B O U W K R AN T
nr
3
September 2007
Vloer stationshal wordt verwijderd De voorbereidende werkzaamheden voor de verbouwing van de stationshal en kantoorgebouw Stichthage zijn begonnen. Als
eerste wordt het deel van de vloer in de hal, waar asbest in is verwerkt, verwijderd. De werkzaamheden vinden onder
strikte veiligheidsvoorwaarden plaats. Zie pagina 2.
Voetgangers opgelet! In iedere editie van de Bouwkrant volgen we Harmen van Dorsser, de omgevingsmanager van Den Haag Nieuw Centraal. Hij zorgt onder meer dat alle werkzaamheden op elkaar worden afgestemd en de veiligheid bewaakt wordt. In deze editie besteden we extra aandacht aan fietsers en voetgangers die de
Bezuidenhoutseweg over moeten steken om bijvoorbeeld bij de ministeries van Buitenlandse Zaken en Landbouw te kunnen komen. Een aantal voetgangers negeert de omleiding en brengt hiermee zichzelf én anderen in gevaar. Zie pagina 3.
Bouw eerste woontoren begonnen De bouw van de eerste woontoren van New Babylon is begonnen. In de honderd meter hoge toren komen 130 koop- en huurappartementen. Tegelijkertijd komt er een kantoorvleugel, die het bestaande Eden Babylon Hotel gedeeltelijk zal overkappen. De toren en de vleugel
worden volgens planning eind 2009 opgeleverd. Inmiddels is al 11.000 m² kantoorruimte in de nieuwe vleugel verhuurd aan een groot advocatenkantoor.
Den Haag Nieuw Centraal, werk in uitvoering De afgelopen maanden is veel gebeurd op en rond het project Den Haag Nieuw Centraal. De vloer van de garage aan het Anna van Buerenplein wordt gestort, Babylon is, met uitzondering van het hotel, leeg. De werkzaamheden aan de ingang van de parkeergarage (de ‘hockeystick’) zijn gestart.
Over deze en andere zaken leest u in deze derde editie van de Bouwkrant. Heeft u vragen of opmerkingen? Of zoekt u de meest actuele ontwikkelingen over delen van het gebied? Kijk dan op www.denhaagnieuwcentraal.nl
pagina 1 | nr. 3 | september 2007
Vloer stationshal wordt verwijderd
Voetgangers opgelet!
Vervolg pagina 1.
Stadsverwarming loopt onder alle treinsporen door
Vervolg pagina 1. Het gedeelte van de vloer van de stationshal waarin asbest is verwerkt wordt verwijderd. Een gespecialiseerd en gecertificeerd bedrijf voert de sanering onder strikte veiligheidsvoorwaarden uit, waardoor er geen gevaar bestaat voor de volksgezondheid. Reizigers lopen geen enkel risico. Ze kunnen niet in aanraking komen met het asbest. Het bedrijf verwijdert de vloer in een ‘containment’, een luchtdichte tent met een afgesloten afzuig-
installatie. Het gebied rondom de tent is afgezet. Het asbest wordt buiten de ochtend- en avondspits in speciale zakken afgevoerd, tijdelijk buiten de stationshal opgeslagen en naar een speciale stortplaats gebracht. De sanering wordt in tien delen uitgevoerd en daardoor verschuift de tent continu. Wanneer een gecertificeerd laboratorium na afloop van de werkzaamheden geen asbeststof meer meet wordt het gebied vrijgegeven.
Locatie asbestsanering
Het gaat volgens De Bever om een stalling voor 2.500 fietsen. “Die hangt dan deels aan het bus-
pagina 2 | nr. 3 | september 2007
RIJNSTRAAT
GWK
Tickets & Service
Bruna
Free Record Shop
‘tent’ ± 8 x 14 m
Albert Heijn
totale te saneren gebied 14 x 85 m
Smullers naar Tramplatform
naar Tramplatform naar Tramplatform
naar Tramplatform sporen
1
2
3
4
5
6
7
ZIJ-INGANG
8
9
10 11
12
Harmen van Dorsser, omgevingsmanager.
