Sophia Kinderziekenhuis
Darmspoelen Informatie voor ouders/verzorgers
Nadat uw kind geopereerd is aan een anorectale misvorming, de ziekte van Hirschsprung of geboren is met een Spina Bifida, kunnen er problemen zijn met het lozen of het ophouden van de ontlasting. Tot ongeveer 4-jarige leeftijd worden deze problemen behandeld met laxantia via de mond en/of klysma’s. Nu uw kind ouder is en goed op het toilet kan zitten (eventueel met hulpmiddelen), willen we proberen of we met behulp van een anaalspoelsysteem de dikke darm schoon kunnen spoelen.
Wat is de werking van het spoelen? Door het spoelen wordt de dikke darm regelmatig en op een zelf gekozen vast tijdstip geledigt. Het spoelen van de dikke darm gebeurt via de anus met handwarm water. Het gaat daarbij niet alleen om het uitspoelen van de darm, maar ook om de darm een seintje te geven om samen te trekken, zodat de ontlasting geloosd wordt. Na het spoelen van de dikke darm is het de bedoeling dat uw kind 24 tot 48 uur vrij is van ontlasting.
Waarom de overgang van klysma’s naar anaalspoelen? Uw kind is geboren met een afwijking, die blijvende problemen kan geven met de ontlasting. Uw kind kan de rest van zijn leven hulpmiddelen nodig hebben. Daarom raden we aan om deze zo natuurlijk mogelijke manier van spoelen met water te gebruiken. Bovendien proberen wij uw kind met het anaalspoelen zo onafhankelijk mogelijk te maken.Uw kind kan op een gegeven moment zelf de ontlasting lozen, op de daarvoor bestemde plek en op het juiste tijdstip. Op een ongelukje na vindt er geen ontlastingverlies meer plaats.
Voorbereiding en voorzorgsmaatregelen Het beste moment om met anaalspoelen te starten is als er geen ontlastingproppen in de darmen aanwezig zijn, omdat het water dan makkelijker de darmen inloopt. Mocht het nodig zijn, dan proberen we met behulp van orale laxantia en klysma’s de proppen zoveel mogelijk te verwijderen. Het is aan te raden uw kind voor het spoelen te laten plassen of katheteriseren (wanneer uw kind altijd gekatheteriseerd wordt). Het spoelen vindt bij voorkeur plaats op een toilet met eventuele aanpassingen of op een po-stoel die boven het toilet gezet kan worden. Omdat het spoelen enige tijd in beslag neemt, is het prettig om het voor uw kind zo aangenaam mogelijk te maken. U doet dit door tijdens het spoelen in de buurt van uw kind te blijven. Zorgt u ervoor dat uw kind comfortabel en in de juiste houding zit; - de benen moeten in een hoek van 90º staan (eventueel ondersteund met een voetenbank), - u kunt eventueel gebruik maken van een brilverkleiner, - gebruik een zachte toiletbril, bijvoorbeeld van schuimplastic of siliconen. 2
Wanneer uw kind in de juiste houding zit, kan hij/zij met behulp van bijvoorbeeld een tafeltje of een andere aanpassing een spelletje doen, een boekje lezen of naar muziek luisteren. Het is de bedoeling dat uw kind ook probeert mee te werken. In het begin zult u alle handelingen doen, maar we adviseren u steeds meer aan uw kind over te laten. Tijdstip van het spoelen Kies in overleg met de verpleegkundig consulent een vast tijdstip voor het anaalspoelen. Het meest efficiënte tijdstip is ’s morgens vroeg, maar voor veel gezinnen is dit een druk moment van de dag. U kunt dan beter voor een ander moment kiezen, zodat er rustig de tijd voor is en iedereen goed gemotiveerd blijft. Spoelt u niet binnen een uur na de maaltijd. De spijsvertering is dan in volle gang en door het spoelen worden de darmen dan ook nog extra geprikkeld. U kind kan zich hierdoor onwel gaan voelen. Bij voorkeur spoelt u tussen twee maaltijden in. Spoel niet vlak voor het slapen. Het is de bedoeling dat uw kind nog wat actief blijft voor als er nog ontlasting moet komen. Hoe vaak spoelen? De frequentie van het anaalspoelen kan dagelijks of om de dag zijn. Het verdient aanbeveling om de eerste maand dagelijks te spoelen. Wanneer de onderbroek van uw kind vrij blijft van ontlasting, kunt u bekijken of het om de dag kan.
Het spoelen Het anaalspoelsysteem bestaat uit een waterzak met een maatverdeling, een slang met daaraan een regelklem en een plastic slangetje met een kegelvormig uiteinde (conus). De waterzak hangt u tijdens het spoelen op oog-hoogte van uw zittende kind. U kunt hiervoor een haak bevestigen in de muur bij het toilet. Benodigdheden: -
anaalspoelsysteem met conus,
-
kraanwater op lichaamstemperatuur 37° (in landen waar het kraanwater niet gedronken mag worden is het beter om flessenwater te gebruiken),
-
maatbeker,
-
vaseline of plantaardige slaolie.
3
Werkwijze anaalspoelen -
Zet het spoelsysteem in elkaar en zet de regelklem dicht.
