Bewoners: ca. 10.000
Grote wijk met 15% studenten
Ontstluiting voor fieters en voetgangers Tevredenheid over voorzieningen
Ontsluiting voor fietsers en voetgangers
Gemiddeld inkomen is beneden modaal en hoge werkloosheid
Uitwonende studenten: 1.519
VINKHUIZEN NU ER BIJ BLIJVEN
VINKHUIZEN: NU ER BIJ BLIJVEN!
PROFIEL VAN DE WIJK Grote wijk met 15% studenten
De wijk Vinkhuizen ligt tussen de Friesestraatweg en het Roege Bos en ten noorden van het Hoendiep. De centrale wegen door de wijk zijn de Diamantlaan (noord-zuid) en de Siersteenlaan (oost-west). Op de kruising van deze wegen ligt het winkelcentrum. In Vinkhuizen wonen circa 10.000 inwoners. Het aantal uitwonende studenten in de wijk is 1519, het aantal 18-24 jarigen bedraagt 1798 en het aantal kamerverhuurpanden is 69.
RESULTATEN VAN DE WIJKVERNIEUWING EN HET NIEUW LOKAAL AKOORD (NLA) Vinkhuizen
Vinkhuizen-zuid
Stadsgemiddelde
Verhuizen als het mogelijk is (j/n)
19%
16%
11%
Oordeel woningomgeving (vooruit)
47%
47%
28%
Toekomstverwachting omgeving (vooruit)
46%
41%
36%
wijkt in negatieve zin significant af van het stadsgemiddelde
Wijk ligt er weer goed bij
Tevredenheid over voorzieningen HOOFDSTRUCTUUR Hoofdgroenstructuur Hoofdwaterstructuur Hoofdontsluiting Wijkontsluiting Spoorbaan Fietsontsluiting centrum
2
wijkt niet significant af van het stadsgemiddelde
wijkt in positieve zin significant af van het stadsgemiddelde
In de wijk Vinkhuizen is in de afgelopen jaren zeer veel geïnvesteerd in de fysieke structuur, meer dan in andere wijken in de stad Groningen of zelfs in Nederland. Het fysieke resultaat mag prachtig worden genoemd, daarover is iedereen het eens. De wijkvernieuwing, met de nieuwe heldere stedenbouwkundige structuur, is zichtbaar in vrijwel de hele wijk. Eengezinswoningen, appartementen, hoogbouw en laagbouw, koop en huur, oud en nieuw wisselen elkaar af. Deze nieuwe variëteit heeft Vinkhuizen van haar ontstaansfase naar haar ontwikkelingsfase gebracht. Daarbij is geïnvesteerd in een kwalitatief hoogwaardige openbare ruimte: die is versterkt waar dat nodig was en gecreëerd waar een goede inrichting van de openbare ruimte nog ontbrak. De Eelderbaan, het winkelcentrum en de assen Siersteenlaan, met hoge bebouwing van allure, en Diamantlaan stralen de kwaliteit uit waar Vinkhuizen trots op is. In 2008 vindt een bovengemiddeld percentage bewoners dat de buurt er het laatste jaar op vooruit is gegaan, en is het optimisme over de toekomst van de buurt groot. Vooral de voorzieningen, zoals winkelcentrum, venterschool en sportvoorzieningen, stemmen tot tevredenheid. 3
80% huurwoningen
Veiligheid toegenomen
Groeiende sociale problematiek
4
De daadwerkelijke wijkvernieuwing is acht jaar geleden in een samenwerking tussen corporaties en gemeente gestart. Aanvankelijk was er stevige discussie met de bewoners over de invulling van de wijkvernieuwing, dit is echter omgebogen naar een nauwe samenwerking en intensief overleg met de bewoners van de wijk. De fysieke opgave is vrijwel afgerond, nog altijd bestaat 80 procent van de woningvoorraad uit huurwoningen. Dit relatief hoge percentage heeft een directe relatie met de omvangrijke sociale problemen in de wijk. Over de hele periode van wijkvernieuwing is er sprake van vooruitgang. Deze verbetering is zichtbaar in een afname van drugsoverlast, meer sociale samenhang en veiligheid en een hogere waardering voor de wijkvoorzieningen. Positief is ook dat het gevoel van onveiligheid over deze periode sterk is afgenomen, en dat de waardering voor ouderenvoorzieningen al jaren zeer hoog is. Zorgen zijn er ook. De Leefbaarheidsmonitor 2008 laat zien dat de verbeteringen in Vinkhuizen geen stand houden. De verloedering is in Vinkhuizen sterker toegenomen dan gemiddeld in de stad en bewoners constateren een toename van het aantal vernielingen. Op de gebieden leefbaarheid en veiligheid laat Vinkhuizen sinds 2006 een achteruitgang zien. De wijk scoort, na enkele jaren vooruitgang, weer onder het stedelijk gemiddelde. Veel is terug te voeren op omvangrijke problematiek van sociale aard. Zo is er sprake van een groeiend aantal gezinnen met huurachterstand en alcoholproblematiek en ook burenruzies en het gedrag van de jeugd op straat leidt tot overlast. Overlast door omwonenden en geluidsoverlast komen in deze wijk dan ook bovengemiddeld veel voor. Het aantal slachtoffers van geweldsdelicten is gestegen, en behoort nu tot het hoogste van de stad. Al met al blijft deze wijk om aandacht vragen.
