VLAAMS PARLEMENT ONTWERP VAN DECREET. houdende de middelenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2004 ONTWERP VAN DECREET

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

VLAAMS PARLEMENT

Zitting 2003-2004 4 december 2003

ONTWERP VAN DECREET houdende de middelenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2004 ONTWERP VAN DECREET houdende de algemene uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2004 BELEIDSBRIEF Financiën en Begroting Beleidsprioriteiten 2003-2004 BELEIDSBRIEF Planning en Statistiek Beleidsprioriteiten 2003-2004 VOORSTEL VAN RESOLUTIE – van de heren Johan Sauwens, Eric Van Rompuy en Erik Matthijs – betreffende de overheidsfinanciën en de begroting VERSLAG namens de Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën en Begroting uitgebracht door de heer Lucien Suykens

DEEL 1 Stuk bestaande uit 2 delen 4480

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

2

Samenstelling van de commissie : Voorzitter : de heer Marc van den Abeelen. Vaste leden : mevrouw Wivina Demeester-De Meyer, de heren Johan De Roo, Erik Matthijs, Eric Van Rompuy ; de heren Frans De Cock, André Denys, Stefaan Platteau, Marc van den Abeelen ; de heren Mathieu Boutsen, Herman De Reuse, Roland Van Goethem ; de heren Lucien Suykens, Bruno Tobback ; de heer Jos Stassen ; de heer Etienne Van Vaerenbergh. Plaatsvervangers : de heren Gerald Kindermans, Boudewijn Laloo, mevrouw Trees Merckx-Van Goey, de heer Johan Weyts ; de heren Marc Cordeel, Jul Van Aperen, mevrouw Erna Van Wauwe, de heer Francis Vermeiren ; mevrouw Hilde De Lobel, de heren Jean Geraerts, Christian Verougstraete ; de heer Steve Stevaert, mevrouw Josée Vercammen ; de heer Jos Geysels ; de heer André-Emiel Bogaert.

Zie : 14 (2003-2004) – Nr. 1 : Ontwerp van decreet – Nr. 2 : Amendement 15 (2003-2004) – Nr. 1 : Ontwerp van decreet + Bijlagen – Nrs. 2 tot 8 : Amendementen – Nr. 9-A : Verslag namens de Commissie voor Binnenlandse Aangelegenheden, Huisvesting en Stedelijk Beleid – Nr. 9-B : Verslag namens de Commissie voor Brussel en de Vlaamse Rand – Nr. 9-C : Verslag namens de Commissie voor Buitenlandse en Europese Aangelegenheden – Nr. 9-D : Verslag namens de Commissie voor Cultuur, Media en Sport – Nr. 9-E : Verslag namens de Commissie voor Economie, Landbouw, Werkgelegenheid en Toerisme – Nr. 9-F : Verslag namens de Commissie voor Institutionele en Bestuurlijke Hervorming en Ambtenarenzaken – Nr. 9-G : Verslag namens de Commissie voor Leefmilieu, Natuurbehoud en Ruimtelijke Ordening – Nr. 9-H : Verslag namens de Commissie voor Onderwijs, Vorming en Wetenschapsbeleid – Nr. 9-I : Verslag namens de Commissie voor Openbare Werken, Mobiliteit en Energie – Nr. 9-J : Verslag namens de Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gelijke Kansen

– Nr. 9-K : Verslag namens de Verenigde Commissies voor Onderwijs, Vorming en Wetenschapsbeleid, en voor Economie, Landbouw, Werkgelegenheid en Toerisme 12-A (2002-2003) – Nr. 1 : Advies van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen 13 (2003-2004) – Nr. 1-A : Algemene toelichting – Nr. 1-B : Toelichting per programma + Addendum 16 (2003-2004) – Nr. 1 : Verslag van het Rekenhof + Erratum

Zie ook : 1905 (2003-2004) – Nr. 1 : Beleidsbrief 1907 (2003-2004) – Nr. 1 : Beleidsbrief 1816 (2002-2003) – Nr. 1 : Voorstel van resolutie

3

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

INHOUD Blz. A. VOORAF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10

A.1. Werkwijze in de commissie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A.2. Regeling van de werkzaamheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10 11

B. TOELICHTING DOOR DE HEER DIRK VAN MECHELEN, VLAAMS MINISTER VAN FINANCIËN EN BEGROTING, RUIMTELIJKE ORDENING, WETENSCHAPPEN EN TECHNOLOGISCHE INNOVATIE BIJ DE ONTWERPEN VAN DECREET HOUDENDE DE MIDDELENBEGROTING EN DE ALGEMENE UITGAVENBEGROTING VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP VOOR HET BEGROTINGSJAAR 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

B.1. B.2. B.3. B.4. B.5.

Vooraf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kerncijfers en begrotingssaldo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Economische omgevingsfactoren en begrotingsparameters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Middelenbegroting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B.5.1. De samengevoegde en gedeelde belastingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B.5.2. De gewestbelastingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B.5.3. De fiscale maatregelen voorzien in het programmadecreet . . . . . . . . . . . . . . . . . B.6. Uitgavenbegroting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B.6.1. Onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B.6.2. Welzijn en Gezondheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B.6.3. Lokale overheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B.6.4. Wegen en water (inclusief gemeenschappelijk vervoer) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B.6.5. Leefmilieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B.6.6. Cultuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B.6.7. Economie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B.6.8. Wetenschapsbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B.6.9. FFEU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B.6.10. Schuldafbouw en kredietwaardigheid van de Vlaamse Gemeenschap . . . . . . . . B.6.11. Het behalen van de HRF-norm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11 11 11 12 13 13 14 15 15 15 15 16 16 16 16 16 17 17 17 17

C. TOELICHTING DOOR DE HEER RENAAT LANDUYT, MINISTER VICE-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN WERKGELEGENHEID EN TOERISME BIJ HET BEGROTINGSPROGRAMMA 21.1 PLANNING EN STATISTIEK EN DE BELEIDSBRIEF PLANNING EN STATISTIEK. BELEIDSPRIORITEITEN 2003-2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

C.1. Toelichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C.2. Bespreking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18 18

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

4

D. TOELICHTING BIJ HET VERSLAG VAN HET REKENHOF VAN HET ONDERZOEK VAN DE ONTWERPEN VAN DECREET HOUDENDE DE MIDDELENBEGROTING EN DE ALGEMENE UITGAVENBEGROTING VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP VOOR HET BEGROTINGSJAAR 2004 DOOR DE HEER JAN DEBUCQUOY, RAADSHEER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D.1. Zijn de ontvangsten correct en voorzichtig geraamd ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D.2. Zal de beloofde schuldhalvering tijdens deze legislatuur worden gehaald ? . . . . . . . . . D.3. Zullen de uitgavenkredieten anno 2004 toereikend zullen zijn om aan de financiële verplichtingen te voldoen ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D.4. Wordt de begrotingsautoriteit van het Vlaamse Parlement gerespecteerd ? . . . . . . . . . D.5. Schenkingsrechten (ingevolge maatregelen voorgesteld in het programmadecreet 2004) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19 20 20 20 20 21

E. REPLIEK VAN DE VLAAMSE REGERING OP HET VERSLAG VAN HET REKENHOF AAN HET VLAAMS PARLEMENT VAN HET ONDERZOEK VAN DE ONTWERPEN VAN DECREET HOUDENDE DE MIDDELENBEGROTING EN DE ALGEMENE UITGAVENBEGROTING VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP VOOR HET BEGROTINGSJAAR 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

22

E.1. Macro budgettaire aspecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

22

E.1.1. De economische groei- en inflatieparameters in het kader van de economische omgevingsfactoren in de Vlaamse begroting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E.1.2. Naleving van de budgetnorm van de Hoge Raad van Financiën (HRF) . . . . . . E.1.3. Evaluatie van de schuldnorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E.2. Voorzichtigheid en correctheid van de raming van de ontvangsten . . . . . . . . . . . . . . . . . E.2.1. Fiscale ontvangsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E.2.2. Niet-fiscale en andere ontvangsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E.3. Analyse per departement inclusief de overeenkomstige DAB’s en VOI’s . . . . . . . . . . . E.3.1. Departement Algemene Zaken en Financiën . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E.3.2. Departement Onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E.3.3. Departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E.3.4. Departement Economie, Werkgelegenheid, Binnenlandse Aangelegenheden en Landbouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E.3.5. Departement Leefmilieu en Infrastructuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E.3.6. Departement Wetenschap, Innovatie en Media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. REPLIEK VAN DE VLAAMSE REGERING OP HET VERSLAG VAN HET REKENHOF AAN ABAFIM MET FORMELE OPMERKINGEN AANGAANDE HET ONDERZOEK VAN DE ONTWERPEN VAN DECREET HOUDENDE DE MIDDELENBEGROTING EN DE ALGEMENE UITGAVENBEGROTING VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP VOOR HET BEGROTINGSJAAR 2004 . . . . . . . . . . . . . . F.1. F.2. F.3. F.4. F.5.

Ontvangstentabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Corpus van het ontwerp van de uitgavenbegroting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Krediettabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Begrotingen van de diensten met afzonderlijk beheer (DAB) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Begrotingen van de instellingen van openbaar nut (ION) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

22 23 24 26 26 33 34 36 38 41 44 47 52

54 54 54 55 57 57

5

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

F.6. ESR-classificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F.6.1. Krediettabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F.6.2. Begrotingen van de diensten met afzonderlijk beheer (DAB) . . . . . . . . . . . . . . F.6.3. Begrotingen van de instellingen van openbaar nut (ION) . . . . . . . . . . . . . . . . . . F.7. Toelichtingen per programma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

58 58 59 59 59

G. BESPREKING OP 27 NOVEMBER 2003 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

61

G.1. Tussenkomst van de heer Eric Van Rompuy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.1.1. Het behalen van de HRF-norm eind 2003 en de impact van de omzendbrief van de minister van Begroting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.1.2. Het behalen van de HRF-norm voor het begrotingsjaar 2004 en de schuldafbouw in 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.1.3. De riante begrotingssituatie van de Vlaamse Gemeenschap van bij de aanvang van deze legislatuur is helemaal verdwenen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.1.4. De begroting 2004 bevat te weinig relancemaatregelen om de structurele maatregelen van de Vlaamse economie het hoofd te bieden . . . . . . . . . . . . . . . . G.1.5. Een nieuwe staatshervorming is nodig om de Vlaamse economie er structureel bovenop te helpen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.1.6. De Vlaamse regering ontbeert een visie op het te voeren economisch beleid . G.1.7. De intering op de reserves van de VOI’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.1.8. De gebruikte parameters bij de opstelling van de begroting 2004 en de opbouw van de impliciete schuld en het FFEU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.1.9. De begroting 2004 bevat 200 miljoen euro betalingskredieten te weinig . . . . . . G.1.10. De uitgavendruk leidt tot besparingen op de investeringen . . . . . . . . . . . . . . . . G.1.11. De impact voor de gemeenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.1.12. De keuze om de vraagzijde te stimuleren (via de afschaffing van het kijk- en luistergeld) in plaats van de aanbodzijde is fout gebleken . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.1.13. De beleidsmarges voor de Vlaamse regering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.1.14. De balans van 5 jaar Paars . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.1.15. Wanneer zal deze Vlaamse regering willen erkennen dat er maatregelen nodig zijn om de begroting op koers te houden ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.2. Tussenkomst van de heer Chris Vandenbroeke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.2.1. Paars hypothekeert wat Vlaanderen de laatste 50 jaar heeft opgebouwd. . . . . . G.2.2. De begrotingsproblemen dringen maar met mondjesmaat door in de publieke opinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.2.3. De uitbouw van de Kenniseconomie wordt een zeer lastige opdracht . . . . . . . . G.2.4. De conclusies uit de vraagstelling aan 3 leidende ambtenaren van de Vlaamse Gemeenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.3. De tussenkomst van de heer André Denys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.3.1. Opgeklopte problemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.3.2. Paars is de coalitie van de toekomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.3.3. De Vlaamse regering realiseert veel in het laatste jaar van de legislatuur . . . . . G.3.4. De kenmerken van het Vlaamse regeringsbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.3.5. De onterechte kritiek van de CD&V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.3.6. Hoe worden de middelen die aan de BAM (Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel) worden toegekend, aangerekend op de HRF-norm ? . . . . . . . . . . . . . . G.3.7. Het verschil tussen de regering Dewael en de regering Somers : de accentverschuiving naar het sociaal-economische luik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.3.8. De invulling van het begrotingsbeleid na de regionale verkiezingen . . . . . . . . .

61 61 61 62 62 63 63 63 63 64 64 64 65 65 65 65 66 66 66 66 66 67 67 67 67 67 67 68 68 69

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

6

G.4. Tussenkomst van de heer Jos Stassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.4.1. Budgettair moeilijke tijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.4.2. De liquiditeitsproblemen van de Vlaamse Gemeenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.4.3. De begroting 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.4.4. De evolutie van de investeringen voor Leefmilieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.4.5. De prioriteiten voor de volgende Vlaamse regering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.5. Tussenkomst van mevrouw Wivina Demeester-De Meyer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.5.1. Inleiding : een analyse van het verslag van het Rekenhof bij de begrotingsontwerpen 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.5.2. Onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.5.3. Pensioenfonds van de VRT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.5.4. VIPA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.5.5. Economie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.5.6. Openbare Werken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.5.7. VFSIPH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.5.8. Heeft de Vlaamse regering begroot voor een half jaar ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.5.9. Uitholling van de begrotingsautoriteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.5.10. De effecten van de doorschuiving van facturen naar 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.5.11. De uitgaven worden bewust onderschat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.5.12. Een gebrek aan investeringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.5.13. De oorzaak van het probleem : een overschakeling van een beleidskredietennorm naar een uitgavennorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.5.14. De middelen van de Nationale Loterij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.6. Tussenkomst van de heer Roland Van Goethem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.6.1. Lastenverlagingen moeten een doel hebben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.7. Tussenkomst van de heer Lucien Suykens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.7.1. Lastenverlagingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.7.2. De uitvoering van het regeerakkoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.7.3. De situatie in Vlaanderen is lang niet zo dramatisch als in de ons omringende landen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.7.4. Het belang van het FFEU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.8. Tussenkomst van de heer Frans De Cock . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.8.1. De beoordeling van de begroting 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.8.2. De waarde van minister Dirk Van Mechelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.8.3. Fiscaliteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G.8.4. Economisch relancebeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H. REPLIEK VAN MINISTER DIRK VAN MECHELEN, VLAAMS MINISTER VAN FINANCIEN EN BEGROTING, RUIMTELIJKE ORDENING, WETENSCHAP EN INNOVATIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.1. Zal er er in 2003 een kasevenwicht worden bereikt en behaalt Vlaanderen de HRFnorm ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.2. Zijn er betalingsproblemen bij de Vlaamse overheid ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.2.1. Openbare Werken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.2.2. Het VFSIPH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.2.3. De landbouwsector (overheveling ingevolge het Lambermontakkoord) . . . . . H.2.4. De verwijlintresten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

70 70 70 70 70 70 71 71 71 71 71 71 71 71 71 71 72 72 72 72 73 73 73 73 73 74 74 74 74 74 74 74 74

75 75 75 75 75 76 76

7

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

H.3. Waarom wordt het effect van de maatregel inzake de schenkingsrechten (programmadecreet 2004) nog niet verwerkt in de middelenbegroting ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.4. Stort de Vlaamse overheid de opcentiemen op de onroerende voorheffing later door aan de gemeenten ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.5. In de begroting 2004 werd het effect van het fiscale voordeel dat verbonden is aan de ARKimedes-regeling niet verrekend. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.6. Ondernemingsvriendelijke maatregelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.6.1. Kritiek van Unizo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.6.2. Schenkingsrechten inzake familiale ondernemingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.6.3. Gewestelijk aandeel in de onroerende voorheffing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.6.4. Andere (fiscale) maatregelen ten gunste van het bedrijfsleven en de budgettaire inspanningen voor het beleidsdomein Economie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.7. Het behalen van de normen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.8. Doet Vlaanderen nog voldoende op het vlak van investeringen ?. . . . . . . . . . . . . . . . . . H.8.1. Algemeen overzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.8.2. Evolutie van de leefmilieukredieten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.8.3. Evolutie van de kredieten voor werkgelegenheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.8.4. De middelen voor onderzoek en ontwikkeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.9. De onderwijsbegroting. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.9.1. De loonkredieten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.9.2. De vergrijzingscoëfficiënt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.9.3. Regularisatie van contractuelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.9.4. Onderwijs voor Sociale Promotie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.9.5. Studietoelagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.9.6. Schoolinfrastructuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H.10. Middelen van de Nationale Loterij en de middelen voor de Vlaamse gehancaptensector H.11.Conclusies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

76 76 77 77 77 77 77 77 78 78 78 78 78 78 79 79 79 79 79 79 79 79 80

I. FINALE REPLIEKEN IN DE ALGEMENE BESPREKING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

81

I.1. Tussenkomst van mevrouw Wivina Demeester-De Meyer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.1.1. Het VFSIPH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.1.2. Het Gemeentefonds en andere middelen voor de gemeenten . . . . . . . . . . . . . . I.1.3. Komt er een terugkeer naar een verbintenissennorm ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.1.4. De oprichting van een Conjunctuurfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.1.5. Het ontbreken van een meerjarenbegroting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.2. Tussenkomst van de heer Eric Van Rompuy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.2.1. Gaan een groot deel van de Lambermontmiddelen naar de gemeenten ? . . . . I.2.2. De impact van de intering op de reserves op de DAB’s en VOI’s op de HRFnorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.3. Tussenkomst van de heer Chris Vandenbroeke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.3.1. Het belang van de schuldendelging en de gevolgen ervan . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.3.2. Het voorstel om in het nieuwe comptabiliteitsdecreet een Conjunctuurfonds in te schrijven en de vermeende terugkeer naar een verbintenissennorm . . . . . I.4. Tussenkomst van de heer Johan Sauwens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.4.1. De vermeende goednieuwsshow van de Vlaamse regering en de realiteit op het terrein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.4.2. De slordigheid van de verantwoordingsdocumenten inzake de begroting 2004

81 81 81 82 82 82 82 82 83 85 85 85 85 85 86

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

8

I.4.3.

De door de minister overhandigde documenten inzake de evolutie van de investeringen door de Vlaamse overheid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.4.4. De waarheidsgetrouwheid van de begrotingsdocumenten en de ontsporing van de Vlaamse begroting. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.4.5. Vormt de Beheermaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM) een correcte PPS-constructie of een debudgetteringsvehikel ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.4.6. De budgettaire evolutie van De Lijn : een financiële tijdbom ? . . . . . . . . . . . . . Tussenkomst van de heer Jos Stassen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tussenkomst van de heer Stefaan Platteau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.6.1. De houding van de heer Johan Sauwens door zijn ontslag uit de Vlaamse regering. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.6.2. De Vlaamse regering levert goed werk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.6.3. De financiële problemen van de Vlaamse gemeenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.6.4. De investeringsinspanningen van de Vlaamse overheid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.6.5. Conclusies. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tussenkomst van de heer Etienne Van Vaerenbergh : de Vlaamse overheid moet de Vlaamse gemeenten verdedigen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tussenkomst van de heer André Denys. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.8.1. Kritiek van de oppositie sterk weerlegd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.8.2. Betekent de introductie van een conjunctuurprovisie de terugkeer naar een verbintenissennorm ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.8.3. De moeilijkheden van het VFSIPH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tweede tussenkomst van de heer Eric Van Rompuy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.9.1. Nog steeds onbeantwoorde vragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.9.2. ALESH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

88 88 88 88 88

J. AKTENEMING VAN DE VERSLAGEN UIT DE ANDERE COMMISSIES . . . . . . . . .

92

K. HET ONTWERP VAN DECREET HOUDENDE DE MIDDELENBEGROTING VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP VOOR HET BEGROTINGSJAAR 2004 . . . . .

92

K.1. Tabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . K.2. Corpus van het decreet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . K.3. Eindstemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

92 92 92

L. ONTWERP VAN DECREET HOUDENDE DE ALGEMENE UITGAVENBEGROTING VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP VOOR HET BEGROTINGSJAAR 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

92

L.1. Tabel : Afdeling I : begrotingskredieten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L.1.1. Begrotingskredieten : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L.2. Tabel : Afdeling III : Diensten met Afzonderlijk Beheer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L.3. Tabel : Afdeling V : Vlaamse Openbare Instellingen van categorie A . . . . . . . . . . . . . . . L.4. Corpus van het decreet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L.5. Eindstemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

93 93 94 94 95 98

M. VOORSTEL VAN RESOLUTIE – VAN DE HEREN JOHAN SAUWENS, ERIC VAN ROMPUY EN ERIK MATTHIJS BETREFFENDE DE OVERHEIDSFINANCIËN EN DE BEGROTING(PARL. ST. VL. PARL. 2002-2003, NR. 1816/1) . . . . . . . . . . . . . . . . .

98

I.5. I.6.

I.7. I.8.

I.9.

86 86 87 87 88 88

89 89 89 89 90 90 90 91

9

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Bijlage 1 : opsplitsing van het ontwerp van decreet houdende de algemene uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2004 (conform artikel 59 van het reglement van het Vlaams Parlement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

103

Bijlage 2 : een selectie van slides uit de powerpointpresentatie van minister Dirk Van Mechelen n.a.v. de toelichting bij de begrotingsontwerpen 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

115

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

10

DAMES EN HEREN,

delijk bevoegde commissies konden amendementen worden ingediend.

Uw Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën en Begroting onderzocht op 12, 18, 25 en 27 november en 4 december 2003 het ontwerp van decreet houdende de middelenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2004 en het ontwerp van decreet houdende de algemene uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2004.

In de inhoudelijk bevoegde commissies hadden alle stemmingen een indicatieve waarde. De definitieve stemmingen en uiteraard ook de eindstemming over het gehele ontwerp van decreet betreffende de algemene uitgavenbegroting vielen onder bevoegdheid van de Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën en Begroting.

Wegens de nauwe band tussen de middelen- en de uitgavenbegroting werd één verslag betreffende de twee ontwerpen van decreet opgesteld.

Voor alle duidelijkheid wijzen wij er hier nog op dat de hiernavolgende inhoudelijk bevoegde commissies schriftelijk verslag uitbrachten bij uw Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën en Begroting over de algemene uitgavenbegroting 2004.

Daarnaast werden twee beleidsbrieven : “Beleidsbrief Financiën en Begroting. Beleidsprioriteiten 2003-2004” en “Beleidsbrief Planning en Statistiek. Beleidsprioriteiten 2003-2004” behandeld.

1. Commissie voor Binnenlandse Aangelegenheden, Huisvesting en Stedelijk Beleid ; 2. Commissie voor Brussel en de Vlaamse Rand ;

Tenslotte werd het voorstel van resolutie van de heren Johan Sauwens, Eric Van Rompuy en Erik Matthijs betreffende de overheidsfinanciën en de begroting behandeld (Parl. St. Vl. Parl. 2002-2003, 1816/1).

3. Commissie voor Buitenlandse en Europese Aangelegenheden ;

A. VOORAF

5. Commissie voor Economie, Landbouw, Werkgelegenheid en Toerisme ;

A.1. Werkwijze in de commissie Het voorliggende ontwerp van decreet houdende de algemene uitgavenbegroting 2004 werd behandeld overeenkomstig artikel 59 van het Reglement van het Vlaams Parlement. De voorzitter van het Vlaams Parlement verwees de algemene uitgavenbegroting 2004 naar de respectieve bevoegde commissies die, na indicatieve stemming, bij de Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën en Begroting schriftelijk verslag uitbrachten over de hun voor onderzoek toegewezen decreetsbepalingen en gedeelten van afdeling I (begrotingskredieten), afdeling III (diensten met afzonderlijk beheer) en afdeling V (Vlaamse openbare instellingen van categorie A) van de krediettabel. Te dien einde werden zowel de decreetsartikelen als de decreettabel opgesplitst (zie bijlage 1 bij dit verslag). Onder uw Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën en Begroting ressorteerden een aantal specifieke aangelegenheden waarover een inhoudelijk bevoegde commissie dan ook geen advies uitbracht. Zowel in de Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën en Begroting als in de verschillende inhou-

4. Commissie voor Cultuur, Media en Sport ;

6. Commissie voor Institutionele en Bestuurlijke Hervorming en Ambtenarenzaken ; 7. Commissie voor Leefmilieu, Natuurbehoud en Ruimtelijke Ordening ; 8. Commissie voor Onderwijs, Vorming en Wetenschapsbeleid ; 9. Commissie voor Openbare Werken, Mobiliteit en Energie ; 10.Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gelijke Kansen. 11.De Verenigde Commissies Onderwijs, Vorming en Wetenschapsbeleid en Economie, Landbouw, Werkgelegenheid en Toerisme De Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën en Begroting nam op 4 december 2003 akte van deze verslagen. De verslagen zijn terug te vinden in (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, nr. 15/ 9-A-K). Enkel de Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën en Begroting onderzocht het ontwerp van decreet houdende de middelenbegroting 2004. De be-

11 handeling gebeurde gelijktijdig met de behandeling van het ontwerp van decreet houdende de algemene uitgavenbegroting 2004. In dezelfde tijdspanne onderzocht de Commissie tevens het ontwerp van decreet houdende de bepalingen tot begeleiding van de begroting 2004 (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, nr. 1948/1). Over dit ontwerp wordt afzonderlijk verslag uitgebracht (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, nr. 1948/XXX).

A.2. Regeling van de werkzaamheden De besprekingen van de begrotingsontwerpen 2004 en de tweede aanpassing 2003 – die gelijktijdig verliepen – kenden een relatief tumultueus verloop. Voor de verslaggeving hierover wordt verwezen naar het verslag (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, nr. 19/5).

B. TOELICHTING DOOR DE HEER DIRK VAN MECHELEN, VLAAMS MINISTER VAN FINANCIËN EN BEGROTING, RUIMTELIJKE ORDENING, WETENSCHAPPEN EN TECHNOLOGISCHE INNOVATIE BIJ DE ONTWERPEN VAN DECREET HOUDENDE DE MIDDELENBEGROTING EN DE ALGEMENE UITGAVENBEGROTING VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP VOOR HET BEGROTINGSJAAR 2004 B.1. Vooraf Minister Dirk Van Mechelen gebruikte bij zijn toelichting een Powerpointpresentatie. Naar een aantal slides van deze presentatie wordt verwezen in de toelichting. Zij zijn terug te vinden in bijlage 2 van dit verslag.

B.2. Inleiding Minister Dirk Van Mechelen stelt dat men bij de opmaak van de begroting 2004 enerzijds wordt geconfronteerd met een lagere economische groei dan oorspronkelijk ingeschat en anderzijds met het feit dat de Vlaamse regering een budgettaire invulling wou geven aan de verbintenissen die werden aangegaan ten aanzien van heel wat sectoren, zoals de socio-culturele, de verzorgings-, de gehandicapten, en de onderwijssector. Daar zijn belangrijke CAO’s afgesloten. Dat betekent extra uitgaven voor de regering, maar voor heel wat mensen uit de betrokken sectoren een verbetering van hun inkomenspositie.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Verder blijft de regering de norm van de Hoge Raad van Financiën vooropstellen als richtinggever voor de Vlaamse begroting binnen dewelke men in 2003 het orthodoxe begrotingsbeleid wil voeren. Vanaf 2003 houdt men rekening met de consolidatie van de begroting en de rekeningen van de VOI’s A en B en de DAB’s, wat een belangrijke invloed heeft op het behalen van de normdoelstelling. In 2004 wil de Vlaamse regering opnieuw een inspanning leveren om de reeds afgenomen schuld verder af te bouwen en de schuldpositie van Vlaanderen te verbeteren. Dat betekent 1 miljard euro lastenverlaging voor vrijkomende beleidsruimte. Verder is het belangrijk dat bij de begrotingsbespreking werd gevraagd dat iedere minister zou nagaan welke socio-economische meerwaarde aan een aantal kredieten kan worden gegeven. Het was de bedoeling om daarbij middelen vrij te maken door middel van de heroriëntering voor het voeren van een socio-economisch heroplevingbeleid. Daarover vindt momenteel de ondernemerschapconferentie plaats. Er werden tevens een aantal bijkomende kredieten vrijgemaakt voor nieuwe en duurzame tewerkstelling en voor het ondersteunen van het Vlaams ondernemerschap. Zoals afgesproken in het Innovatiepact doet Vlaanderen het beter dan vooropgesteld, namelijk 60 miljoen euro groeipad voor het innovatiebeleid. Momenteel zit Vlaanderen op 2,56 procent van het transitiepad van 3 procent voor het vrijmaken van middelen voor onderzoek en ontwikkeling. Voorts moeten er een aantal inspanningen worden geleverd. Men heeft een aantal kredieten moeten schrappen of verminderen, anders kan men geen begroting heroriënteren. Er is ook beslist om een wervingsstop in te voeren en om de toestroom van bijkomend personeel te blokkeren. Men heeft tevens beslist om een inspanning te doen voor de valorisatie van het patrimonium en andere participaties. De begroting 2004 heeft de Vlaamse regering voor een duidelijke keuze gesteld. Die keuze is ingegeven door het inzetten van die middelen die we kunnen vrijmaken voor de socio-economische heropleving. Vlaanderen toont daarmee aan dat we gespaard blijven van drastische budgettaire ingrepen, zoals die momenteel in Nederland plaatsvinden.

B.3. Kerncijfers en begrotingssaldo In de inleidende bespreking van de begroting voor 2004 wil de minister aantonen waarvoor een aantal middelen in essentie worden vrijgemaakt, een aantal kerncijfers naar voren brengen en de inspanningen voor schuldafbouw toelichten.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

12

Slide 1 : Kerncijfers en begrotingssaldo : middelen en uitgavenevoluties 1996-2004 Zie bijlage 2 B.4. Economische omgevingsfactoren en begrotingsparameters Samen met de begrotingsopmaak voor 2004 zal de tweede aanpassing van de begroting voor 2003 doorgevoerd worden. Over de economische omgevingsfactoren zijn er een aantal recente publicaties. Op 31 oktober heeft de Nationale Bank de economische indicatoren voor België gepubliceerd. Er is ook de conjunctuurbarometer. In oktober werd een verslechtering van het consumentenvertrouwen en een versterking van het ondernemersvertrouwen vastgesteld. Voor het vierde kwartaal van 2003 evolueren de economische vooruitzichten voor België vrij gunstig. Sinds de zomer van dit jaar wordt in de Verenigde Staten de motor van de economie weer op gang gebracht. Die operatie is evenwel gesteund op een zeer expansief monetair en budgettair beleid, met een grote schuldenlast, die tot een verzwakking van de dollar zou kunnen leiden, en dus tot een sterkere euro en bijgevolg een mogelijk verlies van exportmogelijkheden. Toch evolueren ook in Europa de vertrouwensindicatoren positief en dient een economisch herstel in 2004 zich aan. De moeilijkheden in de buurlanden wegen zeer zwaar op de Belgische economie. Uit de rapporten van de Nationale Bank van België is gebleken dat in het tweede kwartaal van 2003 het reële BBP 0,1 procent lager lag dan in het voorgaande. Tot en met het tweede kwartaal heeft België dus te lijden gehad van de recessie in drie van zijn buurlanden. De exportpositie van ons land stond wel degelijk onder druk. Dat blijkt bijvoorbeeld uit een onderhoud dat de minister recent nog had met Ludo Verhoeven, de voorzitter van het VEV en tevens de CEO van Agfa-Gevaert. Voor het derde kwartaal van 2003 is er evenwel een positieve groei. Slide 2 : Buitenlandse en binnenlandse vraag onder druk Zie bijlage 2 Wat de binnenlandse vraag betreft, is de economische groei de voorbije kwartalen voor een deel overeind gebleven. Vanzelfsprekend weegt de toestand op de arbeidsmarkt zwaar door op het consumentenvertrouwen. Maar dat consumentenvertrouwen verbetert : het beschikbare inkomen wordt ondersteund door belastingsverlagingen en

er is nog altijd sprake van een redelijke loongroei. De minister voegt daarbij de lage reële rentevoeten en een aantrekkende export en economie, en verwacht dus een winstgroei. In de loop van 2004 zullen volgens hem ook de bedrijfsinvesteringen weer op gang komen. De bezettingsgraad in onze ondernemingen is weer substantieel aan het stijgen. Slide 3 : Gunstige inflatieontwikkeling Zie bijlage 2 Voor de minister is het koffiedik kijken hoe de inflatie zal evolueren. Voor de begroting van 2003 is, nog altijd voorzichtig, rekening gehouden met een inflatie van 1,3 procent. In augustus was de inflatie gestegen tot 1,8 procent, waar ze nog 1 procent bedroeg in mei. Nu is de inflatie aan het afkoelen. Voor 2004 is een inflatievoet van 1,1 procent weerhouden. Volgens de minister is dat zeer voorzichtig en waarschijnlijk onderschat. Slide 4 : Ondernemersvertrouwen Zie bijlage 2 Het ondernemersvertrouwen is in oktober opnieuw vooruitgegaan en staat nu op het hoogste peil van de voorbije acht maanden. Zeker in de verwerkend industrie zijn de signalen positief. Wat concludeert de minister uit dit alles met betrekking tot de economische vooruitzichten ? Hij wil niet al te vlug victorie kraaien maar meent dat de echt pessimistische scenario’s, zoals die begin 2003 waren vooropgezet, aan het verdwijnen zijn. De positieve impulsen uit Amerika en Azië zullen een gunstige aantrekkingskracht uitoefenen op de hele wereldeconomie en op het ondernemersvertrouwen. Ook de inflatieontwikkeling dient zich als vrij positief aan. Risico’s zijn en blijven de verzwakking van de dollar, zeker als men vaststelt welke enorme schulden vandaag worden opgebouwd in het kader van het gewapend conflict in Afghanistan en Irak. Die situatie, met een enorme impact op de begrotingsparameters, moet blijvend gemonitord worden. Slides 5 en 6 : De economische omgevingsfactoren in de Vlaamse begroting Zie bijlage 2 In de begrotingsopmaak van 2004 wordt uitgegaan van een BNI van 2,1 procent en een inflatie van 1,1 procent. Vergeleken met 2001 gaat dit opnieuw de goede richting uit en ontstaat er weer wat beleidsmarge in de Vlaamse begroting. De regering heeft

13 er voor geopteerd de parameters na 3 oktober niet te herzien. Ze blijft uitgaan van een grote voorzichtigheid. Met twee keer 0,3 procent inflatieaanpassing wordt geen rekening gehouden. In de begroting voor 2003 is een conjunctuurprovisie behouden en aangevuld met 10 miljoen euro, waardoor die in 2003 44,7 miljoen euro bedraagt. Voor 2004 is opnieuw een provisie ingeschreven, die op dit ogenblik op 38,3 miljoen euro is geraamd. Op termijn bevat deze begroting daardoor nog een aantal meevallers.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

voordeel van Vlaanderen spelen, namelijk de fiscale capaciteit, de denataliteitscoëfficiënt, de positieve ruilvoet tussen BNP en BNI, en de inflatie die lichtjes hoger was dan vooropgesteld. De verbetering van de fiscale capaciteit

B.5. Middelenbegroting

De verbetering van de fiscale capaciteit blijkt uit de evolutie van de parameter van 62,7 % bij de budgetcontrole van 2002 naar 63,06 % bij de tweede budgetcontrole van 2003. Vermits men met deze parameter doorgaat in 2004, kan het effect geraamd worden op 62,894 miljoen euro, wat niet gering is.

B.5.1. De samengevoegde en gedeelde belastingen

Lambermont en de negatieve term

Inleiding

De technische discussies over de negatieve term zijn afgerond. Er is een kleine bijsturing van 4,186 miljoen euro. Normalerwijs zou dat het voorwerp uitmaken van een interministeriële conferentie van Financiën en Begroting op 3 november jongstleden, maar door de file op de Brusselse ring hebben de Franstalige collega’s dit overleg niet kunnen bereiken. Op een volgend overleg zal dit wellicht zijn beslag krijgen.

Het grootste pakket van de middelenbegroting wordt gevormd door de samengevoegde en gedeelde belastingen. Er zijn een aantal belangrijke gegevens over de verbetering van de fiscale capaciteit, de gevolgen van de Lambermontakkoorden, de discussie over de negatieve term, de extra BTWmiddelen, de verdeelsleutel van de leerlingen en de denataliteitscoëfficiënt, die uiteindelijk in het voordeel van de gewesten zal spelen. Daarnaast zijn er vooral de eigen gewestbelastingen en de eigen en toegewezen ontvangsten. Slide 7 : Middelenbegroting Zie bijlage 2 Uit de grafiek van de middelenbegroting blijkt dat het grootste deel ervan, namelijk 77 procent, nog steeds afkomstig is van de samengevoegde en gedeelde belastingen. Het aandeel van de gewestelijke belastingen bedraagt vandaag 16 procent. Hoe meer belastingverlagingen Vlaanderen toekent in de eigen gewestelijke belastingen, hoe kleiner natuurlijk het aandeel ervan in de totaliteit van de middelen. Slide 8 : Samengevoegde en gedeelde belastingen Zie bijlage 2 Inzake de samengevoegde en gedeelde belastingen zijn er substantiële aanpassingen tussen de begroting voor 2003 en de initiële begroting voor 2004. Voor het deel van de middelen verbonden aan de dotatie die gelinkt is aan de personenbelasting, is er een stijging van 225,5 miljoen euro. Het deel dat verbonden is aan de dotatie gelinkt aan de BTWontvangsten, is gestegen tot 148,8 miljoen euro. Dat heeft vooral te maken met de wisselwerking van een aantal factoren die deze keer duidelijk in het

Slide 9 : Lambermont en de negatieve term Zie bijlage 2 De denataliteitscoëfficiënt De twee gemeenschappen profiteren van de evolutie van de denataliteitscoëfficiënt : in vergelijking met 30 juni 1988 heeft Wallonië meer inwoners jonger dan 18 jaar, waardoor de parameter groter wordt dan 1. In het verdelingsmechanisme dat gebaseerd is op het aantal leerlingen, verkleint het Vlaamse aandeel enigszins, maar het totale bedrag aan BTW-middelen is groter geworden waardoor de operatie voordelig is voor Vlaanderen. Het effect werd geraamd op 9,8 miljoen euro. Slide 10 : Bevolkingsaantallen en de effecten van de nataliteitscoëfficiënt Zie bijlage 2 De verdeelsleutel leerlingen De verdeelsleutel op basis van het aantal leerlingen wordt vanaf 2000 bepaald op basis van reële tellingen, gecontroleerd door het Rekenhof. Voor 2000, 2001 en 2002 is de procedure volledig gevolgd en werd het verslag van het Rekenhof reeds aangenomen door de federale Kamer. Het rapport van 2003, dat nog niet besproken is in de federale

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

14

Kamer, zal mogelijks aanleiding geven tot een kleine vermindering in de uiteindelijke afrekening. Slide 11 : De verdeelsleutel leerlingen Zie bijlage 2 Bijkomende Lambermontmiddelen Het Lambermontakkoord impliceerde een herfinanciering van de gemeenschappen. In 2002 was er een bijkomende dotatie voor de twee gemeenschappen voor een totaal bedrag van 198 miljoen euro. In 2003 en 2004 kwam daar nog eens 148 miljoen euro bij, een bedrag dat nu ook op een nieuwe en voor Vlaanderen voordelige methode wordt verdeeld. In 2002 werd slechts 35 procent verdeeld volgens de opbrengst van de personenbelasting, in 2003 stijgt dat naar 40 procent en in 2004 naar 45 procent. Daardoor kan Vlaanderen een iets groter deel van deze middelen naar zich toetrekken. De jaren 2003 en 2004 zijn, ook gelet op de economische omgevingsfactoren, twee moeilijke begrotingsjaren. In 2005 is er een bijkomende verdeling van 372 miljoen euro, waarvan volgens de huidige cijfers 233 miljoen euro aan Vlaanderen zal worden toegewezen. Zo zullen de Lambermontmiddelen in 2005 neerkomen op een extra bedrag van 540 miljoen euro voor de herfinanciering van de gemeenschappen. In 2012 wordt de hele dotatie verdeeld op basis van de opbrengst van de personenbelasting. Voor deze legislatuur zijn de bijkomende Lambermontmiddelen goed voor 636 miljoen euro. B.5.2. De gewestbelastingen De minister geeft ook een overzicht van de gewestbelastingen.

de voorheffing op materieel, outillage, grond en gebouwen van ondernemingen definitief op nul wordt geplaatst. Dit komt neer op een lastenverlaging van 42,1 miljoen euro. Het is de bedoeling deze vrijstelling automatisch toe te kennen aan de bedrijven om een nieuwe inflatie van bezwaarschriften te voorkomen. Aan de inkomsten van gemeenten en provincies wordt hiermee uiteraard niet geraakt. Registratierechten Bij de opbrengsten van de registratierechten als opbrengsten van gewone en bijkomende transacties houden we rekening met het verlies aan inkomsten ingevolge de invoering van de meeneembaarheid. Intussen is gebleken dat de regel van drie in deze materie inderdaad niet kan worden toegepast. De evolutie van de registratierechten beantwoordt aan de inschatting die we hadden gedaan. In 2004 is er dan ook een lichte verhoging. Verkeersbelasting Het wagenpark blijft groeien. Bovendien zal het autosalon van 2004 wellicht een positief effect hebben op de verkeersbelasting op autovoertuigen. Eurovignet Voor het eurovignet wordt een lichte groei van de inkomsten verwacht, hoewel er een bijkomende ontheffing werd gegeven, vooral aan de bedrijven die transport verzekeren naar Duitsland. Anderzijds zal er een groter aantal vignetten moeten worden aangekocht in België vermits men in Duitsland op een ander systeem is overgeschakeld. Daardoor wordt een bijkomende opbrengst van 60 miljoen euro verwacht.

Slide 12 : De Gewestbelastingen Zie bijlage 2 Kijk- en luistergeld Inzake het kijk- en luistergeld evolueren de ontvangsten stilaan naar nul. Onroerende voorheffing Voor de onroerende voorheffing is er een correctie naar beneden, wat te maken heeft met de uitvoering van het Vlaams werkgelegenheidsakkoord 2003-2004. Daarbij werd beslist dat vanaf het aanslagjaar 2004 het gewestelijk deel van de onroeren-

Schenkingsrechten De verlaging van de schenkingsrechten op onbebouwde percelen voor een periode van drie jaar had vooral een doelstelling binnen het beleidsdomein ruimtelijke ordening. Men wilde de onbebouwde percelen in de dorpskernen sneller terug in het circuit laten komen. Blijkbaar heeft deze maatregel een impact gehad, al zullen bijkomende campagnes noodzakelijk zijn. Nu overweegt de regering een gelijkaardige maatregel voor roerende eigendom, wat tot een groei van de middelen zou moeten leiden. Dergelijke schenkingen worden nu vaak bij notariële akte vastgelegd in het buitenland.

15 Successierechten Voor de successierechten resulteert het klassieke berekeningsmechanisme tot een lichte stijging van de inkomsten. Hierover later meer. B.5.3. De fiscale maatregelen voorzien in het programmadecreet De fiscale maatregelen zitten vervat in deze begroting en in het programmadecreet. De discussie ten gronde zal worden gevoerd bij de bespreking van het programmadecreet. De schenking van roerende goederen in rechte lijn en tussen echtgenoten daalt tot een vast tarief van 3 procent, terwijl het nu kan evolueren van 3 tot 30 procent. Voor alle andere personen is er een verlaagd tarief van 7 procent ingevoerd, terwijl de tarieven vandaag kunnen oplopen van 30 tot 80 procent, waardoor er ook geen schenkingen worden geregistreerd. Er wordt ook gestreefd naar een gelijkschakeling tussen samenwonenden en gehuwden voor de toepassing van het systeem van de schenkingsrechten. Dezelfde voorwaarden zijn van toepassing als bij de successierechten : wettelijk samenwonen of gedurende een jaar samenwonen en een gemeenschappelijk huishouden voeren. De afschaffing van de onroerende voorheffing voor bedrijven werd al toegelicht. Ten slotte nog twee kleinere aanpassingen. Door de federale vzw-wet van 2 mei 2002 werd de rechtsfiguur van de private stichting ingevoerd. Zo kan een natuurlijk persoon of een rechtspersoon een gedeelte van zijn vermogen onderbrengen in een stichting met een bepaalde opdracht. Ouders met een gehandicapt kind kunnen bijvoorbeeld de toekomstige opvang van dat kind verzekeren. Een private stichting kan ook gebruikt worden voor het beheer van kunstpatrimonia. Het voordelige tarief van 7 procent moet de oprichting van private stichtingen stimuleren. Bij de bespreking van het programmadecreet zal dit opnieuw aan bod komen. Een tweede aanpassing is het gevolg van de ingebrekestelling van België door de Europese Commissie in maart 2002. Het wetboek van registratierechten hanteerde immers bijzondere verlaagde tarieven voor schenkingen en legaten in het voordeel van Belgische rechtspersonen en organismen zoals vzw’s en private stichtingen. Europa wenst dat dezelfde tarifering van toepassing zou zijn voor alle Europese onderdanen. Deze discriminatie werd weggewerkt op basis van een samenwerkingsakkoord met de federale regering. Minister Dirk Van Mechelen preciseert dat het hier gaat om de ingebrekestelling door Europa.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

De heer Eric Van Rompuy vraagt wat de betekenis is van een verwijzing van de minister in zijn toelichting naar de eenmalige bevrijdende aangifte en dus naar de fiscale amnestie. Hij verwijst verder nog naar de opmerking van het Rekenhof dat met de gevolgen van de vooropgezette maatregel om onder bepaalde voorwaarden fiscale amnestie te verlenen geen rekening werd gehouden in de middelenbegroting. Hij vraagt zich af of er voor het einde van het jaar daarover een decreet zal worden gestemd. Minister Van Mechelen zegt dat dit niet is opgenomen in de middelenbegroting of in het programmadecreet. De regering zal hierover te gepasten tijde een initiatief nemen.

B.6. Uitgavenbegroting Slide 13 : Evolutie van de uitgavenbegroting 20012004 Zie bijlage 2 B.6.1. Onderwijs Minister Dirk Van Mechelen geeft een globaal overzicht van de uitgavenbegroting en hij zegt dat de grootordes van de kredieten daarbij bekend zijn. Uit het overzicht blijkt nogmaals dat de overheid terecht veel aandacht besteedt aan de sector onderwijs. Hij geeft aan dat er in deze begroting 42,73 procent van de middelen voorzien worden alleen al voor de sector onderwijs, op de hielen gevolgd door de sector welzijn en de sector lokale overheden. In de sector van het onderwijs komt de CAO VI, die een lineaire loonsverhoging inhoudt, tot volle snelheid. De kredieten voor onderwijs stijgen substantieel met meer dan 265 miljoen euro. Slide 14 : De uitgavenbegroting 2004 : sector Onderwijs Zie bijlage 2 B.6.2. Welzijn en Gezondheid In de sector Welzijn en Gezondheid stelt minister Van Mechelen opnieuw een stijging vast. Er is een tweede opstap voorzien voor het wegwerken van de wachtlijsten, conform het meerjarenplan dat door de Vlaamse regering werd goedgekeurd. Er wordt een bijkomende inspanning gedaan voor het

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

16

nieuwe sociale statuut voor de onthaalmoeders, waarvoor een budget is voorzien van 4,9 miljoen euro. Deze lasten worden net als de werknemersbijdragen gedragen door de Vlaamse regering. De minister wijst erop dat in een aantal van deze begrotingen de indexatie van de lonen een rol speelt. Slide 15 : De uitgavenbegroting 2004 : sector Welzijn en Gezondheid Zie bijlage 2 B.6.3. Lokale overheden Met betrekking tot de lokale overheden stelt de minister vast dat ook hier het budget een groei kent van meer dan 3 procent. Dat is in nominale cijfers een stijging van 50 miljoen euro. In het programmadecreet is beslist om het groeipad van het Gemeentefonds voor volgend jaar vast te leggen op 3,26 procent. Met het opmaken van de rondzendbrief in juli kwam dit overeen met een reële groei van de Vlaamse begroting die toen geraamd werd op een inflatie van circa 1,7 % en een groei van 1,5 %. Vandaag zijn de parameters juist omgedraaid. In de Vlaamse begroting 2004 wordt er rekening gehouden met een inflatie van 1,1 % en een groei van 2,1 % samengevoegd 3,2 %. Dit betekent dat er een stijging is voorzien van 50,3 miljoen euro voor het Gemeentefonds. Ten opzichte van 1999 is het fonds dan gegroeid met 22 procent. Slide 16 : De uitgavenbegroting 2004 : sector Lokale overheden

Deurganckdok te kunnen realiseren. De minister geeft nog mee dat het extra krediet voor basismobiliteit zich situeert op 22 miljoen euro. Slide 17 : De uitgavenbegroting 2004 : sector Wegen en water (inclusief gemeenschappelijk vervoer) Zie bijlage 2 B.6.5. Leefmilieu Met betrekking tot de begroting milieu lijkt er sprake van een kleine daling, maar dat is volgens de minister een verkeerde voorstelling van de feiten, omdat de Vlaamse regering had beslist om een warme sanering door te voeren gedurende drie jaar van telkenmale 25 miljoen euro. Volgens de minister is dat een belangrijke inspanning voor het afbouwen van onze veestapel in 2001, 2002 en 2003 en die nu op haar einde komt, waardoor natuurlijk dat budget voor het MINA-fonds met 25 miljoen euro moet gecorrigeerd worden. De opbrengst van de vier heffingen die een impact hebben op het MINA-fonds is structureel dalend. Dit is te verklaren in het feit dat dit regulerende heffingen zijn. De druk op de algemene middelen wordt vergroot om uiteindelijk de slagkracht van het MINA-fonds te behouden. De minister voegt er aan toe dat er 50 miljoen euro extra gaat naar de gemeentelijke rioleringen in 2004, bovenop de reeds vastgelegd 65 miljoen euro, waardoor uiteindelijk ook hier het beleid kan verder gezet worden. Slide 18 : De uitgavenbegroting 2004 : sector Leefmilieu Zie bijlage 2

Zie bijlage 2 B.6.6. Cultuur B.6.4. Wegen en water (inclusief gemeenschappelijk vervoer) Minister Van Mechelen stelt in deze sector vast dat er vooral in de sector gemeenschappelijk vervoer opnieuw belangrijke inspanningen gebeuren naar basismobiliteit toe. Er zijn een aantal keuzes gemaakt waarbij de regering een kapitaalparticipatie in de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel voorziet van 124,5 miljoen euro, wat moet toelaten om deze belangrijke vennootschap, die belast is met het realiseren van het masterplan Antwerpen, in staat te stellen om de werkzaamheden tot een goed resultaat te brengen. Hij geeft ook mee dat de middelen voorzien zijn om de engagementen te vervullen in het havendecreet. Samen met de minister van wegen en water is er een financieringsmechanisme uitgewerkt om de derde fase van het

In het domein van de cultuur stijgt de begroting structureel met meer dan 12 miljoen euro, een opstap van 3,17 procent, waardoor de aangekondigde decreten kunnen uitgevoerd worden. Slide 19 : De uitgavenbegroting 2004 : sector Cultuur, Sport en Jeugd Zie bijlage 2 B.6.7. Economie Minister Van Mechelen meldt dat er beslist is om 75 miljoen euro provisie in te schrijven voor het economisch relancebeleid. Voorts geeft hij aan dat er 25 miljoen euro provisie voor het werkgelegen-

17 heidsakkoord ingeschreven is. Het werkgelegenheidsakkoord van 2003-2004 voorzag in twee luiken. Enerzijds zijn er een aantal inspanningen naar de werknemers toe die in 2003 op gang zijn gekomen voor een bedrag van 25 miljoen euro en die in 2004 herhaald worden. Anderzijds is de inspanning van 50 miljoen euro die de regering wil leveren naar de bedrijven toe terug te vinden in de geraamde minderontvangsten in de middelenbegroting met betrekking tot het op nul zetten van het gewestelijk aandeel voor de ondernemingen. Voor de PMV is een bijkomende kapitalisatie voorzien van 25 miljoen euro voor onderzoek en ontwikkeling, vooral in milieutechnologie. Samen met de minister van leefmilieu worden inspanningen gedaan om Vlaanderen te helpen om de Kyotonorm te halen en ervoor te zorgen dat dit niet ten koste gaat van het door de regering geplande economisch relancebeleid. De heer Eric Van Rompuy vraagt of het bericht in de krant klopt, waarin gesteld wordt dat die 75 miljoen euro naar 100 miljoen euro gaat. Minister Van Mechelen antwoordt dat dit bericht klopt. Er zijn besprekingen bezig waarbij de federale regering een aantal zaken zal overnemen die vandaag in de Vlaamse begroting staan. Een eerste bedrag dat hij kent is ongeveer 16 miljoen euro. Het is volgens hem de absolute uitdaging van de minister-president dat in 2004 alle middelen die kunnen ingezet worden voor een economisch relancebeleid, ook zullen ingezet worden. Slide 20 : De uitgavenbegroting 2004 : het economische relancebeleid Zie bijlage 2

B.6.8. Wetenschapsbeleid In de uitgavenbegroting stelt minister Van Mechelen dat er bijkomende inspanningen in het wetenschapsbeleid gedaan worden. Ten eerste wordt binnen de reguliere begroting een opstap voorzien vooral voor IWT van 48,3 miljoen euro. Daar mag 25 miljoen euro bijgerekend worden uit het economisch relancebeleid dat daarvoor voorzien is om bijkomende inspanningen te doen. Op voorstel van UNIZO ligt er een maatregel op tafel om onderzoek en ontwikkeling bij de KMO’s te stimuleren. In het FFEU is er voorzien om opnieuw geld vrij te maken voor zware infrastructuur voor de Vlaamse universiteiten. Een optelsom van al deze bedragen toont aan dat de regering meer doet dan wat in het innovatiepact naar voren werd gebracht.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Slide 21 : De uitgavenbegroting 2004 : sector Wetenschapsbeleid Zie bijlage 2 B.6.9. FFEU De minister deelt mee dat de regering engagementen heeft genomen met het oog op het Financieringsfonds, dat definitief wordt beslist bij de budgetcontrole van 2004. Daarbij is afgesproken om 131,38 miljoen euro te voorzien voor het wegwerken van de zwarte punten. Op aandringen van de minister van sport is er een bijkomende 6,2 miljoen euro vastgelegd voor sportinfrastructuur. Er is opnieuw een belangrijk bedrag voorzien, namelijk van 11,16 miljoen euro voor stadsvernieuwingsprojecten. 12,39 miljoen euro gaat naar de sector sociale huisvesting en er gaat 24,79 miljoen euro naar onderzoek en ontwikkeling. In totaal gaat het om 185, 92 miljoen euro. B.6.10. Schuldafbouw en kredietwaardigheid van de Vlaamse Gemeenschap Minister Van Mechelen kondigt aan dat betreffende de schuldafbouw de regering in 2004 hoopt af te klokken op 2.784.307.000 euro, wat een halvering is van de totale schuld van 1999 die toen 6.063.816.000 euro bedroeg. Hij legt hierbij uit dat deze legislatuur een gecumuleerde beleidsruimte heeft gecreëerd van 307 miljoen euro of 12,4 miljard Belgische frank. Minister Van Mechelen vestigt er de aandacht op dat Vlaanderen ook na de laatste doorlichting zijn uitstekende kredietwaardigheid heeft behouden. Als de volgende regering erin zou slagen om een beleid van lastenverlaging te koppelen aan schuldafbouw zal in 2010 de schuld per Vlaming gedaald zijn tot 210 euro. Op federaal vlak ligt dat anders. Slide 22 : Schuldbeheer : evolutie van de schuld Zie bijlage 2 B.6.11. Het behalen van de HRF-norm De minister wijst erop dat qua normberekening het HRF-saldo opnieuw zal behaald worden. Het is daarbij belangrijk dat rekening gehouden werd met een intering op de reserves van de VOI’s en de DAB’s. Er werd vanuit gegaan dat die 110 miljoen euro zal bedragen. Slide 23 : Het behalen van de HRF-norm

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

18

Zie bijlage 2 In het perspectief van de realisaties in het verleden inzake de norm blijkt volgens de minister dat Vlaanderen een belangrijke impact heeft gehad op entiteit 2. Daar werden heel wat betere resultaten gehaald dan vooropgesteld was, wat in 2003 en 2004 voor enige marge zorgt. De minister belooft zijn uiterste best te doen ook op dat vlak de doelstellingen te realiseren. Slide 24 : Realisaties inzake normering Zie bijlage 2 De begroting zal dus ingediend worden met een positief begrotingssaldo, en de norm van de Hoge Raad van Financiën zal gerespecteerd worden. De minister wijst erop dat voorzichtig met ramingen werd omgegaan, maar dat alle beloften en engagementen ten aanzien van alle departementen en bevolkingsgroepen werden gerespecteerd, terwijl er verder aan de afbouw van de schuld gewerkt werd. Vlaanderen vult hiermee zijn aangegane engagementen in deze legislatuur in, conform het Vlaams regeerakkoord. Tot slot wijst de minister op de extra inspanningen in het kader van een socio-economische relance : zij zullen toelaten deze wat moeilijkere economische periode goed door te komen.

