verzorgers

Toedienen van voeding en/of medicijnen via de sonde

Info voor ouders/verzorgers

Inleiding Binnenkort gaat u als ouder of verzorger zelf voeding en/of medicijnen bij uw kind toedienen via de sonde. Het toedienen van voeding en/of medicijnen via een sonde is een voorbehouden handeling. In deze folder kunt u lezen hoe u een sonde dient in te brengen, te controleren, te gebruiken en wat een voorbehouden handeling is. Het uitvoeren van voorbehouden handelingen door ouders/verzorgers Om de kwaliteit van zorg te verbeteren is onder andere de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG-wet, 1993) tot stand gekomen. Individuele gezondheidszorg omvat niet alleen geneeskundige handelingen, maar ook verzorgende en verpleegkundige handelingen. Het uitgangspunt van deze wet is dat het handelen op het gebied van de individuele gezondheidszorg, al dan niet beroepsmatig verricht, in principe vrij is. Deze vrijheid geldt niet voor alle handelingen. Bepaalde handelingen die onaanvaardbare risico’s voor de gezondheid van de patiënt met zich meebrengen als ze door niet-deskundigen worden uitgevoerd, worden voorbehouden handelingen genoemd. Zij, die niet beroepsmatig voorbehouden handelingen uitvoeren, zoals patiënten, ouders en familieleden, vallen niet onder de wet BIG. Let wel: bij het veroorzaken van schade aan personen is het strafrecht van toepassing. In het kader van de thuisbehandeling kunnen ouders/verzorgers in het ziekenhuis geïnstrueerd worden in de uitvoering van een voorbehouden handeling. De arts geeft formeel de opdracht voor het uitvoeren van de handeling aan de verpleegkundige. Wanneer verwacht wordt dat ouders/verzorgers de voorbehouden handeling in het ziekenhuis en eventueel thuis ook zullen gaan uitvoeren zal de verpleegkundige de ouders/verzorgers instrueren de handeling uit te voeren. De verpleegkundige blijft verantwoordelijk voor de uitvoering van de voorbehouden handeling gedurende de opname totdat de ouders/verzorgers volledig geïnstrueerd zijn. Na ondertekening van de checklist zijn de ouders/verzorgers bevoegd om de voorbehouden handeling zelfstandig uit te voeren. De ouders/verzorgers zijn dan ook verantwoordelijk voor het op de juiste wijze uitvoeren van de voorbehouden handeling. Waarom een sonde? Uw kind heeft een sonde gekregen omdat hij/zij (nog) niet in staat is om zelf te drinken. Dit kan nodig zijn voor het geven van sondevoeding en/of medicijnen. De sonde is een dun buigzaam slangetje, dat meestal via de neus ingebracht wordt. Het uiteinde van de sonde komt in de maag. Aan het uiteinde zitten meerdere gaatjes waardoor de voeding in de maag stroomt. Hoe vaak de sonde verwisseld moet worden is afhankelijk van het materiaal. De verpleegkundige zal u hierover informeren.

Patiëntenvoorlichting | Orbis Medisch Centrum

2

De juiste positie van de sonde bij de voeding in de maag. De deelhandelingen 1. Inbrengen van een voedingssonde Leg de benodigdheden klaar: • voedingssonde • leukoplast (smal knippen en ± 3 cm lang) • spuiten • stethoscoop • eventueel handschoentjes Trek de baby eventueel de handschoentjes aan, om te voorkomen dat de sonde uitgetrokken wordt. Meet hoe ver de sonde ingebracht moet worden. Houdt daarbij het uiteinde van de sonde ter hoogte van het borstbeenpuntje, ga vervolgens achter het oor langs tot aan de neuspunt. Onthoud tot welk stipje de sonde ingebracht moet worden. Bevochtig de sonde met water, sla de aanhangende druppels af. De sonde open inbrengen, punt van de sonde voorzichtig in het neusje brengen en doorschuiven totdat het betreffende stipje bij het neusgat is. Door met een spuitje een beetje maaginhoud op te trekken, controleert u of de sonde goed zit. Indien er geen maaginhoud verkregen wordt, spuit u 1 ml lucht in en luistert u met de stethoscoop of er een borrelend geluid in de maag te horen is. Indien de sonde goed zit, fixeert u deze met pleister op de neus. Een uiteinde van de pleister plakt u op het neusje, dan draait u de pleister een keer om de sonde en daarna plakt u het andere uiteinde op de neus over de al geplakte pleister. Tenslotte drukt u de pleister om de sonde goed aan. Let op: Als het kind begint te hoesten of blauw wordt, moet u de sonde direct verwijderen! 2. Controleren van de sonde U kunt op twee manieren de sonde controleren, namelijk:


