VersoDirect INHOUD. De zesde staatshervorming en de context van krimpende budgetten zal alle creativiteit vergen van de socialprofitsector

VersoDirect nr. 1 / februari - maart 2015 / jaargang 17 V.U. Bruno Aerts, Kolonel Bourgstraat 122 bus 4, 1140 Brussel

VersoDirect is de nieuwsbrief van de Vereniging voor Social Profit Ondernemingen vzw, de intersectorale werkgeversorganisatie voor de Vlaamse socialprofitsector. Verso verenigt ondernemers uit de gezondheidszorg, de welzijnssector, de socioculturele sector, de sector van de aangepaste tewerkstelling, het onderwijs en de mutualiteiten.

INHOUD VERSONIEUWS Verso heeft een nieuwe voorzitter

2

SECTORNIEUWS Social profit partner in het doelgroepenbeleid 4 Begrotingstekort geen taboe voor sociale partners 5 Besparingen wegen op de sector 6 Integratie op de arbeidsmarkt voor een betere integratie in de samenleving 6 Werkgelegenheid socioculturele sector 6 Vlaming is tevreden, maar ook bezorgd over de toekomst 7 Loopbaan- en diversiteitsplannen 7 Jongeren brengen een venster op de buitenwereld 8 Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting 9 WEP+ wordt tijdelijk verlengd 9 Socialprofitopleidingen VDAB 9 Joris Rombaut Zorgmanager van het Jaar 9 Nieuwe ESF-periode van start 10 Nationaal hervormingsprogramma 10 AANKONDIGINGEN

“ De zesde staatshervorming en de context van krimpende budgetten zal alle creativiteit vergen van de socialprofitsector” Lees meer p 2-3

11 Vereniging voor Social Profit Ondernemingen vzw - www.verso-net.be Kolonel Bourgstraat 122 bus 4 - 1140 Brussel - T 02 739 10 71 - F 02 736 75 06 - [email protected]

1

EDITO

Barometer van de verenigingen staat op rood! De barometer van de verenigingen van de Koning Boudewijnstichting is aan zijn vijfde editie toe. De resultaten van de laatste editie zijn wel erg alarmerend. Over een periode van vijf jaar geeft de barometer een beeld van de verenigingssector die, sinds de financiële crisis van 2008, steeds meer onder druk is komen te staan. Nog nooit verwachten zoveel organisaties een vermindering van hun subsidies voor het nieuwe jaar en dat zowel voor de structurele subsidies als voor de projectsubsidies. Dit heeft ingrijpende gevolgen: meer en meer organisaties verwachten dat ze verder op hun werking moeten besparen en in 15% zou dit zelfs leiden tot ontslag van personeel. Hierdoor komt ook hun dienstverlening onder druk. Gelukkig blijven de meeste verenigingen niet bij de pakken zitten. Hun veerkracht blijft voorlopig overeind: ze zoeken naar andere financieringsbronnen, ze herbekijken hun manier van werken en benutten kansen tot herstructurering. Deze creativiteit kent zijn grenzen: het is duidelijk dat de besparingen erg beginnen te wegen en de toekomstige leefbaarheid van sommige organisaties in het gedrang brengt. De nieuwe Vlaamse regering zette terecht in op een structureel gezond begrotingsbeleid met de daaraan verbonden begrotingsdiscipline en onvermijdelijke besparingen. Deze besparingen kaderden wel in het perspectief om ruimte te creëren voor nieuw beleid in de volgende jaren. De recente begrotingsevaluatie laat nu jammer genoeg zien dat – ondanks de besparingen – een begroting in evenwicht voor 2015 niet zal gehaald worden. Het is alvast een gezonde afweging van de sociale partners binnen de Serv dat – gelet op de huidige economische omstandigheden – een tekort op de begroting in overweging kan worden genomen. Dit moet ook toelaten om ruimte te vinden voor noodzakelijke infrastructuurinvesteringen. Bruno Aerts, directeur Verso 2

VERSONIEUWS

Verso heeft een nieuwe voorzitter Op een feestelijke viering in Brussel op 21 januari droeg em. prof. Wim Moesen de voorzittershamer van de bestuursorganen van Verso over aan Klaartje Theunis. Mevrouw Theunis is sectorcoördinator ouderenzorg bij Zorgnet Vlaanderen, een van de 18 federaties van Verso. Jean-Pierre Van Baelen, algemeen directeur van Olo vzw, zal haar bijstaan als ondervoorzitter.

Een constructief en vruchtbaar voorzitterschap Wim Moesen geeft de fakkel door na twee termijnen als voorzitter. Hij nam in 2006 over van ererector Roger Dillemans, die de voorzittersstoel bekleedde sinds de start van de organisatie in 1997. Professor Moesen mocht in 2007 als voorzitter de metamorfose van het vroegere VCSPO naar het huidige Verso inluiden en was er ook bij toen Verso in 2012 “Het sociaal overleg 15 kaarsjes uitblies in Vlaanderen maakt in aanwezigheid van vele medestanders zich op voor een en pioniers van het grondige face lift” eerste uur. Het voorzitterschap van professor Moesen werd gekenmerkt door een sterke groei van de sectoren binnen de social profit. Terwijl de brede social profit in 2006 nog 320.000 arbeidsplaatsen telde (15,7% van de Vlaamse tewerkstelling), was dit aantal tegen 2013 al gestegen tot 372.000 arbeidsplaatsen (17%). Tijdens de afgelopen acht jaar was professor Moesen bovendien getuige van een sterke professionalisering binnen de brede socialprofitsector en zag Verso mede door zijn constructieve bemiddeling haar positie in het sociaal overleg versterkt worden. Nieuwe uitdagingen voor sociale ondernemers Maar ook vandaag zijn er nog veel uitdagingen waarop de nieuwe voorzitter met haar team passende antwoorden zal zoeken. Klaartje Theunis: “Het sociaal overleg in Vlaanderen maakt zich op voor een grondige face lift, met een

vernieuwd VESOC, een nieuwe samenstelling van de VDAB en een nieuwe overlegstructuur voor het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Het is belangrijk dat dit geactualiseerd overleg voldoende rekening houdt met het gewicht van de social profit binnen de Vlaamse economie. Ook de implementatie van de zesde staatshervorming en de context van de krimpende budgetten zal alle creativiteit vergen van de socialprofitsector. Tot slot wil ik met onze partners binnen Verso inzetten op de samenwerking over sectoren heen met het oog op een meer geïntegreerde en cliëntgerichte dienstverlening.”