C. TOELICHTING DOOR DE HEER RENAAT LANDUYT, MINISTER VICE-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN WERKGELEGENHEID EN TOERISME BIJ HET BEGROTINGSPROGRAMMA 21.1 PLANNING EN STATISTIEK EN DE BELEIDSBRIEF PLANNING EN STATISTIEK. BELEIDSPRIORITEITEN 2003-2004 C.1. Toelichting Minister Renaat Landuyt stelt vooreerst dat het begrotingsprogramma 21.1 Planning en Statistiek ten opzicht van de begroting 2003 niet wordt gewijzigd. Het budget van de begroting 2004 bedraagt 877.000 euro vastleggingkredieten en 650.000 euro betalingsmiddelen. Verder wil hij wil geen breuk veroorzaken in het beleid van zijn voorganger, de heer Steve Stevaert. Het is de bedoeling om de beleidsprioriteiten die door zijn voorganger werden uitgetekend verder te zetten, met name :

– meer overzicht, structuur en organisatie brengen in het statistieklandschap in Vlaanderen ; – het gecoördineerde beleid in een éénloketsysteem naar de klant brengen ; – meer en betere statistieken (die vergelijkbaar zijn met andere regio’s) opstellen ; – het gebruik van statistieken aanmoedigen bij de beleidsvoering. Voor het laatste punt rekent de minister ook op de parlementsleden. Het feit dat 2004 een verkiezingsjaar is, maakt voor het beleid van de minister bevoegd voor Statistiek een verschil in de zin dat hij moet bewijzen dat de administratie sterker is in het beleidsvoorbereidende werk door de modernisering van de statistieken. Een eigen conjunctuurbarometer voor Vlaanderen kan de discussies verduidelijken. Een tweede punt voor 2004 is het beschermen van de integrale kwaliteitszorg binnen de kennisorganisatie. De minister verwijst de commissieleden naar de website, die veel gebruiksvriendelijker is geworden, er zijn meer producten en de vergelijkingen zijn gemakkelijker te maken, in het bijzonder met andere regio’s. Een derde punt voor 2004 is dat men ervoor moet zorgen dat Vlaanderen de statistiekbevoegdheid voortzet en dat als voorbeeld stelt voor het federale land. C.2. Bespreking De heer Chris Vandenbroeke stelt dat de aanmaak van regionale statistische gegevens verre van optimaal is. Daardoor kan eigenlijk geen efficiënt beleid gevoerd worden. Als voorbeeld stelt de spreker de vraag waar Vlaanderen staat als regio op economisch vlak. Als men er niet in slaagt daar precies cijfermateriaal over te verzamelen, is er absoluut geen reden tot euforie. Hij gaat ermee akkoord dat er goed werk geleverd is, maar men zou een veel duidelijker beeld en een vergelijkende analyse moeten kunnen krijgen betreffende de exacte situatie van en in Vlaanderen. Minister Renaat Landuyt meent dat van dit bijzondere jaar 2004 gebruik moet worden gemaakt om een en ander te regelen. De statistiekbevoegdheid is een accessoirebevoegdheid en ze moet optimaal aan andere bevoegdheden gelinkt worden. Het stoort de minister dat wat betreft statistiek het beleid nog gebonden is aan de wet van 1962 : ze werd nooit aangepast aan de staatshervormingen van na

19 die datum. Daar moet dringend werk van gemaakt worden maar de minister meent dat deze opdracht beter aan de nieuwe regering kan overgelaten worden. Het moet echter gezegd dat het doorgeven en opsplitsen van gegevens over de verschillende deelgebieden van dit land ook vanuit het federale niveau, minder en minder als een probleem ervaren wordt. De heer Chris Vandenbroeke stelt dat op het vlak van de buitenlandse handel maar ook voor andere departementen Vlaanderen niet over statistische gegevens beschikt. Is daar iets aan te doen ? Minister Renaat Landuyt antwoordt bevestigend. Men werkt in de goede richting. Dit is overigens meer een technisch dan een politiek probleem. De heer Eric Van Rompuy zegt dat de Nationale Bank beschikt over een databank met economische statistieken waar het Vlaamse Gewest geen onmiddellijke toegang tot heeft. Het is altijd de politiek van gouverneur Fons Verplaetse geweest geen opsplitsingen bekend te maken, omdat die informatie een zeer explosief gehalte zou hebben. De toegankelijkheid van de economische statistieken is echt een probleem. Het is duidelijk dat men een structurele vooruitgang boekt wat betreft de regionale inzichten, maar men mist een duidelijk zicht op de conjunctuur op korte termijn. Men weet bijvoorbeeld niet wat het volume buitenlandse investeringen in Vlaanderen bedraagt. Ook de diensten van de Vlaamse Gemeenschap weten dat niet : op de vraag wat bijvoorbeeld de evolutie hiervan was gedurende de laatste 5 jaar kunnen zij niet antwoorden bij gebrek aan statistieken. Hoe komt het dat men er niet in slaagt samen te werken met de Nationale Bank en van deze instelling adequate informatie te krijgen ? Minister Renaat Landuyt antwoordt dat de Nationale Bank vandaag niet meer de politiek van gouverneur Verplaetse voert : er worden geen gegevens meer achtergehouden. De evolutie is duidelijk als men naar de steunpunten kijkt : na de steunpunten voor arbeid en vorming is er nu ook een steunpunt voor de economie opgericht. Men moet zeker verder in die richting werken en de afspraken uitvoeren. De opsplitsing van de gegevens betreffende de buitenlandse handel is in de eerste plaats een technisch probleem : veel Vlaamse bedrijven hebben hun zetel in Brussel. De structuur van ons land, en in het bijzonder het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, maakt het bijzonder moeilijk een duidelijk beeld te krijgen van de Vlaamse en de Waalse economie. Maar de wil tot dergelijke uitsplitsingen is

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

er zeker : het afdekken van explosieve gegevens behoort niet meer tot de huidige politiek. De heer Eric Van Rompuy antwoordt dat de nota’s worden gemaakt in functie van de regentenraad van de Nationale Bank. De gouverneur zelf heeft daar volgens hem niets mee te maken. De regentenraad is de laatste jaren niet veel van samenstelling veranderd. De spreker beweert dat men aan Franstalige zijde nog steeds vreest dat een aantal statistieken een explosief gehalte hebben. Daarom wil men niet dat een nationaal instituut deze gebruikt als analyse-instrument voor een algemeen economisch en monetair beleid. De heer Eric Van Rompuy wijst erop dat men in het jaarverslag van de Nationale Bank nooit regionale statistieken terugvindt. Bij het analyseren van het economisch beleid op korte termijn vindt hij onvoldoende elementen van differentiatie tussen Vlaanderen en Wallonië terug. Hij vraagt reeds enkele jaren naar het vrijgeven van statistieken over de directe buitenlandse investeringen in Vlaanderen. Volgens ramingen die de spreker heeft opgevangen, zijn deze investeringen tijdens de laatste jaren tot een derde teruggevallen. De heer Eric Van Rompuy zou graag een coherente reeks zien die de directe buitenlandse investeringen in Vlaanderen tijdens de laatste 10 jaar in kaart brengt. Een dergelijke reeks zou duidelijk maken in welke mate Vlaanderen aantrekkelijk is voor het buitenland en in welke sectoren er nog geïnvesteerd wordt. Vroeger werd er veel kritiek gegeven op de Dienst Investeren Vlaanderen (DIV), die cijfers over buitenlandse investeringen uit de losse pols zou hebben geschud. In 1999 werd het cijfer van 100 miljard frank vooropgesteld, maar sindsdien is er geen nieuwe informatie vrijgegeven. Minister Renaat Landuyt antwoordt dat hij zal laten onderzoeken of de gevraagde statistieken kunnen worden aangemaakt. D. TOELICHTING BIJ HET VERSLAG VAN HET REKENHOF VAN HET ONDERZOEK VAN DE ONTWERPEN VAN DECREET HOUDENDE DE MIDDELENBEGROTING EN DE ALGEMENE UITGAVENBEGROTING VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP VOOR HET BEGROTINGSJAAR 2004 DOOR DE HEER JAN DEBUCQUOY, RAADSHEER De heer Jan Debucquoy brengt het rapport van het Rekenhof terug tot vier hoofdvragen.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

20

D.1. Zijn de ontvangsten correct en voorzichtig geraamd ? Vlaanderen hanteert lagere inflatiecijfers dan de meest recente voorspellingen, waardoor enige begrotingsmarge gecreëerd wordt. Zo raamt Vlaanderen de samengevoegde en gedeelde belastingen 76 miljoen lager dan de federale overheid ; voor de gewestelijke belastingen bedraagt het verschil 64 miljoen euro. Voor de andere ontvangsten was de toelichting volgens de spreker ondermaats : zo werd ter verantwoording van het bedrag van inkomsten uit de verkoop van onroerende goederen (75 miljoen euro) geen lijst van de te verkopen gebouwen toegevoegd. Ook werden de budgettaire implicaties van het ARKimedesdecreet niet toegelicht en werd niet gepreciseerd of er rekening werd gehouden met de veranderingen op het vlak van de successie- en de schenkingsrechten. D.2. Zal de beloofde schuldhalvering tijdens deze legislatuur worden gehaald ? De tweede hoofdvraag betreft de vraag of de halvering van de schuld tijdens deze legislatuur haalbaar blijft. Die is volgens de heer Debucquoy haalbaar indien in 2004 een voldoende hoog kassaldo kan gerealiseerd worden. D.3. Zullen de uitgavenkredieten anno 2004 toereikend zijn om aan de financiële verplichtingen te voldoen ? De raadsheer merkt op dat voor de kredieten voor het Bijzonder Onderzoeksfonds het betalingsgedeelte 6 miljoen euro lager ligt dan het betalingskrediet in 2003, en dat dit slechts een papieren besparing is. De kredieten voor de lonen in het lager en het secundair onderwijs bedragen ongeveer 30 procent van de ganse begroting van de Vlaamse Gemeenschap. De samenstelling van deze loonkredieten wordt onvoldoende toegelicht in de begroting. De krediettabel bevat bedragen die voor het basisonderwijs en het secundair onderwijs gemiddeld een halve procent lager liggen dan de door de administratie berekende bedragen. Het Rekenhof merkt voorts op dat het krediet voor het pensioenfonds voor de VRT werd geschrapt, terwijl er krachtens de beheersovereenkomst met de VRT jaarlijks een krediet moet voorzien worden voor de pensioenlasten van de vroegere BRT. Het gaat hierbij om een bedrag van 19 miljoen euro. De schrapping van deze dotatie is voorbarig, daar er nog geen akkoord is met de federale overheid omtrent de overname van de pensioen-

verplichtingen van de VRT. Bovendien heeft de Vlaamse regering bij het Arbitragehof een beroep ingesteld tot vernietiging van het wetsartikel dat de overname door de federale overheid van de bestaande pensioenlast van de RTBF regelt. Indien het Arbitragehof dit artikel vernietigt, is een gelijkaardig regeling voor de pensioenlast van de VRT niet mogelijk. De heer Debucquoy zegt verder dat het Rekenhof ook vragen heeft over de vermindering met ongeveer 30% van de vastleggingskredieten van het VIPA voor de sectoren welzijnsvoorzieningen in de thuiszorg en verzorgingssector. De vastleggingsmachtiging 2004 zal hoogstens volstaan voor het honoreren van de subsidiebeloften die in 2003 gedaan werden. Dit zou betekenen dat er in 2004 geen nieuwe beloften kunnen gedaan worden voor de bouw van verzorgingsinstellingen. Het Rekenhof maakt zich ook zorgen over de lopende rechtszaken betreffende de loodsen. Het betreft hier lasten uit het verleden. In 1983 besliste het Hof van Cassatie dat de staat verantwoordelijk was voor de allerlichtste fout van een loods. In 1988 werd de staat, met terugwerkende kracht van 30 jaar, via een wet ontslagen van deze verantwoordelijkheid. In 2002 besliste het Europees Hof van de Rechten van de Mens dat die terugwerkende kracht ongeldig was, zodat alle voorbije rechtszaken opnieuw geopend worden, wat uiteraard enorm veel geld kost. De eerste vonnissen werden reeds uitgesproken en uitbetaald. Voor 2003 en 2004 verwacht men dat hiervoor een totaal bedrag van 190 miljoen euro zal moeten voorzien worden, terwijl slechts een krediet van 0,64 miljoen euro is voorzien. De implementatie van het havendecreet heeft een belangrijk budgettaire impact. De kredieten voor het havendecreet zijn te laag ingeschat. Er is 100 miljoen euro te weinig vrijgemaakt voor de havensubsidiëring, zeker gezien de versnelde afwerking van het Deurganckdok. Zoals elk jaar stelt het Rekenhof vragen over de kredieten voor het MiNa-Fonds. Omdat er nog geen oplossing is voor het geschil over de BTW-tarieven, hangt nog altijd een zwaard van Damocles boven de begroting. Er zijn evenmin kredieten om de prefinanciering van Aquafin voor de gemeentelijke rioleringsprojecten terug te betalen. D.4. Wordt de begrotingsautoriteit van het Vlaams Parlement gerespecteerd ? Door artikel 20 van de middelenbegroting en artikel 154 van de uitgavenbegroting kan de Vlaamse regering in de kader van het Beter Bestuurlijk Beleid de uitgaven en ontvangsten van de nieuwe de-

21 partementen en agentschappen aanrekenen op andere begrotingsartikelen dan deze bepaald in de door het Parlement goedgekeurde begroting. Ook aanrekeningen op orde en thesaurierekeningen zijn mogelijk. Deze bepaling ondermijnt de begrotingsautoriteit van het Vlaams Parlement. Ten eerste verleent een begroting aan een bepaalde begrotingsentiteit de machtiging voor een bepaald jaar bepaalde ontvangsten te innen en verbintenissen aan te gaan en uitgaven te verrichten. Het doorgeven van deze machtiging aan een andere entiteit is hiermee niet in overeenstemming. Artikelen 20 en 154 laten laten derhalve inbreuken toe op het specialiteitsbeginsel. Ten tweede is het niet toegelaten dat een verzelfstandigd agentschap of een departement ontvangsten en uitgaven aanrekent op begrotingsposten van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, VOI’s en DAB’s, die andere begrotingsentiteiten zijn of dat verrichtingen onbeperkt mogen worden aangerekend op orde- en thesaurierekeningen, wat aanleiding kan geven tot debudgetteringen. Dit is in strijd met het universaliteitsbeginsel. Ten derde wordt vervolgens een deel van de financiële controle, met name de controle op verrichtingen uitgevoerd door de bevoegde begrotingsautoriteit quasi onmogelijk, eens bovenstaande bepalingen worden goedgekeurd. Het Rekenhof kan onmogelijk per artikel, basisallocatie, orde- en thesaurierekening, voor alle verrichtingen nagaan of het gebruik hiervan door een bepaalde entiteit vanaf een bepaalde datum overeenstemt met besluiten van de Vlaamse regering. Rekening houdende met de negatieve ervaringen opgedaan naar aanleiding van de invoering van het boekhoudsysteem Orafin waardoor de achterstand van de algemene rekening van de Vlaamse Gemeenschap ondertussen is opgelopen, vraagt het zich daarenboven af hoe de Vlaamse regering de verschillende wijzigingen in de loop van een jaar denkt te beheren.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

ning om de vier maanden voorgelegd worden aan het Rekenhof. Voor een aantal rekeningen is er al een achterstand van meer dan één jaar. Het plafond voor geldvoorschotten wordt behouden op 1.000.000 euro. Het inschrijven van dergelijk hoog plafond is niet zonder risico’s voor de beveiliging van de voorgeschoten gelden. De minister van Huisvesting wil de onbeschikbare reserves in het Fonds B2 van het Vlaams Woningfonds aanwenden om binnen haar doelgroep goedkope hypothecaire leningen toe te staan aan de kandidaat-kopers van een sociale woning. Het Rekenhof heeft steeds gesteld dat een dergelijke aanwending budgettair moet worden vertaald en aan het Vlaams Parlement moet worden voorgelegd. De Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM) is opgericht met het oog op de financiering, de realisatie en het beheer van de infrastructuurprojecten van het Masterplan Antwerpen. Voorlopig is de kapitaalinbreng vanuit de algemene uitgavenbegroting de enige bron van financiering van de BAM. Gelet op het financieel belang en de opdrachten van de BAM is het wenselijk dat de begroting van de BAM ter informatie aan het Vlaams Parlement zou worden voorgelegd. De inbreng van de Vlaamse overheid rechtvaardigt ook een ruime informatievoorziening ten aanzien van het Vlaams Parlement volgens de principes van hetdecreet van 8 november 2002 houdende controle op grote infrastructuurprojecten. Gelet dat de BAM voornamelijk “public policy”-doeleinden heeft en gefinancierd wordt met overheidsmiddelen, komen de uitgaven van de BAM waarschijnlijk in aanmerking voor de berekening van het vorderingensaldo van de Vlaamse Gemeenschap. Dat is volgens het Rekenhof een reden te meer om het Vlaams Parlement op de hoogte te houden van de evolutie van de uitgaven en ontvangsten van de BAM in de volgende jaren. D.5. Schenkingsrechten (ingevolge maatregelen voorgesteld in het programmadecreet 2004)

Teneinde de begrotingsautoriteit van het Vlaams Parlement te respecteren, dienen derhalve bovenvermelde artikelen 20 en 154 te worden geschrapt. Bij oprichting van verzelfstandigde agentschappen en departementen dient dan ook een aanpassing van het uitgaven- en middelendecreet te gebeuren.

De heer Jan Debucquoy heeft nog twee kleine opmerkingen bij de maatregelen inzake de schenkingsrechten. Zo is in de toelichting bij de raming van de middelen van de schenkingsrechten het niet duidelijk of er wordt rekening gehouden met de effecten van de wijzigingen aan de schenkingsrechten.

Werken met geldvoorschotten vormt een uitzondering op het algemene principe. Normaal gezien moet de verantwoording van de voorschottenreke-

Verder houdt de inventaris van de fiscale uitgaven nog geen rekening met de aangekondigde wijziging in het programmadecreet 2004.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

22

E. REPLIEK VAN DE VLAAMSE REGERING OP HET VERSLAG VAN HET REKENHOF AAN HET VLAAMS PARLEMENT VAN HET ONDERZOEK VAN DE ONTWERPEN VAN DECREET HOUDENDE DE MIDDELENBEGROTING EN DE ALGEMENE UITGAVENBEGROTING VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP VOOR HET BEGROTINGSJAAR 2004 Voor de duidelijkheid worden de bemerkingen van het Rekenhof hierna telkens herhaald. Voor elk van de door het Rekenhof geformuleerde bemerkingen wordt een voorstel van standpuntbepaling toegevoegd. Daar waar een amendement noodzakelijk is, wordt dit ook aangegeven. Voor de amendementen zelf wordt verwezen naar bijgevoegde bundel. E.1. Macro budgettaire aspecten E.1.1. De economische groei- en inflatieparameters in het kader van de economische omgevingsfactoren in de Vlaamse begroting Begroting

BNI-groei % Inflatie %

2002 initieel 2002 begrotingscontrole 2003 initieel 2003 begrotingscontrole 2003 2e begrotingscontrole 2004 initieel

2 1 2,4 1,8 2 2,1

1,8 1,6 1,4 1,4 1,3(1) 1,1(1)

De Vlaamse regering gaat in haar middelenbegroting 2004 uit van een inflatieprognose van 1,1 procent en van een BNI(2) – groei van 2,1% of 1,8% BBP(3)-groei. Hierna volgen de economische groei- en inflatievoorspellingen voor 2003 en 2004 voor België door diverse instellingen. Voorspellers

2003

2003

2003

Reëel bruto nationaal inkomen %

BBP-groei %

Inflatie %

0,9 0,8 0,8 1,3

1,6(4) 1,3(1) 1,5 1,5 1,0

Federaal Planbureau Europese Commissie(5) Consensus Belgian Prime News OESO(6) 1 2 3 4 5 6

2,0 -

Federaal Planbureau, Economische begroting 2004, Perscommuniqué van 20 juni 2003. Bruto Nationaal Inkomen. Bruto Binnenlands Product. Federal Planning Bureau, Economische Begroting, Economische Vooruitzichten 2004, september 2004. European Commission, Economic Forecasts, Autumn 2003, p. 43. OECD, Economic Outlook, nr. 73, April 2003.

23 Voorspellers

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

2004

2004

2004

Reëel bruto nationaal inkomen %

BBP-groei %

Inflatie %

1,8 1,8 1,7 2,3

1,4(4) 1,1(1) 1,6 1,4 2,0

Federaal Planbureau Europese Commissie(7) Consensus Belgian Prime News OESO(8)

2,1 -

Uit bovenvermelde tabel blijkt dat de meeste voorspellers de groei- en inflatieprognose toegepast bij de opmaak van de Vlaamse begrotingen bevestigen(9). Antwoord De Vlaamse regering neemt akte van de vaststelling van het Rekenhof. E.1.2. Naleving van de budgetnorm van de Hoge Raad van Financiën (HRF) Tabel van de HRF-norm in de Algemene Toelichting Voor de kolommen van de tweede aangepaste begroting 2003 en van de initiële begroting 2004 ontbreekt de wijze van berekening van elk vermeld bedrag die het HRF-saldo samenstelt. Een toelichting bij deze calculatie is tevens een noodzaak. Geen mededeling van bepaalde overeenkomsten De bijlage bij de Algemene Toelichting bevat alleen de integrale tekst van de overeenkomst van 15 december 2000 inzake begrotingsdoelstellingen en slechts een verwijzing naar het akkoord van 21 maart 2002. Het verdient aanbeveling de integrale tekst van het akkoord van 21 maart 2002 op te nemen in de bijlage van de Algemene Toelichting, overeenkomstig de resolutie van het Vlaams Parlement(10).

7 European Commission, Economic Forecasts, Spring 2003, N° 2, p. 44. 8 OECD, Economic Outlook, nr. 73, April 2003. 9 Prognoses opgemaakt door verschillende voorspellers kunnen niet altijd éénduidig worden vergeleken. Toch geven deze groeiprognoses indicaties aan. 10 Vlaams Parlement, Stuk 1327 (2002-2003) - Nr. 3, Voorstel van resolutie betreffende de bekendmaking van akkoorden inzake begrotingsnormen. Tekst aangenomen door de plenaire vergadering, 18 december 2002.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

24

Aandacht voor een correcte ESR 95-codering van basisallocaties en begrotingsartikelen Voor een correcte toepassing van het akkoord van 21 maart 2002 dient de HRF over voldoende en adequate informatie te beschikken die toelaat de begrotingen volgens de ESR 95-benadering te kunnen beoordelen(11). Uit de voorgelegde begrotingen van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, DAB’s en VOI’s blijkt evenwel dat in bepaalde gevallen niet altijd een juiste toepassing van ESR 95-codering geldt bij begrotingsposten. Het verdient derhalve aanbeveling voortaan meer aandacht te schenken aan de noodzakelijke correcties van inadequate ESR 95-coderingen. Antwoord De Vlaamse regering neemt akte van de vaststelling van het Rekenhof. Aangaande de mededeling van bepaalde overeenkomsten kan verwezen worden naar de repliek van de Vlaamse regering ter gelegenheid van de eerste begrotingscontrole 2003. Een akkoord in de formele zin van het woord is er op dit ogenblik nog niet. Er bestaan wel ontwerpnotulen van de Interministeriële Conferentie Financiën en Begroting van 21 maart 2002 die melding maken van de genomen beslissingen en die men nadien gaandeweg als het ‘akkoord’ is gaan beschouwen. Deze notulen zijn bovendien nog niet goedgekeurd door de Interministeriële Conferentie Financiën en Begroting. Van zodra er een formeel akkoord beschikbaar is, zal het ook als bijlage aan de algemene toelichting van de daaropvolgende begrotingsronde toegevoegd worden. E.1.3. Evaluatie van de schuldnorm In de septemberverklaring 2000 werd de doelstelling ingeschreven de Vlaamse overheidsschuld tegen het einde van de legislatuur te halveren tot een bedrag van 2,78 miljard euro. Deze overheidsschuld definieert de Hoge Raad van Financiën (HRF) als de geconsolideerde directe schuld en de indirecte schuld (exclusief Aquafin). Bovendien houdt de HRF ook rekening met de kastoestand, inclusief beleggingen en kortetermijnontleningen. De hoogte van de schuld wordt immers mede bepaald door de evolutie van het netto te financieren saldo (NFS) en de kastoestand. Tekorten kunnen worden opgevangen door de opname van nieuwe leningen (op welke termijn ook) of het aanhouden van een kaskrediet.

11 Hoge Raad van Financiën, Afdeling Financieringsbehoeften van de Overheid, Jaarverslag 2002, juli 2002, p. 102.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

25 Onderstaande cijfers kunnen worden aangegeven.

cijfers in duizenden euro 1999

2000

2001

2002

2003*

2004*

Directe schuld

3.257.709

2.732.570

2.736.593

2.143.938

1.715.589

1.176.476

Indirecte schuld

2.828.413

2.589.708

1.814.167

1.739.953

1.647.112

1.544.200

Eindtoestand schuld zonder kastoestand

6.086.123

5.322.277

4.550.761

3.883.891

3.362.701

2.720.676

241.597

-191.374

-440.779

-219.892

0

niet beschikbaar

Eindtoestand rekening houdende met de kastoestand 6.327.720

5.130.904

4.109.981

3.663.999

3.362.701

niet beschikbaar

Jaarlijkse vermindering

1.196.816

1.020.922

445.982

301.298

niet beschikbaar

Debet kastoestand (uit schatkisttoestand) incl. beleggingen en kortetermijnontleningen**

0

Bron : Afdeling Financieel Management * De cijfers voor de toestand van de directe en indirecte schuld zijn een raming op basis van de uitvoering van de begrotingen zonder rekening te houden met eventuele opnames(12). Hierbij wordt onder meer ook rekening gehouden met de vrijwillige bijdrage aan ALESH (28.000 in duizenden euro in 2003 en 16.711 in duizenden euro in 2004) waarvan het nog niet zeker is of deze werkelijk zullen worden uitgevoerd. ** Een negatief getal wijst op een positief saldo van de kas inclusief beleggingen en kortetermijnontleningen.

12 In de aangepaste begroting 2003 en de voorgelegde begroting 2004 werden wel de nodige kredieten hiervoor opgenomen, met name respectievelijk 256,5 en 362,8 miljoen euro (dit bedrag kan worden bekomen door het krediet bestemd voor de aflossingen van de geconsolideerde schuld in titel III te verminderen met het geraamde begrotingsoverschot). De uiteindelijke werkelijke opname van nieuwe leningen is evenwel afhankelijk van de evolutie van het begrotingsresultaat en de kastoestand in 2003 en 2004.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

26

Eind 2003 zouden het NFS en de kastoestand rond het nulpunt liggen en dit zonder de opname van nieuwe leningen in 2003. Rekening houdende met de voorlopige cijfers van 2003 en de doelstelling van 2,78 miljard euro zou de Vlaamse regering in 2004 een afname van de schuld, zijnde de som van alle schulden én de kastoestand, moeten realiseren van 582,7 miljoen euro. Slechts een afname van 279,3 miljoen euro(13) kan rechtstreeks worden afgeleid uit de begroting. Dit maakt dat de Vlaamse Gemeenschap eind 2004, indien de begroting correct wordt uitgevoerd en ook nieuwe leningen worden opgenomen, ongeveer 303,5 miljoen euro tegoeden in kas moet hebben. Gezien de verscheidenheid van de samenstelling van de kastoestand en de eventuele aanwending van instrumenten die dit saldo kunnen beïnvloeden, is het op dit ogenblik moeilijk in te schatten of de beoogde doelstelling zal worden gerealiseerd.

E.2. Voorzichtigheid en correctheid van de raming van de ontvangsten E.2.1. Fiscale ontvangsten De samengevoegde en gedeelde belastingen, die op grond van de bijzondere financieringswet (BFW)(14) van de federale overheid worden verkregen, vormen het hoofdbestanddeel van de middelen. Deze middelen, inclusief de dotatie ter compensatie van het kijk- en luistergeld, worden geraamd op 14,23 miljard euro, of 79,43% van het totaal van de middelen(15).

De Vlaamse regering neemt akte van de vaststelling van het Rekenhof.

In de onderstaande tabel werden de geraamde bedragen in de initiële Vlaamse middelenbegroting 2004 vergeleken met de bedragen in de initiële rijksmiddelenbegroting (RMB) 2004. De vergelijking gebeurde aan de hand van de toelichtingen, met verwijzing naar de artikelen van de begroting en van de BFW.

13 269,2 miljoen euro via aflossingen die in de reguliere begroting staan ingeschreven (titel I) en 10 miljoen euro begrotingsoverschot.

14 Bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en Gewesten. 15 Exclusief de opbrengsten van leningen.

Antwoord

27

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Tabel : Samengevoegde en gedeelde belastingen(16) : vergelijking initiële Vlaamse middelenbegroting 2004 met de artikelen 14 en 15 van de initiële rijksmiddelenbegroting 2004. In duizenden euro (er zijn afrondingsverschillen) BFW en begrotingsartikel

Aandeel in het totaal van de middelen

Initiële Vlaamse middelenbegroting 2004

Initiële RMB 2004

Verschil

6.787.554

6.774.917 52.939

12.637 -52.939

-2.224.763

-2.242.184

17.421

59.747

60.102

-355

4.622.538

4.645.774

-23.236

4.645.774

-23.236

Gewest Samengevoegde belastingen Basisbedrag zonder Lambermont Art. 33 BFW Art. 35 ter BFW Negatieve term Art. 33 bis BFW Extra-middelen Art. 35 quater tot septies Totaal Gewest 83-30 49.22 samengevoegde belastingen

25,80%

4.622.538

Art. 15 RMB Gemeenschap Gedeelde belastingen Totaal PB Gemeenschap Art. 47 BFW

3.127.458

3.146.028

-18.570

Basisbedrag BTW zonder Lambermont Art. 39 BFW

5.708.626

5.740.668

-32.042

Bijkomende middelen BTW Art. 40 bis en 40 ter BFW

306.510

307.470

-960

Totaal BTW Gemeenschap

6.015.136

6.048.138

-33.002

Totaal Gemeenschap

9.142.594

9.194.166

-51.572

470.980

-2.006

9.665.146

-53.578

82.20 49.21 gedeelde belastingen Dotatie kijk- en luistergeld Art. 47 bis BFW 82-20 45.21 dotatie Kijk- en Luistergeld

51,02%

9.142.594 468.974

2,62%

468.974

Art. 14 RMB Algemeen totaal exclusief dotatie kijk- en luistergeld 13.765.132

13.839.940

Totaal

14.310.920

79,43%

14.234.107

-76.813

16 Omdat de tweede aanpassing van de Vlaamse middelenbegroting 2003 en de aanpassing van de rijksmiddelenbegroting 2003 tegelijkertijd worden doorgevoerd met de initiële begrotingen 2004 bevatten deze laatste uitzonderlijk geen vermoedelijke afrekening van het lopende begrotingsjaar.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

28

De ramingen van de federale overheid in de initiële rijksmiddelenbegroting(17) 2004 bedragen 14,31 miljard euro(18). Het verschil met de Vlaamse middelenbegroting bedraagt 76,81 miljoen euro (0,429% van de totale middelen). Beide ramingen moeten worden vastgesteld overeenkomstig wettelijke bepalingen en objectieve criteria. Bovendien bepaalt de BFW dat over het ontwerp houdende de rijksmiddelenbegroting inzake deze punten vooraf overleg moet worden gepleegd. Ook werd overeengekomen dat de federale overheid, de gemeenschappen en de gewesten bij de opmaak van hun middelenraming zouden uitgaan van dezelfde parameters. Het hier bedoelde overleg vond plaats op 22 september 2003(19). De verschillen tussen de Vlaamse middelenbegroting en de rijksmiddelenbegroting zouden derhalve miniem moeten zijn, wat niet het geval is. In onderstaande tabel wordt een vergelijkend overzicht gegeven van de aangewende parameters. Initiële Vlaamse middelenbegroting 2004 1) BNI-groei voor het verleden :

Initiële rijksmiddelenbegroting 2004

1999 : 2,47% 2000 : 2,22% 2001 : 0,50% 2002 : 1,83%

De groeipercentages 1999-2002 werden definitief overeengekomen op het overleg tussen de federale overheid en de Gemeenschappen en Gewesten van 22 september 2003. In dit overleg werd, althans met betrekking tot de parameter reële groei (BNI-groeivoet), overeengekomen geen herziening voor een jaar t meer te aanvaarden na de maand maart van het jaar t+1, noch met betrekking tot de definitieve afrekening van het jaar t zelf, wat vroeger ook al zo was, noch met betrekking tot de latere jaren, wat nieuw is(20).

17 Art. 53 BFW De Rijksmiddelenbegroting bepaalt : 1° de bedragen vastgesteld, per Gewest, van de belastingen bedoeld in artikel 3, behalve wanneer het Gewest gebruik maakt van de mogelijkheid voorzien in artikel 5, §3; 2° de bedragen vastgesteld per Gemeenschap en bedoeld in artikel 36; 3° de bedragen vastgesteld per Gewest en bedoeld in de artikelen 12 en 34. Over het ontwerp houdende de Rijksmiddelenbegroting wordt inzake deze punten vooraf overleg gepleegd tussen de nationale overheid en de Gemeenschaps- en Gewestexecutieven. 18 Dit is de som van de in artikel 14 en artikel 15 van de rijksmiddelenbegroting toegekende bedragen. 19 In de toelichting bij de initiële RMB 2003 (DOC 50 2080/001) werd gesteld dat ook het basisbedrag van de "dotatie ter compensatie van het kijk- en luistergeld" en het basisbedrag van de "negatieve term" (in beide gevallen gaat het om de gemiddelde netto-opbrengst voor de jaren 1999-2001, uitgedrukt in lopende prijzen 2002, van de bedoelde belastingen) op definitieve wijze zou worden vastgesteld ter gelegenheid van de begrotingscontrole 2003 (p. 189 en p. 196). De toelichting vermeldt niet of er overeenstemming werd bereikt over deze basisbedragen. De besprekingen hieromtrent zouden nog aan de gang zijn. 20 Algemene toelichting, p. 62. De overeenkomst van 20 januari 1995 zou in deze zin worden aangepast. Wat de gevolgen van eventuele latere wijzigingen van andere “definitieve” parameters betreft, wordt de overeenkomst wellicht niet aangepast.

29

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Initiële Vlaamse middelenbegroting 2004

Initiële rijksmiddelenbegroting 2004

2) BNI-groei :

BNI-groei :

2003 : 2,0% 2004 : 2,1%

2003 : 2,0% 2004 : 2,1%

Overeenkomstig de economische begroting 2004 volgens perscommuniqué van 20 juni 2003.

Overeenkomstig de economische begroting 2004 van 3 oktober 2003.

3) Inflatie :

2003 : 1,60% 2004 : 1,40%

2003 : 1,30% 2004 : 1,10%

Overeenkomstig de economische begroting 2004 volgens perscommuniqué van 20 juni 2003.

Overeenkomstig de economische begroting 2004 van 3 oktober 2003.

4) Denataliteitscoëfficient 2004 : 100,919 Deze coëfficient vloeit voort uit de waarneming op 31 augustus 2003 van de toestand op 30 juni 2003.

5) BTW-verdeelsleutel (leerlingen) 2003 : 56,94%

2003 : 56,925%(21)

Deze sleutel vloeit voort uit de telling van het aantal leerlingen in de periode van 15 januari tot 1 februari 2002 (schooljaar 2001-2002), zoals deze op 9 oktober 2002 door de algemene vergadering van het Rekenhof werd goedgekeurd.

Deze sleutel vloeit voort uit de telling van het aantal leerlingen in de periode van 15 januari tot 1 februari 2003 (schooljaar 2002-2003), zoals deze op 24 september 2003 door de algemene vergadering van het Rekenhof werd goedgekeurd.

6) PB-verdeelsleutel 2004 Gewest : 63,06% 2004 Gemeenschap : 65,16%(22) Deze sleutel vloeit voort uit de opbrengst in elk gewest van de personenbelasting van het aanslagjaar 2002, zoals de toestand gekend was op 30 juni 2003.

21 Hier weergegeven in percentages; in de praktijk gebeurt de berekening aan de hand van het aantal leerlingen (tot op de eenheid nauwkeurig). 22 Artikel 44, § 2 BFW … Wat de Vlaamse Gemeenschap betreft wordt de opbrengst van de personenbelasting gevormd door de in het Nederlands taalgebied gelokaliseerde opbrengst van de personenbelasting, verhoogd met 20% van de in het tweetalig gebied BrusselHoofdstad gelokaliseerde opbrengst van de personenbelasting. … Voor de toepassing van dit artikel worden de ontvangsten, gelokaliseerd in elk taalgebied, inzake personenbelasting zoals bedoeld in artikel 7, § 2, jaarlijks vastgesteld, op basis van de meest recente gegevens, bij een in Ministerraad overlegd koninklijk besluit, na voorafgaand overleg met de Gewest- en Gemeenschapsexecutieven.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

30

De Vlaamse overheid heeft zich niet op de meest recente economische begroting gebaseerd om de parameter inflatie vast te stellen, wat in strijd is met de BFW(23). Zowel de inflatievooruitzichten voor 2003 als die voor 2004 werden hierdoor door de Vlaamse overheid 0,30% lager ingeschat dan door de federale overheid. Dit heeft voor gevolg dat de ramingen wel erg voorzichtig zijn. Daarnaast heeft de Vlaamse overheid, wat de BTW-verdeelsleutel betreft, niet de gegevens van de laatste telling gebruikt, zoals die door het Rekenhof op 24 september 2003 werden goedgekeurd. De minieme overschatting die hiervan het gevolg is, wordt ruim gecompenseerd door de lager ingeschatte inflatievooruitzichten.

23 De BFW schrijft expliciet voor dat in afwachting van de definitieve vaststelling van het gemiddelde indexcijfer van de consumptieprijzen en van de reële groei van het bruto nationaal inkomen de bedragen worden aangepast aan de geraamde procentuele verandering van het gemiddelde indexcijfer van de consumptieprijzen en aan de geraamde reële groei van het bruto nationaal inkomen van het betrokken begrotingsjaar, zoals voorzien in de economische begroting bedoeld in artikel 108, g), van de wet 21 december 1994 houdende sociale en diverse bepalingen.

Antwoord De Vlaamse regering neemt akte van de vaststellingen geformuleerd in de ontvangstenanalyse van het Rekenhof. De opbrengst van de gewestbelastingen bedoeld in artikel 3 van de BFW (inclusief intresten en boeten) wordt geraamd op 2,9 miljard euro (16,21% van het totaal van de middelen), waarvan 2,82 miljard euro (15,79% van het totaal van de middelen) door de federale overheid wordt geïnd en doorgestort. In de volgende tabel wordt een overzicht gegeven en een vergelijking gemaakt met de in de rijksmiddelenbegroting 2004 geraamde bedragen.

31

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Tabel : gewestbelastingen van artikel 3 BFW : vergelijking initiële Vlaamse middelenbegroting 2004 met artikel 13 van de initiële rijksmiddelenbegroting 2004 In duizenden euro (er zijn afrondingsverschillen) BFW en begrotingsartikel

Aandeel in het totaal van de middelen

Initiële Vlaamse middelenbegroting 2004

Initiële RMB 2004

Verschil

Gewestbelastingen over te dragen opbrengsten Bel. op de spelen en de weddenschappen Art. 3, 1° BFW 83-30 36.03 0,10%

17.683 17.700

17.287

396

Bel. op de automatische ontspanningstoestellen Art. 3, 2° BFW 83-30 36.04 0,16%

28.982 29.013

27.266

1.716

Openingsbelasting op de slijterijen Art. 3, 3° BFW 83-30 36.05

0 0

402

-402

0,00%

Registratierechten Art. 3, 6° BFW 83-30 36.06

1.049.796 1.052.000

993.026

56.770

5,87%

-8.286

Hypotheekrechten (=registratierechten op hypotheken) Art. 3, 7°a) BFW Registratierechten op verdelingen Art. 3, 7°b) BFW 83-30 36.07 0,57%

101.999

110.285

20.761 102.000

-20.761

Verkeersbelasting Art. 3, 10° BFW 83-30 36.08

704.571 705.000

739.723

-35.152

3,93%

Belasting op de inverkeerstelling Art. 3, 11° BFW 83-30 36.09

156.767 156.855

173.468

-16.701

0,88%

Eurovignet Art. 3, 12° BFW 83-30 36.10

59.400 60.000

73.141

-13.741

0,33%

Schenkingsrechten Art. 3, 8° BFW 83-30 56.10

44.952 45.000

47.075

-2.123

0,25%

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10 BFW en begrotingsartikel

32 Aandeel in

Initiële Vlaamse

Initiële RMB

het totaal van

middelenbegroting

2004

de middelen

2004

Verschil

Successierechten en recht van overgang bij overlijden Art. 3, 4° BFW 83-30 56.51

645.357 3,70%

Totaal Intresten Boeten Totaal in toelichting Totaal

15,79%

674.446

-29.089

2.809.507

2.876.88

-67.373

10.902

10.982

9.546

6.284

2.829.955

2.894.146

2.829.955

2.894.146

662.387

Gewestbelastingen eigen inning Onroerende voorheffing Art. 3, 5° BFW Intresten

2.880

Boeten Totaal 83-10 37.01

71.020 0,41%

73.900

Totaal gewestbelastingen zonder kijk- en luistergeld

2.903.855

Kijk- en luistergeld als gewestbelasting

0

Kijk- en luistergeld inning vroegere jaren

200

83-10 07.01

0,001%

200

Algemeen Totaal

16,21%

2.904.055

In de rijksmiddelenbegroting worden de over te dragen opbrengsten 64,19 miljoen euro hoger geraamd dan in de Vlaamse middelenbegroting. Uit de vergelijking met de rijksmiddelenbegroting blijkt dat de ramingen realistisch en voorzichtig zijn gebeurd.

-64.191

33 De toelichting vermeldt dat rekening werd gehouden met recente wijzigingen aan de onroerende voorheffing. Het effect van de vrijstelling van de gewestelijke onroerende voorheffing op het kadastraal inkomen van onroerende goederen die worden ingezet voor ondernemingsactiviteiten wordt geraamd op 46,17 miljoen euro. Er wordt in de toelichting niet gerapporteerd of rekening werd gehouden met de effecten van wijzigingen aan de andere belastingen, inzonderheid wat betreft de successierechten en de schenkingsrechten. De recente vrijstellingen en verminderingen inzake onroerende voorheffing, successierechten en schenkingsrechten werden nog niet verwerkt in de bij de middelenbegroting gevoegde “Inventaris van de Fiscale Uitgaven”. Antwoord De Vlaamse regering neemt akte van de vaststellingen geformuleerd in de ontvangstenanalyse van het Rekenhof. De toelichting maakt geen melding van de budgettaire gevolgen op de middelenbegroting van de op stapel zijnde ARKimedesregeling. Deze regeling voert met het oog op het activeren in Vlaanderen van risicokapitaal een belastingkrediet(24) in voor de bedragen die zijn besteed aan de inschrijving op aandelen of rechten van deelneming in ARKimedes-fondsen. Antwoord Normaal kan dit geen invloed hebben op de middelenbegroting. Dit zal een regeling moeten worden quasi analoog met de “afcentiemen”, wat betekent dat er een fiscale aftrek zal kunnen gebeuren in de aangifte van de PB op basis van verkregen attesten. Hierdoor zal de federale overheid minder inkomsten uit de PB hebben, wat dan zal verrekend (afgerekend) worden met de Vlaamse overheid die hiervoor een overeenkomst zal moeten sluiten en waarbij er betaald wordt aan de federale.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

moeten betaald worden aan de federale overheid, tenzij de Vlaamse overheid up front zou betalen, maar dit is puur blind. Op het overleg tussen de federale overheid en de gemeenschappen en gewesten van 22 september 2003(25) werd overeengekomen dat in 2004 vanuit de opbrengst van de fiscale amnestie een bedrag van 75 miljoen euro zou worden toegekend, te verdelen over de drie gewesten(26), op basis van de opbrengst van de successierechten gedurende de tienjarige periode 1993-2002. De Vlaamse middelenbegroting maakt geen melding van deze ontvangst. Antwoord De resultaten van het genoemde overleg raakten pas bekend toen de voorbereiding voor de Septemberverklaring reeds voltooid was. Zoals vermeld in de Algemene Toelichting (blz. 43, laatste paragraaf) zullen ze bij de begrotingcontrole 2004 geïmplementeerd worden. Het laatste overlegcomité dateert van 22 september ; toen waren het Vlaamse begrotingsconclaaf en de Septemberverklaring al achter de rug. Bovendien is er met de voorzitter van de HRF afgesproken dat er voortaan pas met dergelijke beslissingen kan rekening worden gehouden nadat er officieel goedgekeurde notulen zijn. Dit is vooralsnog niet het geval. Zal dus een aanpassing vergen naar aanleiding van de begrotingscontrole 2004. Tot slot zal dit geheel budgettair neutraal zijn aangezien de HRF-doelstelling 2004 met hetzelfde bedrag van de extra ontvangst zal worden verhoogd, zodat dit voor de Vlaamse overheid eigenlijk geen bijkomende beleidsmarge met zich meebrengt. De Vlaamse overheid zal het geld van de fiscale amnestie enkel kunnen gebruiken voor schuldaflossing. E.2.2. Niet-fiscale en andere ontvangsten

Met andere woorden, deze terugbetaling voor gederfde inkomsten aan de federale overheid zal moeten gebeuren via de uitgavenbegroting en niet via de middelenbegroting. Stel dat de regeling van start gaat op 1/1/2004 dan zal er ten vroegste in 2006

In de tabel bij de middelenbegroting wordt andermaal geen melding gemaakt van de beschikbare saldi van het Leegstandsfonds zoals dit vroeger tot 2000 werd opgenomen in de middelenbegroting onder programma 53.20 (Sociaal Impulsfonds). Volgens de uitvoeringsstand van de Vlaamse Gemeenschap bedroegen de vastleggings- en ordon-

24 Het Rekenhof spreekt zich in dit verband niet uit over de vraag of dit “belastingkrediet” een belastingvermindering inhoudt “zonder vermindering van de progressiviteit van de personenbelasting en met uitsluiting van deloyale fiscale concurrentie”, zoals artikel 9, §1, vierde lid van de BFW voorschrijft.

25 De resultaten van dit overleg worden vermeld in punt 3 van de bijlage bij de Algemene Toelichting. 26 De toelichting bij de RMB 2004 maakt melding van deze toewijzing (Doc 51 0324/001, p. 224).

