Verslag van een reis langs de heilige plaatsen in Saoedi-Arabië, Palestina, Jeruzalem en Israël Door: mr. Basharat Ahmadali Dinsdag 22-03-2011
Zie de ondersteunende fotoreportages op mijn FB-profiel en de vele reakties: Medina: http://www.facebook.com/bas.ahmadali#!/album.php? fbid=198189983534368&id=100000301025830&aid=46696 Mekka: http://www.facebook.com/bas.ahmadali#!/album.php? fbid=198200003533366&id=100000301025830&aid=46697 Palestina: http://www.facebook.com/bas.ahmadali#!/album.php? fbid=198242903529076&id=100000301025830&aid=46710 Mijn broer Toyab Ahmadali en zijn vrouw Farida Ahmadali-Bakhtali initieerden de reis, vergezeld van hun zonen Shai’eb, Rahid en Imran. Ik toonde er ook belangstelling voor en ging mee met mijn echtgenote, Moerselien Ahmadali-Mohamedajoeb. Rudie Ghafoerkhan, zijn vrouw Yvonne Ghafoerkhan-Niamat, Faroek Doekhie en zijn vrouw Agnes Doekhie-Moenne sloten zich ook aan. Op 3 maart 2011 vertrokken wij met 12 personen vanuit Amsterdam via Jeddah naar Medina (3 dgn), Mekka (4 dagen), Jeddah (2 dgn) en via Amman (Jordanië) naar Palestina/Jeruzalem (4dgn), terug via Amman (2 dagen) naar Amsterdam. De indrukken van de heilige plaats Medina Ons hotel kwam uit op het plein van de Moskee van de Profeet Mohammed (vrede zij met hem). Bij het betreden en het zien van het gigantisch complex van het islamitische centrum, de Medina Moskee en de omgeving gingen er rillingen door me heen. De moskee met de prachtige minaretten en koepels, waarvan één groen is, hetwelk de plek is waar de Profeet gewoond moet hebben. Dit deel van de moskee laat zien waar de Profeet vergaderde, de ruimte ernaast waar hij de dagelijkse gebeden verrichte met zijn metgezellen, de originele kibla/mehraab. Hier liggen ook zijn graf, dat van Khalifa Aboe Bakr en Khalifa Oemar (twee van de vier rechtgeleide Khaliefen). Tijdens de dagelijkse gebeden zijn deze plekken de drukst bezochte ruimten. Je komt er niet makkelijk aan toe om heel erg dicht bij deze plekken te komen, gelet op de drukte die gedurende 24 uur ononderbroken is. Het origineel gedeelte van de moskee is duidelijk te onderscheiden van de uitbreiding, die in de loop der eeuwen is geweest, vanaf de tijd van de Profeet, de tijd vóór de Hidjra, gedurende de Ottomaanse periode, de periode gedurende koning Abdul Aziz en de hedendaagse outlook waarvoor koning Fahd heeft gezorgd. Vandaag de dag biedt de heilige moskee gebedsruimte aan zeker 500.000 personen binnen en mogelijk 400.000 op het plein ervoor en ernaast. Recentelijk zijn de zuilen op het plein voorzien van enorme paraplu’s, die overdag eruit zien als aaneengesloten paraplu’s en s’avonds als prachtig verlichte zuilen. Ongelooflijk, maar waar, dat tijdens alle vijf dagelijkse gebeden, mede door duizenden Umrah gangers, de moskee helemaal vol is. En in sommige gevallen zo vol dat het plein ten dele of voor het 1
