SCHRIFTELIJKE VRAAG
nr. 643 van CHRIS JANSSENS datum: 12 mei 2015
aan JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN
Kinderbijslag - Controles Vlaanderen is sinds de zesde staatshervorming bevoegd voor de kinderbijslag. In de beleidsnota verklaart de minister: “De Vlaamse overheid neemt zo snel als mogelijk de uitbetaling van de Vlaamse gezinsbijslag over van FAMIFED (ten vroegste vanaf 1 januari 2016, uiterlijk tegen 31 december 2019). We streven hierbij naar het verzekeren van maximale continuïteit en een naadloze overgang van het huidige systeem naar het nieuwe Vlaamse kinderbijslagsysteem. Daarvoor zullen we nauw samenwerken met het Federaal Agentschap voor de Kinderbijslag (Famifed)”. In het verleden voerde bijvoorbeeld de Rijksdienst voor Kinderbijslag van Werknemers (RKW) in het kader van mogelijke sociale fraude controles uit, o.a. met betrekking tot de gezinssamenstelling. 1. Hoeveel controleurs waren er actief tussen 2009 en 2014? Graag een overzicht per jaar en per provincie. 2. Hoeveel controles werden tussen 2009 en 2014 uitgevoerd? Graag een overzicht per jaar en per provincie. 3. Welke doelgroepen (o.a. eenoudergezinnen, gezinnen met vervangingsinkomens, gezinnen die wezenbijslag krijgen enzovoort) worden hoofdzakelijk gecontroleerd? Graag per doelgroep ook opgave van het aandeel dat deze doelgroep vertegenwoordigt in het geheel. 4. Kan de minister een overzicht bezorgen van de aanleiding waarom er werd overgegaan tot controle (directe klacht, o.v.v. dossierbeheerder, o.v.v. andere overheidsdienst enzovoort)? Graag per aanleiding ook opgave van het aandeel dat deze aanleiding vertegenwoordigt in het geheel. 5. Kan de minister een overzicht geven van het aantal bijpassingen en het aantal terugvorderingen n.a.v. deze controles? Graag een overzicht per jaar en per provincie. 6. Hoe vaak was er bij een terugvordering van kinderbijslag geen sprake van een vergetelheid, maar van regelrechte fraude? Graag een overzicht per jaar en per provincie. Welke sancties werden in de desbetreffende dossiers tegen de fraudeurs genomen?
7. Hoe evalueert de minister deze cijfers en het bestaande controlesysteem? Overweegt de minister dit bij te sturen wanneer Vlaanderen ook effectief verantwoordelijk zal zijn voor de kinderbijslag? Zo ja, op welke manier?
JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN
ANTWOORD
op vraag nr. 643 van 12 mei 2015 van CHRIS JANSSENS
1. De cijfers tot 2013 hebben enkel betrekking op de sociale controle van FAMIFED als uitbetalingsinstelling, aangezien de kinderbijslagfondsen t.e.m. 2013 hun sociale controles zelf uitvoerden. Gegevens met betrekking tot het aantal sociaal controleurs bij de kinderbijslagfondsen zijn niet beschikbaar bij FAMIFED. Van 2009 tot 2011 bestond de dienst Sociaal Toezicht van FAMIFED uit één sociaal inspecteur en 14 sociaal controleurs. Deze sociaal controleurs zijn als volgt verdeeld over de provincies: – 2 controleurs voor de provincie Henegouwen, – 1 controleur voor de provincie Namen, – 4 controleurs voor de provincies Luik en Luxemburg, – 3 controleurs voor Brussel en de provincies Vlaams Brabant en Waals Brabant, – 1 controleur voor de provincie Limburg, – 1 controleur voor de provincie Antwerpen, – 1 controleur voor de provincie Oost-Vlaanderen, – 1 controleur voor de provincie West-Vlaanderen. Van 2012 tot 2013 heeft FAMIFED zijn huisbezoeken met een team van één sociaal inspecteur en 12 sociaal controleurs uitgevoerd: – – – – – – – –
2 1 2 3 1 1 1 1
controleurs voor de provincie Henegouwen, controleur voor de provincies Namen en Luxemburg, controleurs voor de provincie Luik, controleurs voor Brussel en de provincies Vlaams Brabant en Waals Brabant, controleur voor de provincie Limburg, controleur voor de provincie Antwerpen, controleur voor de provincie Oost-Vlaanderen, controleur voor de provincie West-Vlaanderen.
Sinds 2014 voert de controledienst van FAMIFED (uitgezonderd DIBISS) alle controles voor de kinderbijslagsector uit. Het team bestaat sindsdien uit 2 sociaal inspecteurs en 20 sociaal controleurs (waarvan een deel in 2014 werd aangeworven). De sociaal controleurs zijn als volgt verdeeld over de provincies: – – – – – – – –
4 2 3 4 1 3 2 1
controleurs voor de provincie Henegouwen, controleurs voor de provincies Namen en Luxemburg, controleurs voor de provincie Luik, controleurs voor Brussel en de provincies Vlaams Brabant en Waals Brabant, controleur voor de provincie Limburg, controleurs voor de provincie Antwerpen, controleurs voor de provincie Oost-Vlaanderen, controleur voor de provincie West-Vlaanderen.