“Het management, de governance en de dienstverlening moeten allemaal van hoog niveau zijn” De bestuursleden konden ook luisteren naar een uiteenzetting van professor Bram Verschuere (UGent). Hij gaf een aantal aandachtspunten mee voor de bestuurders van socialprofitondernemingen in tijden waarin de positie van de social profit onder druk staat. Professor Verschuere raadde de sector aan om bij het beheer van hun organisaties ook voldoende aandacht te hebben voor het normatieve aspect van ondernemen in de social profit. Welzijn en gezondheid zijn diensten waarover heel wat mensen opvattingen hebben. Men opereert dus niet in een ethisch vacuum en de bestuurders moeten zich daarvan ten allen tijde bewust zijn. Te meer omdat het hier gaat om publieke middelen, die altijd een verantwoording voor gemaakte keuzes vereisen. Ook dat is een element van ondernemerschap in de social profit.

WA ARVAN AKTE... “ Ik heb het gevoel dat we te veel klag en en het systeem te veel zien als een kostenpost. We denken dat we er niks aan hebben, tot we zelf in het ziekenhuis belanden. En dan zie je al die mensen keihard werken met de middele n die ze ter beschikking hebben.” CEO Wouter Torfs drukte tijdens de kerstperiode in een tweet zijn waardering uit voor de kwaliteit van onze gezondheidszorg. De Morgen, 22 december 2014

“ Het is niet omdat vakbonden en werkgeversorganisaties geen gemeens chappelijke visie hebben, dat we geen goede besl issingen nemen. De komende weken gaan we onderhandelen over eventuele loonstijgingen en het verdelen van het budget voor het optrekken van de laagste pensioenen en andere uitkeringen. Dat is voor veel mensen ontzettend belangrijk.”

Karel Van Eetvelt in De Tijd, 14 janu ari 2015

3

SECTORNIEUWS

Social profit partner in het doelgroepenbeleid Door de zesde staathervorming zijn er op 1 juli 2014 heel wat arbeidsmarktbevoegdheden naar Vlaanderen gekomen, onder meer de RSZ-doelgroepkortingen, de dienstencheques en het betaald educatief verlof. Het is nu aan de Vlaamse regering om gestalte te geven aan deze nieuwe bevoegdheden in functie van de eigenheden van de Vlaamse arbeidsmarkt. Het Vlaams regeerakkoord en de beleidsnota van de minister van Werk gaven ons het politieke kader waarbinnen de keuzes zullen worden gemaakt. Op 23 januari besliste de Vlaamse regering over een concreter kadervoorstel voor het nieuwe doelgroepenbeleid. Dit voorstel zal nu opnieuw voorgelegd worden aan de sociale partners. Tegen de zomer wordt gehoopt op een definitief akkoord, opdat de nieuwe regeling op 1 januari 2016 van start kan gaan. Verso wil, als samenstellend lid van de Serv, een constructieve bijdrage bieden aan dit overleg. Zo heeft Verso haar standpunt over de doelgroepkortingen overgemaakt aan de bevoegde minister.

WAARVAN AKTE...

website met “ Enkele jaren geleden leek een enkbaar… ond n indicatoren van ziekenhuize site online.” web e dez Maar kijk: begin 2015 gaat gwijzer 48, Minister Jo Vandeurzen in Zor december 2014

4

Het regeerakkoord spreekt van drie doelgroepen: jongeren, ouderen en personen met een arbeidshandicap. De socialprofitwerkgevers ondersteunen de algemene principes die in het kader van een doelgroepkorting naar voren worden geschoven. De Vlaamse maatregelen rond doelgroepkortingen moeten namelijk in de eerste plaats transparant, eenvoudig en eenduidig zijn. Bovendien is het garanderen van rechtszekerheid voor de ondernemingen een basisbeginsel van goed bestuur. Voor Verso impliceert dit onder meer ook dat de engagementen die de overheid momenteel heeft lopen met onze ondernemingen worden gevaloriseerd of dat er gepaste overgangsmaatregelen komen. Het doelgroepenbeleid moet tot slot een activerende focus hebben, waarbij het aan de slag helpen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt van belang is. Toch moet de doelgroep ruimer zijn dan enkel de ingeschreven niet-werkende werkzoekenden en is ook het ondersteunen van retentie van belang. RSZ-korting en VOP Voor jongeren en ouderen wordt best de techniek van de RSZ-korting behouden. De bestaande Vlaamse ondersteuningspremie (VOP) is dan weer de gepaste techniek om de tewerkstelling van personen met een arbeidshandicap

te verbeteren. Voor wie jonger is dan 24 jaar, wordt de scholingsgraad een bijkomend criterium. Dit tweede criterium biedt alvast een antwoord op de wetenschappelijke consensus die aangeeft dat lage scholingsgraad een doorslaggevende risicofactor is op de arbeidsmarkt. “Verso Voor Verso kan vraagt deze doelstelling op het terrein om actief betrokken ook gerealiseerd te worden” worden via een looncriterium. Wat de loonkorting voor ouderen betreft, pleit Verso ervoor dat deze korting voldoende substantieel is om 55-plussers aan te werven en aan het werk te houden. Geen uitsluiting van de social profit Voor Verso is het een evidentie dat dat de lastenverlaging voor deze drie doelgroepen voor alle werkgevers in de private sector geldt, zowel voor profit als voor social profit. Daarom moet de Vlaamse doelgroepkorting voor ouderen een einde maken aan de ongelijke behandeling. Het voortzetten van de huidige regeling zou immers zorgen voor een ongelijke behandeling van werkgevers binnen één paritair comité, binnen de socialprofitsectoren en binnen de werkgevers uit de private sector. Dit strookt niet met de basisfilosofie achter de uitrol van het maatwerkdecreet en met de engagementen vanuit de Vlaamse regering om al de tussenkomsten in beschutte werkplaatsen en sociale werkplaatsen gelijk te schakelen.