Gevaarlijke capriolen Lopend langs de Bezuidenhoutseweg wijst Van Dorsser naar de schutting die de bouwers daar hebben neergezet. “Door de bouwwerkzaamheden voor New Babylon is een omleiding voor f i e t s e r s e n v o e t g a n g e r s
nodig. Fietsers houden zich daar goed aan, maar veel voetgangers vertikken het. Die lopen over het smalle strookje tussen de rijbaan en de schutting. Dat is heel gevaarlijk. Vooral medewerkers van ministeries doen dat, terwijl ze vooraf per brief zijn ingelicht
“Gemiddeld komen er zo’n 3 à 4 brieven per week over dit onderwerp binnen”, meldt Van Dorsser. Ook bellen mensen met het gemeentelijk ContactCentrum. “De dienst Stadsbeheer van de gemeente Den Haag vervult een frontoffice-functie. Alle schrijvers krijgen antwoord. Als je tijd besteedt aan mensen en persoonlijk ingaat op wat ze schrijven, krijg je vaak goede reacties en soms zelfs bruikbare tips. Wanneer je een situatie uitlegt ontstaat er vaak begrip. Soms stimuleren al die brieven en e-mails je om anders tegen bepaalde dingen aan te kijken. Je moet fouten kunnen toegeven, daar leer je van.”
RandstadRail van testrijden naar proefrijden KOEKAMP
De voertuigen van RandstadRail rijden elke dag de route van Nootdorp en Zoetermeer naar Den Haag. Op de drie deeltrajecten (Krakeling, Erasmus- en Oosterheemlijn) wordt RandstadRail getest zonder passagiers. “Tot voor kort waren er nog te veel storingen
RandstadRail 3 rijdt tussen Loosduinen en het nieuwe tramplatform boven de stationshal van Den Haag Centraal en RandstadRail lijn 4 tussen de Uithof en het centraal station.
Boslaan
Koningin Julianaplein
MINISTERIE VAN ONDERWIJS
WERKZAAMHEDEN NEW BABYLON STICHTHAGE
STATIONSHAL
raat
Bezuidenhoutseweg
H
MINISTERIE VAN BUITENLANDSE ZAKEN
WERKZAAMHEDEN ANNA VAN BUERENPLEIN Pr
ins es
LETTERKUNDIG MUSEUM
Turfmarkt
MINISTERIE VAN VROM
Schedeld
Prins Clauslaan
Dit betekent dat op het traject van de Erasmuslijn (van Nootdorp naar Den Haag Centraal) RandstadRail al is overgegaan op proefrijden. Naar verwachting volgt begin september het traject van de Oosterheemlijn (van Zoetermeer naar Den Haag Centraal) of het traject van de Krakeling. Hierna gaat men zo snel
Bij het proefrijden wordt de volledige dienstregeling getest zonder passagiers. Er wordt gelet op het uitvallen van een rit en de duur van de onderbrekingen van de exploitatie. Wanneer de dienstverlening voldoet aan alle eisen van veiligheid en punctualiteit, kunnen er passagiers mee.
MALIE TOREN
enest
De onafhankelijke inspectiedienst heeft aangegeven dat RandstadRail voldoet aan de voorwaarden voor de veiligheid.
mogelijk over op proefrijden op het laatste traject.
Prinse s Ir
in de infrastructuur. De technische defecten zijn nu opgelost”, zegt safety-manager Huub Schous van de HTM.
Utrechtsebaan
De tijdelijke fietsenvleugel wordt begin 2008 gebouwd. Wanneer de permanente stalling onder het Koningin Julianaplein klaar is (naar verwachting in 2013), wordt de vleugel weer afgebroken.
Schrijvers en bellers
Rijnstraat
“Dat is de situatie wanneer de verbouwing van Den Haag Nieuw Centraal en herinrichting van de omgeving klaar zijn”, vertelt projectleider openbare ruimte Onno de Bever. “Maar ook tijdens de verbouwing laten we de fietsers niet in de steek”, belooft hij. “Er komt een tijdelijke, bovengrondse fietsenvleugel aan de zijkant van het busplatform bij het Prins Bernhardviaduct.”
platform en staat deels met poten op de grond. Het eerste platform komt vier meter boven de grond, het tweede ongeveer zeven meter. De platforms zijn via een hellingbaan vanaf de Rijnstraat bereikbaar. Vanaf het tweede platform kun je als voetganger op het busplatform komen. De fietsenflat bestaat dus uit twee etages, maar omdat hij aan het platform hangt noemen we het een fietsenvleugel.” De Bever verwacht dat de capaciteit van de nieuwe tijdelijke voorziening ruim voldoende is. De fietsenvleugel is voor het grootste deel bewaakt. Een kleiner deel is beschikbaar voor onbewaakte, gratis stalling.