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

34

nanceringssaldi op 26 oktober 2003 respectievelijk 0 euro en 54.048,57 euro. Reeds in het verslag van het Rekenhof over het decreet houdende de middelenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2000 werd evenwel het voortbestaan van dit fonds in twijfel getrokken. Indien het effectief de bedoeling is dat dit fonds wordt afgeschaft, is het aangewezen artikel 24 van het decreet van 20 december 1996 houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting 1997 op te heffen en te bepalen wat met het saldo dient te gebeuren.

Antwoord Er wordt een amendement ingediend onder de vorm van een decretale bepaling in het corpus van de middelenbegroting. De opbrengst voor de Vlaamse Gemeenschap, ingevolge de geplande kapitaalvermindering door de Vlaamse Milieuholding (VMH) via terugkoop van eigen aandelen, geraamd op 75 miljoen euro, wordt in belangrijke mate bepaald door de verkoop van de deelneming in Indaver, waarin de VMH een belang van 54,2% aanhoudt.

Antwoord Conform de bepalingen van het programmadecreet werden de nodige saldi overgeboekt naar het leegstandsfonds. Gelet evenwel op de programmering binnen Orafin, kon vooralsnog het bedrag van 54.048,57 euro niet weggehaald worden op pr 53.20. Immers binnen Orafin is het zo dat voor variabele kredieten, en ook voor niet-gesplitste kredieten, een programma automatisch loopt dat de vastleggingskredieten gelijkstelt met de ordonnanceringskredieten bij ingave van kredieten. Dit programma werd ingebouwd in Orafin in de veronderstelling dat de voorbereiding van de opstelling via dit systeem zou verlopen. Nu dit echter niet gebeurt speelt vooralsnog deze voorziening voor de variabele kredieten die niet meer nodig is. Er zal getracht worden via andere weg vooralsnog dit bedrag weg te halen op programma 53.20. Voor de opbrengst uit de verkoop van de participatie in de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW) wordt 100 miljoen euro ingeschreven in de middelenbegroting. De Vlaamse regering heeft de Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) de opdracht gegeven de verkoop van de aandelen van het Vlaamse Gewest in de VMW voor te bereiden onder voorwaarde dat deze alleen aan publieke partijen mogen worden aangeboden. Het Rekenhof is evenwel van oordeel dat het Vlaams Parlement de Vlaamse regering dient te machtigen om betreffende verkoop te realiseren. Ook in gelijkaardige precedenten op federaal (overdracht van de federale deelnemingen in openbare financiële instellingen) en gewestelijk vlak (vereffening van Gimvindus, herstructurering van de Vlaamse Milieuholding) was er overigens altijd een wettelijke of decretale machtiging om participaties te verkopen. Deze formele machtiging kan de vorm aannemen van een decretale bepaling in het corpus van de middelenbegroting of een bepaling in het programmadecreet.

De Vlaamse regering heeft blijkbaar de intentie de participatie van de VMH in Indaver te verkopen. In oktober 2003 startte het verkoopsproces op. De afwikkeling hiervan en bijgevolg de realisatie van de geraamde opbrengst is evenwel niet zeker. Antwoord De Vlaamse regering neemt akte van de vaststelling van het Rekenhof. Nochtans is dit per definitie inherent aan een begroting, waarbij het de facto altijd gaat om veronderstellingen en ramingen , nooit om absolute zekerheden. Voor de opbrengsten uit de verkoop van onroerende goederen en andere patrimoniumgoederen wordt 75 miljoen euro ingeschreven in het ontwerp van de middelenbegroting. Deze inkomsten worden evenwel onvoldoende gedetailleerd toegelicht. Antwoord Hier kan verwezen worden naar een exhaustieve toelichting die wordt gegeven in de beleidsbrief F&B , cfr. pg. 31 tot 34.

E.3. Analyse per departement inclusief de overeenkomstige DAB’s en VOI’s Algemeen In vergelijking met het initiële uitgavendecreet 2003 voorziet het ontwerp van uitgavendecreet 2004 zes bijkomende machtigingen tot herverdeling in de artikelen 44, 47, 49, 52, 54 en 56, terwijl er slechts vier wegvielen en vijf nieuwe verdelingen van provisionele kredieten in de artikelen 61, 62, 63, 68 en 73, waar er ook vier verdwenen.

35 Antwoord De Vlaamse regering neemt akte van de vaststelling van het Rekenhof. Uitholling van de begrotingsautoriteit van het Vlaams Parlement : artikelen 20 en 154 De werkwijze, beschreven onder artikel 20 van het ontwerp van middelenbegroting en artikel 154 van het ontwerp van uitgavenbegroting, heeft tot gevolg dat de nieuw op te richten verzelfstandigde agentschappen en departementen gedurende het begrotingsjaar 2004 ontvangsten mogen aanrekenen ten laste van : – de in dit decreet voorkomende ontvangstenartikelen ; – de ontvangstenartikelen van VOI’s, categorie A, en DAB’s, zoals voorkomend in het ontwerp van decreet houdende de algemene uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap van het begrotingsjaar 2004, alsook zijn bijlage voor wat betreft de VOI’s, categorie B en sui generis ; – de orde- en thesaurierekeningen. Ze mogen tevens de nodige uitgaven vastleggen, ordonnanceren en betalen ten laste van de in dit decreet voorkomende vastleggingsmachtigingen en kredieten voor het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, de Vlaamse openbare instellingen en de diensten met afzonderlijk beheer. Uitgaven mogen tevens worden vastgelegd, geordonnanceerd en betaald op orde- en thesaurierekeningen. De Vlaamse regering wordt ertoe gemachtigd bij besluit de vastleggingsmachtigingen, de kredietposten en artikelen van de diverse begrotingen en de orde- en thesaurierekeningen aan te duiden waarop de bovenvermelde agentschappen en ministeries hun uitgaven en ontvangsten mogen aanrekenen. De artikelen 20 en 154 verzwakken de begrotingsprincipes.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

titeit is hiermee niet in overeenstemming. Artikelen 20 en 154 laten laten derhalve inbreuken toe op het specialiteitsbeginsel. Ten tweede is het niet toegelaten dat een verzelfstandigd agentschap of een departement ontvangsten en uitgaven aanrekent op begrotingsposten van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, VOI’s en DAB’s, die andere begrotingsentiteiten zijn of dat verrichtingen onbeperkt mogen worden aangerekend op orde- en thesaurierekeningen, wat aanleiding kan geven tot debudgetteringen. Dit is in strijd met het universaliteitsbeginsel. Ten derde wordt vervolgens een deel van de financiële controle, met name de controle op verrichtingen uitgevoerd door de bevoegde begrotingsautoriteit quasi onmogelijk, eens bovenstaande bepalingen worden goedgekeurd. Het Rekenhof kan onmogelijk per artikel, basisallocatie, orde- en thesaurierekening, voor alle verrichtingen nagaan of het gebruik hiervan door een bepaalde entiteit vanaf een bepaalde datum overeenstemt met besluiten van de Vlaamse regering. Het Rekenhof stelt zich ook de vraag hoe dergelijke bepalingen in de praktijk kunnen worden uitgevoerd met verschillende boekhoudsystemen die toch hun eigen “setup” hebben. Rekening houdende met de negatieve ervaringen opgedaan naar aanleiding van de invoering van het boekhoudsysteem Orafin waardoor de achterstand van de algemene rekening van de Vlaamse Gemeenschap ondertussen is opgelopen, vraagt het zich daarenboven af hoe de Vlaamse regering de verschillende wijzigingen in de loop van een jaar denkt te beheren. Het Rekenhof vreest op dit vlak dat bijkomende achterstanden voor de algemene rekening zullen ontstaan. De controle op de rekeningen van de Vlaamse Gemeenschap en haar instellingen zal uiteraard worden bemoeilijkt. De mogelijke intransparantie die de uitwerking van bovenvermelde bepalingen tot gevolg heeft, kan leiden tot de vaststelling dat de eindcijfers 2004 van een bepaalde entiteit niet meer kunnen worden bepaald.

Ten eerste verleent een begroting aan een bepaalde begrotingsentiteit de machtiging voor een bepaald jaar bepaalde ontvangsten te innen en verbintenissen aan te gaan en uitgaven te verrichten(27). Het doorgeven van deze machtiging aan een andere en-

Ten vierde zijn de artikelen 20 en 154 die ondoorzichtigheid van begrotingen en rekeningen mogelijk maken, in strijd met het kaderdecreet Bestuurlijk Beleid(28) dat de “transparantie” benadrukt.

27 Zie de artikelen 4, 5 en 6 van de gecoördineerde wetten op de rijkscomptabiliteit.

28 Vlaams Parlement, Stuk 1612 (2002-2003) - Nr. 1, Ontwerp van Kaderdecreet Bestuurlijk Beleid, 13 maart 2003, p. 7 en 13.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

36

Teneinde de begrotingsautoriteit van het Vlaams Parlement te respecteren, dienen derhalve bovenvermelde artikelen 20 en 154 te worden geschrapt. Bij oprichting van verzelfstandigde agentschappen en departementen dient dan ook een aanpassing van het uitgaven- en middelendecreet te gebeuren. Antwoord Bedoelde bepalingen geven inderdaad aanleiding tot vragen rond éénjarigheid, specialiteit en universaliteit. Waar normaliter bij de opstart van een nieuwe rechtspersoon kan verwacht worden dat een nieuwe begroting voor deze ingediend en ter goedkeuring wordt voorgelegd, is het zo dat bedoeld voorstel ingegeven werd vanuit een “worst-case scenario”, waarbij door de loop van de omstandigheden het vooralsnog niet mogelijk zou zijn tijdig – en bij wijze van voorbeeld – een begroting te laten goedkeuren (bijvoorbeeld bij ontbinding van het Parlement), en waarbij het anderzijds zo zou zijn dat de informaticatoepassingen niet tijdig klaar zouden zijn. In voorkomend geval zou de continuïteit van de betalingen gehypothekeerd kunnen worden waardoor “begunstigden” van de overheid niet tijdig betaald kunnen worden. Vandaar dat voorzien wordt in deze bepaling. De Vlaamse regering zal evenwel slechts toepassing maken van deze bepaling in de mate dat geen enkele andere uitweg voorhanden is. Artikel 41 van het ontwerp van uitgavendecreet machtigt de schatkist tot het toestaan van voorschotten aan niet-gouvernementele organisaties die optreden als promotor van ESF-projecten en in betalingsmoeilijkheden verkeren. De paragrafen 2 en 3 van dit artikel regelen een aantal modaliteiten en belasten de Vlaamse regering met de bepaling van de verdere modaliteiten. Zoals het Rekenhof al in het verleden heeft opgemerkt(29), wordt deze voorschottenregeling bij voorkeur niet in het decreet houdende de algemene uitgavenbegroting ingeschreven, maar wel in het decreet houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting. Antwoord Er wordt akte genomen van de voorkeur van het Rekenhof. Indien deze voorschottenregeling nodig blijft bij de begrotingsopmaak 2005 zal deze bepaling ingeschreven worden in het "decreet houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting 2005".

29 Vlaams Parlement, Stuk 16 (2000-2001), Nr. 1, Verslag van het Rekenhof, 10 november 2000, p. 11.

E.3.1. Departement Algemene Zaken en Financiën Daar werken met geldvoorschotten een uitzondering op de algemene regel betreft, heeft de Vlaamse regering zich ertoe verbonden(30) de artikelen 8 en 9 (geldvoorschotten) grondig uit te zuiveren. Niettegenstaande die belofte blijft het aantal uitzonderingen ieder jaar toenemen. In de begroting 2004 zijn er reeds 39 voorzien. Een verantwoording ontbreekt voor een aantal van de in artikel 8 en 9 bepaalde uitzonderingen. Artikel 8, eerste lid, herneemt het bedrag van 1.000.000 euro als plafond voor de geldvoorschotten van rekenplichtigen. Dit bedrag werd ingevoerd bij artikel 7 van het decreet van 5 juli 2002 houdende tweede aanpassing van de algemene uitgavenbegroting 2002. Toen werd het plafond tijdelijk opgetrokken van 625.000 euro naar 1.000.000 euro. Als verantwoording voor deze tijdelijke afwijking werden de moeilijkheden vermeld die het departement had om tijdig rekeningen in te dienen bij het Rekenhof ingevolge de implementatie van het nieuwe boekhoudsysteem. De minister beloofde dat de noodzakelijkheid en de wenselijkheid van deze verruiming zou worden geëvalueerd. In de verantwoording bij artikel 8 worden nu enkele redenen aangehaald waarom het nieuwe plafond van 1.000.000 euro de algemene regel wordt. Het inschrijven van een te hoog plafond is niet zonder risico’s voor de beveiliging van de voorgeschoten gelden. Het Rekenhof stelt overigens vast dat de achterstand in het overleggen van rekening en verantwoording van de geldvoorschottenrekeningen alsmaar toeneemt.(31) Antwoord Het gebruik van Orafin heeft uitgewezen dat een hoger geldvoorschottenplafond noodzakelijk is. De rekenplichtigen boeken nu immers hun inkooporders, m.n. de bestellingen. Toen zij een manuele boekhouding voerden, werd de bestelling vaak niet geboekt en de aanrekening op geldvoorschotten gebeurde dan maar bij de betaling. Vanuit intern controle standpunt is dit dus een verbetering. Dit betekent dan wel dat het geldvoorschottenplafond snel-

30 Vlaams Parlement, Stuk 15 (2000-2001) - Nr. 7, 8 december 2000, p. 51. 31 Voorbeelden: – buitengewoon rekenplichtige van het departement Algemene Zaken en Financiën - Boekhoudcel; – buitengewoon rekenplichtige van het departement Coördinatie - Kanselarij en Voorlichting.

37 ler wordt bereikt en een verhoging noodzakelijk was. Ingevolge de invoering van de principes van functiespecialisatie en functiescheiding werden de rekenplichtigen losgekoppeld van de dossierbehandelaars en gegroepeerd in boekhoudcellen en werden ook rekeningen samengevoegd. Aangezien er dus meer transacties op de rekeningen gebeuren was een verhoging van het plafond een noodzaak. Het is zo dat de achterstand inzake afleggen van geldvoorschottenrekeningen relatief groot is. Om de achterstand inzake het afleggen van de eindrekening, die opgelopen werd na de start van Orafin, in te halen heeft de administratie ervoor gekozen om voorrang te geven aan de correcties van de ontvangstenrekeningen, gemengde rekeningen en rekeningen van de DAB’s. De cijfers uit deze rekeningen dienen immers individueel in de eindrekening te worden opgenomen (terwijl de geldvoorschotten in hun globaliteit – bij doorstorting van het voorschot, en niet per individuele transactie die met het voorschot gebeurt – in de eindrekening worden opgenomen). Net als de uitgavenbegroting 2003 voorziet ook het onderhavige begrotingsdecreet geen jaarlijkse operationele normen voor het kas- en schuldbeheer, hoewel dit op grond van artikel 5 van het decreet van 17 december 1997 houdende bepaling inzake kas-, schuld- en waarborgbeheer van de Vlaamse Gemeenschap nog steeds is verplicht. Aldus werd de aanbeveling in de resolutie(32) van het Vlaams Parlement van 23 mei 2001(33), aangenomen op basis van een auditverslag(34) van het Rekenhof, die stelt dat dergelijke normen dienden te worden geactualiseerd door een instantie onafhankelijk van het uitvoeringsorgaan dat verantwoordelijk is voor het dagelijkse kas-, schuld- en waarborgbeheer en dit tegen de initiële begroting 2002, nog steeds niet gerealiseerd. Bovenstaande vaststelling is bovendien strijdig met de memorie van toelichting die onder programma 24.40 vermeldt dat de normen voor 2004 door het Strategisch Comité zullen worden opgesteld. 32 Vlaams Parlement, Stuk 618 (2000-2001) - Nr. 2, 20 april 2001, p. 3. 33 Handelingen Vlaams Parlement, Nr. 49, 23 mei 2001, p. 19. 34 Vlaams Parlement, Stuk 37-D (1999-2000) - Nr. 1, 8 augustus 2000, Verslag over de evaluatie van het decreet van 17 december 1997 houdende bepaling inzake kas-, schuld- en waarborgbeheer van de Vlaamse Gemeenschap.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

De lacune is waarschijnlijk het gevolg van een voorziene toekomstige wijziging van het bovenvermelde decreet waarbij uiteindelijk slechts operationele normen zouden worden voorzien indien de schuld een bepaald niveau overschrijdt. Antwoord Het door het Rekenhof aangehaalde probleem wordt aangepast in het nieuwe decreet “Kas-, schuld- en waarborgdecreet” dat één van de volgende weken definitief zal worden goedgekeurd. Reden : Het toepassen van de huidige norm zou een ondoelmatig effect hebben. Door de grootte en samenstelling van de Vlaamse schuld, zou de toepassing van de door het Rekenhof aangehaalde norm lagere beleggingsontvangsten tot gevolg hebben. In het nieuwe decreet moeten de normen maar worden gerespecteerd wanneer de schuldratio >15%. De Vlaamse gemeenschap zit nu onder 10%. Om dan opgelegde verhoudingen vaste versus vlottende schuld te behalen moet men “onrendabeler” gaan beleggen en betere posities verkopen. Het aantal uitzonderingen vermeld in artikel 11 van het ontwerp van uitgavendecreet op de artikelen 34 en 35 van de gecoördineerde wetten op de rijkscomptabiliteit (overdracht kredieten) is in vergelijking met het vorige begrotingsjaar toegenomen. De verantwoordingen zijn van wisselende kwaliteit. Het verdient aanbeveling meer aandacht te schenken aan de inhoudelijke motivering van de afwijkingen. Antwoord De Vlaamse regering neemt akte van de vaststelling van het Rekenhof. Er worden voor de salarissen en toelagen voor het personeel geen bijkomende middelen opgenomen voor het groeipad vakantiegeld voor alle ambtenaren en 1% loonsverhoging voor de ambtenaren van niveau C en D in uitvoering van het sectoraal akkoord 2002-2003. De budgettaire weerslag van voormelde maatregelen is daarentegen wel reeds voorzien voor het personeel van de regionale luchthavens en op de begrotingen van de DAB’s en de VOI’s. In de toelichting wordt onvoldoende verduidelijkt hoe zonder verhoging van het algemeen weddekrediet kan worden voldaan aan deze verplichtingen. Er wordt enkel verwezen naar het begrotingsoverschot van 2002 ten bedrage van 8 miljoen euro.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

38

Antwoord Het begrote krediet volstaat om het groeipad vakantiegeld en de 1% loonsverhoging voor niveau C en D op te vangen. Mocht er zich toch een onvoorzien tekort voordoen zijn er nog herverdelingsmogelijkheden vanuit basisallocatie 11.09 en is er nog de indexprovisie. In de begeleidende nota van de ICT-manager bij de beslissing van de Vlaamse regering van 25 juni 2003 met betrekking tot de gunning van het ICTcontract, wordt wat ondersteunende diensten betreft het volgende gesteld : “Vermits door de gunning het engagement wordt genomen vanaf 2004 maandelijks één twaalfde van het voorziene jaarbedrag te betalen, wordt voorgesteld het geraamde bedrag (36.967.980 euro) voor de volledige contractduur vast te leggen in 2004 (vermits vanaf dan de maandelijkse betalingen zijn voorzien). Indien Begroting dit verkiest, kan ook worden gewerkt met jaarlijkse vastleggingen”. De eerste werkwijze is de correcte, maar werd niet gevolgd. Het verdient aanbeveling het bovengenoemde bedrag volledig in rekening te brengen in de begroting 2004. Wat betreft de directe diensten (de eigenlijke dienstverlening) wordt gemeld dat de posten “Ondersteuning van de klant op strategisch en tactisch niveau”, “Het ter beschikking stellen van een uniek contactpunt voor de klant (Service Desk)” en “Beschikbaar houden van de bestaande ICT-omgeving” min of meer als vast kunnen worden beschouwd, vermits ze betrekking hebben op het in stand houden van de bestaande ICT-omgeving. Ook hier werd voorgesteld deze dienstentypes voor de bij de start van het contract bestaande ICT-omgeving in 2004 vast te leggen voor de volledige duur van het contract. Als alternatief voorzag de nota in een jaarlijkse vastlegging. Hoewel het aanbeveling verdient een globale vastlegging te nemen voor de duur van het contract in 2004, blijkt nergens dat deze werkwijze ook effectief is gevolgd.

1. De continuïteit en de vergelijkbaarheid van de kredieten. Tijdens alle voorgaande jaren werden de informaticakredieten voorzien op jaarbasis en zijn ze dan ook zeer goed vergelijkbaar. Als de aanbeveling van het Rekenhof wordt gevolgd, zal de vergelijking worden bemoeilijkt, zoniet onmogelijk gemaakt, vermits de meeste ingeschreven posten op jaarbasis dienen te blijven, terwijl de Ondersteunende Diensten over de gehele contractperiode worden ingeschreven. 2. Niet-exclusiviteitsclausule in het nieuwe outsourcingscontract In tegenstelling tot het vorige contract is ten overstaan van de nieuwe IT-outsourcer geen verplichting tot afname. Het is juridisch mogelijk om deze Dienst vanaf een bepaald jaar niet meer af te nemen, mits het reorganiseren van de processen waarover het gaat. M.a.w. de werkelijke jaarlijkse kostprijs in hoofde van de nieuwe outsourcer kan hierdoor onmogelijk op voorhand worden bepaald en vastgelegd. 3. De courante begrotingstechniek inzake informaticakredieten Bij het opstellen van de jaarlijkse begroting is sinds jaren een systematiek ingevoerd, waarbij de recurrente exploitatiekosten en andere vergelijkbare vaste kostencomponenten worden voorafgenomen op het normaal beschikbare pakket aan kredieten en pas in de finale fase de beleidsruimte wordt bepaald die beschikbaar is voor nieuwe initiatieven (Projecten). De eventuele besparingen situeren zich bijna uitsluitend in de sector Projecten. De Ondersteunende Diensten zullen ongetwijfeld het statuut van “vaste kosten” toegewezen krijgen, zodat de honorering ervan in normale omstandigheden geen enkel gevaar loopt.

Antwoord

E.3.2. Departement Onderwijs

Het Rekenhof stelt voor om het totale bedrag voor de Ondersteunende Diensten te begroten in de initiële begroting 2004, wat niet het geval is in het voorliggend ontwerp.

In tegenstelling met voorgaande begrotingsjaren worden er geen niet-gesplitste kredieten voorzien voor een subsidie aan het Bijzonder Onderzoeksfonds onder programma Universitair Onderwijs. In de begroting 2004 worden wel ‘gesplitste’ vastleggingskredieten ten belope van 91,01 miljoen euro en ‘gesplitste’ ordonnanceringskredieten ten belo-

Er wordt geopteerd om niet op het voorstel in te gaan omwille van volgende redenen :

39 pe van 85,01 miljoen euro ingeschreven op een nieuwe basisallocatie met dezelfde benaming. Door deze wijziging in de aard van de kredieten en bij gebrek aan voldoende toelichting ter zake is het vrij moeilijk deze kredieten te toetsen aan de basisregelgeving betreffende de bijzondere onderzoeksfondsen van de universiteiten (besluit van de Vlaamse regering van 8 september 2000 betreffende de financiering van de Bijzondere onderzoeksfondsen aan de universiteiten in de Vlaamse Gemeenschap, zoals gewijzigd, inzonderheid artikel 2). Bovendien valt het gebruik van gesplitste kredieten moeilijk te rijmen met de financiering van de universitaire onderzoeksfondsen zoals voorzien in voormeld besluit. Ten slotte is het aangewezen de financiële bijdrage van de overheid in de bijzondere onderzoeksfondsen vast te leggen in het corpus van de begroting. Het reeds vermelde besluit verwijst voor de vastlegging van de overheidsbijdrage namelijk naar het begrotingsdecreet. Antwoord De wijziging van de aard van de kredieten is niet strijdig met artikel 2 van het besluit van Vlaamse regering van 8 september 2000 betreffende de financiering van de Bijzondere Onderzoeksfondsen aan de universiteiten in de Vlaamse Gemeenschap zoals gewijzigd bij het besluit van 24 januari 2003. In artikel 2 van het besluit is er enkel sprake van begrotingskredieten. Dat begrip slaat zowel op vastleggingskredieten als op ordonnanceringskredieten. In het artikel 2 wordt er verwezen naar een welbepaalde basisallocatie van de begroting 2002. Deze basisallocatie vormt het beginpunt. Voor de volgende begrotingsjaren is er sprake van een aanpassing aan de stijging van de prijzen maar dat alles binnen de perken van de begrotingskredieten. De in artikel 2 gebruikte terminologie is van voldoende generieke aard om wijzigingen in de begrotingsdecreten op te vangen. De corpus van het besluit gaat, eenmaal de hoogte van het bedrag in het begrotingsdecreet is bepaald, over de verdeling van de begrotingskredieten onder de universiteiten. Het bevat geen echt organieke regeling van de vaststelling van de hoogte van het totale bedrag. Dit kan ook bezwaarlijk omdat de Vlaamse regering niet vermag het jaarlijks begrotingsrecht van het Vlaamse Parlement aan banden te leggen. In de praktijk besteden de universiteiten ten minste de helft van de middelen aan projecten van funda-

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

menteel onderzoek (loonkosten, werkingskosten en uitrustingskosten). Met de toekenning van projecten gaan de universiteiten verplichtingen aan voor in de regel vier jaar. De betalingen ervan (kasverrichtingen) zijn gespreid over de looptijd van het project. De structurele groei van de middelen heeft er toe geleid dat de universiteiten elk jaar meer verplichtingen konden aangaan zonder dat in hetzelfde jaar de kasuitgaven met dezelfde groeivoet toenamen. Dit betekent dat het jaarlijks betalingsvolume iets lager ligt dan het volume aan verplichtingen. Zonder structurele verhoging van de middelen zal na verloop van tijd het jaarlijks betalingsvolume en het jaarlijks verplichtingenvolume convergeren. Rekening met het voorgaande kan de hoogte van de ordonnanceringskredieten gedurende een beperkte periode en in beperkte mate lager zijn dan de hoogte van de vastleggingskredieten zonder dat de universiteiten in betalingsproblemen komen. De techniek van de gesplitste begrotingskredieten stelt de overheid in staat om de kasuitgaven af te stemmen op de eigen financiële mogelijkheden en op de kasbehoeften van de instellingen zonder te raken aan het volume aan onderzoeksactiviteiten van de universiteiten (wordt bepaald door de hoogte van de vastleggingskredieten). Het aantal cursisten in het onderwijs voor sociale promotie (OSP) gaat de laatste jaren in stijgende lijn. Getuige daarvan zijn de stijgende uitgaven zowel voor de lonen als voor de compensatie voor de gederfde inschrijvingsgelden. Bepaalde groepen van cursisten zijn immers vrijgesteld van het inschrijvingsgeld. Als compensatie voor de derving van die gelden verleent de overheid een subsidie aan de betrokken onderwijsinstellingen. De lonen stijgen in 2004 met 8,3% ten opzichte van de begroting 2003 en zelfs met 23% ten opzichte van de begroting 2002. De kredieten voor de inschrijvingsgelden daarentegen volgen deze evolutie niet. Dit blijkt ook uit de elk jaar terugkerende en stijgende bijkredieten voorgaande jaren. Voor de referentieperiode 1 februari 2001 tot 31 januari 2002 zijn volgens de beschikbare gegevens 0,57 miljoen euro bijkredieten nodig of 18,2% van het begrote bedrag. Gelet op het stijgende succes van het OSP zullen waarschijnlijk in 2004 meer middelen nodig zijn. Het Rekenhof wijst erop dat voldoende bijkredieten voorgaande jaren moeten worden begroot en dat de kredieten voor jaar 2004 moeten worden opgetrokken tot een niveau dat de reële behoeften van 2004 kan dekken.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

40

Antwoord Bij de technische bilaterale van de initiële begroting 2004 werd in dit verband bepaald om de initiële behoeften 2004 op het niveau te houden van het budget voorzien bij de initiële begroting 2003 en dit bedrag bij de begrotingscontrole 2004 aan te passen op basis van een op dat ogenblik exacter in te schatten behoefte. Deze werkwijze is trouwens ook toegepast de vorige begrotingsjaren.

tegenstelling tot de gehanteerde normering bij de technische bilaterales ; – een aangepaste inschatting van de regularisatie van de codo’s en de contractuelen betaald op de werkingsmiddelen en de snelheid waarmee er benoemingen gaan uitgesproken worden. Het geheel van deze bijkomende factoren heeft geleid tot de voorgestelde loonkredieten

De loonkredieten voor basisonderwijs, secundair onderwijs en permanente vorming worden geraamd op basis van de gekende loonuitgaven 2002. Daarop wordt een aantal elementen in min en meer gebracht. De toelichting behandelt de verschillende factoren die stijgingen en dalingen veroorzaken, maar geeft niet voor alle factoren de cijfermatige impact en evenmin een cijfermatig overzicht van de samenstelling van het uiteindelijk geraamde bedrag.

Bij het deeltijds kunstonderwijs is nog steeds een kredietbedrag ingeschreven voor salarissubsidies aan de gesubsidieerde vrije scholen voor muziek, woordkunst en dans ten belope van 0,51 miljoen euro, terwijl vanaf 1 september 2003 geen vrij gesubsidieerde instellingen muziek, woordkunst en dans meer bestaan. Dit bedrag wordt niet verantwoord in de toelichting bij het programma.

Het Rekenhof beveelt aan dat in de toelichting per organisatieafdeling en per programma een cijfermatig overzicht wordt gegeven van de samenstelling van het geraamde bedrag van de loonkredieten.

Het is inderdaad zo dat vanaf 1 september 2003 geen vrij gesubsidieerde instellingen muziek, woordkunst en dans meer bestaan. Het personeel verbonden aan deze instellingen is overgeheveld naar het gemeentelijk DKO-onderwijs vanaf deze datum. Het in het loonmodel van de initiële begroting 2004 ingeschreven bedrag van 0,51 miljoen euro op de basisallocatie van het vrij gesubsidieerd onderwijs – muziek, woordkunst en dans zal bij de begrotingscontrole 2004 worden getransfereerd naar de officiële gesubsidieerde instellingen voor muziek, woordkunst en dans.

De administratie berekent de loonkosten bij ongewijzigd beleid. De krediettabel bevat bedragen die voor het basisonderwijs, het secundair onderwijs, het deeltijds kunstonderwijs en de centra voor leerlingenbegeleiding gemiddeld ongeveer een halve procent lager liggen dan de door de administratie berekende bedragen. Voor het onderwijs voor sociale promotie bedraagt het verschil ongeveer 1,5%. De toelichting bevat daarover geen uitleg. Antwoord Voor de berekening van de loonkredieten 2004 werden de eerste simulaties voorbereid in de loop van mei 2003. Deze documenten werden gehanteerd bij de technische bilaterales die in de loop van de maanden juni-juli 2003 zijn doorgegaan. Bij de definitieve opmaak van de begroting 2004 (september 2003) werd voor de definitieve bepaling van de loonkredieten rekening gehouden met : – de resultaten van het effectief aantal uitstappers in het kader van de TBS 58 + en de daarmee verbonden overgangsregeling ; – een ten opzichte van 2002 ongewijzigde vergrijzingscoëfficiënt. Deze blijft dus (licht) negatief in

Antwoord

De bedragen voor de salarissen en toelagen van het personeel van het Gemeenschapsonderwijs, salarissubsidies aan de gesubsidieerde officiële instellingen voor sociale promotie en de salarissubsidies aan de gesubsidieerde vrije instellingen voor sociale promotie stijgen ten opzichte van de begrotingscontrole 2003 met een ongelijk percentage van respectievelijk 14%, 8,4% en 5,45%. Dit ongelijke stijgingspercentage wordt niet verantwoord in de toelichting bij het programma. Antwoord Naar analogie met het leerplichtonderwijs wordt voor de raming van de salarissen OSP van het Gemeenschapsonderwijs, van het officieel gesubsidieerd onderwijs en van het vrij gesubsidieerd onderwijs telkens o.m. uitgegaan van de leerlingenevolutie per net. Deze parameter is bepalend voor het aandeel welk elk van de respectievelijke netten vertegenwoordigt in het globaal voorzien budget lonen OSP. Het is dan ook evident dat de respectievelijke

41 stijgingspercentages t.a.v. begrotingscontrole 2003 recht evenredig zijn met de leerlingenfluctuatie per net. Naast de elementen vermeld voor de loonkredieten in zijn algemeenheid is er voor de sector sociale promotie een programmadecreetsartikel (artikel 71) voorzien waarbij er vanaf volgend schooljaar zal gewerkt worden met een coëfficiënt (in plaats van met een historisch forfait). Het geheel van deze operaties heeft tot doel de onderlinge verschillen tussen gelijke opleidingen / instellingen weg te werken en de realisatie van de Huizen van het Nederlands mogelijk te maken. Wel zal er een bijzondere aandacht zijn voor een gunstige coëfficiënt voor NT 2 en het Tweedekans Onderwijs. Dit laatste is trouwens ook verklaard door de Vlaamse Minister van Onderwijs en Vorming als antwoord op de actuele vraag van de heer Kris Van Dijck (op 12 november 2003). De administratie berekende de noden 2004 voor de studietoelagen voor het Secundair en Hoger Onderwijs op een bedrag van 89,21 miljoen euro. De krediettabel bevat een bedrag van 75 miljoen euro. Het verdient aanbeveling de volledige benodigde kredieten te voorzien of ten minste de nodige toelichting bij voornoemd verschil te verstrekken.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

E.3.3. Departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur In artikel 14 van het ontwerp van uitgavenbegroting is geen decretale grondslag voorzien voor de subsidies aan het kunstenloket. Antwoord Er wordt een amendement ingediend. Doordat Toerisme Vlaanderen (TV) de begroting op een heel geaggregeerd niveau opstelt, geeft deze onvoldoende informatie. Het is aangewezen dat TV een voldoende gedetailleerde begroting opstelt. Enkel op die wijze kan het parlement zich een beeld vormen van de middelen die TV inzet voor de realisatie van zijn decretale taken. Antwoord De begroting van Toerisme Vlaanderen werd de vorige jaren op identieke wijze ingediend. In het kader van het BBB en de omvorming van de VOI TV naar een IVA met rechtspersoonlijkheid kan met de aanwijzing van het Rekenhof rekening worden gehouden en zal een voldoende gedetailleerde begroting worden opgesteld.

Antwoord Bij de technische bilaterales was er een fiche toegevoegd als voorstel van onderwijs waarbij er een bedrag van 89,2 miljoen euro werd gevraagd. In dit bedrag zat ook een éénmalige kostprijs 8,0 miljoen euro om de uitgestelde uitgaven van 2002 naar 2003 op te vangen. De fiche was evenwel gebaseerd op een berekeningswijze die uitging van een uit het verleden opgebouwde systematiek. In het kader van de technische bilaterales die vertrok van de effectieve noden, de geraamde meerkost van het decreet uit 2001 en de bijkomende toekenningen (bovenop de geraamde meerkost van het decreet) werd door de administratie een aangepaste berekening gemaakt. Deze resulteerde in 76,5 miljoen euro. Door de inspectie van financiën werd een gelijkaardige oefening gemaakt voor de technische bilaterales. Deze leverde 74,8 miljoen euro. Op basis van beide laatst genoemde gegevens werd een bedrag van 75 miljoen euro geconcludeerd.

Alleszins worden de parlementsleden voldoende ingelicht tijdens de vergaderingen over de beleidsmaatregelen van Toerisme Vlaanderen. Het schrappen van de dotatie voor het pensioenfonds van de statutaire personeelsleden van de VRT is voorbarig, daar er nog geen akkoord is met de federale overheid omtrent de overname van de pensioenverplichtigen van de VRT. Bovendien heeft de Vlaamse regering bij het Arbitragehof een beroep ingesteld tot vernietiging van het wetsartikel dat de overname door de federale overheid van de bestaande pensioenlast van de RTBF regelt. Indien het Arbitragehof dit artikel inderdaad vernietigt, is een gelijkaardige regeling voor de pensioenlast van de VRT niet mogelijk. Door geen middelen meer te voorzien voor het pensioenfonds van de VRT, komt de Vlaamse Gemeenschap de verplichting niet na die is opgenomen in artikel 3 van het decreet van 29 april 1997 betreffende de omzetting van de BRTN in een naamloze vennootschap van publiek recht en in artikel 15 van de beheersovereenkomst.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

42

Antwoord De Vlaamse regering besliste om de betaling van de dotatie aan het VRT-Pensioenfonds statutairen op te schorten, in afwachting van de onderhandelingen met de federale overheid naar aanleiding van de regeling die eerder door de federale overheid werd uitgewerkt ten behoeve van de pensioenverplichtingen van de RTBf. Het Overlegcomité van 22 september 2003 besliste om na te gaan of het mogelijk is een analoog voordeel te creëren.

Aangezien het toekennen van een persoonlijke bijstandskorf een verbintenis inhoudt die over meer dan één begrotingsjaar loopt en bijgevolg tussenkomsten uit toekomstige begrotingen van de Vlaamse Gemeenschap kan meebrengen, beveelt het Rekenhof aan dat het Vlaams Parlement in de toelichting wordt ingelicht over de omvang van de vastleggingen in het kader van de persoonlijke bijstandskorven.

Indien, tegen de budgetcontrole 2004, de onderhandelingen op het Overlegcomité niet zouden leiden tot een vergelijk, zal de Vlaamse regering de dotatie aan het Pensioenfonds vooralsnog inschrijven.

Indien het Vlaams Parlement het wenselijk zou achten een plafond aan de toekomstige vereffeningsverplichtingen te koppelen, dan kan het in de begroting een vastleggingsmachtiging inschrijven die jaarlijks het maximumbedrag aan persoonlijke bijstandskorven zou vaststellen.

De instelling van het beroep bij het Arbitragehof heeft als doelstelling de rechten van de Vlaamse overheid te vrijwaren, zo er niet tot een vergelijk gekomen kan worden.

Antwoord

Dit standpunt werd ook medegedeeld aan de VRT. Het Vlaams Fonds voor de Sociale Integratie van Personen met een Handicap (VFSIPH) kan sinds 1 januari 2002 onder bepaalde voorwaarden tussenkomen in de individuele kosten van hulpmiddelen en aanpassingen voor de personen met een handicap. Dit gebeurt door het toekennen van een persoonlijke bijstandskorf aan een persoon met een handicap voor een periode van 4 jaar. De uitbetaling van de bijstand kan de persoon met een handicap vervolgens aanvragen op basis van ingediende facturen. Het VFSIPH heeft in 2002 1780 persoonlijke bijstandskorven voor 4 jaar vastgelegd ten belope van 14,2 miljoen euro. Het betreft echter vaak gedeeltelijke vastleggingen in afwachting van de bepaling van de globale zorgkorf. Voor het refertejaar 2002 zouden de totale vastleggingen nog kunnen oplopen tot 54,5 miljoen euro. Tegelijkertijd werd in 2002 maar 1,498 miljoen euro betaald voor die bijstandskorven (voor 2003 worden de betalingen geraamd op ongeveer 13 miljoen euro). In de begroting 2004 van het VFSIPH wordt voor die betalingen enkel een vereffeningskrediet begroot van 14,9 miljoen euro.

Het Rekenhof beveelt aan dat het Vlaams Parlement in de toelichting wordt ingelicht over de omvang van de vastleggingen in het kader van de persoonlijke bijstandkorven individuele materiële bijstand. De raming voor het dienstjaar 2004 is gebaseerd op 28.875 te subsidiëren hulpmiddelen, aan een gemiddelde kost van per hulpmiddel van 1.435 euro. In betalingskredieten, volgens de onderstaande vastleggingstabel is in 2004 voor 14.904.709 euro ingeschreven. De Vlaamse regering heeft het Vlaams Fonds opgedragen om de effecten van de invoering van het korvensysteem op de voet te volgen. Een werkgroep voorgezeten door de heer Gui Abrahams, voorzitter van het Fonds, heeft ter zake een rapport opgesteld en presenteert op zeer korte termijn aan de raad van bestuur van het Vlaams Fonds een reeks voorstellen tot aanpassing van het korvensysteem. De Vlaamse regering zal deze voorstellen en de verschillende adviezen daarover (o.a. inzake de budgettaire weerslag) inwachten en dan een standpunt bepalen. Het is dus mogelijk dat de regeling IMB, en het systeem van de korven, nog in deze legislatuur wordt bijgestuurd.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

43 Refertejaren

2002

2003

2004

2005

2006

Totaal

Betaald in :

2002

1.498.922

–

–

–

–

Vermoedelijke betalingen in :

2003 11.718.844

1.297.725

–

–

–

13.016.569

Te betalen in :

2004

3.776.00

1.139.480

–

–

14.904.709

2005 14.763.906 15.077.250

8.908.659

–

–

38.749.815

2006 12.583.656 12.867.750 11.394.797

–

–

36.846.203

9.989.219

2007

10.749.990

2008

9.323.016 7.663.716

2009 2010 2011 Niet verbruikt

3.951.703

3.421.275

3.005.957

Vastleggingstotalen 54.506.250 47.190.000 41.435.625

0

In artikel 125 van het ontwerp van uitgavendecreet wordt voor het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA) een totale vastleggingsmachtiging voorzien ten belope van 105,14 miljoen euro. Veruit de belangrijkste sectoren waar die machtiging wordt aan toegewezen, zijn de sector ouderenvoorzieningen en welzijnsvoorzieningen in de thuiszorg (33,82 miljoen euro) en de sector verzorgingsvoorzieningen (55,69 miljoen euro). Beide vastleggingsmachtigingen dalen ten opzichte van de aangepaste begroting 2003 respectievelijk met 16,1 miljoen euro (-32,3%) en 20,7 miljoen euro (-27,1%). De voorziene vastleggingsmachtiging voor de ouderenvoorzieningen strookt echter niet met de reële behoeften. De procedure voor het bekomen van investeringssubsidies als tussenkomst in de kosten voor aankoop, bouw-, uitbreidings- of verbouwingswerkzaamheden of voor uitrusting of apparatuur, voorziet dat een coördinatiecommissie per dossier een advies en een ontwerp van subsidiebelofte ter ondertekening voorlegt aan de minister. Na de ondertekening door de minister wordt de subsidiebelofte vervolgens op het lopende begrotingsjaar vastgelegd.

0

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

44

Op 4 november 2003 waren er evenwel nog subsidiebeloftes – in 2002 positief door de coördinatiecommissie geadviseerd – die wegens een tekort aan vastleggingsmachtigingen noch in 2002 konden, noch in 2003 kunnen worden vastgelegd. De totale budgettaire massa aan door de coördinatiecommissie positief geadviseerde subsidiebeloftes waarvoor heden geen vastleggingsmachtiging meer beschikbaar is, bedraagt ongeveer 98,3 miljoen euro. Daarbij kan nog een geraamd bedrag van 22,5 miljoen euro aan subsidiebeloftes worden gevoegd die op korte termijn door de coördinatiecommissie mogelijk positief zullen worden geadviseerd. De voorziene vastleggingsmachtiging voor de ouderenvoorzieningen in de begroting 2004 van het VIPA (33,8 miljoen euro) is dus onvoldoende voor het vastleggen van die subsidiebeloftes en sluit vooraf al elke vastlegging van nieuwe (in 2004) door de coördinatiecommissie te adviseren dossiers uit. Het Rekenhof verwijst in deze context ook naar zijn verslag over subsidies voor infrastructuur in de sectoren Welzijn en Gezondheid waarin het de problematiek van het budgettaire spanningsveld al heeft aangekaart(35). Ook wat de verzorgingsvoorzieningen betreft, zal de voorziene vastleggingsmachtiging (55,7 miljoen euro) grotendeels moeten worden besteed aan de vastlegging van reeds in 2003 uitgebrachte positieve adviezen van de coördinatiecommissie. Er zal bijgevolg weinig ruimte overblijven voor het vastleggen van eventuele nieuwe subsidiebeloftes in 2004. Wanneer bovendien rekening wordt gehouden met de mogelijkheid dat een dossier dat al sinds eind 2001 in de procedure zit (ten belope van 24,4 miljoen euro), in 2004 een positief advies van de coördinatiecommissie zou krijgen dan zal er in 2004 in totaal geen vastleggingsruimte meer overblijven voor nieuwe dossiers. Antwoord De budgettaire beleidsmarge laat momenteel niet toe om alle maatschappelijk wenselijke investeringen in infrastructuur te honoreren. Daarom besloot de Vlaamse regering reeds in juni 2002 een expertencommissie te installeren, die deze problematiek nader moest onderzoeken teneinde complementaire of alternatieve financieringswijzen te genereren. Een eerste deelrapport werd door deze expertencommissie afgeleverd in juli 2003. Deze commissie is evenwel van oordeel dat diepgaander onderzoek nood-

35 Vlaams Parlement, Stuk 37-C (2002-2003) - Nr. 1, 10 juli 2003, p. 36-37.

zakelijk is. Bovendien kon de commissie zich in de geboden tijd alleen verdiepen in de ziekenhuisproblematiek. Vandaar de beslissing van de Vlaamse regering d.d. juli 2003 om de commissie opdracht te geven haar werkzaamheden onverwijld verder te zetten en te verbreden. E.3.4. Departement Economie, Werkgelegenheid, Binnenlandse Aangelegenheden en Landbouw Daar sommige nieuwe woonprojecten, door het profiel van de huurders, verlieslatend zijn, besloot de Vlaamse regering een verhuursubsidie toe te kennen aan die sociale huisvestingsmaatschappijen waarvan de inkomenscoëfficient kleiner of gelijk is aan 0,9 en waarvan het patrimonium minstens 500 sociaal verhuurde woningen bedraagt. Een organieke reglementering hiervoor bestaat echter nog niet. Deze subsidie wordt enkel geregeld via een toekenningsbesluit. Ook in de ontwerpbegroting 2004 worden hiervoor nieuwe kredieten voorzien. Door het ontbreken van een organieke reglementering blijft dit een ondoorzichtige subsidiëring. Ook is het onduidelijk op welke manier het kredietbedrag werd samengesteld. Bovendien kan de vraag worden gesteld hoe deze constructie te rijmen valt met het, nog steeds niet opgerichte, solidariteitsfonds dat in de Vlaamse Wooncode werd voorzien. In de resolutie van 9 juli 2002, betreffende de uitvoering van de Vlaamse Wooncode(36), heeft het Vlaams Parlement nochtans aanbevolen dat de Vlaamse regering het solidariteitsfonds, bedoeld in artikel 46 van de Vlaamse Wooncode, zo spoedig mogelijk dient te realiseren. Antwoord De verhuursubsidie aan de sociale huisvestingsmaatschappijen is er gekomen nadat vastgesteld werd dat steeds meer sociale huisvestingsmaatschappijen tengevolge dalende huurinkomsten met financiële problemen te kampen kregen. Van bij het begin werd aangekondigd dat dit een overgangsmaatregel is voor maximum 2 jaar, in afwachting van meer structurele maatregelen. De verhuursubsidie werd dan ook, gezien zijn tijdelijk karakter, opgevat als een facultatieve subsidie. Dit neemt niet weg dat de verdeling van deze subsidie volgens objectieve criteria gebeurt.

36 Vlaams Parlement, Stuk 1215 (2001-2002) - Nr. 3, 9 juli 2002.

45

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

De problemen beperken zich niet tot enkele maatschappijen. Algemeen kan vastgesteld worden dat voor de gehele sociale huursector de inkomenscoëfficiënten zich in een dalende trend bevinden. Van een solidariteitsfonds kan dan ook steeds minder soelaas verwacht worden, te meer daar de maatschappijen met een iets beter huurderprofiel door zulk een mechanisme een versnelde daling van hun inkomsten zouden zien. Hierdoor dreigt het principe van de solidariteit zelf aanleiding te geven tot een gebrek aan basis voor solidariteit.

De toelichting verstrekt geen enkele verantwoording omtrent de inschrijving van een bedrag van 25 miljoen euro als provisioneel krediet.

Er wordt een dotatie aan het Garantiefonds Sociale Huisvesting opgenomen ten bedrage van 0,2 miljoen euro. Rekening houdende met de vertragingen die het PPS-project in de sociale huisvesting heeft opgelopen, lijkt het moeilijk aanneembaar dat reeds in 2004 verhuursubsidies zullen worden uitbetaald. Volgens de huidige timing zal immers pas in de tweede helft van 2004 worden begonnen met de start van de bouw van de eerste PPS-pilootprojecten.

Bij de begrotingsopmaak 2004 werd, zoals bij de begrotingscontrole 2003, beslist de bijkomende middelen voor het Werkgelegenheidsakkoord provisioneel in te schrijven op programma 24.6, basisallocatie 00.18 "provisie maatregelen werkgelegenheidsakkoord" voor een bedrag van 25 miljoen euro. In de loop van het begrotingsjaar 2004 worden deze middelen herverdeeld naar de programma's en basisallocaties waar het beleid zal gevoerd worden.

Antwoord De beperkte dotatie aan het Garantiefonds Sociale Huisvesting van 200.000 euro werd voorzichtigheidshalve in de begroting 2004 ingeschreven. Bij de aanpassing van de begroting 2004 zal deze dotatie, in functie van de stand van het PPS dossier, aangepast worden. Het werkgelegenheidsakkoord 2003-2004 voorzag extra middelen ter versterking van een aantal bestaande maatregelen, evenals voor geheroriënteerde en nieuwe maatregelen. In 2003 werd in dit kader 25 miljoen euro provisioneel ingeschreven. Ondertussen werd via een besluit 18,31 miljoen euro verdeeld. Aldus rest er nog 6,69 miljoen euro. Op grond van artikel 10, § 3, van het decreet van 4 juli 2003 houdende aanpassing van de algemene uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2003 kan dit kredietbedrag worden overgedragen naar het begrotingsjaar 2004 en samengevoegd met de kredieten 2004. Naar analogie met het begrotingsjaar 2003 werd in 2004 eveneens 25 miljoen euro provisioneel ingeschreven. Conform het werkgelegenheidsakkoord zou in 2004 echter een budgettaire ruimte van 74,65 miljoen euro worden voorzien, waarvan 36,45 miljoen euro betrekking heeft op een lastenverlaging voor de werkgevers. Een inschrijving van 25 miljoen euro is aldus te beperkt om alle vooropgezette maatregelen te honoreren.

De vraag rijst waarom werd gekozen voor een provisioneel krediet. Op basis van het akkoord zouden makkelijk de bedragen rechtstreeks kunnen worden ingeschreven op de betrokken programma’s en basisallocaties. Antwoord

Bij de inleiding van de "toelichting van het programma 52.4 Werkgelegenheid" staat over het Werkgelegenheidsakkoord een verantwoording omtrent de benutting van het provisioneel krediet in het kader van de Werkgelegenheidsbegroting 2004 voor het gedeelte "werknemers". Wat het gedeelte uit het akkoord voor de "lastenverlagingen van de werkgevers" betreft, werd hiermee rekening gehouden in de middelenbegroting 2004 waardoor de opbrengsten van de schenkingsrechten en de onroerende voorheffing werden aangepast. In de toelichting is er voor het Fonds Flankerend Economisch Beleid (FFEB) weliswaar nadere uitleg verstrekt over de vastleggingskredieten, maar enige verduidelijking omtrent de ordonnanceringskredieten ontbreekt. Bijgevolg kan geen gefundeerd oordeel worden gegeven over de betreffende begrotingscijfers. Het verdient aanbeveling de toelichting op dit punt te vervolledigen. Uit de toelichting bij de begroting kan tevens worden afgeleid dat een bedrag van 30 miljoen euro aan vastleggingskrediet wordt ingeschreven voor de verdere uitbouw van nieuwe Vlaamse excellentiepolen. Hierbij kunnen volgende bedenkingen worden geformuleerd : – De drie projecten worden respectievelijk begroot op 9, 12 en 8 miljoen euro (VK). De som bedraagt bijgevolg 29 miljoen euro en niet 30 miljoen euro. – In de toelichting ontbreekt enige duiding omtrent het ordonnanceringskrediet van 15,68 mil-

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

46

joen euro. Bijgevolg is er geen duidelijkheid of dit krediet enkel betrekking heeft op de oorspronkelijke drie polen of dat ook reeds betalingskredieten worden of werden voorzien voor de drie nieuwe initiatieven.

toelichting. Volgens de beheersovereenkomst van de Vlaamse regering dienen ook geen richtlijnen voor deze excellentiepolen te worden opgesteld. De budgettaire weerslag wordt uiteengezet in de memorie van toelichting.

