 maanden
Consult
14 maanden
Consult
18 maanden
Consult
2 jaar
Consult
3 jaar
Consult
3,9 jaar
Consult
Dossiervorming Algemene anamnese, specifiek: o controle aangeboren/erfelijke afwijkingen o uitdiepen anamnese o medische achtergrond Groei Autorisatie RVP RVP (DKTP / HIB) Groei RVP (DKTP / HIB) Ontwikkelingsonderzoek Groei RVP (DKTP / HIB) Groei Groei Ontwikkelingsonderzoek Functies, specifiek: o Voedingsadviezen o Mondgedrag Ontwikkeling, specifiek: o Motoriekontwikkeling o Spraak/taal ontwikkeling Groei Ontwikkelingsonderzoek Vroegtijdige Onderkenning Visusstoornissen (vov) RVP (DKTP / HIB) Groei RVP (BMR / MenC) Groei Ontwikkelingsonderzoek Afsluiting zuigelingenperiode Inschattingen zorg peuterperiode Functies, specifiek: o Opvoedingsvragen o Pedagogische observatie o Anticiperende voorlichting Groei Ontwikkelingsonderzoek, specifiek: o Spraak en taal Functies, specifiek: o Opvoedingsvragen Ontwikkelingsonderzoek, specifiek: o Spraak en taal Functies, specifiek: o Opvoedingsvragen o Pedagogische observatie Opsporing visuele stoornissen Groei
Richtlijn 1: Contactmomenten Basistakenpakket JGZ 0-19 jaar
(U6.1.1) (U1.1.1) (U.1.1.1.2) (U1.1.1.3) (U1.1.1.3) (U1.1.3) (U3.1.2.1) (U3.1.2.1) (U1.1.3) (U3.1.2.1) (U1.1.4) (U1.1.3) (U3.1.2.1) (U1.1.3) (U1.1.3) (U1.1.4) (U1.1.5) (U1.1.4) (U1.1.4.2) (U1.1.4.5) (U1.1.3) (U1.1.4) (U3.1.1.4) (U3.1.2.1) (U1.1.3) (U3.1.2.1) (U1.1.3) (U1.1.4) (U1.1.5)
(U1.1.3) (U1.1.4) (U1.1.4.5) (U1.1.5) (U1.1.4) (U1.1.4.5) (U1.1.5) (U3.1.1.4) (U1.1.3) 2
5 jaar
Screening
5 jaar of groep 2 basis onderwijs
PGO
9 jaar 10 jaar of groep 7 basis onderwijs
Massaal PGO
13 jaar of klas 2 voortgezet onderwijs
PGO
speciaal onderwijs
PGO
3.
Bepalen ontvangen zorg RVP (DTP / aK) Opsporing visuele stoornissen Screening spraak- en taalstoornissen Groei Ontwikkeling, Specifiek: o motorisch o relaties, omgaan met andere kinderen Functies, specifiek: o psychosociale ontwikkeling o emotioneel functioneren o sociaal functioneren Opsporing visuele stoornissen RVP (DTP / BMR) Groei, specifiek: o Houdingsafwijkingen Ontwikkeling Functies, specifiek: o psychosociale ontwikkeling o emotioneel functioneren o sociaal functioneren Gedrag, specifiek: o Pesten / geweld Groei, specifiek: o Houdingsafwijkingen Ontwikkeling; specifiek: o Pubertijd Gedrag, specifiek: o Schoolverzuim PGO bij aanmelding / toelating voor het (V)SO Beneden 8 jaar tweejaarlijks een PGO Vanaf 8 jaar – 19 jaar driejaarlijks een PGO
(U2.1.1) (U3.1.2.1) (U3.1.1.4) (U3.1.1.7) (U1.1.3) (U1.1.4) (U1.1.4.2) (U1.1.4.4) (U1.1.5) (U1.1.5.2) (U1.1.5.3) (U1.1.5.4) (U3.1.1.4) (U3.1.2.1) (U1.1.3) (U1.1.4) (U1.1.5) (U1.1.5.2) (U1.1.5.3) (U1.1.5.4) (U1.2.2) (U1.2.2.3) (U1.1.3) (U1.1.4) (U1.2.2) (U1.2.2.4)
Toelichting
3.1. Tijdstip van contactmomenten De Expertgroep heeft exacte leeftijden aangegeven waarop de contactmomenten moeten plaatsvinden. Volgens de Richtlijn kunnen indien rekening wordt gehouden met de eisen van het Rijksvaccinatieprogramma en eisen te stellen aan de screeningen, de contactmomenten uitgevoerd worden binnen een zekere bandbreedte. De bandbreedte wordt voor de contactmomenten met jongeren t/m 3 jaar gesteld op 10 %, afgerond op hele dagen. Dit betekent bijvoorbeeld dat het contactmoment op de leeftijd van 8 weken een speling geeft van 6 dagen eerder of later en een contactmoment op de leeftijd van 3 maanden een speling van 9 dagen eerder of later. Richtlijn 1: Contactmomenten Basistakenpakket JGZ 0-19 jaar
3
De bandbreedte voor de contactmomenten met jongeren vanaf 4 jaar bestaat eruit dat men kan kiezen voor het zien van jongeren per leeftijdscategorie (dus in het kalenderjaar van de geboorte) of per schoolgroep/klas. De in de Richtlijn voorgeschreven contactmomenten zijn tevens geschikt voor het aanbod van eventueel maatwerk. Het betreft veelal sleutelleeftijden in de ontwikkeling van jongeren die zeer geschikt zijn voor voorlichting en advisering op maat (psychomotorische ontwikkeling, spraaktaal, opvoedingsondersteuning, puberteit etc). 3.2. Disciplines Het Advies van de Expertgroep schrijft bij elk contactmoment voor welke discipline de handeling moet uitvoeren. De Richtlijn gaat daarentegen uit van de inzet van een JGZ-team. In dit team zijn tenminste de disciplines van een arts en een verpleegkundige vertegenwoordigd. Het team moet over voldoende deskundigheid beschikken om de contactmomenten met kwaliteit te kunnen uitvoeren. Doel en inhoud van de contactmomenten zoals voorgeschreven door het BTP bepalen het in te zetten deskundigheidsniveau. 4.