SECTORNIEUWS

Net zoals bij de overige werkgevers uit de private sector geldt in de socialprofitondernemingen dat de loonlast van oudere werknemers eerder hoog is in vergelijking met de productiviteit en de veronderstelde productiviteit. Daarenboven spelen er in de socialprofitsectoren nog bijkomende drempels om oudere werknemers aan te werven, zoals recent onderzoek van het HIVA over het arbeidsvolume in de socialprofitsectoren aantoont. Verder merken we op dat de ondersteuningssystemen in de social profit de laatste jaren steeds meer geëvolueerd zijn naar enveloppefinanciering en persoonsvolgende systemen, waardoor het ondernemerschap in de social profit wordt gestimuleerd. Vanuit het idee dat lastenverlaging voor oudere werknemers tegemoetkomt aan de extra kost van oudere werknemers, ziet Verso dan ook geen reden om het merendeel van de werknemers tewerkgesteld in socialprofitsectoren verder uit te sluiten.

Overige doelgroepkortingen Verso kan zich zonder meer vinden in de piste om doelgroepkortingen met een specifieke eigenheid zoals bijvoorbeeld voor kunstenaars of onthaalouders in hun huidige hoedanigheid te behouden. Verso vraagt tevens dat de engagementen rond de Sine-doelgroepkorting eveneens zullen worden nagekomen door de bevoegde minister. Wat de gesco’s betreft, pleit Verso voor een doordachte regularisering. Verso vraagt om actief betrokken te worden bij de verdere uitwerking van het luik van maatregelen met betrekking tot het nieuwe tijdelijke werkervaringskader. Socialprofitondernemingen bieden momenteel reeds heel wat kansen aan langdurig werklozen en er is heel wat expertise aanwezig in onze sectoren om deze doelgroep te begeleiden en te omkaderen. Het is essentieel dat het nieuwe kader aantrekkelijk is voor alle werkgevers, zodat mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt een echte kans krijgen op werkervaring op de reguliere arbeidsmarkt.

Begrotingstekort geen taboe voor sociale partners Het ziet er niet naar uit dat de Vlaamse regering het einde van 2015 zal halen met een begroting in evenwicht. Dat stelt de Serv in haar halfjaarlijkse begrotingsevaluatie. Volgens de sociale partners is een tekort verdedigbaar indien de overheid extra investeert in infrastructuur. Bij de opmaak van hun eerste begroting van de nieuwe legislatuur zetten de Vlaamse coalitiepartners alles in op besparingen met de bedoeling om ruimte te creëren voor nieuw beleid in de volgende jaren. Ondanks deze zware inspanningen lijkt een begroting in evenwicht toch niet haalbaar vanwege een tegenvallende economische groei. De Serv verwacht een tekort van 275 miljoen euro. Toch pleiten de sociale partners er niet voor om rigoureus vast te houden aan het afgesproken begrotingsevenwicht. Maar ze stellen wel als voorwaarde dat de Vlaamse regering een even “Vlaanderen en groot bedrag België bengelen al opzijzet voor extra jaren aan de staart investeringen. Ze willen graag dat van het Europees de overheid een peloton wat overinhaalbeweging heidsinvesteringen maakt op het vlak betreft” van infrastructuurwerken omdat die een positieve impact zullen hebben op de economische bedrijvigheid. Vlaanderen en België bengelen trouwens al jaren aan de staart van het Europees peloton wat overheidsinvesteringen betreft. De sociale partners beklemtonen wel dat ze de Vlaamse regering geen vrijgeleide geven om putten te maken. Enkel een tekort door een tegenvallende conjunctuur is verdedigbaar. Ook moet de Vlaamse regering erop toezien dat de begrotingsafspraken die de federale regering met Europa heeft gemaakt, worden nagekomen. Andere uitgaven dan investeringen in infrastructuur zullen dus hoogstwaarschijnlijk moeten worden gedekt door bijkomende besparingen. U kunt het begrotingsrapport van de Serv vinden op www.serv.be. In de loop van februari zal de Serv ook nog een afzonderlijk rapport publiceren over de impact van de 6de staatshervorming op de Vlaamse begroting. 5

SECTORNIEUWS

Besparingen wegen op de sector De financiële situatie van verenigingen in België blijft achteruitgaan. Voor het eerst worden ook grote organisaties getroffen door de besparingen in de overheidsuitgaven. Dit jaar zullen meer organisaties moeten overgaan tot ontslagen om het hoofd boven water te houden.

“Ook voor 2015 een daling van de subsidies”

Deze verontrustende cijfers komen uit de Barometer van de Verenigingen die de Koning Boudewijnstichting sinds 2010 publiceert. Hiervoor worden 700 verenigingen uit de sociale sector, de gezondheidssector en de sociaal-culturele sector bevraagd over de financiële gezondheid van hun organisatie. Die gegevens worden gecombineerd met de cijfers die de verenigingen moeten neerleggen bij de Nationale Bank om een omvattend beeld te bekomen van de verenigingssector in België. Bijna een derde van de Vlaamse organisaties menen dat hun financiële situatie is verslechterd in 2014. Dat komt vooral door een daling van de overheidssubsidies, gemiddeld goed voor de helft van de inkomsten.