geheel volbezet is, bijvoorbeeld tijdens het Vrijdagsgebed. Opvallend is ook, dat de azaan tweemaal wordt afgeroepen. De eerste keer om de mensen op te roepen om naar de moskee te gaan, en na een half uur volgt de tweede azaan, direct gevolgd door het gebed. Ben je niet op tijd, dan zal je genoegen moeten nemen met een plekje buiten de moskee, op het plein, dat even netjes en schoon is als de moskee binnen. Winkeliers sluiten hun bedrijven, anderen laten het gewoon open met een doekje erover heen, marktverkopers, marktgangers, werknemers, ambtenaren, toeristen, umrah-gangers, iedereen haast zich naar de moskee. Het systeem, de structuur en de cultuur dwingt je de dagelijkse verplichte gebeden te verrichten. Er komt geen moment het gevoel in je op om een gebed over te slaan, immers wat zou je als enkeling doen, terwijl iedereen zich in de moskee of op het plein bevindt. Mij viel op dat het leven aldaar anders is ingericht dan in niet-islamitische landen. De mensen, bedrijven, overheidsinstellingen, organisaties, etc. kijken naar de tijd die vrij is tussen de gebeden om die te benutten voor hun dagelijkse, ambtelijke en maatschappelijke bezigheden. Anders dan elders in welke samenleving dan ook. Medina is de stad van de Profeet Mohammed (vzmh), door hem als eerste islamitische stad gevestigd. De Moskee van de Profeet is de tweede heilige moskee, waarover de koning van Saoedi-Arabië c.q. de regering zich ontfermt. De eerste heilige moskee is de ka’aba te Mekka en de derde heilige moskee, die de Profeet aanbevolen heeft te bezoeken, is de Al Aqsa moskee in Jeruzalem. De stad zelf is een redelijk moderne stad met enorme zakenpanden, hotels en markten. We bezochten ook de Uhud Berg, waar de Profeet en zijn volk van Medina een harde strijd hebben geleverd tegen hun vijanden om het geloof, zijn volgelingen en de stad Medina vanuit een verloren positie met succes te verdedigen. Hierbij zijn vele slachtoffers gemaakt. De vijanden waren al over de berg en dicht bij Medina genaderd. Hier zijn de namen van de martelaars vermeld, onder wie zijn sterke makker Hamza. De indrukken van de heilige plaats Mekka Ook in Mekka hadden we gekozen voor een hotel, dat uitkomt op het voorplein van de heilige moskee waarin de Ka’aba zich bevindt, het eerste gebedshuis voor de mensheid, gesticht door de Profeet Abraham (vzmh), tevens de bakermat van de Islam, gesticht door de Profeet Mohammed (vzmh). Onbeschrijfelijk hoe indrukwekkend deze plek op aarde is, waar miljoenen moslim pelgrims uit diverse delen van de wereld komen om de verplichtingen verbonden aan de vijfde zuil van de islam (de hadj = bedevaart) te vervullen. De geloofsleer bepaalt dat je eens in je leven dit moet hebben gedaan. Eenmaal in Mekka te zijn geweest en zo nabij het eerste heilige huis te staan, is de oproep tot de plicht van “eens in je leven” de pelgrimstocht te ondernemen, zeer valide. Elders in de wereld heb je andersoortige indrukwekkende plaatsen en heiligdommen met hun eigen wonderbaarlijke geschiedenis. Zo laat Mekka je teruggaan tot de geschiedenis vanaf de Profeet Abraham (vzmh). Indrukwekkender is het om dit alles te zien en tussen meer dan een miljoen mensen te zijn om in eenheid, harmonie en vrede hetzelfde te voelen en te beleven. Massa's mensen vullen de moskee en omgeving tijdens de vijf dagelijkse gebeden (Fadjr/vóór zonsopkomst, Zuhr/vroege middag, Asr/namiddag, Maghrib (bij zonsondergang), Isha (vooravond), Tahadjoed/in de nachtelijke uren), vanaf de middag tot de duisternis van de nacht en in de ochtend. Alle ruimten van de moskee rondom de Ka’aba op 4 niveaus zijn bezet, alsook het plein rondom het oudste gebedshuis, de Ka’aba, waar omheen de pelgrims de tawwaaf in 7 ronden doen om hun hadj verplichtingen te voldoen. Dan is er nog de (nu overdekte en airconditioned) ruimte tussen twee heuvels “Safa en Marwa”, waar pelgrims 7 keer op en neer lopen om hun hadj-verplichtingen na te komen. 2
