Verslagg sessie 4 4 namidda ag: Een to oegankelijk aanbod voor mennsen met een verstandelijke b beperking 1. Sprekkers
C Christine De Vos (VIBEG vzw) Neyghem (Tie evo vzw) Karien Van N Isabel Lowycck (Museum m M) Lies Ledure ((Museum vo oor Schone K unsten, Gent) Liesbeth Tim mperman (Kumen vzw)
2. Opvollgend gebruiiker Didier Pelem man 3. Opzett (kopie vano op website) n we stil bij de d eigen kijkk van mense en met een verstandelijkke beperking en hun In deze sessie staan belevingg van de om mgeving en van v cultuur.. Je krijgt een inkijk in twee sameenwerkingsve erbanden tussen o organisaties vvoor mensen n met een veerstandelijke e beperking en professioonelen in de culturele wereld. SSamenwerkiingen en dialloog bieden hier een bro on van vernie euwing voor beiden. evordering vvan de cultuurdeelname e van personnen met een n licht tot KuMen vvzw, een initiatief ter be matig vverstandelijkke handicap of leerrmoeilijkheden startte in sepptember 20 010 een samenw werkingstraject met hett Museum voor Schone Kunsten waarbij 77 mensen met m een verstand delijke beperking een ve ertaling maaakten van de vaste collectie van heet museum. In 2011 startte eeen nieuw prroject waarb bij ook Platfoorm K betrokkken werd. Samen met 55 dansers ma aakten de 3 organiisaties een dansvoorstel d ling gebaseeerd op de te entoonstellin ng ‘De werel d van Georgge Minne en Maurice Maeterlinck’: ‘Moviing Tales’ daat in februari 2012 in het museum m werd geto oond. Als afsluiter van deze stu udiedag kan u deze voorrstelling mee epikken. VIBEG vzw en Tievo o vzw zijn gespecialiseeerde sociaal‐culturele vo ormingsinstelllingen. VIBE EG werkt samen m met 30CC, het h cultuurce entrum Leuvven onder de d noemer ‘Proeven vann Cultuur’. VIBEG V en Tievo weerken ook al enkele jaren n samen mett het museum m M om zow wel de tijdelijjke tentoonsstellingen als de permanente collectie te ontsluiten vvoor mensen n met een verstandelijkee beperking. In 2012 BEG ook mett een buddy‐project om m mensen mett een verstan ndelijke handdicap de wegg te laten start VIB vinden n naar Leuvensse vereniginggsleven. op 4. Verloo Over wiee gaat het? Christinee De Vos (V VIBEG) licht kort toe ovver wie het gaat in deze worksho p: mensen met een verstand delijke beperrking. Het ve erhaal dat w we in deze se essie krijgen is echter oook van toepa assing op heel watt anderen. 1
Het boveendien niet aaltijd duidelijk of iemandd een verstan ndelijke handicap heeft; mensen zien zichzelf niet altijd zo. Signaleen waarop je kan letten bbij het publie ek: - bepeerkte socialee redzaamheid (vinden heet niet evide ent om te vra agen wat ze tte vragen he ebben) - kunn nen niet zo ggoed lezen off schrijven - praten in korte zinnen, hakkkelen; moeeite hebben met maken van bepaallde som, vin nden van gepaast geld; moeeite met leze en van een kklok... - niet of nauwelijkks vertrouwd d met interneet/e‐mails... (hedendaagse communiicatietools) oral uit van d de kansen d ie deze men nsen te biede en hebben, een dan speciaal in de Men gaaat echter voo context die de culturele actoren aanbieden. En sommige e drempels d die zij ondervvinden zijn e evengoed passing op mensen m met een fysiekke beperkingg want vaakk gaat het oom mensen met een van toep meervou udige handiccap. De theorrie… Er zijn vvier grote blokken van drempels tee definiëren n; deze word den toegeliccht door Ve eerle Van Hooste aa.h.v. een po owerpoint (cff. bijlage) en geïllustreerd met