VO-magazine. Paul van Meenen (D66) en Michel Rog (CDA) VERKIEZINGEN 2012

Magazine voor voortgezet onderwijs • september 2012 • jaargang 7

Paul van Meenen (D66) en Michel Rog (CDA) Kennismaken met twee nieuwkomers in de landelijke politiek

V

EN 2 G N I Z E I ERK

012

VO-magazine 1 Update voor beroepsgericht vmbo » Dossier: ouderbetrokkenheid » Schoolleiding Marcanti leert van ManagementVenster » Jan van Zijl (MBO-Raad) over mbo of havo

In dit nummer

Ik zou altijd nog eens…

Beroepsgericht 2.0

Achter de cijfers

Een nieuwe rubriek over

voor het beroepsgerichte vmbo

de hand spreekt het Marcanti

toekomstdromen, dichtbij en

worden eenvoudiger en beter

College schoolen teamleiders

veraf. In dit nummer: de wensen

organiseerbaar.

aan op hun resultaten.

van Christa Thoolen, rector van Thorbecke Voortgezet Onderwijs in Rotterdam.

R5

2

VO-magazine 1 • september 2012

De nieuwe examenprogramma’s

R 14

Met het ManagementVenster in

R 24

Paul van Meenen (D66) en Michel Rog (CDA) komen na de verkiezingen bijna zeker in de Kamer en voor beiden ligt de portefeuille onderwijs voor de hand. Een kennismaking met twee mannen die de komende jaren zeer waarschijnlijk een belangrijke rol gaan spelen voor het voortgezet onderwijs in Nederland. En: de oproep van Sjoerd Slagter aan alle politieke partijen. ‘Wij eisen helderheid en transparantie van de politiek.’

VOORWOORD

Verkiezingen

R 8 / 18

En verder 4 Kort 22 VO in beeld

SJOERD SLAGTER / VOORZITTER

37 Column Hendrik-Jan van Arenthals 39 Veelgestelde vragen

In bijna alle verkiezingsprogramma’s staat het te lezen: ‘tegen de

42 Wie werkt waar / Agenda / Colofon

economische klippen op’ investeren in het onderwijs. Met het oog op de toekomst van Nederland klinkt het veelbelovend. En het is zeker nodig dat ons land lang blijft acteren in de kopgroep van kenniseconomieën. Tegelijkertijd geldt dat steeds meer schoolbestuurders uit financiële noodzaak ingrijpende maatregelen moeten nemen die dwars ingaan op wat zij goed en verantwoord onderwijs vinden. Bestuurders en schoolleiders moeten steeds vaker een beroep doen op docenten met de vraag of zij bereid zijn een of twee uur per week extra les te geven. Ook zien scholen zich genoodzaakt de klassen te vergroten. Niet omdat dit ten goede komt aan het onderwijsproces maar omdat de ventilatie, de leermiddelen, de onderwijstijd, de btw-verhoging, de bapo en de gevolgen van de verhoging van ziektekosten en pensioenpremies ook betaald moeten worden. En er volgen ook steeds meer ontslagen: scholen nemen afscheid van docenten om zo kosten te besparen. Deze zorgelijke ontwikkelingen illustreren hoe scholen op basis van de achterblijvende bekostiging moeite hebben hun hoofd boven water te houden. Steeds meer scholen krijgen de begroting niet meer rond en op veel scholen wordt het tekort elk jaar groter. En dat terwijl de eisen steeds verder opgeschroefd worden. In het afgelopen schooljaar is door de politiek bepaald dat onderwijstijd weer terug moet naar 1040 uur en werden de verscherpte exameneisen ingevoerd. Echter: zonder dat hier enige vorm van financiering of compensatie tegenover staat.

De werkgever

Waarvoor kunt u terecht bij het A&O-fonds VO?

R 30

De pedagogische driehoek

Dit pleidooi mag niet uitgelegd worden alsof alles met geld is op te lossen. Ik wil ook zeker niet zeggen dat er geen aanvullende kwaliteits eisen mogen worden gesteld; scholen zitten juist vol ambities. Wel roep ik het nieuwe kabinet op reëel te zijn. Als we scholen willen van top kwaliteit, die over tien tot vijftien jaar vakmensen, technici, weten schappers en specialisten leveren die een bijdrage leveren aan onze

Niet afwachten, gewoon beginnen; dat is de

welvaart, dan zal er consequent geïnvesteerd moeten worden.

manier om ouders te betrekken bij het onderwijs

We moeten nog naar de stembus. Ik hoop dat het nieuwe kabinet inziet

R 32

dat ambities en investeren twee kanten van dezelfde medaille zijn.

Havo - mits het kan

Vmbo-mbo is ook een koninklijke route, vindt Jan van Zijl (MBO-Raad).

R 40


3

Kort

Bekostiging

Digitale leermiddelen

Professionalisering

Hoe vindt de bekostiging plaats?

VO-content is dé open digitale

Werk aan ontwikkeling:

Kijk op:

leermaterialenbank voor het vo:

R www.vo-raad.nl/professionalisering

R www.vo-raad.nl/bekostiging

R www.vo-raad.nl/digitaal-leermateriaal

Verkiezingen 2012 De VO-raad zet deze verkiezingen in op ‘investeren in

Voorlopige examencijfers in ManagementVenster

kwaliteit’. Het is belangrijk dat scholen hier voldoende

Vanaf maandag 3 september staan de voorlopige examencijfers van

financiële ruimte en beleidsruimte voor krijgen. De speer-

2012 in uw ManagementVenster. Ze zijn te vinden in de rapporten

punten voor de vo-sector worden door de VO-raad actief

‘Examenresultaten’ en ‘Analyse Examenresultaten’. Dit laatste

onder de aandacht gebracht van de politieke partijen.

rapport bevat daarnaast een prognose voor de slaagpercentages

Op www.vo-raad.nl berichten we uitgebreid over de

van havo- en vwo-scholen in het schooljaar 2012-2013. Vanaf dit

verkiezingen. Hier staan onder meer de doorberekeningen

schooljaar gaat voor havo en vwo de kernvakkenregeling in en dit

van het CPB en de standpunten van de verschillende

kan gevolgen hebben voor uw slaagpercentage.

partijen én de VO-raad per onderwijsthema.

De kernvakkenregeling houdt in dat leerlingen op het havo en vwo

www.vo-raad.nl/verkiezingen-2012

voor de kernvakken Nederlands, Engels en wiskunde maximaal één onvoldoende (een 5) mogen halen om te slagen. Schoolinfo heeft deze

Financiële situatie vo verslechterd

eis naast de voorlopige examenresultaten van 2012 gelegd. In het rapport ziet u dus een prognose voor uw school op basis van de cijfers

De financiële positie van vo-scholen is in de laatste jaren

van het afgelopen schooljaar.

dramatisch verslechterd. In de periode 2008 tot en met

Het ManagementVenster is te bereiken via het BeheerVenster van

2010 is sprake van een gemiddelde rentabiliteitsdaling

Vensters voor Verantwoording. Uw gebruikersaccount voor Vensters

van zo’n 2%. Daar komt bij dat de financiële reserves van

heeft de rol ‘Raadpleger’ nodig om het ManagementVenster te

de sector te veel geslonken zijn om onvoorziene risico’s

kunnen bekijken.

goed op te kunnen vangen. De vo-sector als geheel zou een financiële buffer van ruim 400 miljoen euro moeten hebben. In werkelijkheid is deze buffer min 23 miljoen euro. Dat blijkt uit het onderzoek van de Onderwijs-

Advies burgerschapsonderwijs De Onderwijsraad adviseert de overheid om scholen meer te

inspectie naar de financiële positie van schoolbesturen in

ondersteunen bij het vormgeven van burgerschapslessen en de

het voortgezet onderwijs, dat naar de Tweede Kamer is

kernopdracht voor scholen – leerlingen leren functioneren in een

gestuurd.

democratie – helderder te omschrijven. De regie over de verdere

De VO-raad maakt zich grote zorgen over de negatieve

invulling van dit onderwijs moet zo veel mogelijk bij scholen blijven.

trend die ook na 2010 verder doorzet. Sjoerd Slagter:

Dit blijkt uit het rapport ‘Verder met burgerschap in het onderwijs’

“We zien hier de gevolgen van de achterblijvende

dat op 27 augustus werd gepresenteerd. De VO-raad onderschrijft

bekostiging in de afgelopen jaren. Met de extra

deze conclusies, maar benadrukt dat scholen vooral ook de financiële

bezuinigingen van 50 miljoen euro per jaar in het

middelen moeten hebben om goed burgerschapsonderwijs aan te

Lenteakkoord, zal de financiële situatie alleen maar

bieden. Lees meer op:

verder verslechteren. Scholen blijven zich inzetten om

www.vo-raad.nl/nieuws

de onderwijsresultaten te verbeteren, maar worden gedwongen om steeds forser te bezuinigen. Dit leidt onvermijdelijk tot minder docenten en grotere klassen. Met het huidige financiële perspectief kan de politiek de reken-, taal- en maatwerkambities echt op haar buik schrijven.” Kijk voor meer details op: www.vo-raad.nl/nieuws/

4



Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek

Een nieuwe rubriek over toekomstdromen, dichtbij en veraf. In deze eerste aflevering: Christa Thoolen, rector van Thorbecke Voortgezet Onderwijs in Rotterdam.

Het Nationaal Regieorgaan voor Onderwijsonderzoek is op 10 juli officieel opgericht. Deze landelijke organisatie moet de aansluiting tussen onderzoek en praktijk verbeteren en zorgen voor minder versnip-

‘Loskomen van dat knellende rooster’

pering in onderzoeksbudgetten en -programma’s. Minister Van Bijsterveldt en

‘‘In al de jaren dat ik in het vo werk, heb ik me gestoord aan het enorme

Jos Engelen, voorzitter van de Nederlandse

gebrek aan flexibiliteit. We zijn allemaal gevangen in het rooster. Alles

Organisatie voor Wetenschappelijk Onder-

wat ingrijpt in het rooster, is een doodzonde en dat beperkt je heel erg

zoek (NWO), gaven het startsein voor het

in je mogelijkheden om mensen bij elkaar te brengen om te praten over

regieorgaan met de ondertekening van een

onderwijsontwikkeling of andere beleidsmatig belangrijke zaken. Het

convenant.

gebeurt uiteindelijk wel, maar mensen ervaren het als een enorme

De VO-raad ondersteunt de ambities van het

belasting. Als er iets veranderd moet worden, om wat voor reden ook,

regieorgaan, maar houdt wel nauwlettend in

moet je dat minimaal een jaar van tevoren geregeld hebben. Dat vind ik

de gaten op welke wijze de nieuwe organisatie

frustrerend. De vanuit OCW opgelegde minimumnorm van 1040 uur is

leraren, schoolleiders en bestuurders gaat

nog extra wurgend.

ondersteunen bij het formuleren van goede

Ik heb wel eens geprobeerd om wat meer vrije ruimte in het rooster te

onderzoeksvragen en het daadwerkelijk

krijgen, maar dat is gewoon onhaalbare kaart gebleken. Er zijn in het

gebruiken van kennis uit onderzoek. Ook

verleden andere scholen geweest die op dit terrein hele radicale

vindt de VO-raad dat middelen van scholen

maatregelen hebben genomen, maar ik heb begrepen dat vele op hun

die bedoeld zijn voor ontwikkelactiviteiten of

schreden zijn teruggekeerd.

scholing van personeel, niet automatisch in

Ik hoop en verwacht dat de ict-technologie ons in de toekomst wat

onderzoek geïnvesteerd moeten worden. Via

verlichting gaat brengen. Er komen steeds meer mogelijkheden om tijd-

de zetel Onderwijspraktijk in de stuurgroep

en plaatsonafhankelijk te werken. Daar ligt volgens mij de sleutel tot

van het regieorgaan zal de VO-raad de

grotere flexibiliteit. Hier zijn wij, en met ons meer collega’s, heel druk

belangen van het voortgezet onderwijs

mee bezig. We willen dit verder ontwikkelen. Voor onze school is dat

behartigen. Bekijk dit convenant en een

extra noodzakelijk omdat wij veel topsportleerlingen hebben met

Kamerbrief over de oprichting op:

allerlei verplichtingen buitenshuis. Zeker voor hen is plaatsen


tijdonafhankelijk leren een prima oplossing. We werken daar hard aan. Het rooster is een handenbinder, maar ook een houvast. Het geeft structuur en rust. Zelf heb ik een haat-liefdeverhouding met het rooster, waarbij de haat wel een beetje groter is dan de liefde.’’


R

5

Kort

1 MINuuTJE Op 9 oktober as. lanceert stichting VO-content officieel de eerste

Kan iedere school de Stercollecties zomaar gebruiken?

24 ‘Stercollecties’. Voor scholen vormt die datum een kans om

“Ja. Via Wikiwijs of vo-content.nl kan iedereen er bij, zonder

open digitaal leermateriaal een vaste plek te geven in het

inlogcode. Ons credo is ‘van scholen, voor scholen’. StudioVO,

leermiddelenbeleid, vertelt projectleider Janneke van Doren.

MathUnited en docenten ontwikkelen samen het digitaal leermateriaal, dat open toegankelijk is voor alle scholen. Daarnaast

Wat zijn dat, ‘Stercollecties’?

komt het van/voor-idee terug in ons financieringsmodel: hoe meer

“Stercollecties zijn leerlijnen die digitaal leermateriaal bevatten

VO-scholen meebetalen aan VO-content, hoe meer Stercollecties dat

voor een bepaald vak, niveau en leerjaar. Denk aan een leerlijn

oplevert. Ontwikkeling van leermaterialen zelf is nu eenmaal niet

Nederlands, niveau vmbo-kgt, eerste leerjaar,. Belangrijk uitgangs-

gratis.”

punt van de Stercollecties is dat docenten leerlingen beter maatwerk kunnen bieden, doordat ze meer kunnen differentiëren en variëren

Hoe kun je hiermee als school nou het beste beginnen?

met open en commercieel materiaal, papier en digitaal materiaal.”

“Ga naar vo-content.nl, bekijk de Stercollecties, probeer ze uit. Als je wilt deelnemen; meld de school aan of neem contact met ons op.

Wat kenmerkt de Stercollecties ten opzichte van andere

Scholen kunnen er stapsgewijs mee aan de slag. Een school die nog

leerlijnen?

werkt aan het gebruik van ICT, kan zelf bepalen welke onderdelen

“Twee specifieke kenmerken zijn hun kwaliteit en de samenhang

van de Stercollecties aansluiten bij de eigen methodes. Denk aan

tussen de leermaterialen binnen leerlijnen en vakken. Alle Ster-

huiswerkoefeningen of een thema voor een projectweek. Op basis van

collecties voldoen aan het kwaliteitszorgsysteem dat we met SLO

die ervaringen kan het gebruik dan in de loop van de tijd worden

hebben ontwikkeld. Om de samenhang te garanderen, ontwikkelen

uitgebreid. Deelnemers staan er niet alleen voor. Er is een helpdesk,

we doorlopende leerlijnen op basis van kerndoelen en eindtermen.

we organiseren trainingen voor docenten en eind september komt

VO-content garandeert dat een docent Nederlands die begint met

een speciale e-learning module beschikbaar. Management en

vmbo-t, leerjaar één, tot en met het eindexamenjaar de beschikking

schoolleiders bieden we ook een ondersteuningstraject over leer-

krijgt over leerlijnen met eenzelfde aanpak, opbouw en samenhang.

middelenbeleid.”

Samenstelling themacommissies bekend

Handige waaiers van Leren verbeteren

Het bestuur van de VO-raad heeft de leden van de nieuw

Scholen horen tegenwoordig eerder van de onderwijsinspectie

ingestelde themacommissies bekend gemaakt. De benoemde

wanneer hun opbrengsten achterblijven. Het is belangrijk dat

leden gaan input leveren in processen van beleidsvorming en

zij dan snel zicht krijgen op knelpunten, oorzaken en

-uitwerking en het bestuur van de VO-raad gevraagd en

oplossingen. Twee waaiers van het project Leren verbeteren

ongevraagd adviseren over actuele thema’s.

van de VO-raad en de AOC Raad bieden schoolleiders en

De vijf themacommissies over arbeidsvoorwaarden, onderwijs,

bestuurders van risicoscholen hulp bij het analyseren en

passend onderwijs en professionalisering van schoolleiders/

verbeteren van opbrengsten en onderwijskwaliteit. Hierbij is

bestuurders en docenten maken deel uit van de nieuwe

niet alleen aandacht voor wat scholen kunnen doen om de

verenigingsstructuur van de VO-raad. Bekijk welke leden

onderwijskwaliteit te verbeteren, maar vooral ook met wie en

benoemd zijn in de themacommissies:

hoe. Per stap worden op de voorzijde van de waaiers nuttige

www.vo-raad.nl/ledenorganisatie/themacommissies

activiteiten, betrokken actoren, handige instrumenten en bruikbare informatiebronnen genoemd. Op de achterzijde van elke stap staan specifieke tips en aandachtspunten. Scholen die zich al bij het project aangemeld hebben, krijgen de waaiers vanaf half september toegestuurd. Anderen kunnen via de website het informatiepakket bestellen. www.vo-raad.nl/lerenverbeteren

6



Netwerken havo-hbo ontwikkelen gezamenlijk LOB-arrangement

‘Op Rome-reis, met mij aan het stuur!’