– De respectieve deelbudgetten worden niet nader verklaard.

In 2002 werden de Beaulieumiddelen voor het eerst ingeschreven : omwille van de discussie tussen de federale overheid en de Vlaamse overheid werd de inschrijving bij het derde bijblad 2002 geschrapt. Ter gelegenheid van de begrotingsbesprekingen 2004 werd beslist de middelen in te schrijven omdat op dat ogenblik duidelijk werd dat Vlaanderen de begunstigde zou zijn. Voor het begrotingsevenwicht van Hermes was dit een goede zaak : de dotatie 2004 kon gelijk worden gehouden met de dotatie 2003 en de Beaulieumiddelen zouden dienen om een tekort te vermijden.

– Er blijkt bovendien niet dat er richtlijnen voor deze excellentiepolen werden opgesteld zodat een uniforme behandeling is gegarandeerd. – Het is niet duidelijk waarom voor deze aangelegenheden een budgettaire opsplitsing werd gemaakt met het departement Wetenschap, Innovatie en Media via de Vlaamse openbare instelling Instituut voor de aanmoediging van Innovatie door Wetenschap en Technologie in Vlaanderen (IWT). De budgettaire weerslag is niet gering, waardoor een degelijke verantwoording een minimum vereiste is. Langs de ontvangstenzijde van de begroting van bovenvermelde instelling is voor de terugbetalingen door de ondernemingen en stortingen uit hoofde van wettelijke of conventionele bepalingen een bedrag van 40,419 miljoen euro opgenomen. Een toelichting aangaande dit bedrag ontbreekt. Het zou gaan om 39 miljoen euro aan teruggevorderde steun in het Beaulieudossier. In de aanpassing van de rijksmiddelenbegroting 2003 is inderdaad een terugvordering van expansiesteun in het Beaulieudossier opgenomen en op het overlegcomité van 22 september 2003 is ook overeengekomen dat deze gelden aan Vlaanderen moeten worden overgedragen, normaal gezien nog in 2003. De vraag kan worden gesteld hoe de overdracht van deze kredieten concreet zal worden gerealiseerd. Antwoord Er wordt een amendement ingediend in de vorm van een aangepaste begroting van de betrokken instelling. Bovendien zal een aangepaste en vervolledigde toelichting worden bijgevoegd. Er wordt melding gemaakt van een nieuwe excellentiepool ‘voeding’ (cf de beleidsbrief 2004) en de betalingszijde werd geventileerd over de oude excellentiepool 2003 en de nieuwe excellentiepool 2004. Hoe de 30 miljoen euro over de vier nieuwe zal worden verdeeld kan nog niet worden gezegd. De respectieve deelbudgetten zijn geschrapt in de memorie van

Indien nu gevraagd wordt om dit bedrag in het tweede bijblad 2003 in te schrijven zal dit tot gevolg hebben dat : a) het kassaldo eind 2003 op Hermes met 40 miljoen euro zal toenemen ; b) in 2004 de terugvorderingen met 40 miljoen euro zakken, het overgedragen saldo met 40 miljoen euro stijgt, naar circa 80 miljoen euro. De aangepaste Hermes-begroting houdt rekening met de terugstorting van de Beaulieumiddelen. De dotatie aan het Financieringsinstrument voor de Vlaamse Visserij- en Aquicultuursector (FIVA) daalt tegenover 2003 met 0,64 miljoen euro (37%) tot 1,1 miljoen euro. De toelichting geeft hiervoor geen verklaring. De ordonnanceringskredieten ingeschreven in de begroting van deze instelling, verminderen in 2004 tot 1,24 miljoen euro tegenover 3,76 miljoen euro in 2003, d.i. een reductie tot één derde. Informatie over welke repercussies dit heeft op het nakomen van de betalingsverplichtingen ontbreekt. Antwoord De oorzaak van de daling van de FIVA-dotatie ligt enerzijds in het lage aantal investeringsdossiers de laatste jaren en anderzijds in het feit dat de nieuwe FIVA-reglementering pas recent operationeel is geworden. Het zeer geringe aantal investeringsdossiers de voorbije jaren, heeft tot gevolg dat er minder betalingsverplichtingen zijn. Niettegenstaande het voorgaande worden de financiële behoeften van FIVA nauw-

47 gezet opgevolgd en zal in de toekomst bijgestuurd worden indien dat noodzakelijk zou blijken. De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling (VDAB) voorziet in haar begroting 0,91 miljoen euro meer in het kader van het derde arbeidscircuit dan wat in de krediettabel is ingeschreven. In concreto houdt de VDAB rekening met een ontvangst van 19,76 miljoen euro. In de algemene uitgavenbegroting is slechts 18,85 miljoen euro voorzien. Tevens wordt vastgesteld dat 1,81 miljoen euro van de investeringsdotatie besteed wordt ter dekking van andere kosten binnen de algemene diensten van de VDAB. Antwoord Er wordt een amendement ingediend in de vorm van een aangepaste begroting van de betrokken instelling die rekening houdt met de "technische bemerkingen" van het Rekenhof. Er wordt in 2004 geen intrestsubsidie meer doorgestort aan het Vlaams Woningfonds (VWF). In plaats daarvan dient het VWF zijn onbeschikbare reserves aan te spreken. Dit zorgt voor een vermindering in de beleids- en betalingskredieten ten bedrage van 35,6 miljoen euro. Het Rekenhof heeft steeds een aanwending voor huisvestingsdoeleinden van de belangrijke onbeschikbare reserves van het VWF voorgestaan. Getuige hiervan de resolutie die het Vlaams Parlement heeft aangenomen naar aanleiding van het onderzoek van het Rekenhof naar de uitvoering van de Vlaamse Wooncode(37) ; “Het Vlaams Parlement beveelt aan dat de Vlaamse regering in overeenstemming met artikel 53 van de Vlaamse Wooncode het gebruik regelt van de reserve van de Vlaamse Wooncode die voortvloeit uit de besteding van de leningen en kredieten die het Vlaamse Gewest waarborgt en subsidieert, zodat die reserve effectief het woonbeleid van het Vlaamse Gewest ten goede komt.” Dit artikel 53 bepaalt verder dat het VWF elk jaar de noodzakelijke reservering boekt voor de dekking van de lasten die het zelf moet dragen. De manier van boeking en berekening van die reservering wordt ter goedkeuring aan de Vlaamse regering voorgelegd. In bovenstaande resolutie werd dit als volgt geformuleerd : “Daarbij moet, om toekomstige liquiditeitsproblemen te voorkomen, rekening worden gehouden met de noodzakelijke reservering 37 Vlaams Parlement, Stuk 1215 (2001-2002) - Nr. 3, punt 5, 9 juli 2002.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

voor de dekking van de lasten die het Vlaams Woningfonds zelf moet dragen met betrekking tot die leningen en kredieten. Die noodzakelijke reservering moet worden berekend en geboekt volgens een realistische en objectieve, door de Vlaamse Regering goed te keuren wijze”. Hoewel vanaf 2004 een belangrijk deel van de onbeschikbare reserves van het VWF gaat worden aangesproken, kon een dergelijke berekening nog niet worden voorgelegd. In het kader van de concretisering van het recht van de zittende huurder om zijn sociale huurwoning te verwerven zal het Vlaams Woningfonds 70 miljoen euro van de onbeschikbare reserves op het fonds B2 aanwenden om binnen haar doelgroep goedkope hypothecaire leningen toe te staan aan de kandidaat-kopers van een sociale woning. Het Rekenhof heeft echter steeds gesteld dat een dergelijke aanwending budgettair moet worden vertaald en aan het Vlaams Parlement moet worden voorgelegd. De mate waarin de reserves die het Vlaams Gewest ten goede komen, nu worden aangewend, betekent immers een inkrimping van de beschikbare middelen voor volgende jaren en/of legislaturen. Het Rekenhof ziet in dit verband de mogelijkheid de verbintenissenmachtiging met betrekking tot het VWF los te koppelen van de waarborgverlening en leningsmachtiging. Het verschil tussen beide zou dan het met de reserve te financieren gedeelte van de verbintenissen, in casu de hypothecaire leningen aan kopers van sociale huurwoningen, vertegenwoordigen.(38) In elk geval moet hierbij de begrotingsautoriteit van het Vlaams Parlement worden gerespecteerd. Een aanwending van 70 miljoen euro uit de onbeschikbare reserves dient in de begroting te worden gebudgetteerd als verbintenismachtiging van het Vlaams Woningfonds. Antwoord Er wordt een amendement ingediend. E.3.5. Departement Leefmilieu en Infrastructuur Uit een inventaris van de nog lopende rechtszaken waarin het Vlaamse Gewest geheel of gedeeltelijk aansprakelijk kan worden gesteld voor de schade 38 Vlaams Parlement, Stuk 36 (2001-2002) - Nr. 1 - Vlaams Boek van het Rekenhof 2001, 9 november 2001, p. 53 en 54.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

48

bij aanvaringen veroorzaakt door de fout van een loods blijkt dat het risico groot is dat in de nabije toekomst aanzienlijke schadevergoedingen zullen moeten worden uitbetaald, terwijl slechts een krediet van 0,64 miljoen euro hiervoor is voorzien.

vendecreet vergen bijkomende budgetten in de eerstkomende jaren. In de begroting van het Vlaams Infrastructuurfonds wordt evenwel slechts 44 miljoen euro voor haveninvesteringen ingeschreven, terwijl blijkt dat in de loop van 2004 minimaal 144 miljoen euro noodzakelijk zal zijn.

Antwoord Antwoord De dimensie van deze problematiek is van die aard dat de administratie verzocht werd een document op te stellen waarin de problematiek in kaart gebracht wordt en waarin structurele voorstellen van beslissing ten behoeve van de Vlaamse regering uitgewerkt worden. Vooruitlopen op de financiële gevolgen van gerechtelijke uitspraken, en speculaties maken over het procedureverloop in de rechtsgang die bepalend is voor het momentum van betaling, is uiterst riskant. Daarom wordt er hier een constant beleid gevoerd. Het Vlaamse Gewest beschikt tevens over de middelen van het Vlaams Fonds voor de Lastendelging om dergelijke incidenten tijdelijk of zeker gedeeltelijk op te vangen. De verhoging van de dotatie als bijdrage tot het evenwicht van de exploitatierekening met inbegrip van de werkingskosten van de bijzondere studiediensten aan de Vlaamse Vervoermaatschappij met de personeelskost voor de organisatie van het leerlingenvervoer (+ 0,6 miljoen euro) wordt niet gecompenseerd door een gelijke vermindering van het bestaansmiddelenprogramma. Antwoord In 2003 werden reeds kredieten overgeheveld van het bestaansmiddelenprogramma naar de VVM voor de personeelskosten van het leerlingenvervoer. Het surplus dat nu werd toegevoegd betreft een meerkost van de personeelsleden tewerkgesteld bij de VVM ten opzichte van een tewerkstelling binnen het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, onder meer omwille van de bijkomende pensioenlasten die ten laste van de VVM vallen. Deze extra kost kon dus niet bijkomend in mindering gebracht worden bij het bestaansmiddelen-programma. Het bedrag van 0,6 miljoen euro werd gecompenseerd op PR 63.3, BA 12.31. De implementatie van het havendecreet heeft nog steeds een belangrijke budgettaire impact. De doorwerking in de tijd van het besluit van de Vlaamse regering van 10 november 1993 betreffende het subsidiëringsbeleid van de investeringen in de zeehavens, een aangehouden versnelde bouw van het Deurganckdok, te verwachten claims voor schadevaringen en de implementatie van het ha-

Het Rekenhof verwijst enkel naar de kredieten beschikbaar op basisallocatie 364F7321 van het Vlaams Infrastructuurfonds, terwijl tevens tal van andere basisallocaties aangewend worden voor de implementatie van het decreet en voor de faciliterende betrokkenheid van het Vlaams Gewest in het publieke havenlandschap. Daarenboven komen er ook nog kredieten beschikbaar via het FFEU in 2004 specifiek voor de havens, waardoor het budgettaire beleid zal kunnen bestendigd worden, zoals dat in de voorgaande jaren gebeurd is. De incidenten in de voorgaande jaren, zoals schadeclaims, stillegkosten en improductiviteitkosten in het kader van de aanleg van het Deurganckdok in de haven van Antwerpen, de dading met Zeebouw Zeezand in de haven van Zeebrugge, de meerkosten voor het Essostort in de haven van Oostende en de kosten voor de sanering van de La Floridienne-site in de haven van Gent werden geamortiseerd zonder negatieve budgettaire consequenties voor zowel de implementatie van het havendecreet als het reguliere investeringsbeleid in de Zeehavens. Deze krachttoer kan niet als norm gelden voor het niveau aan kredieten voor het Vlaamse havenbeleid in een middellange of lange termijnperspectief, abstractie gemaakt van de problematiek van de schadevaringen uit het verleden, waarvoor specifieke maatregelen vereist zullen zijn te gepasten tijde. De begroting van het Minafonds voorziet een ontvangstenartikel in toepassing van artikel 3, 1e lid, 8°, van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten en in het kader van de federale regelgeving met betrekking tot de financiering van de inzameling en verwerking van landbouwkrengen. Oorspronkelijk verwees bovenvermeld artikel naar de taksen gelijkgesteld met accijnzen en geheven op een in het verbruik gebracht product, wegens de schade die het aan het milieu wordt geacht te berokkenen, genaamd milieutaksen. Artikel 5 van de bijzondere wet van 13 juli 2001 tot herfinanciering

49

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

van de Gemeenschappen en uitbreiding van de fiscale bevoegdheden van de Gewesten wijzigde bovenvermeld artikel 3, 1e lid, 8°, evenwel in het registratierecht op de schenkingen onder de levenden van roerende of onroerende goederen, zodat bovenvermeld begrotingsartikel thans zonder voorwerp is.

controle op de vastlegging van de uitgaven in de diensten van algemeen bestuur van de Staat. Die bepaling stelt dat verminderingen of annuleringen van tijdens een vroeger begrotingsjaar vastgelegde bedragen geen verhoging van het voor het lopend begrotingsjaar beschikbare krediet tot gevolg hebben.

Bovendien ontbreekt de rechtsgrond voor de ontvangsten aangaande landbouwkrengen. De toelichting specificeert evenwel niet nader om welke federale regelgeving het gaat.

Antwoord

Antwoord Wat het eerste aspect betreft (verwijzing naar de Bijzondere Wet van 1989) zal een amendement ingediend worden om dit te schrappen. Wat de rechtsgrond voor de ontvangsten aangaande landbouwkrengen betreft, werd een decreetsbepaling ingeschreven in het Programmadecreet (artikel 85). Het begrotingsartikel “Projectsubsidies inzake duurzaam milieu- en natuurbeleid (milieuprojectenfonds)” in de begroting van het Minafonds dient te worden geschrapt gelet op de decretale grondslag vervat in artikelen 11 en 14 van het decreet van 29 april 1991 tot instelling van een Milieu- en Natuurraad van Vlaanderen en tot vaststelling van de algemene regelen inzake de erkenning en de subsidiëring van milieu- en natuurverenigingen. Antwoord De Vlaamse regering opteert er voor om het begrotingsartikel “Projectsubsidies inzake duurzaam milieu- en natuurbeleid (milieuprojectenfonds)” in de begroting van het Minafonds te behouden. Artikel 101, laatste lid, van het ontwerp van uitgavendecreet laat toe Minafondskredieten die werden vastgelegd tijdens de vorige begrotingsjaren voor de subsidiëring van gemeentelijke rioleringsdossiers en die kunnen worden geannuleerd, opnieuw aan te wenden voor de subsidiëring van andere gemeentelijke rioleringsprojecten. Deze bepaling is in strijd met het principe van de annaliteit van de begroting. De controle van de vastleggingen van de uitgaven werd ingesteld conform artikel 11 van het besluit van de Vlaamse regering van 24 juli 1991 betreffende het financieel en materieel beheer van het Minafonds. Artikel 101, laatste lid, houdt derhalve een afwijking in van artikel 3, § 2, van het koninklijk besluit van 31 mei 1966 houdende regeling van de

Deze decreetsbepaling werd opgesteld naar analogie met artikel 17, 7e lid van het Decreet van 6 juli 2001 houdende aanpassing van de algemene uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2001. Toen werden MAP-vergoedingen (die reeds vastgelegd waren) geheroriënteerd naar structurele maatregelen voor de veeteeltsector (afbouw veestapel). Het gaat hier niet om de herbestemming van reeds geannuleerde kredieten. De bepaling heeft tot doel vastleggingen voor RIO-dossiers die niet zullen worden uitbetaald (bv. omdat de betrokken gemeente uiteindelijk niet tot uitvoering overgaat), te herbestemmen voor andere (nieuwe) RIO-dossiers. Uiteraard gaat het hier om kredieten die nog niet geannuleerd zijn. Op de begrotingsposten van het Minafonds voor lopende uitgaven in toepassing van de overeenkomst van 10 november 1993 tussen het Vlaams Gewest en de NV Aquafin en voor investeringsuitgaven in toepassing van dezelfde overeenkomst is respectievelijk 219,26 miljoen euro en 148,86 miljoen euro vastleggings- en ordonnanceringskredieten ingeschreven. Nochtans werd op het budgetoverleg tussen het Vlaamse Gewest en de NV Aquafin op 19 juni 2003 beslist dat 233,97 miljoen euro, respectievelijk 174,28 miljoen euro zouden worden voorzien. Bovendien gebeurt de berekening van de kredieten alsof het Vlaamse Gewest thans slechts 6% BTW betaalt op de facturen van de NV Aquafin, terwijl momenteel de facturatie geldt aan 21% BTW. De toepassing van de thans gehanteerde BTW wordt derhalve gedebudgetteerd en geprefinancieerd door de NV Aquafin. De NV Aquafin wordt ook belast met het toevoegen van gemeentelijke investeringsprojecten aan de bovengemeentelijke investeringsprojecten waarmee ze een gecombineerd dossier vormen en waarbij de investeringskost van de betrokken bovengemeentelijke projecten wordt verhoogd a rato van het door de Ambtelijke Commissie goedgekeurde subsidiebedrag. Deze bijkomende investeringskost zal voor elk van de bovengemeentelijke investeringsprojecten door het Vlaamse Gewest

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

50

worden terugbetaald aan de NV Aquafin via de éénmalige vergoeding. Van deze operatie is evenwel niets terug te vinden in de begroting. Antwoord De ingeschreven kredieten voor het begrotingsjaar 2004, zowel vastleggings- als ordonnanceringskredieten, voor de NV Aquafin op de artikelen 361B4100 en 361B6102 zijn de resultante van de gemaakte afspraken op het budgetoverleg met Aquafin en de inschatting van de politieke arbitrage binnen de Vlaamse regering in het kader van de beschikbare totale kredietenveloppe van het Vlaamse Gewest. Wat de BTW-problematiek betreft loopt er momenteel de betwisting voor de rechtbank. Ondertussen werkt de Vlaamse regering een structurele oplossing uit voor het behoud van het 6% tarief, via een nieuwe structuur en een facturatie via de drinkwatermaatschappijen. Bovendien zullen de kredieten 2004 opnieuw geëvalueerd worden in het licht van de budgetcontrole 2004. Wat de gecombineerde (bovengemeentelijk + gemeentelijk) dossiers betreft, werd een beperkt aantal dossiers toegevoegd aan het investeringsprogramma op basis van artikel 51 van de beheersovereenkomst tussen het Vlaamse Gewest en de NV Aquafin. Gelet op de nakende operationalisering van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de ganse waterketen en op de inschrijving van een dotatie ad hoc onder het programma Waterbeheer, dient een ontwerpbegroting van deze instelling in de bijlagen bij de algemene uitgavenbegroting 2004 te worden medegedeeld aan het Vlaams Parlement. Antwoord Het decreet dat een Vlaamse Reguleringsinstantie instelt voor de ganse waterketen is thans nog in voorbereiding en moet nog de volledige goedkeuringsprocedure doorlopen. De inschrijving van een dotatie ad hoc onder het programma Waterbeheer, heeft betrekking op de Reguleringsinstantie in het kader van het drinkwaterdecreet. Artikel 99 van het ontwerp van uitgavendecreet machtigt de Vlaamse Minister van Mobiliteit 73,8 miljoen euro in te schrijven op het kapitaal van de Vlaamse Vervoermaatschappij (VVM). Deze

machtiging heeft betrekking op de investeringsmiddelen die het Vlaams Gewest aan de VVM toekent. De investeringsmiddelen worden voorzien op programma gemeenschappelijk vervoer. Hoewel deze machtiging reeds vele jaren in het begrotingsdecreet wordt opgenomen, is nog nooit van de mogelijkheid gebruik gemaakt deze middelen werkelijk in kapitaal om te zetten. Antwoord In overleg met de VVM wordt momenteel geverifieerd wat de meerwaarde of de gevolgen zijn van de omzetting in kapitaal, zowel voor de VVM als voor het Vlaamse Gewest. In functie hiervan zal uiteindelijk beslist worden of het opportuun is om deze operatie al dan niet definitief door te voeren. De begroting van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) voorziet 2,07 miljoen euro als inkomsten onder de ESR-code 08.30 – Overige interne verrichtingen, maar de VLM kan blijkbaar niet aantonen dat dit bedrag beantwoordt aan reële inkomsten. Indien zou blijken dat deze ontvangsten voortkomen uit de verkoop van gebouwen dient de classificering te gebeuren onder de ESR-code 76.30 “Verkoop van bestaande gebouwen”. Antwoord Het is juist dat het bedrag niet volledig beantwoordt aan reële inkomsten van het jaar 2004. Om de ontvangsten van de entiteit patrimonium in overeenstemming te brengen met de uitgaven wordt er via de ESR-code interne verrichtingen gewerkt, door aanwending van de middelen die financieel op de rekening patrimonium staan en die het resultaat zijn van transacties uit het verleden, teruggaand tot de ontbinding van de N.L.M. De Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM) is op grond van het decreet van 13 december 2002 opgericht als naamloze vennootschap van publiek recht met het oog op de financiering, de realisatie en het beheer van de infrastructuurprojecten van het Masterplan Antwerpen. De BAM is een organisatie met een publiekrechtelijk statuut (en met een opdracht van openbaar nut), waarop de regels voor naamloze vennootschappen suppletief van toepassing zijn verklaard. Het toezicht wordt uitgevoerd door twee regeringscommissarissen.

51 Naast de kapitaalinbreng van 35 miljoen euro(39) in het begrotingsjaar 2003, voorziet de algemene uitgavenbegroting voor 2004 een nieuwe kapitaalinbreng in de BAM van 124,5 miljoen euro. Deze kapitaalinbreng vanuit de algemene uitgavenbegroting is voorlopig de enige bron van financiering van de BAM. Deze kapitaalinbreng wordt budgettair volledig gecompenseerd door een vermindering van de investeringskredieten op de begroting 2004 van de dienst met afzonderlijk beheer Vlaams Infrastructuurfonds. Gelet op het financieel belang en de opdrachten van de BAM is het wenselijk dat de begroting van de BAM ter informatie aan het Vlaams Parlement zou worden voorgelegd. Dit kan gebeuren als bijlage bij het begrotingsdecreet, zoals trouwens bij de budgetcontrole 2003 door het Rekenhof werd aanbevolen(40). Op die manier verwerft het Vlaams Parlement inzicht in de besteding van de aanzienlijke financiële middelen die de Vlaamse overheid voor de realisatie van het Masterplan Antwerpen voorziet. Het financieel belang, de opdrachten van de BAM en de inbreng van de Vlaamse overheid rechtvaardigen alleszins een ruime informatievoorziening ten aanzien van het Vlaams Parlement. Het verdient aanbeveling over de voorbereiding en de realisatie van het Masterplan Antwerpen door de BAM een periodieke informatievoorziening op te zetten volgens de principes van het decreet van 8 november 2002 houdende controle op grote infrastructuurprojecten(41). Naast de kapitaalinbreng vanuit de uitgavenbegroting, voorziet het oprichtingsdecreet van de BAM ook in jaarlijkse werkingstoelagen, opbrengsten uit verkopen en vooral ook in de machtiging leningen aan te gaan die door het Vlaams Gewest kunnen worden gewaarborgd. In de mate dat dergelijke leningen worden aangegaan, waarvan de kosten mogelijk ten laste kunnen komen van de Vlaamse begroting, vormt de uitvoering van het Masterplan via de BAM-constructie een debudgettering. 39 In de 1ste begrotingsaanpassing 2003 was een kapitaalparticipatie van 20 miljoen euro voorzien, in de 2de begrotingsaanpassing 2003 een bijkomende kapitaalparticipatie van 15 miljoen euro. 40 Het Rekenhof beval aan dat in de toelichting bij de begroting een prefiguratie zou worden gevoegd, waarin de wijze van financiering en de spreiding van de totale kosten worden aangegeven (zie Vlaams Parlement, Stuk 20-A (2002-2003) - Nr. 1, 8 november 2002). 41 BS 10 februari 2003.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Het Rekenhof wijst er ten slotte op dat de gekozen financieringswijze maakt dat de voorziene uitgaven niet voor het bepalen van de begrotingsnorm van de Vlaamse overheid in aanmerking worden genomen, waardoor deze norm geen realistisch beeld geeft van de financiële toestand van de Vlaamse overheid. Antwoord Sinds haar oprichting bij notariële akte op 8 augustus 2003, heeft de N.V. BAM nog geen uitgaven verricht inzake studies of investeringen met betrekking tot het Masterplan Antwerpen. De lopende studies en de investeringsprojecten die tot op heden aanbesteed werden, zijn alle nog gefinancierd vanuit de reguliere begroting 2003 die eind 2002 goedgekeurd werd door het Vlaams Parlement. Het oorspronkelijk maatschappelijk kapitaal ten belope van 20 miljoen euro in cash is dan ook nog quasi integraal aanwezig op rekening van de N.V. BAM. De enige uitgaven die de N.V. BAM tot op heden verricht heeft zijn oprichtings- en opstartuitgaven zoals de kosten voor het verlijden van de oprichtingsakte, de aankoop van bureaumateriaal, de aankoop informaticamateriaal, de lonen van het management enz. Er is momenteel nog 19.350.000 euro beschikbaar op de rekening van N.V. BAM. Er werd dus tot op heden 650.000 euro uitgegeven door de N.V. BAM waarvan 527.000 euro voor registratierechten. De rest, namelijk 123.000 euro werd uitgegeven aan huur, lonen, bureelinrichting, aankoop van informatica enz. Op basis van alle studies die tot nu toe uitgevoerd werden, kan gesteld worden dat het Masterplan Antwerpen financierbaar is uitgaande van de geplande tolheffing ter hoogte van de nieuwe Oosterweelverbinding. Een financieel plan 2002-2012 zoals door het Rekenhof gevraagd, dient nog ter goedkeuring voorgelegd te worden aan de Raad van Bestuur. Voorafgaand aan de goedkeuring door de bevoegde organen van de N.V. BAM kunnen deze documenten niet aan het Vlaams Parlement voorgelegd worden. In een latere fase zal nagegaan worden hoever de openbaarheid van bestuur reikt en in welke mate interne beleidsdocumenten van de N.V. BAM publiek gemaakt kunnen worden. Er mag niet uit het oog verloren worden dat de N.V. BAM een extern verzelfstandigd rechtspersoon is. Het publiek maken van bepaalde interne beleidsdocumenten van de N.V. BAM kan de onderhandelingspositie van de

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

52

N.V. BAM met externen (aannemers, financiers etc.) hypothekeren en dient dus zorgvuldig afgewogen te worden. De openbaarheid van bestuur voorziet trouwens uitzonderingen op de bekendmaking wanneer het gevoelige bedrijfsdocumenten betreft. Dit betekent niet dat er geen controle is. De controle op de financiële toestand, op de jaarrekening en op de regelmatigheid, vanuit het oogpunt van de wet, het decreet en het organiek statuut van de vennootschap van de verrichtingen weer te geven in de jaarrekening, wordt opgedragen aan een commissarisrevisor, benoemd door de algemene vergadering van de vennootschap uit de leden, natuurlijke of rechtspersonen van het Instituut der Bedrijfsrevisoren. E.3.6. Departement Wetenschap, Innovatie en Media De Vlaamse regering heeft met betrekking tot de Barcelonanorm en het Innovatiepact van 29 maart 2003 een aantal engagementen aangegaan. De verschillende engagementen van de overheid (1% van het BRP besteden aan onderzoek en ontwikkeling), bedrijfsleven en kennisinstellingen worden gekoppeld aan organisatorische afspraken. Het innovatiebeleid zal worden opgevolgd en het jaarlijks groeipad zal worden vastgelegd in een jaarlijkse innovatienorm die de leidraad moet zijn. De vernieuwde Vlaamse Raad voor Wetenschapsbeleid heeft hierbij een belangrijke opdracht(42). Vlaanderen zal 3% van zijn bruto regionaal product (BRP) besteden aan ‘Onderzoek en Ontwikkeling’. Om deze doelstelling te verwezenlijken zal de Vlaamse overheid jaarlijks de betreffende kredieten verhogen met minstens 60 miljoen euro. Noch in de algemene toelichting, noch in de toelichtingen per programma wordt aangetoond hoe de aangekondigde verhoging van de middelen voor ‘Onderzoek en Ontwikkeling’ budgettair wordt vertaald. Het is aangewezen dat de jaarlijkse verhoging van de middelen voor ‘Onderzoek en Ontwikkeling’ zichtbaar wordt gemaakt in de begroting. De toetsing van de innovatienorm zou kunnen geschieden in de algemene toelichting, analoog aan het hoofdstuk V dat handelt over de begroting in het kader van de normering.

42 Vlaams Parlement, Stuk 19-A (2002-2003) - Nr. 3 - K, 12 juni 2003, p. 7.

Antwoord De Vlaamse regering zet een aantal instrumenten in ter monitoring van de 3%-norm. Vooreerst is er het horizontaal begrotingsprogramma Wetenschapsbeleid (HBPWB), dat vervat zit in de administratieve begroting. Deze horizontale begroting vormt de basis voor een meer onderbouwde studie, genaamd de 'Speurgids WTI', waarin de horizontale begroting Wetenschapsbeleid verder aangevuld wordt met sectorale informatie uit de departementen. De Vlaamse regering maakt deze 'Speurgids WTI' ook jaarlijks over aan de bevoegde Commissie in het Vlaams parlement. Daarnaast reikt het steunpuntbeleidsrelevant onderzoek O&O-statistieken in haar tweejaarlijkse publicatie 'Vlaams indicatorenboek' gegevens aan over het Vlaams potentieel en de activiteit op het vlak van onderzoek, ontwikkeling en innovatie, aan supranationale instanties zoals OESO en EUROSTAT. Jaarlijks analyseert en becommentarieert de Vlaamse Raad voor Wetenschapsbeleid (VRWB), zowel de eigenlijke begroting Wetenschapsbeleid als het HBPWB. Het Innovatiepact bepaalt trouwens expliciet dat de evaluatie van het Innovatiepact wordt toevertrouwd aan de Strategische adviesraad van het beleidsdomein Wetenschap en Innovatie, en momenteel is dit de VRWB. Een aftoetsing van de 3%-norm in de algemene toelichting of de toelichtingen per programma zou als onvolledig gepresenteerd dienen te worden en wordt bijgevolg als voorbarig beschouwd. De algemene toelichting stelt dat de vastleggingsmachtigingen voor IWT-Vlaanderen worden opgetrokken met respectievelijk 21,3 miljoen euro en 20,6 miljoen euro. Echter, in vergelijking met de tweede aanpassing van de begroting 2003 bedragen die stijgingen slechts 5,3 miljoen euro en 7,4 miljoen euro. De drie vastleggingsmachtigingen van het IWT-Vlaanderen stijgen in globo 5,7 miljoen euro ten opzichte van 2003. Antwoord Het Rekenhof maakt hier een terechte opmerking. De drie vastleggingsmachtigingen van het IWTVlaanderen stijgen ten opzichte van 2003 in globo slechts met 5,7 miljoen euro (in plaats van de 21,3 miljoen waarvan sprake). Ingevolge een amendement van de Vlaamse regering bedraagt de stijging 3,7 miljoen euro. Het hogere bedrag in de algemene

53 toelichting was namelijk een bedrag dat naderhand nog toegewezen is aan andere basisallocaties met een verschillende kredietvorm. Artikel 26, vijfde lid, van het ontwerp van uitgavendecreet, machtigt de Vlaamse minister bevoegd voor financiën en begroting ertoe de waarborg van de Vlaamse Gemeenschap te hechten aan leningen aangegaan door het IWT-Vlaanderen voor het toekennen van terugvorderbare financiële steun. Het besluit van de Vlaamse regering van 5 oktober 2001 tot regeling van de steun aan projecten van technologisch onderzoek en ontwikkeling van het bedrijfsleven in Vlaanderen laat het IWT-Vlaanderen toe achtergestelde leningen toe te kennen bovenop een onderzoeks- en ontwikkelingssubsidie. Om deze achtergestelde leningen te kunnen financieren, wenst het IWT-Vlaanderen op haar beurt leningen met gewestwaarborg te kunnen aangaan. De formulering van voornoemd artikel 26, vijfde lid, is geen expliciete leningsmachtiging aan het IWT-Vlaanderen. Dergelijke machtiging is nochtans nodig omdat het oprichtingsdecreet van het IWT-Vlaanderen de instelling (momenteel) niet toelaat leningen aan te gaan. Aangezien de mogelijkheid tot het toekennen van achtergestelde leningen niet is beperkt tot 2004, is het meer aangewezen in het programmadecreet een wijziging van het oprichtingsdecreet van het IWT-Vlaanderen in te voegen die het aangaan van leningen door de instelling toelaat en waarbij voorzien wordt dat aan deze leningen de waarborg van de Vlaamse Gemeenschap kan worden gehecht. Hiermee wordt vermeden dat dergelijke bepaling jaarlijks in het begrotingsdecreet moet worden opgenomen. In het heroprichtingsdecreet van het IWT als IVA met rechtspersoonlijkheid zou wel voorzien zijn dat het IWT leningen kan aangaan. Het is echter onwaarschijnlijk dat het heroprichtingsdecreet vanaf 1 januari 2004 van kracht zal zijn. Daarom dient in afwachting van dit decreet het bestaande oprichtingsdecreet van het IWT-Vlaanderen te worden aangepast opdat de instelling leningen kan aangaan. In de verantwoording wordt gesteld dat het IWTVlaanderen reeds voorbereidende werkzaamheden is gestart voor het aangaan van een lening met gewestwaarborg, dit in het kader van het decreet tot heroprichting van het IWT als intern verzelfstandigd agentschap met rechtspersoonlijkheid. Het eventueel aangaan van leningen door het IWTVlaanderen staat echter los van het kaderdecreet Bestuurlijk Beleid maar is als wijze om de ontvang-

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

sten te spijzen gerelateerd aan het besluit van de Vlaamse regering van 5 oktober 2001 dat het IWTVlaanderen toestaat aan de uitgavenzijde achtergestelde leningen toe te kennen. Het aangaan van leningen zou, zoals supra reeds vermeld, wel worden voorzien in het heroprichtingsdecreet van het IWT, dat wel voortvloeit uit het kaderdecreet Bestuurlijk Beleid. Antwoord Er wordt een amendement ingediend. Aangaande artikel 26, vijfde lid, van het ontwerp van uitgavendecreet, wordt door het Rekenhof de opmerking gemaakt dat de formulering bezwaarlijk kan geïnterpreteerd worden als een expliciete leningsmachtiging aan het IWT –Vlaanderen. Aangezien dergelijke machtiging nochtans nodig is, vermits het oprichtingsdecreet van het IWT-Vlaanderen de instelling (momenteel) niet toelaat leningen aan te gaan, zal de tekst van het ontwerp van uitgavendecreet in overeenkomstige zin worden aangepast. In de toelichting wordt aangegeven dat op de vastleggingsmachtiging voor het IWT-Vlaanderen ter ondersteuning van acties van technologische innovatie op initiatief van de Vlaamse regering provisionele vastleggingen kunnen worden genomen. Provisionele vastleggingen kunnen enkel worden genomen wanneer er voldoende concrete projecten tegenover staan. Antwoord De Vlaamse regering neemt akte van de vaststelling van het Rekenhof. Opdat het Vlaams Parlement zijn begrotingsautoriteit ten volle zou kunnen uitoefenen, moeten beheersovereenkomsten met financiële implicaties van meer dan één jaar vóór hun goedkeuring worden voorgelegd aan het Vlaams Parlement. Dit is niet gebeurd voor de beheersovereenkomsten met de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO), de vzw Interuniversitair Micro-Electronica Centrum (IMEC) en de vzw Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie vzw (VIB). In deze beheersovereenkomsten engageert het Vlaamse Gewest zich telkens tot het verstrekken van een jaarlijkse dotatie of subsidie waarvan de indicatieve omvang in de overeenkomst en/of zijn bijlagen wordt becijferd. Volgens de beheersovereenkomst met het VIB zijn de subsidiebedragen weliswaar gebonden aan de definitieve goedkeuring door het Vlaams Parlement.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

54

Het Rekenhof dringt er nogmaals op aan dat de beheersovereenkomsten met financiële implicaties over meerdere jaren ter bespreking worden voorgelegd aan het Vlaams Parlement vooraleer ze definitief worden goedgekeurd door de Vlaamse regering. Antwoord De Vlaamse regering neemt akte van de vaststelling van het Rekenhof.

F. REPLIEK VAN DE VLAAMSE REGERING OP HET VERSLAG VAN HET REKENHOF AAN ABAFIM MET FORMELE OPMERKINGEN AANGAANDE HET ONDERZOEK VAN DE ONTWERPEN VAN DECREET HOUDENDE DE MIDDELENBEGROTING EN DE ALGEMENE UITGAVENBEGROTING VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP VOOR HET BEGROTINGSJAAR 2004 F.1. Ontvangstentabel

lijk 216.268,82 euro waarvan er 198.710,16 euro geblokkeerd is door de begrotingsmaatregel. De overige 17.558.69 euro is vastgelegd. Voor de basisallocatie PR 35.40 BA41.93 bedroeg het saldo op 1 augustus 2003 120.391,17 euro waarvan 4.516,94 euro is vastgelegd. De vastlegging wordt verminderd voor de resterende 4.516,94 euro en het resterende saldo kan op deze basisallocatie worden gedesaffecteerd. Voor de basisallocatie PR 35.40 BA 43.93 bedroeg het beginsaldo 58.194,09 euro op 01/01/2002 waarvan reeds 45.152,34 euro werd verminderd door een specifieke budgetverrichting. Het was aanvankelijk niet mogelijk om het krediet volledig te verminderen omwille van een genomen vastlegging. De vastlegging wordt verminderd voor de resterende 13.041,75 euro en er kan derhalve voldaan worden aan art.18 van de middelenbegroting van 2001. Voor de basisallocatie PR 35.40 BA 44.93 bedroeg het saldo op 1 augustus 2003 82.835,93 euro. Het volledige saldo staat vrij en kan conform het art. 18 van de middelenbegroting van 2001 worden gedesaffecteerd.

OA 35 PR 40 – Algemeen Onderwijs en Vorming Dit programma vermeldt pro memorie het Fonds voor de Navorming zonder saldo. Volgens de uitvoeringsstand van de Vlaamse Gemeenschap bedroegen de ordonnanceringssaldi op 26 oktober 2003 op de basisallocaties 41.93 en 43.93 nog respectievelijk 4.516,94 euro en 13.041,75 euro. Dit fonds mocht evenwel op basis van artikel 59 van het decreet van 16 april 1996 betreffende de lerarenopleiding en de nascholing nog slechts verrichtingen bevatten tot 30 juni 2000. Het saldo van dit fonds (alleen basisallocatie 43.93) mocht op basis van artikel 18 van het decreet van 21 december 2001 houdende de middelenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2002 worden gedesaffecteerd, wat niet gebeurde. De nodige acties (desaffectatie of overdracht) dienen nog te worden ondernomen opdat het saldo van het fonds vóór 1 januari 2004 op nul komt te staan.

F.2. Corpus van het ontwerp van de uitgavenbegroting

Antwoord

Antwoord

Het fonds voor de navorming bestaat uit drie basisallocaties, met name : PR 35.40 BA 41.93, BA 43.93 en BA 44.93. De saldo’s zijn nog afkomstig van de projecten voor navorming, ingericht in het kader van het decreet van 16 april 1996 betreffende de lerarenopleiding en de nascholing en die thans afgerond zijn. Op de drie basisallocaties staat gezamen-

Er wordt een amendement ingediend.

Artikel 9 Indien de schuldvorderingen voortvloeiend uit overheidsopdrachten, zoals bedoeld in artikel 9, punt 10 van het decreet, kunnen worden opgevat als werkingskosten, zoals bedoeld in punt 7 van hetzelfde artikel onder organisatieafdeling 41, programma 90, basisallocatie 01.01, worden de in deze punten vermelde maxima bij voorkeur op elkaar afgestemd. Bovendien is het niet duidelijk of in punt 7 van artikel 9 bedoeld wordt 5.500,00 euro of 55.000,00 euro. In het eerste geval moet het maximumbedrag “5.5000 euro” als tikfout worden aangepast tot 5.500,00 euro.

Artikel 14 Soms werden verschillen vastgesteld tussen de vermeldingen in dit artikel en de overeenstemmende tekstomschrijvingen in de krediettabel. Het ver-

55 dient aanbeveling de overeenstemming tussen beide onderdelen van de begroting te controleren. Antwoord

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Artikel 80 De basisallocatie 61.40 van het programma 24.80 verschilt van deze die is vermeld in de krediettabel (61.04).

Er wordt een amendement ingediend. Antwoord Artikel 17 De verwijzing naar artikel 17 van het decreet van 20 december 2002 is foutief en moet worden gewijzigd in een verwijzing naar artikel 16 van hetzelfde decreet. Antwoord Ingaand op de opmerking van het Rekenhof wordt de technische vergissing via een amendement verbeterd. Artikel 31 Dit artikel voorziet in een machtiging om gewestwaarborg te hechten aan leningen van de Vlaamse Vervoermaatschappij (VVM) tot een bedrag van 105 miljoen euro. Volgens de verantwoording is het de bedoeling het waarborgplafond op hetzelfde niveau als het lopende jaar te behouden, met name 52,5 miljoen euro. Ook de begroting van de VVM voor het jaar 2004 gaat uit van een bedrag van 52,5 miljoen euro nieuwe leningen. Het Rekenhof vraagt het bedrag van het waarborgplafond in onderhavig artikel 31 opnieuw in overweging te nemen en het zonodig in overeenstemming te brengen met de verantwoording en met de begroting van de VVM. Antwoord Ingaand op de opmerking van het Rekenhof wordt er een amendement ingediend. Artikel 78 Indien aan Jobpunt Vlaanderen geen voorschotten worden toegekend kan in artikel 78 punt 80 worden geschrapt.

Ingaand op de opmerking van het Rekenhof wordt er een amendement ingediend. Artikel 132 Op grond van de derde alinea wordt het Fonds voor Flankerend Economisch Beleid (FFEB) ertoe gemachtigd een bedrag van 244.911 in duizenden euro vast te leggen. Onder basisallocatie 99.11 (Vastleggingsmachtiging Fonds voor Flankerend Economisch Beleid) van programma 51.20 (Economisch Ondersteuningsbeleid) wordt een vastleggingsmachtiging opgenomen ten belope van 242.259 in duizenden euro. Het verschil tussen beide kredietbedragen dient te worden uitgeklaard en desnoods rechtgezet. Antwoord Er wordt een amendement ingediend.

F.3. Krediettabel OA 51 PR 10 – Algemeen economisch beleid, BA 41.01 – Dotatie aan de SERV – 5.524 in duizenden euro NGK Deze basisallocatie vermeldt een dotatiebedrag aan de Sociaal-Economische Raad voor Vlaanderen (SERV) van 5.524 in duizenden euro. In de begroting van de SERV, VOI sui generis, wordt een corresponderend bedrag van slechts 5.204 in duizenden euro opgenomen. Beide bedragen dienen op elkaar te worden afgestemd. Antwoord

Antwoord Er wordt een amendement ingediend.

De dotatie aan de SERV – PR 51.1 – werd verhoogd met 320.000 euro. Deze verhoging werd gecompen-

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

56

seerd op PR 63.4, BA 41.05. De ontvangst werd echter als een afzonderlijke begrotingspost in de begroting van de SERV ingeschreven, terwijl de 320.000 euro ook deel uitmaakt van de algemene dotatie aan de SERV op PR 51.1. OA 51 PR 40 – Buitenlandse handel en exportbevordering, BA 31.01 – Rentesubsidies in het kader van de buitenlandse handel – 99 in duizenden euro GOK Er bestaat geen consistentie tussen het bedrag aan gesplitste ordonnanceringskredieten in de krediettabel en in de toelichting. Er is sprake van respectievelijk 99 in duizenden euro en 90 in duizenden euro. De bedragen dienen op mekaar te worden afgestemd. Antwoord De toelichting bevat een typfout. Het correcte bedrag is 99 duizend euro. OA 54 PR 10 – Landbouw, tuinbouw en plattelandsbeleid – 48.417 in duizenden euro NGK, 9.419 in duizenden euro GVK, 6.268 in duizenden euro GOK, 152 in duizenden euro VRK, 59.932 in duizenden euro MAC

ming werden voorzien van code 02, zijnde gemeenschapsbevoegdheden, in plaats van de vroegere code 01. Het was inderdaad de bedoeling dit definitief en volledig te regelen bij de begrotingsopmaak 2004, aangezien in de begrotingsinstructies de globale hervorming van de Vlaamse begroting in het kader van Beter Bestuurlijk Beleid (BBB) werd voorzien. Door de Vlaamse regering werd uiteindelijk beslist de initiële begroting 2004 alsnog in te dienen volgens de huidige structuur. Wat de toelichting m.b.t. de geregionaliseerde programma’s 54.40 t.e.m. 54.80 betreft, is ter gelegenheid van de begrotingsopmaak 2004 een uitgebreide inhoudelijke motivering per programma weergegeven, waarbij de relevante en noodzakelijke elementen aangaande strategische en operationele doelstellingen, opdrachten en te leveren prestaties worden weergegeven. In vergelijking met de begrotingsopmaak en –controle 2003, is de huidige toelichting per geregionaliseerd programma in 2004 substantieel uitgebreid. In het kader van de globale hervorming van de Vlaamse begroting i.k.v. BBB zullen bovenstaande opmerkingen betreffende de geregionaliseerde programma’s automatisch ondervangen worden.

Voor een aantal basisallocaties van programma 54.10 wordt nog steeds ten onrechte code 01 (uitgaven met betrekking tot de werkingskosten van de organen en diensten van de Vlaamse Gemeenschap) in plaats van 03 (uitgaven met betrekking tot de gewestbevoegdheden) als littera gebruikt, ondanks verschillende opmerkingen hierover en de belofte van de minister naar aanleiding hiervan dat het probleem van de codering definitief zou worden geregeld bij de begrotingsopmaak 2004.

OA 63 PR 40 – Algemeen infrastructuur en verkeersbeleid, BA 41.05 – Dotatie aan de SERV voor de werkings- en installatiekosten van de MORA (Mobiliteitsraad van Vlaanderen) – 424 in duizenden euro NGK

Wat betreft de administratie landbouw, ontbreekt bij de programma’s 54.40, 54.60, 54.70 en 54.80 informatie over de strategische en operationele doelstellingen, de instrumenten, de te leveren prestaties, prestatiedrijvers en budgettaire parameters.

Antwoord

Bij programma 54.10 en 54.50 ontbreekt de informatie over de te leveren prestaties, prestatiedrijvers en budgettaire parameters. Antwoord Er is reeds rekening gehouden met de eerdere opmerking van het Rekenhof aangaande de littera codering : de basisallocaties aangaande landbouwvor-

De vermelde kredieten dienen in overeenstemming te worden gebracht met de ontvangsten (320 in duizenden euro) opgenomen in de begroting van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen.

De opmerking van het Rekenhof is onterecht, maar brengt wel een ander probleem naar boven. Normaal gezien wordt het bedrag ingeschreven op BA 41.05, PR 63.4 als afzonderlijke dotatie ingeschreven in de begroting van de SERV. Zo werd bijvoorbeeld in de aangepaste begroting 2003 360.000 euro als dotatie ingeschreven in de begroting van de SERV voor de MORA. Deze dotatie is bestemd voor de kosten die de SERV maakt voor de eerste verdieping van het SERV-gebouw. In het licht echter van het te wijzigen mobiliteitsdecreet is er geen sprake meer van de MORA binnen

57 het kader van de SERV. Er moet dan ook niet meer voorzien worden in een specifieke dotatie ten behoeve van de SERV voor de huisvesting van de MORA. In de begroting van de SERV werd dan ook geen afzonderlijke dotatie meer opgenomen. Het Rekenhof gaat er echter vanuit dat dit wel nog zo is, en vergelijkt het krediet ingeschreven op BA 41.05, PR 63.4 met een verkeerde post ingeschreven in de begroting van de SERV, vermits er geen dotatie aan de SERV voor de MORA meer staat ingeschreven in de begroting van de SERV. Welke post in de begroting van de SERV houdt het Rekenhof dan verkeerdelijk voor de vroegere in te schrijven afzonderlijke dotatie ? De eerste verdieping van het SERV-gebouw blijft een onvermijdelijk onderdeel van het huurcontract van de SERV. De normale dotatie aan de SERV – PR 51.1 – voorzag daarvoor geen middelen, en werd dan ook verhoogd met 320.000 euro gecompenseerd op PR 63.4, BA 41.05. Deze inkomst werd echter als een afzonderlijke begrotingspost in de begroting van de SERV ingeschreven, terwijl de 320.000 euro ook deel uitmaakt van de algemene dotatie aan de SERV op PR 51.1 (hierbij is ook de vraag van het Rekenhof m.b.t. de dotatie aan de SERV op PR 51.1 opgelost), vandaar uiteraard de verwarring.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Antwoord Er wordt een amendement ingediend. Ingaand op de opmerking van het Rekenhof wordt het bedrag van de ontvangsten aangepast aan de geïndexeerde ontvangsten die de DAB Vloot ontvangt van de DAB Loodswezen. De uitgaven worden eveneens aangepast. Tevens wordt het reservefonds toegevoegd.

F.5. Begrotingen van de instellingen van openbaar nut (ION) Export Vlaanderen Het totaal van de deelbudgetten aan de uitgavenzijde van de begroting van Export Vlaanderen bedraagt niet 34.370 in duizenden euro maar wel 34.400 in duizenden euro. Bijgevolg is de begroting van de instelling niet meer in evenwicht. Antwoord Er wordt een amendement ingediend.

F.4. Begrotingen van de diensten met afzonderlijk beheer (DAB)

Vlaams Fonds voor de Letteren

Naar aanleiding van de invoering van het nieuwe boekhoudsysteem werd bij de DAB’s uitdrukkelijk onderscheid gemaakt tussen vastleggings- en ordonnanceringskredieten.

Het totaal van de uitgaven van het Vlaams Fonds voor de Letteren bedraagt 3.433 in duizenden euro i.p.v. 3.358 in duizenden euro. Dit leidt tot een tekort van 75 in duizenden euro. Dit bedrag moet als over te dragen tekort van het boekjaar worden ingeschreven.

De begroting van de DAB Centrum voor Informatie, Communicatie en Vorming in de Welzijnssector (CICOV) vertoont bij de uitgaven evenwel geen indeling tussen gesplitste vastleggings- en ordonnanceringskredieten.

De toelichting per programma bevat geen toelichting bij de begroting van het Vlaams Fonds voor de Letteren.

