Verzekeringen & erfelijkheid

Verzekeringen & erfelijkheid U wilt een levens- of arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten? Hier vindt u de www.bpv.nl

antwoorden op veelgestelde vragen over

erfelijkheid en het aanvragen van een verzekering.

elke werkdag van 12.00 tot 20.00 uur

bpv&w · ve rze ke ri nge n & e rfe lijkh e i d

·5·

Verzekeringen & erfelijkheid

Als u een levens- of arbeidsongeschiktheidsverzekering wilt afsluiten, stelt de verzekeraar vragen over uw gezondheid en die van uw familieleden. Wanneer u erfelijkheidsonderzoek hebt gedaan, of dit overweegt, vraagt u zich misschien af hoe het zit met het afsluiten van een verzekering. Wat mag de verzekeraar wel en niet vragen over uw gezondheid? Kan hij eisen dat u erfelijkheidsonderzoek laat doen? Hoe zit het als u een erfelijke ziekte hebt? Of als in de familie een aandoening voorkomt? De antwoorden op deze en andere vragen staan in deze folder.

Tip

Maak gebruik van het recht

om als eerste inzage te krijgen in het advies van de medisch adviseur. Hij mag het advies dan namelijk alleen aan de financiele afdeling van de verzekeraar sturen als u dat goed vindt. Dat heeft een belangrijk voordeel: in geval van een negatief advies hoeft u bij een eventuele volgende aanvraag niet te melden dat u ooit bent geweigerd. U heeft immers alleen een advies gekregen. Deze werkwijze heeft één nadeel: ze kan meer tijd kosten. Wanneer u gebruikmaakt van dit recht, geef dit dan aan in een aparte brief. Schrijf er duidelijk bij dat u het advies alleen wilt weten als het negatief is. Dat kan tijd sparen. Bij een negatief advies kunt u ook vragen om vernietiging van uw dossier.

Hoe gaat de verzekeraar te werk? Wanneer u een verzekering aanvraagt, laat de verzekeringsmaatschappij u een gezondheidsverklaring invullen. Die verklaring wordt behandeld door de afdeling medische acceptatie van de verzekeringsmaatschappij. Daar werken medisch acceptanten onder leiding van een medisch adviseur. Dat is een arts. Die heeft meestal genoeg aan uw antwoorden om de situatie goed te kunnen inschatten. Soms is dat niet het geval. Dan wil hij méér gegevens hebben. Dat kunnen gegevens zijn van jaren geleden die alleen uw specialist kan geven. Mogelijk verlangt de medisch adviseur een medische keuring. In alle gevallen mag de adviseur alleen met uw toestemming uw huisarts of specialist om de gewenste informatie vragen. Hij moet u altijd goed uitleggen waarom dat gebeurt. Op basis van uw gegevens brengt hij advies uit aan de financiële afdeling van de verzekeraar. Deze besluit uiteindelijk of de verzekeringsmaatschappij uw aanvraag accepteert en onder welke voorwaarden. De financiële afdeling zelf krijgt uw medisch dossier niet te zien. Kan de verzekeraar erfelijkheidsonderzoek van mij verlangen? Nee. Op het gebied van verzekeringen en erfelijkheid zijn extra regels opgesteld om mensen te beschermen. Die regels staan in de Wet op de medische keuringen (WMK) en in het Moratorium Erfelijkheidsonderzoek. Ze zeggen bpv&w · ve rze ke ri nge n & e rfe lijkh e i d

·2·

bijvoorbeeld dat een verzekeraar voor het afsluiten van een verzekering niet van u mag eisen dat u een erfelijkheidsonderzoek ondergaat. Dat is zelfs verboden volgens het Moratorium Erfelijkheidsonderzoek (een onderlinge afspraak tussen verzekeraars). Mag een verzekeraar vragen of u ooit erfelijkheidsonderzoek heeft ondergaan? Dat hangt af van het verzekerde bedrag. Als dat onder de zogenoemde vragengrens ligt, mogen verzekeraars volgens de Wet op de medische keuringen (WMK) niet vragen of u erfelijkheidsonderzoek heeft ondergaan of wat de uitslag er van was. Dit geldt voor stamboomonderzoek, dna- of chromosomaal onderzoek. Y

Let op!