Het moment waarop de 2de azaan (oproep tot het gebed) wordt gedaan, en het gebed een aanvang neemt onder leiding van de imaam, die zich dichtbij de deur in de gevel van de Ka’aba opstelt, is iedereen in de gebedshouding op de plek waar je op dat moment bent. De Safa Marwa komt tot stilstand, de tawwaaf (rondgang) rond de Ka’aba komt tot stilstand, alle ruimten in alle vleugels en op alle niveaus, die lang vóór het gebed bezet zijn om verzekerd te zijn van een plek, zijn gereed voor het gebed. Wij hebben alle gebeden meegemaakt rond de klok. Steeds vol. Ook het Vrijdaggebed meegemaakt. Wel, nooit zoveel mensen met het blote oog gezien. Het Voorplein was ook vol. Zelf kon ik een plekje vinden voor de ingang van het hotel. Alle andere keren waren we verzekerd van een plaats of in de moskee of vlak achter de imaam dichtbij het originele gebedshuis. Mensen blijven maar doorstromen totdat je je moet stilhouden en de gebedshouding moet aannemen. Nadat de moskee en het voorplein vol zijn, raken de zijstraten, trottoirs, de open ruimtes in de malls vol. Het gebed begint. De foto’s spreken boekdelen. Zonder al teveel aanwijzingen, heeft iedereen een plaats gevonden, jong en oud, ongeacht ras, rang, positie, man en vrouw, zwervers, bedelaars. Een demonstratie van een ongekende massa discipline zonder grofheid, irritatie, enz. Iedereen werkt mee om middels steeds opschuiven nog net iemand een plekje te gunnen om schouder aan schouder naast elkaar te staan en in de diverse bekende houdingen de gebeden te verrichten. Het duurt enige tijd voordat iedereen weer de gebedsruimte verlaat. Langzaam wordt de massa in de zijstraten, op het voorplein dunner en dunner, de tawwaaf begint langzaam op gang te komen en ook zij die zich op de Safa en Marwa stilhielden, beginnen in beweging te komen. Duizenden blijven in de moskee postvatten en reciteren de Koran, maar ook om zeker te zijn van een plek voor het volgende gebed. Overal zijn er voorzieningen voor sanitair en drinkwater, het gezegende “Zamzam-water” met geneeskracht, dat rechtstreeks uit de Zamzam bron wordt getapt, een bron die gemiddeld 11 liter water per seconde produceert. Wat ook opviel is de aanpak van de schoonmaak. In kavels treden ploegen op met zeer geavanceerd schoonmaak materiaal en desinfecterende middelen om zowel de vloer als al de tapijten volledig schoon te krijgen gedurende de tijden tussen de gebeden. De pelgrims komen naar deze heilige bedevaartplaats om aan hun rituelen te voldoen, die aan de Umrah zijn verbonden, t.w. het aannemen van de ihraam-staat, het doen van 7 ronden tawaaf, het 7 keer afleggen van het traject tussen de heuvels Safa en Marwa, en het deelnemen aan de dagelijkse gebeden in het eerste heilige gebedshuis, de Ka’aba te Mekka. Voor het verwerven van de titel van hadji (Al Hadj) moeten de pelgrims deze rituelen verrichten in de periode van Idul-Adha, en daarnaast ook nog de volgende handelingen plegen: het vertoeven op de vlakte van Arafat, het bezoeken van Muzdalifa en Mina en het symbolisch stenigen van de duivel in de stad Mina. Wie al deze verplichte handelingen heeft verricht, verwerft de titel van Hadji (Al Hadj). Deze titel is niet weggelegd voor degenen die slechts de Umrah verplichtingen zijn nagekomen.