Antwoord Er wordt een amendement ingediend in de vorm van een aangepaste begroting van de betrokken instelling. De begrotingen van de DAB Vloot en de DAB Loodswezen dienen met elkaar in overeenstemming te worden gebracht voor wat betreft de vergoedingen voor het ter beschikking stellen van boten en bemanning bij loodsactiviteiten. Daarenboven ontbreekt in de begroting van de DAB Vloot de rubriek “Reservefonds”.

Antwoord Er wordt een amendement ingediend in de vorm van een aangepaste begroting van de betrokken instelling. Bovendien wordt een aangepaste memorie van toelichting aan de amendementenbundel toegevoegd. Vlaamse Opera De toelichting bij de begroting van de Vlaamse Opera bevat andere bedragen dan deze opgenomen in de begroting.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

58

Antwoord Een aangepaste memorie van toelichting zal aan de amendementenbundel worden toegevoegd.

F.6. ESR-classificatie F.6.1. Krediettabel OA 62 PR 40 – Huisvesting, BA 81.01 – In kapitaal omzetbare investeringssubsidies aan de Vlaamse Huisvestingsmaatschappij voor de realisatie van de investeringen met betrekking tot de huurwoningen van de goedgekeurde investeringsprogramma’s van de VHM of de door haar erkende Sociale Huisvestingsmaatschappijen (art. 38 wooncode) – 86.884 in duizenden euro GVK en 95.970 in duizenden euro GOK en BA 81.02 – In kapitaal omzetbare investeringssubsidies aan de Vlaamse Huisvestingsmaatschappij voor de realisatie van de investeringen met betrekking tot de eigendomssector van de goedgekeurde investeringsprogramma’s van de VHM of de door haar erkende Sociale Huisvestingsmaatschappijen (art. 38 wooncode) – 10.891 in duizenden euro GVK en 10.555 in duizenden euro GOK Deze twee basisallocaties betreffen in kapitaal omzetbare investeringssubsidies aan de Vlaamse Huisvestingsmaatschappij voor de realisatie van de investeringen met betrekking tot de huurwoningen (BA 81.01) en met betrekking tot de eigendomssector (BA 81.02) van de goedgekeurde investeringsprogramma’s van de VHM of de door haar erkende sociale huisvestingsmaatschappijen. Artikel 38, § 1, van de Vlaamse Wooncode regelt deze subsidieverlening. Artikel 39 bepaalt dat deze subsidies de vorm kunnen aannemen van een kapitaalsinbreng van het Vlaams Gewest in de VHM. Vooralsnog is van deze laatste mogelijkheid geen gebruik gemaakt. Het strekt derhalve tot aanbeveling, zolang deze niet in kapitaal worden omgezet, niet ESR-code 8 te gebruiken voor deze subsidies. Antwoord De opmerking van het Rekenhof zal worden meegenomen in het kader van de begrotingscontrole 2004.

OA 71 PR 30 – Wetenschappelijk onderzoek met economische finaliteit, BA 40.05 – Subsidie aan universitaire interfacediensten – 1.345 in duizenden euro NGK Deze kredieten worden niet rechtstreeks aan de interfacediensten uitbetaald, maar onrechtstreeks via het IWT-Vlaanderen. Het is daarom aangewezen in de tekstomschrijving te verduidelijken dat deze kredieten een dotatie voor het IWT-Vlaanderen vormen, en eventueel de code 41 te gebruiken. Antwoord Er wordt een amendement voorgesteld om in de administratieve begroting aan de libellé van de basisallocatie 40.05 – subsidie aan de universitaire interfacediensten – van programma 71.3 toe te voegen “(IWT-Vlaanderen)” OA 71 PR 40 – Strategisch en beleidsgericht onderzoek, BA 12.28 – Generisch basisonderzoek universiteiten (IWT-Vlaanderen) – 10.496 in duizenden euro GOK en BA 12.30 – Strategisch basisonderzoek (IWT-Vlaanderen) – 20.288 in duizenden euro GVK en 4.000 in duizenden euro GOK Aangezien deze middelen dotaties aan het IWTVlaanderen vertegenwoordigen, dient niet de ESR-code 12 (Aankopen van niet-duurzame goederen en diensten) te worden gebruikt, maar wel code 41 (Inkomensoverdrachten binnen eenzelfde institutionele groep). Antwoord In principe kan de Vlaamse regering instemmen met de stelling van het Rekenhof, doch in afwachting van de nakende herschikking naar aanleiding van de uitvoering van het kaderdecreet bestuurlijk beleid, opteert zij ervoor de artikelen voorlopig te behouden. OA 71 PR 40 – Strategisch en beleidsgericht onderzoek, BA 31.61 – Subsidies aan wetenschappelijk en technisch onderzoek met landbouwkundig doel (IWT-Vlaanderen) – 9.602 in duizenden euro GVK en 8.000 in duizenden euro GOK Daar deze middelen een dotatie aan het IWTVlaanderen vertegenwoordigen, dient de ESRcode 41 (Inkomensoverdrachten binnen eenzelfde

59 institutionele groep), te worden gebruikt, en niet ESR-code 31 (Exploitatiesubsidies). Antwoord In principe kan de Vlaamse regering instemmen met de stelling van het Rekenhof, doch in afwachting van de nakende herschikking naar aanleiding van de uitvoering van het kaderdecreet bestuurlijk beleid, opteert zij ervoor de artikels voorlopig te behouden. F.6.2. Begrotingen van de diensten met afzonderlijk beheer (DAB) Minafonds Voor de begrotingspost 361B5100 (Kapitaaluitgaven in uitvoering van de verbintenissen ten opzichte van de N.V. Vlaamse Milieuholding en subsidiëring van de gemeenten voor de aanleg van gemeentelijke rioleringen (besluit van de Vlaamse regering van 1 februari 2002) en de aanvullende bijdrage aan gemeentebesturen voor de aanleg of verbetering van rioleringen volgens het besluit van de Vlaamse regering van 31 maart 1993) is het aan te bevelen de ESR-code 51 te wijzigen in 63.2. Antwoord Een amendement wordt ingediend waarbij de ESRcode 63.2 wordt toegevoegd. F.6.3. Begrotingen van de instellingen van openbaar nut (ION) Grindfonds De uitgaven die worden toegewezen aan de uitgavenrubrieken van de begroting van het Grindfonds stemmen inhoudelijk niet altijd overeen met de ESR-code van die uitgavenrubriek. In concreto gebruikt het Grindfonds per comité één code voor alle uitgaven van dat comité ongeacht de aard van de uitgaven, met name code 12.11 voor het grindcomité, code 12.31 voor het onderzoekscomité, code 34.01 voor het sociaal comité en code 61.01 voor het herstructureringscomité. Het Rekenhof herinnert in dit verband aan zijn opmerkingen bij de rekening 2002 van het Grindfonds waarbij gesteld is dat het Grindfonds zijn inkomsten en uitgaven moet registreren in functie van hun aard.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Antwoord Er wordt een amendement ingediend in de vorm van een aangepaste begroting van de betrokken instelling. De begroting 2004 werd vervolgens volledig aangepast in functie van een correct gebruik van de ESRcodes. Een aanpassing van de ESR-codes werd uitgewerkt in overleg met Mevr. Truyers van het Rekenhof en diende enkel te gebeuren langs de uitgavenzijde. Er diende een volledige ontkoppeling te gebeuren van de ESR-codes met het grindcomité en zijn subcomités. Dit gaf aanleiding tot de invoering van twee nieuwe codes, namelijk de 12.21 voor werkingskosten vergoed binnen de sector overheid (onderscheid met de 12.11) en de 32.00 voor subsidies die het Onderzoekscomité zal geven als gevolg van hun call for proposals. De vroegere code 12.11 blijft behouden maar, eveneens volgens het Rekenhof, dienen de werkingskosten van alle comités op deze post geboekt te worden. Bovendien worden als werkingskosten ook beschouwd alle voorbereidende kosten die studiebureaus in opdracht van het Herstructureringscomité maken voor de herinrichtingsprojecten, zoals bijvoorbeeld de opmaak van plannen en bouwvergunningsaanvragen. Dit heeft voor gevolg dat de post 12.11 een aanzienlijke verhoging kent t.o.v. de inhoud die er tevoren aan werd gegeven. Vlaamse Huisvestingsmaatschappij De ontwerpbegroting vermeldt aan de uitgavenzijde voor de ESR-codes 12.3 en 12.4 dezelfde tekstomschrijving, met name specifieke aankopen bij andere sectoren dan de overheid. ESR-code 12.4 wordt echter gebruikt voor specifieke aankopen binnen de sector overheid. De ESR-code 12.4 is hier dus aan een verkeerde tekstomschrijving gekoppeld. Antwoord Er wordt een amendement ingediend in de vorm van een aangepaste begroting van de betrokken instelling.

F.7. Toelichtingen per programma In hoofdstuk 2 “Toelichting per basisallocatie” van deel 2 van het programma 41.10 “Maatschappelijk Welzijn”, dient aangaande basisallocatie 12.01 in de tabel te worden vermeld dat het NGK i.p.v. “NVK” betreft.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

60

Daarenboven ontbreekt de omschrijving bij basisallocatie 12.24. Derhalve zou duidelijkheidshalve “Allerhande uitgaven in verband met opmaak en verstrekking van informatie, organisatie van en deelname aan congressen en seminaries in binnenen in buitenland” moeten worden toegevoegd. Antwoord Een aangepaste memorie van toelichting zal aan de amendementenbundel worden toegevoegd.

In het hoofdstuk 2 “Toelichting per basisallocatie” van deel 2 van het programma 41.70, “Maatschappelijk Welzijn”, wordt inzake basisallocatie 34.03 gesteld dat de kredieten van deze basisallocatie toenemen omdat de kredieten van basisallocatie 34.01 zijn gestegen. Het is niet duidelijk waarop deze bewering steunt vermits de kredieten 2003 en 2004 van de basisallocatie 34.03 gelijk zijn gebleven na herverdeling.

In hoofdstuk 2 “Toelichting per basisallocatie” van deel 2 van het programma 41.80 “Integratie Kansarmen”, dient in de toelichting betreffende basisallocatie 33.10 het bedrag “174 euro” te worden gewijzigd in “174.000 euro”.

Antwoord

Antwoord

In de tabel betreffende de verhoging van de efficiëntie en de kwaliteit van het aanbod in de gezondheidszorg, zoals vermeld in hoofdstuk 1 van deel 2, punt D van het programma 42.20, “SociaalMedisch Beleid”, wordt verwezen naar basisallocatie 33.67.

Een aangepaste memorie van toelichting zal aan de amendementenbundel worden toegevoegd. In deel 2, hoofdstuk 1, rubriek 1.1, C “De omschrijving van de instrumenten” van het programma 41.70, “Maatschappelijk Welzijn”, wordt in de laatste alinea van de tekst betreffende het instrument “Subsidiëren (gereglementeerd)” verkeerdelijk verwezen naar het besluit van de Vlaamse regering van 30 maart 1994 vermits de subsidiëring verloopt overeenkomstig het besluit van de Vlaamse regering van 12 mei 2000 houdende de subsidiëring van de verwerving, de inrichting, de renovatie en de uitbreiding van woonwagenterreinen voor woonwagenbewoners. Inzake basisallocatie 63.01 wordt in hoofdstuk 2 “Toelichting per basisallocatie” overigens verwezen naar laatstvermeld regeringsbesluit. Antwoord Een aangepaste memorie van toelichting zal aan de amendementenbundel worden toegevoegd. De toelichting bij het programma Algemeen infrastructuur en verkeersbeleid is onvolledig : alleen voor 3 basisallocaties (van gering budgettair gewicht) waarbij het krediet meer dan 5% afwijkt van de kredieten 2003 wordt een (erg summiere) toelichting gegeven. Antwoord Een aangepaste memorie van toelichting zal aan de amendementenbundel worden toegevoegd.

Een aangepaste memorie van toelichting zal aan de amendementenbundel worden toegevoegd.

In de tweede alinea van de toelichting betreffende het samenwerken met en responsabiliseren van andere beleidsdomeinen om te komen tot een integraal of inclusief gezondheidsbeleid wordt gesteld dat uitgaven die betrekking hebben op de opgesomde doelstellingen onder meer worden verricht op de basisallocatie 12.20. Vermits hogergenoemde basisallocaties niet voorkomen in de krediettabel dringt een correctie van desbetreffende basisallocaties zich op. Antwoord De opmerking van het Rekenhof slaat op 2 basisallocaties die overbodig vermeld staan in de memorie van toelichting. De opmerking van het Rekenhof kan bijgevolg bevestigd worden. De toelichting bevat geen toelichting bij de begroting van de VRT. Antwoord Een aangepaste memorie van toelichting zal aan de amendementenbundel worden toegevoegd.

61 G. BESPREKING OP 27 NOVEMBER 2003

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Hoe zit het momenteel met de doorstorting van de opcentiemen onroerende voorheffing ?

G.1. Tussenkomst van de heer Eric Van Rompuy G.1.1. Het behalen van de HRF-norm eind 2003 en de impact van de omzendbrief van de minister van Begroting Volgens de heer Eric Van Rompuy is de vraag of de Vlaamse regering in staat is om op het einde van het jaar tot een evenwicht in de kas te komen en om de norm van de Hoge Raad van Financiën te halen. De problemen zijn vastgesteld. Eind oktober was er een kasprobleem, met name een overschot van 18 miljoen euro. Vorig jaar op hetzelfde moment was dat 454 miljoen euro en het jaar voordien 736 miljoen euro. Het is bijna onmogelijk om het evenwicht te bereiken zonder facturen naar het volgende jaar door te schuiven. Het Rekenhof heeft vastgesteld dat er vorig jaar ook 300 miljoen euro is doorgeschoven. De VOI’s hebben toen een beroep gedaan op hun reserves en dat werd niet in aanmerking genomen voor het behalen van de normen van het Stabiliteitspact, in de zin dat ze buiten de consolidatie vielen. In 2003 zijn de kasuitgaven van januari tot oktober met 11 procent gestegen en de ontvangsten met 7 procent. Voor de stijging van de kasuitgaven zijn twee zaken essentieel. Een aantal betalingskredieten zijn manifest onderschat, wat leidt tot druk op de uitgaven. Ofwel doet men de uitgaven niet ofwel stijgen de uitgaven sneller dan voorzien. Dit jaar is er duidelijk een probleem van onderschatting van betalingskredieten. Een tweede zaak is dat de Hoge Raad van Financiën heeft vastgesteld dat ongeveer 300 miljoen euro ingeteerd is op reserves. Het Rekenhof heeft ook gesteld dat ongeveer 300 miljoen euro dotaties uit de boekhouding van 2002 zijn gelicht en zijn doorgeschoven naar het begin van 2003. Dat verklaart waarom de uitgaven van de VOI’s tussen januari en oktober met 36 procent stijgen. Gelet op het feit dat er een overschot is van 18 miljoen euro en vorig jaar 455 miljoen euro en rekening houdend met de doorgeschoven 300 miljoen euro bedraagt de put ongeveer 750 miljoen euro of 30 miljard frank. Dat is een enorme afwijking. Daarbij moet men ook tellen dat er sinds juli miljoenen euro wordt achtergehouden van de doorstorting van de opcentiemen onroerende voorheffing naar de lokale besturen. Als men daarmee rekening houdt, is het kasprobleem nog veel hoger.

De heer Eric Van Rompuy stelt dat het nog altijd niet duidelijk is waarom er een stijging van de uitgaven met 11 procent is ten opzichte van een stijging van 7 procent van de ontvangsten. Vorig jaar hebben het Rekenhof en de Hoge Raad van Financiën vastgesteld dat er een aantal correctieboekingen zijn gebeurd. De Hoge Raad spreekt over intering van reserves. CD&V kan niet aanvaarden dat de begroting wordt gemanipuleerd.

G.1.2. Het behalen van de HRF-norm voor het begrotingsjaar 2004 en de schuldafbouw in 2004 De begroting 2004 is bezwaard door die van 2003. Het Rekenhof merkt ook op dat, als men een nultekort wil realiseren en de in het Vlaams regeerakkoord opgenomen schuldhalvering tegen het eind van deze legislatuur wil nakomen (het doel bedraagt 2,78 miljard euro schuld voor volgend jaar) de Vlaamse regering in 2004 een afname van haar schuld moet realiseren met 582,7 miljoen euro. De heer Eric Van Rompuy citeert uit het advies van het Rekenhof bij de begrotingsontwerpen 2004 dat een afname van 279 miljoen euro rechtstreeks kan worden afgeleid uit de begroting. Dat maakt dat de Vlaamse Gemeenschap eind 2004, als de begroting correct wordt uitgevoerd en opnieuw geen leningen worden opgenomen, ongeveer 305 miljoen euro tegoeden in kas moet hebben. De heer Van Rompuy zou hierover graag een reactie van de minister krijgen. Volgens het Planbureau zijn de ongeveer 300 miljoen euro momenteel niet te vinden. De Hoge Raad van Financiën zegt dat de regering een tandje zal moeten bijsteken als men het jaarlijkse ritme van de schuldafbouw wil behouden. Maar terwijl in 2000 en 2001 de schuld nog met respectievelijk 1,1 en 1 miljard euro verminderd werd, was dat in 2002 slechts 454 miljoen euro en in 2003 nog 301 miljoen. Er is volgens de raad ruim 500 miljoen euro nodig om de doelstelling te halen. Dezelfde verzwakking van de begroting merkt men volgens de heer Van Rompuy aan de systematische vermindering van het overschot bovenop de HRFnorm. In 1999 en 2000 was dat nog respectievelijk 266 en 268 miljoen euro, terwijl het thans nog 10 miljoen euro bedraagt.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

62

G.1.3. De riante begrotingssituatie van de Vlaamse Gemeenschap van bij de aanvang van deze legislatuur is helemaal verdwenen De spreker erkent dat de Vlaamse regering gezien de huidige economische situatie de normen min of meer respecteert. Feit blijft dat de begrotingssituatie niet meer zo riant is als bij het begin van de regeerperiode. Wie had toen durven voorspellen dat de overheid vandaag haar essentiële verbintenissen ten aanzien van haar eigen administratie, instellingen en mensen niet meer zou kunnen waarmaken ? De spreker reageert sceptisch op de opmerking van de heer Stassen dat het gesuggereerde probleem van de gehandicapten inmiddels opgelost is. De heer Van Rompuy repliceert namelijk dat die oplossing een amendement van de Vlaamse regering vergde en dat mevrouw Demeester precies om het tekort op te vangen een amendement heeft ingediend. G.1.4. De begroting 2004 bevat te weinig relancemaatregelen om de structurele maatregelen van de Vlaamse economie het hoofd te bieden De begroting 2004 zou het hoofd moeten bieden aan de economische toestand waarin Vlaanderen is terechtgekomen. De spreker herinnert eraan dat hijzelf vorig jaar een groei van minder dan 1 procent voorspelde voor 2003. Hij werd toen versleten voor negativist en doemdenker. Het probleem van de Vlaamse economie blijkt nu structureel te zijn en geen conjunctureel dipje. Drie jaar op een rij bedraagt de groei minder dan 1 procent. Maar precies op het moment dat de overheid impulsen zou moeten geven aan de economie, heeft de Vlaamse regering daar geen geld meer voor. Er zijn 30.000 werkzoekenden meer dan in het begin van de regeerperiode. De werkloosheid stijgt ook sneller dan elders in Europa. Op drie na is de werkzaamheidsgraad de laagste in de EU. Het lid roept ook het rapport Sleuwaegen in herinnering. Vlaanderen staat op de 101ste plaats in de hitparade van de kenniseconomie en op de 27ste inzake concurrentiekracht. De buitenlandse investeringen bereikten een dieptepunt en er zijn minder starters dan ooit. De heer Van Rompuy wil geen jeremiade aanheffen. Hij noemt slechts feiten. De fundamentele kwalificatie van de begroting 2004 is : too little, too late. Het economische instrumentarium is gedestabiliseerd. De huizen van de economie zijn nog niet opgericht. Het callsysteem is van start gegaan m.b.t. de expansiesteun, maar blijkt veeleer een loterij dan iets waarop investeerders kunnen rekenen. Ondertussen worden allerlei

ideetjes gelanceerd. Misschien moet er inderdaad een scorebord met gerealiseerde ideeën komen, zoals de heer Tobback suggereerde. Het beleid ontbeert het nodige sérieux, wat het lid heimwee doet krijgen naar de tijd van Gaston Geens’ DIRV. Toen was er rechtszekerheid voor starters, trokken de GOM's naar het buitenland en werd aan regionale ontwikkeling gedaan. De heer Van Rompuy noemt de economische reconversie van Limburg als voorbeeld. Hij heeft berekend dat het idee van de ministerpresident om starters met een inkomen van minder dan 800 euro per maand, een minimuminkomen te garanderen, 4 miljard frank per jaar zal kosten. Hij wil weten waar dat bedrag terug te vinden is in de begroting. Hij vindt het niet terug, al is hij zelf geen voorstander van het idee. Hij geeft namelijk de voorkeur aan de goede starters, die toekomstige werkgelegenheid gaan creëren met initiatieven in competitieve sectoren. In Vacature vroegen ondernemers om een regering die voor een keer niets nieuws deed, maar wel haar afspraken nakwam. Zo kreeg de heer Van Rompuy vorige week eindelijk de tekst van het ARKimedes-ontwerp te zien, maar is ook daar weer geen geld voor uitgetrokken in de begroting. Kris Peeters geeft de regering nul op tien als hij de resultaten evalueert van 10 maatregelen die vorig jaar werden beloofd. Nochtans heeft net nu de economie van overheidswege een schokeffect nodig. De honderd miljoen euro voor de ondernemingsconferentie is een doekje voor het bloeden. De heer Van Rompuy wijst erop dat zijn fractie wel een ernstig visieplan heeft, met maatregelen inzake vorming, opleiding en begeleiding van starters en dit alles binnen de bestaande instellingen, met name PMV. De regering daarentegen slaagt er niet eens in om de opleidingscheques die zij uitschrijft ook allemaal op te gebruiken. De jobkaarten bereikten niet eens 2 procent van de werkzoekenden. Er is behoefte aan een fundamentele aanpak die ondernemen beloont, innovatie aanmoedigt en arbeid aantrekkelijk maakt. Het budget voor werkgelegenheid stijgt helemaal niet in reële termen. Hij weet dat de budgetten voor wegenbouw een ingewikkelde zaak zijn. De begroting voor wegenbouw en voor rusthuizen toont niettemin aan dat de investeringskredieten naar beneden gaan en dat er geen relancepolitiek wordt gevoerd, wat er ook wordt beweerd. Hij weet dat de middelen voor wetenschappelijk onderzoek stijgen. Hij meent echter dat Vlaanderen meer moet doen dan het recurrente bedrag van

63 48,3 miljoen euro dat in de begroting is terug te vinden. Het Rekenhof zegt trouwens dat het heel moeilijk is de juiste cijfers te achterhalen. Om de doelstellingen van Lissabon te halen is er volgens hem een recurrent bedrag van 90 miljoen euro nodig. G.1.5. Een nieuwe staatshervorming is nodig om de Vlaamse economie er structureel bovenop te helpen De heer Eric Van Rompuy meent dat de Vlaamse regering de volgende jaren de arbeidskosten moet doen dalen om zo een substantiële impuls te geven aan de werkgelegenheid. Daarvoor is een staatshervorming noodzakelijk. Kinderbijslagen en gezondheidszorgen moeten overgeheveld worden naar de deelstaten, moeten uit de sociale zekerheid worden gelicht en met algemene middelen worden gefinancierd. Het plan Dewachter toonde aan dat deze maatregel kan leiden tot de creatie van 180.000 tot 450.000 jobs tegen 2005. Hij herinnert de heer Denys eraan dat hij destijds nog met de huidige eerste minister, Guy Verhofstadt, naar zijn kabinet is gekomen om het daarover te hebben. Toen was de heer Verhofstadt van oordeel dat deze maatregel gemakkelijk kon worden doorgevoerd. Wat de Vlaamse regering nu doet met de afschaffing van het gewestelijk aandeel van de onroerende voorheffing voor bedrijven, is volgens hem kurieren am Symptom. De regering is niet bij machte het sociaal-economisch beleid in onze regio te sturen. Hij is van oordeel dat Vlaanderen ook kortingen moet kunnen toestaan op de vennootschapsbelasting. Om een economisch beleid te kunnen voeren, heeft Vlaanderen nood aan een fiscaal instrumentarium. Nu kan het alleen werken met subsidies, maar daarvoor zijn er onvoldoende middelen. De subsidies voor het expansiesteun zijn trouwens volledig gedestabiliseerd door het call systeem. Als CD&V na de volgende verkiezingen bestuursverantwoordelijkheid kan dragen, moeten die instrumenten van het sociaal-economisch beleid fundamenteel worden hervormd. De heer Jos Stassen zegt dat hij dit nog gehoord heeft, vroeger van de VLD, nu van CD&V. De heer Van Rompuy stelt vast dat een ondernemingsconferentie wordt gehouden zonder dat men beschikt over de noodzakelijke middelen om de beloftes waar te maken. Daarbij denkt hij niet alleen aan het minimuminkomen voor de starters.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

G.1.6. De Vlaamse regering ontbeert een visie op het te voeren economisch beleid De Vlaamse regering heeft volgens hem ook geen visie op het te voeren economisch beleid. Welke soort economie wil men, welke soort starters ? Hoe wil men de buitenlandse investeringen terug naar Vlaanderen halen ? Hoe wil men antwoorden op het rapport van Sleuwaegen dat zegt dat Vlaanderen terugvalt in de medium en high tech. De fundamentele kritiek van CD&V is dat deze regering niet meer in staat is om een ommekeer te bewerkstelligen. G.1.7. De intering op de reserves van de VOI’s Inzake de begroting voor 2004 heeft CD&V ook een aantal vragen ten gronde op technisch vlak. De tabel op pagina 44 zegt dat er voor de VOI’s een tekort is van 110 miljoen euro. Als men de saldi van de VOI’s en de DAB’s optelt, komt men echter tot een tekort van 600 miljoen euro. Hij vraagt dat het Rekenhof deze cijfers zou verifiëren vóór het einde van deze bespreking en dat het suggesties zou formuleren voor de regering. In de begroting 2003 kan een gelijkaardige situatie worden vastgesteld. Als men de ontvangsten van de VOI’s aftrekt van de uitgaven, komt men voor 2003 tot een deficit van 700 miljoen euro. De regering komt uit op een deficit van ongeveer 200 miljoen euro. Voor dat verschil van 500 miljoen euro vindt hij geen enkele verklaring. Volgens hem is dat een fundamenteel probleem voor de geloofwaardigheid van deze begroting. De heer Jan Debucquoy, raadsheer bij het Rekenhof, vraagt de onderliggende tabel van de administratie Abafim om de cijfers te kunnen nagaan van de saldi op de VOI’s die vermeld worden op pagina 44 van de algemene toelichting. Minister Dirk Van Mechelen antwoordt dat de administratie beschikbaar is om de nodige gegevens te verstrekken. G.1.8. De gebruikte parameters bij de opstelling van de begroting 2004 en de opbouw van de impliciete schuld en het FFEU In tegenstelling tot vorig jaar meent de speker dat de inschatting van de economische groei dit jaar

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

64

realistisch is. Nu ziet hij problemen bij de VOI’s en bij de onderschatting van de ordonnanceringskredieten. Hij meent dat dit volgend jaar opnieuw aanleiding zal geven tot een uitgavendruk. De impliciete schuld, dat zijn de vastleggingen die nog geen aanleiding hebben gegeven tot betalingen, is in de periode 1999-2002 sterk gestegen. Voor het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap in haar geheel gaat het om een stijging met 668 miljoen euro, wat neerkomt op 35 procent. Als men op een bepaald moment tot betalingen moet overgaan, zal dit tot uiting komen in de begroting. De problemen zullen dan moeilijk beheersbaar worden. Dit heeft ook de maken met de kassituatie. Dat is trouwens ook de kritiek van de SERV. Het Fonds voor eenmalige investeringen is volgens hem een echt stuwmeer geworden van 755 miljoen euro. Deze uitgaven zijn zeer traag op gang gekomen : 31 miljoen euro in 2002, 75 miljoen euro in 2003 en 249 miljoen euro in 2004. Als die betalingen op kruissnelheid komen, zal dat negatief inwerken op de norm. Doordat er minder kasoverschotten zijn is de voeding van het FFEU beperkter dan enkele jaren geleden. Voor 2004 bedraagt de bijkomende dotatie 120 miljoen euro, terwijl de uitgaven 249 miljoen euro zullen bedragen. De netto bijdrage aan het HRF-saldo zal in 2004 dan ook negatief zijn, want dat is een norm in betalingskredieten. G.1.9. De begroting 2004 bevat 200 miljoen euro betalingskredieten te weinig Nu komen de gevolgen naar boven van heel wat mechanismen die vroeger in werking werden gesteld : de impliciete schuld, het Fonds voor schuldafbouw en eenmalige uitgaven voor investeringen, het tekort aan betalingskredieten. Gelet op de gedane beloften schat CD&V dat er voor deze begroting alleen 200 miljoen euro te weinig is ingeschreven voor betalingskredieten. Daarover zou hij graag een uitleg krijgen van de minister. Hij besluit dat deze begroting een aantal facturen doorschuift en dat ze structureel een aantal mechanismen bevat die ertoe zullen leiden dat mettertijd de normen van de Hoge Raad voor Financiën niet meer worden gehaald. G.1.10. De uitgavendruk leidt tot besparingen op de investeringen De heer Eric Van Rompuy benadrukt dat overdreven engagementen voor lopende of recurrente uitgaven de huidige besparingen op investeringen

veroorzaken. Uit de tabel van de VIF-begroting blijkt dat het budget daalt van 274 miljoen euro in 2003 tot 223 miljoen euro in 2004 en 69 miljoen euro in 2004. Er wordt namelijk 100 miljoen getransfereerd naar de BAM. Die discussie is trouwens ook gevoerd in de commissie voor Openbare Werken. Het Rekenhof merkt nu op dat de uitgaven van het BAM buiten de norm vallen, het al dan niet halen van de norm geen realistisch beeld meer geeft van de uitgaven van de Vlaamse overheid. Het BAM is gedebudgetteerd. Dat is geen orthodox budgettair beleid. Er wordt ook bespaard op de schoolgebouwen : er is slechts 25 miljoen euro in 2004, terwijl er een enorme betalingsnood is. De vastleggingmachtigingen van het VIPA dalen : voor ouderenvoorzieningen met 22 procent en voor verzorgingsinstellingen met 27 procent. Het Rekenhof stelt daarenboven vast dat men de subsidiebeloftes niet kan nakomen. De investeringen worden dus teruggeschroefd. De kredieten voor het economisch beleid van mevrouw Ceysens dalen met 13 procent. Voor werkgelegenheid blijven de budgetten gelijk. Op het ogenblik dat structurele maatregelen nodig zijn, beknibbelt men op het economisch beleid. Ook dat heeft te maken met de overdreven engagementen uit het verleden.

G.1.11. De impact voor de gemeenten De gemeenten dragen ook de gevolgen van die vergissingen. Ze waren verplicht om hun belastingen de jongste jaren te verhogen omdat de federale maar ook de Vlaamse regering een aantal engagementen niet nagekomen zijn. Tien procent van het Gemeentefonds, ongeveer 131 miljoen euro, wordt doorgeschoven naar het volgende jaar. Die bedragen mogen in de gemeentelijke boekhoudingen vermeld worden maar worden pas in 2004 betaald. De heer Sas Van Roeveroij, VLD-boegbeeld, zegt dat het onaanvaardbaar is dat, ondanks de substantiële verhoging van de middelen van dat fonds, een aantal betalingen maar volgend jaar zullen gebeuren. Ook de burgemeester van Leuven heeft volgens de heer Van Rompuy gezegd dat volgend jaar de ontvangsten voor de gemeenten niet met 900 miljoen euro zullen stijgen. Het groeipad wordt dus niet gevolgd, dus zal er 900 miljoen euro minder zijn. Daarenboven zullen een aantal engagementen naar volgend jaar doorgeschoven worden.

65 De gemeenten zullen hun belastingen moeten verhogen. Ze weten trouwens nog niet hoe ze de begroting moeten opmaken. De heer Van Rompuy heeft nooit geweten dat de VVSG haar leden oproept om te wachten met de begrotingsopmaak tot volgend jaar en te werken met voorlopige kredieten. Tijdens de vraagstelling met de leidende ambtenaren van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap waren er zogezegd geen betalingsproblemen, zoals we ook een paar jaar geleden geen economische of budgettaire problemen hadden. De burgemeesters moeten wel wachten met de opmaak van hun begroting omdat ze niet weten over welke middelen ze zullen beschikken. Er heerst grote beleids- en rechtsonzekerheid. G.1.12. De keuze om de vraagzijde te stimuleren (via de afschaffing van het kijk- en luistergeld) in plaats van de aanbodzijde is fout gebleken De afschaffing van het kijk- en luistergeld, goed voor een recurente impact op de begroting van ongeveer 500 miljoen euro, is de belangrijkste budgettaire maatregel van deze regering. Het was de bedoeling om de vraag te stimuleren en de economische crisis van na de gebeurtenissen van 11 september 2001 te bezweren. Nu blijkt de onzin van die maatregel. Het aanbod, de investeringen, het vormingsaanbod, het wetenschappelijk onderzoek, de duurzame werkgelegenheid, de duurzame vormingsinspanningen moesten gestimuleerd worden. De economie moest structureel hervormd worden. CD&V heeft altijd gezegd dat de regering enkel sympathieke maatregelen op korte termijn heeft genomen. Nu wil men de tapvergunningen afschaffen en de notariskosten verminderen. Daarmee komt men in de media. De fundamentele problemen worden echter niet aangepakt en de balans is negatief. Er is een structureel economisch probleem. De economie zal inderdaad heropleven, maar de fundamentele problemen van werkgelegenheid en economische structuur zijn niet opgelost. Daar heeft Vlaanderen trouwens de instrumenten niet voor, waar het wel over de nodige bevoegdheden beschikte, is er gedestabiliseerd en zijn er onvoldoende middelen voor wezenlijke veranderingen. Theoretisch kloppen de budgetten nog. Op 3 januari 2004 zal de minister allicht kunnen zeggen dat er een kasevenwicht is. De onderliggende mechanismen zijn moeilijk te verklaren aan de samenleving en de media. Het is logisch dat ze niet vertrouwd zijn met het FFEU, de rapporten van het Rekenhof, de impliciete schuld, het verschil tussen een verbinteniskrediet en een schuldkrediet.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

De lichtzinnigheid van de fractieleider van de socialisten verbaast de heer Van Rompuy. Het aantal werklozen stijgt met 30.000 tijdens deze legislatuur. G.1.13. De beleidsmarges voor de Vlaamse regering In de volgende jaren zullen de beleidsmarges een derde kleiner zijn dan in deze regeerperiode. Volgens de SERV zal de beleidsmarge bij constant beleid slechts 1,5 miljard euro bedragen ten opzichte van de huidige 6,5 miljard euro. De VLD zegt bij monde van de heer Karel De Gucht dat dat bedrag integraal zal besteed worden aan lastenverlaging. Er zijn echter investeringen nodig in onderwijs, in de welzijnssector, in mobiliteit, in wetenschappelijk onderzoek, enzovoort. De Vlaamse regering kan natuurlijk nooit alle behoeften lenigen. Het onderscheid tussen Paars en CD&V wordt meer en meer duidelijk : CD&V wil investeren in infrastructuur, in onderwijs, in werkgelegenheid en in kinderopvang. Het wil de wachtlijsten wegwerken. Kortom CD&V wil investeren in structurele maatregelen, die op korte termijn niet leuk zijn voor de bevolking, maar die de fundamentele samenlevingsproblemen van de toekomst aanpakken. G.1.14. De balans van 5 jaar Paars Volgens de heer Van Rompuy is de fundamentele kritiek op vijf jaar Paars : onvoldoende investeringen in wezenlijke zaken en de nadruk op leuke lichtzinnigheden. De ernst van de economische en budgettaire situatie werd, ook in dit parlement, onderschat. De fractie van de heer Van Rompuy zegt dit al drie jaar en nu krijgt zij gelijk : de problemen komen naar boven. Alle problemen oplossen is onmogelijk, maar de beloftes moeten ingelost worden. Van alle beloofde cheques is bijvoorbeeld niets in huis gekomen. Trouwens de minister van Begroting heeft daar nooit zijn goedkeuring aan gegeven. Beleid is een serieuze aangelegenheid, waarover soms moeilijk te communiceren is. G.1.15. Wanneer zal deze Vlaamse regering willen erkennen dat er maatregelen nodig zijn om de begroting op koers te houden ? De minister van Begroting is een serieuze minister, maar begaat één fout : hij erkent niet dat er serieuze problemen zijn. Erkennen dat er serieuze problemen zijn is geen schande. De minister probeert

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

66

te verbergen dat er problemen zijn, maar moet toch aanpassingen doorvoeren. Als CD&V de aanpassingen opmerkt, is de minister kwaad. De minister houdt te veel vast aan het discours van de heren Dewael en Stevaert. Minister-president Somers verklaarde in zijn septemberverklaring dat het economisch moeilijk was. De heer Van Rompuy heeft, tevergeefs echter, gehoopt dat minister Van Mechelen die woorden zou bevestigen.

president dat men de tering naar de nering moet zetten, gelet op het feit dat het drie jaar wat moeilijker is geweest. De nieuwe minister-president dreigt al te ontsporen en moet dringend worden bijgestuurd.

De heer Eric Van Rompuy stelt dat dit een van de zwakste begrotingen is die er al is geweest. Een dergelijke begroting is voor CD&V totaal onaanvaardbaar.

De heer Chris Vandenbroeke vindt dat minister Van Mechelen, een van de betere ministers, zijn best doet. Na twee jaar status quo in het wetenschapsbeleid heeft men opnieuw voor de nodige incentives gezorgd met een typevoorbeeld, namelijk IMEC. Er zijn evenwel honderden dossiers van dat kaliber nodig. Dat is de uitbouw ten gronde van de Kenniseconomie. Er is meer nodig, namelijk de inschatting van de effecten van de Kenniseconomie. Men stelt dat de Kenniseconomie alles gaat oplossen. Dat zijn mooie woorden. Het is een proces dat tijd vraagt en dat zeer duurzame investeringen impliceert waarvan men de afgeleide pas binnen jaren gaat opmerken. Daarbij moet men tegelijkertijd de economische ontwikkeling ten gronde bekijken in de brede context. Dat is het onderdeel van het ondernemerschap. De fractieleider van de sp·a stelt dat de overheid beter is in management dan de ondernemers, maar dat is semantiek.

G.2. Tussenkomst van de heer Chris Vandenbroeke G.2.1. Paars hypothekeert wat Vlaanderen de laatste 50 jaar heeft opgebouwd. De heer Chris Vandenbroeke onderschrijft het discours van de heer Van Rompuy. Tussen 1950 en 2000 heeft men Vlaanderen gepositioneerd van een arme natie tot een topnatie. Het laatste element in die evolutie was de Derde Industriële Revolutie (DIRV). Die acties hebben evenwel geen vervolg gekregen. Men kan niet over zich laten heen gaan dat vijf jaar Paars-Groen alles wat men op vijftig jaar heeft opgebouwd, naar de dieperik helpt. Men heeft heel wat kansen gemist. Bij de start kon het niet op : 1999 was een schitterend jaar. Week na week werd gesteld dat er heel wat miljoenen bijkwamen. Men kon uitgeven alsof het wekelijks Sinterklaas was. Toen toenmalig minister Stevaert de belasting van het kijk- en luistergeld op nul zette (een jaarlijkse belastingvermindering van 500 miljoen euro), stond al in de sterren geschreven dat de Vlaamse bevoegdheden (de veroudering, welzijn, de sociale economie, …) werden gehypothekeerd. De problemen met het VIPA waren drie jaar geleden te voorzien. Men was ziende blind. Het was een periode van show waarin alles moest kunnen en mogen. G.2.2. De begrotingsproblemen dringen maar met mondjesmaat door in de publieke opinie Begroting is een zwaar en moeilijk dossier om over te communiceren. Men dient te wijzen op de uitdagingen van de toekomst en dat slaat tot nader order niet aan. De goegemeente hoort liever de goednieuwsshow. Maar het kan niet dat op vijf jaar tijd de opbouw van vijftig jaar wordt gehypothekeerd. Tijdens een plenaire zitting stelt de minister-

G.2.3. De uitbouw van de Kenniseconomie wordt een zeer lastige opdracht

Er is behoefte aan werkgelegenheid en investeringen. Of die gebeuren door middel van management of ondernemerschap heeft geen belang. De vraag is of er kan worden gewerkt. Er wordt veel show verkocht, inclusief door de minister van Economie die volgens de heer Vandenbroeke meer en meer een designminister is. De aanpak van een structurele crisis vraagt heel wat meer. G.2.4. De conclusies uit de vraagstelling aan 3 leidende ambtenaren van de Vlaamse Gemeenschap Vanmorgen stelde de heer Luc Van den Brande dat er twee mogelijkheden zijn om uit de begrotingsknoop te raken : ofwel verschuiven ofwel besparen. Besparen gaat men niet doen want dat is een ideologische vloek voor de VLD. Voor de begroting 2004 zullen er een aantal aanpassingen en verschuivingen gebeuren. In juni 2004 zijn er verkiezingen en dat betekent dat er zes cruciale maanden verloren gaan. Iedere maand dat Vlaanderen niet wordt gepositioneerd, boert men achteruit. De heer Chris Vandenbroeke vraagt de minister met aandrang om de show achterwege te laten en de pijnpunten ernstig in te schatten. De toekomst wordt nu geschreven en het is erop of eronder. Als men voort-

67 doet zoals men bezig is, helpt men alles naar de duvel. Dat had hij niet verwacht van de VLD.

G.3. De tussenkomst van de heer André Denys G.3.1. Opgeklopte problemen De heer André Denys voelt zich stokoud. Hij hoort tijdens de commissiebesprekingen zaken die hij niet hoort op het terrein, niet leest, niet ziet en die hij niet kan interpreteren. Als men de cijfers van de begroting bekijkt, betekent vijf jaar Paars-Groen dat er een begroting in evenwicht is, dat de schuld wordt gehalveerd en dat voor de eerste keer in Vlaanderen de belasting wordt verminderd. Dat laatste was het oude ideaalbeeld van de Volksunie. Het ergert de heer Denys dat de heer Van Rompuy blijft beweren dat de Vlaamse regering de aard van de crisis onderschat, terwijl sinds 11 september alle verantwoordelijken binnen de regering erkend hebben dat men in een diepgaande crisis zit. Hij geeft wel toe dat wie de economie goed volgt, dat misschien iets eerder had kunnen zien. G.3.2. Paars is de coalitie van de toekomst Hij ontkent niet dat hij in het begin een koele minnaar van Paars-Groen was, maar nu vindt hij deze coalitie die van de toekomst. G.3.3. De Vlaamse regering realiseert veel in het laatste jaar van de legislatuur De VLD-fractie is aangenaam verrast door de begroting. Na de verkiezingen waren nochtans enkele leden ervan pessimistisch over het laatste regeringsjaar. Zij hadden twijfels bij het vermogen van de regering om nog iets te realiseren in dat laatste jaar. De spreker geeft ruiterlijk toe dat hijzelf ook tot die groep behoorde. Maar hij heeft inmiddels vastgesteld dat tal van moeilijke dossiers als het VEN, de inburgering en de wachtlijsten toch alle terug te vinden zijn in de begroting. Zij worden wel degelijk aangepakt. Het laatste jaar is er dus geen van stilstand, maar van werk. Volgens de heer Eric Van Rompuy kan men niet beweren dat de begroting aan de verwachtingen beantwoordt. Bij wijze van voorbeeld zegt hij dat de begroting slechts 9 miljoen euro vastlegt voor inburgering, terwijl het Vlaams Minderhedencentrum voor een echte uitvoering 40 miljoen euro nodig acht.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

De heer André Denys repliceert dat de regering het fundamenteel oneens is met het minderhedencentrum. Dat wil via de onthaalbureaus een heel nieuw circuit uitbouwen, terwijl de overheid de taken van de bestaande instellingen in het onderwijs wil herschikken, wat een andere raming van de kostprijs oplevert. G.3.4. De kenmerken van het Vlaamse regeringsbeleid Het nieuwe beleid heeft volgens de heer Denys drie kenmerken. Het gaat uit van een voorzichtige en bescheiden analyse, de aanpak is kordaat en de doelstellingen zijn vooruitstrevend en enthousiast. Hij heeft nog niemand kritiek horen leveren op de gekozen parameters. De regering erkent dat het economisch niet zo goed gaat en dat het lastig zal zijn om de doelstellingen te bereiken. De hele discussie over de omzendbrief Van Mechelen over de uitvoering van de betalingen en de kastoestand in 2003 toont ook aan dat de regering voor een kordate aanpak gaat. Er werd gekozen voor een spreiding van de vastleggingen. De heer Van Rompuy spuit daarover mist en de heer André Denys neemt het niet dat de heer Van Rompuy de pers misbruikt om schade te berokkenen aan minister Van Mechelen en de regering door het te willen laten voorkomen dat het vertrouwen tussen ambtenaren en regering weg zou zijn. De heer Denys noemt dat een verrottingsstrategie. Men moet toch weten dat elk zichzelf respecterend bedrijf grote aandacht heeft voor het ritme van de betalingen. Het lid erkent wel dat dit een klein beetje problemen kan geven met de ambtenaren die zich aan de nieuwe aanpak moeten aanpassen. G.3.5. De onterechte kritiek van de CD&V CD&V stelt volgens de heer André Denys ten onrechte dat er te weinig wordt gedaan. De uitgavenbegroting toont dat de uitgaven voor onderwijs, welzijn, werkgelegenheid, gemeenschappelijk vervoer, wetenschap en het Gemeentefonds blijven toenemen. De heer Denys leert uit de evolutie van de uitgavenbegroting dat de Bijzondere Financieringswet gunstig is voor Vlaanderen. Er zijn weinig overheden in België en Europa die dat uitgavenritme kunnen aanhouden en tegelijk voor evenwicht zorgen, de schuld afbouwen en de strengste norm van de Hoge Raad van Financiën respecteren. De inspanning die Vlaanderen levert is 10 keer groter dan die van de andere regionale entiteiten.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

68

De heer Denys geeft de voorkeur aan een wetenschappelijke benadering van de begroting boven een politiek-polemische. Hij vindt het discours van de heer Van Rompuy politiek oneerlijk, waarop de heer Eric Van Rompuy hem uitdaagt om uit zijn toespraak ook maar één cijfer te noemen dat niet zou kloppen. De heer André Denys neemt de handschoen op en geeft het onderwijs als voorbeeld. Het vrij onderwijs heeft aanhoudend kritiek op het schandelijke verschil in subsidies voor werkingskosten met het gemeenschapsonderwijs. Welnu, terwijl het vrij onderwijs bij het begin van Paars-Groen op dat vlak in een verhouding van ruim 50/100 stond, is dat thans 76/100 geworden. Als de regering na de volgende verkiezingen mag doorgaan, belooft zij een volledige gelijkschakeling. De heer Denys zegt dat dit een van de grote kritieken van CD&V is. Nochtans werd aan alle sectoren binnen het onderwijs veel meer uitgegeven. De impact van de CAO binnen het onderwijs heeft misschien zelfs een te grote impact. Maar alles bijeen heeft geen enkele voorgaande regering de sector op een dergelijke wijze laten evalueren. Vervolgens wijst de heer Denys op de positieve evolutie in de sector Welzijn. De afgesloten CAO aldaar heeft een enorme omvang. Bij het begin van deze legislatuur kende men niet eens de cijfers van de wachtlijsten ! Maar er werd werk van gemaakt, er werden bedragen voor uitgetrokken. Het is duidelijk dat dit niet allemaal in een of twee jaar kan gerealiseerd worden. Maar kritiek leveren door te gaan zoeken naar details is oneerlijk. Volgens de heer Denys is de kritiek op de evolutie van het Gemeentefonds even onterecht. Gisteren kwam binnen dit parlement een aantal CD&Vburgemeesters samen om daarover waarheden en onwaarheden rond te strooien. Daarover zou de spreker wel eens uitleg willen : het objectieve cijfermateriaal is immers zeer positief. Mevrouw Demeester-De Meyer verwijst vervolgens naar de liberale burgemeesters-parlementairen die de begroting niet willen goedkeuren. Het antwoord van de heer Denys daarop is dat het voor de burgemeesters nooit genoeg zal zijn. Die situatie vergelijkt hij met de boeren. Ook zij zijn na de uitwerking van het mooie en formidabele mestdecreet nog steeds misnoegd : de Boerenbond blijft zich vastklampen aan een paar kleine details en vergeet de enorme evolutie vanuit het MAP 1 en MAP 2. Er komt enkel negatieve kritiek.

Deze gang van zaken is een negatieve oppositietechniek, aldus de heer Denys. De oppositie mag best kritiek uiten, op voorwaarde dat die terecht is. G.3.6. Hoe worden de middelen die aan de BAM (Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel) worden toegekend, aangerekend op de HRF-norm ? De spreker geeft de heer Van Rompuy op één gebied gelijk : hij wil daarmee bewijzen dat zijn invalshoek niet zomaar eenduidig positief, maar genuanceerd is. Hij stelt zich met name vragen over het Vlaams Infrastructuurfonds, waar 100 miljoen naar de BAM (Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel) gaat, terwijl er anderzijds geld loopt van het FFEU naar het Vlaams Infrastructuurfonds (VIF). Hij wijst erop dat het FFEU voor eenmalige investeringen dient, terwijl het VIF jaarlijks onderhoud van wegen en dies meer betaalt. Het is volgens de heer Denys onlogisch, te meer daar het in de BAM ook over eenmalige investeringen gaat. Hier geeft hij de oppositie dus een punt ; hij wil daar van de regering duidelijkheid over. Minister Dirk Van Mechelen verklaart dat de 100 miljoen euro voor BAM niet uit het FFEU komt. De heer André Denys zegt dat hij begrepen had dat ze van BAM naar FFEU versast werd. Minister Dirk Van Mechelen ontkent dit en belooft daar meer uitleg over te geven. G.3.7. Het verschil tussen de regering Dewael en de regering Somers : de accentverschuiving naar het sociaal-economische luik De heer Denys poneert verder dat er een verschil is tussen de regeringen Somers en Dewael. Hij vindt dat er een accentverschuiving is in de richting van het sociaal-economische luik, dat men in een stroomversnelling wil brengen. Dat is zichtbaar op verschillende domeinen, op de eerste plaats is er de ondernemersconferentie en wat daar zal uit voortvloeien aan maatregelen : de minister-president kondigde aan nog een paar maatregelen te willen treffen die in een tijdsspanne van 6 à 7 maanden realiseerbaar zijn. De heer Denys stelt zich de vraag hoe dat, inclusief implementatie, op zo’n korte tijd nog kan. Anderzijds vindt de spreker het belangrijk dat het gewest zijn volle verantwoordelijkheid neemt en op het vlak van de onroerende voorheffing een fiscale verlaging doorvoert.