5
WONEN EN WOONOMGEVING:
SOCIAAL EN FYSIEK BEHEER VORMEN NU DE UITDAGING Vinkhuizen
Vinkhuizen -zuid
Stadsgemiddelde
Tevredenheid over winkelaanbod
97%
97%
88%
Tevredenheid over groenvoorziening
82%
82%
84%
Tevredenheid over openbaarvervoer
93%
95%
84%
Tevredenheid over ouderenvoorzieningen
84%
86%
69%
Cijfer kwaliteit woningen
7,4
7,4
7,5
Koop woningen (%)
40%
35%
62%
Cijfer woonomgeving
6,9
6,9
7,3
Gehechtheid aan buurt (%)
58%
62%
66%
Prettige buurt (%)
92%
89%
94%
5,2
4,0
Verloederingscijfer wijkt in negatieve zin significant af van het stadsgemiddelde
EIGENDOMSVERHOUDING
5,2 wijkt niet significant af van het stadsgemiddelde
Ontsluiting voor fietsers en voetgangers
wijkt in positieve zin significant af van het stadsgemiddelde
Zorg over toename studenten
Last van elkaar ... Corporatie Beleggershuur Eigenaar bewoner Particuliere huur
6
De wijk is van de stad gescheiden door de westelijke ringweg, het Hoendiep en het spoor. Voor fietsers en voetgangers vindt de ontsluiting plaats door middel van tunnels, wat de sociale veiligheid negatief beïnvloedt. Aan de westzijde ligt de Eelderbaanzone, een brede groenzone die niet alleen van ecologisch belang is, maar ook wordt gebruikt als recreatiegebied voor de wijk en omgeving. De gehele wijk is omgeven door groene randen en vanuit deze buitengebieden lopen groene zones met waterpartijen de wijk in. De binnengebieden van de wijk kenmerken zich door de groene pleintjes. De verbetering van het winkelcentrum zorgt bij veel bewoners voor blijvende tevredenheid. Wel is er rond het Winkelcentrum sprake van een toenemende parkeerdruk die zich nauwelijks meer in de openbare ruimte laat reguleren. Openbaar vervoer, voorzieningen voor ouderen en basisonderwijs worden bovengemiddeld gewaardeerd. Er zijn vier deelbuurten te onderscheiden: Noord, Buurt 4 + Patrimonium, Buurt 5 en Buurt 6. Noord was van origine de buurt met de grootste particuliere voorraad. Dit is ook de buurt waar zich, tot grote zorg van de overige buurtbewoners, veel studenten vestigen. Door de wijkvernieuwing is er nu in alle buurten sprake van een menging van koop- en huurwoningen, in een verhouding van circa één vijfde koop en vier vijfde huur. Ook is er sprake van een toename van eengezinswoningen, nu 43,5 procent (meergezinswoningen 56,5 procent). De instroom in wijkvernieuwingswoningen bestaat hoofdzakelijk uit gezinnen en ouderen. Een effect van het aanbod van nieuwe appartementen is dat de doorstroom voor 20 procent bestaat uit ouderen die afkomstig zijn uit Vinkhuizen zelf. Vinkhuizen behoort tot de wijken waar mensen het meeste last hebben van elkaar. Uit de L&V monitor blijkt dat de tevredenheid over het schoonhouden van de woonomgeving aan het afnemen is en het oordeel over de woonomgeving achteruit is gegaan. Dit laatste komt vooral door een toename van het aantal vernielingen (nu 60 procent versus 29 procent stedelijk gemiddelde). Kwaliteit (6,8) en cijfer (6,9) woonomgeving liggen beide fors onder het stedelijk gemiddelde (resp. 7,7 en 7,3). Al met al zijn de aanvankelijke verbeteringen in de woonomgeving als gevolg van de wijkvernieuwing, weer grotendeels tenietgedaan.