Vijf regionale netwerken van elk één HO-

‘‘Ik zou heel graag m’n groot rijbewijs willen halen en op een vracht-

instelling en vier of vijf vo-scholen gaan

wagen rijden. Dat is altijd een droom geweest. Misschien is het een

vanaf september van start met het project

beetje saai om dat de hele dag te doen. Dan lijkt personenvervoer me

‘LOB-netwerken havo-hbo in de regio’. Het

nog leuker, zeker het leerlingenvervoer. Ik vind autorijden sowieso heel

project is een initiatief van project

lekker. Ik heb ooit in Frankrijk eens een camper gehuurd. Je zit veel

Stimulering LOB van de VO-raad met als

hoger, en dan zo’n groot stuur in je handen... Ik vind dat een machtig

doel om de sectorovergang tussen havo en

gevoel. Zo is het hele idee ontstaan.

hbo te verkleinen.

Ik zou de leerlingen naar Berlijn of Rome kunnen rijden. Niet naar

In vijf netwerken gaan LOB-ontwikkelteams

Engeland, links rijden vind ik lastig.

van start in Groningen, Almere, Twente/Oost-

Natuurlijk zou ik op zo’n schoolreis veel contact met leerlingen hebben.

Nederland, Rotterdam en Utrecht. Een

Je bent als chauffeur onderdeel van het reisgezelschap, maar je hebt

projectleider van de VO-raad ondersteunt de

ook een heel duidelijke en verantwoordelijke taak: ze veilig van A naar

netwerken bij het ontwerpen van een LOB-

B brengen. Of ik een grappenmaker zou zijn? Nou, gedoseerd.

arrangement.

Ik heb doorgaans geen moeite om de weg te vinden, en inparkeren lukt

Dit arrangement heeft betrekking op de

ook aardig. Maar met die grote gevallen is het een ander verhaal. Ik

eerste klas van de havo tot en met het tweede

vind het ongelooflijk knap hoe chauffeurs daar schijnbaar met het

jaar van het hbo. Samenwerking kan ingevuld

grootste gemak mee manoeuvreren. Nu ik er zo over denk, is het

worden op diverse niveaus: bijvoorbeeld

besturen van zo’n gevaarte wel een mooie metafoor voor het besturen

studenten-leerlingen, stages, profielen

van een grote school. Het bestuurswerk is vrij abstract; het gaat alle-

studiekeuze, loopbaancompetenties. Tijdens

maal om de grote lijnen. De concrete uitwerking is in handen van de

de bijeenkomsten is er aandacht voor de

teamleiders en locatiedirecteuren. Daar bemoei ik me niet teveel mee;

LOB-theorie, de rol van verschillende betrok-

zij moeten hun eigen ideeën kunnen uitvoeren. Dan werkt het ook het

kenen (leerlingen, ouders, schoolleiders) en

beste. Maar daardoor ben je als rector wel erg beperkt tot het abstracte.

de concrete activiteiten voor het arrange-

Misschien dat ik daarom verlang naar deze hele concrete vorm van

ment. Kijk voor de deelnemende scholen op:

besturen. Ik denk eigenlijk niet dat dat groot rijbewijs er echt van gaat


komen. Maar het blijft een leuke droom.’’


7

Interview

8


INGE VERKIEZ

N 2012

OP WEG NAAR DEN HAAG Paul van Meenen (D66) en Michel Rog (CDA) staan beiden hoog op de lijst van hun partij. Ze hebben een brede basis in het onderwijs en zijn bijna zeker dat zij na de verkiezingen in de Tweede Kamer komen. Voor beiden ligt de onderwijsportefeuille voor het oprapen. Ondanks een wederzijdse sympathie hebben zij verschillende ideeën over hoe de moeizame verhouding tussen onderwijs en politiek kan worden verbeterd. Een kennismaking met twee mannen die de komende jaren zeer waarschijnlijk een belangrijke rol gaan spelen voor het voortgezet onderwijs in Nederland. Tekst: Cindy Curré / Fotografie: Josje Deekens

CV Paul van Meenen Posities

Onder meer docent wiskunde; hoofd propedeuse bij de Avans Hogeschool te Breda en rector bij de Scholengemeenschap Dalton te Voorburg. Bestuursvoorzitter van Stichting Scholengroep Spinoza te Den Haag. Tevens raadslid en fractievoorzitter van D66 in de gemeenteraad van Leiden sinds 2002.

Staat

Op plaats zeven van de D66-kieslijst voor de Tweede Kamerverkiezingen 2012.

Privé

Gehuwd, twee kinderen

Genieten in het politieke krachtenveld Het moment dat we Paul van Meenen, raadslid en fractie-

doen. Ik ben ooit betrokken geraakt bij de Leidse politiek

voorzitter van D66 in de gemeenteraad van Leiden én onder-

omdat Alexander Pechtold mijn buurman was en hij mij vroeg

wijsbestuurder interviewen, kan niet mooier. Het is tegen de

of ik iets kon zeggen over het lokale onderwijsbeleid. Dat doe ik

dertig graden en Leiden zindert van de verwachtingen en

nu tien jaar en binnen D66 weet men inmiddels dat ik iets van

spanningen van aankomende studenten, die tijdens hun Intree-

onderwijs vind. De vraag of ik kan bijdragen aan het landelijk

week de stad overgenomen lijken te hebben. Gezeten in de tuin

beleid heb ik tot nu toe steeds negatief beantwoord, omdat ik de

bij zijn huis net buiten het stadscentrum bereidt Van Meenen

combinatie van de dingen die ik nu doe heel leuk vind. Zo heb ik

zich nog schijnbaar in alle rust voor op wat komen gaat. Over

Scholengroep Spinoza in Den Haag zelf gemaakt. Dat is een

enkele dagen gaat het verkiezingscircus van start en zal hij vol

bijzondere combinatie van scholen die voorheen met de ruggen

gas moeten geven om zijn partij voor het eerst op landelijk

naar elkaar toe leefden, waaronder mijn eigen oude middelbare

niveau te vertegenwoordigen.

school. Nu werken ze nauw samen. Spinoza is echt mijn ding, het zijn mijn mensen en ik voel mij sterk met hen verbonden.

Waarom waag je juist nu de stap naar de landelijke politiek?

Dat moet ik nu opgeven. In 2010 zei ik nog nee tegen D66

“Nou, je mag best weten dat ik daar drie weken niet van

landelijk, maar ik merkte dit voorjaar dat ik er meer voor open

geslapen heb, van de vraag of ik dat nu wel of juist niet moest

stond. Ik ben langzaam toegegroeid naar dit moment.” VO-magazine 1 • september 2012

9

Interview

Je begint echt aan iets nieuws.

persoonlijke ervaringen graag voor inzetten. Ik ken de praktijk,

“Klopt. Mijn leven zal er totaal anders uit gaan zien. Dat merk

zestien jaar in het vo als bestuursvoorzitter, als docent en als

ik nu al. Ik word 57 en had ook rustig naar mijn pensioen

rector, zes jaar in het mbo en elf jaar in het hbo.”

kunnen dobberen, maar ik vind dit erg leuk. Ook mijn kinderen zeiden meteen ‘man, doe het!’. Het is een enorme kans het

Je was ooit docent wiskunde. Zie je jezelf nog eens voor

onderwijsbeleid in Nederland te helpen verbeteren. En ik neem

de klas staan?

natuurlijk wel een paar dingen mee die zullen helpen, zoals tien

“Nou, de politiek is een onzeker bestaan. Ik heb de intentie om

jaar lokale politiek en 33 jaar onderwijservaring. Tsja, ik vind

een tijd in Den Haag te verblijven, maar mocht dat niet zo

nu eenmaal met regelmaat iets van dingen.”

zijn… Docent ben ik altijd geweest en als ik dat morgen weer mag worden, vind ik dat alleen maar mooi. Ik ben ooit wis

Wat wil jij, met die 33 jaar onderwijs op zak, het liefst

kunde gaan studeren met maar één idee, en dat was leraar zijn.”

veranderen in Den Haag? “De politiek heeft de afgelopen tien jaar de verbetering van het

Ook anno 2012?

onderwijs behoorlijk in de weg gezeten. Een voorbeeld is de

“Ik weet dat het geen eenvoudige baan is. Ik heb als rector nog

bevriezing van de materiële bekostiging, een heel plat ding,

jarenlang lesgegeven, ook op vmbo-niveau. Daar heb ik altijd

maar ik merk de gevolgen daarvan in de begroting van mijn

veel affiniteit mee gehad, vmbo is mooi onderwijs. Ik kwam

scholen. Je redt het niet meer met de personele bekostiging. Er

toen uit het hbo, en ik moet eerlijk zeggen dat het me niet

moet geld van personeel naar materieel, anders gaat het licht

meeviel. Het vraagt iets bijzonders van docenten om in het

uit. Ik weet dat dit geen sexy onderwerp is want in Den Haag

vmbo goed les te geven. Je moet loskomen van de gedachte dat

weet men dit al lang, maar het wordt wel elk jaar erger.

je alleen maar bezig bent met je vak. Mijn leerlingen in het

Iets anders is de urennorm. Ik vind het bizar dat er zo’n directe

vmbo waren ook altijd erg bezig met wie ik was, of ik getrouwd

relatie wordt gelegd tussen tijd en kwaliteit. Die is er gewoon

was bijvoorbeeld, en of ik zelf kinderen had. En met allerlei

niet. De uren zijn zo’n beetje het enige ventiel dat we nog

dingen in hun eigen leven. Ik merkte toen dat een docent voor

hebben om ruimte te maken. Er is zo veel energie aan dit

kinderen een veel bredere betekenis kan hebben dan alleen ‘de

onderwerp verspild; mensen stonden bij wijze van spreken met

lesboer’.”

bebloede koppen tegenover elkaar. Die norm klopt gewoon niet en iedereen in de praktijk weet dat ook. Het is allemaal erg

Toch heeft het beroep leraar in Nederland geen hoge

incident-gestuurd.

status.

‘Die urennorm klopt gewoon niet en

“Dat is jammer. Daar zouden besturen aan moeten werken. Ik sprak vanmorgen nog met mensen van McKinsey over hoe

iedereen in de praktijk weet dat ook’

onderwijskwaliteit verbeterd kan worden. De sleutel ligt bij

Het laatste kabinet heeft een negatief beeld van het onderwijs

van startende docenten.”

neergezet, van docenten, van besturen, van het management en

docenten en hun opleiding, en bij de begeleiding en coaching

van de raden. Toch ben ik optimistisch dat we een nieuwe start

‘Rapporten vol koele cijfers en rode

kunnen maken, zeker als ik kijk naar de onderwijswoord

bolletjes in een matrix - dat gaat zó

voerders van de verschillende partijen. Mensen zoals Rog en Dijsselbloem zeggen verstandige dingen over het onderwijs. Als we het nu eens wat minder politiek maken en inhoudelijk kijken naar wat er echt nodig is...”

voorbij aan wat een school is’ Wist je als bestuurder waar je moest beginnen om onderwijskwaliteit te verhogen?

Ah, je bent je al aan het beraden op mogelijke

“Nou, ik ben wel altijd uitgegaan van de gedachte dat alles wat

samenwerkingen.

een onderwijsorganisatie doet, betekenis moet hebben voor wat

“Ik kijk naar wat ik om me heen zie. Onze ideeën liggen niet zo

er in de klas gebeurt, voor de leerling en de docent. En dat is

ver uit elkaar en we kunnen denk ik een nieuwe start maken en

soms een worsteling. Zo heb ik gestreden met de Inspectie,

aansluiten op het rapport-Dijsselbloem, dat door de politiek

omdat er nogal wat is af te dingen op het systeem dat wij nu

verwaarloosd is. Het wordt vast zoeken naar manieren om los

hebben om de kwaliteit van scholen te meten, met rapporten vol

te komen van de afgelopen jaren, maar hier wil ik mijn

koele cijfers en rode bolletjes in een matrix. Dat gaat zó voorbij

10 VO-magazine 1 • september 2012

aan wat een school is. Daar heb ik me wel over opgewonden. Er

bestuurders’ zijn, die steeds nadenken over wat beleid betekent

wordt in de rapporten ook te weinig gekeken naar de leerling

voor leerlingen. Dat is het referentiekader waaraan alle vo-

populatie van een school. Je kunt als school strenger selecteren

beleid afgemeten moet worden.”

aan de poort om je rendement te verhogen, maar daar kiezen mijn scholen niet voor. Toch is het heel gek dat je als school in je eigen vingers snijdt als je individuele zorgleerlingen probeert te helpen.”

‘Als je iets vindt, wees dan niet te omfloerst, maar zeg het gewoon snoeihard’

Die inspecteurs worden gestuurd door de politiek… “Dat klopt, en ook daarom trek ik naar Den Haag. Ook dit

Maar Den Haag is ook wheelen en dealen.

draait om vertrouwen. De Inspectie zou een soort kritische

“D66 zit ergens in het midden in het politieke krachtenveld.

vriend van het onderwijs moeten zijn. En het werk van de

Dat ligt mij goed, daar geniet ik van. Ik probeer altijd partijen

inspecteurs zou dan ook meteen leuker worden.”

bij elkaar te brengen, bij Spinoza, maar ook in de Leidse politiek. We hebben hier een coalitie met de SP en de VVD, en

Ben je gehard genoeg voor de Haagse politiek?

dat is geen vanzelfsprekende combinatie.”

“Als het om onderwijs gaat, ben ik behoorlijk uitgesproken. Je krijgt met mij niet snel ruzie, maar je krijgt wel te horen hoe ik

Stel dat je over vier jaar je eerste termijn als Kamerlid

erover denk. En inmiddels weet ik genoeg van de politiek om te

afsluit. Wanneer ben je tevreden?

weten dat je alleen maar iets voor elkaar krijgt als je stevig

“Als het vertrouwen tussen politiek en scholen groter is dan nu.

spreekt. Dat is als lid van de VO-raad ook altijd mijn boodschap

Als er meer geld is voor onderwijs, en dat geld vooral in het

geweest: als je iets vindt, wees dan niet te omfloerst, maar zeg

mbo en hbo effectiever wordt besteed, aan zaken die direct met

het gewoon snoeihard. Laat zien waar je voor staat en toon niet

onderwijs te maken hebben. En ik wil voorkomen dat overheid

te veel begrip voor iets wat niet goed is. Ik vind dat de VO-raad

alleen maar meer overhead maakt, voorkomen dat besluiten

in het verleden wel eens te bestuurlijk heeft gereageerd. Ik wil

van de politiek te veel beslag leggen op menskracht in het

graag dat de VO-raad en zijn leden ‘gepassioneerde

onderwijs. Als dat lukt, ben ik blij.”

CV Michel Rog Posities

Onder meer docent maatschappijleer; diverse functies in de vakbonds wereld, bij De Unie en het CNV. Van 2008 tot 2012 voorzitter van CNV Onderwijs.

Staat

Op plaats vijf van de CDA-kieslijst voor de Tweede Kamerverkiezingen 2012.

Privé

Gehuwd, twee kinderen

Een diepgevoeld idee dat het beter kan Michel Rog verwierf de afgelopen jaren bekendheid als de

begonnen als leraar maatschappijleer en gaf met veel passie

jongste vakbondsbestuurder van Nederland. Hij staat op plaats

les, maar toch wist ik toen al dat ik naar de vakbeweging wilde,

vijf van de CDA-lijst en is klaar voor het grote werk. In een café

en de politiek in. Achteraf ben ik blij met de volgorde, want bij

aan de Grote Markt vertelt de ambitieuze Haarlemmer waarom

de vakbonden draait het om belangenbehartiging en de politiek

hij de barricades verruilt voor het pluche.

is toch wat breder. Of dit het goede moment is om de stap te wagen naar de

Wat heeft een vakbondsbestuurder bij de Haagse CDA-

landelijke politiek? Ik ben eerder lid geweest van D66, maar

fractie te zoeken?

heb toen niet de ambitie gehad om Kamerlid te worden. Ik heb

“Nou, ik was al heel jong politiek geëngageerd. Op mijn

4,5 jaar als voorzitter bij CNV Onderwijs gewerkt en over twee

dertiende zat ik in de bibliotheek te lezen in boeken over

jaar was mijn termijn afgelopen. Misschien was dat een beter

politieke stromingen. Ik ben vervolgens mijn werkende leven

moment geweest, maar je weet natuurlijk niet of er dan

VO-magazine 1 • september 2012 11

Interview

verkiezingen zijn. Bovendien heb ik liever dat ik nu met spijt

Het is wel een CDA-minister die daarvoor verantwoordelijk is.

wegga, dan dat ik kansen voorbij laat gaan. Ik heb een mooie

“Dat klopt, maar als je verantwoordelijkheid aanvaardt, moet

periode afgerond. Daar komt bij dat ik in de politiek nu een

je soms moeilijke beslissingen nemen. Daar krijg ik ongetwijfeld

situatie zie ontstaan die het bij mij doet kriebelen. Daar wil ik

ook mee te maken, maar ik zal altijd blijven kijken naar wat

me tegenaan bemoeien. De financiële crisis, vanzelfsprekend

goed is voor het onderwijs. Dat blijft mijn drive. En als

ook de huidige situatie in het onderwijs... Er moet hoognodig

onderwijsman in de fractie heb ik een belangrijke stem.”

aan relaties gewerkt worden, aan de verhoudingen tussen politiek en onderwijs, tussen besturen en bonden. Ik denk dat ik

Was je verrast dat je zo hoog op de lijst staat?

daar een positieve bijdrage aan kan leveren.”