69 Ook de voortdurende inspanningen voor de financiering van de mobiliteit en de infrastructuur vindt de heer Denys zeer positief : die sectoren zijn immers belangrijk in het kader van een relancering van de economie. Het alternatief dat CD&V op dat vlak voorstelt is volgens de spreker een alternatief na een nieuwe stap in de staatshervorming. Misschien wordt een en ander inderdaad gemakkelijker met een paar instrumenten meer, maar toch verdedigt de heer Denys de 5 resoluties zoals ze in 1999 door het Vlaams Parlement inzake de staatshervorming voorgesteld werden. Hij vindt daarin een goed evenwicht terug vanuit de invalshoek van homogene bevoegdheden. Hij beseft dat de uitvoering stap voor stap zal moeten gebeuren, en dat het iets wordt voor lange of halflange termijn. Hij is ervan overtuigd dat Vlaanderen er, met betrekking tot de evolutie van de Lambermontgelden, op lange termijn beter voorstaat dan velen laten uitschijnen. Hij zegt dat de hele discussie over de dienstencheques aantoont dat er instrumenten te weinig zijn. De oplossing die CD&V voorstelt heeft een regionaal-autonome impact en is derhalve een omweg. De heer Denys zegt dat echt moet gewerkt worden aan de voorstellen zoals die geformuleerd werden in de 5 resoluties van het Vlaams Parlement van 1999 over de staatshervorming teneinde tot een functioneerbare werking binnen de federale staat te komen en de ruimte, de ideeën en de creativiteit van Vlaanderen ten volle te benutten.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

en mediapolitiek. Hij wil graag weten van de minister van Financiën wat ervoor aan ruimte voorzien is : er moet zo vlug mogelijk gestart worden om dit opzet gestalte te geven. G.3.8. De invulling van het begrotingsbeleid na de regionale verkiezingen De heer Denys feliciteert de regering voor de scherpe manier waarop ze de zaken uitvoert, zelfs in dit verkiezingsjaar. Maar er is ook een periode na de verkiezingen : de VLD wil de lijn die de laatste 5 jaar gevolgd werd verder uittekenen en accentueren. De spreker stelt vast dat de zwaarste kritiek van CD&V op het voorbije beleid de verlaging van het kijk- en luistergeld inhoudt, en stelt daartegenover dat dit volledig in tegenstrijd is met wat de VLD wil. De VLD ziet lastenverlaging als een instrument tot relancering van de economie door de tewerkstelling te bevorderen en de consumptie te verhogen. Sommige mensen zeggen dat ze de lastenverlaging op hun loonbriefje niet hebben gezien. De Vlaamse lastenverlaging van de afcentiemen is intussen immers weg. De afschaffing van het Kijk- en Luistergeld hebben ze echter wel gevoeld. De heer Vandenbroeke zegt dat dit populisme is. Gemeenschapsdiensten voor Vlaanderen zijn volgens hem belangrijker dan cafépraatjes over belastingvermindering.

In de voorbije jaren heeft de heer Denys vaak gewezen op de noodzaak van nieuw ondernemerschap en van starters en groeiers omdat dit het fundament blijft van de toekomst en de welvaart in Vlaanderen. Hij is daarover kennelijk niet eens met de heer Van Rompuy, die het hele initiatief en het opzet van de ondernemingsconferentie herleidt tot een paar futiliteiten.

De heer Denys stelt dat lastenverlagingen voor CD&V en N-VA op de allerlaatste plaats komen. Hij meent dat men daarvan een prioriteit moet durven maken in het regeerakkoord. Naarmate het Lambermont-akkoord verder wordt uitgevoerd, zal het steeds meer middelen opleveren voor Vlaanderen en dat zal zorgen voor een extra groei. De helft van die extra groei wil de heer Karel De Gucht besteden aan lastenverlaging.

Het doel van de ondernemersconferentie is ervoor te zorgen dat er een nieuwe cultuur aankomt waarin de bevolking in Vlaanderen, en in het bijzonder de jongeren, het weer aandurft te ondernemen. Dit is essentieel voor de toekomstige tewerkstelling. De ondernemersconferentie is minstens even belangrijk als de actie van Gaston Geens in het begin van de jaren 80. Flanders Technology kostte niet veel geld, maar het evenement was een belangrijke bewustmakingsactie. Op de begroting had ze niet veel impact, op economisch vlak des te meer. Ook de ondernemersconferentie, die nu voorligt, is belangrijk als symbool voor de toekomstige welvaart en tewerkstelling in Vlaanderen. De heer Denys betreurt dat CD&V dit initiatief herleidt tot show

De heer Denys staat daar volledig achter. Hij meent dat deze doelstelling in het regeerakkoord moet worden opgenomen. Volgens hem zal dat niet mogelijk zijn met CD&V of met N-VA, al beseft hij dat niet hijzelf, maar wel de partijtop de strategie bepaalt. Zijn persoonlijke conclusie uit dit debat is dat paars of paars-groen wel kan zorgen voor de stijl die de VLD wenst. Hij zegt dat hij geen bezwaren heeft met Groen! zoals het zich manifesteert na 18 mei. De VLD gelooft in deze lastenverlaging omdat de partij vasthoudt aan de vroegere autonomiegedachte dat meer Vlaanderen moet leiden tot een vermindering van de lasten voor de mensen, omdat ze dit beschouwt als een schitterende hefboom voor meer welvaart en

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

70

omdat ze meent dat de mensen ook het recht hebben om iets terug te krijgen als Vlaanderen meer krijgt.

ringen gedaan. Hetzelfde geldt voor de kinderopvang, voor De Lijn, voor openbare werken en voor de ondersteuning van het wetenschappelijk onderzoek, onder meer inzake de eco-efficiëntie.

G.4. Tussenkomst van de heer Jos Stassen G.4.1. Budgettair moeilijke tijden De heer Jos Stassen stelt dat we moeilijke budgettaire tijden beleven, wat problemen oplevert voor de uitvoering van deze begroting en voor de opmaak van de begroting voor volgend jaar. Hij meent dat iedereen het erover eens is dat men de tering naar de nering moet zetten. G.4.2. De liquiditeitsproblemen van de Vlaamse Gemeenschap Volgens hem werd er tijdens de vraagstelling aan de leidende ambtenaren van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap voldoende aandacht besteed aan de liquiditeitsproblemen. Hoewel het hier slechts over vier procent van de begroting gaat, kunnen deze problemen toch leiden tot belangrijke concrete knelpunten. Dat wordt geïllustreerd door de situatie in de cultuur- en welzijnssector en in de sector van de openbare werken. Hij stelt vast dat er voor deze problemen een oplossing wordt gevonden. Voor het probleem van het Vlaams Fonds wordt door minister Byttebier een oplossing uitgewerkt. De betoging van de welzijnssector is volgens hem dus grotendeels zonder voorwerp. Uit de gesprekken met de leidende ambtenaren en uit het antwoord van de minister maakt hij op dat er ook voor een hele reeks andere problemen een oplossing zal worden gevonden. G.4.3. De begroting 2004 Inzake de begroting 2004 zijn er volgens hem problemen met het VIPA, met het Vlaams Infrastructuurfonds (VIF), met de Digo en met de ELIA-gelden. De ministers hebben een aantal maatregelen moeten nemen om de begroting rond te krijgen. Anderzijds zullen er heel wat investeringen gebeuren via het FFEU, onder meer de rioleringsinvesteringen, die in 2004 zeer hoog zullen zijn. Er zijn ook verhogingen van de kredieten door de VIAakkoorden, namelijk 27 miljard Belgische frank via het VIA-akkoord en een reeks bijkomende kredieten om een oplossing te vinden voor de wachtlijsten in de gehandicaptensector. Het probleem is niet opgelost, maar er zijn wel structurele investe-

G.4.4. De evolutie van de investeringen voor Leefmilieu Op pagina 34 van de algemene toelichting stelt de heer Eric Van Rompuy vast dat de milieubegroting goed was voor 698 miljoen euro betalingskredieten bij de begrotingscontrole van 2002, voor 763 miljoen euro bij de begrotingscontrole van 2003, maar slechts voor 719 miljoen euro in de begroting 2004. Dat is een stijging van 0,71 procent, maar een daling in reële termen. Vroeger kreeg men soms het geld niet op, de heer Jos Geysels heeft het daar dikwijls over gehad. Vorig jaar was de benuttigingsgraad voor milieu nochtans ongeveer dezelfde als in de andere departementen. De heer Van Rompuy vraagt zich af hoe dat mogelijk is met de groenen in de regering. De heer Jos Stassen antwoordt dat een aantal investeringen gebeuren via het FFEU. Tegelijk met bepaalde openbare werken, zullen ook de rioleringen worden aangepakt. Anderzijds is de warme sanering in de landbouwsector gestopt. Drie jaar na elkaar werd er hiervoor een bedrag van een miljard Belgische frank (25 miljoen euro) uitgetrokken op de begroting van Leefmilieu. Nu zijn er geen vragen meer om daarmee verder te gaan. Hij zegt dat men de analyse van een begroting niet moet baseren op een enkel cijfer, men moet rekening houden met diverse cijfers binnen de begroting. G.4.5. De prioriteiten voor de volgende Vlaamse regering Afsluitend wijst de heer Jos Stassen op de uitdagingen die Vlaanderen na 2004 te wachten staan. Elke sector heeft zijn eisen. Onderwijs bijvoorbeeld vraagt naar investeringen in gebouwen en wil de netten gelijkschakelen. Voorts moeten de wachtlijsten in de Welzijnssector weggewerkt worden. De volgende Vlaamse regering en het volgende Vlaams Parlement zullen moeten uitmaken in welke mate de lasten nog verlaagd kunnen worden en welke eisen ingewilligd moeten worden. Beide zaken zijn combineerbaar, maar men zal toch keuzes moeten maken. De heer Stassen benadrukt dat hij achter de huidige lastenverlaging blijft staan.

71

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

G.5. Tussenkomst van mevrouw Wivina Demeester-De Meyer

niet gering is waardoor een verantwoording van het voorgestelde bedrag vereist is.

G.5.1. Inleiding : een analyse van het verslag van het Rekenhof bij de begrotingsontwerpen 2004

G.5.6. Openbare Werken

Nadat ze het verslag van het Rekenhof heeft gelezen, geeft mevrouw Wivina Demeester-De Meyer openlijk toe dat ze met minister Van Mechelen te doen heeft. Het Rekenhof omschrijft de parameters als voorzichtig en de raming van de ontvangsten als correct, maar de analyse per departement, DAB en VOI baart haar zorgen. G.5.2. Onderwijs Zo twijfelt het Rekenhof of de geraamde loonkredieten voor het basisonderwijs, secundair onderwijs en voor permanente vorming wel zullen volstaan. De administratie Onderwijs heeft de loonkosten bij ongewijzigd beleid berekend, maar de bedragen in de krediettabel liggen ongeveer een half tot anderhalf procent lager. Het verschil wordt nergens toegelicht. Uit haar ervaring weet mevrouw Demeester-De Meyer dat de administratie Onderwijs correct kan begroten. De raming voor de studietoelagen voor het hoger onderwijs door de administratie Onderwijs is ook hoger dan het begrote bedrag van 75 miljoen euro. G.5.3. Pensioenfonds van de VRT De dotatie voor het pensioenfonds van de statutaire personeelsleden van de VRT is voorbarig geschrapt omdat daar nog geen akkoord over is afgesloten. G.5.4. VIPA De vastleggingsmachtiging voor het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA) bedraagt nog 105 miljoen euro, wat minder is dan in het verleden. Het Rekenhof merkt op dat er alleen maar in middelen is voorzien om de aanvragen van 2002 in te willigen. Er zijn geen middelen voor subsidiebeloftes in 2004. G.5.5. Economie Nog volgens het Rekenhof zal 25 miljoen euro niet volstaan voor het werkgelegenheidsakkoord. Over het Fonds voor Flankerend Economisch Beleid schrijft het Rekenhof dat de budgettaire weerslag

Voor de implementatie van het Havendecreet is in de begroting van het Vlaams Infrastructuurfonds maar 44 miljoen euro vrijgemaakt, terwijl daarvoor op zijn minst 144 miljoen euro nodig is. Het Rekenhof heeft heel wat onderbegrote begrotingsposten gevonden. G.5.7. VFSIPH De begroting van het Vlaams Fonds voor de Sociale Integratie van Personen met een Handicap voor 2003 is eigenlijk met 35 miljoen euro onderschat : 10 miljoen euro achterstallen, 24 miljoen euro voorschotten en 1 miljoen euro materiële bijstand. Ongeacht de oplossing zal de begroting 2004 met 70 miljoen euro onderschat zijn. Mevrouw Demeester-De Meyer vindt dat de minister van Financiën en Begroting zijn minister van Welzijn had moeten vragen haar huiswerk over te doen. G.5.8. Heeft de Vlaamse regering begroot voor een half jaar ? Mevrouw Demeester-De Meyer heeft de indruk dat deze begroting er één is voor een half jaar. Niet de vraag of de begroting evenwicht is, is van belang want als de uitgavenbegroting te laag is, verdwijnt het evenwicht. De ontvangsten zijn perfect begroot wat een goede zaak is in het licht van de begrotingscontrole. Ten gronde zegt het Rekenhof dat er voor diverse posten te weinig begroot is. Het Rekenhof is voor mevrouw Demeester- De Meyer de bijbel, het instrument bij uitstek van het parlement. Men moet proberen het duidelijke antwoorden te geven G.5.9. Uitholling van de begrotingsautoriteit Het Rekenhof stelt eigenlijk een uitholling van de begrotingsautoriteit van het Vlaams Parlement vast. Dat ligt in de lijn van wat er aan het gebeuren is. Mevrouw Demeester ziet dat een aantal parlementsleden, die in het verleden altijd de verslagen van het Rekenhof lazen, nu niet meer aanwezig zijn. Volgens het Rekenhof verzwakken de artikelen 20 en 154 van het uitgavendecreet 2004 de begrotingsprincipes. Ze laten derhalve inbreuken toe op het specialiteitsbeginsel. Dat is ook in strijd met

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

72

het universaliteitsbeginsel. Het Rekenhof zegt bovendien ook uitdrukkelijk dat de controle op de rekeningen van de Vlaamse Gemeenschap en haar instellingen zal bemoeilijkt worden. G.5.10. De effecten van de doorschuiving van facturen naar 2004 Wat de effecten zullen zijn van het doorschuiven van elementen van de begroting van 2003 naar die van 2004, is nog niet duidelijk. Mevrouw Demeester geeft het voorbeeld van Het Vlaams Fonds voor de Sociale Integratie van Personen met een Handicap. Met het doorschuiven naar volgend jaar en een intrestlast daarbovenop, zal er volgend jaar een tekort zijn van 70 miljoen euro, op de begroting 2003. Dat is wat het Rekenhof zegt. G.5.11. De uitgaven worden bewust onderschat Mevrouw Demeester gelooft niet in het begrotingsevenwicht zoals het nu voorligt hoewel de minister haar wellicht zal kunnen antwoorden dat dat evenwicht er wel in zit. Ze vraagt zich af of sommige ministers niet gezegd hebben : we hebben nog maar vijf maanden, daarna zien we wel. Dat geldt vooral voor investeringskredieten maar ook voor onderwijs. Ook lonen die niet begroot zijn, moeten nu eenmaal betaald worden. Tegen november 2004 zou men wel eens voor fundamentele problemen kunnen komen te staan. G.5.12. Een gebrek aan investeringen Er zijn ook bijzonder weinig middelen voor investeringen uitgetrokken. Maar investeren betekent tewerkstelling creëren. Waarom zegt deze regering dan dat tewerkstelling haar eerste zorg is ? Mevrouw Demeester zal wellicht het antwoord krijgen dat een en ander zal worden opgelost met het FFEU maar als men voor bepaalde investeringskredieten maar de helft van de vorige jaren heeft uitgetrokken, kan dat niet opgelost worden met de FFEU of een begrotingscontrole. G.5.13. De oorzaak van het probleem : een overschakeling van een beleidskredietennorm naar een uitgavennorm Voor mevrouw Wivina Demeester-De Meyer is het probleem overduidelijk de overschakeling van een beleidskredietennorm naar een uitgavennorm. Zonder een gelijkmatige stijging van de begroting, komt men met een uitgavennorm zoals die van de

HRF na twee drie of drie jaar in de problemen. Op momenten van grote pieken, in 1999, 2000, 2001 en 2002, werd er enorm uitgepakt met de groei. Een aantal van de zaken die in een bepaald jaar worden gepland, komen echter tot drie jaar daarna in de uitgavenbegroting terecht. Als men na een moment van sterke groei met een vermindering geconfronteerd wordt, zit men dan met een probleem Volgens de heer André Denys heeft de keuze voor een uitgavennorm enkel een effect op het begrotingsbeleid en niet op het betalingsbeleid. Mevrouw Demeester-De Meyer vraagt of de heer Denys in het verslag van het Rekenhof gelezen heeft op hoeveel begrotingsposten er tekorten zijn. De hele discussie over spanningen tussen wat men wel en niet kan betalen, heeft met de overschakeling van een beleidskredieten- naar een uitgavennorm te maken. Een visie ontwikkelen, is kijken op lange termijn. Dat is ook begroten op lange termijn en dat kan nooit met een uitgavennorm maar enkel met een beleidskredietennorm, omdat men niet weet wat de internationale toestand brengt. Europa ging voor Vlaanderen zeer veel nieuwe tewerkstelling creëren. Dat is ook zo, maar op lange termijn. Volgens de heer André Denys is het hanteren van een beleidskredietennorm een lineaire manier van langetermijndenken. Een uitgavennorm hanteren is ook langetermijndenken, maar aangepast aan de evolutie. Op lange termijn is de toekomst gekenmerkt door golven. Mevrouw Wivina Demeester-De Meyer zegt dat de economische golfbewegingen moeten opgevangen worden. Als de parameters onzorgvuldig bepaald zijn, ontstaat er een klein beetje beleidsruimte. Bij grote groei wordt het beleid gepland in functie van de groei. Het jaar daarna moet er dan mogelijk aan de uitgaven gesleuteld worden. Dat is precies wat er nu aan de hand is. Mevrouw Wivina DemeesterDe Meyer wenst de toekomstige minister van Begroting veel succes en moed. De heer André Denys denkt dat er voldoende kandidaten zullen zijn. Mevrouw Wivina Demeester-De Meyer maakt duidelijk dat als er voor het Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een Handicap in de begroting geen 70 miljoen euro wordt ingeschreven, men opnieuw een achterstand opbouwt. Een gelijkaardige achterstand is in het jaar 1993 rechtgetrokken. Ook toen waren er zoveel achterstallen. Nu komt men in hetzelfde straatje terecht. Er zul-

73 len dus zeer grote moeilijkheden ontstaan, daarom niet nu, maar zeker volgend jaar. De heer André Denys merkt op dat de heer Van Rompuy al heel de regeerperiode zegt dat er volgend jaar problemen zullen ontstaan. Dat maakt geen indruk meer op hem. Op mevrouw Wivina Demeester-De Meyer maakt dat wel indruk. Volgens haar heeft de heer Van Rompuy dat gezegd omdat hij een goed inzicht in de begroting heeft. Mits voldoende geduld komen zijn woorden uit. Nu, in 2003, zijn er al problemen. Ze hoopt dat Vlaanderen aan de top van de welvaart kan blijven en dat de behoeften van de bevolking vervuld kunnen worden zodat iedereen gelukkig is.

G.5.14. De middelen van de Nationale Loterij

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Minister Dirk Van Mechelen stelt dat er een akkoord is tussen de heer Rik Daems, de toenmalige voogdijminister van de Nationale Loterij en mevrouw Mieke Vogels. Hij kent echter geen details. Bij de overdracht van de Loterijmiddelen na het Lambermontakkoord werd vastgesteld dat de federale engagementen de middelen overtroffen. Daarom was dat akkoord nodig. De minister zal informeren naar de uitvoering ervan. Bij zijn weten is er geen akkoord tussen de nieuwe federale regering en de Vlaamse regering. De minister heeft in deze regeerperiode nog niet met minister Vande Lanotte gesproken over de Nationale Loterij. Mevrouw Wivina Demeester-De Meyer stelt vast dat ze wordt belogen door het federale niveau.

G.6. Tussenkomst van de heer Roland Van Goethem G.6.1. Lastenverlagingen moeten een doel hebben

Naast de tekorten bij het Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een Handicap (VFSIPH) zijn er ook problemen met de middelen van de Nationale Loterij. Het betreft investeringskredieten van 1999, 2000 en 2001 ter waarde van 3,2 miljoen euro. Dat is een klein bedrag. Het gaat ook over een aantal werkingskredieten van 2000 en 2001. Die moeten nog betaald worden door de Nationale Loterij. Daarover zou een akkoord zijn tussen minister Vande Lanotte, de voogdijminister van de Nationale Loterij en minister Van Mechelen. Er zou overeengekomen zijn dat de Vlaamse minister 50 procent van de achterstallen zou lenen en dat de Loterij dan zou betalen. Zolang die lening niet afgesloten wordt, krijgen de instellingen hun middelen niet. Het gaat inderdaad niet over veel geld, maar voor de instellingen zijn die middelen wel belangrijk. Een bepaalde instelling heeft bijvoorbeeld 500.000 euro tegoed, daarbovenop komen de voornoemde achterstallen. Ze heeft een werkingsomzet van ongeveer 4.800.000 miljoen euro, maar meer dan 1.250.000 euro tekort. Het water staat daar bijzonder hoog. Alle instellingen hebben geleerd om te overbruggen. Ze overbruggen jaarlijks 10 procent van de uitgaven en dat is haalbaar, meer lukt niet. Actieve voorzieningen die meer plaatsen willen creëren, komen dan helemaal in het nauw. Mevrouw Wivina Demeester-De Meyer smeekt de minister om de lening zo snel mogelijk af te sluiten. Dan zou de Nationale Loterij haar verbintenissen nakomen.

De heer Roland Van Goethem is principieel voorstander van lastenverlagingen, maar ze moeten een economisch doel hebben. Zo kunnen lastenverlagingen de binnenlandse consumptie verhogen of de concurrentiepositie van de bedrijven verbeteren zodat de export verhoogt. Deze regering voert een sinterklaaspolitiek zonder economische doel. De huidige lastenverlagingen bemoeilijken enkel het begrotingswerk en maken het de collectieve voorzieningen moeilijk. De heer André Denys repliceert dat de afschaffing van het kijk- en luistergeld en de lastenverlaging effect hebben op het inkomen en dat heeft gevolgen voor de consumptie. Volgens de heer Roland Van Goethem was de lastenverlaging daarvoor te klein. De heer André Denys merkt op dat het Vlaams Blok, de eerste maal dat het een sociaal-economische uitspraak doet, stelt dat lastenverlagingen sinterklaaspolitiek zijn. De heer Roland Van Goethem repliceert dat voor hem een economische finaliteit belangrijk is.

G.7. Tussenkomst van de heer Lucien Suykens G.7.1. Lastenverlagingen De heer Lucien Suykens wijst er op dat in het regeerakkoord is bepaald om een percentage van de

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

74

budgettaire ruimte te besteden aan lastenverlaging. De sp·a was daarmee akkoord op voorwaarde dat die lastenverlaging aan alle inkomensgroepen een serieus stukje geld terug gaf, van daar de keuze voor het kijk- en luistergeld. Gans de regering is daar uiteindelijk mee akkoord gegaan. Minister Dirk Van Mechelen zegt dat hij in 1998 aan de VLD-fractie heeft voorgesteld om bij het programmadecreet een halvering van het kijk- en luistergeld door te voeren, maar het debat werd toen binnen zijn fractie afgewezen omdat men niet bevoegd was om die sommen te verminderen. Het is volgens hem dan ook niet juist dat vandaag de VLD schoorvoetend de sp·a gevolgd heeft.

G.7.2. De uitvoering van het regeerakkoord De heer Lucien Suykens stelt dat het regeerakkoord op een aantal punten wordt uitgevoerd met deze begroting. Op die 4-5 jaar regeringsperiode zal de schuld gehalveerd worden, wat ook vooropgesteld was. Aan mevrouw Demeester en de heer Van Rompuy zegt hij dat wat betreft de onderwijsuitgaven er een pad voorzien was van 250 miljoen euro extra inspanningen voor schoolinfrastructuur. Als dit niet gehaald wordt, dan wordt er 20 of 25 miljoen euro van weggenomen, maar betekent dit nog altijd dat er meer dan 225 miljoen extra wordt voorzien voor schoolinfrastructuur.

G.7.3. De situatie in Vlaanderen is lang niet zo dramatisch als in de ons omringende landen Net als Frankrijk, Duitsland en Nederland zit Vlaanderen ook in een slechte situatie, maar de heer Lucien Suykens wijst er op dat de buitenlandse collega’s een veel straffer beleid voeren. Hij zegt dat mevrouw Demeester er van uitgaat dat er maar uitgaven voorzien zijn voor zes maanden. Dat is volgens hem onjuist. Mevrouw Wivina Demeester-De Meyer zegt dat de waarheid geen geweld mag aangedaan worden. Ze verduidelijkt dat ze één vraag heeft gesteld naar aanleiding van teksten van het Rekenhof staan. Ze zegt dat voor een aantal infrastructuurfondsen de indruk zou kunnen ontstaan dat men maar voor een half jaar heeft begroot. Mevrouw Demeester stelt ook vast dat dit voor een aantal fondsen zo geschied is. Ze concludeert dat de begroting voor de tweede helft van volgend jaar een moeilijke klus zal zijn.

G.7.4. Het belang van het FFEU De heer Lucien Suykens zegt dat het FFEU een goed initiatief is van de minister. Het is goed om dat FFEU in te stellen omdat de overschotten, die men op bepaalde momenten heeft, kunnen doorgeschoven worden naar economisch moeilijke momenten. Hierdoor kan de regering investeringen doen, die ze anders niet had kunnen doen.

G.8. Tussenkomst van de heer Frans De Cock G.8.1. De beoordeling van de begroting 2004 De heer Frans De Cock vindt deze begroting goed en zegt dat ze doorgaat op het elan van de vorige jaren. Het is goed dat er ook nog voldoende extra middelen zijn voor de sociaal- en persoonsgerichte sectoren. G.8.2. De waarde van minister Dirk Van Mechelen Hij treedt de stelling van de heer Chris Vandenbroeke bij dat minister Van Mechelen een uitstekend minister van begroting is. G.8.3. Fiscaliteit Wat de fiscaliteit betreft, stemt de heer De Cock ermee in dat de extra middelen die Vlaanderen de komende legislatuur zal verwerven, gelet op de evolutie van Lambermontmiddelen, zouden kunnen aangewend worden voor een extra lastenverlaging in diverse vormen. Hij vindt het positief dat de economie, die op dat moment zal heropleven, nog eens extra ondersteund wordt langs de vraagzijde. G.8.4. Economisch relancebeleid Hij onderstreept ook de belangrijke accentverschuiving naar een economie ondersteunend beleid, namelijk het verlagen van de belastingen, het verbeteren van de mobiliteit en de infrastructuur en een meer toekomstgerichte klemtoon inzake creativiteit, opleiding, vorming en ondernemerschapstimulatie. Hij juicht toe dat in een moeilijke economische omgeving voor het jaar 2004 minstens minstens 175 miljoen euro wordt vrijgemaakt om dit plan te realiseren. De heer De Cock is ervan overtuigd dat de minister op dat vlak de nodige discipline zal tonen om dat in goede banen te leiden.

75 H.

REPLIEK VAN MINISTER DIRK VAN MECHELEN, VLAAMS MINISTER VAN FINANCIEN EN BEGROTING, RUIMTELIJKE ORDENING, WETENSCHAP EN INNOVATIE

H.1. Zal er er in 2003 een kasevenwicht worden bereikt en behaalt Vlaanderen de HRFnorm ? De minister presenteert zijn repliek op het debat over het evenwicht in de begroting en het behalen van de norm van de Hoge Raad van Financiën (HRF). Hij wil vermijden dat in deze discussie drie verschillende zaken door elkaar worden gehaald, wat helaas al te vaak gebeurt, ook in de commissie. Het gaat om de kastoestand, de begroting en de HRF-norm. De eerstgenoemde categorie geeft een beeld van de in- en uitgaande geldstromen. Zo werd bijvoorbeeld het federale bedrag van 258 miljoen euro – dat overigens geen geschenk van minister Reynders was, maar een som die Vlaanderen toekwam – pas op 1 december overgemaakt, waardoor het niet meer in het kasresultaat van november 2003 van de Vlaamse Gemeenschap kon worden opgenomen. De tweede categorie, de begroting, is iets compleet anders. Hij herhaalt dat de veelbesproken maatregel geen besparingsmaatregel was maar een thesauriemaatregel. Overigens heeft de Vlaamse regering beslist om vanaf 8 december alle beleidskredieten te deblokkeren waardoor ze kunnen vastgelegd worden. De minister vraagt zich af waarom men voortdurend de kasresultaten van 2003 vergelijkt met die van 2002. Dat is een foute invalshoek. Men weet bijvoorbeeld dat door de Bijzondere Financieringswet de federale overheid in 2001 en 2002 te veel geld doorstortte. De Vlaamse regering was zo verstandig om dat extra geld niet in haar begrotingen op te nemen en heeft het dus steeds in de kas gelaten, waardoor die een onnatuurlijk hoog resultaat had voor die jaren. De begrotingen zelf gingen uit van veel omzichtiger parameters. Op een gegeven moment mocht men immers een afrekening verwachten en die kwam er ook eind 2002. Op dat moment werd de groei van het BNI voor 2001 definitief op 0,5 procent bepaald, waardoor er een zware

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

correctie kwam in 2002. De negatieve afrekening bedroeg meer dan 200 miljoen euro. Voor 2003 is de afrekening van 2002 dan weer positief. Door de gunstige ruilvoet is het BNP lager dan het BNI en ontvangt Vlaanderen de genoemde 258 miljoen euro.

H.2. Zijn er betalingsproblemen bij de Vlaamse overheid ? H.2.1. Openbare Werken De facturen worden wel degelijk betaald, al zijn er natuurlijk discussies. Het geval van de heer Heymans, die zijn verhaal mocht doen in het Canvasprogramma Terzake over 12 miljoen euro (werken aan de Leugenbergbocht) die hij nog te goed had, is daarvan een voorbeeld. De betrokken secretarisgeneraal deelde de minister mee dat tot nu toe in dat dossier voor slechts 400.000 euro aan aanvaarde facturen binnen is. Voor de rest bestaat een geschil over meerwerken en verrekeningskosten. De heer Johan Sauwens vindt die goednieuwsshow onbegrijpelijk. Ambtenaren hebben hem laten weten dat in het departement LIN pakken onbetaalde facturen liggen voor zowel gebouwen als wegen. De aanmaningsbrieven en dagvaardingen komen binnen. Dat is volgens de spreker de werkelijkheid vandaag. De minister ontkent volgens hem het zonlicht. De minister wilde gewoon repliceren op een probleem dat breedvoerig behandeld werd in de media. Hij heeft de indruk dat de Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën en Begroting een vergaarbak aan het worden is voor alles wat niet langer aan bod komt in de andere commissies. H.2.2. Het VFSIPH Vervolgens snijdt hij de zaak van het VFSIPH aan. Dat betreft een combinatie van een begrotings- en een kasprobleem. De minister herinnert eraan dat het fonds een enorme dotatie krijgt. Die bedraagt bijna 1 miljard euro. Op een totale begroting van 17,4 miljard euro is dat niet weinig en het moet in elk geval volstaan om de loonlast van ongeveer 650 miljoen euro te dragen. Maar blijkbaar wordt het fonds jaar na jaar geconfronteerd met achterstal-

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

76

len. Minister Byttebier heeft inmiddels het initiatief genomen om de aanleiding daarvan te onderzoeken. Zelf is de minister te weten gekomen dat de achterstallen voor de jaren 1997 tot en met 2003 respectievelijk 19,3 miljoen euro, 28,5 miljoen euro, 37,2 miljoen euro, 64 miljoen euro, 21 miljoen euro, 46 miljoen euro en 39 miljoen euro bedroegen. Hij concludeert dat er sprake is van een structureel financieel probleem. Het is niet normaal dat de tekorten zich blijven opstapelen. Na een eenmalige reductie door de regering van de piek van 64 miljoen euro in 2000 tot 21 miljoen euro in 2001 liep dat bedrag in 2002 onmiddellijk weer op. De minister noemt de toestand bijzonder ongezond. In verband met de doorstorting van slechts 60 procent van de lonen voor december heeft de regering een amendement klaar dat toelaat om de resterende 40 procent begin januari vrij te geven.

H.3. Waarom wordt het effect van de maatregel inzake de schenkingsrechten (programmadecreet 2004) nog niet verwerkt in de middelenbegroting ?

Er is daarvoor een amendement van 22,5 miljoen euro ingediend (zie amendement nr. 68 van de meerderheidsfracties (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, nr. 15/8)). Het is echter duidelijk dat het probleem voor eens en altijd moet opgelost worden. Dergelijke achterstallen zijn niet aanvaardbaar.

H.4. Stort de Vlaamse overheid de opcentiemen op de onroerende voorheffing later door aan de gemeenten ?

H.2.3. De landbouwsector (overheveling ingevolge het Lambermontakkoord) De problemen met het departement Landbouw vloeien volgens secretaris-generaal Guido Deblaere, waarnemend voorzitter van het college van secretarissen-generaal, voort uit de Lambermont-akkoorden. Er is overlegd en de nodige bijsturingen op vlak van informatica, werkingskosten en personeel zijn ondertussen uitgevoerd. Op een werkvergadering donderdagnamiddag met de secretarissen-generaal zijn alle knelpunten behandeld. Die zijn herleid tot een aantal problemen die betrekking hebben op het bestaansmiddelenprogramma 99.1. De geblokkeerde kredieten zijn ondertussen vrijgegeven zodat een normale werking van de departementen nu mogelijk is. H.2.4. De verwijlintresten De verwijlintresten bedroegen in de eerste drie trimesters van 2002 4,7 miljoen euro en in de eerste drie trimesters van 2003 2,3 miljoen euro. Hoewel de sluipende verwijlintresten meestal maar zichtbaar worden in het vierde kwartaal is de trend duidelijk : de verwijlintresten zijn lager dan in 2002. Ondertussen is de regelgeving gewijzigd waardoor er op de eerste dag van de maand gefactureerd wordt. Daardoor zouden de verwijlintresten normaal moeten stijgen. Het omgekeerde doet zich voor.

Wat de opmerking van het Rekenhof over de schenkingsrechten voor onroerende goederen betreft, gaat de minister ervan uit dat dat enkel een positieve invloed kan hebben op de opbrengst van de schenkingsrechten. Niemand kan echter het juiste effect bepalen. Het betreft een drastische tariefverlaging en met een extrapolatie vanaf nul zijn alle scenario’s mogelijk. De meeropbrengsten voor volgend jaar zijn echter zeer voorzichtig ingeschat. Het is echter duidelijk dat de invloed zeker positief en niet negatief zal zijn.

De minister is verbaasd over een aantal berichten in de media over het doorstorten van de gelden van de onroerende voorheffing aan de gemeenten. De regering zou zogenaamd besparen op de kap van de gemeenten door een andere berekeningswijze. De minister heeft dat nagekeken. De Vlaamse overheid heeft niets veranderd aan de wijze waarop de opcentiemen van de onroerende voorheffing doorgestort worden aan de gemeenten. Daar is trouwens een nieuwe overeenkomst over met de VVSG, waardoor met voorschotten gewerkt wordt en er geen thesaurieprobleem ontstaat. Het nieuwe systeem van 6 juli 2001 is in voege getreden in 2001 en wordt minutieus toegepast. Het is een substantiële verbetering ten opzichte van het vorige systeem (door de Vlaamse administratie toegepast in 1999 en 2000), waarbij op de twintigste van de maand het ingecohierde bedrag van de vorige maand werd doorgestort. De afhankelijkheid van de gelden was groter. Nu komt er een stabiele geldstroom op gang : van juli tot en met december krijgen de gemeenten elke maand een schijf van twee twaalfden zodat ze in december al beschikken over 95 procent van de door hen geraamde inkomsten. In juli van het daarop volgende jaar volgt de afrekening. Die kan positief of negatief zijn al naargelang de gemeenten de inkomsten te laag, juist of te hoog hebben ingeschat. Steden en gemeenten zijn tevreden over dat systeem. In 2003 was dat bedrag op 1.395.950.694 euro geraamd en in 2004 op 1.433.036.230 euro. Er wordt dus gerekend op hogere doorstortingen voor 2004.

77 H.5. In de begroting 2004 werd het effect van het fiscale voordeel dat verbonden is aan de ARKimedes-regeling niet verrekend In de commissie bevoegd voor Economie wordt het ontwerp over risicokapitaal voor het opstarten van ondernemingen, de zogenaamde ARKimedesregeling, besproken. Eén van de componenten is een bonus op de aangifte van de personenbelasting. Aangezien de regeling ten vroegste in voege treedt in 2004 en pas in 2005 op de aangifte vermeld wordt, zal de vermoedelijke afrekening ten vroegste in 2006 gebeuren. Naast de middelen die de PMV daarvoor ter beschikking stelt, zal er eventueel bijkomend geld in de begroting ingeschreven worden.

H.6. Ondernemingsvriendelijke maatregelen H.6.1. Kritiek van Unizo De tien ondernemingsvriendelijkste ideeën van regeringen handelen blijkbaar voornamelijk over federale maatregelen. Ze hebben dus niet zozeer betrekking op de Vlaamse administratie. Dat neemt niet weg dat er op het vlak van de administratieve vereenvoudiging wel veel werk aan de winkel is. H.6.2. Schenkingsrechten inzake familiale ondernemingen De vraag van Unizo om de schenkingsrechten van familiale ondernemingen te versoepelen is ondertussen uitgevoerd en dat zal allicht invloed hebben op de werkgelegenheid in die bedrijven. H.6.3. Gewestelijk aandeel in de onroerende voorheffing Wat betreft de vrijstelling van het gewestelijk aandeel van de onroerende voorheffing, heeft de SERV, onder invloed van haar Unizo-leden, opmerkingen bij het systeem, gebaseerd op rechtspersonen, van het programmadecreet. Ze vrezen dat de familiale bedrijven zonder rechtspersoon niet zullen kunnen profiteren van die voordelen. De minister stelt dat er nogal wat werk verricht is om tegemoet te komen aan die opmerkingen. Het gaat immers niet op dat die bedrijven niet kunnen genieten van de afspraken van het werkgelegenheidsakkoord. Het enige alternatief om de vrijstelling te kunnen uitkeren is werken via de BTW-plichtigheid. De minister overlegde op 4 december 2003 nog om de mogelijkheden van het Cipal-systeem te kunnen

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

aanwenden. Dat systeem werkt namelijk niet alleen met rechtspersonen maar ook met natuurlijke personen. Een tweede probleem is dat kleine zelfstandigen het kadastraal inkomen van hun woning niet altijd opgesplitst hebben in een commercieel en een residentieel gedeelte. De minister stelt een amendement voor om door de link natuurlijke persoonBTW-plichtige een procentuele korting in te voeren om kleine zelfstandigen mee te laten genieten van de maatregelen van de onroerende voorheffing. De minister is zeer voorzichtig omdat hij niet geconfronteerd wil worden met een stroom aan bezwaarschriften. Hij is immers niet 100 procent zeker dat de link met Cipal haalbaar is. Er zijn twee mogelijke werkwijzen en hij laat de keuze over aan de commissie. Ofwel behoudt men het huidige systeem voor de vrijstelling van het gewestelijk aandeel van de onroerende voorheffing, dat zeker uitvoerbaar is. Ondertussen kan verder gewerkt worden aan een alternatief systeem dat eventueel kan ingevoerd worden bij de budgetcontrole. Zo wordt het systeem pas ingevoerd als het zeker werkbaar is. Minister Dirk Van Mechelen stelt voor om het te laten starten zoals het nu is. Hij wil daarbij in twee fasen werken en dat is ook zo aan Unizo toegezegd. H.6.4. Andere (fiscale) maatregelen ten gunste van het bedrijfsleven en de budgettaire inspanningen voor het beleidsdomein Economie Met betrekking tot de genomen maatregelen voor de bedrijven bestond er ook heel wat discussie. De minister zegt dat de regering haar verantwoordelijkheid heeft genomen, ook naar de fiscaliteit toe. Het probleem is dat een ganse reeks van maatregelen voor de bedrijven niet in de uitgavenbegroting staan, maar wel in de middelenbegroting, zoals de vrijstellingen op de onroerende voorheffing voor een bedrag van ongeveer 50 miljoen euro. De minister geeft hierbij aan dat men de juiste vergelijking moet maken. Ten eerste daalt het budget voor Economie niet echt, maar stijgt het in reële termen. Ten tweede is er de correctie naar de middelenbegroting en ten derde is de achterstand van 250 miljoen euro aan expansiesteun uit het verleden in 2000-2001 weggewerkt, waardoor het budget vanuit historisch perspectief natuurlijk daalt.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

78

H.7. Het behalen van de normen Wat betreft de normen, antwoordt minister Dirk Van Mechelen dat de overheid twee normen volgt. Enerzijds volgt de overheid de ESR-normering, wat niet gemakkelijk is, maar de enige correcte manier is van werken. Anderzijds volgt de overheid nog steeds de strengste HRF-norm, die een schuldnorm is, die er in voorziet de vooropgestelde doelstellingen te halen. Bovendien wijst de minister er op dat er al twee jaar een nieuw systeem wordt opgenomen in de begroting, namelijk de conjunctuurprovisie, die in feite een middenweg bewandelt tussen de uitgavennorm en de middelennorm. Die conjunctuurprovisie zou volgens de minister moeten bestendigd worden via een conjunctuurfonds, waardoor men de schommelingen in het budget kan reserveren en waardoor men de middelen die in de kas komen, kan gebruiken om beleid te voeren. Het is iets te vergaand als men deze drie normen gaat combineren. Het is besproken met de mensen van de SERV dat het een goed idee is om een systeem van conjunctuurprovisie in het nieuwe comptabiliteitsdecreet om te zetten in een soort conjunctuurfonds, een fonds dat kan opgebouwd worden en waarmee men kan amortiseren en goede en slechte tijden kan compenseren. De minister stelt dat de vorige legislatuur kon rekenen op een gemiddelde BNI-groei van 2,7 procent, de huidige legislatuur zal uitkomen op een gemiddelde van 1,8 procent, wat betekent dat het verhaal dat de middelen in deze legislatuur onuitputtelijk waren, niet helemaal juist is. Er moet wel iets bijkomend georganiseerd worden. De conjunctuurprovisie, zoals die is ingeschreven in het budget van 2003 en van 2004, zou op een of andere wijze via een fondsensysteem moeten bestendigd worden, waardoor schokken in de begroting kunnen opgevangen worden.

binatie van de reguliere begroting enerzijds en anderzijds de PMV, de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM) en het Financieringsfonds voor schuldafbouw en eenmalige investeringsuitgaven is het investeringsritme in Vlaanderen, zelfs op moeilijke momenten, in stand gehouden. H.8.2. Evolutie van de leefmilieukredieten Met betrekking tot de vastgestelde daling van de kredieten voor leefmilieu antwoordt de minister dat dit vanzelfsprekend te maken heeft met het feit dat na drie jaar de warme sanering in de sector gestopt is. Dit betekent dat de eenmalige impulsen van telkens 25 miljoen euro geschrapt zijn uit de begroting leefmilieu. H.8.3. Evolutie van de kredieten voor werkgelegenheid Met betrekking tot het zogenaamde dalen van de kredieten voor de werkgelegenheid zegt de minister dat door de regularisatie van onder meer de DAC-projecten de middelen die bij de minister van werkgelegenheid waren continue overgedragen werden naar de minister van welzijn, de minister van cultuur en de minister van onderwijs. Voor twee andere kredieten geldt hetzelfde verhaal. Voor de begroting werkgelegenheid is er 25 miljoen euro voorzien in het kader van het werkgelegenheidsakkoord. Deze 25 miljoen euro staat op een provisioneel krediet ingeschreven bij de minister van financiën en begroting, maar hoort dus eigenlijk bij werkgelegenheid, in afwachting van goedkeuring van de maatregel die in uitvoeringen van dat werkgelegenheidsakkoord werd getroffen. In de begroting economie is er voor het economisch relancebeleid 75 miljoen euro voorzien, die ook is ingeschreven op een provisioneel krediet in programma 24.6 en die men eigenlijk moet bijtellen bij de begroting van economie. H.8.4. De middelen voor onderzoek en ontwikkeling

H.8. Doet Vlaanderen nog voldoende op het vlak van investeringen ? H.8.1. Algemeen overzicht Minister Dirk Van Mechelen zegt dat de substantiële inspanningen van de Vlaamse regering tijdens de vorige jaren op het vlak van de investeringen reeds uitvoerig ter sprake zijn gekomen. In de com-

De minister zegt dat er met betrekking tot onderzoek en ontwikkeling een zeer belangrijke commissie onderwijs en economie is geweest, waarbij de evolutie van de inspanningen van Vlaanderen over de verschillende legislaturen heen is onderzocht. Volgens de minister bestaat er al drie legislaturen de ambitie om de kredieten te doen stijgen. Hij wijst er op dat in deze begroting de kredieten sub-

79 stantieel stijgen, maar dat hiervoor natuurlijk een aantal posten moeten samengeteld worden. Ten eerste is er binnen de reguliere begroting een eerste stijging aanwezig. Ten tweede is er een participatie voorzien in de PMV voor milieutechnologie. Ten derde is er een extra financiering vanuit Staal Vlaanderen over PMV in het onderzoek naar metalen. Tot slot is in het FFEU een nieuwe investering voorzien die het succesvolle programma voor het inlopen van de achterstand van zware apparatuur nog eenmaal wil herhalen.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

H.9.5. Studietoelagen Tijdens de technische bilaterale vroeg de administratie Onderwijs 89,2 miljoen euro voor de studietoelagen. Voorts werden de extra kosten als gevolg van het zogenaamde decreet-Sannen over de Jokerbeurzen berekend. De administratie kwam uit op 56,5 miljoen euro. De Inspectie van Financiën kwam uit op 74,8 miljoen euro. In begroting werd een bedrag van 75 miljoen euro vrijgemaakt. H.9.6. Schoolinfrastructuur

H.9. De onderwijsbegroting H.9.1. De loonkredieten Met betrekking tot de opmerkingen van mevrouw Wivina Demeester-De Meyer over de onderwijsbegroting antwoordt de minister dat de administratie onderwijs de juiste ramingen maakt in verband met de loonkredieten. Bij de definitieve opmaak van de begroting 2004 is rekening gehouden met een aantal zaken die moesten gecorrigeerd worden, zoals de meest recente resultaten over het effectief aantal uitstappers in het kader van de ter beschikking stelling 58+. H.9.2. De vergrijzingscoëfficiënt Ten tweede is er ten opzichte van 2002 gewerkt met een ongewijzigde vergrijzingscoëfficiënt.

Vervolgens gaat minister Dirk Van Mechelen in op de inspanningen die geleverd werden en worden voor de schoolinfrastructuur. In het zittingsjaar 1998-1999 werd aan de hand van bijkomende programma’s een extra inspanning geleverd voor het hoger onderwijs. Tijdens deze regeerperiode is het budget voor schoolinfrastructuur gestegen met 30 tot 40 miljoen euro. In 1996 ging er 100 miljoen euro naar schoolgebouwen. In 1997 121,9 miljoen euro. In 1998 122,9 miljoen euro. In 1999 156,5 miljoen euro. In 2000 152 miljoen euro. In 2001 eveneens 152 miljoen euro. In 2002 154 miljoen euro met daarnaast een inspanningen uit het FFEU van 12,3 miljoen euro. Dit jaar 156 miljoen euro. In 2004 zal de totale investering 137 miljoen euro bedragen.

H.10. Middelen van de Nationale Loterij en de middelen voor de Vlaamse gehandicaptensector

H.9.3. Regularisatie van contractuelen Ten derde is er ook een aangepaste inschatting gebeurd van de regularisaties van de contractuelen betaald door het departement onderwijs, de vroegere GESCO’s. H.9.4. Onderwijs voor Sociale Promotie In het Onderwijs voor Sociale Promotie krijgen de instellingen een vergoeding van de overheid voor alle cursisten die geen inschrijvingsgeld hoeven te betalen. Tijdens de technische bilaterale hebben het kabinet Begroting en het kabinet Onderwijs dezelfde afspraak gemaakt als in 2003 : de kredieten voor 2004 zijn gelijk aan die voor 2003. Dit bedrag wordt tijdens de budgetcontrole aangepast aan de reële inschatting van de behoeftes. Tijdens de begrotingscontrole 2003 werd bijgevolg een bijkrediet van 0,57 miljoen euro ingeschreven. De minister benadrukt dat het onderwijsbudget in 2004 stijgt met 3,8 procent of 275 miljoen euro.

Door de Lambermontakkoorden stort de Nationale Loterij sedert 1 januari 2002 haar middelen door naar de Vlaamse Gemeenschap die de loterijmiddelen daardoor zelf kan verdelen. De federale regering dient de definitieve winstverdeling bij koninklijk besluit vast te stellen. Het bedrag wordt daarna overgemaakt naar de gemeenschappen. Op basis van artikel 62 van de Bijzondere Financieringswet wordt 27,44 procent van de winst verdeeld over Vlaanderen en Wallonië. Het probleem is dat de Nationale Loterij meer beloftes – vooral ten aanzien van de Vlaamse gehandicaptensector – heeft gedaan dan ze kan nakomen, waardoor de achterstallen zijn opgelopen tot 12,5 miljoen euro. Omdat Wallonië minder projecten heeft ingediend, is dit een Vlaams probleem. Indertijd zijn Vlaams minister voor Welzijn, mevrouw Vogels, en de federale minister voor Overheidsbedrijven, de heer Daems, het eens geraakt om een lening aan te gaan voor 12.577.114 euro met een duur van 20 jaar. Die lening zou worden

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

80

afbetaald door de Nationale Loterij en Vlaanderen. Vlaanderen zou jaarlijks 495.787 euro afbetalen. De minister heeft de leidinggevend ambtenaar van de Nationale Loterij gevraagd waarom dit akkoord niet wordt uitgevoerd. Dit akkoord is immers zowel door de Vlaamse regering als door de federale Ministerraad goedgekeurd. Volgens de Nationale Loterij zijn er echter twee nieuwe problemen. Ten eerste geniet de Nationale Loterij niet langer van de staatswaarborg, waardoor de lening duurder uitvalt. De Vlaamse regering is echter bereid een rentevergoeding te betalen als de Nationale Loterij haar reserves gebruikt. Het tweede probleem is echter dat het directiecomité van de Nationale Loterij van mening is dat de federale overheid geen middelen kan doorstorten naar de gemeenschappen via de Nationale Loterij wanneer die middelen bestemd zijn voor gemeenschapsbevoegdheden. Volgens minister Dirk Van Mechelen zijn er twee opties : het akkoord over de lening uitvoeren of dit punt op de agenda van het Overlegcomité plaatsen, wat hij al heeft voorgesteld aan minister-president Somers. De minister vreest voor communautaire gevolgen omdat de beloftes alleen maar ten aanzien van Vlaanderen werden gedaan. Minister Dirk Van Mechelen benadrukt dat het akkoord tussen de Vlaamse en de federale regering moet worden uitgevoerd. Mevrouw Wivina Demeester-De Meyer wijst erop dat er niet alleen een probleem is met de werkingsmiddelen, maar ook met 2,84 miljoen euro investeringsmiddelen. Deze verplichting van de Nationale Loterij valt niet onder het akkoord tussen minister Vogels en minister Daems. De Nationale Loterij wil de investeringsmiddelen pas vrijgeven als er een oplossing is voor de werkingsmiddelen. De heer André Denys vraagt uit welk budget geld gehaald zal worden om de sportinitiatieven die federaal minister Van de Lanotte aankondigt, te betalen. Minister Dirk Van Mechelen benadrukt dat de middelen voor gemeenschapsbevoegdheden moeten worden overgemaakt aan de gemeenschappen. Maar tot op vandaag betaalt de Nationale Loterij nog steeds substantiële bedragen aan enkele federale sportbonden, die wellicht daarom weigeren zich te splitsen. Minister Dirk Van Mechelen herhaalt dat hij dit onderwerp op de agenda van het Overlegcomité zal plaatsen. De overeenkomst tussen minister Vogels en minister Daems stelt hij ter beschikking van

het Vlaams Parlement. Ten slotte vermeldt hij dat de opbrengst ongeveer 4 miljoen euro hoger zal zijn dan voorzien. Die extra middelen kan Vlaanderen gebruiken om de investeringsmiddelen te betalen.