3
De historie van Mekka vermeldt een 7-tal momenten, t.w. (i) de periode uit de tijd van de Profeet Abraham (vzmh), (ii) de periode van de Gussai / vijfde generatie / grootvader van de Profeet Mohammed (vzmh), (iii) het 12de jaar voor de Hidjra/470 na Chr.; (iv) periode gedurende de Quraish familie (waaruit de profeet stamt), zijnde de begindagen van de Islam; (v) de periode van de Oemayyaden; (vi) de periode van het Ottomaans Keizerrijk en het hedendaagse Mekka. Wat maakt, behalve het bovenstaande, de Ka’aba zo bijzonder? De Ka’aba, ligt in een dal. Het liep in 1950 onder water. Het gebouw is in de vorm van een kubus van 12m x 12m en 14m hoog. In de hoek, genoemd “Hajar Aswad” is een meteoriet/de zwarte steen ingemetseld. Elke pelgrim wil graag deze heilige steen aanraken. De Ka’aba is bedekt met een zwart kleed met Arabische teksten, w.o.: “het eerste gebedshuis gevestigd voor de mensheid, vol van zegeningen en een leidraad voor al het doen en laten”. Op enkele meters afstand vanuit de Hajar Aswad hoek van de Ka’aba is de waterbron “Zamzam”. De Profeet Mohammed zei hierover: “Het is gezegend, het is voedzaam en het heeft geneeskracht”. De bron is ontstaan op het moment toen Hagar (vrouw van Abraham) en haar kind dringend om water snakten in het bergachtig gebied waar er geen sporen van leven/water was. Hun gebeden aan God werden verhoord. Dit gebeurde tijdens het lopen en rennen tussen de heuvels Safa en Marwa, smekend om hulp. Aan de gevel aan de noordzijde van de Ka’aba is een ovaal balkon, gebouwd door Abraham voor zijn zoon Isaak. Er staat op enkele meters afstand vanuit de andere hoek een monumentje genoemd: “Makam Ibrahim” met zijn voetstappen. Daar stond hij en van daaruit gaf hij aanwijzingen voor de bouw van de Ka’aba. Wat Mekka nog meer zo bijzonder maakt? De berg “Al-Noor” (waarin de grot Hira zich bevindt) op een afstand van een half uur rijden vanuit de Ka’aba. Deze berg heeft de hoogste top van al de bergen in de omgeving. De Profeet Mohammed (vzmh) trok zich in de maand Ramadan in de grot Hira op de top van deze berg terug om te bidden. Hier ontving hij via de engel Gabriël de eerste openbaringen, die in de Heilige Koran zijn opgetekend. Onderweg daarnaar toe maken pelgrims een stop bij de berg “Thawr”, waar de Profeet een achtervolging door de ongelovigen/vijanden op zijn vlucht naar Medina overleefde. De opening in de berg, waardoor hij en andere vluchtelingen waren gekropen, bleek tijdens hun schuilen aldaar bezaaid te zijn met een spinnenweb en eitjes. Toen de vijanden dat zagen en daaruit concludeerden dat niemand daarbinnen kon zijn, keerden zij terug, waardoor de Profeet de reis naar Medina ongehinderd kon vervolgen. Andere bezienswaardigheden – binnen een uur afstand rijden vanuit de Ka’aba – waren o.a. de heuvels van Arafat waar de hadj-gangers (pelgrims) tijdens de bedevaart enkele verplichte handelingen plegen. Vervolgens kom je de plaats Mina tegen, waar tijdens de grote Hadj de pelgrims in tenten overnachten en deelnemen aan de verplichte handelingen rondom Qurbani (Offerfeest), evenals de symbolische steniging van de duivel. Ook de moskee aldaar wordt bezocht alwaar de Profeet zijn laatste preek (kort vóór zijn overlijden) heeft gehouden. Interessant was ook de “Mount of Mercy”, die bezoekers beklimmen om in hun gebeden vergiffenis te vragen. Gezegd wordt dat Adam en Eva op deze berg zijn geweest. Eva zou op deze plek om vergiffenis van haar zonden hebben gevraagd.