7
WERKEN:
GERICHTE AANDACHT NODIG
Gemiddeld inkomen is beneden modaal en hoge werkloosheid
Het gemiddelde inkomen per persoon en het gemiddeld besteedbare inkomen per huishouden ligt in Vinkhuizen lager dan gemiddeld in de stad (60 procent beneden modaal, het stedelijk gemiddelde is 40 procent). Het aandeel niet-werkende werkzoekenden tussen de 15 en 65 jaar ligt in Vinkhuizen ver boven het stedelijk gemiddelde, behalve in Vinkhuizen Noord, waar dit aantal rond het gemiddelde ligt. Dat betekent dat er veel werkloosheid is en veel inwoners lage inkomens hebben, waardoor er het risico van schuldenproblematiek optreedt. In Vinkhuizen is gestart met het project ‘Samen Actief’. De belangstelling voor dit project is echter minimaal. Betrokkenen zijn vooral in de eigen buurt (Buurt 5 en 6) actief. De wijk biedt werk aan 1.465 personen, met name in de gezondheidszorg, onderwijs, detailhandel en bouwnijverheid.
LEREN EN OPGROEIEN: DOORBREKEN VAN PATRONEN
Vinkhuizen
Vinkhuizen-zuid
Stadsgemiddelde
Tevredenheid over basisonderwijs
91%
92%
87%
Tevredenheid over speelmogelijkheden voor kinderen
66%
62%
67%
Tevredenheid over jongerenvoorzieningen
46%
41%
48%
Overlast groepen jongeren
20%
20%
11%
wijkt in negatieve zin significant af van het stadsgemiddelde
Aandacht nodig voor “mee kunnen doen” van kinderen
wijkt niet significant af van het stadsgemiddelde
wijkt in positieve zin significant af van het stadsgemiddelde
In Vinkhuizen wonen relatief veel gezinnen met kinderen, waarvan een bovengemiddeld aandeel bestaat uit een eenoudergezin (9 procent, in vergelijking met een stedelijk gemiddelde van 6 procent). Bovendien valt op dat een grote groep kinderen niet actief meedoet aan activiteiten; kinderen spelen niet buiten of mogen niet met andere kinderen spelen zo blijkt uit navraag bij professionals. Als deze kinderen voor het eerst op school komen, moeten zij eerst leren hoe ze met andere kinderen om moeten gaan. Vinkhuizen is een van de wijken in Groningen met het grootste aandeel leerlingen met een leerling-gewicht. Het aandeel risicoleerlingen verschilt per school. Er staan drie basisscholen in de wijk, de Annie M.G. Schmidt-school, De Hoeksteen en De Vlint. De laatste twee zijn gevestigd in het Vensterschoolgebouw aan de Siersteenlaan.
8
9
Veel instellingen in de wijk en in Vensterschool
Tevredenheid over jongerenvoorzieningen schommelt
De tevredenheid over het basisonderwijs ligt boven het gemiddelde. Er zijn in Vinkhuizen drie peuterspeelzalen (Dondersteen, Wikke en Zwerfkeitje), één kinderopvanglocatie (Wikke) en één buitenschoolse opvang (met 3 locaties). Voortgezet onderwijs wordt gegeven op de Vinkenborgh en de Leon van Gelder. Aan de zuidelijke rand van de wijk is een speeltuinvereniging gevestigd, BSV Vinkhuizen-zuid. Al deze instellingen nemen deel aan het Vensterschoolverband. Er is een behoorlijk aantal speelvoorzieningen in de openbare ruimte. De tevredenheid over speelmogelijkheden is echter in de afgelopen twee jaar flink afgenomen, van een constante 80 procent naar het stedelijk gemiddelde van 60 procent. De mening over voorzieningen voor jongeren fluctueert nogal. In 2006 scoorden Buurt 5 en 6 boven het gemiddelde, in 2008 weer iets eronder. Het aanbod van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) was tot nu toe versnipperd in de wijk, maar vanaf 1 januari 2010 is het CJG gecentraliseerd in het Prismagebouw naast de Vensterschool. In het stadsdeel Noordwest is het aandeel jongeren tussen twaalf en achttien jaar met overgewicht het hoogste van de stad (12 procent, in vergelijking met een stedelijk gemiddelde van 8 procent). ‘B-slim’ speelt hier op in door diverse sport- en beweegactiviteiten zowel binnenschools als buitenschools aan te bieden, met als doelstelling dat kinderen uiteindelijk bij een reguliere sportvereniging gaan sporten.