H.11. Conclusies Afsluitend verzet de minister zich tegen iedereen die de indruk wekt dat Vlaanderen failliet is. De huidige regering is erin geslaagd een aantal maatschappelijke problemen op te lossen. Bij haar aantreden werd deze regering geconfronteerd met de zogenaamde Witte Woede. Het VIAakkoord heeft dat probleem opgelost. In het onderwijs wordt CAO VI volop uitgevoerd. Dat kost veel geld, maar dat is een bewuste keuze van de regering geweest. Men mag zeker niet stellen dat Vlaanderen zijn verplichtingen ten opzichte van de gemeenten niet is nagekomen. Men heeft de middelen van het Stedenfonds gemiddeld met 22 procent verhoogd. De regering heeft haar verantwoordelijkheid wel degelijk genomen. Men is ook begonnen met de afbouw van de wachtlijsten van mensen met een handicap. Men doet een correctie door middel van het amendement nr. 68 op het Vlaams Fonds (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, nr. 15/8). De Vlaamse regering heeft er verder voor geopteerd om een consequent beleid van lastenverlaging te voeren. Tijdens deze regeerperiode werd er in Vlaanderen een reële lastenverlaging gerealiseerd. Die bedraagt op jaarbasis ongeveer 930 miljoen euro bedraagt : de afcentiemen, het kijk- en luistergeld, de registratierechten, de successierechten, de onroerende voorheffing, de BIV, de cafétaks en de ARKimedesregeling. Cumulatief bekeken over deze regeerperiode gaat het om een bedrag van 2,888 miljard euro lastenverlaging in Vlaanderen. Belangrijk is ook dat de regering gezorgd heeft voor reserves. Eind 2003 zal het Vlaams Zorgfonds een reserve hebben van 420 miljoen euro. Verder is het duidelijk dat de schuld wordt afgebouwd : van 6,603 miljard euro in 1999 naar 3,382 miljard euro in 2004. Dat is een daling met 3,221 miljard euro. Als men met dit alles rekening houdt, is het moeilijk om Vlaanderen failliet te verklaren. De Vlaamse regering heeft de keuzes gemaakt die ze wenste

81 te maken. Het is aan de leden om die al dan niet te honoreren.

I.

FINALE REPLIEKEN IN DE ALGEMENE BESPREKING

I.1.

Tussenkomst van mevrouw Wivina Demeester-De Meyer

I.1.1. Het VFSIPH Mevrouw Wivina Demeester-De Meyer bestempelt de nieuwe middelen voor het Vlaams Fonds als to little to late. Ze waardeert de uitspraak van de minister-president niet dat het Vlaams Fonds voorzieningen moet treffen om de lonen te betalen. Het probleem wordt doorgeschoven. Men wil een audit laten uitvoeren op het Vlaams Fonds. Ze wijst erop dat het Vlaams Fonds in 2002 een aantal reserves heeft opgebouwd, die teruggegeven zijn in het kader van teruggave van reserves in de VOI’s. Dit jaar is er een tekort van 35 miljoen euro. Voor de begroting van 2004 betekent dat een tekort van 70 miljoen euro (tweemaal 35 miloen euro). Het gaat om recurrente uitgaven. De 22,5 miljoen euro die ter beschikking wordt gesteld, zal alleen het probleem van de lonen voor december oplossen. Voor de begroting van 2004 blijft er dus een tekort van 70 miljoen euro verminderd met 22,5 miljoen euro. Minister Dirk Van Mechelen is zich in het probleem van het Vlaams Fonds aan het verdiepen. Als men de evolutie van de achterstanden van 1997 tot vandaag bekijkt, dan is dan niet normaal. Er moet een oplossing worden uitgewerkt en worden gekeken hoe die achterstanden totstandkomen. De opmerking van de minister-president was dat, als men een dotatie van 1 miljard krijgt en men weet dat men 650 miljoen euro moet betalen, elke bedrijfsleider dat bedrag dan over twaalf maanden provisioneert en met het saldo de betalingen doet die moeten worden verricht. Wat het tekort van 35 miljoen euro achterstallen aangaat, kan men dat bedrag niet zomaar verdubbelen. Als de achterstallen zijn betaald, dan is het probleem opgelost. Mevrouw Wivina Demeester-De Meyer stelt dat de 645 miljoen euro dienen om de instellingen te betalen. Als een aantal maatregelen (zoals die genomen naar aanleiding van de Witte Woede) leiden tot meeruitgaven, dan zijn dat recurrente meeruitgaven. De voorzieningen hebben gemiddeld tussen de 10 tot 12 procent achterstallen. Ze vragen niet dat het probleem in een keer wordt opgelost. Als alle achterstallen dit jaar in een keer zouden zijn uitbetaald, dan was er extra 85 miljoen euro nodig.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

De 35 miljoen euro gaat alleen over de toegezegde achterstallen. Plots werd de opdracht gegeven om 5 miljoen euro niet uit te betalen. Het Vlaams Fonds is niet versneld gaan uitbetalen, maar probeert om de achterstand in te lopen. Men heeft de opdracht tot betaling van achterstallen opgeschort om 60 procent van de lonen te kunnen uitbetalen. Ze herhaalt dat, als men dit jaar 35 miljoen euro tekort heeft, dat volgend jaar 70 miljoen euro bedraagt omdat het gaat om recurrente uitgaven. Men mag niet vergeten dat, als men vanaf 1 september een nieuwe maatregel invoert (bijvoorbeeld het wegwerken van de wachtlijsten) en de begroting voor vier maanden opstelt, die het jaar nadien twaalf twaalfden kost. Minister Dirk Van Mechelen zegt dat men dat bedrag had ingeschreven. Er is gewerkt met verhogingen van 7,5 miljoen euro, het jaar daarop 22,5 miljoen euro. Er is werk aan de winkel om het probleem op te lossen. Als hij in november op de hoogte wordt gesteld van het probleem met de lonen, dan klopt er iets niet. Mevrouw Wivina Demeester-De Meyer stelt dat de minister van Welzijn al in juni van het probleem op de hoogte was. Men lost momenteel een acuut probleem op, maar dat zal op het einde van het jaar opnieuw opduiken. Deze regering stelt het primaat van de politiek voorop en dient ook de volledige verantwoordelijkheid ten opzichte van de instellingen te dragen. Mevrouw Wivina Demeester-De Meyer erkent dat het VFSIPH een goede begroting moet opstellen, maar meent tegelijk dat het de verantwoordelijkheid is van de voogdijminister om daarop toe te zien. I.1.2. Het Gemeentefonds en andere middelen voor de gemeenten Zij ontkent niet dat de middelen voor het Gemeentefonds gestegen zijn. Zij geeft ook toe dat de oprichting ervan en de opname van het SIF en het Investeringsfonds binnen dat Gemeentefonds goede ideeën waren. Maar zij stelt daar wel tegenover dat iemand als de heer Willockx, sp·a-burgemeester van Sint-Niklaas, zich publiek beklaagde over de niet-betaling van de middelen voor het bibliotheekwezen, de niet-betaling van de middelen voor het jeugdwerk en het uitblijven van een oplossing voor de liberalisering van de elektriciteitsmarkt. Minister Dirk Van Mechelen repliceert dat binnen het jeugdwerk heel wat jeugdwerkbeleidsplannen niet of te laat werden ingediend, waardoor ze nog niet goedgekeurd zijn.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

82

I.1.3. Komt er een terugkeer naar een verbintenissennorm ? Vervolgens snijdt Wivina Demeester-De Meyer het onderwerp van de normen aan. Zij wijst erop dat ESR geen norm is maar een aanrekeningssysteem. De regering heeft gekozen voor een positie tussen de verbintenissennorm en de uitgavennorm. Volgens het lid zal dat, telkens er geen gelijkmatige groei is, voor problemen zorgen. Volgens haar is de verbintenissennorm de enige juiste. Het kan wel waar zijn dat de begrotingsruimte van deze regering slechts 1,8 procent bedraagt en dat die van de vorige 2,5 procent was, maar de vraag is op welke wijze er begroot wordt. Zij heeft de indruk dat er op veel domeinen veel meer begroot is dan wenselijk. De minister toont met cijfers aan dat het gemiddelde BNI-groei van de vorige regeerperiode inderdaad 2,57 procent bedroeg. De BNI-groei voor de jaren 1994 tot en met 1998 bedroeg respectievelijk 2,77 procent, 2,68 procent, 1,47 procent, 3,12 procent en 2,08 procent. In de jaren 1999-2002 was dat respectievelijk 2,47 procent, 2,22 procent, 0,5 procent en 1,83 procent, wat een gemiddelde van 1,8 procent oplevert. Hij vindt dat de regio voor enorme uitdagingen staat, waarop structurele antwoorden nodig zijn, onder meer op de vlakken van onderwijs en welzijn. De middelen moeten optimaal gebruikt worden voor de vele uitdagingen en de schuldafbouw, maar daarnaast is het ook nodig om een structurele buffer aan te brengen voor de moeilijke jaren. Hij pleit voor een bestendiging van de conjunctuurprovisie in een conjunctuurfonds. I.1.4. De oprichting van een Conjunctuurfonds Mevrouw Wivina Demeester-De Meyer betwist het nut van een dergelijk fonds niet. Het zou immers precies het door haar gewenste verschil tussen uitgaven- en verbintenissennorm uitvlakken. Zij wijst er in dat verband op dat het FFEU bij zijn oprichting, hoewel het iets totaal anders was, als een dergelijke reserve werd voorgesteld, wat door de minister wordt ontkend. Iedereen die ervaring heeft met gemeentelijke begrotingen, weet dat het FFEU de regionale variant is van de koptabel in de gemeentebegroting. Het doel is om niet gebruikte saldi eenmalig – en dus niet recurrent – te heractiveren. I.1.5. Het ontbreken van een meerjarenbegroting Mevrouw Wivina Demeester-De Meyer betreurt dat geen meerjarenbegroting werd ingediend.

De minister repliceert onmiddellijk dat het Rekenhof de Vlaamse regering juist complimenteerde met haar voor België vrijwel unieke en waarheidsgetrouwe meerjarenbegroting. Hij herinnert eraan dat in de commissie werd afgesproken om deze begroting pas bij de bespreking van de begrotingsaanpassing te behandelen omdat men dan over de meest realistische parameters beschikt. Mevrouw Wivina Demeester-De Meyer blijft erbij dat deze regering op een iets minder lange termijn begroot dan de vorige. I.2 Tussenkomst van de heer Eric Van Rompuy I.2.1. Gaan een groot deel van de Lambermontmiddelen naar de gemeenten ? De heer Eric Van Rompuy denkt dat hij in de krant heeft gelezen dat de meerderheid heeft beslist om het Lambertmontgeld te gebruiken voor de herfinanciering van de gemeenten. Men zou zelfs bereid zijn daarvoor de Bijzondere Financieringswet te herzien. Hoe kan men dan tegelijk beweren dat er geen probleem is met de gemeentefinanciën ? Deze meerderheid is groot geworden dankzij de perceptie, maar zij zal aan de feiten ten onder gaan. De minister repliceert dat de toename van de gemeentefinanciering tijdens de vorige regeerperiode, in 1995-1999 dus, nul bedroeg, terwijl zij onder de huidige regering met 22 procent gestegen is. De heer Eric Van Rompuy pareert dat ook de gemeentebelastingen met 332 miljoen euro zijn toegenomen. Hij vraagt nogmaals waarom men de Bijzondere Financieringswet ten gunste van de gemeenten wil herzien als er geen probleem is. De minister ontkent de financiële problemen op gemeentelijk niveau niet maar wijt ze aan het feit dat de liberalisering van de gas- en elektriciteitsmarkten hun parten speelt. In het kader van de uitvoering van de programmawet 2002 is inmiddels een akkoord bereikt om met de Eliaheffing 75 procent van het verlies voor de gemeenten te compenseren. Mevrouw Wivina Demeester-De Meyer waarschuwt, in navolging van de door haar geciteerde burgemeester Willockx, dat door de lasten op andere niveaus te verminderen en die op het niveau dat het dichtst bij de mensen staat, te vergroten, de verzuring zal toenemen.

83 I.2.2. De impact van de intering op de reserves op de DAB’s en VOI’s op de HRF-norm De heer Eric Van Rompuy merkt op dat een saldiverbruik van 110 miljoen euro is vooropgesteld voor de VOI’s en DAB’s. Uit zijn eigen berekeningen blijkt dat er een tekort zal zijn van 600 miljoen euro. Hij heeft het Rekenhof gevraagd dat na te rekenen. De heer Jan Debucquoy, raadsheer bij het Rekenhof, geeft eerst een toelichting bij de gevolgde werkwijze. Eerst werd aan de hand van een lijst van het Nationale Instituut voor Rekeningen nagegaan welke VOI’s tot de consolidatiekring van de Vlaamse overheid behoren. Ten tweede moet een correctie uitgevoerd worden voor de code 8 (kredietverleningen en deelnemingen in ondernemingen). Verder moeten de leningen en schuldaflossingen worden geneutraliseerd. Ten slotte moeten interne verrichtingen geconsolideerd worden. Omdat VOI’s elkaar soms dotaties betalen, dreigen dubbeltellingen. Het Rekenhof kwam vervolgens op 813 miljoen euro interingen op saldi. De administratie Begroting kwam overigens uit op 809 miljoen euro. Dit zijn de begrote cijfers, maar de HRF-norm verplicht te werken op basis van de realisaties, waardoor de niet gebruikte kredieten nog afgetrokken moeten worden. In de algemene toelichting bij de begroting 2004 heeft men het over 109 miljoen euro. Op basis van de begrote cijfers komt men uit op 809 miljoen euro. Er is dus een verschil van 700 miljoen euro. Aangezien de totale begroting voor de VOI’s en DAB’s 5 miljard euro bedraagt, komt het Rekenhof uit op een noodzakelijke onderbenutting van 12,5 procent van de VOI-kredieten. De vraag waar het Rekenhof vervolgens een antwoord op zocht, is of die 12,5 procent een realistische inschatting vormen. De onderbenutting van de gewone uitgavenkredieten bedraagt 1 procent. In totaal komen 63 VOI’s en DAB’s in aanmerking om de saldi te berekenen. Het MiNa-Fonds, het VIF en het Vlaams Fonds voor de Sociale Integratie van Personen met een Handicap (VFSIPH) nemen samen 42 procent van de totale uitgaven voor hun rekening, wat overeenkomt met 2,4 miljard euro. Zoals reeds gemeld door de minister van Begroting in de commissie Financiën en Begroting heeft het MiNa-Fonds problemen met de realisatie van zijn regulerende heffingen. De twee grootste uitgaven-

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

posten van het MiNa-Fonds zijn Aquafin en de rioleringen van de gemeenten. Gezien de slechte realisatie van de ontvangsten en de hoge vastleggingen uit het verleden hoeft dit saldo niet gecorrigeerd te worden. In het Vlaams Infrastructuurfonds hoeft evenmin een onderbenuttingcorrectie doorgevoerd te worden. Voor de rechtszaken ingespannen door de loodsen is maar een krediet van 0,64 miljoen euro gereserveerd terwijl uitgaven worden verwacht voor 190 miljoen euro tegen eind 2004. De betalingskredieten voor investeringen zullen hoogstwaarschijnlijk een hoge benuttigingsgraad kennen, gelet op de sterke stijging van de impliciete schuld (= aangegane verbintenissen van het verleden die nog moet uitbetaald worden). Het VFSIPH moet volgend jaar een deel van de verplichtingen van 2003 ten laste nemen. Bovendien heeft de minister van Begroting in de commissie gezegd dat er zal worden nagegaan hoe de achterstallen in 2004 zullen weggewerkt kunnen worden. Ook hier lijkt het dat het begrote budget volledig gebruikt zal worden. Voor de overige 60 VOI’s en DAB’s is een bedrag van 3,2 miljard euro begroot. Het Rekenhof gaat er voorzichtig van uit dat 5 procent van het budget niet gebruikt zal worden. Er zijn immers nogal wat instellingen die hun krediet jaarlijks niet volledig gebruiken. Vijf procent van 3,2 miljard euro is ongeveer 160 miljoen euro. Volgens het Rekenhof bedraagt de intering van de saldi bijgevolg 649 miljoen euro, zijnde de begrote 809 miljoen euro min een onderbenuttiging van 160 miljoen euro. In vergelijking met het bedrag dat in de begroting vermeld wordt – 109 miljoen euro – is er een tekort van 540 miljoen euro. De heer Eric Van Rompuy wil deze cijfers op papier nog voor er gestemd moet worden. Hij benadrukt dat hij dit probleem al in februari van dit jaar heeft aangekaart. De Vlaamse regering stelt een intering voorop op de reserves is van 110 miljoen euro op de begrotingen van DAB’s en VOI’s. Eigenlijk zegt men dat men afstevent op een saldiverbruik van 813 miljoen euro. Men camoufleert een tekort van ongeveer 700 miljoen euro. Dat kan men alleen maar ongedaan maken door een onderbenutting van de middelen van de VOI’s. Het Rekenhof toont zwart op wit aan dat dit gewoon niet kan. Het deficit van de VOI’s wordt moedwillig onderschat. Daarbij

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

84

komt nog dat men de VOI’s met de vinger heeft gewezen als grote verantwoordelijke van de moeilijkheden van de begroting eind vorig jaar. De heer Eric Van Rompuy wijst ook op de discussie van de correctieboekingen van vorig jaar (nota van het Rekenhof vorig jaar die niet mocht worden gepubliceerd). Deze begroting klopt niet en gaat uit van een onderbenuttingspercentage. Het Rekenhof toont zwart op wit dat dit niet haalbaar is. Men veegt ongeveer 700 miljoen euro tekort onder de mat. In 2003 was dat ongeveer hetzelfde bedrag. Het gaat om een fundamenteel probleem van onderschatting. Dat heeft ook te maken met de evolutie van de begroting 2003. De uitgaven van de VOI’s zijn van januari tot oktober gestegen met 36 procent en de uitgaven van de Vlaamse begroting met 11 procent. Het parlement wordt misleid. De boekingen gebeuren niet op een correcte manier. De heer Eric Van Rompuy wil de cijfers van het Rekenhof grondig bekijken en daarom stelt hij voor om de stemming uit te stellen. Volgens hem is dat het bewijs dat de CD&V degelijk werk levert en geen politieke spelletjes speelt. Minister Dirk Van Mechelen stelt dat men bij de consolidatie altijd met dergelijke spanningen zit. In 2002 was er normaal (bij een redenering zoals nu geformuleerd door de raadsheer van het Rekenhof) 615 miljoen euro intering. In de praktijk is er 79 miljoen euro intering geweest. Dat is een verhouding van 1 op 8. Dat is een feit. De heer Eric Van Rompuy vindt dat naast de kwestie. De Hoge Raad van Financiën heeft gezegd dat voor 279 miljoen euro ingeteerd is op de reserves in 2002 en dat de begroting 2002 niet op een geconsolideerde basis is opgesteld. Als men de reserves had gebruikt, was er een tekort van 300 miljoen euro. Hij vindt dat de minister schermt met cijfers die niet kloppen. Minister Dirk Van Mechelen antwoordt dat om niet-geconsolideerde bedragen gaat, wat in diezelfde voetnoot wordt bevestigd. Voor 2002 geven de cijfers een normale verhouding. Minister Dirk Van Mechelen merkt op dat de heer Eric Van Rompuy selectief is in zijn weergave van de kritiek van het Rekenhof. Het Rekenhof bekritiseerde ook de onderschatting van de middelen door de Vlaamse regering. Het zegt dat de regering te voorzichtig is. Zo werd bijvoorbeeld de inflatiesprong ter waarde van 75 miljoen euro niet ingecalculeerd. Hij besluit dat de Vlaamse regering het in

deze legislatuur 2,2 miljard euro beter heeft gedaan dan vooropgesteld. De heer Eric Van Rompuy wijst evenwel op de nieuwe elementen die vandaag in de discussie zijn ingebracht. Het Rekenhof brengt duidelijk enkele onweerlegbare bemerkingen naar voren. Het lid wil daarop een antwoord van de minister. Zo wordt melding gemaakt van de op pagina 44 van de algemene toelichting bij de begroting 2004 vooropgestelde intering op de reserves ter waarde van 110 miljoen euro, terwijl het Rekenhof zelf een bedrag van 813 miljoen euro noemt. Er worden enkele mogelijke oplossingen geformuleerd om een deel te herwinnen, zoals niet-benuttiging, maar men komt daarbij niet verder dan 4 tot 5 procent in de plaats van de 12 tot 13 procent die nodig zijn. Het komt erop neer dat de tekorten bij de VOI’s onderschat zijn voor een bedrag van 500 tot 600 miljoen euro. Het lid vraagt of men van plan is om net zoals het voorgaande jaar de begroting op het einde van het jaar te manipuleren. Hij accepteert niet dat de minister antwoordt met cijfers uit het verleden. Dat is volgens hem naast de kwestie. De minister is politiek verantwoordelijk voor wat vandaag voorligt. De heer Johan Sauwens wijst erop dat het Rekenhof daarnet gemeld heeft dat er een verschil is van 600 miljoen euro tussen een cijfer in het ontwerp van begroting en de realiteit. Hij vraagt de voorzitter van deze commissie of dit parlement over dit document kan beschikken vooraleer de werkzaamheden voort te zetten. De heer Jan Debucquoy, raadsheer bij het Rekenhof, antwoordt dat hij niet beschikt over dergelijk document. Het was enkel een antwoord op een mondelinge vraag. Er is echter geen discussie over de cijfers. Als er een officieel antwoord van het Rekenhof moet komen, duurt het zeker een week. Het Rekenhof kan wel een tabel verspreiden, wat gebeurt. De minister verwijst naar de historische discussie in 2002 over de registratierechten. Het Rekenhof stelde toen dat er een gat van 200 miljoen euro in de begroting werd geslagen. De regering heeft toen proberen te verduidelijken hoe ze tot een tekort van 60 miljoen euro kwam, namelijk een lastenverlaging van 60 miljoen euro, onder meer door de volume-effecten. In de resolutie van de heer Johan Sauwens over de notariskosten verwijst hij trouwens zelf naar dergelijke volume-effecten.

85

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Uit de afrekening blijkt dat het tekort niet neerkomt op 60 miljoen euro of op 200 miljoen euro maar op 57 miljoen euro. De minister probeert altijd op opmerkingen te antwoorden, maar het is zijn taak om politieke keuzes te maken. Hij kan alleen maar nadien aantonen dat hij gelijk heeft gehad. Al zijn voorspellingen zijn uitgekomen. Het beste voorbeeld zijn de voornoemde minder opbrengsten van de registratierechten.

De centrale vraag is of de schuld moet afgebouwd worden bij laagconjunctuur. Geen enkele gemeente doet dat. Vlaanderen heeft dat consequent gedaan. Een schuld van 2,8 miljard euro is nog altijd veel geld. Dat moet nog afgebouwd worden. In de voorbije jaren is er geen enkele lening hernieuwd. Alle leningen die op vervaldatum kwamen zijn afbetaald. Dat is een gezond beleid waardoor recurrent meer beleidsmarge ontstaat.

Het betreft hier klassieke onderbenuttingen. Dat is niet nieuw. Ook in 2004 moet de evolutie van de inkomsten en uitgaven in het oog gehouden worden.

I.3.2. Het voorstel om in het nieuwe comptabiliteitsdecreet een Conjunctuurfonds in te schrijven en de vermeende terugkeer naar een verbintenissennorm

I.3.

De minister herinnert eraan dat mevrouw Wivina Demeester-De Meyer het Vlaams Egalisatie- en Rentefonds (VERF) heeft ingesteld om renteschommelingen te kunnen opvangen. Als de schuld afgebouwd wordt, is dat zonder voorwerp. De minister is voorstander van een gecontroleerde schuldafbouw, ook in de volgende regeerperiode. Als er veel normen zijn, wordt het moeilijk om beleid te voeren. De minister wil in het comptabiliteitsdecreet een systeem verankeren waarbij Vlaanderen een conjunctuurfonds opbouwt. Bij een groei boven de 2 procent, wordt het overschot dan in een conjunctuurfonds gestort. In Singapore bestaat zo’n systeem. Daar mag alleen de rente op dat bedrag in de begroting ingeschreven worden. De middelen blijven in het fonds totdat er een lage groei is, zoals de 0,5 procent groei van 2001. Op dat moment kan men dan middelen uit het fonds putten. Eigenlijk zou het parlement op die manier een buffer moeten inbouwen die de regeerperiode overschrijdt. Dat is het voorstel van de minister voor het comptabiliteitsdecreet. Hij denkt trouwens dat de voorstellen ook in die zin uitgewerkt worden. Het zal een boeiende discussie worden.

Tussenkomst van de heer Chris Vandenbroeke

I.3.1 Het belang van de schuldendelging en de gevolgen ervan De heer Chris Vandenbroeke wijst op de enorme verdienste van de erkenning van de schulddelging als topprioriteit. Hij wil wel weten wanneer de conjunctuurvisie in het parlement aan de orde kan komen zodat men niet telkens opnieuw op die topprioriteit moet wijzen. Dat is momenteel slechts 2 procent van ons bruto regionaal product. Kunnen die middelen niet beter ingezet worden ? De minister antwoordt dat die discussie niet vermeden kan worden. Toen er een schuld was van meer dan 6 miljard euro, was het wijs om die af te bouwen. De weg van mevrouw Wivina Demeester-De Meyer is toen gevolgd. De consequente schuldafbouw is de verdienste van twee Vlaamse regeringen. Per miljard euro schuld dat afgebouwd wordt, komt er een recurrente beleidsmarge van 63 miljoen euro. Zo is er in deze regeerperiode door schuldafbouw een recurrente beleidsmarges van ongeveer 305 miljoen euro gecreëerd. Dat is goed. Als de schuld evolueert zoals voorzien, zal er in 2010 een schuld van 210 euro per Vlaming zijn. De vraag is dus hoe ver de schuld moet afgebouwd worden. Heeft het zin om Vlaanderen te kastijden om doelstellingen te halen zodat België de stabiliteitsnorm bereikt, terwijl de Europese ministers van Financiën Frankrijk en Duitsland tekorten van meer dan 3 procent toestaan ? Zoals voorzien is 2004 het moeilijkste begrotingsjaar. Er is enerzijds een zwakkere groei en anderzijds komen een aantal engagementen op peil. We kunnen die engagementen echter honoreren. In 2005 komt de herfinanciering van Lambermont op kruissnelheid en krijgt Vlaanderen meer dan 500 miljoen euro. Er komt dan voldoende beleidsruimte.

Mevrouw Wivina Demeester-De Meyer merkt op dat de minister intertemporele neutraliteit nastreeft : een groei die niet meer jaarlijks varieert. Dat brengt het systeem terug tot het oorspronkelijke. De minister repliceert dat dergelijk mechanisme nu al in deze begroting vervat is.

1.4.

Tussenkomst van de heer Johan Sauwens

I.4.1. De vermeende goednieuwsshow van de Vlaamse regering en de realiteit op het terrein De heer Johan Sauwens is bezorgd over de wijze waarop Vlaanderen financieel bestuurd wordt. Hij heeft dat reeds gezegd tijdens door hem gehouden

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

86

interpellatie, waarop de minister bits gereageerd heeft. Het verwondert hem dat de Vlaamse regering dezelfde goednieuwskrant in de provincies blijft uitgeven, terwijl alle knipperlichten op oranje en zelfs op rood staan. De minister tracht de waarschuwingen wel weg te wuiven. Het ultieme bewijs dat er wel degelijk iets aan de hand is, is de omzendbrief van de minister. De huidige begroting werkt niet als discipline-instrument. Het feit dat er in de begroting is ingegrepen – het federale ankerprincipe – wijst erop dat de regering niet goed bezig is. Voor alle gemeenten van Vlaanderen en vele v.z.w.’s is dit de regering van de gebroken beloftes en van de onbetaalde rekeningen. Desondanks blijft de goednieuwsshow duren. I.4.2. De slordigheid van de verantwoordingsdocumenten inzake de begroting 2004 De heer Johan Sauwens heeft nog nooit zo een slordig begrotingsdocument gezien. Er is geen enkele duidelijkheid. De noodzakelijke documenten, die aan een gemeenteraad worden gevraagd door de voogdijoverheid, ontbreken. Uit een vergelijking met de Nederlandse miljoenennota of de toelichting van de federale begroting blijkt dat de Vlaamse algemene toelichting geen substantiële gegevens inhoudt over beleidsinitiatieven, investeringsoverzichten, meerjarenvooruitzichten, de economische hergroepering van de uitgaven, de verzoening tussen de begroting en de ESR-benadering. Het feit dat de meerjarenplanning niet in dit document is opgenomen, bewijst dat Paars doet wat het wil en enkel de schone schijn ophoudt. I.4.3. De door de minister overhandigde documenten inzake de evolutie van de investeringen door de Vlaamse overheid De nieuwe lijst van de investeringen vertoont, in tegenstelling tot twee weken geleden, een knik naar beneden. De heer Johan Sauwens heeft vorige keer duidelijk gemaakt dat de investeringen gedaald zijn en in reële termen lager liggen dan in 1999. Als antwoord gaf de minister een tabel van vastleggingen. Daarin zit bijvoorbeeld de module 13 voor de aanleg van fietspaden. In de loop van de voorbije jaren zijn er kredieten voor 100 kilometer fietspaden vastgelegd. Effectief is er geen 5 kilometer uitgevoerd. Nochtans werden die middelen wel opgenomen in de investeringstabel. Voor 2003 staat er 276 miljoen euro voor het FFEU ingeschreven

terwijl er slechts 75 miljoen euro effectief gerealiseerd is. Hij neemt het niet meer dat de minister de waarheid verbloemt. I.4.4. De waarheidsgetrouwheid van de begrotingsdocumenten en de ontsporing van de Vlaamse begroting Volgens de heer Johan Sauwens is de minister onbetrouwbaar en maakt hij het het parlement onmogelijk zijn controletaak uit te voeren. De begrotingspolitiek van deze regering is chaotisch en verhullend. De algemene toelichting is een soort Pravda. De meerjarenbegroting wordt verkracht en de besparingen worden niet genoemd. De heer Johan Sauwens zegt dat er te veel beslissingen genomen werden waarvan de gevolgen niet werden voorzien. Er is volgens hem te laat beseft dat de goede tijden niet zo lang kunnen blijven duren. Het grote probleem is dat men in 2001 tegelijkertijd het kijk- en luistergeld heeft afgeschaft, de registratierechten heeft verlaagd en een nieuwe uitgavenstroom heeft laten ontstaan. Minister Dirk Van Mechelen vraagt of de heer Johan Sauwens de maatregel van de verlaging van de registratierechten betwist ? De heer Johan Sauwens antwoordt dat de minister gelijktijdig dit soort cadeaus uitdeelt en nieuwe uitgavenstromen laat ontstaan. Hij geeft daarbij het voorbeeld van De Lijn. Van 1999 tot nu is het budget dat Vlaanderen bijlegt aan De Lijn, gestegen met 75 procent. Het cijfer van hoeveel mensen er daadwerkelijk van de auto naar de bus zijn overgestapt krijgt men volgens de heer Johan Sauwens echter nergens te pakken. Volgens hem is dat cijfer bijzonder klein indien men dat relateert aan de meeruitgaven. Minister Dirk Van Mechelen zegt dat de heer Johan Sauwens de beslissing om structureel in basismobiliteit te investeren mee goedgekeurd heeft toen hij nog mee in de regering zat. De heer Johan Sauwens zegt dat hij die kritieken destijds ook in de regering heeft geuit. De ontsporing is verder gegaan vanaf 2002 en 2003. Volgens hem is het punt dat de ordonnanceringskredieten constant onderschat zijn. Als ordonnanceringskredieten onderschat worden, dan stijgt de benuttigingsgraad en verschijnt er uitgavendruk en dat heeft te maken met een sterke stijging van de impliciete schuld. Dit is volgens de heer Johan Sauwens gebeurd onder paars-groen. Op de vraag

87 van 4 juli 2003 antwoordde de minister dat de impliciete schuld van eind 1999 tot eind 2002 is toegenomen met 638 miljoen euro, wat een stijging is met 35 procent. Dit is gedeeltelijk te wijten aan het loslaten van de verbintenissennorm, waardoor men een blinde trein gekregen heeft, waarvan men het tempo niet kent. De heer Johan Sauwens stelt dat men de begroting beheerst door betalingen af te remmen of uit te stellen. In 2002 werden de reserves van de VOI’s, die buiten de consolidatie vielen, opgesoupeerd, waardoor de betalingen in 2002 op de gedeeltelijke geconsolideerde begroting werden gedrukt en in 2003 de uitgaven sterk stegen om hetzelfde uitgavenpeil bij de VOI’s mogelijk te maken. Dit is volgens de heer Johan Sauwens een systeem dat de uitgavenexplosie niet gaat afremmen en hij voegt daaraan toe dat de minister op geen enkel ogenblik hiervoor een rationele verklaring heeft gegeven. Minister Dirk Van Mechelen antwoordt dat er bijvoorbeeld is beslist om het groot referentiebestand te laten aanmaken door de Vlaamse Landmaatschappij, dat zal gefinancierd worden met de reserves die daar opgebouwd worden. Zoiets noemt men volgens de minister intering van reserves. De overheid heeft toegelaten dat de Vlaamse Landmaatschappij met haar reserves een nieuw kantoorgebouw mag kopen. De intering van reserves bij VOI's en DAB's voor 110 miljoen euro staat ook in de begroting. Hierbij is gesteld dat de Vlaamse Landmaatschappij de inkomsten terug voor zichzelf mag aanwenden als het groot referentiebestand operationeel is. I.4.5. Vormt de Beheermaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM) een correcte PPS-constructie of een debudgetteringsvehikel ? De heer Johan Sauwens zegt dat er in de realiteit wel iets aan de hand is. De kapitaalinbreng in de BAM wordt budgettair volledig gecompenseerd door de vermindering van de dotatie op de begroting 2004 aan de diensten met afzonderlijk beheer in het Vlaams infrastructuurfonds (VIF). Volgens de heer Johan Sauwens verruimt men het pakket constant, zoals op 14 november nog, in het kader van de minderhindermaatregelen voor de onderhoudswerken aan de Antwerpse ring. Deze bijkomende opdrachten bestaan uit de bouw van tijdelijke bruggen op de Singel, de aankoop van 130 gelede bussen en de uitbouw van zowel de mobiliteitscentrale als van de databank van de centrale vergunningen. Zelfs de communicatieondersteuning voor en tijdens de werken zal door de bank gebeu-

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

ren. De heer Johan Sauwens vraagt of men hier niet terug, zoals ook onder liberaal bewind in de jaren 1980, de weg van de debudgettering is opgeslagen. Hij stelt zich ook vragen bij het uitbesteden van deze overheidstaken. Hij zegt daarbij dat het Rekenhof die bemerking ook heeft gemaakt. Minister Dirk Van Mechelen antwoordt dat men in deze regering al vier jaar aan het onderhandelen is om de werken, die nodig zijn voor de mobiliteit in en rond Antwerpen, veilig te stellen. Hierbij is duidelijk afgesproken dat voor de werken in en rond Antwerpen, in het bijzonder voor het sluiten van de ring met de Oosterweelverbinding, een publiekprivate samenwerking aan te gaan. Om een publiek-private samenwerking mogelijk te maken moet men een naamloze vennootschap oprichten, waarbij men zal werken met terugverdieneffecten, die niet alleen zouden gebruikt worden voor de verbinding, maar die verbreed zouden gebruikt worden voor de mobiliteit in de regio. De minister vraagt of de heer Johan Sauwens deze techniek vandaag afkeurt en hij stelt daarbij zeer duidelijk dat dit geen debudgettering is. De heer Eric Van Rompuy wijst de minister er op dat de CD&V gewoon zegt wat het Rekenhof zegt en dat het dus wel om debudgettering gaat. Minister Dirk Van Mechelen antwoordt dat men naar een systeem gaat, waarbij via publiek-private samenwerking de gelden gegenereerd worden die voor een deel gefinancierd zullen worden met de opbrengsten van tolheffingen. De heer Johan Sauwens vraagt waar die private partners zijn. Hij zegt dat deze regering veel interessante projecten heeft opgezet, maar veel te laat heeft beseft dat men daar het nodige geld niet voor heeft. Dit is volgens hem geen goed bestuur en geen goed beheer. I.4.6. De budgettaire evolutie van De Lijn : een financiële tijdbom ? In een ander voorbeeld heeft de heer Johan Sauwens het over de aankoop van trams. Tot 2003 werd de aankoop van trams voor 100 procent gefinancierd door kapitaalsubsidies aan De Lijn. De trams werden dus duidelijk betaald van de begroting van het Vlaamse Gewest. Vanaf 2004 zal men op trams dezelfde formule toepassen als op bussen. De bussen worden maar voor 25 procent gefinancierd via kapitaalsubsidies en voor 75 procent via leningen van De Lijn. Het is hierbij volgens de heer Johan Sauwens duidelijk

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

88

dat de toegenomen rente en kapitaallasten van De Lijn in de toekomst via een hogere dotatie moeten worden opgevangen. Ook hier is er dus debudgettering. Hij stelt dat Vlaanderen op een financiële tijdbom zit, die gaat exploderen in 2004 en 2005. Hij vraagt zich af wat er zal gebeuren als de economie niet heropleeft in die periode. De schuld van De Lijn, die niet in de schuld van de Vlaamse Gemeenschap wordt opgenomen, zal volgens hem sterk toenemen. Volgens de heer Johan Sauwens heeft de vorige regering meer aan schuldafbouw gedaan dan de huidige regering. De heer Jos Stassen wijst de heer Johan Sauwens er op dat hij mee dit decreet heeft gestemd en dit beleid mee heeft gesteund. De heer Johan Sauwens zegt dat er cadeaus worden gegeven, waarvoor het geld niet is. Hij vraagt zich af wanneer de budgetcontrole voor 2004 zal komen.

I.5.

Tussenkomst van de heer Jos Stassen

De heer Jos Stassen wil nog eens duidelijk maken dat er een probleem is bij het Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een Handicap (VFSIPH). Het Vlaams Fonds moet nog een aantal achterstallen inhalen en krijgt ondertussen bijkomende verplichtingen door het gevoerde beleid. Op een bepaald moment is duidelijk geworden dat het Vlaams Fonds een van zijn belangrijkste verplichtingen, namelijk de uitbetaling van de instellingen, in december niet meer kon nakomen. De achterstallen zijn wel gedaald door het beleid in 2001 en 2002. Hij verwijst naar het voorstel van mevrouw Wivina Demeester-De Meyer om alles in één keer op te lossen. Een tweede mogelijkheid is om de acute problemen eerst op te lossen, te vermijden dat het nog zo ver komt en een meerjarenplan voor het wegwerken van de achterstallen uit te werken. De commissie voor Welzijn heeft een motie in die zin goedgekeurd. Zij vragen om de problemen voor december op te lossen en daarvoor is er een amendement ingediend. De middelen worden daarvoor gezocht. Ze vragen ook een audit van de werking van het VFSIPH. Het is belangrijk dat deze commissie hun vraag ondersteund. De acute problemen worden opgelost, het is nu aan de minister van Welzijn om de twee volgende stappen voor te bereiden. Dat moet dan besproken worden in de commissie voor Welzijn.

I.6.

Tussenkomst van de heer Stefaan Platteau

I.6.1. De houding van de heer Johan Sauwens door zijn ontslag uit de Vlaamse regering De heer Stefaan Platteau merkt op dat indien de heer Johan Sauwens nog lid was geweest van deze regering, hij er een andere houding zou op nahouden. I.6.2. De Vlaamse regering levert goed werk Volgens de heer Platteau bewijst deze begroting dat de Vlaamse regering goed werk levert. De schuldafbouw is volgens de spreker indrukwekkend. Uit zijn bedrijfsverleden heeft hij immers geleerd dat de schulden in slechte tijden altijd stijgen. Deze regering is erin geslaagd zoals beloofd de schuld te halveren van 6 naar 3 miljard euro. De Vlaamse overheid is bijgevolg niet failliet. In vergelijking met de eerste drie trimesters van 2002 zijn de verwijlintresten eveneens gehalveerd. I.6.3. De financiële problemen van de Vlaamse gemeenten Hij geeft vervolgens toe dat de Vlaamse gemeenten met problemen kampen, maar die zijn niet het gevolg van beslissingen die door de Vlaamse regering werden genomen. Voor de liberalisering van de energiemarkt wordt een oplossing gezocht. De gemeenten die politieagenten hebben aangeworven op vraag van de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, de heer Louis Tobback, hebben nu geen problemen. Toen de gemeenten drie opeenvolgende jaren een Nothomb-toelage moesten betalen, waren de problemen veel groter. I.6.4. De investeringsinspanningen van de Vlaamse overheid Vervolgens benadrukt de spreker dat de investeringen worden aangehouden. Er wordt niet genoeg de nadruk gelegd op de stijging met 3,8 procent van de Onderwijsbegroting. Hij staat ook achter de conjunctuurprovisie die nu al twee jaar wordt aangelegd. Het Gemeentefonds is met 22 procent gestegen. I.6.5. Conclusies Zijn conclusie luidt deze Vlaamse regering prachtige cijfers naar voren brengt. Omdat deze regering als een goede huisvader werkt, zal de VLD deze begroting met enthousiasme goedkeuren.

89 I.7 Tussenkomst van de heer Etienne Van Vaerenbergh : de Vlaamse overheid moet de Vlaamse gemeenten verdedigen De heer Etienne Van Vaerenbergh is tevreden over het werk dat tijdens deze regeerperiode is geleverd. Het stoort hem dat het van kleine details afhangt dat men een verkeerde indruk krijgt. Zo weten de Vlaamse gemeenten dat het Gemeentefonds meer middelen heeft gekregen. Daarom is het jammer dat men daarop gaat beknibbelen. Hij is zeer tevreden dat de begrotingsnorm minder zwaar is geworden. De grote problemen van de gemeenten worden veroorzaakt door federale maatregelen (de federale belastinghervorming die gevolgen heeft voor de gemeentefinanciën met de opcentiemen, de dividenden van de intercommunales en de politiehervorming). De federale regering biedt altijd ad hoc-oplossingen. Vervolgens stelt de federale minister van Begroting dat de gemeenten hun investeringen moeten terugschroeven om bepaalde zaken in het kader van het Stabiliteitspact te realiseren. Iedereen weet dat in de begrotingen van de gemeenten alleen verbintenissen uit het verleden worden gehonoreerd en dat ze voor de rest niets meer kunnen doen. Verder komt de federale regering inzake loopbaanonderbreking alleen tussen voor privéinitiatieven maar niet voor openbare besturen. Vlaanderen is momenteel bevoegd voor de gemeenten. Dat is de enige overheid die de gemeenten moet controleren, maar ook moet verdedigen ten opzichte van de federale regering. Als men de dividenden uit de energiesector vermindert en door middel van de Elia-gelden een oplossing biedt, dan verwachtten de gemeenten dat dit in 2003 wordt gerealiseerd. Nu moet men wachten tot volgend jaar. Dat schept grote problemen voor de lokale besturen. Minister Dirk Van Mechelen stelt dat het de bedoeling is om het Gemeentefonds te laten groeien naar analogie met de groei van de Vlaamse begroting. Men werkte evenwel met parameters bij het opstellen van de groei, die niet corresponderen met de realiteit. Er moet een verfijning gebeuren om te komen tot een systeem waarbij men krijgt wat men toekomt. Toen de richtlijn van de minister van Binnenlandse Aangelegenheden in juli verscheen, was er sprake van een inflatie van 1,76 procent en een groei van 1,5 procent, samen is dat 3,26 procent. Dat bedrag staat in de begroting. De Vlaamse begroting houdt rekening met een groei van 2,1 procent en een inflatie van 1,1 procent, samen is dat ook 3,2 procent.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Het Gemeentefonds groeit gelijk met de groei van de Vlaamse begroting. In 2001 was er een zeer negatieve afrekening : men vertrok van een groei van ongeveer 1,8 procent en eindigde uiteindelijk bij 0,5 procent. Het Gemeentefonds is substantieel verhoogd en daar is eenmalig 4,5 procent groei op toegepast in 2003 en vanaf 2004 groeit het fonds zoals de Vlaamse begroting. De afspraken die met de gemeenten zijn gemaakt, worden volledig uitgevoerd, met de name de groei van het Gemeentefonds met 3,2 procent.

I.8.

Tussenkomst van de heer André Denys

I.8.1. Kritiek van de oppositie sterk weerlegd De heer André Denys is met grote belangstelling en met een open geest naar de begrotingsbespreking gekomen. Ook hij had vorige week vragen bij sommige aspecten van de ingediende ontwerpen, onder meer over de verlaging van het milieubudget, de investeringen, het economisch beleid en de grote verschillen in kasresultaten tussen de verschillende jaren. Hij was ook beginnen twijfelen of het wel goed was om de meesternorm los te laten. De minister wist de vragen op alle punten te beantwoorden. Maar wat baten kaars en bril als de uil niet zien en wil ? I.8.2. Betekent de introductie van een conjunctuurprovisie de terugkeer naar een verbintenissennorm ? De heer André Denys zegt dat volgens mevrouw Wivina Demeester-De Meyer de conjunctuurprovisie in feite een terugkeer betekent naar haar meesternorm. Dat is juist, zij het enkel in de geest, niet in de techniek. De techniek van de meesternorm was te complex, niemand begreep het nog. Maar de gelijkenis in het principe toont aan dat de voorliggende begroting orthodox en voorzichtig is. Mevrouw Wivina Demeester-De Meyer werpt op dat het conjunctuurfonds nog niet bestaat. De heer André Denys is het daar niet mee eens. Er bestaat wel degelijk al een conjunctuurprovisie, al is die nog niet vastgelegd in het nieuwe comptabiliteitsdecreet. Hij is ervan overtuigd dat hij met de erkenning van die orthodoxie de essentie van het debat heeft weergegeven, terwijl de heren Johan Sauwens en Eric Van Rompuy opnieuw proberen verwarring te scheppen nadat de minister alles heeft uitgelegd. Zij zijn niet te goeder trouw. Zij maken misbruik van de moeilijkheidsgraad van het onderwerp om de verwarring bij de publieke opinie in stand te houden.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

90

I.8.3. De moeilijkheden van het VFSIPH De heer André Denys erkent wel dat de moeilijkheden bij het VFSIPH niet opgelost zijn. Er is alleen een regeling op korte termijn. Hij vindt dat er een audit moet komen met het oog op een structurele oplossing. Ook over de Nationale Loterij is geen duidelijkheid gekomen. Die evolutie staat hem evenmin aan. Op die twee pijnpunten na is de aanpak van de minister orthodox.

I.9.

Tweede tussenkomst van de heer Eric Van Rompuy

I.9.1. Nog steeds onbeantwoorde vragen De heer Eric Van Rompuy blijft erbij dat hij geen antwoord heeft gekregen op zijn vragen. Hij heeft de vertegenwoordigers van het Rekenhof gevraagd om hun opmerkingen van vandaag op papier te zetten en wenst inzage van het antwoord van de minister, al begrijpt hij volkomen dat die niet meteen kan antwoorden op een analyse waar het Rekenhof enkele dagen voor nodig had. Hij stelt nadrukkelijk dat hij veel belang hecht aan de begrotingscijfers. De heer André Denys, die cijfers eveneens belangrijk vindt, stelt eens te meer vast dat de heer Eric Van Rompuy alsmaar nieuwe cijfers vraagt, niet om klaarheid maar om verwarring te scheppen. De heer Eric Van Rompuy leest daarop bij wijze van voorbeeld een e-mail voor van een leraar van een bekende katholieke basisschool uit Gent. De betrokkene beklaagt zich erover dat een goedgekeurde subsidie voor een nieuw sanitair blok door de DIGO uiteindelijk niet wordt uitbetaald omdat de kas leeg is. Men suggereert de school om zelf een kaskrediet op te nemen. De heer Eric Van Rompuy vindt dat pijnlijk. Mensen uit de basis zitten nu met een financiële kater. Hij geeft nog een ander voorbeeld. In 2003 worden voor ruim 276 miljoen euro investeringen vastgelegd binnen het FFEU, maar in de begroting stelt men vast dan voor hetzelfde jaar slechts voor 75 miljoen euro betalingen worden gedaan. Minister Dirk Van Mechelen vindt die laatste opmerking niet meer ernstig. Als men zelfs geen onderscheid meer maakt tussen vastleggingen en betalingen. De minister wijst erop dat het FFEU eenmalige uitgaven doet, die worden gebudgetteerd en toegewezen. Zo is er bijvoorbeeld 100 miljoen euro gere-

serveerd voor het wegwerken van de zwarte punten. In het wetenschapsbeleid is er 37,5 miljoen euro gereserveerd voor de bouw van de nieuwe cleanroom. Het protocol is goedgekeurd en de werken zijn aanbesteed. Momenteel worden de werken uitgevoerd. Er is trouwens ook een lening aangegaan bij de Europese investeringsbank. In het totaal wordt dat een investering van 84 miljoen euro. Nu wordt nog gewacht op de facturen om de betalingen uit te voeren. Dat is toch de normale gang van zaken. De oppositie probeert voortdurend vastleggingen, begrotingen, ordonnanceringen, normen te verwarren. Ten opzichte van de norm, dat blijkt uit de cijfers van de HRF, scoort deze regering uiteindelijk 2,2 miljard frank beter dan voorzien was. Volgens de heer Eric Van Rompuy is de uitvoering van de begroting voor 2003 problematisch : het kastekort ligt 450 miljoen euro hoger dan vorig jaar. Overigens was vorig jaar al 300 miljoen euro afgewenteld op dit jaar. Er doet zich dan ook een structureel probleem voor. Ook inzake de tekorten van de VOI’s heeft de heer Eric Van Rompuy geen afdoend antwoord gekregen. Volgens hem worden ze geraamd op 540 tot 600 miljoen euro. Hij hoopt nog op een schriftelijk antwoord van het Rekenhof. Afgelopen zomer al hebben de SERV en de Hoge Raad voor Financiën het probleem aangekondigd. Het bedrag van de schuldvermindering en de kastekorten worden elk jaar kleiner. CD&V blijft ook vragen stellen over de evolutie van de niet-fiscale ontvangsten : die stijgen met zowat 50 procent. Hoe is dat te verklaren ? Vroeg of laat komen tekorten in de begroting toch naar boven. Het argument van de minister dat CD&V toch ook systematisch pleit voor meer uitgaven voor Welzijn, Onderwijs, voor gratis openbaar vervoer en voor een verlaging van de successierechten, is zwak : dat is nu eenmaal het recht van de oppositie. Maar de regering, en meer bepaald de minister van Begroting, heeft tot taak het evenwicht tussen inkomsten en uitgaven te bewaken, en dit over een langere periode dan een jaar. In het begin van deze regeerperiode heeft de regering ruimte gecreëerd door het loslaten van de Meesternorm, daarna kwam er nog bijkomende ruimte door het oprichten van het FFEU. Het laatste jaar is er 200 miljoen euro aan betalingskredieten te weinig ingeschreven. Er is een te sterke stijging van de impliciete schuld tussen 1999 en eind 2002. Ze is in die periode toegenomen met 638 miljoen euro, of 35 procent.