Burger King
RIJNSTRAAT
Zesduizend fietsen krijgen straks een plaatsje in de nieuwe ondergrondse fietsenstalling aan het Koningin Julianaplein. Een ‘rollend tapijt’ zorgt ervoor dat fietsers eenvoudig de stalling kunnen ingaan of verlaten. Het permanente fietsonderkomen vervangt de bestaande stalling onder het station en biedt straks ook plaats aan de 1.800 fietsen die nu nog onbetaald op het Koningin Julianaplein staan.
Voor meer informatie kijkt u op: www.denhaagnieuwcentraal.nl of www.prorail.nl. Of u belt met ProRail (0900 – 776 72 45) of het gemeentelijk ContactCentrum van de gemeente Den Haag (070 – 353 30 00).
ANNA VAN BUERENPLEIN
2.500 fietsen in tijdelijke stalling
over de omleidingen. Daarnaast zijn borden op de schutting aangebracht, maar daar lopen ze gewoon langs. De meeste voetgangers laten zich niet leiden”, constateert de omgevingsmanager. “Van het strookje een trottoir maken is om veiligheidsredenen niet mogelijk. Helemaal afsluiten van het bouwterrein kan ook niet, omdat de bouwvakkers erin en eruit moeten kunnen. Het strookje naast de rijbaan kan niet weg omdat je daarmee de veiligheidszone voor de auto’s weghaalt.”
KONINGIN JULIANAPLEIN
Wat is asbest? Asbest is de verzamelnaam van een zestal vezelachtige stoffen. Deze stoffen zijn onder andere hittebestendig, isolerend en slijtvast. Dat zijn ook de redenen dat asbest in veel maatschappelijke sectoren is gebruikt. Onder andere in de bouw, de landbouw, en de vervoerssector. Asbest werd vroeger onder meer verwerkt in golfplaten, isolatiemateriaal, en wateren gasleidingen. www.denhaagnieuwcentraal.nl
Wanneer het asbest verwijderd is start de renovatie van de winkels en loketten. Vervolgens wordt de huidige stationshal voorzien van transparante wanden en een glazen dak. De werkzaamheden aan de stationshal zijn in 2011 afgerond.
Ire
ne
MINISTERIE VAN LANDBOUW
pa
d
Prins Willem Alexanderhof
NATIONAAL ARCHIEF KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK
oekshave
n
LA FENETRE
PALEIS VAN JUSTITIE
Onder alle twaalf sporen van het centraal station is een tunnel geboord voor de mantelbuis waarin energiebedrijf ENECO de leidingen voor de stadsverwarming heeft ‘geschoven’. Een gigantisch en indrukwekkend project dat, na de nodige strubbelingen, bijna klaar is. Alleen de aanpassingen voor de parkeergarage aan het Anna van Buerenplein moeten nog worden uitgevoerd. Gerard Troch, projectleider ENECO: “Er is eerst een tunnel geboord van de Witte Anna naar de Rijnstraat, omdat we aan die kant van het spoor meer werkruimte hadden. Die mantelbuis is 130 meter lang en ligt dertien meter onder de grond. Zo diep zijn we nooit eerder gegaan. Daarna konden we de 12 meter lange delen van de twee stalen
buizen voor de stadsverwarming in de werkruimte laten zakken en vervolgens in de tunnel ‘schuiven’. Als een deel was gezakt, lasten we het volgende eraan vast en schoven het door. Net zolang tot de hele lengte was overbrugd. Overigens wordt het lassen met foto’s en röntgenopnamen gecontroleerd op eventuele lekkages.”
Voorbereidingen 2006 “Vorig jaar hebben we al een flinke toer moeten uithalen in de Lekstraat, daar moesten we mantelbuizen onder de tramsporen van de HTM leggen. Het probleem was dat onze hoofdleidingen aan de andere kant van het spoor liggen. In een weekeinde is de klus geklaard en is het spoor weer meteen hersteld”, aldus Troch.