Bewoners vragen om meer toezicht
Jongeren- en studentenoverlast
IMPULS NODIG
Cijfer sociale samenhang Medeverantwoordelijkheid buurt (j/n)
VEILIGHEID:
PLEIDOOI VOOR DE BUURTAGENT Vinkhuizen-zuid
Overlast cijfer
4,3
3,7
3,2
6%
10%
8%
Overlast door omwonenden
18%
12%
10%
Vernielingen
60%
58%
29%
Onveiligheidsgevoelens eigen buurt
25%
21%
19%
Perceptie inbraak in woningen
8%
7%
8%
Cijfer dreiging
1,6
1,6
1,4
wijkt in negatieve zin significant af van het stadsgemiddelde
wijkt niet significant af van het stadsgemiddelde
wijkt in positieve zin significant af van het stadsgemiddelde
Georganiseerd bewonersinitiatief zakt in
10
wijkt niet significant af van het stadsgemiddelde
Vinkhuizen
Vinkhuizen-zuid
Stadsgemiddelde
5,5
5,4
6,0
78%
81%
84%
wijkt in positieve zin significant af van het stadsgemiddelde
Ruim drie kwart van de bewoners van Vinkhuizen zegt voldoende contact met buurtgenoten te hebben. Dit wijkt niet af van de rest van de stad. Men maakt regelmatig een praatje met buurtgenoten en iets meer dan gemiddeld zijn bewoners bereid een oogje in het zeil te houden bij afwezigheid van buren. Het percentage bewoners dat bereid is hulp te bieden, ligt wel lager dan gemiddeld (87 procent, in vergelijking met een stedelijk gemiddelde van 92 procent). Wat etniciteit betreft is 15 procent van de inwoners niet-westers. Met name Marokkanen, Surinamers, Antillianen en Turken. In Buurt 5 en 6 ligt het aantal niet westerse allochtonen duidelijk boven het stedelijk gemiddelde, in Vinkhuizen Noord op het gemiddelde.
Stadsgemiddelde
Drugsoverlast
Er is sprake van een stijging van overlast in Vinkhuizen. Deze behoort, samen met de Korrewegwijk/De Hoogte tot de hoogste van de stad. Vooral de overlast door groepen jongeren is toegenomen en behoort tot de hoogste van de stad. Vinkhuizen is een van de wijken waarin relatief veel meldingen worden gedaan over studentenoverlast. Al met al is de wijk gebaat bij goed toezicht.
INTEGRATIE EN SOCIALE SAMENHANG:
wijkt in negatieve zin significant af van het stadsgemiddelde
Vinkhuizen
De veiligheid is in Vinkhuizen de afgelopen jaren afgenomen, al is de situatie over een periode van tien jaar gezien wel sterk verbeterd. Veel Vinkhuizers vinden criminaliteit en vandalisme een belangrijk buurtprobleem (20 procent van de bewoners). Het percentage Vinkhuizers dat slachtoffer is geworden van diefstal van hun fiets, (poging tot) inbraak of geweldsdelicten is toegenomen, vooral in Buurt 5 en 6. Veel Vinkhuizers vinden dat er een gebrek aan toezicht in de wijk is (13 procent, in vergelijking met een stedelijk gemiddelde van 10 procent).
Na de wijkvernieuwing lijkt het bewonersinitiatief wat in te zakken. Wel ontstaan er activiteitengroepen van bewoners in diverse buurten, die hun kansen grijpen en met initiatieven komen. Waar mogelijk worden die door onder meer het opbouwwerk ondersteund. Ook zijn op tal 11
van plaatsen vrijwilligers actief. Wat ontbreekt, is meer zicht op en de samenhang tussen alle initiatieven. Het Steun- en informatiepunt (Stip) ontwikkelt zich steeds meer tot het middelpunt van activiteiten op het gebied van sociale samenhang, informatievoorziening en zorg. Fysiek bevindt het zich op een wat decentrale locatie.