91 Elke structurele uitgave die ingebouwd is, is verdedigbaar maar de minister moet erover waken dat de rekeningen kloppen. Minister Dirk Van Mechelen blijft de problemen ontkennen. De heer Eric Van Rompuy neemt daar akte van. CD&V zal dit thema de komende weken niet uit de weg gaan : er zullen nog vele tekorten in de kranten worden aangehaald. De media en de mensen voelen immers aan dat er een probleem is. CD&V maakt nu eenmaal andere maatschappelijke keuzes inzake de prioriteiten voor de volgende jaren. Als er geen beleidsruimte is, zijn investeringen in de diepte noodzakelijk. De regering zegt nu al dat het gros van de middelen vanaf 2005, als de uitvoering van de Lambermontakkoorden op kruissnelheid is, naar de gemeenten moet gaan. De heer Eric Van Rompuy wijst erop dat de regering keuzes zal moeten maken : de aangekondigde jaarlijkse lastenverlaging zal door iemand betaald moeten worden. Net zoals de middelen voor Elia, die op 175 miljoen euro worden geschat. De verkiezingsthema’s worden wonen, werken, wachtlijsten, onderwijs en mobiliteit. Van de 150 zwarte punten is er de voorbije twee jaar niet één weggewerkt. Deze regering maakt volgens de spreker de ene belofte na de andere : infrastructuurinvesteringen, investeringen in Antwerpen, wegwerken van de wachtlijsten, loonsverhoging voor de onderwijzers enzovoort. VLD-voorzitter De Gucht kondigt een lastenverlaging van 1,3 miljard euro aan. Minister Dirk Van Mechelen stelde op 12 december dat de netto beleidsruimte van 1,6 miljard euro integraal naar lastenverlaging moet gaan. Ondertussen zijn de investeringsmiddelen van het VIPA gedaald van 125 miljoen euro in 2000 tot 75 miljoen euro in 2003. In 2004 wordt maar in 56 miljoen euro voorzien, terwijl de behoeften stijgen. De individuele lasten verlagen, maar investeringen in belangrijke collectieve goederen worden afgebouwd. Dat het verschil zou bijgelegd worden door het FFEU, gelooft de heer Eric Van Rompuy al lang niet meer. De heer Eric Van Rompuy vindt deze begroting de zwakste uit zijn hele politieke loopbaan. Omdat de begroting van 2003 is ontspoord, is die voor 2004 al op voorhand gehypothekeerd. Bovendien wordt niets gedaan aan de wachtlijsten in de verzorgingssector, de rustoorden, de geestelijke gezondheidszorg, de bijzondere jeugdzorg en ten slotte de bestrijding van de drugspreventie. Voor de collectieve voorzieningen wordt onvoldoende geld vrijgemaakt. Maar tegelijk is de Vlaamse regering ervan

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

overtuigd dat ze al haar beloftes nakomt. Deze regering faalt. Volgens de heer Eric Van Rompuy is deze begroting onderschat, legt deze regering verkeerde prioriteiten en heeft ze geen sociaal-economische toekomstvisie. Voor de structurele problemen van de Vlaamse economie wordt niet meer dan een kruimel van 175 miljoen euro vrijgemaakt. Welke sectoren steunt de Vlaamse regering ? Welke starters zal ze steunen ? Hoe zal ze buitenlandse investeerders aantrekken ? Het ontwerp van decreet over ARKimedes wordt op dit moment besproken, maar zal pas in 2006 budgettaire gevolgen hebben. Ondertussen wordt vrijwel elke dag een nieuw idee gelanceerd, maar daar vindt de spreker niets over terug in de begroting. De heer Eric Van Rompuy omschrijft het gedrag van de Vlaamse regering als storend negationisme. Er zijn geen economische problemen, ook al stijgt de werkloosheid. Er is geen probleem met de Kenniseconomie en onze competitiviteit, ook al dalen we op de wereldranglijst. De begroting lijkt in evenwicht terwijl het Rekenhof op een misrekening van 500 miljoen euro wijst. I.9.2. ALESH De heer Eric Van Rompuy verwijst naar een bericht van de heer Yves Leterme over een operatie bij de huisvestingsmaatschappij. De heer Leterme zegt : “De regering houdt vandaag een extra ministerraad over een voorontwerp van programmawet. Naast alle bekende trucs, het Belgacompensioenfonds, de Credibe-portefeuille, enzovoort, zou er een akkoord gesloten zijn tussen de federale regering en de gewesten om de verbintenissen van het zogenaamde Alesh-fonds, het Amortisatiefonds voor de Leningen voor Sociale Huisvesting, naar hen door te schuiven. Alesh beheert een portefeuille leningen voor sociale huisvestingsmaatschappijen. De schuld van de gewestelijke huisvestingsmaatschappijen valt buiten de schuld die de overheid van Europa moet consolideren. Op die manier voert men een operatie door waardoor de schuldgraad louter cosmetisch wordt herleid met 1,6 procent van het bruto nationaal product of 4,4 miljard euro.” Minister Vande Lanotte heeft bevestigd dat een dergelijke operatie doorgevoerd is. Dat is trouwens wettelijk en conform aan een aantal consolidatie-imperatieven van Europa. De partijvoorzitter van de heer Eric Van Rompuy heeft gevraagd om ook hier na te gaan of die operatie inderdaad zal worden uitgevoerd.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

92

Minister Dirk Van Mechelen bevestigt dat er op het kabinet van minister Vande Lanotte werkvergaderingen hebben plaatsgevonden om te kijken of dit technisch mogelijk is en zo ja, onder welke voorwaarden. Vlaanderen heeft een aantal voorwaarden gesteld om te kunnen instemmen met die operatie. Die hebben onder meer te maken met de verrekening van het fiscaal voordeel. Er is geen akkoord om die operatie door te voeren in 2003. De Vlaamse regering heeft dus nog geen akkoord gegeven. Er wordt wel gepraat over de technische mogelijkheden, de gevolgen daarvan zowel op Vlaams als federaal niveau, alsook over het fiscale voordeel. De heer Eric Van Rompuy verduidelijkt dat via de programmawet een staatswaarborg zou verleend worden aan de leningen van Alesh. Volgens Yves Leterme is daarvoor een aanpassing van de Financieringswet nodig. Ook in het federale parlement wordt dat nu besproken.

Artikel 20bis (nieuw) Amendement nr. 1 van de Vlaamse regering (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, 14/2) strekt ertoe een een nieuw artikel in te voegen dat luidt : “De Vlaamse regering wordt ertoe gemachtigd de aandelen van het Vlaamse Gewest in de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening te verkopen.”. De Vlaamse regering stelt in de verantwoording dat wordt ingegaan op de opmerking van het Rekenhof wordt een decretale machtiging ingeschreven. Amendement nr. 1 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 3, bij 3 onthoudingen. Na hernummering wordt dit artikel 20 bis, artikel 21.

Artikel 21 J.

AKTENEMING VAN DE VERSLAGEN UIT DE ANDERE COMMISSIES

De Commissie neemt zonder verdere opmerkingen akte van de verslagen uit de andere commissies. Deze verslagen zijn terug te vinden in de Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, nr. 15/nrs. 9-A tot K.

Bij dit artikel worden geen opmerkingen geformuleerd. Artikel 21 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 3, bij 3 onthoudingen. Na hernummering wordt artikel 21, artikel 22.

K.

HET ONTWERP VAN DECREET HOUDENDE DE MIDDELENBEGROTING VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP VOOR HET BEGROTINGSJAAR 2004

K.1. Tabel Bij de tabel worden geen opmerkingen geformuleerd. De begrotingstabel wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 3 bij 3 onthoudingen. K.2. Corpus van het decreet

Artikelen 1 tot 20 Bij de artikelen 1 tot en met 20 worden er geen opmerkingen geformuleerd. De artikelen 1 tot en met 20 worden aangenomen met 8 stemmen tegen 3 bij 3 onthoudingen.

K.3. Eindstemming Het aldus geamendeerde ontwerp van decreet houdende de middelenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2004 (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, 14/1) wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 3 bij 3 onthoudingen. L.

ONTWERP VAN DECREET HOUDENDE DE ALGEMENE UITGAVENBEGROTING VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP VOOR HET BEGROTINGSJAAR 2004

Bij dit ontwerp werden in het totaal 74 amendementen ingediend. Deze amendementen zijn als volgt gespreid over de parlementaire stukken : (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, 15/2) : amendement nr. 1 ; (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, 15/3) : de amendementen nrs. 2 tot 4 ; (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, 15/4) : de amendementen nrs. 5 tot 9 ;

93 (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, 15/5) : de amendementen nrs. 10 tot 17 ; (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, 15/6) : amendement nr. 18 ; (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, 15/7) : de amendementen nrs. 19 tot 64 ; (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, 15/8) : de amendementen nrs. 65 tot 74. Voor de inhoud en de verantwoording van deze amendementen wordt verwezen naar de hier net vermelde parlementaire stukken. Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, nr. 15/7 bevat alle amendementen van de Vlaamse regering. Hierna wordt niet meer bij elk amendement afzonderlijk verwezen naar het parlementaire stuk waarin het terug te vinden is. Elk amendement is eenduidig terug te vinden door het overzicht in de bovenstaande alinea.

L.1.

Tabel : Afdeling I : begrotingskredieten

3.-4.

5.-8.

De amendementen nrs. 12 tot 15 van de mevrouwen Wivina Demeester-De Meyer, Sonja Becq en Ingrid Van Kessel bevatten voorstellen tot wijziging op de begrotingsprogramma’s 40.2, 41.2, 41.4 en 41.5. De amendementen nrs. 12 tot 15 worden verworpen met 8 stemmen, tegen 3 bij 3 onthoudingen.

9.

Amendement nr. 67 van de heren Bruno Tobback, Jos Stassen, André Denys en Etienne Van Vaerenbergh (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, 15/8) bevat een voorstel tot vermindering met 8,5 miljoen euro op begrotingsprogramma 41.1 Algemeen Welzijnsbeleid ter compensatie van de verhoging op programma 41.5 Gehandicaptenzorg.

1° Amendement nr. 66 van de heren Bruno Tobback, Jos Stassen, André Denys en Etienne Van Vaerenbergh (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, 15/8) bevat een voorstel tot wijziging op begrotingsprogramma 24.8 Indirecte schuld.

Mevrouw Wivina Demeester-De Meyer veronderstelt dat de amendementen 64, 65, 66, 67, 68 en 69 dienen ter compensatie van het Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een Handicap. CD&V zal zich bij de stemming onthouden omdat de middelen te beperkt zijn en omdat een probleem van 2003 opgelost wordt in 2004. Daardoor zal hetzelfde probleem niet alleen terugkomen maar verdubbelen in 2004 Minister Dirk Van Mechelen stelt dat amendement 68 de verhoging is ; de rest zijn de compenserende verminderingen. Het amendement nr. 66 wordt aangenomen met 8 stemmen bij 6 onthoudingen. 2° Amendement nr. 41 van de Vlaamse regering bevat een voorstel tot wijziging van begrotingsprogramma 33.2. Het amendement nr. 41 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Amendementen nrs. 73 en 74 van de heren Lucien Suykens, Jos Stassen, André Denys en Etienne Van Vaerenbergh (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, 15/8) bevat een voorstel tot wijziging op begrotingsprogramma’s 33.3 Coördinatie Hoger Onderwijsbeleid en 35.4 Algemeen Onderwijs en Vorming. De amendementen nrs. 73 en 74 worden aangenomen met 8 stemmen tegen 3 bij 3 onthoudingen.

L.1.1. Begrotingskredieten :

De heer André Denys licht het amendement toe. Het betreft een vermindering van basisallocatie 51.05 met 12,5 miljoen euro door het nietgesplitste krediet van 16.711 op 4.211 te brengen.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Amendement nr. 67 wordt aangenomen met 8 stemmen, bij 6 onthoudingen. 10-11 De amendementen nrs. 1 en 2 van de mevrouwen Sonja Becq en Wivina DemeesterDe Meyer bevatten voorstellen tot wijziging op het begrotingsprogramma 41.5. De amendementen nrs. 6 en 7 worden verworpen met 8 stemmen tegen 3, bij 3 onthoudingen. 12.

Amendement nr. 68 van de heren Bruno Tobback, Jos Stassen, André Denys en Etienne Van Vaerenbergh (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, 15/8) bevat een voorstel tot verhoging met 22,5 miljoen euro op begrotingsprogramma 41.5 Gehandicaptenzorg. Amendement nr. 68 wordt aangenomen met 8 stemmen, bij 6 onthoudingen.

13.-14. De amendementen nrs. 42 en 43 van de Vlaamse regering bevatten voorstel tot wijiging op de begrotingsprogramma’s 45.2 en 49.1. De amendementen nrs. 42 tot 43 worden aangenomen met 8 stemmen, tegen 6. 14-15. De amendementen nrs. 3 en 4 van de heer Luk Van Nieuwenhuyzen bevatten voor-

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

94

stellen tot wijziging op begrotingsprogramma 51.4 . De amendementen nrs. 3 en 4 worden verworpen met 8 stemmen, tegen 3, bij 3 onthoudingen. 16.

Het amendement nr. 18 van de heer Bart De Smet, mevrouw Veerle Heeren, de heer Marc Van der Poorten en de heer Boudewijn Laloo bevat een voorstel van wijziging op begrotingsprogramma 53.1. De heer Eric Van Rompuy vestigt er de aandacht op dat dit amendement gaat over het Gemeentefonds en meer bepaald over het bedrag van 9,3 miljoen euro waar de gemeenten recht op hebben. Hij heeft gehoord dat er een voorstel van resolutie circuleert van de heer Leo Peeters. CD&V was bereid dat voorstel mee te ondertekenen indien de meerderheid dit amendement over het Gemeentefonds mee goedkeurde. Hij stelt evenwel vast dat dit verworpen is. Hij meent dat men consequent moet zijn. Hij richt zich ook tot De heer Van Vaerenbergh die in deze kwestie het verschil zou kunnen maken.

L.2.

Tabel : Afdeling III : Diensten met Afzonderlijk Beheer

1°

Amendement nr. 58 van de Vlaamse regering strekt ertoe de begroting van de DAB Minafonds te wijzigen. Amendement nr. 58 wordt aangenomen met 8 stemmen, tegen 6.

2°

Jos Stassen, André Denys en Etienne Van Vaerenbergh (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, 15/8) bevat eveneens een voorstel tot aanpassing met 1,5 miljoen euro op de DAB Minafonds (ingevolge amendement 69) . Amendement nr. 70 wordt aangenomen met 8 stemmen bij 6 onthoudingen.

3°-4°Amendement nr. 8 van de heren Robert Voorhamme, Eloi Glorieux en André Denys en een identiek amendement nr 56 van de Vlaamse regering strekken ertoe de begroting van de DAB VIF te wijzigen. Amendement nr. 8 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6 waardoor amendement nr. 56 zonder voorwerp is.

17.-23. De amendementen nrs. 44-50 van de Vlaamse regering bevat voorstellen tot wijziging op begrotingsprogramma 61.1 . De amendementen nrs. 40 tot 50 worden aangenomen met 8 stemmen, tegen 6.

5°-6°Amendement nr. 9 van de heren Robert Voorhamme, Eloi Glorieux, André Denys en een identiek amendement nr. 57 van de Vlaamse regering strekken ertoe de begroting van de DAB Vloot te wijzigen. Amendement nr. 9 wordt aangenomen met 8 stemmen, tegen 6 waardoor amendement nr. 57 zonder voorwerp is.

24.

7°

Amendement nr. 59 van de Vlaamse regering strekt ertoe de begroting van het CICOV te wijzigen. Amendement nr. 59 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

8°

De aldus gewijzigde tabel III : Diensten met afzonderlijk beheer wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Het amendement nr. 18 wordt verworpen met 8 stemmen tegen 4 bij 3 onthoudingen.

Amendement nr. 69 van de heren Bruno Tobback, Jos Stassen, André Denys en Etienne Van Vaerenbergh (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, 15/8) bevat een voorstel tot vermindering met 1,5 miljoen euro op begrotingsprogramma 61.1 Leefmilieu. Amendement nr. 69 wordt aangenomen met 8 stemmen bij 6 onthoudingen.

25- 29 De amendementen nrs. 51-55 van de Vlaamse regering bevat voorstellen tot wijziging op begrotingsprogramma 61.5, 62.4, 71.2, 71.3. De amendementen nrs. 51 tot 55 worden aangenomen met 8 stemmen, tegen 6. 30.

De aldus geamendeerde tabel I : begrotingkredieten wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

L.3.

Tabel : Afdeling V : Vlaamse Openbare Instellingen van categorie A

1°-4°De amendementen van de Vlaamse regering nrs. 60 tot 63 strekken ertoe de begrotingen van volgende Vlaamse openbare instellingen van categorie A (wet van 16 maart 1954) te wijzigen : – Grindfonds

95 – Fonds voor het Flankerend Economisch Beleid

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10 Artikel 2

1° Amendement nr. 20 van de Vlaamse regering strekt ertoe artikel 2 te wijzigen. Amendement nr. 20 wordt aangenomen met 8 stemmen, tegen 6.

– FOCI – FFEU. De amendementen nrs. 60 tot 63 worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

2° Het aldus gewijzigde artikel 2 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

5.-6. De amendementen met nrs. 16 en 17 van de mevrouwen Wivina Demeester-De Meyer, Sonja Becq en Ingrid Van Kessel strekken er toe de begrotingen van volgende Vlaamse openbare instellingen van categorie A ( wet van 16 maart 1954) te wijzigen :

Artikelen 3 tot 8

– VIPA

Bij deze artikelen worden geen opmerkingen geformuleerd. De artikelen 3 tot 8 worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

– Fonds Bijzondere Jeugdbijstand. De amendementen worden verworpen met 8 stemmen tegen 4, bij 3 onthoudingen. 7. Amendement nr. 71 van de heren Bruno Tobback, Jos Stassen, André Denys en Etienne Van Vaerenbergh (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, 15/8) bevat een voorstel tot wijziging van de begroting van het Zorgfonds dit ter compensatie van het amendement nr. 68 op het programma 41.5 Gehandicaptenzorg. Amendement nr. 71 wordt aangenomen met 8 stemmen bij 6 onthoudingen. 8. De aldus geamendeerde Tabel : V : Vlaamse openbare instellingen van categorie A wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 7.

L.4. Corpus van het decreet

Artikel 9 1° Amendement nr. 21 van de Vlaamse regering strekt ertoe artikel 9 te wijzigen. Amendement nr. 21 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6. 2° Het aldus gewijzigde artikel 9 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikel 10 Bij dit artikel worden geen opmerkingen geformuleerd. Artikel 10 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikel 1

Artikel 11

1° Amendement nr. 19 van de Vlaamse regering strekt ertoe artikel 1 te wijzigen. Amendement nr. 19 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

1° Amendement nr. 22 van de Vlaamse regering strekt ertoe artikel 11 te wijzigen. Amendement nr. 22 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

2° Het aldus gewijzigde artikel 1 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

2° Het aldus gewijzigde artikel 11 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

96

Artikelen 12 en 13

Artikel 18

Bij deze artikelen worden geen opmerkingen geformuleerd.

Bij dit artikel worden geen opmerkingen geformuleerd.

Artikelen 12 en 13 worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikel 18 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikel 14

Artikel 19

1°-2°Bij dit artikel worden door de Vlaamse regering twee amendementen nrs. 23 en 24 ingediend die er toe strekken artikel 14 te wijzigen. De twee amendementen worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

1° Een amendement nr. 2 van de heer Gilbert Van Baelen, mevrouw Gracienne Van Nieuwenborgh en de heren Frans Ramon en Dirk De Cock strekt ertoe artikel 19 te wijzigen. Het amendement wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

3°

Het aldus gewijzigde artikel 14 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

2° Het aldus gewijzigde artikel 19 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikel 15 Bij dit artikel worden geen opmerkingen geformuleerd. Artikel 15 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikelen 20 tot 25 Bij de artikelen 20 tot 25 zijn er geen opmerkingen. De artikelen 20 tot 25 worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikel 26 Artikel 16 1°-2°Twee amendementen nrs. 25 en 26 ingediend door de Vlaamse regering strekken ertoe artikel 16 te wijzigen. De twee amendementen worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6. 3°

1°-2°De amendementen nrs. 28-29 van de Vlaamse regering worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6. 3°

Het aldus gewijzigd artikel 26 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Het gewijzigde artikel 16 wordt worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6. Artikelen 27 tot 30

Artikel 17 1°

3°

Bij de artikelen 27 tot 30 zijn er geen opmerkingen. De artikelen 27 tot 30 worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Amendement nr. 27 van de Vlaamse regering strekt ertoe artikel 17 te wijzigen. Het amendement wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6. Het gewijzigde artikel 17 wordt worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikel 31 1°

Amendement nr. 30 van de Vlaamse regering wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

97 2°

Het aldus gewijzigd artikel 31 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

3°

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10 Het aldus gewijzigde artikel 101 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikelen 32 tot 77

Artikelen 102 tot 105

Bij de artikelen 32 tot 77 zijn er geen opmerkingen. De artikelen 32 tot 77 worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Bij de artikelen 102 tot 105 zijn er geen opmerkingen. De artikelen 102 tot 105 worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikel 78 1° Amendement nr. 31 van de Vlaamse regering wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6. 2° Het aldus gewijzigd artikel 78 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikel 79

Artikel 106 1°-4°Twee amendementen nrs. 5 en 6 van de heren Robert Voorhamme, Eloi Glorieux, Jos Bex en André Denys worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6. De identieke amendementen nrs. 34-35 van de Vlaamse regering zijn aldus zonder voorwerp. 5°

Het aldus gewijzigde artikel 106 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

1° Amendement nr. 32 van de Vlaamse regering wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6. Artikelen 107 tot 121

2° Het aldus gewijzigd artikel 79 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Bij de artikelen 107 tot 121 zijn er geen opmerkingen. De artikelen 107 tot 121 worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6. Artikel 80 1° Amendement nr. 33 van de Vlaamse regering wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6. 2° Het aldus gewijzigd artikel 80 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikel 81 tot 100 Bij de artikelen 81 tot 100 zijn er geen opmerkingen. De artikelen 81 tot 100 worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikel 122 1°-2°Een amendement nr. 7 van de heren Robert Voorhamme, Eloi Glorieux, Jos Bex en André Denys wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6. Dientengevolge is het identieke amendement nr. 36 van de Vlaamse regering zonder voorwerp. 3°

Het aldus gewijzigde artikel 122 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikel 101

Artikelen 123 tot 124

1°-2°Twee amendementen ingediend door de meerderheidsfracties (nrs. 64 en 72) worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Bij de artikelen 123 tot 124 zijn er geen opmerkingen. De artikelen 123 tot 124 worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

98

Artikel 125

Artikel 136

1°-2°De amendementen nrs. 10-11 van mevrouwen Wivina Demeester-De Meyer, Sonja Becq en Ingrid Van Kessel worden verworpen met 8 stemmen tegen 6.

1° Amendement nr. 39 van de Vlaamse regering wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

3°

2° Het aldus gewijzigd artikel 136 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikel 125 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6. Artikelen 137 tot 154 Artikelen 126 tot 129

Bij de artikelen 126 tot 129 zijn er geen opmerkingen. De artikelen 126 tot 129 worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Bij de artikelen 137 tot 154 zijn er geen opmerkingen. De artikelen 137 tot 154 worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikel 155 (nieuw) Artikel 130 1°

Amendement nr. 37 van de Vlaamse regering wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

2°

Het aldus gewijzigd artikel 130 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikel 131

Amendement nr. 40 van de Vlaamse regering wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6 en wordt artikel 155. L.5. Eindstemming Het aldus gewijzigde ontwerp van decreet houdende de uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2004 (Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, 15/1) wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Bij artikel 131 zijn er geen opmerkingen. Artikel 131 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

Artikel 132 1°

Amendement nr. 38 van de Vlaamse regering wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

2°

Het aldus gewijzigd artikel 132 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

M. VOORSTEL VAN RESOLUTIE – VAN DE HEREN JOHAN SAUWENS, ERIC VAN ROMPUY EN ERIK MATTHIJS BETREFFENDE DE OVERHEIDSFINANCIËN EN DE BEGROTING (PARL. ST. VL. PARL. 2002-2003, NR. 1816/1) De heer Eric Van Rompuy licht de inhoud van het voorstel van resolutie toe. De indieners vragen aan de Vlaamse regering gelet op :

Artikelen 133 tot 135 Bij de artikelen 133 tot 135 zijn er geen opmerkingen. De artikelen 133 tot 135 worden aangenomen met 8 stemmen tegen 6.

1° de rol van het parlement inzake overheidsfinanciën ; 2° de vragen van de Hoge Raad voor Financiën ; 3° de onduidelijkheid met betrekking tot de begrotingsnormen ; 4° de informatietekorten in de Algemene Toelichting bij de begroting ;

99

vraagt aan de Vlaamse regering : 1° aan de Algemene Toelichting bij de begroting een geconsolideerde economische hergroepering van uitgaven en ontvangsten van de Vlaamse Gemeenschap toe te voegen ; 2° in de Algemene Toelichting bij de begroting een tabel of tabellen op te nemen die de overgang van de begrotingsvoorstelling naar de economische hergroepering verduidelijken ; 3° de begroting, de uitvoering en de meerjarenraming op te stellen volgens de geconsolideerde ESR-methode ; 4° duidelijkheid te scheppen over de omvang van de normen, meer bepaald met betrekking tot kredietverleningen en deelnemingen ; 5° bij de Algemene Toelichting ter gelegenheid van de begrotingscontrole uitvoerig in te gaan op de uitvoering van de begroting van het vorige jaar en de ontwikkeling van het encours (of de impliciete schuld), en het rapport over het gevoerde beleid inzake kas-, schuld- en waarborgbeheer als bijlage op te nemen. De heer Eric Van Rompuy zegt dat de impliciete schuld onder paarsgroen met 634 miljoen euro gestegen is. 6° bij de maandelijkse schatkisttoestand van de Vlaamse Gemeenschap een rubriek ontwikkeling van de kasstand van het Centraal Financieringsorgaan (VOI's) toe te voegen ; 7° driemaandelijks aan het Vlaams Parlement een rapport over de schuldontwikkeling bij Aquafin, de BAM en De Lijn te bezorgen. Het voorstel van resolutie – van de heren Johan Sauwens, Eric Van Rompuy en Erik Matthijs (Parl. St. Vl. Parl. 2002-2003, nr. 1816/1) betreffende de overheidsfinanciën en de begroting wordt verworpen met 8 stemmen tegen 6.

De verslaggever, Lucien SUYKENS

De voorzitter, Marc VAN DEN ABEELEN

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

100

101

BIJLAGEN

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

102

103

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

BIJLAGE 1 Opsplitsing van het ontwerp van decreet houdende de algemeen uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2004 (conform art. 59, 2° van het reglement van het Vlaams Parlement)

A. Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën en Begroting De heer Renaat Landuyt, minister vice-president van de Vlaamse regering, Vlaams minister van Werkgelegenheid en Toerisme Artikel 14 (pr. 21.10) Afdeling I

Programma 21.1

De heer Dirk Van Mechelen, Vlaams minister van Financiën en Begroting, Ruimtelijke Ordening, Wetenschappen en Technologische Innovatie Artikel 1-13 14 (pr. 24.10, 24.80) 15 37 - 45 54 58 60-68 71-72 74-80 98 100 115 121 126 136 140-154 Afdeling I

Programma’s 00.1, 01.1, 02.1, 02.2, 02.3, 02.4, 02.5, 02.6, 02.7, 02.8, 02.9, 10.1, 20.1, 24.1, 24.2, 24.3, 24.4, 24.5, 24.6, 24.7, 24.8, 49.9, 70.1

Titel III Programma 24.9 Afdeling III

Autonome Vlaamse fiscale inning

Afdeling V

Financieringsfonds voor schuldafbouw en eenmalige investeringuitgaven (FFEU) Rubiconfonds Vlaams fonds voor de lastendelging Publiek-private samenwerking

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

104

B. Commissie voor Binnenlandse Aangelegenheden, Huisvesting en Stedelijk Beleid De heer Paul Van Grembergen, Vlaams minister van Binnenlandse Aangelegenheden, Cultuur, Jeugd en Ambtenarenzaken Artikel 14 (pr. 53.10, 53.20) 27 Afdeling I

Programma’s 53.1, 53.2

De heer Marino Keulen, Vlaams minister van Wonen, Media en Sport Artikel 14 (pr. 62.40) 16 34 109 127 138 Afdeling I

Programma’s 62.1 (ba. 63.15), 62.4

Afdeling III

Fonds voor de financiering van het urgentieplan voor de sociale huisvesting

Afdeling V

Garantiefonds Sociale Huisvesting Vlabinvest

105

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

C. Commissie voor Brussel en de Vlaamse Rand De heer Bart Somers, minister-president van de Vlaamse regering Artikel 14 (pr. 11.10) 137 Afdeling I

Programma 11.1

De heer Paul Van Grembergen, Vlaams minister van Binnenlandse Aangelegenheden, Cultuur, Jeugd en Ambtenarenzaken Artikel 14 (pr. 11.60) Afdeling I

Programma 11.6

Afdeling V

Vlaams Brusselfonds

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

106

D. Commissie voor Buitenlandse en Europese Aangelegenheden De heer Ludo Sannen, Vlaams minister van Leefmilieu, Landbouw en Ontwikkelingssamenwerking Artikel 14 (pr. 12.20, 69.90 (ba. 30.01)) 33 Afdeling I

Programma 12.2

Mevrouw Patricia Ceysens, Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid en E-government Artikel 14 (pr. 12.10, 51.40, 51.90) 88 Afdeling I

Programma’s 12.1, 51.4, 51.9 (samen met de Commissie voor Economie, Landbouw, Werkgelegenheid en Toerisme)

107

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

E. Commissie voor Cultuur, Media en Sport De heer Paul Van Grembergen, Vlaams minister van Binnenlandse Aangelegenheden, Cultuur, Jeugd en Ambtenarenzaken Artikel 14 (pr. 45.10 (behalve ba. 33.33, 33.34, 33.35, 33.36, 33.37, 33.38, 63.01), 45.20, 45.30, 45.40, 45.50, 62.20, 72.10) 55 87 105 107-108 112 134 139 Afdeling I

Programma’s 45.1 (behalve ba. 12.22, 12.23, 12.24, 33.33, 33.34, 33.35, 33.36, 33.37, 33.38, 52.01, 63.01), 45.2, 45.3, 45.4, 45.5, 62.2, 72.1

Afdeling III

Instituut voor het Archeologisch Patrimonium (IAP) Koninklijk Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen (KMSKA) Landcommanderij Alden Biesen

Afdeling V

Fonds Culturele Infrastructuur Topstukkenfonds

De heer Marino Keulen, Vlaams minister van Wonen, Media en Sport Artikel 14 (pr. 42.20 (ba. 33.24), 45.10 (ba. 33.33, 33.34, 33.35, 33.36, 33.37, 33.38, 52.10, 63.01), 72.30) 23 Afdeling I

Programma 42.2 (ba. 12.03, 12.24, 33.24), 45.1 (ba. 12.22, 12.23, 12.24, 33.33, 33.34, 33.35, 33.36, 33.37, 33.38, 52.01, 63.01), 49.1, 49.4, 72.2, 72.3

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

108

F. Commissie voor Economie, Landbouw, Werkgelegenheid en Toerisme De heer Renaat Landuyt, minister vice-president van de Vlaamse regering, Vlaams minister van Werkgelegenheid en Toerisme Artikel 14 (pr. 49.20, 52.10, 52.40) 24-25 28 32 57 133 Afdeling I

Programma’s 49.2, 51.7, 52.1, 52.4

Afdeling V

Herplaatsingsfonds

De heer Ludo Sannen, Vlaams minister van Leefmilieu, Landbouw en Ontwikkelingssamenwerking Artikel 14 (pr. 54.10, 54.50, 54.70, 54.80) 129 131 Afdeling I

Programma’s 54.1, 54.4, 54.5, 54.6, 54.7, 54.8

Afdeling V

Vlaams Landbouwinvesteringsfonds Financieringsinstrument voor de Vlaamse Visserij- en Aquicultuursector

De heer Dirk Van Mechelen, Vlaams minister van Financiën en Begroting, Ruimtelijke Ordening, Wetenschappen en Technologische Innovatie Artikel 36 Mevrouw Patricia Ceysens, Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid en E-government Artikel 14 (pr. 51.10, 51.50 (ba. 44.01), 52.20) 110 130 132 Afdeling I

Programma’s 50.1, 51.1, 51.2, 51.5 (ba. 12.02, 12.03, 12.04, 44.01, 74.02), 51.9 (samen met de Commissie voor Buitenlandse en Europese Aangelegenheden), 52.2

Afdeling III

Investeren in Vlaanderen

Afdeling V

Grindfonds Fonds Flankerend Economisch Beleid

109

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

G. Commissie voor Institutionele en Bestuurlijke Hervorming en Ambtenarenzaken De heer Bart Somers, minister-president van de Vlaamse regering Artikel 14 (pr. 11.20) Afdeling I

Programma’s 11.2, 11.3, 99.11 (ba. 12.18)

De heer Paul Van Grembergen, Vlaams minister van Binnenlandse Aangelegenheden, Cultuur, Jeugd en Ambtenarenzaken Artikel 14 (pr. 99.10) 59 111 119 Afdeling I

Programma’s 26.1, 99.1 (behalve ba. 12.18)

Afdeling III

Catering Schoonmaak

Mevrouw Patricia Ceysens, Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid en E-government Afdeling I

Programma 11.7

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

110

H. Commissie voor Leefmilieu, Natuurbehoud en Ruimtelijke Ordening De heer Ludo Sannen, Vlaams minister van Leefmilieu, Landbouw en Ontwikkelingssamenwerking Artikel 14 (pr. 61.10 – 61.50) 30 73 35 89-92 101 123-124 Afdeling I

Programma’s 61.1, 61.2, 61.3, 61.4, 61.5 en 64.6 (ba 73.02)

Afdeling III

Fonds voor preventie en sanering inzake leefmilieu en natuurbehoud (MINA-fonds)

Afdeling V

OVAM Vlaamse Milieumaatschappij (VMM)

De heer Dirk Van Mechelen, Vlaams minister van Financiën en Begroting, Ruimtelijke Ordening, Wetenschappen en Technologische Innovatie Artikel 14 (pr. 62.10, 62.60 (ba. 33.01)) 118 Afdeling I

Programma’s 62.1 (behalve ba. 63.15), 62.6

Afdeling III

Grondfonds

111

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

I. Commissie voor Onderwijs, Vorming en Wetenschapsbeleid Mevrouw Marleen Vanderpoorten, Vlaams minister van Onderwijs en Vorming Artikel 14 (pr. 31.10, 32.10, 33.10, 33.30, 34.10, 34.50, 35.40, 39.20) 17-20 29 46-53 69 81-84 102 Afdeling I Afdeling III

Programma’s 31.1, 31.2, 32.1, 32.2, 33.1, 33.2, 33.3, 34.1, 34.2, 34.3, 34.4, 34.5, 35.1, 35.2, 35.3, 35.4, 35.5, 39.1, 39.2 Hogere Zeevaartschool

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

112

J. Commissie voor Openbare Werken, Mobiliteit en Energie De heer Gilbert Bossuyt, Vlaams minister van Mobiliteit, Openbare Werken en Energie Artikel 14 (pr. 51.50 (behalve ba. 44.01), 63.20, 63.40, 64.10, 64.20, 64.30) 31 56 93-97 99 103-104 106 117 120 122 Afdeling I

Programma’s 51.5 (behalve ba. 12.02, 12.03, 12.04, 44.01, 74.02), 63.1, 63.2, 63.3, 63.4, 64.1, 64.2, 64.3, 64.4, 64.5, 64.6, 66.1, 69.9

Afdeling III

Luchthaven Antwerpen Luchthaven Oostende Vlaams Infrastructuurfonds (VIF) Linkerscheldeoever (LSO) Loodswezen Vloot

113

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

K. Commissie voor Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen Mevrouw Adelheid Byttebier, Vlaams minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen Artikel 14 (pr. 11.40, 40.30, 41.10, 41.20, 41.30, 41.40, 41.70, 41.80, 41.90, 42.10, 42.20 (behalve ba. 33.24)) 21-22 70 85-86 113-114 116 125 128 135 Afdeling I

Programma’s 11.4, 40.1, 40.2, 40.3, 41.1, 41.2, 41.3, 41.4, 41.5, 41.6, 41.7, 41.8, 41.9, 42.1, 42.2 (behalve ba. 12.03, 12.24, 33.24), 42.3

Afdeling III

Gemeenschapsinstellling voor bijzondere jeugdbijstand De Kempen Gemeenschapsinstellling voor bijzondere jeugdbijstand De Zande Centrum voor Informatie, Communicatie en Vorming in de welzijnssector (CICOV)

Afdeling V

Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA) Fonds Bijzondere Jeugdbijstand Vlaams Zorgfonds

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

114

L. Verenigde Commissies voor Onderwijs, Vorming en Wetenschapsbeleid, en voor Economie, Landbouw, Werkgelegenheid en Toerisme Mevrouw Marleen Vanderpoorten, Vlaams minister van Onderwijs en Vorming Afdeling I

Programma 71.4 (ba. 33.05)

De heer Dirk Van Mechelen, Vlaams minister van Financiën en Begroting, Ruimtelijke Ordening, Wetenschappen en Technologische Innovatie Artikel 14 (pr. 71.1, 71.2, 71.4) 26 Afdeling I

Programma’s 71.1, 71.2, 71.3, 71.4 (behalve ba. 33.05)

115

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

BIJLAGE 2 Een selectie van slides uit de Powerpointpresentatie van minister Dirk Van Mechelen n.a.v. de toelichting bij de begrotingsontwerpen 2004

Middelen (linker schaal)

Uitgaven (linker schaal)

Begrotingssaldo (rechter schaal)

BGO 2004

-800 BGC 2003

12000 BGC 2002

-600

13000

BGC 2001

-400

14000

BGC 2000

-200

15000

BGC 1999

0

16000

BGC 1998

200

17000

BGC 1997

400

18000

BGC 1996

600

19000

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Middelen 12603 13632 14251 15.186 15.620 16.788 16.718 17.403 17.919 Uitgaven 13287 13917 14217 14.920 15.352 16.299 16.813 17.401 17.909 Begrotingssaldo -684 -285 34 266 268 489 -94 2 10

Tabel I.1 : Middelen- en uitgavenevoluties 1996-2004 (in miljoen euro)

Kerncijfers en begrotingssaldo

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10 116

Buiten- en binnenlandse vraag onder druk

117 Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Gunstige inflatieontwikkeling

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

118

Ondernemersvertrouwen

119

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

2000 3,84% 2,22% 2,55%

2001 0,64% 0,50% 2,47%

2002 0,70% 1,83% 1,64%

2003 0,90% 2,00% 1,30%

2004 1,80% 2,10% 1,10%

-De parameters voor 2003 en 2004 werden, zoals verplicht opgelegd, conform art 33 van de BFW, op basis van het meest recente economisch budget; dit dateerde van 26 mei 2003 (economische vooruitzichten 2003-2008). -Deze cijfers werden later bevestigd door het economisch budget dat gepubliceerd werd op 15/10/2003 (dus na de opstelling van de Vlaamse begroting). Het BBP dat hierin weerhouden werd voor 2003 is 0,9% en 2004 is 1,8%. De groei van het BNI voor 2003 is 2% en 2004 is 2,1%.

Groei BBP Groei BNI Groei inflatie

1999 3,20% 2,47% 1,12%

-De gebruikte parameters

Economische omgevingsfactoren in Vlaamse begroting

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10 120

-Dit probleem werd recent opgelost in een overeenkomst met de federale overheid.

-Deze “eventuele” aanpassingen slaan niet op de definitieve afrekeningen. De definitieve afrekeningen zelf zijn geenszins voor herziening vatbaar bij latere herzieningen van de reële BNI-groei. Eénmaal definitief afgesloten, worden de inkomsten van dat jaar definitief vastgeklikt. (m.a.w. geen terugstortingen mogelijk) -Daarentegen voor de nog, niet definitief afgesloten begrotingsjaren, worden de consequenties van vroegere stijgingen en dalingen WEL doorgerekend.

De economische parameters voor het verleden -Vorig jaar bij het opstellen van de federale begroting 2003 was er heel wat te doen geweest over de bijstelling van de BNI-factor over het verleden; nl de jaren 1999, 2000 en 2001.

Economische omgevingsfactoren

121 Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

-De gewestbelastingen -Dotaties van de federale overheid -Andere eigen ontvangsten -Toegewezen ontvangsten

-Verbetering van de fiscale capaciteit -Lambermont en de negatieve term -De extra BTW middelen -De verdeelseutel leerlingen -De denataliteitscoëfficient bevolkingsaantallen

-De samengevoegde en gedeelde belastingen

Middelenbegroting

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10 122

Samengevoegde en gedeelde belastingen Gewestelijke belastingen Toegewezen ontvangsten

2%1%

77%

Specifieke dotaties en ristorno's Kijk- en luistergeld Andere ontvangsten

16%

4%

Middelenbegroting

123 Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

7.870,6

2.610,3

5.260,3

Gemeenschap

PB

BTW

13.433,3

5.562,7

PB

Totaal

5.562,7

Gewest

1999 aangepast

13.685,9

5.237,2

2.667,7

7.904,9

5.781,0

5.781,0

2000 aangepast

14.602,8

5.457,2

2.886,7

8.343,9

6.258,9

6.258,9

2001 aangepast

12.881,0

5.689,1

2.916,9

8.606,0

4.275,0

4.275,0

2002 aangepast

13.316,8

5.865,0

3.019,6

8.884,6

4.432,2

4.432,2

2003 aangepast

13.390,9

5.866,3

3.039,3

8.905,6

4.485,2

2003 tweede BGC 4.485,2

13.765,1

6.015,1

3.127,5

9.142,6

4.622,5

2,79%

2,54%

2,90%

2,66%

3,06%

Procentueel verschil 2004 - 2003 4.622,5 3,06%

2004 initieel

Overzicht van de gedeelde en samengevoegde belastingen, inclusief afrekeningen (in mio euro)

Samengevoegde en gedeelde belastingen

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10 124

2004 2004 def neg term Verschil Deel PB gewest 6.787.553,42 6.787.553,42 Negatieve term -2.224.763,07 -2.228.949,49 -4.186,42 4.562.790,35 4.558.603,93 -4.186,42

Lambermont en de definitieve vaststelling inzake de “negatieve term”

Middelenbegroting

125 Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

2000 2001 2002 2003 2004 97,423% 96,983% 96,675% 96,408% 96,231% 99,818% 100,060% 100,442% 100,750% 100,919%

Doordat er in vergelijking met 30 juni 1988 meer inwoners jonger dan 18 jaar in Wallonië zijn, geniet Vlaanderen mee van deze gunstige evolutie.

Vlaamse gemeenschap Franse gemeenschap

1999 97,886% 99,690%

Bevolkingsaantallen en effecten denataliteitscoëfficient

Middelenbegroting

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10 126

Vlaamse gemeenschap Franse gemeenschap

1999 57,55% 42,45%

2000 57,08% 42,92%

2001 56,97% 43,03%

2002 56,94% 43,06%

2003 56,94% 43,06%

-Vanaf 2000 wordt de verdeelsleutel bepaald op reële tellingen die gecontroleerd worden door het Rekenhof.

-Vlaandere = 57,55% -Wallonië = 42,45%

Verdeelsleutel leerlingen: -tot 1999 lag de verdeelsleutel vast

Middelenbegroting

2004 56,94% 43,06%

127 Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Kijk- en luistergeld Onroerende voorheffing Belasting op de spelen en weddenschappen Belasting op de automatische ontspanningstoestellen Openingsbelasting op de slijterijen van gegiste dranken Registratierechten Hypotheekrechten Verkeersbelasting op de autovoertuigen Belasting op de inverkeersstelling Eurovignet Schenkingsrechten Successierechten en recht van overgang bij overlijden TOTALEN

200 73.900 17.700 29.013 0 1.052.000 102.000 705.000 156.855 60.000 45.000 662.387 2.904.055

1.000.658 100.000 678.758 149.750 55.673 40.000 650.000 2.838.075

BGO 2004

523 116.000 17.700 29.013 0

BGC 2003

Gewestbelastingen

65.980

51.342 2.000 26.242 7.105 4.327 5.000 12.387

Verschil (absoluut) -323 -42.100 0 0 0

2,3%

5,1% 2,0% 3,9% 4,7% 7,8% 12,5% 1,9%

Verschil (%) -61,8% -36,3% 0,0% 0,0%

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10 128

(Het betreft telkens de aangepaste begrotingen)

Niet gesplitste kredieten Gesplitste vastleggingskredieten Gesplitste ordonnanceringskredieten Variabele kredieten Vastleggingsmachtigingen

Uitgaven per kredietsoort (in miljoen Euro)

2001 15.152 1.283 1.166 66 1.887

2002 15.404 1.430 1.354 55 1.704

2003 14.445 2.919 2.873 83 1.578

Uitgavenbegroting 2004 14.642 3.185 3.195 73 1.456

129 Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Hogescholen 7%

Universiteiten 10%

permanente vorming 5%

Overige 9%

Secundair 39%

Beleidskredieten onderwijs 2004

Beleidskredieten 2004 onderwijs Basis 2.313.681 Secundair 3.107.760 Hogescholen 584.614 Universiteiten 745.247 permanente vorming 358.869 Overige 714.217 Totaal 7.824.388

Basis 30%

Uitgavenbegroting: onderwijs

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10 130

Gezin en ouderen 29%

Gezondheidszorg 4%

Jeugdbijstand 9%

Overige 10%

VIPA 5%

Beleidskredieten 2004 welzijn Gehandicapten VIPA Jeugdbijstand Gezin en ouderen Gezondheidszorg Overige Totaal

Gehandicapten 43%

Beleidskredieten 2004 in welzijn en gezondheid

993.918 105.139 205.036 651.222 98.663 222.101 2.276.079

Uitgavenbegroting: Welzijn en gezondheid

131 Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Stedenfonds 6%

Overige 5%

Gemeentefonds 89%

beleidskredieten 2004 lokake overheden

Totaal

1.781.935

Beleidskredieten 2004 lokale overheden Gemeentefonds 1.593.281 Stedenfonds 103.807 Overige 84.847

Uitgavenbegroting: lokale overheden

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10 132

Waterwegen & zeewezen Luchthavens 14% 1%

Havens 21%

Overige 9%

Gemeenschappelijk vervoer 37%

Wegen 18%

Beleidskredieten 2004 wegen en water (inclusief gemeenschappelijk vervoer)

Wegen Gemeenschappelijk vervoer Luchthavens Waterwegen & zeewezen Havens Overige Totaal

306.466 617.526 9.489 243.045 346.831 158.228 1.681.585

Beleidskredieten 2004 wegen en water (inclusief gemeenschappelijk vervoer)

Uitgavenbegroting: Wegen en water (inclusief gemeenschappelijk vervoer)

133 Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

Beleidskredieten 2004 milieu Afval & bodem Mest Bos, natuur & land Water Aquafin Overige Totaal 46.032 15.675 144.754 579.159 39.034 39.063 863.717

Water 66%

Aquafin 5%

Beleidskredieten 2004 milieu

Uitgavenbegroting: milieu

Bos, natuur & land 17%

Mest 2%

Afval & bodem 5%

Overige 5%

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10 134

Muziek-, letteren en podiumkunsten 28%

Beeldende kunst en musea 7%

Overige 16%

Jeugd en sport 13%

Beleidskredieten 2004 cultuur en jeugd

Volksontwikkeling en bibliotheken 36%

52.748

29.262

63.698 393.257

Overige Totaal

Muziek-, letteren en podiumkunsten 110.433

Beeldende kunst en musea

Volksontwikkeling en bibliotheken 137.116

Jeugd en sport

Beleidskredieten 2004 cultuur

Uitgavenbegroting: Cultuur , sport en jeugd

135 Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

- BA 24.6.0017 : 75 mio € “provisie economisch relancebeleid” - BA 24.6.0018 : 25 mio € “provisie werkgelegenheidsakkoord” - Middelenbegroting : 50 mio € “minder O.V. bedrijven” - BA 71.3.8501 : 25 mio € “kapitalisatie PMV voor O&O” - In totaal 175 mio € rechtstreekse input in VL economie !!

-van 651.342 BC 2002 -van 653.298 initieel 2003 -Naar 658.389 initieel 2004

-tewerkstelling reguliere begroting -Evolutie beleidskrediet

Economisch relancebeleid

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10 136

-FFEU : +25 mio € voor O&O (naar analogie met vorig jaar) - PMV : +25 mio € voor O&O - Provisie economisch relancebeleid : +25 mio € voor O&O - Hermes : econ. investeringen gericht O&O: +25 mio € -(dit laatste naar analogie met vorig jaar)

-van 389,7 mio € bij de 2e BC 2003 -Naar 438 mio € bij de initiële begroting 2004 -m.a.w. enkel in de reguliere begroting (dus exclusief FFEU) een opstap van + 48,3 mio €

-Wetenschapsbeleid -Evolutie beleidskredieten

Uitgavenbegroting

137 Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

7.000.000 6.000.000 5.000.000 4.000.000 3.000.000 2.000.000 1.000.000 0

1998

Evolutie van de schuld

Evolutie van de uitstaande schuld in duizenden Euro Directe Indirecte Totale schuld schuld schuld 1998 3.447.207 3.156.453 6.603.660 1999 3.257.709 2.806.107 6.063.816 2000 2.732.570 2.589.720 5.322.290 2001 2.736.593 1.814.167 4.550.760 2002 2.143.938 1.739.953 3.883.891 2003 1.715.589 1.668.301 3.383.890 2004 1.176.477 1.607.830 2.784.307

Totale schuld

Indirecte schuld

Directe schuld

Schuldbeheer : evolutie van de schuld

2004

2003

2002

2001

2000

1999

Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10 138

Ontvangsten Uitgaven Begrotingssaldo aflossingen schuld reservering pensioenfonds uitgaven op saldi VOI's en DAB's reservering Zorgfonds ALESH KVD inkomsten (vervreemding van participaties) KVD uitgaven (PMV en BAM) KVD uitgaven (aanvaard door INR) HRF-saldo onderbenuttiging (1%) HRF-saldo HRF- norm Verschil 362.768 324.741 38.027

348.433 324.741 23.692

333.600 324.741 8.859

208.704 198.315 10.389

= =

174.598 173.835

159.585 174.015

190.551 172.217

208.704 0

= +

39.418 87.734 0

7.688

59.407 96.049 75.000

169.394

+

41.078 68.049

74.368

45.000

89.242 59.209

+ + -

74.368

320.112 307.388 12.724

141.013 179.099

1.702

149.500

26.500 66.228 175.000

109.622

-13.488 -17.353 3.865

-18.572 5.084

-5.986

104.500

-12.918 -21.506 175.000

-59.772

tweede BGO2004 BGO2004 BGC2003 tweede BGC2003 17.404.379 17.402.955 17.919.894 516.939 17.383.544 17.401.491 17.909.866 508.375 20.835 1.464 10.028 8.564 142.320 142.320 166.322 24.002 5.355 5.355 5.355 0

BGC2003

+

0

16.718.432 17.229.678 16.812.766 17.221.661 -94.334 8.017 149.232 142.420 5.355 5.355

-

+ = + +

Effect derde BGO2003 BGC2002

Normering

139 Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10

in miljoenen € 2000 2001 -1.125 -2.250 1.430 1.780 305 -470 568 1.920 -568 -188 0 1.732 305 1.262 2002 -714 829 115 -464 448 -16 99

federale overheid Sociale verzekeringsinstellingen Entiteit 1 Gemeenschappen en gewesten Lokale overheden Entiteit 2 Gezamelijke overheid

1999 -1,6% 0,7% -0,9% 0,4% 0,1% 0,5% -0,4%

(bron Instituut Nationale rekeningen (NBB): Nationale rekeningen 2002 blz 9)

in Procenten BBP 2000 2001 -0,5% -0,9% 0,6% 0,7% 0,1% -0,2% 0,2% 0,8% -0,2% -0,1% 0,0% 0,7% 0,1% 0,4%

Vorderingenoverschot (+)/tekort (-) van de subsectoren van de overheid

federale overheid Sociale verzekeringsinstellingen Entiteit 1 Gemeenschappen en gewesten Lokale overheden Entiteit 2 Gezamelijke overheid

1999 -3.714 1.595 -2.119 890 196 1.086 -1.033

(bron Instituut Nationale rekeningen (NBB): Nationale rekeningen 2002 blz 9)

Vorderingenoverschot (+)/tekort (-) van de subsectoren van de overheid

2002 -0,3% 0,3% 0,0% -0,2% 0,2% 0,0% 0,0%

Realisaties verleden inzake normering Stuk 15 (2003-2004) – Nr. 10 140