3

• door wat maaginhoud op te zuigen. Spuit de maaginhoud weer terug via de sonde. • door 1 ml lucht via de sonde in te spuiten en de stethoscoop op de maag te houden. U hoort een borrelend geluid. Controleer de sonde altijd voordat u de sondevoeding en/of medicijnen gaat geven. 3. Toedienen van de sondevoeding Bewaren van de voeding Het is belangrijk om zo schoon mogelijk te werken. Als dit niet gebeurt, kunnen bacteriën in de voeding komen en zal de voeding bederven. Klaargemaakte zuigelingenvoeding mag, mits afgesloten, maximaal 24 uur in de koelkast bewaard worden. Kant en klare voeding in originele flesjes kunnen op kamertemperatuur bewaard worden, tenzij de flesjes geopend zijn. Afgekolfde moedermelk mag in de koelkast 48 uur bewaard worden. Geven van voeding per sonde Indien de voeding uit de koelkast komt moet u deze eerst opwarmen, dit kan op twee manieren geschieden namelijk: • het flesje met voeding in een bakje met heet water plaatsen totdat de voeding warm is (au bain marie verwarmen) • het flesje met voeding kort in de magnetron verwarmen Let op dat de voeding niet te heet wordt gegeven. Nadat is gecontroleerd of de sonde goed zit, vult u de spuit met voeding en controleert u of de voeding de juiste temperatuur heeft door een paar druppels voeding op de binnenkant van uw pols te laten vallen. Daarna koppelt u de spuit aan de sonde en spuit u de voeding langzaam in. Dit kan, afhankelijk van de hoeveelheid te geven voeding, in meerdere keren gebeuren. Het toedienen van sondevoeding duurt net zolang als wanneer het kind zou drinken. Let op kokhalzen, braken en op het gedrag van uw kind tijdens de voeding. Na de laatste voeding spuit u 1 ml lucht in, om te voorkomen dat de sonde verstopt raakt. 4. Toedienen van medicijnen via de sonde Indien uw kind via de sonde medicijnen toegediend moet krijgen, kunt u met de arts of verpleegkundige overleggen hoe u dit het beste kunt doen. Veel medicijnen zijn in vloeibare vorm verkrijgbaar. Bestaat het medicijn niet in vloeibare vorm, vraag dan of de apotheker de medicijnen in poedervorm kan leveren. Het medicijnpoeder kunt u oplossen met water of een beetje voeding. Het is niet verstandig zelf tabletten fijn te maken. U kunt de tabletten niet zo fijn krijgen als de apotheker. De sonde kan hierdoor verstopt raken. Spuit de medicijnen via de sonde langzaam naar binnen vóórdat u de rest van de voeding geeft, tenzij de arts of verpleegkundige anders met u hebt afgesproken. Hoeft u na de medicijnen geen voeding te geven of geeft u de medicijnen na de voeding, dan moet u de sonde altijd naspoelen met een beetje gekookt,


4

afgekoeld water of Spa blauw. Dit om te voorkomen dat de sonde verstopt raakt. Welke problemen kunnen optreden? De sonde is verstopt Een sonde kan verstoppen door: • het niet regelmatig doorspuiten van de sonde • het niet goed doorspuiten van de sonde voor en na het toedienen van medicijnen • medicijnen in poedervorm die via de sonde gegeven zijn Wanneer de sonde verstopt is geraakt, moet u proberen de sonde weer doorgankelijk te maken door deze door te spuiten. U kunt hiervoor koolzuurhoudend water gebruiken. Het koolzuur lost de resten in de sonde soms beter op. U mag een klein beetje druk uitoefenen bij het doorspuiten. Neem de tijd hiervoor en probeer het enkele malen met een ruime pauze ertussen. Als de sonde echt niet meer doorgankelijk is, verwijder dan de sonde en breng een nieuwe sonde in, zoals u dat geleerd is. Indien u dit zelf niet kunt, neem dan contact op met de verpleegkundigen op de afdeling waar u geïnstrueerd bent in het geven van sondevoeding. Zij maken met u een afspraak om een nieuwe sonde in te brengen. De sonde is verschoven Wanneer de sonde verschoven is (het stipje bij de pleister is niet meer hetzelfde als bij het inbrengen van de sonde en een gedeelte van de sonde komt uit de neus) kunt u de sonde terugschuiven. Controleer daarna of de sonde zich weer in de maag bevindt. Bij twijfel altijd de sonde verwijderen en een nieuwe sonde (laten) inbrengen. Irritatie door de sonde Irritatie (roodheid, pijn, gezwollenheid van het neusgat waar de sonde inzit) ontstaat doordat de sonde te lang op één plaats drukt. Dit kunt u proberen te verminderen door de sonde op een andere plaats vast te plakken of eventueel in een ander neusgat in te (laten) brengen. De sonde is uitgebraakt Wanneer uw kind de sonde heeft uitgebraakt (de sonde komt er via de mond uit), verwijder dan de sonde via de neus en breng een nieuwe sonde in of laat een nieuwe sonde inbrengen. Sociale problemen Er zijn ook problemen die op het sociale vlak liggen, voornamelijk als uw kind ouder is. Uw kind kan het bijvoorbeeld vervelend vinden dat het slangetje naar de neus zichtbaar is. Schroom niet om dit probleem te bespreken.


5

Droge mond Doordat uw kind niets via de mond krijgt toegediend is het belangrijk om het mondje en de lippen goed te verzorgen. Dit kan met een gaasje met wat water of glycerol. Tot slot Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen of zijn er nog onduidelijkheden? Belt u ons dan gerust. Informatie over de bereikbaarheid vindt u op de achterzijde van deze folder.


6

Neonatologie Meldpunt Oost 43 Telefoon: 088 – 459 4513 Kindergeneeskunde Meldpunt Oost 11 Afsprakennummer 088 - 459 7888 Informatienummer 088 - 459 7832

© 01-2011

Bij het samenstellen van deze folder is dankbaar gebruik gemaakt van de brochure ‘Het toedienen van sondevoeding en/of medicijnen via de sonde bij het kind in de thuissituatie’ van het Academisch Medisch Centrum.

463

Internet www.orbismedischcentrum.nl

verzorgers

Recommend Documents