“Ja. Het geeft mij het vertrouwen dat er echt een nieuwe koers wordt gevaren binnen het CDA. We slaan weer een brug naar

Dat kan toch ook als CNV-bestuurder?

mensen, naar maatschappelijke organisaties. Het is een partij

“Absoluut, en ik denk eerlijk gezegd dat ik bij het CNV een

die middenin de samenleving staat.”

belangrijke rol heb gespeeld, in het kijken of we bruggen kunnen slaan. Ik ben niet het type mens dat organisaties als de

Hoe ga je feeling houden met het klaslokaal?

VO-raad en bestuurders ziet als de vijand die bestreden moet

“Als CNV’er sprak ik al veel met leraren en schoolleiders en

worden. Zo zie ik het ministerie ook niet. We zijn allemaal

dat wil ik blijven doen. Ik wil graag weten hoe zij het onderwijs

stakeholders die samen moeten werken aan het beter maken

inrichten en wat zij nodig hebben van Den Haag. Ik hoop ook

van het onderwijs.”

dat we verder zullen kunnen kijken dan één kabinetsperiode. Ik wil graag tot een Nationaal Onderwijsakkoord komen; met alle

Heb je al reacties gehad van mensen die het zien als een

betrokkenen samen kijken naar hoe we omgaan met elkaar, wat

stap naar ‘de andere kant’?

de verantwoordelijkheden zijn en waarop we ons gaan

“Heel weinig. Ik denk dat dit te maken heeft met het feit dat ik

concentreren. Dus niet: ‘wij in Den Haag beslissen en we gaan

de publieke zaak blijf dienen. In een andere rol, maar nog

nu linksaf of rechtsaf’, maar kijken hoe de kwaliteit van het

steeds met dezelfde idealen. Het wordt alleen een vrijere rol,

onderwijs omhoog kan, kijken hoe we professionalisering

omdat ik met allerlei organisaties te maken zal krijgen, terwijl

aanpakken van iedereen in het onderwijs. De politiek moet

ik voorheen uiteindelijk altijd voorzitter was van een bond van

ambities vaststellen en faciliteren, en vervolgens samen met

onderwijspersoneel.”

leraren, ouders, bestuursorganisaties, schoolleiders en raden bekijken hoe die ingevuld moeten worden.

In het recente verleden heb je toch met een volle Arena vol ontevreden docenten gedemonstreerd tegen

‘De bonden willen rust, maar dan komen

de bezuinigingen op passend onderwijs, tegen het

we er volgens mij niet uit’

regeringsbeleid. “Ook bij passend onderwijs heb ik tot het laatste moment

Begrijp me goed, ik ben geen laissez-faire politicus die pleit

geprobeerd er in overleg uit te komen. Toen de AOb van tafel

voor rust. Wel hebben we behoefte aan continuïteit en

liep, zat ik daar nog. Dit dossier heeft mij ontzettend geraakt

draagvlak. We moeten ongeduldig blijven en hoge ambities

en ik ben dan ook blij dat de bezuiniging is gehalveerd in het

hebben. Op dit punt ben ik ook benieuwd hoe de vakbonden zich

Catshuisakkoord en helemaal is teruggedraaid in het Lente

gaan opstellen. De bonden willen rust, maar dan komen we er

akkoord. Het is een voorbeeld voor straks, een waarschuwing

volgens mij niet uit.”

dat ik in contact moet blijven met alle stakeholders. Het is erg dat een stelselwijziging die goed is, zo besmet is geraakt door al die bezuinigingen.”


‘Niet: wij in Den Haag beslissen en we gaan nu linksaf of rechtsaf’

Is dat ongeduld een goede match met de Haagse cultuur?

lerarenopleidingen. De waardering voor het lerarenvak gaat

“Mijn ongeduld komt niet voort uit drift, maar behelst ambitie

alleen maar omhoog als leraren mensen zijn waar leerlingen

en een diepgevoeld idee dat het beter kan. Ik ben een optimist.

tegenop kijken. Op dit moment is dat lang niet altijd het geval.

Ongetwijfeld ga ik teleurgesteld worden, in bijvoorbeeld de

Dat is heel ernstig.”

traagheid van processen, maar ik probeer verder te kijken.” Heb je dat zelf ook zo ervaren op de opleiding en voor de Wat wil je concreet bereiken in Den Haag, stel dat je vier

klas?

jaar blijft zitten?

“Ik ben de lerarenopleiding gaan doen omdat ik een

“Investeren in lerarenopleidingen en in de professionalisering

fantastische leraar geschiedenis had. Die heeft me enorm

van de huidige leraren. Meer geld dus voor scholing en

geïnspireerd. Op de opleiding merkte ik echter dat mensen de

opleidingen. Ons streven is 10.000 eerstegraads leraren in de

lerarenopleiding niet zien als een mooie opleiding. Ik werkte in

komende kabinetsperiode. Dat kan, en dat gaan we ook doen.

mijn studententijd als barkeeper en de woorden van een

Maar de kwaliteit van leraren verbeteren we niet alleen door

Italiaanse bezoeker zijn me altijd bijgebleven. Hij begon tegen

opleidingen. Samenwerking en bij elkaar in de klas kijken is

zijn vrienden uit Italië op te scheppen dat hij mij kende, dat hij

minstens zo belangrijk. Ik zou heel graag werken aan een

een leraar kende. Zijn reactie op wat ik had bereikt, dat ik

cultuuromslag waarbij de klasdeuren opengaan en we durven te

leraar was, had ik nog van geen Nederlander gehoord. Dat is

leren van elkaars fouten en successen. In alle landen die het

toch eigenlijk erg? Dat er zo weinig waardering is voor zo’n

beter doen dan Nederland op onderwijsgebied, is juist daaraan

belangrijk beroep?”

gewerkt. En of je dat nu peer review noemt of collegiale consultatie, het is ontzettend belangrijk. Het is in het begin even moeilijk, dat realiseer ik mij best, maar het verhoogt de onderwijskwaliteit en versterkt de betrokkenheid bij elkaar. Onderwijs geven aan een leerling is niet iets van één docent, maar van een heel team.

‘Ons streven is 10.000 eerstegraads leraren in de komende kabinetsperiode’

‘Dat is toch eigenlijk erg? Dat er zo weinig waardering is voor zo’n belangrijk beroep?’ Welk voorbeeld uit het onderwijs heeft je de afgelopen jaren geïnspireerd? “Het eerste wat in mij opkomt, zijn de basisscholen die door de experimentenwet eigen keuzes kunnen maken rond onderwijstijd. ‘De school’ in Zandvoort is een prachtig voorbeeld van

Zoiets moet je overigens niet vanuit Den Haag regelen, maar je

wat er kan groeien als je regels slecht. Kinderen kunnen daar in

kunt wel het initiatief nemen en een eindresultaat voor ogen

de tijd die gelabeld is als kinderopvang onderwijs krijgen, in

hebben. Scholen moeten vervolgens de vrijheid hebben om dat

bijvoorbeeld filosofie, of yoga. Dat gun je je kind! Het kan door

zelf in te vullen. Dan moet er maar even een hek om zo’n school

de school de ruimte te geven om vijftig weken les te geven en

heen en creëren we een regelvrije ruimte waarin een school

door minder ingewikkeld te doen over wat onderwijs is en wat

experimenteert, los van cao’s en urennormen. Laten we maar

kinderopvang. De politiek moet die ruimte geven.”

eens kijken of het beter kan. Verder wil ik kijken of we iets kunnen doen aan zittenblijven. 20 procent van de leerlingen blijft een keer zitten, terwijl ze een groot deel van de stof wel beheersen. We zitten te veel vast aan een jaarklas. Dat betekent meer differentiëren door leraren, en misschien meer bijlessen of summerschools. Of leerlingen die briljant zijn in wiskunde moeten lessen kunnen overslaan omdat ze die niet nodig hebben of juist aanspraak maken op extra lessen op een hoger niveau. Zo stimuleren we leerlingen het beste uit zichzelf te halen. En dan kan het hoger onderwijs wat mij betreft aan de voorkant beter gaan selecteren, en gaan idealiter de beste studenten naar de


13

Bijpraten

Beroepsgericht vmbo maakt zich op voor nieuwe examenprogramma’s

Eenvoudiger, duidelijker, actueler De huidige examenprogramma’s beroepsgericht vmbo lopen achter bij de constant veranderende arbeidsmarkt en de dringende behoefte van scholen aan vereen voudiging en betere organiseerbaarheid. Daar wordt aan gewerkt, door het project Vernieuwing beroepsgerichte programma’s vmbo. Wat verandert er, en waarom?

Tekst: Martijn Laman / Fotografie: Dirk Kreijkamp

Kleine kans dat u precies weet wat koddebeiers, parlevinkers en

En nu we een jaar bezig zijn, zien scholen dat de vernieuwing

marconisten deden – en hoe zij werden opgeleid. Het zijn anno

ook inspeelt op zaken waar zij zelf mee in de maag zitten, zoals

2012 namelijk uitgestorven beroepen. De constant veranderende

organiseerbaarheid.”

samenleving en vervagende grenzen tussen sectoren produceren vanzelf telkens nieuwe functies. Vandaag de dag vraagt de

Wirwar

arbeidsmarkt bijvoorbeeld om goed opgeleide zorgkundigen,

Met ‘organiseerbaarheid’ doelt Kerkhoffs onder meer op de

MySQL-programmeurs, cloud computing-specialisten en

groeiende behoefte aan eenduidigheid en transparantie bij

tertiair-elektrotechnisch-installateurs. Leerlingen die het

scholen in het voortgezet onderwijs. Voor wie geen specialist is,

afgelopen schooljaar met een diploma op zak de beroeps

kunnen de beroepsgerichte programma’s in het vmbo een on

gerichte leerwegen van het vmbo hebben verlaten, zijn mogelijk

overzichtelijke wirwar aan leerwegen, sectoren, en afdelingen

onderweg naar een beroep dat nog geboren moet worden.

vormen. “Het huidige vmbo-systeem lijkt aan de oppervlakte

Leerlingen die met een diploma het vmbo

eenduidig, maar daaronder bestaan veel verschillen”, zegt Kerkhoffs. “Voor de beroepsgerichte programma’s in het vmbo

hebben verlaten, zijn mogelijk onderweg

worden nu elk jaar zo’n honderd verschillende examens

naar een beroep dat nog geboren moet

verschillende examenprogramma’s, die voor elke leerweg nog

gemaakt. Zo heeft de sector Techniek officieel al veertien

worden

specifiek worden aangepast. Daar komt bij dat scholen soms

Om ervoor te zorgen dat de beroepsgerichte examen

lingen trekken en andere afdelingen juist weinig.”

programma’s in het vmbo goed blijven aansluiten op de

Heel kleine of almaar teruglopende leerlingenaantallen maken

toekomst van leerlingen – in het mbo, in het beroepenveld –

het scholen moeilijker om een afdeling volwaardig vorm te

is eind 2011 het project Vernieuwing beroepsgerichte

geven. De laatste jaren is daarnaast een trend zichtbaar van

programma’s vmbo in het leven geroepen. Het doel is dat de

scholen die overstappen naar een intersectoraal programma.

eerste lichting vmbo’ers zich in de lente van 2016 buigt over

Dat kent een breed aanbod en heeft organisatorisch voordelen,

examens-nieuwe stijl.

maar kan invloed hebben op de diversiteit. Er zijn echter

De projectleiding wordt gedeeld door Jacqueline Kerkhoffs

genoeg kansen op verbetering, meent Kerkhoffs: “De sectoren

(namens stichting Platforms VMBO) en Rob Abbenhuis (SLO).

in het vmbo (Economie, Landbouw, Techniek, Zorg & Welzijn

Kerkhoffs vertelt over de noodzaak van eigentijdse examen

en Intersectoraal – red.) bieden weliswaar heel verschillende

programma’s: “De huidige examenprogramma’s zijn vijftien

programma’s aan, maar toch is er op veel gebieden inhoude

jaar oud. Om te blijven inspelen op de ontwikkelingen in mbo en

lijke overlap. Een van onze projectdoelen is dat scholen daar op

bedrijfsleven, is het noodzakelijk dat ze worden geactualiseerd.

organisatorisch gebied meer van kunnen profiteren. In de


worstelen met het feit dat bepaalde afdelingen erg veel leer

De foto’s die bij dit artikel staan, werden genomen op het Technisch en Maritiem College Velsen. Deze school komt niet voor in het verhaal.

nieuwe structuur die we samen met het scholenveld ontwik

vraagt wat vmbo-leerlingen moeten meebrengen, is het

kelen, willen we programma’s meer en overzichtelijker

antwoord vaak: ‘taal, rekenen, en op tijd komen’. Maar in de

clusteren.” Een overzichtelijker en evenwichtiger geheel van

vernieuwingscommissies gaan de gesprekken echt over beroeps

programma’s zorgt er indirect voor dat elke sector aan

voorbereiding en over de programmatische aansluiting. Die

trekkelijk blijft voor de leerlingen die het beroepsgerichte

wisselwerking verloopt uitstekend.”

onderwijs instromen.

Kern en keuze

Nieuwe ontwikkelingen Om te achterhalen welke nieuwe ontwikkelingen in de examen

Kerkhoffs vat de oplossing voor deze problemen als volgt

programma’s moeten worden meegenomen, leggen de commissies

samen: “We willen vorm geven aan een systeem van ‘kern en

hun oor te luisteren bij vervolgonderwijs en bedrijfsleven. Elke

keuze’, vanuit het principe dat alle leerlingen binnen een sector

sectorcommissie wordt ondersteund door een adviesgroep

een gemeenschappelijk deel volgen en daarnaast op programma

waarin bedrijfsleven, branches en kenniscentra vertegen

niveau meer individuele keuzes maken. We streven naar minder

woordigd zijn. Op landelijk niveau overlegt het project intensief

programma’s, minder examens, om zo het aanbod voor scholen

met de stichting Samenwerking Beroepsonderwijs en Bedrijfs

beter te organiseren en clustering van leerlingen te

leven, SBB. Kerkhoffs: “De SBB houdt zich bezig met de

vergemakkelijken. Zónder de diversiteit voor de leerlingen

optimalisering van de aansluiting tussen mbo en bedrijfsleven;

tekort te doen.”

wij vinden het handig om daarover goed geïnformeerd te raken

‘We streven naar minder programma’s,

en het vmbo er een plek in te geven.” De ontwikkelingen ten opzichte van vijftien jaar geleden verschillen per sector: “In de

minder examens, om het beter

sector Techniek spelen niet alleen technologische ontwikkelingen

organiseerbaar te maken en clustering

zoals klantvriendelijkheid. In de zorgsector lag het accent bij

hun rol, er is ook meer aandacht voor sociale vaardigheden,

van leerlingen te vergemakkelijken’

de uitoefening van het werk voorheen ook anders dan nu. Heel

Binnen het project geeft per sector een vernieuwingscommissie

verplegen van mensen. De ‘zorgkundige’ van nu heeft een veel

inhoudelijk vorm aan deze onderwijsvernieuwing. Vanaf school

zwaardere administratieve taak en werkt meer ondersteunend:

jaar 2012-2013 geldt dat ook voor de intersectorale program

je helpt mensen zelf te bepalen wat ze nodig hebben en dingen

ma’s. De commissies bestaan onder meer uit docenten uit vmbo

voor zichzelf te organiseren.”