4
De indrukken van de heilige plaats Bethlehem We hebben Bethlehem bezocht, de stad van David. In het Hebreeuws betekent het “huis van brood”. Rachael, de vrouw van Jacob is hier begraven; deze plaats is de geboorteplaats van David en ook van Jezus. Op de plek waar Jezus is geboren staat een kerk. Deze staat bekend als de kerk van de geboorte van Jezus. De kerk is in de eerste helft van de vierde eeuw gebouwd op de grot waar volgens de Christelijke leer Jezus is geboren, en wel op initiatief van de Byzantijnse keizer Constantijn en zijn moeder, Helena, de keizerin. Er is een deuropening die naar de grot leidt en de geboorteplek aangeeft. Deze geboorteplek van Jezus is heilig verklaard. Dat is aangeduid als het begin van het Christendom. De huidige kerk is in 530 gebouwd door Justinianus. Van buiten is de kerk niet zichtbaar en lijkt het op een fort. Er is een hoge muur omheen gebouwd. Van welke kant dan ook je via de muur naar binnen gaat, moet je een buiging maken; willen of niet, omdat de smalle opening tot toegang borsthoogte heeft. Gezegd wordt dat het zo is gebouwd om het te beschermen tegen de moslims en om te voorkomen dat ze met hun paarden de kerk konden bestormen. De decoratie binnen is prachtig. Heel mooi zijn de vier rijen stenen pilaren. Zelfs de originele mozaïsch gedecoreerde vloer is bewaard gebleven door daarboven een surrogaat vloer te bouwen. In OostBethlehem is het weiland voor de schapenteelt, waar de herder van de engel Gabriël de openbaring kreeg, dat in de Stad van David een kindje is geboren, Jezus Christus. Zeer indrukwekkend is het Salomon’s Waterreservoir, waarvan in de Bijbel melding is gemaakt. Dat is aangelegd in het diepste dal van Bethlehem, dat het regenwater vanuit al de heuvels opving en het gehele jaar door de omgeving van irrigatiewater voorzag om de grond vruchtbaar te houden voor beplantingen. Het is thans niet meer in gebruik, maar ligt er als een ruïne bij. De indrukken van Jeruzalem en de Al-Aqsa Moskee Als je Jeruzalem binnenrijdt, zie je vanuit de diverse heuvels reeds uit de verte de gold-plated koepel van de Al-Aqsa Dome (Moskee). De meldingen in de bijbel over Jeruzalem zijn onnoemelijk veel. En ook voor de Islam is Jeruzalem, met name de plek van Al-Aqsa, heilig. Jeruzalem, gekenmerkt als de heilige stad; Jeruzalem het Gouden, de Stad van vrede, de Stad van David, Zion, etc. Als er een stad is op deze aardbol met zoveel gewapende conflicten, dan is Jeruzalem dat wel. De heilige plekken, waarnaar de drie grote monotheïstische godsdiensten verwijzen zijn een trekpleister voor de vele pelgrims vanuit alle delen van de wereld. Al-Aqsa, de Dom met de gouden koepel, annex de Al-Aqsa Moskee Deze heilige Dom is gebouwd in 691 door de moslim, Khalif Abdel Malik. Grote groepen moslims geloven dat de profeet Mohammed (s.a.w.) van hieruit op een “Boeraag” de hemelvaartstocht naar God heeft ondernomen en dat de vijf verplichte dagelijkse gebeden toen aan hem zijn geopenbaard. Onder de koepel, midden in de moskee, is duidelijk zichtbaar de bergtop Moriah. Volgens de Joodse traditie is dit de plek waar de Profeet Abraham zijn zoon Isaac zou offeren, terwijl moslims menen dat het om Ismaël ging. De artistiek en de decoratie zijn zeer bewonderenswaardig. Verteld werd dat het achthoekige bouwwerk qua structuur en ontwerp hetzelfde is als de Sint Pieters. Het gebouw heeft 4 ingangen, 8 marmeren pilaren en 16 kolommen, die het dak ondersteunen. Hoewel de Dom op de rots Moriah als een moskee is ingericht waar er ook gebeden wordt, is dit bouwwerk niet de wereldbekende Al-Aqsa Moskee. Die veronderstelling moet uit de wereld worden geholpen. Op korte afstand is de Al-Aqsa Moskee, bekend als de Hoofdmoskee van Jeruzalem in de kleur zilver. De originele moskee was gebouwd in het begin van de achtste eeuw door khalif Walid, 5