Inspiratiesessie verzuimbeleid waarderende benadering Ook en voor 2015 verwachten de organisaties een daling van de subsidies. Dat geldt in

de eerste plaats voor projectfinanciering, maar vooral in Vlaanderen wordt er ook gevreesd voor minder structurele subsidies. Maar liefst vier op de tien bevraagde organisaties denkt dat die zullen dalen. En dat zal impact hebben op de tewerkstelling. Terwijl een derde van de Vlaamse organisaties in 2014 de uitgaven voor personeel al blokkeerde, verwacht 15% van de grote organisaties dat ze in 2015 medewerkers zal moeten laten afvloeien. De sombere berichten van organisatieverantwoordelijken worden ook bevestigd door de cijfers van de Nationale Bank: tussen 2007 en 2013 steeg het aantal organisaties dat met verlies draait van 28% naar 35%. Meer informatie: www.kbs-frb.be

Werkgelegenheid in socioculturele sector daalt De werkgelegenheid in de socioculturele sector daalde in 2014 met bijna 2 procent tegenover 2013. De eerste daling ooit. Het gaat concreet om een daling met 1,92 procent tot 24.119 werknemers. In voltijdse eenheden is er een daling met 1,8 procent tot 16.521 eenheden. Tot 2011 steeg het aantal jobs jaarlijks nog met 3 tot 4 procent. Daarna zakte de groei. In 2013 bedroeg hij nog 1 procent. De daling van het aantal werknemers met gewoon statuut is al enkele jaren geleden ingezet. De totaalcijfers zijn 6

immers vertekend door de steile groei van enkele organisaties met dienstencheque-afdelingen en van het aantal werknemers met tijdelijke werkervaringscontracten. Die zorgden in de laatste jaren voor bijna 10 procent stijging van de totale werkgelegenheid. De besparingen laten zich dus voelen. Het sociaal-cultureel werk met volwassenen, de grootste deelsector, zag door de besparingen sinds 2009 op vier jaar tijd al ruim 4 procent jobs verdwijnen (min 1,7 procent in vte).

“INTEGRATIE OP DE ARBEIDSMARKT VOOR EEN BETERE INTEGRATIE IN DE SAMENLEVING” Slechts vier op tien personen met een arbeidshandicap zijn aan het werk. Dat kan beter volgens de Commissie Diversiteit van de Serv. Daarvoor moeten wel de inactiviteitsvallen in het Vlaams beleid weggewerkt worden en de bestaande mogelijkheden beter bekendgemaakt worden.

“Kunnen werken is vaak een stimulerende factor in het herstelproces” Kunnen werken is vaak een stimulerende factor in het herstelproces van mensen die arbeidsongeschikt zijn geworden. Ook voor mensen met een arbeidshandicap is werk belangrijk voor de integratie. Daarom vragen de leden van de Commissie Diversiteit meer waardering voor wat mensen met een arbeidshandicap wél kunnen. Vaak worden mensen namelijk niet gestimuleerd om te werken. Zo worden ze geconfronteerd met financiële drempels waarbij het wegvallen van een uitkering onvoldoende gecompenseerd wordt door het loon. Zeker wanneer men in eerste instantie slechts halftijds aan de slag wil, speelt dit mee. De Vlaamse regering heeft daarvoor het systeem van gedeeltelijke werkhervatting in het leven geroepen, maar deze regeling moet beter bekendgemaakt worden. Lees het volledige advies op de website van de Commissie Diversiteit: www.serv.be/diversiteit

SECTORNIEUWS

Vlaming is tevreden, maar ook bezorgd over de toekomst Eind vorig jaar publiceerde de Studiedienst van de Vlaamse Regering de geüpdatete Vlaamse Regionale Indicatoren (VRIND). Traditiegetrouw presenteert de studiedienst hierin een ‘staat van Vlaanderen’ aan de hand van de indeling van het vorig Vlaams regeerakkoord en de doorbraken van Vlaanderen in Actie. Gezien de beslissing van de huidige

regering om de opvolging van het actieplan als dusdanig los te laten, is de laatste editie van de VRIND wellicht het eindpunt in de opvolging van de indicatoren van Vlaanderen in Actie. Voor de socialprofitsectoren is het hoofdstuk rond ‘inzetten op de warme samenleving’ het meest interessant, maar ook het nieuwe hoofdstuk rond groene economie biedt heel wat raakpunten met actoren uit de social profit. In het algemeen is de Vlaming erg tevreden over zijn leven. 96% is tevreden, een lichte stijging van 2 procentpunten ten opzichte van vorig jaar. We zitten daarmee in een kopgroep samen met Denemarken, Zweden en Luxemburg. Als er één ding is waar de Vlaming zich wel zorgen over maakt, dan is het de werkgelegenheid.

We maken ons ook steeds meer zorgen over de toekomst. Zo vreest 75% van de Vlamingen dat de volgende generatie het minder goed zal hebben dan de huidige. We denken ook dat we zelf zullen moeten instaan voor ons pensioen en ook het leefmilieu baart ons zorgen. Opvallende tendensen zijn de volgehouden stijging van personen die de weg vinden naar een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg, de lichte terugval in de werkgelegenheidscijfers van de cultuursector en een nieuwe piek in het aantal positieve diagnoses voor HIV-infectie. Het aantal algemene en psychiatrische ziekenhuisbedden blijft dalen, maar toch moeten we enkel de Duitsers en de Oostenrijkers laten voorgaan wat aantal ziekenhuisbedden per inwoner betreft.