-
Vul de waterzak met kraanwater (20 ml. per kg. lichaamsgewicht) met een temperatuur van 37°C (u kunt met uw pols voelen of het water op lichaamstemperatuur is; het water moet aangenaam aanvoelen).
-
Zet de regelklem voorzichtig open om de slang te ontluchten. Zet hierna de regelklem weer dicht.
-
Hang de zak met de onderkant op ooghoogte (als de zak te laag hangt loopt het water er
-
Smeer de conus in met vaseline of plantaardige slaolie.
-
Laat uw kind voorovergebogen op het toilet zitten, zodat u de conus gemakkelijk in kan
-
Plaats de conus in de anus en druk hem rustig aan. Houdt de conus vast tussen ring- en
-
Zet de regelklem open (let op dat er geen water lekt) en laat het water er in 5 minuten in
-
lopen. Wanneer er druk op de conus komt of wanneer uw kind buikpijn heeft; zet dan de
niet in, hangt te zak te hoog dan loopt het water er te snel in).
brengen. middelvinger, zodat u hem goed op zijn plaats kan houden.
regelklem dicht, laat de conus los en laat de eerste hoeveelheid water en ontlasting in het toilet lopen. Na 5 minuten wachten laat u de rest van het water inlopen. In het begin loopt de hoeveelheid water meestal in twee keer in, maar later kan dit meestal in één keer. Dit heeft de voorkeur. -
Verwijder de conus als het water is ingelopen en laat uw kind de juiste houding op het
-
Biedt uw kind de nodige afleiding.
-
Laat uw kind zo mogelijk meepersen, bijvoorbeeld iedere 5 minuten. U kunt eventueel de
-
De eerste ontlasting en het eerste water komen snel. Omdat het water hoog in de darm is
toilet aannemen.
buik van uw kind rondom masseren (met de klok mee). gekomen, heeft het wel ± 20 - 30 minuten nodig om er weer uit te lopen (het risico van te vroeg van het toilet gaan is bruin water/ontlastingverlies). -
Sommige kinderen hebben na het spoelen weer heel snel een volle blaas, zij moeten dan
-
Observeer of luister of er voldoende water en ontlasting gekomen is.
-
Na het spoelen de gebruikte materialen met een zeepsopje schoonmaken en drogen.
weer plassen of zonodig gekatheteriseerd worden.
Eventuele problemen -
Uw kind heeft tijdens en vlak na het spoelen last van darmkrampen Let goed op de juiste temperatuur van het spoelwater. De krampen kunnen ook ontstaan omdat er een ontlastingprop zit, die er niet uit kan. Neemt u dat geval contact op met de verpleegkundig consulent, zij vertelt u wat u kunt doen.
4
-
Het water wil er niet inlopen Waarschijnlijk zit er een keuteltje voor de opening van de conus. Vraag uw kind om te proberen deze uit te persen of probeer de keutel met een toiletpapiertje te verwijderen. Het kan ook zijn dat de zak te laag hangt, waardoor het water er niet inloopt.
-
Er zit bloed bij de ontlasting Kijk of uw kind een scheurtje (frissuur) of een aambei bij zijn anus heeft. Als dit het geval is, zorg dan voor voldoende vaseline of plantaardige slaolie aan de conus. Verliest uw kind veel bloed, stop dan met spoelen en neem contact op met het ziekenhuis.
-
De ontlasting is erg hard Neemt u contact op met de verpleegkundig consulent, zij bespreekt met u wat er aan gedaan kan worden.
-
Uw kind heeft stinkende meestal zure diarree, maar is verder niet ziek U kunt gewoon doorgaan met spoelen.
-
Uw kind spuugt, heeft diarree en verhoging U stopt met spoelen, omdat uw kind waarschijnlijk een darminfectie heeft. U kunt weer beginnen zodra de klachten van uw kind over zijn.
-
Het water lekt in het toilet, ondanks dat de conus goed is aangedrukt Neem contact op met de verpleegkundig consulent, zij kan u een andere conus adviseren. Belangrijk: naast het regelmatig anaalspoelen is ook het eten van vezelrijke voeding, voldoende drinken en als het kan voldoende beweging belangrijk.
Nog vragen? Wanneer u nog vragen heeft, kunt u contact opnemen met de verpleegkundig consulent W.I.S. (Wond-Incontinentie-Stoma). Suggesties en opmerkingen zijn altijd welkom. Verpleegkundig consulenten W.I.S. -
Mevrouw M. den Harder Bereikbaar op maandag, dinsdag en woensdag van 8.00-16.00 uur en op donderdag van 8.00-12.00 uur. Het telefoonnummer is: 010 - 703 61 17.
-
Mevrouw M. Meuldijk Bereikbaar op donderdag en vrijdag van 8.00-16.00 uur. Het telefoonnummer is: 010 - 703 61 17. 5
Buiten bovengenoemde dagen en buiten kantooruren van de verpleegkundig consulenten kunt u contact opnemen met het algemene nummer van het Erasmus MC-Sophia en vragen naar de dienstdoende chirurg of kinderarts. Het telefoonnummer is 010 - 704 0 704.
6
7
www.erasmusmc.nl
6161518
© Erasmus MC - Patiëntencommunicatie - 11/06
Aan de inhoud van deze folder kunnen geen rechten worden ontleend