Implementatie
Het in de Richtlijn voorgeschreven niveau zal niet in elke regio van de ene op de andere dag bereikt kunnen worden. Het Platform vindt een periode van twee jaar reëel om hier naar toe te kunnen groeien. Deze periode geldt ook voor het bereiken van het gewenste opleidingsniveau binnen het JGZ-team. Uiterlijke streefdatum is 01-07-2005. Bij het bepalen van deze implementatieperiode is aangesloten bij de periode waarbinnen de jeugdgezondheidszorgorganisaties gecertificeerd zouden moeten zijn volgens het harmonisatieschema “HKZ Jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar”. Het is van groot belang dat op regioniveau betrokken partijen goed met elkaar afspreken op welke wijze en in welk tempo wijzigingen in contactmomenten worden ingevoerd. Deze afspraken dienen openbaar te zijn. Het Platform wil graag van deze afspraken op de hoogte gebracht worden. De Inspectie voor de Gezondheidszorg zal mede op grond van de Kwaliteitswet Zorginstellingen en de Wet BIG toezicht houden op de naleving van de Richtlijn. Het Platform zal de effectiviteit en doelmatigheid van de Richtlijn contactmomenten evalueren en daartoe in de komende periode met nadere adviezen en voorstellen komen. Bij deze evaluatie zullen ook de wensen en vragen van partijen naar aanleiding van het Advies van de Expertgroep voor zover niet in de Richtlijn verwerkt, worden meegenomen. De evaluatie kan leiden tot aanpassing van de Richtlijn. Het Platform JGZ zal prioriteit geven aan het verder (doen) ontwikkelen van uniforme standaarden (begrippenkader en de dataset). Dit is noodzakelijk om de Richtlijn contactmomenten te evalueren en zoveel mogelijk evidence-based te onderbouwen. Zonder een uniform begrippenkader is het immers niet mogelijk gegevens vanuit de regio’s met elkaar te vergelijken. En dat is weer nodig om inzicht te krijgen in de vraag of de zorg conform de WCPV ook iedere jeugdige bereikt.
Richtlijn 1: Contactmomenten Basistakenpakket JGZ 0-19 jaar
4
Bijlage 1 Overzicht van de stukken die het Platform Jeugdgezondheidszorg bij het opstellen van de Richtlijn Contactmomenten Basistakenpakket JGZ 0-19 jaar geraadpleegd heeft. •
de per 1 januari 2003 gewijzigde Wet collectieve preventie volksgezondheid (WCPV) met het daarop gebaseerde Besluit collectieve preventie en het Besluit jeugdgezondheidszorg; • de tijdelijke Regeling specifieke uitkering JGZ; • het Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar; • het Convenant inzake de voorbereiding van de invoering van het Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg van 27 mei 2002; • het Advies van de Expertgroep contactmomenten aan de Stuurgroep JGZ van 14 oktober 2002; • de volgende reacties op het Advies van de Expertgroep contactmomenten, gericht aan de Staatssecretaris van VWS: - gezamenlijke reactie van de Landelijke Federatie van Consultatiebureau-artsen, de Landelijke Vereniging van Sociaal Verpleegkundigen, de Nederlandse Vereniging van Dokters Assistenten en de Nederlandse Vereniging voor Jeugdgezondheidszorg d.d. 30 november 2002; - reactie van de Stichting van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek d.d. 9 december 2002; - reactie van de Landelijke Vereniging Wijkverpleegkundigen d.d. 9 december 2002; - reactie van GGD-Nederland d.d. 12 december 2002; - reactie van de sociaal verpleegkundigen jeugdgezondheidszorg van GGD-Hart voor Brabant regio Midden Brabant d.d. 9 januari 2003; - reactie van de LVT d.d. 13 januari 2003; - reactie van GGD Regio Nijmegen, sectie jeugdgezondheidszorg d.d. 15 januari 2003; - gezamenlijke reactie van de Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde, de Nederlandse Vereniging van Mondhygiënisten, het Nederlands Instituut voor Gezondheidszorg en het Ivoren Kruis d.d. 23 januari 2003; - reactie van de VNG d.d. 29 januari 2003; - reactie van de sociaal verpleegkundigen Jeugdgezondheidszorg, dienst OCW/GGD Den Haag d.d. 30 januari 2003. brief van de Actiegroep JGZ aan het Platform JGZ d.d. 16 april 2003.
Richtlijn 1: Contactmomenten Basistakenpakket JGZ 0-19 jaar
5