Grote tevredenheid over loopbaan- en diversiteitsplannen Een grote meerderheid van ondernemingen die een loopbaan- en diversiteitsplan hebben afgerond, zijn daar zeer tevreden over. Dat blijkt uit een bevraging van IDEA Consult in opdracht van het Steunpunt Werk en Sociale Economie. De werkgevers zijn vooral positief over de begeleiding, de uitvoering van het plan en het duurzame effect op de onderneming. Ook de beperkte financiële ondersteuning wordt positief onthaald. Deze loopbaan- en diversiteitsplannen bestaan in een of andere vorm al sinds 2001. Ze zijn bedoeld om werkgevers te helpen onderbenutte talenten in de samenleving aan te werven. Vooral bij de zogenaamde kansengroepen is er nog heel wat potentieel op de arbeidsmarkt. De redenen waarom werkgevers zo’n verbintenis aangaan lopen echter uiteen. Het merendeel wil wel een divers personeelsbeleid op punt stellen en het

onthaalbeleid verbeteren, maar ook goede medewerkers behouden is een doelstelling die vaak terugkomt. Maar liefst 9 op de 10 organisaties zijn tevreden over de begeleiding door de projectontwikkelaars van de RESOC’s.

“De werkgevers zijn vooral positief over de begeleiding, de uitvoering van het plan en het duurzame effect op de onderneming” Drie kwart van hen is er ook van overtuigd dat het plan een duurzame impact heeft gehad op de organisatie. De streefcijfers worden ook grotendeels gehaald.

Aanbevelingen De onderzoekers pleiten er voor om dit instrument te behouden in het kader van het loopbaan- en diversiteitsbeleid van de Vlaamse overheid, het vroegere impulsbeleid evenredige arbeidsdeelname en diversiteit. Ze formuleren ook enkele aandachtspunten. Zo kan de focus op diversiteit nog versterkt worden en mag het maatwerk nog opgevoerd worden. De financiële tussenkomst voor werkgevers wordt goed gebruikt, maar er kan nog meer synergie gezocht worden met andere middelen. Het aantal ondernemingen met een loopbaan- en diversiteitsplan is sterk gestegen de afgelopen jaren. Het budget hiervoor bedroeg in 2013 3,8 miljoen euro. Ook in de social profit wordt dit instrument veel gebruikt. 7

SECTORNIEUWS

Jongeren brengen

een venster op de buitenwereld binnen

Goed opgeleide jongeren… ook de social profit heeft er nood aan. Dagelijks op de schoolbanken zitten is echter niet aan alle jongeren besteed. Deeltijds onderwijs kan dan een oplossing bieden. Via opleiding én werkplekleren verwerven ze de nodige competenties om hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Ze volgen

WAARVAN AKTE... r graden van “ Het schip moet maar een paa t in een andere koers veranderen en het kom haven aan.” moetingsgroepen Greet Geenen begeleidt ont eren laten waar moeders hun jonge kind ember 2014 samenspelen. Weliswaar, dec

twee dagen per week les en gaan de overige drie dagen aan het werk. En voor jongeren die nog niet arbeidsrijp zijn, bestaan er ‘brugprojecten’, waarin zowel de werkgever als de leerling extra ondersteuning krijgen. Compaan in Gent begeleidt dergelijke brugprojecten. Begeleidsters Aline Van Aken en Elin Van de Gehuchte pluizen de sociale kaart uit en zoeken werkgevers die deze jongeren een werkplek willen bieden. Ze verzorgen ook de communicatie met de school, organiseren de evaluatiegesprekken en zoeken mee naar oplossingen voor problemen. Als het even misgaat kunnen zowel de leerling als de werkgever bij Compaan terecht. Ook in de social profit bieden heel wat werkgevers een werkplek aan. Woonzorgcentrum De Liberteyt is zo’n werkgever die enkele jongeren in brugprojecten tewerkstelt.

en dat alle “ Als federaal België blijft vind even moeten handelingen minutieus beschr eeld moeten zijn en aan een diploma toebed en.” zijn, zal alles heel traag evoluer r vraagt Zorgambassadeur Lon Holtze van nieuwe meer flexibiliteit bij de invulling , 22 december zorgberoepen. De Standaard 2014

de “ Als de nieuwe financiering van volgt er ook dan t, kom niet er n ziekenhuize ad.” in mijn sector een sociaal bloedb elijks bestuur Inge Vervotte, voorzitster dag 10 januari 2015 Emmaüs, in De Standaard van

8

Elise Rigelle is één van hen en werkt er reeds enkele maanden als verzorgende. Dienstchef Lies Devogelaere besprak met Elise op een sollicitatiegesprek haar competenties, noden en interesses. “Dat is erg belangrijk om het juiste team te kunnen kiezen, een goede begeleiding te voorzien en de jongeren succeservaringen te kunnen bieden”, vindt Lies. Voor Elise is het erg belangrijk dat ze nu bij een team hoort en één van de collega’s is. Deeltijds leren en werken is zeker geen gemakkelijkheidsoplossing zegt ze: “Op de werkvloer word je er meteen ingesmeten en moet je erg snel kunnen leren.”

Ook Denis Balog is tewerkgesteld binnen een brugproject. Hij werkt sinds een half jaar als keukenmedewerker bij Woonzorgcentrum Sint-Jozef. Voor Denis was het in het begin even zoeken: “Het is zoals een nieuwe school. Je moet de baas en collega’s leren “Jongeren kennen, zoeken brengen extra en proberen hoe je je moet dynamiek op gedragen.” de werkvloer. Werkbegeleider Dit is zo’n Jean-Paul verrijking voor Depreitere zag je organisatie.” Denis echter openbloeien toen hij voor het eerst alleen mocht werken en verantwoordelijkheid kreeg. En er is nood aan extra werkplekken. Meer dan 1700 jongeren in deeltijds onderwijs vinden immers geen werkplek. Johan Banneel, directeur Wonen en Zorg bij WZC Sint-Jozef, is alvast overtuigd: “Jongeren brengen een venster op de buitenwereld naar binnen, dat is zeker in de ouderenzorg erg belangrijk. Bovendien is het voor de meer ervaren medewerkers een nieuwe uitdaging om jongeren te begeleiden. Jongeren brengen andere invalshoeken binnen en doen je jezelf en de werking in vraag stellen.” Ook Lies wil het elke werkgever aanraden: “Jongeren brengen extra dynamiek op de werkvloer. Dit is zo’n verrijking voor je organisatie!”