Stadsverwarming, wat is dat eigenlijk? Dick van den Hoorn, projectleider van ENECO Infra Services, legt uit wat stadsverwarming is. “Elektriciteitscentrales en de industrie hebben warmte over, die ze normaal via rivieren of de zee afvoeren. Dat is zonde. Om warmteverlies te voorkomen, vervoeren we die warmte via geïsoleerde leidingen naar woningen, bedrijven en tuinderijen. Die kunnen we op deze manier op milieuvriendelijke wijze van energie voorzien. Dankzij de stadsverwarming kunnen mensen hun cv-ketels wegdoen en vermindert de uitstoot van milieubelastende stoffen. De uitstoot van centrales wordt gereinigd en de restwarmte benut.” Elektriciteitscentrales zijn de milieuvriendelijkste leveranciers van stadsverwarming. Via een buffer gaat de warmte naar het netwerk. Een warmtewisselaar in de centrale zorgt ervoor dat
Electriciteitsfabriek De Constant Rebecquestraat.
het zeer warme water de leiding ingaat en er aan de andere kant als tapwater uitkomt. In Den Haag zijn er geen centrales, maar ketelhuizen in de De Constant Rebecquestraat en naast het Schenkviaduct. Doordat het tarief van stadsverwarming is gekoppeld aan de gasprijs, zijn afnemers niet duurder uit dan mensen met een eigen, gasgestookte cv-ketel.
pagina 3 | nr. 3 | september 2007
1
Doorgangsroute Bezuidenhoutseweg Babylon is sinds 1 juni gesloten. Voetgangers en fietsers moeten gedurende de bouwperiode van of naar station Den Haag Centraal gebruik maken van de Bezuidenhoutseweg en het Koningin Julianaplein. Borden geven de juiste route aan. Verkeer rijdend richting Prins Clauslaan, met bestemming Den Haag centrum moet om de Malietoren heen rijden. Zie ook het artikel op pagina 3.
G E B I E D S K AART Periode: september t / m november 2007
1 Boslaan
KOEKAMP
MALIE TOREN
Bezuidenhoutseweg
traat
WERKZAAMHEDEN NEW BABYLON
MINISTERIE VAN BUITENLANDSE ZAKEN
WERKZAAMHEDEN ANNA VAN BUERENPLEIN
RANDSTADRAIL
Pr
2 Turfmarkt
MINISTERIE VAN VROM
Schedeld
BUS PLATFORM
oekshav e
4
Herinrichten terrein Koninklijke Bibliotheek
ne
pa
d
Prins Willem Alexanderhof
n
3
Anna van Buerenstraat
In verband met de werkzaamheden aan de ‘hockeystick’ is de Anna van Buerenstraat voor alle verkeer afgesloten. Borden op de bouwterreinen geven alternatieve routes aan. Zie ook het artikel op pagina 6.
Ire
LETTERKUNDIG MUSEUM
Rijnstraat
Anna van Buerenstraat doorgang gestremd
ins es
MINISTERIE VAN LANDBOUW
Utrechtsebaan
CENTRAAL STATION
3
Prins Clauslaan
Vanaf september wordt in een periode van 11 á 12 weken asbest uit de vloer van de stationshal verwijderd. Zie ook de artikels op pagina’s 1 en 2.
Irenes
Asbestsanering vloer stationshal
Prinse s
2
Koningin Julianaplein
MINISTERIE VAN ONDERWIJS
KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK
NATIONAAL ARCHIEF
PALEIS VAN JUSTITIE
LA FENETRE
Ammunitie haven
4
Nu de doorgang van de Anna van Buerenstraat tijdelijk gestremd is, wordt de openbare ruimte rond de Koninklijke Bibliotheek opnieuw ingericht. Wanneer de routes voor doorgaand verkeer voor voetgangers en fietsers gewijzigd zijn, dan wordt dit met borden aangegeven.
