Verslag Art Basel 2004.
Uw adviseurs aan het werk
Geachte lezer! Wederom een verslag van ons jaarlijkse bezoek aan Art Basel en Liste 04. Behalve dat het niveau over de hele linie vrij hoog was en er veel geld werd uitgegeven aan jonge kunst, is het moeilijk om specifieke trends te signaleren. Liste 04 leek wat minder spectaculair dan voorgaande jaren, maar misschien raken wij verwend. De Moderne Klassieken zoals Monet, Picasso, Van Dongen, Miro, Mondriaan, Rothko en De Kooning waren te zien op de begane grond van Art Basel. Evenals vorig jaar beperken wij ons tot de eerste etage, de kunstenaars-presentatie Art Unlimited en de Liste 04. Hier ligt de nadruk op de jongere, hedendaagse kunst.
Liste 04 Jesper Just, een Deense kunstenaar, ontroerde ons met zijn video ‘No man is an Island II’ uit 2004, waarin een jongeman in een nachtclub annex stripteasebar de overige vijf gasten, allemaal heren, verspreid over de ruimte, uiteindelijk meekrijgt bij het meezingen van Roy Orbison’s sentimentele hit ‘Crying’. Inderdaad, tot huilen aan toe. Waar normaliter eenzame mannen verpozing zoeken in dit soort gelegenheden door zich te laten animeren door naaktdanseressen werd het te verwachten scenario omgedraaid en vonden de mannelijke bezoekers contact met elkaar. De aanvankelijke eenzaamheid eindigde in saamhorigheid en resulteerde in een soort mini-opera.
Jesper Just
Galerie Diana Stigter had op Liste 2004 een zeer overtuigende stand met o.a. werk van Alisa Margolis en Amie Dicke. Beide namen worden genoemd binnen de kring van serieuze verzamelaars. Voor ons als adviseurs is het zeer zinvol om via het dit circuit op de hoogte te blijven van aanstormend talent en achter ‘ontdekkingen’ van ervaren collectioneurs aan te gaan. Desondanks moet je altijd zelf blijven kijken en je eigen oordeel en intuïtie volgen.
Alisa Margolis
Amie Dicke
De gestileerde, florale motieven tegen donkere achtergronden in de schilderijen van Margolis lijken een vorm van gewichtloosheid te hebben. Margolis tracht in haar schilderijen het spanningsveld tussen decadentie en overdaad, schoonheid en verval zichtbaar te maken. De aantrekkelijkheid van de zwevende bloemen in haar, op 17e eeuwse bloemstillevens geïnspireerde, schilderijen is bedrieglijk; achter hun glanzende oppervlak lijkt een innerlijke verrotting schuil te gaan. Margolis heeft op dit moment met o.a. Rezi van Lankveld een tentoonstelling in Londen bij The Approach en Charles Saatchi heeft op de opening een groot werk van haar gekocht. Amie Dicke snijdt en knipt in foto’s van filmsterren en modellen afkomstig uit tijdschriften tot dat een raamwerk van lijnen overblijft. Vrijwel niets verwijst meer naar de naam of de charme van de afgebeelde persoon. De modellen die oorspronkelijk schoonheid en jeugd belichamen, krijgen na de stanleymes behandeling een totaal andere uitstraling, die kan variëren van melancholie tot horror. Zij is in staat uit een doorsnee pin-up model een ‘andachtsbild’ te creëren; een object voor privé-devotie. Het Zwitserse Museum Kunsthaus Glarus had een eigen presentatie op Liste en liet o.a. video’s zien van de Duitse kunstenares Julika Rudelius. Centraal in haar kunst staat de identiteitsvraag. Ze volgt Marokkaanse en Turkse jongeren die zeer bewust merkkleding uitzoeken en daarover vertellen. Op zich niet een heel ongewoon verschijnsel, ware het niet dat zij hun door merken opgebouwde status proberen in te passen in de traditionele opvoeding die zij hebben genoten en ook willen doorgeven aan volgende generaties en hier de wenkbrauwen van de beschouwer echt gaan fronsen. Als kijker vraag je je constant af of Rudelius acteurs heeft gebruikt of dat het opnames van spontane gesprekken zijn.