Compaan Compaan wil, in samenwerking met de bedrijfswereld, mensen met onderbenutte talenten op een duurzame manier integreren in de arbeidsmarkt. Het afgelopen schooljaar begeleidde Compaan in Gent honderd jongeren tijdens hun brugproject. Ook in andere steden en gemeenten zijn er gelijkaardige organisaties. Indien u meer wil weten over mogelijkheden tot samenwerking, neem dan contact op via [email protected]

SECTORNIEUWS Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting 2014 Centrum OASeS (Ongelijkheid, Armoede, Sociale Uitsluiting en de Stad) van de Universiteit Antwerpen lanceerde eind vorig jaar een nieuwe editie van het Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting. Daarin vestigen de onderzoekers de aandacht op drie minder gekende aspecten van armoede: armoede is in belangrijke mate intergenerationeel, mensen in armoede worden harder getroffen door milieuvervuiling en ook het energiebeleid moet rekening houden met de precaire energiesituatie van gezinnen in armoede. 15,1% van de Belgische bevolking leeft in een gezin met een inkomen onder de armoederisicogrens. Het armoederisico vertoont de laatste jaren weinig beweging. Met dat percentage staat België op de 11de plaats binnen Europa. Het gemiddelde in de EU28 ligt op 16,7%.

WEP+ wordt tijdelijk verlengd De minister van Werk heeft beslist om de bestaande werkervaringsprojecten WEP+ te verlengen tot 30 september 2015. Werkzoekenden kunnen nog tot 31 maart 2015 instappen. Daarna zal WEP+ worden geïntegreerd binnen de werking van de VDAB. Een externe partner zal wel nog steeds instaan voor de begeleiding, in samenspraak met de VDAB. Deelnemers behouden het statuut van werkzoekende tijdens hun leerervaringen. Een traject zal nog steeds maximaal 18 maanden kunnen duren.

Het nieuwe systeem zal gefaseerd worden uitgerold. Vanaf 1 juli tot 31 december zal de VDAB 2500 werkzoekenden begeleiden via een tijdelijke regeling. Op 1 januari 2016 lanceert de VDAB een tenderingsopdracht waarop externe partners kunnen intekenen. In 2016 zullen er zo nog eens 2500 plaatsen gerealiseerd worden, maar dat moet in 2017 al oplopen tot 5000 plaatsen. Meer informatie: www.werk.be

www.oases.be

Social profitopleidingen VDAB blijven goede keuze De social profit blijft een belangrijke motor voor de werkgelegenheid in Vlaanderen. Dat bleek laatst uit de cijfers over de opleidingstrajecten van de VDAB. In 2013 maakten 7413 werkzoekenden een opleiding af voor een knelpuntberoep in de social profit. Dat is 27,8% van de opleidingen voor knelpuntberoepen. De social profit is daarmee met ruime voorsprong de meest populaire sector. De hoge kans op tewerkstelling is daar ongetwijfeld niet vreemd aan. Maar liefst 81,5% van de cursisten vonden binnen de zes maanden een job. De cijfers komen uit een vraag van parlementslid Robrecht Bothuyne (CD&V) aan minister Muyters. Ze tonen het grote succes van werkopleidingen social profit aan. Met 81,5% staat de social profit in de top 3 van meest trefzekere opleidingen. De wachttijden voor opleidingen in de social profit vallen ook mee. In 2013 vond de helft van de gegadigden binnen de drie dagen een opleiding. In de eerste negen maanden van 2014 was dit al gestegen tot 9. Dat is nog altijd ruim onder het Vlaams gemiddelde, dat 14 dagen bedraagt.

Joris Rombaut is Zorgmanager van het Jaar Joris Rombaut, algemeen directeur van woonzorgcentrum Sint-Elisabeth in Eeklo, is de ‘Zorgmanager van het Jaar 2014’. Hij kreeg deze prijs op 11 december voor een project voor mensen die lijden aan jongdementie.

Ze worden daarbij ondersteund door verpleeg- en zorgkundigen, maar ook door opvoeders, een logopedist, een kinesitherapeut en een ergotherapeut. Deze prijs is een initiatief van Rode Kruis-Vlaanderen, Zorgnet Vlaanderen en het Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap van de KU Leuven. Er is ook een geldprijs aan verbonden van 10.000 euro, die integraal zal gaan naar de verdere ontwikkeling van het project.

Bijzonder aan de benadering van De Zandkorrel, de leefgroep waaraan Joris Rombaut deze erkenning te danken heeft, is de nadruk op autonomie: de mensen in de leefgroep kunnen zelf beslissen welke activiteit zij WA ARVAN AKTE... doen. Zo is er een muziek-, “ De inzichten die we voor ogen hebben relaxatie- en voor de klanten (namelijk ‘zorg op maat’) moeten ook fitnessruimte toepasbaar zijn voor onze medewerkers (namelijk ‘wer voorzien. ken op maat’).” Thuiszorgorganisatie Solidariteit voo r het Gezin nam in april 2014 de beslissing om de werking te laten aansluiten op de principes van Het Nieuwe Wer ken. Helemaal Thuis 2, oktober 2014 9