én mbo. Kerkhoffs: “Mbo-docenten weten uit de eerste hand

De vernieuwingscommissies houden ook rekening met de

wat leerlingen moeten kennen en kunnen om in het mbo

verschillende trajecten die leerlingen doorlopen: “In de sector

succesvol te zijn. Ja, als je een mbo-docent uit de losse pols

Techniek is het normaal dat leerlingen na het vmbo door

algemeen was je taak als verpleegkundige destijds echt het


ADVERTENTIE

Naamloos-23 1

8-8-12 14:29

‘Mbo en vmbo moeten het samen doen’ Leerlingen die de basisberoepsgerichte leerweg met een diploma verlaten, stromen veelal door naar een basisberoepsopleiding in het mbo. Ook daar hebben maatschappelijke en andere ontwikkelingen hun weerslag op het onderwijs, vertelt woordvoerder Marije Hulsbosch namens de MBO Raad: “De doorlopende leerlijn is voor ons altijd een belangrijk thema. Wel zijn er actualiteiten die momenteel iets meer vragen van de samenwerking tussen vmbo en mbo, zoals de invoering van de referentieniveaus Taal en Rekenen en de afschaffing van de drempelloze instroom.” Bij activiteiten ter verbetering van de doorstroom vmbo – mbo kunnen vmbo en mbo niet los van elkaar gezien worden, zegt Hulsbosch: “Dat moeten we samen doen en doén we gelukkig ook samen, vooral regionaal. Denk aan roc’s die zowel een vmbo als mbo-afdeling hebben, wat drempelverlagend werkt.” Waar het vmbo de examenprogramma’s vernieuwt, werkt het mbo momenteel aan een herziening van de beroepsgerichte kwalificatiestructuur, die de diploma-eisen in het mbo beschrijft: “Het betekent inhoudelijk vooral een vereenvoudiging. Om de aansluiting tussen beroepsopleiding en beroep optimaal te houden, werkt het mbo bij de herziening nauw met het bedrijfsleven samen. De stem van het bedrijfsleven is er dus zeker in terug te horen.” Hoofdverantwoordelijke voor de herziening is de stichting Samenwerking Beroepsonder wijs Bedrijfsleven (SBB). Het project Vernieuwing beroepsgerichte programma’s vmbo voert mede daarom intensief overleg met deze stichting.

stromen naar een beroepsbegeleidende opleiding, waarbij ze zowel leren als werken. Die leerlingen moeten dus uitstromen

Laat u niet verrassen door de vernieuwing van

met de vaardigheden waarmee ze bij een baas aan het werk

de beroepsgerichte programma’s: via de

kunnen. Leerlingen Zorg & Welzijn gaan daarentegen veelal

website www.vernieuwingvmbo.nl blijft u op de

helemaal niet direct aan het werk, die moeten vooral bewust

hoogte van de projectactiviteiten én van de

kunnen kiezen voor een vervolgopleiding. Vandaar het belang

stand van zaken per sector.

dat we hechten aan loopbaanoriëntatie en -begeleiding.”

Regionale overlegtafels

2016 lijkt verder weg dan het is. Kunnen scholen zelf al iets

De vernieuwingscommissies werken nu aan de eerste concept-

doen om zich voor te bereiden en de overstap te vergemakke

examenprogramma’s. Gedurende het schooljaar 2012-2013

lijken? “Scholen doen al veel! Veel scholen zijn bijvoorbeeld al

zal er een pre-pilot lopen waarin klankbordscholen bekijken

lang bezig met de vraag hoe ze hun loopbaanoriëntatie en

wat de programma’s die ontwikkeld worden, betekenen voor

-begeleiding het beste kunnen vormgeven, omdat ze weten dat

hun onderwijs en hun leerlingen. Kerkhoffs: “Op basis van die

dit steeds belangrijker wordt. Via onze website en nieuwsbrief

input passen we de conceptprogramma’s aan en het jaar erop

kunnen scholen de voortgang van het project stap voor stap

gaan pilotscholen met de nieuwe examenprogramma’s aan de

volgen. Zo houden we scholen op de hoogte van alle relevante

slag om te kijken hoe het voor hen en hun leerlingen werkt en

ontwikkelingen.”

hoe ze die programma’s het beste vorm denken te geven.”

Tegenover scholen benadrukt het project het belang van een

Het project put uit wat scholen al doen en blijft intensief

goede aansluiting en uitwisseling met het regionale vervolg

contact houden met het scholenveld. Kerkhoffs: “Tijdens onze

onderwijs en bedrijfsleven. “Het is nuttig om te weten welke

regionale bijeenkomsten geven we uitleg, maar vergaren we

bedrijvigheid er in je regio is, waar bedrijven en roc’s straks

ook input. Veel scholen hebben hun examenprogramma’s

behoefte aan hebben. Als school kun je daar nu al op inspelen

bijvoorbeeld al geactualiseerd in de ruimte die ze daarvoor

door aan te schuiven bij regionale overlegtafels. Dat maakt het

hebben; die ‘extra’s’ worden nu standaard onderdeel van de

makkelijker om gezamenlijk afspraken te maken en te bepalen

examenprogramma’s.”

welke onderdelen van het programma je als school wilt

De sector Techniek alleen heeft al

aanbieden.” Kerkhoffs hoopt dat iedere school straks een contactpunt heeft

veertien examenprogramma’s, die

in de vorm van een leidinggevende en een vertegenwoordiger

voor elke leerweg nog specifiek

mee scholen zich eenvoudig kunnen aanmelden. Een makkelijke

worden aangepast

van de docenten. “Onze homepage bevat een groene knop waar manier om te voorkomen dat je als school in 2016 door de nieuwe examens wordt verrast.”


Interview Verkiezingen

2012

Sjoerd Slagter roept politiek en samenleving op:

‘Investeer consequent in goed onderwijs’


‘Het Nederlandse onderwijs moet terug in de internationale top 5.’ ‘Kennisland Nederland heeft behoefte aan goed opgeleid talent.’ ‘Wij willen scholen van top kwaliteit, waar elk kind de ruimte krijgt zich te ontwikkelen.’ In hun verkiezings programma’s zetten de politieke partijen hoog in. Allemaal willen ze in het voortgezet onderwijs investeren, althans op papier. De realiteit is anders. Scholen worden geconfronteerd met aanzienlijke bezuinigingen. Hun financiële positie is dramatisch verslechterd. De VO-raad roept de politieke partijen op, de beloften uit hun verkiezingsprogramma’s waar te maken. Tekst: Eva van Teeseling / Fotografie: Rogier Veldman

Investeren in onderwijs betekent: investeren in de toekomst van

De nieuwe urennorm dwingt scholen om 40 uur extra les te

Nederland. De verwachtingen zijn hooggespannen. Niet alleen

geven. Dit kost de sector al gauw zo’n 70 miljoen euro. Ook dit

bij de politiek, ook binnen het bedrijfsleven en bij maatschappe

bedrag wordt niet gecompenseerd. “Scholen hebben maar

lijke organisaties is er een sterke roep om goed opgeleide

weinig mogelijkheden om de financiën weer gezond te maken”,

mensen. Vakmensen, technici, specialisten op diverse gebieden

stelt Slagter vast. “Ze kunnen twee dingen doen: docenten

die over tien, vijftien jaar een bijdrage leveren aan onze eco

ontslaan of de klassen uitbreiden. Bij beide opties is de

nomische groei en onze welvaart veilig stellen. “Het bedrijfs

onderwijskwaliteit in het geding.”

leven zegt: ‘Onderwijs, lever ons de goede mensen. We hebben

Door voorgenomen bezuinigingen zal de financiële situatie van

ze hard nodig’”, zegt Sjoerd Slagter, voorzitter van de VO-raad.

scholen in de toekomst verder verslechteren, vreest Slagter.

“Scholen weten dit. Zij werken hard om de gewenste kwaliteit

“Ik denk aan bezuinigingen vastgelegd in het Lenteakkoord,

te leveren, de onderwijsresultaten te verbeteren en het onderwijs

maar ook de leermiddelenkorting, de profielkorting en een

verder te professionaliseren. Maar die ambities kunnen alleen

korting onder de noemer ‘vereenvoudiging bekostiging’. Al met

verwezenlijkt worden als er consequent geïnvesteerd wordt en

al gaat het voortgezet onderwijs er 190 miljoen op achteruit.”

als afspraken worden nagekomen. Zonder investeringen zijn de

Het kan ook anders. Een rondgang door Europa laat zien dat

politieke ambities voor het onderwijs onhaalbaar.”

landen die economisch succesvol zijn, consequent investeren in

‘Onze internationaal erkende positie is bijzonder waardevol. Verspeel deze niet’

hun onderwijssector. Denk aan landen als Finland en Polen.

Wereldtop Ondanks alles behoort het Nederlandse onderwijs nog steeds tot

Bezuinigingen op het onderwijs, hogere pensioen- en overige

de wereldtop, zo blijkt uit de vergelijkende PISA-ranglijst van

personeelskosten, de nullijn voor de lerarensalarissen… dit

de OESO. Dat is een groot compliment aan scholen. Maar

alles eist zijn tol van de financiële positie van scholen. Scholen

Nederland is verdwenen uit de top vijf, omdat de onderwijs

met een ruime financiële buffer zijn er niet of nauwelijks meer.

kwaliteit van andere landen sneller toeneemt. Slagter: “We

Een recent onderzoek van de Onderwijsinspectie schetst een

staan in de top tien, maar die plek is niet vanzelfsprekend. Het

verontrustend beeld. De cijfers laten zien dat vrijwel alle

gevaar bestaat dat we links en rechts worden ingehaald door

scholen in het voortgezet onderwijs hun financiële buffers flink

andere landen. Mijn oproep: die internationaal erkende positie

hebben zien slinken in de periode 2008-2010. De buffer die de

is bijzonder waardevol. Verspeel deze niet, want het zou ons

sector nodig heeft om onvoorziene risico’s goed op te kunnen

jaren kosten om dat weer te herstellen.”

vangen (ruim 400 miljoen euro), is volledig verdampt. Meer

De VO-raad wil helderheid verschaffen en laten zien wat er nu

en meer scholen krijgen hun begroting niet meer sluitend en

werkelijk aan de hand is in het voortgezet onderwijs. “Juist

schrijven rode cijfers. “Een riskante situatie”, benadrukt

nu, in verkiezingstijd, is het zaak om de belangen en de zorgen,

Slagter. “Scholen kunnen dit niet veel langer volhouden.

maar ook de drive en de ambities van docenten en schoolleiders

De rek is eruit.”

duidelijk voor het voetlicht te brengen in Den Haag”, zegt

Achteruit

Slagter. “Het geluid van de scholen moet eensluidend zijn en krachtig doorklinken. Wij laten zien dat scholen keihard

De structurele financiële problemen worden deels veroorzaakt

moeten vechten om de kwaliteit die we willen bieden, waar

door verborgen bezuinigingen en een ongunstige verhouding

te maken. Financieel staan zij met de rug tegen de muur.”

tussen de kosten en de baten. Stijgende prijzen voor energie en

In de opmaat naar 12 september is de VO-raad bezig met een

lesmateriaal worden niet gecompenseerd. Hetzelfde geldt voor

rondgang langs alle fracties en programmacommissies in de

de BTW-verhoging die op 1 oktober van kracht wordt. Scholen

Tweede Kamer. Zowel schriftelijk als mondeling wordt gewezen

krijgen bovendien te weinig geld voor de lerarensalarissen.

op de discrepantie tussen de vele wensen, eisen en verwachtingen


Interview Wat zeggen de politieke partijen? De verkiezingstijd is een tijd van oneliners en klinkende beloften. Pas na de formatie wordt duidelijk welke compromissen zijn gesloten in het regeerakkoord. Welke standpunten nemen de politieke partijen in ten aanzien van het onderwijs? Welke verschillen zijn er? De VO-raad analyseerde de verkiezingsprogramma’s en zette de standpunten op een rij. Alle partijen benadrukken het belang van het onderwijs voor Nederland. Er is veel eensgezindheid over de noodzaak in onderwijs te investeren, ondanks de crisis. Het blijft afwachten of er daadwerkelijk geïnvesteerd zal worden en hoe deze investeringen eruit zullen zien. De VVD legt de nadruk op professionalisering. CDA en GroenLinks roepen op tot een Nationaal Onderwijsakkoord, met als doel meer beleidsruimte en autonomie voor scholen. De PvdA en de SP zetten in op vakscholen en praktijkopleidingen. De PvdA wil aandacht voor elementaire vaardigheden als taal en rekenen, maar dit standpunt wordt door de meeste partijen gedeeld. De ChristenUnie wil dat de regeldruk wordt beperkt: de overheid moet de professionals het werk laten doen. D66 wil de rol van de Onderwijsinspectie versterken. Scholen moeten aan duidelijke kwaliteitseisen voldoen. Een uitgebreid overzicht van de relevante standpunten uit de verkiezings programma’s vindt u op www.vo-raad.nl.

enerzijds en de ingrijpende bezuinigingen anderzijds.

pak om zittenblijven te voorkomen en prachtige initiatieven

“Docenten en schoolleiders ervaren deze bezuinigingen als

voor doorstroom van vmbo naar havo. Scholen die hun nek uit

onbegrijpelijk en oneerlijk. Zij zijn niet te rijmen met de

durven steken, worden gehinderd door onnodige regelgeving en

afspraken die wij als sector met de overheid hebben gemaakt”,

een teveel aan bureaucratie. Veelbelovende vernieuwing wordt

aldus Slagter.

gesmoord in regels en voorschriften. Wij zeggen: dergelijke

Transparantie

initiatieven moet je juist kansen bieden.”

Vóór alles vraagt de onderwijssector van de politiek om

‘Wij rekenen erop dat een nieuw kabinet

betrouwbaarheid en een consistent en toekomstgericht beleid,

de budgettaire afspraken nakomt die de

gebaseerd op een langetermijnvisie. Dat brengt rust en geeft vertrouwen. “Namens de sector eisen wij helderheid en transparantie van de politiek. Stop met het verdoezelen en

overheid met de sector heeft gemaakt’

camoufleren, wat binnen het onderwijs zoveel frustratie

Professionalisering

oproept. Kies je ervoor om in deze tijd niet meer te investeren

Op dit moment bevindt de VO-sector zich midden in een

in onderwijs? Ik zou dat met het oog op onze toekomst een

ambitieus en ingrijpend kwaliteits- en professionaliserings

slechte zaak vinden, maar dat is uiteindelijk een politieke

traject, dat (deels) wordt gefinancierd door de overheid.

keuze. Maar accepteer dan ook de consequenties van een

Hierdoor wordt het mogelijk om bestaande initiatieven binnen

dergelijke keuze en stel je ambities voor het onderwijs bij.”

scholen te versterken en professionalisering over de gehele

De VO-sector heeft niet alleen meer financiële ruimte nodig,

breedte een extra impuls te geven. Slagter: “Het is essentieel

maar ook meer beleidsruimte en autonomie. Ruimte voor

dat deze kwaliteitsslag ook de komende jaren kan doorgaan.

maatwerk, zodat scholen kunnen experimenteren en kansen

Uiteraard rekenen wij er hierbij op dat een nieuw kabinet de

voor leerlingen kunnen creëren. Via een instrumentarium als

budgettaire afspraken die de overheid met de sector heeft

Vensters voor Verantwoording kunnen scholen aantonen wat

gemaakt ook nakomt. Investeren in onderwijs is de beste

hun prestaties zijn. Tegelijkertijd vragen scholen om ruimte en

garantie voor een goede toekomst voor Nederland.”

vertrouwen, zodat zij op hun eigen manier kunnen investeren in kwaliteit en talentontwikkeling. Slagter licht toe: “Denk aan VM2-trajecten voor beroepsgericht opleiden, een nieuwe aan


Wat wil de VO-raad? Vernieuwingen moeten bekostigd worden en gaan niet samen met bezuinigingen. Ambities kunnen alleen verwezenlijkt worden als er in het onderwijs geïnvesteerd wordt. Daarnaast brengt een aantal specifieke bezuinigingen de kwaliteit van het onderwijs in gevaar. Het is noodzakelijk dat die bezuinigingen niet doorgaan of worden aangepast. • Voorbeeld is de leermiddelenkorting van 30 miljoen. Deze moet worden omgezet in een apart innovatiefonds voor leermiddelen. Verder moet de profielkorting van 50 miljoen van tafel, want er worden geen wijzigingen in de profielen doorgevoerd. Daarnaast dient de 75 miljoen voor professionalisering te worden gehandhaafd. • De nieuwe urennorm (1040 uur) leidt tot veel extra werk, zonder dat daar extra financiën aan gekoppeld zijn. Feitelijk is dit dus een (stille) bezuiniging en bovendien voor scholen op deze manier zeer moeilijk uitvoerbaar. • Onderwijspersoneel mag bij de loonontwikkeling niet op achterstand komen ten opzichte van personeel in de zorg en andere maatschappelijke sectoren. Werknemers in het onderwijs staan sinds 2010 op de nullijn. • De budgettaire afspraken die de sector met de overheid heeft gemaakt, moeten worden nagekomen. Daarnaast benadrukt de VO-raad het belang van beleidsruimte voor scholen. De politiek gaat over het ‘wat’, de scholen over het ‘hoe’. De sector moet ruimte krijgen voor maatwerk: op schoolniveau en in de regio. In het veld zelf kunnen de beste keuzes voor kwaliteit worden gemaakt. De VO-raad wil dat scholen de ruimte krijgen om te experimenteren en leerlingen kansen te bieden.

ONDERNEMER MKB Bied je leerlingen nu meer kansen voor straks. Informeer ze over het Associatie Praktijkdiploma Ondernemer MKB. De examenlijn Ondernemer MKB zorgt dat ze met de juiste kennis en goed voorbereid de stap naar het ondernemerschap maken. • Associatie Praktijkdiploma Ondernemingsplan MKB (POP) • Associatie Praktijkdiploma Personeel en Organisatie MKB (PSO) • Associatie Praktijkdiploma Bedrijfsadministratie MKB (PBA)

GEEF ZE ALLE KANS VAN SLAGEN.

Maak er werk van! Bel 033 - 461 21 59 of kijk op onze site.

