Voedingsrichtlijnen bij constipatie Pediatrie
Inhoudsopgave 1
Constipatie of verstopping? .............................................. 3
2
Oorzaken ......................................................................... 3
3
Richtlijnen voor een goede stoelgang .............................. 4
4
Vezels .............................................................................. 6
5
Producten met probiotica of probiotica ............................. 6
6
Voorbeeld van dagmenu .................................................. 8
2
1 Constipatie of verstopping? Constipatie betekent dat de ontlasting minder dan 2 à 3 keer per week voorkomt en klachten veroorzaakt. Voorbeelden van deze klachten: Harde droge ontlasting Moeizame stoelgang (persen) Gevoel ‘niet leeg te zijn’ na de stoelgang Pijnlijke stoelgangpatroon buikpijn Opgeblazen gevoel en vol gevoel Winderigheid Lang niet ieder kind met obstipatie heeft dezelfde klachten. Ook de ernst van de klachten kan van kind tot kind verschillen.
2 Oorzaken Constipatie is meestal het gevolg van verkeerde leef- en eetgewoonten. Daarnaast kunnen heel andere oorzaken een rol spelen zoals bepaalde ziekten, bepaald medicijngebruik, e.d. Aanhoudende obstipatie, waardoor hard persen nodig lijkt om ontlasting kwijt te raken, leiden vaak tot aambeien. Door de harde ontlasting kunnen scheurtjes of kloofjes in de anus ontstaan waardoor de stoelgang ook erg pijnlijk is.
3
3 Richtlijnen voor een goede stoelgang
Zorg voor een gezonde, gevarieerde voeding. (voedingsdriehoek). Neem voldoende tijd om te eten en kauw goed. Door slecht te kauwen kan het kind lucht slikken, wat weer kan leiden tot darmproblemen. Eet op geregelde tijdstippen en sla vooral het ontbijt niet over. Een goed ontbijt zorgt ervoor dat de darmen voldoende in werking worden gezet.
Kies vezelrijke voedingsmiddelen (volkoren producten, groenten en fruit).Vezels maken de stoelgang zacht en prikkelen de darmen tot beweging, ook stimuleren ze de groei van de natuurlijke darmflora.Elk kind is gebaat bij een gezonde darmflora. De darmflora is de ‘bevolking’ die in de darm leeft. Deze ‘bevolking’ bestaat voornamelijk uit verschillende soorten bacteriën. Deze bacteriën leven samen in de darm en houden elkaar in evenwicht. Zij zorgen ervoor dat schadelijke bacteriën geen kans krijgen en leveren dus een belangrijke bijdrage aan onze afweer.
Drink minstens 1,5 liter vocht per dag (vooral water); voldoende vocht zorgt ervoor dat de darminhoud niet uitdroogt. Beperk het gebruik van vruchtensappen, ze bevatten veel suiker, calorieën en beperken de eetlust van je kind. Bij te weinig drinken wordt de constipatie juist erger!
Zorg voor een goede stoelganghygiëne, ga op regelmatige tijdstippen naar het toilet en stel niet uit. Wachten met naar het toilet gaan heeft een nadelig effect op de werking van de darmen.
4
De ontlasting blijft dan langer in de darm en kan nog harder worden. 30 minuten na de maaltijd is het beste moment om je kind naar het toilet (of op het potje) te laten gaan. Zorg voor een niet te hoog toilet, een hurkende houding is de normale houding voor de stoelgang. Bij een hoog toilet kan je een krukje onder de voeten van je kind zetten.
Zorg voor voldoende lichaamsbeweging, dit bevordert de darmwerking.
Laxeermiddelen en zogenaamde natuurmiddelen (laxeerthee, sennapeulen,…) zijn af te raden; ze nemen nooit de oorzaak van de verstopping weg, ze lossen alleen tijdelijk de klachten op. Bij regelmatig gebruik van laxeermiddelen wennen de darmen zelfs aan het middel en worden ze ‘lui’.