zoon van Abd el Malik. Door de vele aardbevingen was hiervan weinig overgebleven. Uiteindelijk is het in zijn oorspronkelijke vorm als moskee hersteld door Salladin. De indrukken van Hebron Hebron is een van de oudste steden. In deze met hoge muren omringde vesting liggen begraven Sarah, de vrouw van Abraham, Abraham zelf en verder zijn zoon Isaac, verder ook nog Rebecca, Jacob en Lea. De hoge muur werd met grote steenblokken opgetrokken door Herod de Grote. In de Byzantijnse tijd was het veroverd en omgebouwd tot de Kerk van Abraham, maar met de invasie van de moslims in 638 is het de Moskee van Abraham geworden en het is sindsdien zo gebleven. We hebben van nabij de graftombe van Abraham en Sara mogen aanschouwen, en annex de moskee, die zich door haar structuur, ontwerp en decoratie laat bewonderen. Bij de Qibla (waar de imaam in gebed voorgaat) staat de originele Mehraab. Verteld werd dat er diverse toegangen zijn tot de graven van Abraham (de Aartsvader) en diens vrouw Sarah. Moslims, Joden en Christenen maken separaat gebruik van hun eigen toegangen en beleven de historie rondom Abraham volgens hun eigen leer. De indrukken van Jericho We reden dwars door de straten van Jericho, de Stad van de Palmen, ook een van de oudste steden van de wereld. De plaats is vlak en zeer laag gelegen dichtbij de Jordaanrivier en vallei, zeer vruchtbaar. Jericho is de plaats van waaruit Eliah (uit de Bijbel) zou zijn verheven tot de hemel. De GrieksOrthodoxe kerk St. Elisha herinnert hieraan. Onderweg naar Jeruzalem, passeerde Jezus deze stad onder grote belangstelling van de bewoners van Jericho, die bomen en ander hoger gelegen punten beklommen om een glimp van Jezus op te vangen. De Maqaam Mozes Onderweg naar de grens om door te reizen naar Amman maakten we een stop midden in de woestijn. We bezochten een vesting met daarbinnen een graftombe en een moskee. Ons is uitgelegd dat deze graftombe is opgezet ter nagedachtenis van Mozes, over wiens dood en plaats van begrafenis weinig of niets bekend is. Beweerd wordt dat de stichter van deze plek in zijn droom de opdracht kreeg om op die plek als aandenken een graftombe en een moskee op te zetten. De indrukken van de Dode Zee De Dode Zee kan je van twee kanten bezoeken. Van de Palestijnse zijde of van de Jordaanse zijde. Wij hebben gekozen eerst de zwaarbewaakte grens met Jordanië te passeren en de Dode Zee van de Jordaanse zijde te bekijken. Zomaar een zee (eigenlijk een groot meer) midden in de woestijn. De plek kenmerkt zich als het laagste punt van de aarde, t.w. 420 meter beneden de zeespiegel. In de verte omringd door hele hoge bergen, waaronder de Sinaï. De gids liet de hoogste punt van de berg zien van waaruit Mozes het Beloofde Land aanwees. En dat was het land aan de overkant van de Dode Zee. Het Heilige Land. De bijzonderheden van deze zee De zee bevat een heel hoog gehalte zout. Om te proeven heb ik mijn wijsvinger eventjes natgemaakt en mijn tong aangeraakt. Ondragelijk veel zout en de neiging om het direct uit te spuwen. Ik heb een tijdje in het water van de Dode Zee gestaan. Als het droogt dan wordt de huid wit van zout en zeer vettig, dus direct wassen met gewoon kraanwater. Het zout water mag niet in je oog komen. Indien wel dan direct met water wassen. Een van de neven van mij, Imran, ging wel zwemmen. Hoezeer hij ook probeerde onder water te komen, 6