WWW.ASSOCIATIE.NL ASS12003-02_Adv_MKB_doc_179,5x131mm_CORR.indd 1

05-04-12 12:03



VO IN BEELD Waar SSG Scheldemond College, Vlissingen Wanneer Vrijdag 24 augustus Waarom Nieuwe brugklasleerlingen besluiten de brugklasintroductie op het schoolplein met de schooldans Wiggle-wiggle. Fotografie: Josje Deekens


In de praktijk

ManagementVenster als instrument voor professionalisering

Persoonlijke leerdoelen koppelen aan harde resultaten De Esprit Scholen in Amsterdam hebben professionalisering hoog in het vaandel staan. Om schoolen teamleiders te helpen bij hun ontwikkeling is op alle negen scholen een traject voor managementdevelopment uitgevoerd. Daarin stonden twee vragen centraal: hoe staat de school ervoor en hoe kun je als school- of teamleider helpen zaken te verbeteren? Het ManagementVenster van Vensters voor Verantwoording hielp bij de beantwoording. Tekst: Willy Francissen / Fotografie: Dirk Kreijkamp

“Als Esprit Scholen hebben we een Onderwijsmanifest opgesteld

kunnen verbeteren, bijvoorbeeld in de toetsing. Mensen van

met daarin vijf punten die ons binden”, zegt Percy Henry,

SLO trainen een aantal van onze docenten daarin. Het is een

directeur van het Marcanti College in Amsterdam-West.

simpel voorbeeld van kwaliteitsverbetering.”

“Die vijf punten zijn: talentontwikkeling, wereldburgerschap, ondernemingszin, professionaliteit en resultaatgerichtheid. Het

Inspirerend

traject voor managementdevelopment (md) is een uitwerking

Het idee achter het md-traject was dat het inspirerend kan

van het vierde punt, namelijk professionaliteit. Er is met

zijn om het streven naar betere resultaten te koppelen aan een

schoolen teamleiders gekeken naar de ambities van de school

persoonlijk ontwikkelingstraject. De schoolen teamleiders

én naar wat zij zelf willen leren. Daartussen moest een match

kunnen die inspiratie overbrengen op hun docenten. Daarmee

worden gemaakt.”

werkt de school als geheel aan waar het werkelijk om gaat:

In feite zijn de schoolen de teamleiders aangesproken op

de verbetering van de onderwijskwaliteit. Het md-traject ging

hun resultaten, want de cijfers uit het ManagementVenster

bewust niet uit van scholingsaanbod, maar juist van relevante

vormden het uitgangspunt voor het formuleren van hun leer

leervragen van schoolen teamleiders. ‘Relevant’ wil in dit

vragen. Het ging bijvoorbeeld om slaagpercentages, cijfers

verband zeggen: vragen die samenhangen met wat de school

over doorstroom en over uitval. De vraag in het md-traject was:

nodig heeft én wat de schoolen teamleiders kunnen en willen.

hoe kun je dit soort zaken verbeteren? En wat is daarin je rol

Het traject, begeleid door organisatieadviesbureau Van

als school- of teamleider? Wat heb je nodig om een bijdrage

Beekveld & Terpstra, maakte niet alleen gebruik van de harde

te kunnen leveren?

cijfers uit het ManagementVenster. Om te bepalen hoe de

Er werden geen streefnormen geformuleerd voor de Esprit

school ervoor stond en wat de leervragen van het management

Scholen als geheel. Dat kan ook niet, want daarvoor zijn de

waren, werden ook andere factoren meegenomen. Het oordeel

negen scholen te verschillend. Ze bieden basisonderwijs, alle

van de Inspectie bijvoorbeeld, de tevredenheid van ouders en

vormen van voortgezet onderwijs en internationaal onderwijs.

leerlingen, de ervaringen en de ambities van de school- of

Het Marcanti College bijvoorbeeld is een vmbo-school met

teamleider én 360-gradenfeedback.

een havo-kansklas. Streefnormen voor de output komen van

Evert Jan Priester, teamleider van de onderbouw van het

vergelijkbare scholen. Directeur Henry geeft een voorbeeld:

Marcanti, legt uit hoe dit laatste in zijn werk gaat. “Je verzoekt

“Als het slaagpercentage van ons schoolexamen te veel verschilt

een aantal mensen om je heen om via internet vragen over jouw

van het centraal examen vmbo, dan kunnen we daarop inzoomen. functioneren te beantwoorden. Dat moeten mensen zijn die We bekijken om welke vakken het gaat en hoe we die vakken


boven je staan, naast je, en onder je. Vandaar de 360 graden.

Percy Henry, directeur van het Marcanti College, en Evert Jan Priester, teamleider onderbouw

Zelf heb ik acht mensen uitgekozen. Zij gaven een score van

breder beeld schetst van je functioneren. De feedback bevestigt

1 tot 10 op zaken als: leidinggeven aan het onderwijsproces

je ontwikkelpunten, maar ook je sterke kanten. Ik schatte

en de organisatie, beïnvloeden van de schoolcultuur, omgangs

mezelf op sommige punten lager in dan er uiteindelijk uit

competenties, zelfmanagement en professionaliseren. Je moest

kwam.” Hij wil wel voorbeelden geven van ontwikkelpunten:

ook jezelf scores geven op deze gebieden. Vervolgens werd

“Wij willen toe naar intersectoraal onderwijs en ook de havo-

bekeken op welke punten de scores van de anderen verschilden

afdeling uitbouwen. Ik wil zicht krijgen op wat daarvoor nodig

met die van jezelf. Daaruit kun je een ontwikkelingsperspectief

is. Hoe krijg ik het team mee? Waar ga ik op inzetten? Verder

halen. Samen met de cijfers uit het ManagementVenster en je

wil ik de teams de komende jaren meer power geven. Dat

eigen ambities waren dit onderwerpen in het gesprek dat je

vraagt om bepaalde competenties en een bepaald type leider

voerde met de extern adviseur van Van Beekveld & Terpstra.

schap. Ik wil leren over de aanpak daarvan.”

Je ontwikkelpunten, leerstijlen en loopbaanperspectief werden vastgelegd op een leerkaart. En deze persoonlijke kaart was de basis voor een gesprek met je leidinggevende.”

Bevestiging

‘We kunnen nóg beter resultaatgericht sturen’

Priester voerde het md-gesprek met zijn leidinggevende Henry.

Blij worden

Op zijn beurt voerde Henry het gesprek met Ruth Kervezee,

Ook voor het Marcanti College als geheel kwamen uit het md-

bestuurder van de Esprit Scholen. Priester: “Voor mij kwamen

traject enkele verbeterpunten. Henry: “We kunnen nóg beter

er geen echte verrassingen uit. Op het Marcanti werken wij al

resultaatgericht sturen. Aan de orde is gekomen welke gesprek

resultaatgericht. Wij voeren al langere tijd op basis daarvan

ken je daarvoor moet voeren en hoe je resultaten benoemt.

gesprekken met elkaar. De uitkomsten waren in lijn met wat

Welke indicatoren gebruik je en hoe kun je ze monitoren? Je

er uit eerdere gesprekken is gekomen. Dat heeft natuurlijk een

spreekt met elkaar af wanneer je blij wordt. Zowel op team-

prettige kant. Verder gaf het md-traject de kans om een stap

als op schoolniveau. De resultaatgerichte aanpak wordt dan

terug te doen en naar jezelf te kijken. Dat schiet er in de hectiek

voor iedereen transparanter.”

vaak bij in. Het traject heeft ook handvatten gegeven voor

Henry noemt twee voorbeelden waarop die aanpak kan worden

komende gesprekken met Percy.”

toegepast. De eerste is de ambitie van het Marcanti om

Voor Henry bracht het md-traject vooral bevestiging. “Wat ik

kinderen kansen te bieden. “Die ambitie heeft elke school.

er heel aardig aan vond, was dat de 360-gradenfeedback een


ADVERTENTIE

Ga voor goud! De rol van de leraar is cruciaal voor het geven van goed onderwijs. Wilt u weten hoe u de kwaliteit van uw leraren kunt verbeteren? Kijk dan op www.cps.nl/goudenleraar.

CPS

|

[033] 453 43 43

[email protected]

|

www.cps.nl

| Twitter: @CPSonderwijs

‘Ontwikkel ‘Ontwikkel uzelf, uzelf, en en uw uw school school verandert verandert mee.’ mee.’ Lerend Lerend leiden leiden en en leidend leidend leren leren MD-nieuwe MD-nieuwestijl stijldoor: door: • •uw uwpersoonlijke persoonlijkeambities ambitiesenendedeopdracht opdrachtvan vandedeschool schoolcentraal centraaltetezetten zetten • •dedefeiten feitenininkaart kaarttetebrengen brengenenenhier hierkritische kritischevragen vragenover overtetestellen stellen • •uw uwpersoonlijke persoonlijkeleervragen, leervragen,leerstijlen leerstijlenenenloopbaanperspectieven loopbaanperspectieventetedefiniëren definiëren • •dedebijbiju upassende passendepersoonlijke persoonlijkeleerinterventies leerinterventiesvast vasttetestellen stellenenenmogelijk mogelijktetemaken maken Voor Voormeer meerinformatie informatiekunt kuntu ucontact contactopnemen opnemenmet metRobbin RobbinHaaijer Haaijer(06-506 (06-5068282905) 905)ofofHenk HenkHendriks Hendriks(06-532 (06-5329292807). 807).

Nieuwe NieuweSteen Steen18181625 1625HVHVHoorn Hoorn T T0229 0229- 24 - 2442422424E [email protected] [email protected] www.vanbeekveldenterpstra.nl www.vanbeekveldenterpstra.nl Aangesloten Aangesloten bij bij de de Raad Raad vanvan Organisatie-Adviesbureaus Organisatie-Adviesbureaus

ManagementVenster Het ManagementVenster van Vensters voor Verantwoording is een digitaal instrument dat scholen informeert over hun prestaties. Het kan snel rapportages, analyses en benchmarks leveren over verschillende onderwerpen. Voorbeelden zijn: slaagpercentages, cijfers over doorstroom, leerlingaantallen, examencijfers en kengetallen budgeten vermogensbeheer op bestuursniveau. Zo kunnen scholen met hun eigen cijfers en de informatie van DUO en de Inspectie gemakkelijker onderzoeken wat er goed gaat en wat er beter kan. Het Management Venster verschaft data en feiten tot op vakniveau. Een school kan het ManagementVenster gebruiken als zij deelneemt aan Vensters voor Verantwoording en alle benodigde gegevens (‘indicatoren’) heeft ingevuld en gepubliceerd. Meer informatie is te vinden via www.venstersvoorverantwoording.nl en www.schoolvo.nl.

‘Elke school wil leerlingen kansen bieden.

schappelijk scholingsaanbod zinnig is, en wat per individu moet

Maar hier gebeurt het echt’

worden ingekocht. Zo zijn cursussen timemanagement voor

Maar hier gebeurt het écht. Hier krijgen kinderen die

onderwerpen – bijvoorbeeld keuzes maken in het dagelijks werk

binnenkomen met een schooladvies voor basisberoepsgericht

– die vragen om vormen van intervisie in koppels, of in kleine

vmbo, de kans om met een diploma kaderberoepsgericht weg

groepen.

te gaan. We zetten basis- en kaderleerlingen bij elkaar in kleine

groepen schoolen teamleiders relevant. Maar er zijn andere

klassen en passen strakke interventies toe. Zo presteert iedereen

‘Meer bewegen en gezond leven kan

op een zo hoog mogelijk niveau. Niemand mag onder zijn eigen

prestaties verbeteren. We zijn heel

kunnen werken. De harde cijfers uit het ManagementVenster moeten aantonen dat het werkt.” Een andere ambitie van het Marcanti is om de meest vitale school van Nederland te worden. De school wil de leerlingen

benieuwd of we die vitaliteit straks terugzien in de cijfers’

bewust maken van een duurzame en gezonde levensstijl. Henry:

Hoe dan ook is het ManagementVenster op schoolniveau een

“We gaan van twee uur sport per week naar vier uur. Verder

goed instrument gebleken in het md-traject. Op teamniveau valt

geven we themalessen over de schijf van vijf en over leefstijl,

er meer uit te halen, denken ze op het Marcanti. Teamleider

onder andere over drugs- en alcoholgebruik. De kantine gaat

Priester: “Aan de directietafels is het Venster goed bekend.

gezond eten aanbieden en het personeel gaat de gezonde levens

Maar in de teams nog niet. Ik geloof wel dat het transparant is,

stijl voorleven. Bijvoorbeeld door niet meer te roken in de buurt

en dat veel mensen er makkelijk toegang toe hebben. Maar als

van het schoolgebouw. We zijn heel benieuwd of we die vitaliteit

sturingsinstrument leeft het voor mij nog niet zo.” Henry: “We

straks terugzien in de cijfers. Meer bewegen en gezond leven

hebben een tijdje geleden al afgesproken dat we daar iets aan

kan prestaties verbeteren. Het kan ook schooluitval verminderen.

gaan doen. In het najaar gaan we na hoe we het Venster ook in

Dat kunnen we dus allemaal monitoren.”

de teams kunnen inzetten.”

Ook voor de Esprit Scholen als geheel kwamen er concrete punten uit het md-traject. Uit de in totaal vijftig gesprekken met het management en het middenmanagement kwam een scherp zicht op de leervragen en op de leerstijlen van de schoolen teamleiders. Daarmee kan worden bekeken welk gemeen


ADVERTENTIE

Advies Opleiding en training Onderzoek en ontwikkeling

Gekwalificeerde en gemotiveerde leraren. Basiskwaliteit op orde. Fatsoenlijke en veilige schoolgebouwen. Vernieuwing die onderwijs beter en uitdagender maakt. Aandacht voor verschillen, oog voor talent. Tevreden en betrokken ouders. Goed presterende en gemotiveerde leerlingen.

De adviseurs, onderzoekers en trainers van KPC Groep zijn uw partner bij de aanpak van complexe

Aantoonbaar resultaat

vraagstukken in en om het primair proces van de school. Met verstand van leren en gevoel voor mensen. Met passende antwoorden en aantoonbare resultaten.

www.kpcgroep.nl

VO in debat

‘Het vertrouwen van ouders in het onderwijs is terecht gedaald’ André Schijff

Ad Verbrugge

Afdelingsleider Daltonmavo van de

Hoofddocent wijsbegeerte aan de

Koninklijke Scholengemeenschap,

VU en voorzitter van Beter

Apeldoorn

Onderwijs Nederland (BON)

‘‘Ik ben het oneens met de stelling. De onderwijskwaliteit is

‘‘Die stelling klopt wat mij betreft. Er bestaat al lang een

zeker niet gedaald. Het is eerder zo dat de eisen vanuit ouders

zekere onvrede met betrekking tot het onderwijs. De drempel

en maatschappij steeds hoger worden.

om kritiek te uiten is lager geworden en er is een debat

Ik redeneer vanuit mijn eigen school: wij hebben kritische

ontstaan over de kwaliteit van het onderwijs. De problemen

ouders, die in toenemende mate kritische vragen stellen. Over

zijn mede als gevolg van het lerarentekort en de 1040-uren

de informatievoorziening bijvoorbeeld, het bepalen van cijfers,

norm bovendien zichtbaarder geworden. Zo’n lerarentekort

en over de plaatsing van hun kinderen in een bepaalde afdeling.

krijgen ouders ook mee. Die vragen zich af: krijgen ze les? En

Wij bieden mavo, havo en tweetalig vwo en moeten steeds

zo ja: zijn het wel goede leraren? Verder is er de laatste jaren

vaker de discussie aan over waarom wij een kind al dan niet op

een uitstroom van de oude garde en een instroom van nieuwe

een bepaalde afdeling willen plaatsen. Landelijk zie je dat het

mensen. Bij jonge leraren ontbreekt het nogal eens aan

aantal leerlingen in de onderste leerwegen van het vmbo

kwaliteit. Zij zijn niet alleen onervaren; de kwaliteit van de

afneemt, en mavo, havo en vwo juist groeien.

lerarenopleiding laat ook ernstig te wensen over. Leerlingen

Dat beeld zie je in de hele maatschappij. Mensen worden

komen met verhalen daarover thuis. Een en ander leidt ertoe

steeds mondiger. Mensen vinden hun kind ontzettend

dat veel zwakke leerlingen uitvallen. Als leraren minder goed

belangrijk, dat kind moet het allerbeste krijgen. Dat heeft

kunnen uitleggen, zijn vooral zij daar de dupe van.

weer te maken met het feit dat de maatschappij steeds hogere

De PISA-onderzoeken zijn niet representatief voor de hele

eisen aan kinderen stelt. Ze moeten allemaal uitblinkers

onderwijskolom. Ze zijn ook te mager om hierop uitspraken

worden.

over de kwaliteit van het onderwijs te baseren. Maar ook uit

Als school spelen wij hierop in door een goede dialoog op gang

die onderzoeken blijkt een zekere achteruitgang van ons

te houden met de ouderraad en via ouderpanels. Docenten en

onderwijs.

mentoren communiceren meer dan vroeger met ouders om de

De grootste pijnpunten zitten bij de basisschool en het vmbo;

verstandhouding goed te houden. Wij trainen collega’s ook

met name het beroepsonderwijs. Ten ten aanzien van het

gericht in het voeren van oudergesprekken. We benadrukken

overige voortgezet onderwijs wil ik wel een lichtpuntje

daarnaast dat ze ook het goede nieuws moeten brengen.

noemen. Er is een tendens, ook rond de eindexamens, om naar

Mijn collega’s scholen zich voortdurend bij en kijken goed wat

de kwaliteit te gaan kijken. Verder is de gekte rond het nieuwe

het vervolgonderwijs vraagt. Zeker sinds de nieuwe wet BIO is

leren er wat van af. Ik merk dat de aanscherping van de eisen

iedereen bezig om z’n bevoegdheden te halen en op een hoger

effect heeft: aan de studenten die ik binnenkrijg meet ik af dat

plan te krijgen. De kwaliteit van het onderwijs is dus zeker niet

dat de kwaliteit op veel scholen wat omhoog gaat. Maar dat

minder geworden.’’

betekent niet dat we er al zijn.’’