Indien het effect van bovenstaande maatregelen nog onvoldoende is kunt u eventueel een vezelpreparaat inschakelen. Raadplaag uw diëtist(e) of apotheker voor de keuze van het voor u best geschikte vezelpreparaat. Bij gebruik van vezelpreparaten is extra drank noodzakelijk. Gebruik bij organische oorzaken van constipatie geen vezelpreparaten zonder advies van uw arts. Opgelet : extra vezels nemen via de voeding, maar onvoldoende drinken zal het probleem alleen maar verergeren.
Belangrijk om te weten is dat de overgang van een vezelarme naar een vezelrijke voeding geleidelijk aan moet gebeuren, zoniet zal de aanvang van een vezelrijke voeding gepaard gaan met klachten zoals buikkrampen, opgeblazen gevoel en winderigheid. 5
4 Vezels Belangrijke bronnen van voedingsvezels zijn volkoren- en roggebrood en andere volkorenproducten, fruit en groenten. Deze voedingsmiddelen dagelijks eten in voldoende mate is dan ook aangewezen. Daarnaast zijn peulvruchten (erwten, kidneybeans,…), noten, gedroogde en geweekte vruchten (pruimen,…), muesli, muesligranenkoeken en olijven ook rijk aan vezels. Opmerking: rauwkost en vers fruit bevatten meer vezels dan gestoofde/gestoomde groenten en fruitmoes of opgelegd fruit
6
5 Producten met probiotica of probiotica
Prebiotica Dit zijn voedingsvezels (bijvoorbeeld inuline) die een positieve invloed hebben op de gezondheidbevorderende darmbacteriën van onze darmflora. De Beneo producten zijn producten die prebiotica bevatten.
Probiotica Tegenwoordig zijn er ook in de supermarkt producten verkrijgbaar die een extra positieve bijdrage aan een gezonde darmflora leveren. Deze gezonde darmflora heeft dan weer een positief effect op de stoelgang. Het gaat hierbij om producten waaraan bepaalde bacteriën (bifidobacteriën en Lactobacillus) zijn toegevoegd. (Danone Activ, Actimel,…). De bacteriën moeten na inname levend de darm bereiken om een positieve invloed op de darmflora te hebben. Om dit effect te halen is het nodig dat de producten voldoende levende bacteriën bevatten en dagelijks worden gebruikt.
7
6 Voorbeeld van dagmenu
Ontbijt o bruin, grijs of volkoren brood OF volkoren beschuiten, crackers o volkoren ontbijtgranen o margarine o toespijs naar keuze: - sneetjes kaas, platte kaas, smeerkaas, (magere) vleeswaren - zoet beleg: jam, honing, siroop, choco - gebakken of gekookt ei o drank naar keuze: - melk, water
In de voormiddag o naar keuze: - een glas melk of yoghurt of karnemelk of pudding - een bord groentensoep - een stuk fruit
Warme maaltijd o naar keuze: - (volkoren) deegwaren - gekookte deegwaren - gekookte aardappelen of puree o naar keuze: - gestoofde, gestoomde of gekookte aardappelen - rauwkost met slassaus of vinaigrette
8
o
o
naar keuze: - mager vlees - gekookte vis - ei drank: - water
In de namiddag o naar keuze: - een glas melk of yoghurt of karnemelk of pudding - gezonde koekvb. Grany FUB biscuit, Belvita, Special K mini breaks, Sultana … - een stuk fruit
2de broodmaaltijd o bruin, grijs of volkoren brood OF volkoren beschuiten, crackers o volkoren ontbijtgranen o margarine o toesprijs naar keuze: - sneetjes kaas, platte kaas, smeerkaas - (magere) vleeswaren - Zoet beleg: jam, honing, siroop, choco - Gekookt of gebakken ei o drank naar keuze: - melk, water
Indien u hierover nog vragen heeft kan u contact opnemen met de dieetafdeling op tel 013/35 40 44 9
Om te kleuren
10
Kan jij dit doolhof oplossen?
11
©Algemeen Ziekenhuis Diest Voor verveelvoudiging of kopie van deze uitgave, gelieve contact op te nemen met de Algemeen Directeur van het Algemeen Ziekenhuis Diest.
REALISATIE Sarah Nijs - hoofddiëtiste
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
Algemeen Ziekenhuis Diest Statiestraat 65 – 3290 Diest t 013 35 43 23 – f 013 31 34 53
[email protected] – www.azdiest.be