Marc Bijl
Diango Hernandez
Marc Bijl had een installatie bij de in november vorig jaar geopende galerie Upstream uit Amsterdam. Een knappe prestatie van de galeriehouder Nieck de Bruyn om nu al op Liste 04 te mogen staan. Bijls anarchistische werk, met opruiende of vertwijfelde teksten beschreven objecten, zijn op dit moment veelbesproken en in trek. Galerie Frehrking Wiesehoefer, die vorig jaar succesvol Stefan à Wengen toonde, had dit jaar honderden prachtige dagboektekeningen van de Cubaan Diango Hernandez. Acht jaar lang heeft hij in afzondering aan deze tekeningen gewerkt om ze via de Keulse galerie voor het eerst aan het publiek te tonen. Helaas was onze favoriet, een gouache van een zwaar geschapen flamingo, direct verkocht. Deze mocht dan wat humoristisch overkomen, de meeste van zijn tekeningen zijn politiek geladen en erg kritisch op de consumptiemaatschappij en de snelle, gehypte kunstwereld.
Art Unlimited Op Art Unlimited naast het gebouw waar de ArtBasel beurs wordt gehouden worden de grote installaties in een gigantische hal getoond. Hier stond van Koelewijn ‘Boy meets girl’, een verrijdbare bioscoop in een container waarin de gelijknamige film ‘draaide’. Bij binnenkomst klonk er luid John Barry’s muziek van de James Bond films om er geen misverstand over te laten bestaan dat je een bioscoop betrad. Het niet verlichte interieur verschilde niet van een normale bioscoop. In plaats van een filmscherm was er aan de achterzijde, op hetzelfde formaat, een opening in de container gemaakt dat uitzicht bood op het restaurant in de expositiehal. Hierdoor werden de argeloos langslopende en lunchende bezoekers getransformeerd tot helden van het witte doek. Desalniettemin waren er bezoekers op de galeriehouder afgestapt met de vraag of het hier ingehuurde acteurs betrof. Video’s moeten in onze ogen snel de aandacht vragen en vasthouden. Twee videoinstallaties op Art Unlimited voldeden direct aan deze norm: een vroege, zeer beklemmende film van William Egglestone waar hij zijn welhaast fetisjistische voorliefde voor Kanton (China) en de Kantonese vrouw uitspreekt en een prachtig poëtische stijgende vloedlijn van de Engelse kunstenares Ceal Floyer.
Job Koelewijn
Hans Op de Beeck
Van Hans Op de Beeck was er een prachtige installatie te zien. Zijn wegrestaurant getiteld ‘Location 5’ was van binnen volledig zwart geschilderd. Van de stoelen, de telefoon, de jas aan een haakje tot aan het zout in de vaatjes. Je kon er plaatsnemen aan een van de bekende, makkelijk afneembare formica tafeltjes en uitkijken over een totaal verlaten nachtelijke snelweg. Het licht kwam binnen door de lantaarnverlichting langs de optisch prachtig weergegeven snelweg die de illusie wekte in de verte een bocht te maken. Door de dichtstbijzijnde lantaarnpaal 3 meter hoog te maken en de achterste 30 cm. werd de suggestie van diepte gewekt. Het geheel creëerde een totaal verstilde afwachtende sfeer. Robert Therrier haalde een oude ‘Alice in Wonderland’ truc uit en plaatste in de ruimte een tafel met daaromheen enkele stoelen op reuzenformaat. De beklimming van een van de stoelen, en het nemen van fotografisch bewijsmateriaal, door Bergman & Van Laake leverde veel navolging van andere aanwezige bezoekers op maar het gezamenlijk opgewekte kindertijdgevoel was van korte duur en werd wreed verstoord door een suppoost die iedereen sommeerde er zo snel mogelijk vanaf te komen. Daar was kunst immers niet voor bedoeld! Wij hadden echter weer een mooie foto om ons verslag mee te openen… Zoals altijd trok Atelier Van Lieshout veel bekijks met zijn polyester sculpturen van uitvergrote organen. Ditmaal was ‘Wombhouse’ te bezichtigen. Deze tot woonpaleis omgebouwde baarmoeder was van alle gemakken voorzien. Via het geboortekanaal kwam je op een comfortabel tweepersoonsbed terecht. In de eierstokken was zowel een wc. als een bar met ijskast geplaatst en ook aan een douche was gedacht.
Atelier van Lieshout
ARTBasel De tattoo-kunstenaar Dr. Lakra had een solotentoonstelling bij de jonge en succesvolle Galerie Kurimanzutto uit Mexico City en oogstte daarmee veel succes. Hij voorziet personen op oude film- en reclameposters en ook sculpturen van tattoo-achtige tekeningen. Bovendien kon de geïnteresseerde bezoeker zich in een apart kamertje door Dr. Lakra zelf laten tatoeëren. Reeds op dag twee van de beurs vertelde de galeriehoudster ons dat zijn werk bijna allemaal verkocht was.