SECTORNIEUWS

Nieuwe ESF-periode gaat van start Tussen 2014 en 2020 zal er via het Europees Sociaal Fonds 1 miljard euro gaan naar projecten voor werkgelegenheid en sociale cohesie in Vlaanderen. Vlaanderen draagt 600 miljoen euro bij aan het fonds. 400 miljoen euro komt van Europa. De Vlaamse regering hoopt 250.000 mensen te bereiken. In het operationeel programma van de Vlaamse regering staan de prioriteiten van dit fonds. Dat zijn niet alleen werk en sociale cohesie, maar ook innovatie en transnationale samenwerking. Voorbeelden van mogelijke acties zijn het stimuleren van ondernemerschap, het bevorderen van de uitstroom uit

de sociale economie en de inclusie van miljoen euro veil voor het Vlaamse laaggeschoolde jongeren en Roma. ESF-programma. Nu is dat nog 393 60% van de middelen zijn voorbehouden miljoen. Vlaanderen heeft dan wel haar voor een Vlaams aandeel verhoogt van 55% “De Vlaamse loopbaanbeleid en het van het fonds naar 60%. regering hoopt bijsturen van de arbeidsmarkt. Zoals Europa 250.000 mensen Het ESF-agentschap zal de projecten begeleiden. voorschrijft, zal minstens te bereiken” Begin februari verschenen 20% van de middelen de eerste oproepen. Daarin zaten onder gaan naar sociale integratie en de strijd andere oproepen voor inschakeling tegen armoede. Er wordt vooral ingezet van kansengroepen, mensgericht op arbeidsperspectieven voor de meest ondernemen, inlevingstrajecten voor kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt. jongeren en opleidingen in bedrijven. In het voorjaar organiseren zij ook een De Europese middelen in het fonds zijn roadshow over de nieuwe subsidiepemerkelijk gedaald ten opzichte van de vorige programmaperiode, zegt directeur riode. van het ESF-agentschap Louis Vervloet. Tussen 2007 en 2013 had Europa 468 Meer informatie: www.esfvlaanderen.be

Nationaal hervormingsprogramma: Vlaanderen maakt haar huiswerk Op 19 januari organiseerde Vleva, het Vlaams-Europees Verbindingsagentschap, een overleg over het Vlaams hervormingsprogramma met leden van de ambtelijke werkgroep Europa 2020. Het doel van de vergadering was een draagvlak te creëren voor de EU2020-strategie en het Vlaams Hervormingsprogramma 2015. Tegen half april verwacht de Europese Commissie namelijk de nationale hervormingsprogramma’s. Dit betekent dat de Vlaamse regering tegen eind maart haar eigen hervormingsprogramma klaar moet hebben. Deze hervormingsprogramma’s hebben als focus de implementatie van de landenspecifieke aanbevelingen en de voortgang van de EU2020-doelstellingen. De ambtelijke werkgroep lichtte de beleidsantwoorden van Vlaanderen toe voor de domeinen werkzaamheid, onderwijs, klimaat en energie, armoede en sociale uitsluiting en onderzoek en ontwikkeling. Nadien kregen de Vleva-leden de kans om hun aandachtspunten mee te geven. Verso en het Kenniscentrum Sociaal Europa vroegen 10

met aandrang om de maatregelen rond armoedebestrijding niet te verengen tot activeringsbeleid, maar de problematiek breder te benaderen. Daarnaast vroeg de social profit ook naar blijvende aandacht voor het Social Investment Package. Bijkomende investeringen in de zorgsector blijven immers nodig. Simpelweg omschakelen naar andere subsidiemechanismen zoals persoonsvolgende financiering, zal niet volstaan om wachtlijsten weg te werken. In het kader van energie-efficiëntie moet ook aandacht gaan naar een investeringsplan voor socialprofitinfrastructuur om verouderde gebouwen in de residentiële zorg energiezuinig te maken. Ten slotte vestigden Verso en Kenniscentrum Sociaal Europa de aandacht op het behoud van de tewerkstellingsmogelijkheden in de sociale economie. Investeringen in de sociale economie hebben immers een impact op de werkzaamheid maar dragen ook bij tot de milieudoelstellingen van de Unie, zoals de vele fietspunten en kringwinkels in Vlaanderen dagelijks aantonen. Nieuwe liason officer Sociaal Beleid Vleva zal voortaan ook zelf het sociaal beleid van de Europese Unie nauwer opvolgen, in overleg met Verso. Astrid Hannes zal de thema’s opvolgen die relevant zijn voor socialprofitwerkgevers en waar nodig contacten leggen of evenementen organiseren. Meer informatie: [email protected]

AANKONDIGING

AANKONDIGINGEN

‘Ik ga ervoor’ lanceert nieuwe reclamespots De Vlaamse overheid en zorgambassadeur Lon Holtzer zijn onlangs gestart met een nieuwe fase in de campagne ‘Een zorgjob: ik ga ervoor’. De nieuwe campagne wil scholieren die nu aan het uitzoeken zijn wat ze in september zullen gaan studeren overtuigen van de voordelen van een job in de zorg. In drie korte spots op VijfTV, VIER en de jongerenzenders TMF en MTV, worden enkele Vlaamse jongeren in een uitdagende werksituatie in de zorg gedropt. Klein detail: hun hoofd zit verpakt in een grote cadeaudoos, zodat de situatie voor hun een verrassing is. De boodschap is dat je voor een zorgjob je brein moet uitpakken en je handen uit de mouwen moet steken. Met deze campagne wil de overheid de sector aantrekkelijk maken voor ambitieuze aso-studenten. De Vlaamse zorgambassadeur formuleert het als volgt: ‘Zorgverlenen doe je met je hoofd, je handen en je hart. Aangezien zorg verlenen nooit routine is, heb je inderdaad een pak talenten nodig om elke cliënt de zorg te geven waar hij recht op heeft.’

Heeft u een technologischwetenschappelijke uitdaging? Naar goede gewoonte lanceert Cera Award in het begin van het jaar een nieuwe oproep naar socialprofitorganisaties.

