VERZWIKTE ENKEL ENKEL DISTORSIE 25732
Inleiding
Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en de behandeling van een verzwikte enkel (enkel distorsie). Het is goed om u te realiseren dat bij het vaststellen van een aandoening de situatie voor iedereen anders kan zijn.
Wat is een verzwikte enkel?
Bij het verzwikken van de enkel, kantelt de voet naar binnen of naar buiten terwijl u het been belast. Daarbij kunnen diverse letsels ontstaan, uiteenlopend van een verrekking of verscheuring van het gewrichtskapsel en de enkelbanden, tot breuken van de enkel of in de voetwortel. Deze folder gaat alleen over het verrekken of inscheuren van de enkelbanden. Dit letsel komt in Nederland per jaar bij ongeveer 340.000 mensen voor. De helft daarvan ontstaat tijdens sportbeoefening.
Enkelbanden
De enkel bestaat uit verschillende banden die de enkelvork met de voetwortel verbinden. Deze dienen voor stabiliteit van het enkelgewricht en voor het begeleiden van de bewegingen. Meestal zijn de banden aan de buitenzijde van de enkel gescheurd en van de daar aanwezige banden is vaak de voorste het meeste aangedaan. Wanneer het letsel gering is, zijn de enkelbanden alleen maar iets 'uitgerekt'. Het kan ook zo ernstig zijn dat een inscheuring van de enkelbanden is ontstaan.
Klachten
Het hangt van de ernst van het letsel af wat u ervan merkt. Bij een simpele verrekking heeft u betrekkelijk weinig pijn en zwelt uw enkel misschien iets op. U kunt nog wel lopen. Bij een flinke inscheuring heeft u veel pijn. Uw enkel wordt direct erg dik door de bloeduitstorting en u kunt er beslist niet meer op lopen. Er wordt dan voor de zekerheid ook een röntgenfoto gemaakt op de Spoedeisende Hulp.
Wat u zelf kunt doen
Indien u uw enkel heeft verzwikt, dient u zo snel mogelijk uw enkel te koelen in koud water (vijftien tot twintig minuten). Daarna moet u uw enkel hoog leggen.
Behandeling op de Spoedeisende Hulp
Op de Spoedeisende Hulp wordt uw enkel onderzocht. Afhankelijk van de ernst van de verschijnselen maken we eventueel een röntgenfoto om een botbreuk uit te sluiten. Meestal krijgt u een gipsspalk of een drukverband. U moet dan een dag of vijf rusten en uw been zo veel mogelijk hoog leggen. Dit houdt in dat uw voet hoger dan uw knie ligt en uw knie hoger dan uw billen is. ‘s Nachts kunt u uw matras ophogen door iets onder uw matras te leggen, bijvoorbeeld een aantal boeken of een koffertje. U mag niet op uw drukverband of gipsspalk lopen. Gebruik voor toilet en dergelijke krukken. Deze zijn verkrijgbaar bij de thuiszorg en de Spoedeisende Hulp.
Gips
Uw gips mag niet te strak zitten en geen stuwing veroorzaken. Stuwing herkent u door opzwellen van uw voet en tintelende tenen. Wanneer uw tenen blauw verkleuren, komt dit vaak door een blauwe plek die in uw tenen zakt. Wanneer uw tenen verdoofd aanvoelen of gevoelloos en wit worden, moet u direct contact opnemen met het Sint Franciscus Gasthuis. Het is dan goed om uw tenen zo veel mogelijk te bewegen.
Na vijf dagen
Als na een periode van vijf dagen tot een week uw enkel voldoende is afgeslankt, dan kunnen wij, de gipsverbandmeesters, op grond van onderzoek een goede indruk krijgen van de ernst van het letsel. Op de gipskamer zien we betreft de enkeldistorsie veelal twee gradaties: Graad 1 Uitrekking van de vezels zonder echte verscheuring; er zijn minimale uitwendig zichtbare afwijkingen. De enkel is stabiel. Voor graad 1-letsels volstaat de behandeling met een zwachtel of een elastische kous in overleg met uw behandelend specialist. U kunt uw enkel in principe voor normale dagelijkse
bezigheden belasten. Het is verstandig om de eerste tijd niet te sporten. Graad 2 Uw enkelbanden zijn gedeeltelijk gescheurd. U heeft een kleine zwelling en blauwe verkleuring aan de buitenkant van uw voet. Na een rustperiode wordt uw enkel door middel van tape ondersteund. Het is handig om bij het polikliniekbezoek stevige schoenen mee te nemen, omdat u moet gaan lopen met een ingetapete enkel. Na het tapen worden de tenen soms dik. Het is dan verstandig uw voet regelmatig hoog te leggen. Wanneer u ‘s avonds veel pijn heeft, heeft u teveel gelopen. Bij graad 2 is over het algemeen meer steun nodig. Daarvoor zijn veel mogelijkheden: loopgips, tape of kunststofgips. We streven naar een zo eenvoudig mogelijke behandeling die u zo min mogelijk belemmert. Sporten kan pas na overleg met de gipsverbandmeester. Indien uw enkel nog erg dik is en u constante pijn heeft in het gips, zetten wij de gipsbehandeling voort. Tijdens elk bezoek aan de gipskamer zal de gipsverbandmeester uw enkel onderzoeken en mogelijk het beleid aanpassen.
Vooruitzichten
Vrijwel iedereen loopt binnen acht weken weer normaal en hervat het werk. Eén op de vijf patiënten ervaart dan nog pijn, maar op den duur hebben de meeste patiënten geen klachten meer.
Mogelijke complicaties
Complicaties komen gelukkig weinig voor. De belangrijkste zijn: een los fragment kraakbeen in het gewricht en chronische instabiliteit. Los fragment kraakbeen in het enkelgewricht Bij het verzwikken van uw enkel, kan kraakbeen in het enkelgewricht afgebroken zijn en los in uw gewricht liggen. Dit kan bij bepaalde bewegingen op de meest ongelegen momenten in uw gewricht klem komen te zitten en veel pijn
geven. Op een gewone röntgenfoto is dit meestal niet te zien. Er is specifiek röntgenonderzoek en eventueel een kijkoperatie nodig om het probleem vast te stellen en op te lossen. Chronische instabiliteit De scheur in de enkelbanden groeit niet vast of herstelt zich zodanig dat het bandapparaat als geheel veel te lang is. Dit resulteert in wat we noemen een chronische instabiliteit. Meestal ontstaat dit pas nadat de enkelbanden meerdere malen gescheurd zijn geweest. Als u hiervan veel hinder ondervindt, kan een operatie nodig zijn waarbij een 'nieuwe band' wordt gemaakt. Een nieuwe band is echter nooit zo goed als de oude was voordat hij scheurde.
Tot slot
Gips, tape en kunststofgips mogen niet nat worden. U mag met tape en kunststofgips niet op ongelijk terrein lopen, zoals in het bos of op grind. Houdt u er rekening mee dat u niet verzekerd bent, als u met gips of tape autorijdt.
Vragen
Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft over de behandeling, dan kunt u contact opnemen met de Gipskamer of de Spoedeisende Hulp. U kunt de Gipskamer telefonisch bereiken van maandag tot en met vrijdag van 8.00 tot 16.00 uur via telefoonnummer 010 – 461 6776. Buiten deze tijden kunt u bij dringende zaken contact opnemen met de Spoedeisende Hulp via telefoonnummer 010 – 461 6720.
November 2014