Prins Willem
GROTIUSPLAATS
-Alexanderw
eg
LEGENDA Prins Be
rnhardv
WITTE ANNA
iaduct
(nood)uitgang extra fietsenrekken trambanen bouwterrein 1 omleidingsroute
pagina 4 | nr. 3 | september 2007
pagina 5 | nr. 3 | september 2007
Omlopen door de groene long Vanwege de werkzaamheden aan New Babylon volgen voetgangers richting Bezuidenhoutseweg de omleidingsroute die een stukje door de Koekamp loopt. Wandelaars genieten van het prachtige bos en de waterpartij die begint bij het Hertenkamp. Allerlei watervogels kruisen hun weg en wie vroeg is vindt soms een konijntje op zijn pad. Sommige voetgangers hebben voor het eerst kennisgemaakt met deze groene long, een uitloper van het Haagse Bos. Het Haagse Bos was oorspronkelijk een oerbos dat zich uitstrekte van ‘s-Gravenzande tot Alkmaar. Eind 16e eeuw kapte Den Haag massaal eikenbomen om een wal op te werpen tegen de binnenvallende Spanjaarden. Op de zandvlakte die zo ontstond speelde de Haagse adel later het spel ‘Palmalie’, of ‘Malie’, een voorloper van het hedendaagse golf. Daar komt de naam ‘Malieveld’ vandaan.
Het werk aan de ‘hockeystick’ is begonnen
‘Business as usual’ in het Eden Babylon Hotel
Na het saneren van de vloer in de stationshal begint de bouw van een ‘tijdelijk station’. Onderdeel daarvan is een winkelstraat in het verlengde van de sporen 1 tot 5. Aan beide zijden van een zeven meter brede doorloop vinden passagiers en bezoekers daar straks winkels, eetzaken en de Tickets & Servicebalie van NS. Die zijn nu nog elders op de begane grond en de eerste verdieping gehuisvest. “Tijdens de verbouwing kunnen ze daar niet blijven, maar ze keren na anderhalf jaar terug op hun oude, opgeknapte plek”, zegt Michel Seekles, die als locatiebeheerder van NS verantwoordelijk is voor de dagelijkse gang van zaken op Den Haag Centraal. “Alleen Albert Heijn en GWK blijven gedurende de verbouwing waar ze nu zitten.”
omgekeerd, blijft bestaan. We waarborgen de veiligheid met hekken en schuttingen.”
Metalen balken Jim Muijselaar (Ballast Nedam): “Na de verwijdering van bestrating, asfalt en de oude riolering richten we het bouwterrein verder in. De nieuwe stalen damwanden, die meteen de wanden van de tunnel vormen, houden we met metalen balken op hun plaats. Na het omleggen van kabels en leidingen begint het graven voor het betonwerk.” De doorgang onder het Prins Bernhardviaduct naar de Witte Anna en het complex La Fenêtre blijft tijdens het werk open. Weggebruikers moeten deze bocht maken om de Utrechtsebaan op te kunnen.
De graafwerkzaamheden voor de parkeergarage aan het Anna van Buerenplein (circa 1000 parkeerplaatsen) zijn afgerond. Nu ook de herinrichting van de openbare ruimte rond de Witte Anna klaar is, begint de aanleg van de zuidelijke in- en uitgang van de garage. Het wordt een tunnel, die door zijn vorm nu al bekend staat als de ‘hockeystick’. De hockeystick begint onder het Prins Bernhardviaduct. Robert
pagina 6 | nr. 3 | september 2007
Bosma van Ballast Nedam: “Onder het Prins Bernhardviaduct maak je een slinger tussen de pilaren die het dak van de garage dragen. Je komt binnen op niveau -2 van de garage. Via hellingbanen bereik je de overige niveaus. Over het dek van de hockeystick kun je de garage verlaten en bereik je het Prins Bernhardviaduct.” De tweede toegang tot de garage is aan de Prinses Irenestraat bij Buitenlandse Zaken. Deze inrit is al klaar, maar tijdelijk dichtgemaakt, zodat het
bouwverkeer en het verkeer richting het ministerie er overheen kan.
Afgesloten De Anna van Buerenstraat is afgesloten voor alle verkeer. Het terrein is afgezet. “De doorgang voor voetgangers en de brandweer is nu - afgezien van een vluchtstrook - verboden gebied. De route voor voetgangers die vanaf station Den Haag Centraal langs spoor 11 en 12 naar het Prins Willem-Alexanderhof willen, en
Door trillingen kunnen theoretisch gaatjes ontstaan die water uit de bouwkuip doorlaten. Dat zou wateroverlast in de omliggende gebouwen kunnen opleveren. “We denken niet dat er iets gebeurt, maar uit voorzorg hebben we met iedereen afspraken gemaakt. Het Nationaal Archief wordt bijvoorbeeld continu gecontroleerd met behulp van speciale waterdetectieapparatuur. “Door alle voorzorgsmaatregelen verwachten we dat de overlast uiteindelijk meevalt”, aldus Bosma en Muijselaar.