voorbeelden uit d e praktijk. … en de praktijk De menssen van MSK K en Kumen vzw lichten hun praktijkvoorbeeld, “De verjaarddag van Colette” toe a.h.v. eeen powerpoin nt (cf. bijlage e). O, VIBEG en M museum m (Leuven) een e woordje uitleg bij hhun samenw werking in Daarna ggeven TIEVO aanloop naar de op pstart van M. M Deze worddt eerst voo orgesteld vanuit het perrspectief van n Brecht, toenmalig voorzitter van de Le euvense advviesraad toe egankelijkheid1 en ervarringsdeskund dige, dan vanuit de bemiddelaaar (= TIEVO)) en ten slottte door het m museum M zzelf bij mondde van Isabel Lowyck. Zij hanteeert daarbij een powerpoint (cf. bijlaage) en laat ook een film mpje zien ro nd een project n.a.v. de tento oonstelling vaan Patrick Va an Caeckenbbergh. Christinee De Vos sluit af met een n voorbeeld van cultuurp participatie iin al zijn faceetten. Toen M nog in steigers stond, werd d een oproep p gelanceerdd aan alle Le euvense orga anisaties om m een werk tte maken ntoonstellingg Rogier Van der Weyden n. Het ging hier om een ssamenwerkin ng tussen rond de openingsten VIBEG en n de Factorij. Hoe aangepakt? 1. aanggepast bezoeek aan de ten ntoonstellingg met door ggidsen op ma aat; 2. open ngetrokken n naar andere media en aandere expre essievormen (b.v. wandeelconcert me et Capilla Flam menca) ‐‐> leeerpunt: men nsen met eeen verstande elijke beperking deel lateen uitmaken n van een groeep, opdat zij zich geen “sp peciale geva llen” zouden n voelen;
1
Deze ad dviesraad besttaat uit alle mogelijke ervarringsdeskundiigheden inzak ke handicap. ZZij geven advie es bij elke nieuwe sttraataanleg, b bij elk nieuw ggebouw... dat er in Leuven ggepland staat. Het belangriijkste advies a aan M was om tte vertrekken vanuit een be epaalde visie oop toegankelijjkheid. Het is immers een pproces waar je e stap p in kunt evolu ueren. Met dia aloog & opnieeuw in gesprek gaan, kan je e heel wat berreiken. Als je o openheid voor stap hebt voor continue verrbetering, dan n kom je al heeel eind verder. 2
3. projeect uitgeweerkt rond emoties: e gr ote vreugde/hel... voo orstelling/conncert in ka ader van religgieuzekunstfeestival opgevoerd in Sinnt‐Pieterskerk te Leuven ‐‐> leerpu nt: mensen met een verstandelijke beeperking niet enkel benaaderen als co onsumenten maar ook alss producenteen. Reactiess uit het publiek Kom m je bij de selectie s van geïnteresseeerden niet makkelijk uit u bij zelfdee groep van mensen (men nsen die vlott ergens gera aken, sterkstten worden e eruit gefilterd?)? M Mensen die minder zelffstandig zijnn komen aan n bod via andere a formaats. Bij versschillende p projecten ko omen ook meensen aan bood met andere interessess. Dit wordt w wel als een b belangrijk a aandachtspu unt ervaren, want menseen in voorzieeningen hebb ben vaak al dde weg gevo onden; er m moet ook na aar anderen d die op zelfstaandige basis leven toegewerkt wordeen.
Folders moeten ook ontslote en/toegankeelijk gemaaktt worden als je alle doelggroepen wil b bereiken. Vaakk weet men ggewoon niett wat allemaaal kan. D Dit wordt zeeker erkend.. Het is ech ter niet altijjd evident, want w soms iis het project vanuit a artistieke ho oek niet altijd d duidelijk geedefinieerd, o of nog niet a af. Foto's zegggen veel, oo ok voor zij d die niet zo goed kunnen lezen; duiidelijke picto ogrammen... Soms vraag agt het ook wat durf ((angst overw winnen dat het er dan nieet creatief off artistiek gen noeg meer ggaat uitzien).