Bij een levensverzekering is het verzekerde bedrag niet altijd gelijk aan de hoogte van de hypotheek.

Tip

Lees de toelichting bij de

gezondheidsverklaring goed door. Als u daarna nog vragen heeft, bel dan onze helpdesk. Maak vooraf een kopie van de gezondheidsverklaring en vul de vragenlijst eerst ‘in het klad’ in. Maak ook een kopie van de vragenlijst nadat u alles heeft ingevuld.

Vragengrens Voor levensverzekeringen ligt de vragengrens op h 160.000. Voor arbeidsongeschiktheidsverzekeringen geldt een grens van h 32.000 in het eerste jaar en h 22.000 in het tweede jaar. De vragengrens heeft betrekking op het totaal verzekerde bedrag van de levens- of arbeidsongeschiktheidsverzekeringen over een periode van drie jaar. De bedragen worden dus bij elkaar opgeteld. Hoe ga ik om met erfelijkheidsonderzoek? Ieder mens heeft te maken met erfelijkheid. Aan onze oma, opa, vader of moeder danken we onze blauwe of bruine ogen en grote of kleine oren. Ook de vatbaarheid voor bepaalde ziektes kan erfelijk bepaald zijn. Als in de familie een ziekte voorkomt die mogelijk erfelijk is, laten mensen zich vaak onderzoeken om te weten waar ze aan toe zijn. Anderen willen liever geen weet hebben van mogelijke erfelijke aanleg. Bij deze beslissing kan ook het afsluiten van een verzekering meewegen. De vraag rijst dan: Laat ik me testen of niet? Over het algemeen is het lastig aan te geven in hoeverre de uitslag van erfelijkheidsonderzoek invloed heeft op bpv&w · ve rze ke ri nge n & e rfe lijkh e i d

·3·

Tip

Laat u goed voorlichten door een patiëntenorganisatie, de afdeling klinische genetica van een ziekenhuis, uw huisarts of specialist. Zij kunnen u ondersteunen in uw afweging.

uw verzekerbaarheid. Soms doet u er goed aan eerst de verzekering af te sluiten en pas daarna erfelijkheidsonderzoek te laten doen. In andere gevallen is dat niet nodig. In ieder geval is het goed te weten dat u bij verzekering onder de vragengrens, niets hoeft te vertellen over de uitslag van erfelijkheidsonderzoek. Daarbij geldt één uitzondering: als een erfelijke ziekte al tot (lichamelijke) klachten heeft geleid. Wat moet u vertellen als u erfelijk bent belast? Wilt u direct zien wat u wel of niet hoeft te vertellen? Kijk dan in het onderstaande stroomdiagram.

de gezon dh e i dsve rklari ng i nvu lle n: wat moet i k ve rte lle n ove r e rfe lijkh e i dson de rzoe k?

onder

Heeft u gezondheidsklachten die horen bij uw erfelijke aandoening?

jaja

v r a agt u e e n v e r z e k e r i n g a a b o v e n o f o n d e r d e v r ag e n g r

������������������������������������ ���������������������������������������

ja

nee

nee

U moet deze klachten melden op de gezondheidsverklaring.

U hoeft op de gezondheidsverklaring niet te melden dat u erfelijkheidsonderzoek gedaan heeft, of wat de uitslag van het erfelijkheidsonderzoek was.

U hoeft niet te melden dat u erfelijkheidsonderzoek heeft laten doen.

