Auteursrecht VVA/VMC bij KNAW, 22 februari 2011 Dirk Visser
President van de KNAW • Robbert Dijkgraaf over ACTA: • “Dergelijke wetten maken het erg eenvoudig om onwelgevallige websites te blokkeren, waarbij de grote vraag is wie bepaalt wat ‘onwelgevallig’ is. Dat is een slechte zaak voor de wetenschap, die openheid en transparantie voorstaat en doet bovendien afbreuk aan de vrijheid van meningsuiting” (de Volkskrant, 16 februari 2012, p. 23)
Auteursrecht = – zakkenvullende (Amerikaanse) film- en platenproducenten – corrupte Buma bobo’s – privacy schendende en vrijheid van meningsuiting beperkende handhaving – censuur – slecht voor een “vrij en open internet”, kortom: – slecht, zeker niet belangrijk of zwaarwegend.
Hoe valt de afweging uit?
• auteursrecht
• • • • • • •
INFORMATIEVRIJHEID PRIVACY COMMUNICATIEGEHEIM DATAPROTECTIE ONDERNEMINGSVRIJHEID NETNEUTRALITEIT ‘VRIJ EN OPEN INTERNET’
“Filteren is gewoon censuur en daarmee basta”
“Het auteursrecht spoelt weg door het elektronisch vergiet”
Optie 1 • Lekker laten wegspoelen dat auteursrecht. • Niet handhaven, handhaven verbieden of handhaven onmogelijk maken.
Wat is het alternatief ? (voor handhaven van auteursrecht)
• Mantra: ‘nieuwe business modellen’ – Kunnen die ‘nieuwe business modellen’ zonder enige vorm van technische, juridische of contractuele bescherming?
• Auteursrecht ‘in afgeslankte vorm’. – Fair use etc. – Maar dat moet dan toch ook gehandhaafd? “Wat er op Bittorrent of Usenet gebeurt krijg je met geen honderdduizend fair use factoren recht gepraat”. (Arnoud Engelfriet, 14 februari 2012)
Opties als je auteursrecht wél wil proberen te handhaven. • Bij de bron – Talloze anonieme uploaders – Talloze (anonieme) doorlinkers
• Bij de eindgebruiker – Talloze particulier individuele downloaders
• Bij commerciële tussenpersonen – Verschillende commerciële aanbieders die geld verdienen aan dataverkeer en/of reclame
• Kunnen commerciële tussenpersonen handhaven (afsluiten, blokkeren, filteren)? – Het is in hun belang om te zeggen dat het niet kan of heel veel gevaren en nadelen met zich mee brengt (zie hierna).
• Als het om (kinder)porno, terrorisme, racisme, spam of virussen gaat blijken ze het vaak (in alle stilte) prima te kunnen.
Waarom willen commerciële tussenpersonen niet handhaven (afsluiten, blokkeren, filteren)? • Kost geld. – Minder inkomsten: leidt tot minder dataverkeer en minder advertentie-inkomsten – Brengt kosten met zich mee: manuren, software etc.
• Kan leiden tot aansprakelijkheid. • Impopulair, slechte PR, kan klanten kosten. – ze worden er dus begrijpelijkerwijs liever door de rechter toe gedwongen.
Over welke (fudamentele grond-) rechten gaat het? • • • •
Privacy (incl. dataprotectie) Art. 7 & 8 Handvest Informatievrijheid Art. 11 Handvest Vrijheid van onderneming Art. 16 Handvest Intellectuele eigendom Art. 17 lid 2 Handvest
• Die moet je inderdaad van geval tot geval zorgvuldig tegen elkaar afwegen.
Afweging • Dus niet binnen het auteursrecht. • Maar auteursrecht tegen andere rechten en belangen. – Voorbeeld: Louis Vuitton/Pessers, Scientology/XS4ALL
• Maar andere (grond)rechten wegen niet per definitie of altijd zwaarder.
• van geval tot geval belangen en grondrechten zorgvuldig tegen elkaar afwegen – (bijv. HvJ Promusicae)
Of: • afsluiten, blokkeren of filteren is altijd taboe. – bij (kinder)porno, terrorisme, racisme, spam en virussen geen discussie. – dus het hangt er vanaf hoe belangrijk je IE vindt.
afsluiten, blokkeren of filteren altijd taboe? Afsluiten
(Brein / KPN)
– Website afsluiten – Aanbieder afsluiten – Gebruiker afsluiten “internettoegang is een grondrecht en een eerste levensbehoefte” dus afsluiten mag nooit? (gas, licht en water?)
Blokkeren (Brein / Ziggo) • Is blokkeren altijd taboe (“censuur”)? – Over-blokkering – Onder-blokkering – Verkeerde blokkering
• Specifieke website(s) met domeinnamen en IPnummers, waarvan de rechter hier en in het land van herkomst het onmiskenbaar inbreukmakende of onrechtmatige karakter heeft vastgesteld.
Filteren (Scarlet / Sabam & Sabam / Netlog) HvJ EU: algemeen filtergebod gaat te ver. • Alle communicatie • Alle klanten • Preventief • Op eigen kosten • Niet beperkt in de tijd.
Is iedere preventieve filtermaatregel verboden? • Kan filteren doeltreffend, afschrikwekkend, proportioneel, niet over-blokkerend, niet onder-blokkerend en geen chilling-effect hebbend zijn? • Dommering denkt van niet. – “Filteren is gewoon censuur en daarmee basta”
Brein / Mininova • Rb. Utrecht “bepaalt dat wanneer op het platform van Mininova, […], torrent-links worden aangeboden waarvan de titels gelijk zijn aan of overeenstemmen met titels van werken die voorkomen op een door Brein aangeleverde lijst met titels van auteursrechtelijk en nabuurrechtelijk beschermde werken, én de bestanden die daarmee worden aangeboden daadwerkelijk auteursrechtelijk en nabuurrechtelijk beschermde werken bevatten en de betrokken rechthebbende geen toestemming heeft gegeven voor de betreffende openbaarmaking van de betreffende bestanden, Mininova aan Brein een dwangsom verbeurt […]
• Illegaal aanbod concentreert zich meestal op bepaalde plaatsen (i.v.m. de vindbaarheid). • Daar kan je (afsluiten, blokkeren of) filteren. • Zelfs als je alleen op het meest recente beschermde materiaal filtert is de lol er snel af. • Als de lijst met te filteren materiaal door de rechthebbenden wordt aangeleverd en up-todate gehouden, zijn de kosten voor de tussenpersoon te overzien.
• Filteren kan op allerlei manieren. • Lang niet iedere vorm van filteren schendt de privacy. • Spamfilters zijn ook niet perfect, filteren altijd te veel en/of te weinig. • De kosten en de verantwoordelijkheid van verantwoord filteren kunnen worden gedeeld. – Vgl. de initiatieven eBay
• Natuurlijk verplaatst het illegale aanbod zich dan naar elders. • Filteren hoeft niet 100% effectief te zijn om effect te hebben. • Als de vindbaarheid van illegaal aanbod voor een (groot) deel van het publiek (tijdelijk) wordt beperkt is dat al winst. • Dan groeit de behoefte, de vraag en waardering voor laagdrempelig legaal aanbod.
Heffing? (i.p.v. handhaven) • Al het “niet-commercieel uploaden door particulieren” (van complete recente speelfilms, alle boeken en alle muziek) toestaan op internet in ruil voor een of andere heffing? Erwin AG en de rest van D66 en GroenLinks, ik zou er nog maar even iets langer over nadenken.
• Auteursrecht is niet alleen
• Maar ook