“Cultuur = duur””; welke verm minderingsfoormules besttaan er zoal? Het Fonds Vrijetijdsparrticipatie steelt zich voo or (cf. word‐doc in bijla lage). Zij geeven een H ttussenkomstt aan organ nisaties vooor mensen met een beperkt b budg dget. Werkt wel via lledenorganissaties, wantt belangrijk is ook om te t voorzien in i gepaste oomkadering & goede iinformatieveerlening. cf. w www.fondsvvrijetijdspartiicipatie.be G Ga eens na wat er loka aal allemaall kan! B.v.: Leuven ‐‐> cultuurbonnnen; Vlaams‐‐Brabant: g gratis begeleeiderspas. V Vaak wel niett evident. Zo o'n wirwar va an regelgeviing & mogellijkheden. ZZet op eigen n website ookk mogelijkheeden om bijkkomende ond dersteuning aaan te vrageen (waar, h hoe...) NTGeent geeft voorbeeld: 15 tickets per voorstelling die bewustt aan 1 euro o worden vverleend aan n individuen in Gent die lleven in armo oede.
5. Conclu usie
De bood dschap is du uidelijk: als je gaat duween aan hefb bomen, komt dat niet aalleen ten go oede aan mensen met een haandicap, maa ar ook aan zzoveel anderren/het bred de publiek. H Het gaat er hem dan der om te denken d in te ermen van “ het wegwerrken van dre empels”, eerrder dan “ho oe kan ik ook eerd iemand met verstand delijke beperking herkennnen?” Er zijn ttal van orgaanisaties op wie je een beroep kan n doen. Een n beperkte lijst gaat alss bijlage. Belangrijjk is hierbij w wel om – eens je de juisste persoon tte pakken he ebt – te kom men tot een gedeelde visie (“dee neuzen mo oeten in zelfd de richting sttaan”), goed de afspraken te maken enn oog te heb bben voor elementten die blijveend zijn. Van ndaar ook heet belang om m continu samen dingen te doen (structurele samenw werking) en m mekaars deskkundigheid tee respectere en. 3
6. Websites http://w www.vibeg.bee/ http://w www.kumen.centerall.com m/ http://w www.mskgen nt.be/nl http://w www.tievo.bee/ http://w www.mleuven.be/
4
etijdsparticipa atie voor mennsen die in arm moede leven? ? Wat is heet Fonds Vrije H Het Fonds Vrrijetijdsparticipatie is een initiatief van de Vlaamse Minister vann Cultuur met als doel m mensen die in armoede le even meer e n volwaardig te laten parrticiperen aann culturele acctiviteiten, ssportactiviteitten en het jeu ugdwerk doorr bestaande drempels te ve erlagen en meensen te stimuleren tot d deelname en ontwikkeling van de eigen creativiteit. Wat doett het Fonds Vrijetijdsparticcipatie Het Fonds Vrijetiijdsparticipatie stimuleert de deelname aan vrijetijjdsactiviteitenn (= cultuur, sport en dwerk) op 4 m manieren: jeugd
mst de de Door via een e financiële tussenkom eelnameprijs van menseen in armo oede aan vvrijetijdsactiviteiten betaalbaar te make n. We noeme en dit de 80/20 0‐regel.
ustrie te ondderhandelen om o mensen in armoede oop een betaa albare en Door met dee vrijetijdsindu ttoegankelijke manier te kunnen laten paarticiperen aan evenementen.
werking af te sluiten met bbovenlokaal gesubsidieerd g manent als Door samenw e initiatievenn (zowel perm ttijdelijk). Enkkele voorbee elden hierva n zijn mu usea met ee en nationalee uitstraling, tijdelijke ttentoonstellin ngen en sport‐ en jeugdkam mpen.