het lukte hem niet. Het water duwt je als een ballon omhoog en je blijft op het water drijven. Het water is rijk aan medicinale mineralen. Heel wat farmaceutische artikelen zijn aldaar te koop tegen huidziekten, vlekken op de huid, schimmels, enz. Aan de Jordaanse zijde verrijzen vele hotels en toeristische bedrijven, terwijl de overkant een uitgestrekte onontgonnen bergachtige oever heeft met dikke rotsen van droge kristalzout. Die oever hebben wij niet bezocht. Daar staat een beeld van een vrouw, bekend als de pilaar van “de echtgenote van Lot”. De bron vermeldt: het was Lot’s vrouw verboden om terug te kijken bij het vertrek uit dat gebied, en stiekem keek ze toch. Ze veranderde in een pilaar van zout (Gen. 19-26). De graftombe en Moskee van de schoonvader van Mozes Onderweg naar Amman, de hoofdplaats van Jordanië, mochten we kennis nemen van een deel van het verhaal over Mozes. We stopten in de bergen van Jordanië, schaars bewoond, voor een bezoek aan de Moskee en de graftombe van de Profeet Shu'aib (vzmh), de schoonvader van de Profeet Mozes (vzmh). Mozes zou op grond van valse beschuldigingen gedwongen zijn Egypte te verlaten en kwam in Jordanië terecht. Zijn eerlijkheid viel op bij de dochter van de Profeet Shu'aib en deze bracht Mozes in contact met haar vader. Mozes mocht met een van de dochters trouwen en bleef enige jaren in Jordanië. Bij terugkeer naar Egypte kreeg hij onderweg het profeetschap. Hieromtrent heb ik helaas geen bronnen kunnen raadplegen. De ervaring in Palestina Alleen het passeren met de bus van de zwaar bewaakte grens van Jordanië met Palestina hebben wij als een ontbering ervaren. Het duurde 3 uren voordat wij door alle formaliteiten en de controle van de bagage heen waren. De drie jongsten onder ons zijn als laatste geholpen na verificatie van allerlei persoonlijke gegevens. Gelukkig waren wij in goede handen van reisorganisaties aan de Jordaanse kant, die ons bij de grens afleverden aan een Palestijnse reisorganisatie. Houders van Nederlandse paspoorten hadden wel een visum nodig, maar Surinamers niet. Als moslim onderga je echter sowieso de verzwaarde controle. Voor het overige ging alles vlot bij de vele militaire checkpoints. Op twee plaatsen bij het bezoeken van respectievelijk de Al-Aqsa moskee en de moskee van Abraham (Ibrahim) moesten wij bij de militaire post onze paspoorten overleggen. Bij toelating tot Al-Aqsa moest een onze enkele verzen uit de Heilige Koran reciteren om aan te tonen dat we moslims zijn. De zeer ervaren gids heeft ons door alles heen goed geloodst en een goed beeld gegeven van Palestina en de hedendaagse problemen. Er zijn gebieden die met muren zijn afgesloten. De Palestijnen die in- en uitgaan moeten steeds via de militaire posten van Israël. Dat geldt ook voor de toeristen. Er zijn gebieden waar de Palestijnen volledige zeggenschap over hebben met de restrictie dat militaire controle vanuit het Israëlitisch regiem ten alle tijde kan worden uitgevoerd. Over andere gebieden heeft Israël de volledige controle. Ook hebben we de zgn. illegale nederzettingen gezien, omringd door muren. In Bethlehem liet de gids ons een kaart van Israël en Palestina zien waarop is aangegeven hoe in de loop der jaren (vanaf 1948) de grenzen verlegd zijn. We hebben als toeristen in de bezette en onbezette gebieden verder geen last ondervonden. Het uitgestippelde programma is vlot afgehandeld. Terwijl ik dit verslag aan het afronden ben – zes dagen na terugkeer uit Jeruzalem – is er een ‘breaking news' uit Jeruzalem: bomaanslag te betreuren. Bovenvermeld verslag is gebaseerd op eigen ervaring en waarneming op persoonlijke titel en op de vertellingen van de gidsen. Zowel de gidsen als de geraadpleegde bronnen geven uiteenlopende vertellingen die in de verschillende stromingen binnen de Islam, het Christendom en het Jodendom herkenbaar zijn. Een enorme belevenis om ver in de tijd terug te zijn gegaan en gestaan te hebben waar Profeten gestaan hebben om de mens en de mensheid in juiste banen te brengen en te leiden. Elke Profeet heeft in zijn tijd gedurende zijn periode daartoe een wezenlijke en een dankbare bijdrage geleverd, lijkt mij, een waarheid, die zelfs een atheïst niet zou kunnen ontkennen. 7