De werkgever

A&O-fonds Voion:

Voor en door scholen Begin september is het Arbeidsmarkt- en Opleidingsfonds voor het voortgezet onderwijs live gegaan. Dit is het kennisplatform van Voion (VO In ONtwikkeling). Opgericht op 1 januari op initiatief van de sociale partners, zoekt Voion samen met scholen oplossingen voor vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, mobiliteit, veilig, gezond en vitaal werken en opleiding en professionalisering. Wat staat er dit jaar op de agenda? Tekst: Jacq Zinken

Het activiteitenplan van Voion staat vol initiatieven en ideeën

Daarnaast zijn in een aantal regio’s met grote arbeidsmarkt

die pas tot volle wasdom kunnen komen als het voldoende lukt

tekorten platforms actief. Nu OCW per 1 juli gestopt is met de

de scholen erbij te betrekken. Volgens bestuurslid Ton Rolvink,

ondersteuning van deze regio’s, neemt Voion die taak gedeelte

tevens vice-voorzitter AOb en dus ‘werknemerslid’, is dat de

lijk over. De ondersteuning kan variëren van het verschaffen van

komende tijd zelfs het belangrijkste doel: “Ik hoop dat leraren,

inzicht en analyses tot het zoeken naar oplossingen voor krapte

personeel, mr, directies ons gaan herkennen als dé autoriteit in

dan wel de gevolgen van krimp. Wat Voion doet, hangt af van de

ons werkgebied en ons weten te vinden als ze ergens een op

mate van activiteit van een platform.

lossing voor zoeken.” Collega-bestuurslid Hein van Asseldonk

Tot slot blijft Voion de Re-integratiegids-VO actualiseren en ter

(tevens bestuurslid VO-raad en dus ‘werkgeverslid’) vult aan:

beschikking stellen.

“Het is aan de scholen om te laten weten waar ze precies behoefte aan hebben, zodat Voion advies of ondersteuning kan geven.”

‘De generatie die nu aantreedt, zoekt

Voion concentreert zich op drie terreinen: Arbeidsmarkt &

flexibiliteit. Dat kunnen we niet negeren’

mobiliteit, Opleiding & professionalisering, en Veilig, gezond & vitaal werken. Hieronder een eerste indruk van de activiteiten.

Arbeidsmarkt & mobiliteit

Opleiding & professionalisering Op het terrein van opleiden en professionaliseren leeft bij

Een belangrijke voorwaarde om voor de arbeidsmarkt op sector

besturen in het vo sterk de wens om ‘fuikvorming’ in het vak te

niveau beleid te kunnen ontwikkelen, is volgens Van Asseldonk

voorkomen: ‘een baan in het onderwijs hoeft niet per definitie

de beschikbaarheid van relevante data: “Daarom wil Voion dit

een baan voor het leven te zijn’. Ton Rolvink hierover: “Als we

schooljaar via sectorale en regionale arbeidsmarktanalyses

leraren die nu voor de klas staan, meer weten te activeren en

achterhalen waar knelpunten en tekorten kunnen ontstaan, wat

faciliteren in hun ontwikkeling, werkt dat door op hoe bruisend

we kunnen doen aan scholing, en welke investeringen de sector op

en dynamisch het onderwijs overkomt.” Van Asseldonk

langere termijn verzekeren van voldoende gekwalificeerd onder

concludeert: “De generatie die nu aantreedt, zoekt flexibiliteit.

wijspersoneel.” Voion speelt een verbindende en stimulerende rol

Dat kunnen we niet negeren. Dus aan ons de taak om mensen

bij het opstellen van de genoemde analyses en bij de vertaling van

binnen die context aan het onderwijs te binden. Meervoudige

de werkende principes van de ene naar de andere regio.

bevoegdheid kan een deel van het antwoord zijn.”

Verder is in april 2012 een specifiek voor het vo ontwikkelde

“Typisch een klus voor Voion”, vindt Rolvink, die met name de

vacaturesite gestart: VObanen.nl. Schoolbesturen kunnen op

populatie eerstegraders een impuls wil geven. “Het is aan ons

deze site hun vacatures plaatsen en werknemers hun CV. Voion

om schoolbesturen te attenderen op eventuele problemen en

zal – als partner en medefinancier – het gebruik van de site

mogelijke oplossingen in de arbeidsmarkt. Vroeger was het

stimuleren.

normaal dat je meerdere bevoegdheden had. Nu zie je steeds


vaker enkelvoudig opgeleiden. Als we hen kunnen prikkelen een

inhoudelijk aspect als een ‘empowerment’-aspect: er is aandacht

tweede bevoegdheid te halen, heeft dat ook effect op hun

voor de invulling van de rol van arbo in de organisatie en het

ontwikkeling. Dus gaan we daarover met lerarenopleidingen

behalen van resultaten.

in gesprek.”

Niemand weet beter wat de problemen

Netwerken Een van de centrale uitgangspunten voor alle activiteiten van

op de werkvloer zijn dan leraren en

Voion is de bevordering van sectorale netwerken op landelijk

schooldirecteuren

fonds komen tot een landelijke dekking van netwerken. Bij goed

Veilig, gezond & vitaal werken

en regionaal niveau. Rondom de drie programmalijnen wil het lopende netwerken kan Voion ondersteunende diensten aan bieden of samenwerkingsrelaties aangaan. Waar sprake is van

Op het derde werkterrein van Voion is de Arbocatalogus-VO

enige urgentie (bijvoorbeeld in risicoregio’s) zal Voion actiever

een in het oog springend product. De catalogus beschrijft vrijwel

meehelpen in het op gang krijgen van netwerken die nog on

alle veiligheids- en gezondheidsrisico’s. Een aspect dat

voldoende eigen kracht hebben. Maar ook daar is uiteindelijk

ontbreekt, is stress als gevolg van werkdruk. Daar gaat Voion

het veld zelf verantwoordelijk en moet het netwerk in principe

iets aan doen, om te beginnen met het beschrijven van concrete

zelfdragend zijn.

casussen met voorbeelden van aanpakken. In een latere fase

Over al die activiteiten zegt Van Asseldonk per saldo: “De wens

wordt onderzocht in hoeverre het opnemen van een procesnorm

er nu eens samen uit te komen, dát vind ik het mooiste aan

over werkdruk in de Arbocatalogus-VO haalbaar is.

Voion. Doordat Voion initiatieven verzamelt, koppelt en deelt,

Een lopend project is de update van de Arboscan-VO: het

voorkomen we hopelijk dat in de sector hetzelfde wiel vaker

instrument waarmee het vo de verplichte risicoinventarisatie

moet worden uitgevonden.”

en -evaluatie, RI&E, kan opstellen. In de Arboscan-VO versie 2

En Rolvink besluit: “Niemand weet tenslotte beter wat

komen onder meer de risico’s van onderwijs in techniek- en

de problemen op de werkvloer zijn dan leraren en school

zorgpleinen aan bod en worden de vmbo-modules herzien.

directeuren zelf. En als het gaat om werkgelegenheid moeten

Arbo-VO actualiseerde jaarlijks de verzuimkengetallen van de

we het de managers vragen: ‘wat speelt er, wat kunnen we

vo-sector. Voion neemt deze taak over en zal, met het oog op

voor je doen?’”

duurzame inzetbaarheid, meer aandacht besteden aan gezond

Voor meer informatie over de activiteiten van Voion:

en vitaal blijven werken zonder voorbij te gaan aan het curatieve

www.voion.nl

aspect. Ook het cursusaanbod van Arbo-VO wordt in de toekomst door Voion verzorgd, al dan niet op ad hoc basis in samenwerking met derden. De cursussen kennen zowel een


360 º Grote variëteit in relatie leerling-ouders-school

Dialoog in de driehoek Achter iedere geslaagde leerling staat een goede school en een betrokken ouder. Dat van die goede school spreekt voor zich, maar hoe moet je in deze tijd ouders betrekken bij het onderwijs? En hoe ver moet die betrokkenheid gaan? Over nieuwe inzichten, goede voorbeelden en praktische tips gaat dit artikel. Niet afwachten, maar gewoon beginnen; dat blijkt de beste aanpak. Tekst: Carolien Nout / Illustraties: Matthias Giesen

“Ouders zijn bondgenoten van de school bij het boeken van goede

betrekken. Eind dit jaar komt er een bijeenkomst om ervaringen uit

resultaten met leerlingen”, vindt Henk Strietman, die in opdracht

te wisselen.

van het project Ouderbetrokkenheid een aantal gesprekken met scholen voerde. “Het is aan de school om het initiatief te nemen om

Aan het werk

die eerste contacten te leggen, want pas als er een vertrouwensrelatie

Ook het ministerie van Onderwijs wil ouderbetrokkenheid stimuleren,

is, kun je onderling afspraken maken. Het gaat om een open en

zo staat in verschillende actieplannen beschreven. In een recente

wederkerige relatie, waarvoor geen blauwdruk bestaat.”

brief aan de Tweede Kamer onderstreept minister Marja van

Strietman ging bij een tiental scholen langs om te bekijken hoe zij

Bijsterveldt dat scholen het voortouw moeten nemen bij ouder

ouderbetrokkenheid in de praktijk brengen. Een sessie met vertegen

betrokkenheid, met steun van onder andere ouderorganisaties,

woordigers van de VO-raad en (ouder)organisaties als NKO,

sectorraden, besturenorganisaties en gemeenten. “Mijn rol hierin is

OUDERS&COO, VOO, LOBO en Forum lag aan de basis van dit idee.

scholen, ouders en organisaties te stimuleren, activeren en onder

Ook het LAKS ondersteunt dit initiatief: “Het is de bedoeling dat de

steunen door in te zetten op kennisvermeerdering”, zo schrijft zij.

ervaringen van die scholen weer andere scholen inspireren. Immers,

Onder de noemer ‘Ouders en school samen’ verzamelt het ministerie

goed voorbeeld doet goed volgen. Het gaat niet om eenmalige acties,

praktijkvoorbeelden voor scholen en ouders, ook op een aparte

maar om een echte beweging. Doe het en doe het samen en zorg dat

Facebookpagina. Verder bezoekt de minister bijeenkomsten in het

de ouder-schoolrelatie een positieve ervaring wordt!”

land.

Strietman kwam tijdens de schoolgesprekken veel inspirerende

Andere gezagsverhoudingen en

voorbeelden op het spoor (zie kader). Scholen blijken creatief in het vinden van mogelijkheden om ouders van hun specifieke leerling populatie aan zich te binden. Dat moet ook wel, want wat bij de ene school goed loopt, kan bij de ander niet werken. Scholen en hun

opvoedproblemen maken dat de relatie ouders en school aandacht behoeft

leerlingen verschillen onderling enorm.

Ouderbetrokkenheid staat in de schijnwerpers, en dat is niet voor

Daar komt bij dat leerlingen soms juist behoefte hebben aan afstand

niets. Andere gezagsverhoudingen in de maatschappij, opvoed

tussen thuis en school. Dus waar in het basisonderwijs het contact

problemen in de klas en ook ontwikkelingen als passend onderwijs

met ouders vanzelfsprekend is, moeten scholen in het voortgezet

maken dat de relatie tussen ouders en school steeds en opnieuw

onderwijs er echt hun best voor doen. “Sommige ouders laten zich

aandacht behoeft. Ook scholen beseffen dat. Er zijn in het bestuurs

moeilijk betrekken, omdat ze niet weten wat er van hen wordt

akkoord afspraken gemaakt over betere ouderbetrokkenheid. De VO-

verwacht. Aan de andere kant zijn er ook docenten die er tegenop

raad erkent het belang van educatief partnerschap tussen school en

zien, omdat ze het toch al zo druk hebben. Maar als school moet je

ouder en vraagt daarvoor aandacht bij scholen. Ouderorganisaties

laten zien dat je het belangrijk vindt en dat je het verwacht van

moeten er de komende jaren voor zorgen dat op 250 scholen in het

docenten. Start gewoon met een kleine, positieve groep uit je team.

primair en voortgezet onderwijs school-ouderovereenkomsten

Je krijgt er veel voor terug!”

worden gebruikt als een van de activiteiten van het educatieve

De volgende fase in het project is dat de scholen uit deze gespreks

partnerschap van school en ouders. Scholen zullen op hun beurt

ronde elk op een speerpunt actie ondernemen om meer ouders te

ouders gericht inschakelen bij het verbeteren van taal- en


rekenprestaties van leerlingen. Tot slot gaan de ouderorganisaties hun bijdrage leveren aan het opzetten en begeleiden van goede medezeggenschap in de context van passend onderwijs. Ouderorganisaties hebben samen een informatie- en adviesdienst

Ouderbetrokkenheid volgens de minister

voor ouders opgezet, het platform 5010. Het gaat om een

“Ouderbetrokkenheid houdt wat mij betreft in dat ouders de

samenwerkingsverband van zes landelijke organisaties (LOBO, NKO,

leerontwikkeling van hun kind volgen, daar thuis ondersteuning

OUDERS & COO, VOO, Balans en de CG-raad). Ouders kunnen er

aan geven en daarover regelmatig contact met de school

terecht met al hun vragen. Via de website www.5010.nl (of het gratis

hebben, waardoor de prestaties van hun kind verbeteren.

telefoonnummer 0800-5010) vinden ze alle informatie over

De school stelt de ouders hiertoe in staat door inzicht te geven

onderwijs en de relatie met school: een laagdrempelige manier om

in de schoolvorderingen en de ontwikkeling van het kind.

ouders te informeren. Veel ouders worstelen met vragen over

Daarbij is het van belang dat school en ouders beide hun

veiligheid op school of zorg voor hun kind. Het komt de vertrouwen

aandeel nemen in de opvoeding van kinderen en jongeren en

srelatie ten goede als ouders daarvoor gehoor vinden op de school

hen samen waarden en normen meegeven, waardoor de school

van hun kind.

als gemeenschap wordt versterkt en de school in haar

Gevoelig Dat ouderbetrokkenheid gevoelig ligt en tot de verbeelding spreekt,

gezagspositie wordt gesteund.” Minister Van Bijsterveldt in haar brief aan de Kamer (3 april 2012) op www.oudersenschoolsamen.nl.

bleek eind vorig jaar, toen onderwijsminister Marja van Bijsterveldt nog net geen pek en veren over zich heen kreeg toen zij ouders opriep meer tijd aan hun kinderen te besteden en een grotere rol in het

tussen ouders en school en de onderlinge ouderverbanden zouden

onderwijs te spelen. Van ingezonden brieven tot Kamervragen: het

beter kunnen. En daarin moeten scholen het initiatief nemen, zo

onderwerp stond opeens in de schijnwerpers. Maar de discussie kreeg

luidde het advies.

ook een negatieve ondertoon. Werkende ouders voelden zich tekort

Dat ouders zo belangrijk zijn voor een succesvolle schoolloopbaan

gedaan. Scholen werden beticht van geslotenheid: ouders zijn alleen

van hun kind, heeft volgens het adviescollege meerdere gronden.

welkom op de beruchte tienminutengesprekjes. De verwijten vormden

Betrokken ouders die geïnteresseerd zijn in de ontwikkeling van hun

wel een mooie aanleiding om het gesprek op gang te brengen. Want

kind en af en toe een helpende hand bieden, hebben een positief effect

bieden scholen wel genoeg opening voor betrokken ouders? En wat

op de cognitieve prestaties en het gedrag van hun kind. Dat effect is

betekent dat, betrokken zijn bij het onderwijs van je kind?

(met enige reserve weliswaar) wetenschappelijk aangetoond, ook in

Even leek het alsof het wiel opnieuw moest worden uitgevonden.

andere Europese landen. Daarnaast is het gunstig voor het klimaat

Maar over de relatie tussen ouders, school en leerling in de

op school; de school staat meer in contact met de omgeving en dat is

pedagogische driehoek wordt al veel langer nagedacht. Vier jaar

prettig voor de sociale verbindingen en samenhang in wijk of buurt.

geleden vroeg de gehele Tweede Kamer zelfs advies aan de Onderwijsraad om alle aspecten van ouderbetrokkenheid in kaart te brengen. Het leverde een gedegen overzicht op van de positie van ouders in het onderwijs. De juridische en formele kant daarvan is volgens de Onderwijsraad prima geregeld. Maar het partnerschap

‘Ik denk dat je voor deze aanpak geen dikke handboeken nodig hebt. De school, het team en de ouders moeten het doen’


360 º

Krappe 6

erover met hun klas en besteden speciaal aandacht aan punten waar

Belangrijk is dat scholen een visie op ouderbetrokkenheid ontwik

leerlingen minder tevreden mee zijn, zoals in dit geval ‘uitleg geven’

kelen en die ook vastleggen in hun schoolplan. Uit de monitor

en ‘afwisseling in de les’. Ze bespreken wat de leerlingen precies

Ouderbetrokkenheid (2009) bleek dat nog maar 40% van de scholen

bedoelen, of ze eventueel tips hebben en wat er kan veranderen. De

dat heeft gedaan. Uit dat onderzoek bleek ook dat maar 16% van de

mentoren bespreken dit weer met het team en de schoolleiding. Het

ouders vindt dat scholen op het punt van ouderbetrokkenheid het

zijn schoolvoorbeelden van een dialoog in de pedagogische driehoek.

maximaal haalbare doen. Zij geven de school een krappe 6. Andersom geven ook de scholen de ouders een 6-.