2. Die gegevens omvatten de controles van alle kinderbijslagfondsen en zijn niet per provincie beschikbaar. Een verdeling per deelentiteit zal pas vanaf 2015 beschikbaar zijn.
2009 2010 2011 2012 2013 2014
Aantal huisbezoeken/controles 34.984 28.904 27.774 26.768 21.296 9.744
De vermindering van het aantal controles in 2014 vloeit voort uit: - een heroriëntatie van de huisbezoeken door ze toe te spitsen op de situaties met een verhoogd risico op onverschuldigd betaalde kinderbijslag; - een reorganisatie van die bezoeken door ervoor te zorgen dat enkel de sociaal inspecteurs en controleurs van FAMIFED, die beschikken over de in het Sociaal Strafwetboek bepaalde bevoegdheden van sociaal inspecteurs en die zich aan de regels ervan moeten houden, ze mogen uitvoeren. In tegenstelling tot de nietgeaccrediteerde controleurs van de fondsen kunnen ze immers processen-verbaal met bewijskracht opstellen. 3. De gecontroleerde gezinnen zijn vooral die waar sociale toeslagen betaald worden, zoals eenoudergezinnen en gezinnen die vervangingsinkomsten, gewaarborgde gezinsbijslag of wezenbijslag genieten, omdat in deze situaties de inkomsten en de gezinssamenstelling zeer bepalend zijn. Bij andere types gezinnen zijn controles minder vereist, omdat daar vaker alle vereiste gegevens ter beschikking zijn via elektronische berichten uit authentieke bron. Het is niet mogelijk om het aandeel van deze doelgroep in het geheel op te delen. Deze gegevens worden pas met de ingebruikname van een nieuwe informaticatool bij FAMIFED sedert eind maart 2015 bijgehouden. 4. De controleurs van FAMIFED staan in voor twee soorten controles: Het gaat om: - onmiddellijke of dringende controles uitgevoerd op verzoek van een dossierbeheerder wanneer er twijfels bestaan over de verklaring van of de situatie beschreven door de sociaal verzekerde of als de werkelijke gezinssituatie niet met de officiële situatie van de elektronische berichten van de authentieke bron overeen lijkt te stemmen (= 39,97% controles op verzoek of dringende controles); - periodieke controles van dossiers die steekproefsgewijs uit alle actieve dossiers van de betaalinstelling geselecteerd worden (= 60,03% willekeurige controles). 5. In 2014 hebben 2.286 van de uitgevoerde controles tot de regularisering van de kinderbijslag geleid en hebben er 569 tot de terugvordering van de kinderbijslag geleid. Sinds 2014 voert FAMIFED de controles voor de kinderbijslagsector uit. Er zijn geen gegevens beschikbaar voor de jaren voor 2014. Er is geen overzicht beschikbaar per provincie. Een verdeling per deelentiteit zal voor de cijfers van 2015 beschikbaar zijn. 6. In 2014 heeft de cel Sociale Fraude 258 dossiers behandeld waarin de (al dan niet vermoede) fraude werd vastgesteld. Het gaat voornamelijk om dossiers waarbij de (vermoede) fraude gepleegd wordt in verband met de exacte samenstelling van het gezin waarin een rechtgevend kind wordt opgevoed. Die dossiers vertegenwoordigen een bruto initieel onverschuldigd bedrag van 1.096.413 euro. Het gaat om het onverschuldigd bedrag berekend als de (vermoede) fraude wordt vastgesteld, zonder rekening te houden met vervangende rechten
hoofdens andere rechthebbenden. Als daarmee rekening wordt gehouden bedraagt het netto uiteindelijk onverschuldigd bedrag 977.145 euro. Een overzicht per provincie voor 2014 is niet beschikbaar. Wegens de budgettaire overdrachten voor kinderbijslag vanaf 1 januari 2015 zorgt FAMIFED ervoor dat een verdeling per deelentiteit voor de cijfers van 2015 beschikbaar zal zijn. Er worden geen specifieke sancties opgelegd bij de betrokken terugvorderingen. Enkel de onverschuldigde bedragen worden teruggevorderd, vermeerderd met de verwijlinteresten. Er is wel gezorgd voor de wijziging van artikel 1410, §4 van het Gerechtelijk Wetboek, dat betrekking heeft op de uitbreiding van de mogelijkheid tot ambtshalve terugvordering naar de verwijlinteresten van de bij fraude ten onrechte betaalde bedragen. 7. Een evaluatie van de cijfers is nog niet gebeurd. Eénmaal er beslist is over een nieuw kinderbijslagsysteem, zal er bekeken worden of en hoe sociale controles ingepast kunnen worden.