Door het verleenen van (tele efonische) on dersteuning o aan de vrijetijjdswerking vaan lokale organ nisaties van en met mensenn in armoede. m in o aan vrijetijdssaanbieders oom hun aanbod toegankelijker te maaken voor mensen armoede.
werkt het Fon nds Vrijetijdspparticipatie Voor wiee en met wie w W We werken vo oor en met mensen in arm oede die lid o of cliënt zijn va an een privatee welzijnsorga anisatie of w welzijnsvereniging. Omdatt mensen in aarmoede hee el moeilijk detecteerbaar zzijn, werd gekozen om ssamen te werrken met lokale welzijnsorgganisaties die dagelijks mett deze mensenn werken en e een sterke vvertrouwensb band genieten n. Deze organiisaties staan in voor de omkadering en dde toeleiding. O Opgelet: in so ommige stede en of gemeennten is er een lokale afsprakennota vriijetijdsparticip patie voor m mensen in arm moede afgeslo oten. Organissaties die hier gevestigd zijn n, kunnen enkkel beroep do oen op ons aaanbod boven nlokaal gesubsidieerde initiiatieven en vrrijetijdsindustrie. Het aanbood vind je teru ug in onze ‘‘vrijetijdsbund del’, die drie m maal per jaar vverschijnt. dt bedoeld m met een private welzijnsorgganisatie? Wat word
Het Fonds staaat open voor alle organissaties die men nsen in armoede als doelggroep van hun werking hebben. Enkeele voorbeeld den: vereniginngen waar arm men het woord nemen, Weelzijnsschakel‐‐ groepen, buurtwerkinggen, centra voor B Basiseducatie, diensten begeleid wonen, dagcentra, d tthuisbegeleidingsdiensten
O Overheidsinsttellingen komen niet in aannmerking aanggezien ze enerzijds een eiggen financierin ng hebben hiervoor waarop ze beroep p kunnen doeen ( vb: federrale middelen n socio‐cultureele participatie van het
OCMW) en anderzijds vrijetijdsparticipatie van mensen in armoede ook een opdracht is op lokaal niveau.
We hanteren het principe dat de aanvraag voor tussenkomsten gaat over het toegankelijk maken van de activiteiten voor de doelgroep, daarom komen eigen activiteiten niet in aanmerking, en mogen deze activiteiten niet de reguliere animatie/leefgroepwerking vervangen. Daarom kunnen sommige verzorginsinstellingen niet aansluiten.
Wat is de 80/20 regel? Het Fonds Vrijetijdsparticipatie wil deelname aan vrijetijdsactiviteiten niet totaal kosteloos maken. We komen voor maximaal 80% tussen in de deelnameprijs van culturele activiteiten, inschrijving sportclubs en inschrijving jeugdkampen/jeugdbeweging…. Het dienen wel activiteiten te zijn erkend door lokale, provinciale, vlaamse of federale overheid. Wat verstaan we onder deelnameprijs? Deelnameprijs = toegang of lidmaatschap (+ gids + vervoer + babysit). Deelnemen aan vrije tijd kost meer dan enkel het toegangskaartje. Daarom komt het Fonds Vrijetijdsparticipatie ook tussen in de vervoersonkosten, reservatiekosten en de kosten voor babysit1. Bij een begeleid bezoek worden ook de onkosten voor de gids2 vergoed. Het Fonds Vrijetijdsparticipatie komt niet tussen in consumpties, parking‐ en vestiairekost. Het Fonds Vrijetijdsparticipatie en de lokale netwerken Vanaf januari 2008 kunnen alle gemeenten in Vlaanderen via het participatiedecreet bijkomende middelen ontvangen om de vrijetijdsparticipatie van mensen in armoede te bevorderen. Deze middelen zijn rechtstreeks
bestemd
voor
de
mensen
in
armoede
en
hun
verenigingen.