Bewonersorganisatie zwak
Goed functionerende buurtcentra
Ouderenvoorzieningen hoog gewaardeerd
Wijkoverleg Vinkhuizen (WOV) is de bewonersorganisatie. Het WOV heeft momenteel geen stevige, brede basis en het ‘Heel de Wijk’ overleg komt niet goed van de grond. Desalniettemin voelen bewoners van het zuidelijk deel van de wijk zich meer dan gemiddeld goed vertegenwoordigd door de bewonersorganisatie: in het noorden ligt dit rond het gemiddelde. De bewoners van Vinkhuizen voelen zich wel minder goed betrokken door de gemeente bij veranderingen in de buurt dan elders in de stad. Opvallend is dat relatief veel bewoners aangeven in het afgelopen jaar actief te zijn geweest om de buurt te verbeteren. In Vinkhuizen zijn drie buurtcentra gesitueerd: buurtcentrum de Wende, wijkcentrum ‘t Vinkhuys en Trefpunt de Siersteen. Bij ‘t Vinkhuys is ook het Stip ondergebracht, evenals een vrijwilligersvacaturebank. Aan de oostelijke rand is in de Goudvink het sociaal buurtbeheer Noordwest en het buurtrestaurant ‘Van Harte Resto’ gevestigd: een laagdrempelige eetvoorziening voor buurtbewoners. De Goudvink herbergt daarnaast een breed scala aan groepen die hier (multiculturele-) bijeenkomsten en activiteiten organiseren. Ook de Veldspaat heeft een buurtrestaurant. In het Vensterschoolgebouw aan de Siersteenlaan is een nevenlocatie van de bibliotheek gevestigd. Er bevinden zich twee verzorgingshuizen in de wijk: de Veldspaat wonen en zorg (inclusief aanleunwoningen) en Platina Zorgcentrum (inclusief in- en aanleunwoningen). De Zijlen exploiteert een voor het publiek toegankelijke Dierenweide met behulp van cliënten. De bewoners van Vinkhuizen zijn over het algemeen tevreden over de voorzieningen in hun wijk. In het bijzonder worden de ouderenvoorzieningen hoog gewaardeerd: 84 procent ten opzichte van 69 procent stedelijk gemiddeld. De tevredenheid over voorzieningen voor mensen met een beperking ligt ook hoger dan gemiddeld in Vinkhuizen (74 procent, in vergelijking met een stedelijk gemiddelde van 66 procent). In Vinkhuizen is ruim meer dan een gemiddeld aantal mensen van mening dat aanpassing van de woning gewenst is (22 procent, met een stedelijk gemiddelde van 13 procent).
13
CONCLUSIE:
NU ER BIJ BLIJVEN!
Op sociaal gebied ligt een grote intensieve opgave
De wijk Vinkhuizen heeft als gevolg van de wijkvernieuwing op fysiek gebied een enorme sprong voorwaarts gemaakt. Er is een nieuw evenwicht tot stand gekomen in het post-wijkvernieuwingstijdperk. Maar wat nieuw was, wordt gebruikt en slijt, en vraagt nu om aandacht op het gebied van beheer en onderhoud. Op sociaal gebied ligt een grote intensieve opgave, met name in het zuiden (Buurt 5 en 6). Oorzaken van de problematiek manifesteren zich op verschillende niveaus. Relatief veel individuen en gezinnen hebben een lage sociaal-economische status. Dat brengt een beperkt inkomen met zich mee, meer opvoedingsproblematiek met hieruit voortvloeiend probleemgedrag en minder kansen op volwaardige deelname aan de maatschappij.
LEEFTIJDSOPBOUW VINKHUIZEN EN GEMEENTE GRONINGEN leeftijden
vrouwen
mannen
85-eo 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-99 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14
Dit vereist aan de ene kant het inzoomen op buurten en wijken waar deze problematiek overheerst. Daar moet (wijk)gericht en intensief op worden ingespeeld door betrokken instellingen, gemeente, corporaties en bewoners gezamenlijk. De professionals in de wijk die toegang hebben tot deze hulpbehoevende personen en gezinnen spelen hierbij een belangrijke rol.
05-09 00-04
Gemeente Groningen Vinkhuizen
SAMENSTELLING VAN DE HUISHOUDENS
Aan de andere kant gaat het om maatschappelijk vraagstukken die in alle Groningse wijken invloed hebben en om een structurele stedelijke aanpak vragen. Om een verandering in Vinkhuizen te bewerkstelligen, moeten huidige patronen worden doorbroken. Dit vraagt van gemeente, instellingen en corporaties dat zij het belang van het individu plaatsen boven dat van de organisatie of instelling en dat zij gezamenlijk werken aan nieuwe oplossingen.<
1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Jonge single Middelbare single Jonge stellen Middelbare stellen Eén ouder gezin Twee ouder gezin Ouderen Jongerenhuishoudens
WWW.MIJNWIJK.GRONINGEN.NL
14
15