Seekles zorgt samen met enkele medewerkers dat reizigers tijdens de verbouwing zo weinig mogelijk overlast ondervinden en op een normale, veilige manier van en naar de treinen kunnen komen. “Schoonmaak, sociale veiligheid en technisch onderhoud zijn de voornaamste pijlers van ons werk. Op werkdagen lopen we geregeld over het station. Wanneer we storingen constateren (zoals kapotte verlichting) worden die zo snel mogelijk verholpen.” In de treinen wordt passagiers geregeld
Glas, luxe en veiligheid
‘Geluidsoverlast valt mee’ Muijselaar en Bosma denken dat het plaatsen van de damwanden de bewoners van La Fenêtre enige overlast kan bezorgen. Daarna blijft de overlast beperkt tot vrachtwagens die bijvoorbeeld grond afvoeren. Bosma: “Tijdens een presentatie hebben we de bewoners uitgebreid geïnformeerd, zodat ze precies weten wat er wanneer gebeurt.”
Winkelstraat in tijdelijk station
Weinig mensen weten dat het Eden Babylon Hotel tijdens de bouw van New Babylon gewoon open is. Terwijl de bouwput voor de nieuwe parkeergarage aan het Anna van Buerenplein op een groot openluchtzwembad lijkt en er volop gesloopt en gebouwd wordt, is het ‘business as usual’. “Dat geldt ook voor de verhuur van de vier conferentiezalen en de executive lounge. Ik overleg wekelijks met de bouwmanager van New Babylon: Wat staat gepland voor de komende periode, wat is de te verwachten overlast? Vaak zijn werkzaamheden zo te plannen dat ze onze gasten niet storen”, zegt hotelmanager Jordi Kuijt.
Geen last Een bezoek van 24 uur aan het hotel bevestigt dat alle zaken binnen het 4-sterrenhotel normaal doorgaan. Jacinta Magalhas werkt al 25 jaar in het hotel. Volgens haar hebben de meeste gasten geen last van de bouwactiviteiten. “We richten ons vooral op zakenmensen, die meestal direct na het ontbijt weggaan en terugkeren als de bouwvakkers
alweer weg zijn. Hetzelfde geldt voor mensen die vaak voor langere tijd door grote internationale bedrijven en ambassades bij ons worden ondergebracht.”
en andere mensen uit de politiek. “Meneer Mark Rutte van de VVD knuffelt me wel eens als hij hier komt praten met mensen,” zegt Jacinta trots.
Dineren
Uitnodiging
De 143 kamers van het hotel zijn ondanks de werkzaamheden meestal voor een groot deel gevuld. Tijdens de zomermaanden is het wat rustiger. Op de eerste verdieping zijn een bar en een eigentijds restaurant te vinden. Gasten kunnen kiezen voor het dagmenu of à la carte dineren. De bar is ook een ontmoetingsplaats voor Kamerleden, ambtenaren
Omdat manager Kuijt weet dat veel mensen, ten onrechte, denken dat het hotel dicht is, nodigt hij iedereen uit langs te komen. “Ik vind het ontzettend leuk wanneer mensen eens in ons hotel komen kijken. “De lezers van de Bouwkrant krijgen daarom van mij twee glazen ‘bubbles’ wanneer ze op bezoek komen.”
De locatiebeheerder rekent op een prachtige stationshal: “In 2009 komt er een glazen wand om de perrons. Alleen als je in het bezit bent van een geldig kaartje kun je dan nog op het perron komen. In het nieuwe stationsgebouw komt een loungeruimte met een laptoppunt. Vanaf de Rijnstraat gezien komt er een nieuwe glazen pui bij de ingang van het station. Die er nu staat is tijdelijk, maar lijkt er wel op.”
gevraagd hoe zij ‘de reinheid van het station’ waarderen. Seekles en zijn collega’s willen een 7 of hoger. “Dat cijfer halen we nu omdat de bouwschotten weg zijn, maar tijdens de bouwactiviteiten voor de tijdelijke winkelstraat gaat de waardering vast weer omlaag.