Dr Lakra
Job Koelewijn
Van Job Koelewijn lag er bij Galerie Fons Welters een enorme stempel naast de afdruk met de tekst ‘be more specific’ op de muur. Het plaatsen van zo’n stempel is een indrukwekkende bezigheid en heeft het meeste weg van een performance. Het gevaarte kan uit elkaar worden gehaald en moet op locatie worden gemonteerd. De ‘inkt’ bestaat uit een mengsel op basis van Dampo verkoudheidsbalsem. Vervolgens moet het met kracht door een team van vijf mensen tegen de muur worden gedrukt. De kosten zijn Euro 3.000,- per afdruk. Welters had verder erg fraai nieuw werk van Berend Strik die borduursels over foto’s en schilderijen aanbrengt. Bij galerie Minini uit Brescia was Jota Castro verreweg de meest besproken kunstenaar, al vanaf grote afstand zag men het felrode kunstwerk Old Motherfuckers never die, een lange lijst met namen van mensen waar op zijn zachtst gezegd een “luchtje aan zit”; dictatoren, potentaten, psychopaten, volksmenners etc die tot ergernis van de kunstenaar een lang leven beschoren zijn of waren. We noemen wat namen uit dit illustere gezelschap: Fidel Castro, Idi Amin, Klaus Barbie, Pol Pot Henry Kissinger en Joao Havelange. Pikant detail is dat ook Nederland prominent is vertegenwoordigd met John de Mol! De Peruaan Castro is ook erg kritisch op het Italië van Berlusconi en de Europese Unie, getuige kunstwerken onder de titel Tien meter problemen van de EU of Vijf meter problemen van Italië. Zijn meest expliciete werk was een video, waar op de muziek van James Brown, Europa ritmisch van achter wordt genomen. Europa wordt letterlijk belichaamd door twee billen die beschilderd zijn met de Europese vlag… Bij Arndt en Partner uit Berlijn toonde de Française Sophie Calle een grote serie spycamfoto’s van gebruikers van geldautomaten. Haar werk heeft vaak te maken met voyeurisme en detectiveonderzoek. Inbreuk op privacy speelt hierin een hoofdrol. Foto’s van mensen in dergelijke openbare ruimtes zorgen ervoor dat de beschouwer de diverse portretten direct psychologisch probeert te duiden. Verdacht veel mensen blijken ineens de gelaatstrekken van een potentiële bankovervaller te bezitten.
De kijker beschuldigt ze onbewust van het gebruik van een gestolen pinpas. Dit project in opdracht van een Amerikaanse bank, bleef jaren op de plank liggen. Pas 15 jaar later vond ze, gedurende haar zoektocht naar het waarom van het niet gebruiken van deze foto’s, de vorm en context waarin ze de afbeeldingen als kunstwerk wilde tonen. Het kunstwerk ging daardoor ook over het creëren en het ontstaan van het werk zelf.
Jota Castro
Sophie Calle
Een verslag van een grote beurs als ArtBasel is nauwelijks binnen enkele pagina’s tekst te bevatten, daarom noemen we nog wat namen die de moeite van het verder volgen waard zijn : Tal R, een Deen die intussen is doorgebroken tot het hogere galerie-echelon; Rezi van Lankveld, een Nederlandse dame die haar onderwerpen niet vooraf kiest, maar al schilderend laat ontstaan; de foto’s van Torbjorn Rodland, die u al in het nieuwe Stedelijk Museum bij het Centraal Station had kunnen zien; Anton Henning, vorig jaar opgenomen in ons verslag en zeer gewild, zijn werk hing bij drie vooraanstaande galeries; Wilhelm Sasnal een jonge Poolse schilder die ook net is opgepikt door Sadie Coles SQ, een belangrijke Londense galerie; Carlos Amorales, een Mexicaan die o.a. bij Anet Gelink galerie toont en sinds lange tijd weer is gaan schilderen, na jaren van video’s en performances; Kiki Lamers, evenals Amorales uit de ‘kunstenaars-stal’ van Gelink en al een tijd succesvol, maar haar werk begint nu ook op veilingen hogere prijzen te realiseren; Dawn Mellor, weelderig schildert zij beroemdheden uit de showbizzwereld ten voeten uit, vaak op onflatteuze kitscherige wijze: ars aemula naturae…
Dawn Mellor
Joost Bergman
Marc-Jan van Laake