* Voor levensverzekeringen ligt de vragengrens op h 160.000. Voor arbeidsongeschiktheidsverzekeringen geldt een grens van h 32.000 in het eerste jaar en h 22.000 in het tweede jaar. bpv&w · ve rze ke ri nge n & e rfe lijkh e i d

·4·

start

Erfelijke aandoeningen zitten vaak complex in elkaar. Meestal is niet te voorspellen of iemand ook daadwerkelijk de aandoening krijgt, laat staan op welk moment. Alleen de aanleg is erfelijk. Wanneer onderzoek heeft aangetoond dat u erfelijk belast bent, hoeft u dat niet te vertellen als het verzekerde bedrag onder de vragengrens ligt. Als dat bedrag hierboven komt, moet u de verzekeraar wel op de hoogte stellen, tenminste als die daarom vraagt. Wanneer u daadwerkelijk klachten heeft vanwege uw erfelijke aandoening en de dokter de diagnose heeft gesteld, dan moet u dat melden.

an rens*?

boven

U moet desgevraagd zowel melden dat u erfelijkheidsonderzoek hebt laten doen, als de uitslag van het erfelijkheidsonderzoek noemen. Ook mogelijke klachten moet u vermelden op de gezondheidsverklaring.

Wat wordt precies verstaan onder ‘erfelijkheidsonderzoek’? Met erfelijkheidsonderzoek wordt in wet en regelgeving ‘dna- of chromosomaal onderzoek’ bedoeld. Soms hebben mensen het gevoel dat via omwegen toch naar erfelijkheid wordt gevraagd. Ze zijn dan bang dat ze ongewild informatie achterhouden. In de gezondheidsverklaring wordt bijvoorbeeld gevraagd of het bloed ooit is onderzocht. Toch hoeft u hier – onder de vragengrens – niet in te vullen dat u erfelijkheidsonderzoek heeft gedaan. Bij de vraag of u een arts of hulpverlener hebt bezocht, hoeft u ook niet aan te geven dat u in verband met erfelijkheidsonderzoek bij een klinisch genetisch centrum bent geweest. Dat moet u wel doen als u al klachten heeft vanwege uw erfelijke aandoening. Moet u melden dat u onder controle bent? Wanneer onderzoek heeft aangetoond dat u genetische aanleg hebt voor een ziekte, neemt u misschien voorzorgsmaatregelen. U laat bijvoorbeeld regelmatig controleonderoek doen. Als u een verzekering aanvraagt, hoeft u dat niet te melden. Bij sommige aandoeningen is een operatie mogelijk om de kans op het ontstaan van een aandoening, bijvoorbeeld kanker, sterk te verminderen. Heeft u zo’n preventieve operatie ondergaan, dat moet u dat wel melden. U moet de verzekeraar ook op de hoogte bpv&w · ve rze ke ri nge n & e rfe lijkh e i d

·5·

Tip

stellen wanneer u preventief medicijnen gebruikt. Dit geldt zowel voor verzekeringen onder als boven de vragengrens.

Kijk op www.bpv.nl/gezondheidsvragenlijst om te controleren of de verzekeraar de

Wat moet u vertellen over de gezondheid van uw familieleden en wat niet? In de gezondheidsverklaring vraagt de verzekeraar bijna altijd naar de gezondheidstoestand van uw familieleden. Verzekeraars willen deze informatie, omdat de ziektegeschiedenis van uw familieleden ook iets kan zeggen over u. Onder de vragengrens zijn de verzekeraars verplicht een standaard vragenlijst te gebruiken. Daarin zijn de gezondheidsvragen over uw familie beperkt. Die vragen

juiste vragenlijst gebruikt.

de gezondheidsverklaring invullen: wat moet ik vertellen over de gezondheid van mijn familie?

start onder

v r a agt u e e n v e r z e k e r i n g a a n b o v e n o f o n d e r d e v r ag e n g r e n s * ?

��������������������������������� ������������������������������������������� ����������������������������������������� ������������������������� ja

U moet dit melden op de gezondheidsverklaring. U hoeft niets te melden over andere (erfelijke) aandoeningen of ziektes die in uw familie kunnen voorkomen.