De voorwaarde is duidelijk: plaatselijk een “Afsprakennota Vrijetijdsparticipatie” tot stand brengen. Deze nota geldt als een vorm van contract waarin alle belangrijke lokale partners samen afspraken maken hoe er de komende jaren verder wordt gewerkt aan de participatie van mensen in armoede aan cultuur, sport en jeugdwerk. Kort, krachtig, duidelijk en… vooral gedragen door iedereen. De verplichte lokale partners zijn: Gemeentelijke diensten Vrijetijd, OCMW en verenigingen en organisaties die mensen in armoede als doelgroep hebben. Dit samenwerkingsverband noemen we het "Lokaal Netwerk Vrijetijdsparticipatie". Als een gemeente er voor kiest om een afsprakennota vrijetijdsparticipatie op te maken heeft dat belangrijke gevolgen voor organisaties uit die gemeente reeds een beroep deden op het Fonds Vrijetijdsparticipatie. Organisaties en verenigingen die gevestigd zijn in een gemeente met een Afsprakennota Vrijetijdsparticipatie kunnen enkel aanspraak maken op een tussenkomst van het Fonds Vrijetijdsparticipatie via het Aanbod Vrijetijdsindustrie en Bovenlokale Gesubsidieerde Initiatieven. Hoe wordt je lid en vraag je een tussenkomst aan?
Je stuurt een mailtje naar
[email protected] met de voorstelling van jullie organisatie en de aanvraag tot lidmaatschap. Omdat we niet alle organisaties kennen, vragen we een folder of het jaarverslag mee te sturen.
Je krijgt van ons een organisatiefiche toegestuurd. We vragen naar organisatiegegevens en een vaste contactpersoon. Lid worden is kosteloos.
enkel een babysit-beurt door een bij een erkende instelling (bv. De gezinsbond, solidariteit voor het gezin, thuiszorgdiensten,…) aangesloten babysit komt voor subsidiëring in aanmerking. Het buurmeisje, het nichtje, …kunnen we niet vergoeden. 2 Gids: hieronder verstaan we ook het huren audiogidsen. 1
Wanneer de organisatiefiche is teruggestuurd krijg je van ons een welkomstbundel met een gepersonaliseerd aanvraagformulier. Vanaf dan kan je tussenkomsten aanvragen
Voor tussenkomsten voor zelfgekozen activiteiten vul je het aanvraagformulier in met de informatie van de activiteit, de geschatte kosten en het aantal deelnemers en begeleiders/vrijwilligers. We verwerken de aanvragen éénmaal per week, als je aanvraag wordt goedgekeurd ontvang je een goedkeuringsbrief en een financieel verslag. Dit verslag stuur je samen met de financiële bewijsstukken op, nadien worden je kosten voor 80% terugbetaald.
Voor tussenkomsten uit het vast aanbod vul je het bestelformulier in en stuur je dit zowel naar de organisator als naar het Fonds. Daarna ontvang je van het Fonds een goedkeuringsbrief en een financieel verslag . Van de organisator ontvang je de reservatiebevestiging en de vraag tot betaling.
Organisaties die willen samenwerken (of vorming geven) rond cultuurparticipatie en toegankelijke cultuur voor personen met een (verstandelijke) beperking en hun omgeving De Brug
Borggravevijverstraat 5 3500 Hasselt 011/22 69 31
[email protected] www.vzwdebrug.be Groot Begijnhof 85 9040 Gent 09/238 18 18
[email protected] www.autismecentraal.com
Tievo
Pastorijstraat 118 3300 Tienen 016/80 46 16
[email protected] www.tievo.be
Handicum
Koning Boudewijnstraat 51 9000 Gent 09/261 57 50
[email protected] www.handicum.be
Het Grote Plein
Varkensstraat 6 2800 Mechelen 015/29 84 42
[email protected] www.hetgroteplein.be
VIBEG
Tiensesteenweg 63 3010 Kessel-Lo 016/23 51 21
[email protected] www.vibeg.be
KuMen
p/a Kunsthal Sint-Pietersabdij Sint-Pietersplein 9 9000 Gent 09/243 97 36
[email protected] www.kumen.centerall.be
De Brug en Tievo maken deel uit van de federatie
Kr8 www.vzwkr8.be
Handicum, Het Grote Plein en VIBEG maken deel uit van de federatie Z11 www.vzwz11.be