Toffe vaders

Dat is wel anders op de school van Lambèrt van Genugten. De

Andere inspirerende voorbeelden uit de praktijk zijn te vinden op de

directeur van het Jan van Brabant College uit Helmond vertelt dat de

website www.ouders-school.nl , een initiatief van Vensters voor

persoonlijke benadering van de kleinschalige vestiging Deltaweg

Verantwoording, KPC-groep en een aantal scholen. Onder het motto

zorgt voor sterk betrokken ouders. “Ouders merken in contacten met

‘Samen werken aan beter onderwijs!’ vertellen ze er over hun

de school dat ze ertoe doen. Ze waarderen dat enorm. Als wij een

ervaring. Zo wijst Gerrit-Jan Meulenbeld van het Stanlislas College

beroep op ze doen om te klussen of bij te springen, zijn er altijd

uit Rijswijk op het belang een duidelijke doelstelling te kiezen in het

voldoende reacties. Dat is erg plezierig. Als school doen wij ons best,

contact met ouders en stimuleert de school dat ouders in Magister

natuurlijk door veel te investeren in het onderwijs. Maar ook bieden

meekijken naar de resultaten van hun kinderen. Directeur Piet

we ouders aan een vak als Leefstijl bij ons te volgen. Ik denk dat je

Hartog van de Praktijkschool Westfriesland Stede Broec in Groote

voor deze aanpak geen dikke handboeken nodig hebt. De school, het

broek vindt intensief contact tussen ouders en school en tussen

team en de ouders moeten het doen.” De waardering van leerlingen

ouders onderling een absolute noodzaak. De uitdaging om ouders,

en ouders blijkt uit de tevredenheidscijfers die ze de school geven:

school en leerlingen te laten samenwerken, is hier groot: veel ouders

respectievelijk een 7 ½ en een 9, zo is te zien op de schoolpagina op

zijn teleurgesteld als hun kind naar de praktijkschool gaat. Een

Vensters voor Verantwoording.

hechte band tussen school en ouders is nodig voor acceptatie en steun aan de kinderen tijdens hun schooltijd. Formele contactmomenten

Ouders geven de school een krappe 6.

zijn de twee keer per jaar terugkerende gesprekken voor alle leerlingen, waarin zij zelf vertellen over hun vorderingen in het

Andersom geven ook de scholen de ouders

bijzijn van ouders en mentor. Hartog: “Hierdoor willen we de positie

een 6-

hun kind aflegt.” Informeler zijn de inloopochtenden voor ouders.

van ouders versterken en hen sterker committeren aan de route die Ook worden nieuwe ouders gekoppeld aan ‘ervaren’ ouders van

Overigens tipt het project Vensters scholen om tevredenheidsonder

leerlingen die al langer op school zitten, de tutor-ouders. Het project

zoeken aan te grijpen om het gesprek met ouders en leerlingen aan te

Toffe vaders versterkt de rol van vader in de opvoeding en in het

gaan. Scholen kunnen die vragenlijsten eenvoudig via Vensters voor

onderwijs, bijvoorbeeld door samen te bouwen aan iets voor de

verantwoording afnemen. Zo koppelt het Calscollege uit Nieuwegein

school. Zoals een botenhuis in dit geval.

de uitkomsten direct terug met derdeklassers. Mentoren praten

Forum, instituut voor multiculturele vraagstukken, richt zich


Tips voor meer ouderbetrokkenheid Van speeddaten in de kantine tot ouders voor ouders: Henk Strietman is getroffen door het enthousiasme van de scholen die hij bezocht voor het project Ouderbetrokkenheid. Een greep uit de tips die hij meekreeg. • Draag als school uit dat je school samen maakt: ouders, leerlingen en docenten. • Zoek alvast contact met ouders in het voorafgaand basisonderwijs. • Organiseer het gesprek goed: niet alleen plenaire voorlichting of een strenge brief, maar ga echt in gesprek, over wat je van elkaar wilt, kunt en mag verwachten. Thuisbezoek heeft ongekende impact. Dit kan elke docent doen; op een aantal scholen is het de taak van de mentor. • Organiseer ouderavonden per klas, of thema-avonden voor alle ouders, bijvoorbeeld over veiligheid of gezond gedrag. En vier de successen met cultuur of theater, uitgevoerd door groepen leerlingen. • Ouderraden, panels, of klankbordgroepen, het kan allemaal werken. Een actief ouderpanel kan ook een netwerk in de regio zijn: ouders voor ouders, bondgenoten in zorgbeleid. • De rapportgesprekken: de school kan ook minder vaak meer tijd nemen, van tevoren met de ouders bevindingen delen en de agenda bepalen. Er is een school die de leerling het gesprek laat leiden. • Sommige scholen stellen hun leerlingvolgsysteem open voor ouders, ook met de bevindingen van docenten. Gebruik nieuwe media.

specifiek op de onderwijskansen van allochtone leerlingen. Ook hun

Samen

professionaliseren in uw vo-school

ouders willen een goede schoolloopbaan voor hun kind, maar verschillen in verwachtingen en taalproblemen maken het contact met de school vaak moeilijk. Forum biedt scholen (en ouders) ondersteuning en informatie om dat te verbeteren, onder andere via het platform Ouders en Onderwijs. Zo is Yasmin Seddiki verantwoordelijk voor het project ‘Kies kleur in groen’. Dat heeft ten doel meer allochtone leerlingen te interesseren voor groen onderwijs. Om dat te bereiken, is het belangrijk is dat groene scholen investeren in goede relaties met allochtone ouders; daar hebben ze nog niet veel ervaring mee. “Veel allochtone ouders hebben een negatief beeld van de groene sector; velen van hen weten niet eens van het bestaan van groenonderwijs af. Deels is dit te verklaren door het feit dat de ouders, vanwege de arbeidsmigratie geschiedenis, een negatief beeld van deze sector hebben. Wij bieden scholen handreikingen over hoe je dat contact opbouwt en ouders zicht geeft op loopbaanperspectieven. Het gaat om basale dingen, zoals vanaf de intake in gesprek zijn met ouders en niet wachten tot

Vragen over een van deze gebieden?

• Arbeidsmarkt & mobiliteit • Opleiding & professionalisering • Veilig, gezond & vitaal werken Voion (VO In ONtwikkeling) zet zich in om samen met u in school toepasbare oplossingen en antwoorden te vinden. Voion ziet in stelselmatige ontwikkeling van medewerkers dé sleutel tot verbetering van de kwaliteit van vo-scholen. Daarom adviseren en faciliteren onze consultants en ons kennisplatform schoolbesturen, directies, leidinggevenden, P&O-ers, mr-en, arbocoördinatoren en preventiemedewerkers. Voion werkt voor én samen met werkgevers en werknemers in het vo, bestuurd door de sociale partners in het vo.

er problemen zijn. De sleutel tot succes is: zoek elkaar op”, vertelt ze. Overigens moeten scholen wel een beetje voorzichtig zijn als ze ouders voor het leerproces willen inschakelen. Uit een literatuurstudie van Adri Menheere en Edith Hooge (2010) over ouderbetrokkenheid in het basisonderwijs blijkt dat ouders die kinderen thuis helpen met huiswerk, niet zonder meer een positief resultaat boeken. Dit kan komen doordat er meer druk op leerlingen

Voion, kennis en advies van en voor het voortgezet onderwijs

www.voion.nl


ADVERTENTIE

COLUMN Meer weten, lezen en doen? • Gebruik Schoolkompas om te laten zien hoe je als school ouders en leerlingen laat meepraten. Ook de tevredenheidsonderzoeken kunnen hier worden toegelicht: www.schoolkompas.nl. • Hulpmiddelen en een overzicht van recent onderzoek over ouderbetrokkenheid is te vinden op de op de themapagina van de

Hendrik-Jan van Arenthals

Ver-kiezingen

website van de rijksoverheid, onder de noemer ‘Ouders en school

Wanneer ik vroeger iets wilde dat ‘echt niet anders kon’, was de

samen’ (www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ouders-en-school-

standaardreactie van mijn vader: ‘een mens heeft altijd keuzes.’ Deze

samen). Zie ook de gelijknamige Facebookpagina voor discussies,

weken is dat het feest van de democratie. De Haagse kaasstolp wordt

blogs, tips en activiteiten in het land: www.facebook.com/

even opgelicht en de canvassende politieke elite krioelt naar buiten om

oudersenschoolsamen.

met frisbees, rozen, winkelkarmuntjes, oneliners en andere partij

• www.ouders-school.nl is een initiatief van Vensters voor

prullaria de aansluiting bij de man in de straat terug te vinden. Hun

Verantwoording in samenwerking met het ministerie van OCW,

leiders spelen intussen achter de katheders van de verkiezingsdebatten,

KPC-groep en scholen voor voortgezet onderwijs, met inspirerende

ontbijtshows en RTL Boulevard een wedstrijd ‘breedste glimlach

praktische voorbeelden.

ondanks moeilijke boodschap’.

• Op 12 september organiseert CPS een Nationaal congres Ouderbetrokkenheid. Verder zijn er een conferentie voor

Voorlichtingsbrochures, mooie dingen beloven, het gebouw laten blinken

lerarenopleidingen (4 oktober) en een van de AOB (14 november).

als nooit tevoren, voor één dag levende planten huren bij de Intratuin,

Ook het ministerie van OCW bereidt een conferentie voor, eind

een aansprekend programma voor de groep acht-kiezertjes (met een

november.

leuke gadget voor thuis natuurlijk) en na de verkiezingen begin april weer business as usual: doet het denken aan onze Open Huizen? Natuurlijk is er een verschil. We hoeven als scholen geen compromissen

komt te liggen om goed te presteren. Daarnaast zijn ouders niet altijd

te sluiten met onze concurrenten, waardoor we meer kunnen doen wat we

goed in staat om leermomenten te herkennen en te benutten tijdens de

zeggen, lerarentekort, bezuinigingen of teruglopende leerlingenaantallen

contacten met hun kinderen, zeker als ze zelf weinig leerervaring

daargelaten. Landelijk is het weer de vraag wat er van de wijn overblijft,

hebben. De onderzoekers vonden wel een duidelijk positief verband

wanneer informateur Marijnissen er achter is gekomen wat jezelf buiten

tussen ouderbetrokkenheid en taalprestaties van kinderen, vooral

de markt zetten inhoudt, wanneer het brede zakenkabinet onhaalbaar

voor verbale vaardigheden en lezen. Maar bij de rekenprestaties op

blijkt en de vijf lenteakkoordpartijen de laatste scheut water toevoegen.

school troffen zij een negatief effect aan als de ouders zich thuis intensief met het rekenhuiswerk bemoeien. Dat kan komen doordat

De kiezer leunt achterover en mijmert ‘what’s in it for me?’ Zo ook ik.

ouders andere rekeninstructies geven dan de leraar.

Wees gerust, ik geef geen stemadvies. Wat moet ik? Er zijn partijen die

Beweging

niet begrijpen dat er zelfs in crisistijd zaken zijn waarop je niet mag bezuinigen, waarin je misschien zelfs extra zou moeten investeren. Die

De genoemde voorbeelden laten vooral zien dat een praktische en

snijden in middelen schaamteloos brengen als ‘efficiencykorting’. Er

gevarieerde aanpak goed blijkt te werken. Het enthousiasme is

zijn er die als gesprekspartner onbetrouwbaar, als wetgever kwalitatief

voelbaar; het onderwerp staat op de agenda. Toch is het belangrijk

ondeugdelijk zijn gebleken. Er zijn andere die alles verwachten van het

om ook even stil te staan bij de lastige kanten ervan. Sommige

‘teruggeven van het onderwijs aan de docenten’. Die denken dat onder

(moeilijke) ouders vergen veel van de communicatieve krachten van

wijs beter wordt door twee procent meer salaris. Er zijn partijen die

docenten. De meeste lerarenopleidingen besteden nog niet veel

meer willen investeren, maar tegelijk met meer regulering en nog meer

aandacht aan ouderbetrokkenheid. Goede scholing en begeleiding van

controle de maakbare samenleving leiden naar een volgend rapport-

docenten zijn dus belangrijk.

Dijsselbloem. Die u en mij zien als de harde kleilaag van de sector, de

Met deze kanttekeningen in het achterhoofd is er geen beletsel om

bron van alle ellende. Wilt u door de kat gebeten worden, of wilt u dat

aan de slag te gaan met ouderbetrokkenheid. Er is veel mogelijk en er

de hond bovenop u komt zitten? Ik weet het, ik ben te negatief.

is veel voordeel bij te halen. Werken aan de pedagogische driehoek is

Democratie werkt alleen wanneer we erin blijven geloven en ervoor

logisch: bestaan niet alle goede dingen uit drieën?

gaan. ‘Een mens heeft altijd keuzes.’ Maak daar gebruik van en zorg dat u zich niet ver-kiest.


ADVERTENTIE

De specialist in formatieplanning, les- en taaktoedeling

Nieuw: opleiding formatieplanner • Zes bijeenkomsten • In de regio • Hands-on

Workshops in Arnhem • • • • •

Financiën op school Jaarplanning Prognoses Cultuur en organisatie Formatieplanning en rooster

Voor informatie over inhoud, kosten, inschrijving, locaties en data kijk op foleta.nl of neem contact op met Auke Dijkstra: 030-204 02 14

ADVERTENTIE

Helpdesk

Veelgestelde vragen Tijdelijk de baas

Brin of locatie

Art. 12.11 uit de CAO VO 2008-2010 ging over de

Vindt de verantwoording van de prestatiebox op

waarneming van een hogere functie. In de CAO VO 2011-

brinnummer plaats of op locatieniveau?

2012 komt dit onderwerp niet meer voor. Is hier een reden voor? Hoe word ik geacht nu om te gaan met de beloning

Daar kunnen we kort over zijn: de verantwoording geschiedt

voor het tijdelijk waarnemen van een hogere functie?

op brinnummerniveau.

In de CAO VO staan nog veel bepalingen die stammen uit het rechtspositiebesluit onderwijspersoneel en die scholen remmen in het voeren van eigen beleid. Het door u genoemde

LC en LB

artikel is daar een voorbeeld van. De passage ‘belast met de

Mag een school een nieuwe medewerker die van een

volledige vervanging’ werd in de praktijk als te eng ervaren.

ander bestuur komt en een LC- functie (en -salaris) heeft,

Nu de bepaling is afgeschaft, kunt u voor het waarnemen

aannemen in een LB-functie (en -salaris)?

van een hogere functie zelf beleid ontwikkelen. U kunt nu bijvoorbeeld ook bij een gedeeltelijke vervanging van taken

In principe is artikel 12.2 CAO VO van toepassing. Ook is

al een vergoeding toekennen.

artikel 12.1 lid 2 CAO VO van belang: het salaris wordt vastgesteld op een bedrag dat niet lager is dan het laagste en

Langer in het vmbo

niet hoger dan het hoogste bedrag zoals opgenomen in het bij de functie behorende carrièrepatroon. De functie wordt bezoldigd volgens schaal LB, dus het is gerechtvaardigd dat

De verblijfsduur van vijf jaar voor vmbo is op 1 augustus

de medewerker bij indiensttreding in LB wordt ingeschaald.

2012 losgelaten. Betekent dit dat wij een leerling die twee

Mocht het bevoegd gezag toch rekening willen houden met

jaar over 2 vmbo-t heeft gedaan en nu in 3 vmbo-t zit,

het hogere LC-salaris, dan is dat mogelijk op grond van artikel

opnieuw mogen laten zitten (zodat hij dus zeker zes jaar

12.2 lid 1 CAO VO: “tenzij werkgever en werknemer anders

over het vmbo-t gaat doen) zonder dat we hiervan nadeel

overeenkomen.”

ondervinden in onze bekostiging? Of gaat de regel in voor leerlingen die in augustus 2012 instromen? De maatregel geldt voor alle leerlingen en dus ook voor de

Hoe vrij is vrij?

leerling uit het voorbeeld. Zolang deze leerling het diploma

Wat is het verschil tussen roostervrije dagen en

vmbo-t niet heeft behaald, ontvangt u bekostiging voor deze

organisatiedagen in de nieuwe Wet onderwijstijd?

leerling. Roostervrije dagen zijn dagen waarop de leerlingen niet kunnen worden verplicht op school te komen voor welke activiteit dan ook. Organisatiedagen zijn dagen waarop geen onderwijs gegeven hoeft te worden, maar leerlingen wel beschikbaar moeten zijn voor de school, bijvoorbeeld om boeken en roosters op te halen. Organisatiedagen zijn niet nieuw; dat zijn de dagen voor en na de zomervakantie waarin de school open is, maar leerlingen geen lessen meer volgen. Roostervrije dagen zijn echt iets nieuws, de leerling is dan echt vrij.