Meer informatie: www.ikgaervoor.be

De 7 privileges van de zorg Zorgambassadeur Lon Holtzer heeft ook net een boek uit waarin ze de uitdagingen en opportuniteiten van werken in zorg en welzijn in de verf zet. Lon Holtzer gaat in gesprek met economen en ethici, onderwijsdeskundigen en sociologen, beleidsvoerders en zorgverleners, mantelzorgers en vrijwilligers over de grote uitdagingen in de sector. ‘De 7 privileges van de zorg’ is uitgegeven bij ACCO: www.acco.be

“Een vzw naar succes leiden is even moeilijk als een commercieel bedrijf” Voor het boek ‘Het nieuwe non-profitmanagement’ interviewde Tom Bosman ‘Captains of Non-profit Industry’ over hoe zij hun organisatie leiden. Onder andere Inge Vervotte (Emmaüs), Fons Leroy (VDAB), Piet Vanthemsche (Boerenbond) en Peter Leyman (Beschutte Werkplaats Ryhove Gent) schetsen

Er wordt gevraagd om technologischwetenschappelijk problemen waar socialprofitorganisaties mee kampen in te dienen als projectvoorstel. Die projectvoorstellen worden na evaluatie aangeboden als eindwerk, masterproef, stage of ontwerpopdracht aan studenten in technisch-wetenschappelijke richtingen. Indienen kan tot 31 maart 2015. Meer informatie op www.cera-award.be

hoe de sector evolueerde naar een professionele managementscultuur.

“Non-profitorganisaties zijn vandaag niet langer het kneusje van de managementklas,” zegt auteur Tom Bosman (35). “Het sérieux van de sector vertaalt zich niet alleen in de overstap van tal van managers uit de commerciële wereld naar non-profit, maar ook in de omvang ervan. Sinds augustus 2013 stellen de publieke en non-profitsector in ons land voor het

eerst meer mensen tewerk dan de privé. De grootste 100 vzw’s zijn samen evenveel waard als Belgacom, Bekaert én Colruyt.”

KORTING! ‘Het nieuwe non-profit management’ (ISBN 9789401421546) is uitgegeven bij Lannoo Campus en kost 24,99 euro. U ontvangt 5 euro korting indien u bestelt via www.lannooshop.com/verso. Enkel geldig via LannooShop, t.e.m. 30 juni 2015 of zolang de voorraad strekt. 11

AANKONDIGINGEN

HRwijs in 2015

Schrijf nu in voor een van de HRwijs-inspiratiesessies Na een bijzonder succesvolle start van de laagdrempelige inspiratiesessies voor leidinggevenden in kleine organisaties in 2014, zal HRwijs in 2015 verdergaan met dit concept. Er zullen inspiratiesessies op de agenda staan, verspreid over heel Vlaanderen en Brussel. Op één dag kunnen startende professionals twee HR-thema’s leren kennen. Elk thema wordt ingeleid door een expert en getuigenissen uit kleine vzw’s maken het plaatje compleet. Dit jaar willen we organisaties stimuleren om van elkaar te leren. Daarom kan elke betalende deelnemer voortaan gratis één collega meenemen uit de eigen of een bevriende organisatie.

KALENDER Di 24 februari › Antwerpen Een selectieprocedure opzetten & onthaal van nieuwe medewerkers

Vrij 24 april › Gent

Hart voor Handicap Hart voor Handicap, een initiatief van De Standaard, Cera en vzw Konekt, streeft naar een warme en inclusieve samenleving voor personen met een beperking. Om het sociale netwerk van volwassenen en kinderen met een beperking te versterken, organiseert Hart voor Handicap elk jaar een projectoproep. In totaal maken 5 à 10 goede praktijken kans op een cheque tot 15.000 euro voor een innovatief, creatief en duurzaam project dat zo’n solidair netwerk tot stand brengen. Daarnaast kunnen zij ook rekenen op coaching en begeleiding van vzw Miex, een beweging die streeft naar een optimale mix van mensen in de samenleving.

Innovatieve arbeidsorganisatie & het nieuwe (team)werken De projectoproep richt zich dit jaar specifiek naar organisaties die personen met een handicap niet tot hun traditionele doelgroep rekenen.

Di 16 juni › Brussel Generaties op de werkvloer & diversiteit in je onderneming

Do 17 september › Hasselt Personeelsgesprekken voeren & verzuimbeleid

Di 17 november › Leuven Omgaan met veranderingen & coachend leidinggeven

PRAKTISCH

Meer informatie en inschrijven: www.hrwijs.be

• Doelpubliek is stafmedewerkers en directies van kleine vzw’s. • 75 euro per inspiratiesessie, broodjeslunch inbegrepen. • Elke betalende deelnemer neemt gratis één collega mee uit de eigen of een bevriende organisatie. • Je kan je nu al inschrijven voor deze inspiratiesessies. Kijk op www.hrwijs.be/inspiratiesessies.

Heb je vragen over HR? Misschien kan HRwijs je helpen!

Doe mee en dien je project in vóór 14 februari 2015 via het deelnameformulier op www.hartvoorhandicap.be

Dag van de Social Profit 2015 HR-dienstverlener Acerta organiseert op 12 maart al voor de vijfde keer een ‘Dag van de Social Profit’.

Werkgevers met vragen over het medewerkersbeleid van hun organisatie kunnen bij HRwijs terecht. We kunnen je op verschillende manieren verder helpen: 1. HRwijs beantwoordt je vraag telefonisch of via e-mail. 2. We komen bij je langs voor een persoonlijk gesprek. 3. We maken samen met jou een HR-scan van je organisatie dat je zal helpen bij het uitbouwen van een strategisch medewerkersbeleid. 4. Op vraag van de deelnemers van een inspiratiesessie kan HRwijs een intervisie organiseren waar we ervaringen uitwisselen. 5. Veel gestelde vragen komen ook in een handig overzicht op HRwijs.be terecht.

Het thema is dit jaar ‘iedereen ondernemer’ en Acerta wil dan ook socialprofitondernemingen warm maken om het ondernemerschap in hun medewerkers te ontdekken en te stimuleren. Onder andere Hendrik Delaruelle, directeur van het Vlaams Welzijnsverbond, en auteur Leo Bormans komen er spreken.

HRwijs is een project van Verso dat zich richt op een professioneel medewerkersbeleid in de social profit. Meer informatie op www.hrwijs.be

Meer informatie op www.acerta.be

12

Vereniging voor Social Profit Ondernemingen vzw - www.verso-net.be Kolonel Bourgstraat 122 bus 4 - 1140 Brussel - T 02 739 10 71 - F 02 736 75 06 - [email protected]