Komen er in uw familie (erfelijke) aandoeningen of ziektes voor?

ja

nee

������������������ ������������������ �����������

Dit stroomdiagram is niet op uw situatie van toepassing.

nee

Dan kunt u hier ook niets over melden op de gezondheidsverklaring. Ook hoeft u niets te melden over andere (erfelijke) aandoeningen of ziektes die in uw familie kunnen voorkomen.

boven

* Voor levensverzekeringen ligt de vragengrens op h 160.000. Voor arbeidsongeschiktheidsverzekeringen geldt een grens van h 32.000 in het eerste jaar en h 22.000 in het tweede jaar. bpv&w · ve rze ke ri nge n & e rfe lijkh e i d

·6·

Tip

Wanneer de verzekeraar aanvullende informatie over uw gezondheid vraagt, moet hij vertellen waarom hij die extra informatie wil. Neem contact op met uw behandelend arts om te zorgen dat alleen die informatie naar de verzekeraar gaat waar deze om vraagt. Het is niet de bedoeling dat uw arts uw hele medisch dossier opstuurt.

Tip

Niet eens met de uitslag? U hebt recht op duidelijke en begrijpelijke motivatie van de beslissing. Vraag hier om. De inschatting van het gezondheidsrisico moet gebaseerd zijn op algemeen aanvaarde en actuele medisch wetenschappelijke gegevens. U hebt ook recht op heroverweging van het besluit van de verzekeraar. Dat kan zeker de moeite waard zijn.

mogen uitsluitend gaan over hart- en vaatziekten, diabetes, hoge bloeddruk en psychische aandoeningen bij uw ouders, broers en zussen. De verzekeraar mag ook niet vragen of familieleden misschien een erfelijkheidsonderzoek hebben laten doen, laat staan hoe de uitslag luidde. U hoeft dus niet te laten weten dat bijvoorbeeld uw broer erfelijkheidsonderzoek heeft laten doen. Uw kinderen hoeven niet te vertellen dat u getest bent. Zoals u ook in het diagram hiernaast ziet, mag de verzekeraar boven de vragengrens meer vragen. Hij mag informeren naar de gezondheid van andere familieleden dan ouders, broers en zussen. Ook mag hij vragen naar de uitslag van erfelijkheidsonderzoek bij familieleden en naar eventuele (erfelijke) aandoeningen in de familie. Mag de verzekeraar uw gegevens ook gebruiken als een familielid zich wil verzekeren? Nee. Erfelijkheidsgegevens die u verstrekt, mag de verzekeraar alleen gebruiken voor de beoordeling van uw eigen aanvraag en niet voor die van een ander familielid. Uw gegevens mogen dus nooit worden gebruikt wanneer bijvoorbeeld uw zus of kind een verzekering wil afsluiten. Andersom geldt dit natuurlijk ook. bpv&w · ve rze ke ri nge n & e rfe lijkh e i d

·7·

www.b pv.n l

elke werkdag van 12.00 tot 20.00

e-mail [email protected]

Het Breed Platform Verzekerden en Werk is een zelfstandige stichting die nauw samenwerkt met patiënten- en cliëntenorganisaties. Ons werkterrein is werk, sociale zekerheid en verzekeringen. De doelstelling van het platform is onder andere het verbeteren van de positie van mensen die een verzekering aanvragen. We richten ons op mensen die gezondheidsproblemen hebben of hebben gehad.

vo o r i n f o & advi es bpv&w · ve rze ke ri ngewerkdag n & e rfe lijkh elke van e i d

12.00 tot 20.00 uur

·5·

tekst en redactie Marjon Schoneveld, Margit Wewer (BPV&W) vormgeving Onck Grafisch Ontwerp / Amsterdam

Breed Platform Verzekerden en Werk telefoon 020-48 00 300

© Breed Platform Verzekerden en Werk, Amsterdam. Aan de inhoud van deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend.

vragen? bel onze helpdesk Heeft u nog vragen over het invullen van de gezondheidsverklaring of het afsluiten van een verzekering? Bel voor informatie en advies de helpdesk van het

drukwerk De Volharding / Amsterdam uitgave September 2005, eerste druk

Advies waar je beter van wordt!