R [email protected] VO-magazine 1 • september 2012 39

Blik van buiten

‘Moeizaam de havo? Doe mbo’ Naam R Jan van Zijl (59) Achtergrond R onder andere voormalig Tweede Kamerlid PvdA; sinds 2008 voorzitter MBO Raad Gespreksonderwerp R de beroepskolom vmbo-mbo-hbo Standpunt R het is terecht om eisen te stellen aan de overstap van vmbo-t naar havo

Tekst: Emmanuel Naaijkens / Fotografie: Dirk Kreijkamp

U hebt in de jaren zestig de hbs gedaan.

‘Het mbo heeft een

Is er in het vo waardering voor het

Critici van het huidige onderwijs spreken

imagoprobleem dat meer

beroepsonderwijs?

schooltype. Hoe kijkt u erop terug?

samenhangt met de

staat tussen de werelden van het vmbo en het

“De hbs was nog een gerenommeerd

onbekendheid dan met een

vwo. Ik denk dat wij als mbo dichter bij het

slechte naam’

We hebben veel contacten met de VO-raad,

wel eens met heimwee over dat

instituut; ik zat op het Ignatius College in Amsterdam. Dat ik, van bescheiden afkomst, naar de hbs ging, was toen nog niet zo van

“Ik sluit niet uit dat er ook een Chinese muur

vmbo staan dan een categoriaal gymnasium. maar inhoudelijk toch vooral met het Stichting

zelfsprekend. Het was een mooie tijd, maar

Krijgt het mbo voldoende waardering uit

Platforms VMBO. Er is wat druk bij sommige

als ik kijk naar de school van mijn kinderen

de samenleving?

scholen die willen dat onze opleidingen niveau 1

en de kwaliteit en de inrichting van hun

“Nee. Mensen die ‘er over gaan’, in de

en 2 naar het vmbo verhuizen. Dat vind ik

onderwijs, dan is er geen enkele reden om

politiek, hebben zelf geen mbo gedaan en

buitengewoon onverstandig.”

terug te verlangen naar vroeger. Het gaat

hebben er ook geen kinderen, uitzonderingen

altijd over die ene docent geschiedenis die zo

daargelaten. De belevingswereld van de

Waarom? Er lijkt best wat voor te zeggen

meeslepend verhalen kon vertellen. Maar er

mbo’ers en hun ouders staat voor opinie

om zo een drempel weg te nemen.

waren er ook die totaal niet inspireerden.”

makers tamelijk ver weg. Het vmbo zit wat

“Ik heb nauwelijks een argument dat ervóór

dat betreft in hetzelfde schuitje. Als je

pleit en vijf argumenten die ertegen pleiten.

mensen op straat vraagt wat ze van het mbo

Eén: de meeste leerlingen zijn op die leeftijd

ene docent geschiedenis

vinden, dan zeggen ze: ‘dat is belangrijk’.

toe aan een andere leeromgeving. Twee: het

die zo meeslepend verhalen

Ze hebben het over de loodgieter, de straten

is goed om vast te wennen aan een wat

maker, de bouwvakker, de monteur. Maar

grootschaliger omgeving, voor ze bij een

kon vertellen. Maar er

niemand denkt aan ICT’ers die een ingewik

groot bedrijf gaan werken. De kritiek dat het

waren er ook die totaal niet

keld computersysteem aanleggen. Het mbo

op die roc’s niet veilig zou zijn, is lariekoek.

heeft een imagoprobleem op te lossen, dat

Bovendien is de gemiddelde locatie niet

meer samenhangt met de onbekendheid dan

groter dan een middelbare school. Drie: het is

met een slechte naam.”

onbetaalbaar, want je moet een opleiding

‘Het gaat altijd over die

inspireerden’

over een aantal locaties spreiden. Zoals dure horeca, techniek, zorg. Vier: het bedrijfsleven moet met veel meer scholen afspraken maken over stageplekken. Dat wordt een chaos. Vijf: er is nu een prachtige doorlopende leerlijn niveau 2, 3 en 4 in één gebouw. Dus: niet doen. Dat pleidooi maakt me boos.” 40 VO-magazine 1 • september 2012

Maar je kunt er toch een doorlopende

Ouders en leerlingen mikken op de havo.

stellen van eisen aan vmbo-t-leerlingen.

leerlijn mee creëren? Zie de vakcolleges.

Is dat een vorm van emancipatie die je

Die scholen doen hun maatschappelijke

“Ik heb niks tegen de vakcolleges, noch tegen

moet stimuleren of een route die

plicht, ze nemen hun verantwoordelijkheid.

VM2-trajecten. En ik ben hartstikke vóór het

ontmoedigd zou moeten worden?

Ik ben ervoor dat we op alle niveaus van het

maken van heldere afspraken over een door

“Het is het een noch het ander. Het zit in het

onderwijs hogere eisen stellen aan leerlingen.

lopende leerlijn. Maar ik ben tégen de claim

genenpakket van ouders om het hoogste te

Het is te vrijblijvend geworden.

dat de niveaus 1 en 2 bij het vmbo horen.

willen voor hun kind. Daar moet je niks aan

We moeten ouders duidelijk maken wat het

Terzijde: noch het VM2-traject noch het

willen veranderen. Maar je moet zorgen voor

perspectief is van de route van een goede

vakcollege is een doorslaand succes gebleken.

goede checks en balances. Wat is het beste

vmbo-t-leerling naar een 3-jarige mbo-

Ik sta er neutraal tegenover, maar hou me

voor het kind en voor de samenleving? Als

opleiding. Daar slagen we nog veel te weinig

graag bij de feiten.”

dat de havo is: prima. Maar te veel kinderen

in. Of de route naar een 4-jarige opleiding

zitten op de havo niet op hun plek.”

met een uitstekend arbeidsmarktperspectief

Vmbo-basis en -kader hebben het erg

en de mogelijkheid om door te gaan in het

moeilijk; het aantal leerlingen daalt al

‘Ik heb groot respect voor

jaren gestaag. Is die trend niet te keren

vo-scholen die, in weerwil

lukt, heb je in elk geval een dijk van mbo-

ouders en leerlingen bij elkaar te

van het politiek gekrakeel,

en wurgen en zesjes de havo te doen en er na

brengen?

toch eisen stellen aan vmbo-t-

door vmbo en mbo als perspectief voor

“Ik sluit niet uit dat er meer kinderen bij kader en basis binnenkomen als de kwaliteits eisen in het onderwijs verder verscherpt

leerlingen’

hbo. Als het onverhoopt in het hbo toch niet diploma. Niets is zo pijnlijk als met hangen twee jaar in het hbo achter te komen: ik trek het niet. Dan sta je met lege handen.”

‘Niets is zo pijnlijk als met

worden. Overigens, ook vmbo-t is hofleve

Ontneem je die kinderen geen kansen?

rancier voor het mbo. Deze leerlingen

“Dat zeg ik niet. Elk kind op vmbo-t met een

stromen in op niveau 3 en 4; dat zijn bijvoor

profiel dat ook past bij havo en hbo, moet die

beeld toekomstige ICT’ers. Het beeld van ‘de

doen en er na twee jaar in het

kans krijgen. Waarbij het overigens nog

havisten zijn de denkers en de vmbo’ers de

maar de vraag is of er voor iedereen met een

hbo achter te komen: ik trek

doeners’, klopt maar ten dele. Ik volg met

hbo-diploma werk is, of de arbeidsmarkt dat

belangstelling het debat om vmbo-t, maar

vraagt. Ik zet daar vraagtekens bij. Je moet

ook havo, met (meer) beroepsvakken uit te

zoveel mogelijk voorkomen dat leerlingen

breiden. Ik ben zeer voor het versterken van

gefrustreerd uitvallen omdat de havo te hoog

de beroepskolom, maar sta zeer terug

gegrepen is. Ik heb groot respect voor alle

houdend, zo niet afwijzend, tegenover een

vo-scholen die, in weerwil van het politiek

stelselwijziging.”

gekrakeel, toch gekozen hebben voor het

hangen en wurgen de havo te

het niet’


Wie wat waar

Wie werkt waar

Agenda

ONS MIDDELBAAR ONDERWIJS (OMO)

19-09 Ledenbijeenkomst vereenvoudiging

Veghel

bekostiging

Ons Middelbaar Onderwijs heeft per 1 oktober Anita O’Connor benoemd tot

Wie

rector van het Zwijsen College in Veghel. Op dit moment is zij rector van het

Waar Rotterdam

Bestuurders

Olympus College in Arnhem. Zij volgt Jan Verbruggen op, die met FPU gaat. 24-09 Ledenbijeenkomst vereenvoudiging STICHTING VOOR PROTESTANTS−CHRISTELIJK VOORTGEZET

bekostiging Bestuurders

ONDERWIJS VOOR DE GEMEENTE BARNEVELD EN OMGEVING

Wie

Barneveld

Waar Zwolle

De heer L. A. Minderhoud is de nieuwe rector van het Fontanus College in Barneveld. Hij volgt de heer Ridder op, die op 1 oktober terugtreedt en al in

17/20-09 Workshops Prestatiemonitor

januari door de raad van toezicht op non-actief was gesteld. Minderhoud is

Wie

reeds lid van het college van bestuur.

Waar Utrecht

Schoolleiders

ONS MIDDELBAAR ONDERWIJS (OMO)

2/4-10 Ontslag en WW in het VO

Asten-Someren

Wie

Irma van Nieuwenhuijsen is per 1 december benoemd tot rector

Waar Utrecht en Zwolle

P&O-medewerkers

van het Varendonck-College in Asten-Someren. Zij was rector van scholengemeenschap Augustinianum (Stichting Carmelcollege) in Eindhoven.

11-10 LOB College Reeks

Daarvoor werkte zij als locatiedirecteur op Het Hooghuis te Oss, locatie Titus

Wie

Brandsmalyceum.

Decanen en schoolleiders, mentoren en docenten

Waar Utrecht STICHTING CARMELCOLLEGE Oldenzaal

31-10 Themabijeenkomst regio 7

Jacqueline Huijsmans is per 1 oktober benoemd tot directeur op de locatie

Wie

Lyceumstraat van het Twents Carmel Lyceum. Huijsmans is momenteel

Waar Vleuten

Schoolleiders en bestuurders

werkzaam als directeur Strategie & Ontwikkeling bij ROC Graafschap College te Doetinchem. STICHTING DR. ALETTA JACOBS COLLEGE Hoogezand Ineke de Roo-Fokkens is benoemd tot directeur havo/vwo van het dr. Aletta Jacobs College te Hoogezand. Ineke de Roo werkt sinds 2009 als teamleider bovenbouw vwo/havo aan RSG Ter Apel.

Meer informatie en inschrijven: R www.vo-raad.nl/agenda

42

Colofon VO-magazine is een uitgave van de VO-raad, de sectororganisatie van het voortgezet onderwijs. VO-magazine verschijnt 7 keer per jaar in een oplage van 4.500 exemplaren.

Redactieadres VO-raad, Postbus 8282, 3503 RG UTRECHT, T 030 232 48 00, [email protected], www.vo-raad.nl.

Advertenties Uitgeverij Recent Amsterdam, T 020 330 89 98 (Ray Aronds), www.recent.nl. Issn 1873-1163

Redactie Cindy Curré, Ingrid Janssen, Suzanne Visser (eindredactie), Linda Zeegers. Medewerkers: Hendrik-Jan van Arenthals, Willy Francissen, Truus Groenewegen, Karen van Herpen, Carolien Nout, Marijke Nijboer, Emmanuel Naaijkens, Martijn Laman, Koos Roos, Eva van Teeseling, Jacq Zinken.

Fotograﬁe Josje Deekens (ook voorpagina), Dirk Kreijkamp, Rogier Veldman Illustraties Matthias Giesen Ontwerp OSAGE / communicatie en ontwerp, Utrecht Druk Roto Smeets GraﬁServices, Utrecht

Abonnementen Besturen en de daarbij horende scholen, die lid zijn van de VO-raad ontvangen het VO-magazine gratis. Een abonnement kost € 75,per jaar. Beëindiging van het abonnement dient schriftelijk te geschieden voor 1 juli.


ADVERTENTIE

Roo-AVS advertentie ISO 179,5x131_- 12-04-11 14:42 Pagina 1

Bent u op zoek naar een professionele partner voor management in het onderwijs?

m a n ag e m e n t & a dv i e s

De Roo biedt: ■ Interim-management: ervaren managers voor crisisen veranderopdrachten. ■ Mobiliteitspool: ervaren schoolleiders bij tijdelijke afwezigheid van de leiding, overbruggingscapaciteit en het waarborgen van de continuïteit van het management.

■ Herplaatsing: intensieve begeleiding van schoolleiders naar een functie buiten de eigen organisatie. ■ Werving en Selectie: gebruikmakend van het eigen netwerk, zoeken en selecteren van onderwijsmanagers. ■ Teambuilding en cultuurverandering met behulp van managementdrives.

De Roo is ISO gecertificeerd en m a n ag e m e n t & a dv i e s aangesloten bij de Raad voor Interim Management (RIM) Koos van den IJssel, 06 51 16 21 92, [email protected] Arno Janssen, 06 26 34 83 34, [email protected] De Roo Management & Advies Oorsprongpark 1 3581 ES Utrecht Tel: 088 - 55 22 999 Fax: 088 - 55 22 900

www.deroo.nl

ELEMENTAIR BOEKHOUDEN Ben jij een ambitieuze docent Economie of Management & Organisatie? En wil je havo- of vwoleerlingen meer kansen bieden met een waardevol en erkend diploma? Informeer ze over de waarde van het erkende diploma Elementair Boekhouden: een onafhankelijk en erkend diploma dat vele deuren zal openen. Meer weten over hoe je jouw school een streepje voor bezorgt? Maak er werk van! Bel 033 - 461 21 59 of kijk op onze site.

MEER KENNIS, MEER KANSEN.

WWW.ASSOCIATIE.NL ASS12003-02_Adv_EB_179,5x131mm_CORR.indd 1

05-04-12 12:06

ADVERTENTIE

Professionalisering financieel schoolmanagement

2012-2013

Bezuinigingen, onderwijsvernieuwingen en horizontale verantwoording stellen nieuwe eisen aan de onderwijsmanager. Om bestuurders, (con)rectoren, (unit)directeuren, budgethouders en MR-leden een handreiking te bieden bij het vormgeven van het financieel management organiseert Comeet de leergang onderwijsfinanciën. In deze leergang worden alle facetten van het financieel management behandeld. De leergang bestaat uit 4 modules van elk 2 cursusdagen. U kunt per module inschrijven. Module 1: Elementaire financiële kennis 2012: dinsdag 13 en woensdag 14 november; Zalencentrum NIMAC te Ede 2012: dinsdag 27 en woensdag 28 november; Grand hotel “Wientjes” te Zwolle 2013: donderdag 24 en vrijdag 25 januari; Aristo Zalencentrum te Eindhoven (nabij station) Module 2: Financiële kennis 2012: donderdag 6 en vrijdag 7 december; Zalencentrum NIMAC te Ede 2013: dinsdag 15 en woensdag 16 januari; Grand hotel “Wientjes” te Zwolle 2013: donderdag 14 en vrijdag 15 maart; Aristo Zalencentrum te Eindhoven (nabij station) Module 3: Verdiepingscursus financiële kennis 2013: donderdag 17 en vrijdag 18 januari; Zalencentrum NIMAC te Ede 2013: dinsdag 12 en woensdag 13 maart; Grand hotel “Wientjes” te Zwolle 2013: dinsdag 16 en woensdag 17 april; Aristo Zalencentrum te Eindhoven (nabij station) Module 4: Het maken van uw eigen financieel beleidsplan 2013: dinsdag 19 en woensdag 20 maart; Zalencentrum NIMAC te Ede 2013: donderdag 11 en vrijdag 12 april; Grand hotel “Wientjes” te Zwolle 2013: dinsdag 17 en woensdag 18 september; Aristo Zalencentrum te Eindhoven (nabij station) De kosten van deelname aan deze tweedaagse modules zijn e 545,00 (module 4 e 595,00 i.v.m. CD-rom) inclusief materialen, koffie/thee en lunch. Het aantal deelnemers bedraagt maximaal 30. Voor nadere informatie over deze cursussen verwijzen wij u naar onze website: www.comeet.nl Voor inschrijving en informatie kunt u zich wenden tot: Comeet, t.a.v. Els van den Heuvel, Postbus 7069, 3430 JB Nieuwegein Telefoon: 06-12509193 E-mail:[email protected] stelling belang e t o r g hrijving De tot insc s n o t p n noo orde va in volg . t s m o k binnen

www.comeet.nl

VO-magazine. Paul van Meenen (D66) en Michel Rog (CDA) VERKIEZINGEN 2012

Recommend Documents