Waardebon Bij een bezoek aan het Eden Babylon Hotel ontvangt u, op vertoon van deze coupon, in de maand september twee glazen champagne.
pagina 7 | nr. 3 | september 2007
Duikers maken damwand moddervrij Schuim en golfjes verraden de plek waar een duiker onder water de damwand reinigt van de toekomstige parkeergarage aan het Anna van Buerenplein. “De bouwkuip is leeggegraven en daarna gezogen, terwijl het water op een constant niveau is gehouden. De duikers inspecteren of al het zand weg is. Daarna
maken ze de kassen (inhammen) van de damwanden schoon”, vertelt hoofduitvoerder Geert Jan Warmerdam van Ballast Nedam. “Richard spuit de damwand vanaf de bodem tot op anderhalve meter met hele hoge druk (200 bar) schoon. Dat gedeelte moet moddervrij zijn, zodat straks een goede hechting met het onder-
waterbeton ontstaat”, legt één van de duikers uit. Warmerdam: “Staal en beton mogen elkaar. De ene drukt, de ander trekt. Ze moeten goed hechten, om de waterdruk te weerstaan. Wanneer de duikers klaar zijn met schoonmaken lassen ze onder water nokken aan de damwanden om de hechting nog beter te maken.”
Meer informatie
Ankers De duikers zijn ingehuurd om het ‘natte’ voorbereidingswerk te doen voordat het onderwaterbeton in oktober wordt gestort. Zoals het verplaatsen van zand met behulp van hoge en lage druk en het inspecteren of repareren. Warmerdam: “Ze kijken of de bodem vlak is. Je kunt van bovenaf zand wegzuigen, maar niet goed zien wat het effect is.” Elders in de bouwkuip is een ploegje van drie duikers met ankers bezig. “In de grond onder de garage zijn ongeveer achthonderd ankers geplaatst, waarop de duikers metalen schotels draaien. Die zitten straks in de betonvloer. Daarmee voorkom je dat het grondwater de vloer van de parkeergarage omhoog duwt. Nadat het onderwaterbeton is gestort hebben de duikers vooral een controlerende functie. Ook moeten ze stortafzettingen plaatsen omdat de diepste vloer - de fundering voor de op de garage te bouwen gebouwen - niet vlak is.”
Reinigen en inspecteren op gevoel Duikers zijn verplicht in groepjes van drie te werken. Terwijl Richard Pupliekhuizen onder water is, houdt Herbert Wiebols de radio in de gaten en is Michel van Haastrecht standby om in geval van nood zijn duikende collega te hulp te schieten. Ze wisselen elkaar af, want duikers mogen niet onbeperkt onder water blijven. Wanneer ze dieper gaan dan tien meter mogen ze niet te snel naar boven komen, omdat anders stikstofverzadiging optreedt in het lichaam. Dat kan klachten als hoofdpijn, duizeligheid en spierpijn opleveren. Van Haastrecht: “We werken met
pagina 8 | nr. 3 | september 2007
duiktabellen. Op 9 meter diepte mag je 480 minuten duiken, op
tien meter maar 115 minuten. Dat betekent dat je per werkdag
alledrie één keer kunt duiken. Maar als je geen belangstelling hebt voor techniek is dit werk niets voor je. We inspecteren, repareren en lassen op gevoel. Hier is nog wat zicht, meestal is het zwart.” “Als je je hand een halve meter voor je houdt zie je hem niet meer”, voegt Wiebols eraan toe. Om te mogen duiken hebben ze een intensieve beroepsopleiding gevolgd. Wiebols: “Maar werken leer je in de praktijk.” Wiebols is in vaste dienst, zijn 2 collega’s zijn freelancers. De wereld is hun werkterrein.
Bezoek voor de meest actuele berichten en achtergrondinformatie: www.denhaagnieuwcentraal.nl Bezoekerscentrum Stedelijke Ontwikkeling Gemeente Den Haag Stadhuis Spui 70 Den Haag Telefoon: 070 - 353 3735 Gemeentelijk ContactCentrum Telefoon: 070 - 353 3000
Colofon Redactie Communicatie DSO en DSB Gemeente Den Haag Druk Drukkerij Van Deventer bv
Tekst, productie, vormgeving en fotografie cimon bv, Den Haag Oplage 15.000
Deze bouwkrant is een gezamenlijke uitgave van onderstaande partijen:
Het project Den Haag Nieuw Centraal wordt mede mogelijk gemaakt met subsidie van:
Aan de tekst of afbeeldingen van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.
