Gemeenterapport Lelystad 2013 De Benchmark rioleringszorg is de landelijke prestatievergelijking waarmee gemeenten inzicht geven en krijgen in de kenmerken en
De uitkomsten zijn op vier manieren beschikbaar: •
prestaties van hun riolering(szorg). De cijfers betreffen het jaar
vergelijkend perspectief staan in dit gestandaardiseerde
2012 of peildatum 1 januari 2013 en worden waar mogelijk vergeleken met die van 2009 resp. 1 januari 2010.
De individuele uitkomsten (2012) van gemeente Lelystad in gemeenterapport.
•
Elke samenwerkingsregio krijgt op eigen verzoek een notitie met indicatoren en analyses van de inliggende gemeenten en
De benchmark vloeit voort uit de wens van gemeenten om
waterschap(pen) op het gebied van financiën, beheer, samen
(1) transparant te zijn over hun dienstverlening naar burgers, bestuurders en andere belanghebbenden, en (2) vanuit onderlinge
werken en personeel. •
vergelijking te komen tot verdere verbetering van de invulling van hun watertaken.
Het koepelrapport Riolering in Beeld 2013 presenteert de analyses en ontwikkelingen voor de gehele sector.
•
Op www.benchmarkrioleringszorg.nl is de database met benchmarkgegevens beschikbaar om zelf selecties en analyses te maken.
Typering van Lelystad Lelystad is een grote, weinig stedelijke gemeente in West Nederland, voornamelijk gelegen op redelijke grond (klei,kleiveen). Er ligt relatief veel gescheiden en relatief weinig mechanische riolering. De hoogte van de rioolheffing 2013 is relatief laag, en zal op (middel) lange termijn naar verwachting met inflatie stijgen. De gemeente maakt deel uit van regio Afvalwaterketen Flevoland. Er is het afgelopen jaar weinig geïnvesteerd in vervanging en verbetering van het stelsel en de beheerkosten per km systeembuis zijn relatief laag.
Lelystad kende afgelopen jaren enkele situaties met wateroverlast en neemt zo nodig passende maatregelen om toekomstige wateroverlast tegen te gaan. In de afgelopen decennia zijn milieuen waterkwaliteitsdoelstellingen steeds belangrijker geworden. De gemeente voldoet voor -% aan de emissieafspraken met de waterbeheerder. Hieronder worden enkele kenmerken van uw gemeente vergeleken met uw regio en heel Nederland. De verklarende factoren vormen het criterium voor de referentiegroepen in de figuren verderop in het rapport.
Verklarende factoren
Lelystad
Regiogemiddelde*
Gemiddeld voor Nederland
Aantal inwoners (1-1-2013)
75.000
396.000**
16.679.000**
1.338
1.043
1.005
28,4
24,1
29,6
klei/kleiveen
-
-
Lelystad
Regiogemiddelde*
Gemiddeld voor Nederland
668
485
233
Aantal gemalen per 100 km vrijvervalriolering
13
15
15
Lengte vrijvervalriolering per huishouden (m)
20
18
13
0
0
4
69
128***
182***
Mate van stedelijkheid (adressen per km²) Leeftijd vrijvervalriolering (jaar) Grondsoort
Stelselkenmerken Lengte vrijvervalriolering (km buis)
Lengte mechanische riolering per hh (m) Rioolheffing per meerpersoonshuishouden (euro) Opbrengst rioolheffing per m riolering (euro)
3
6
13
Vervangingswaarde rioolstelsel (euro)
547.000.000
2.408.000.000**
83.865.000.000**
Vervangingswaarde per inwoner(euro)
7.300
6.100
5.000
* Regio-indeling volgens de regionale uitwerking van het Bestuursakkoord Water. Uw regio is Afvalwaterketen Flevoland. ** Dit zijn totalen, geen gemiddelden. *** De gemiddelde rioolheffing is gewogen naar aantal inwoners.
Volksgezondheid, droge voeten en milieu
Kwaliteit en functioneren
De rioleringszorg, de invulling van de gemeentelijke zorgplichten voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater, is een kerntaak van gemeenten. De zorg voor een goede verwerking van afvalwater, hemelwater en grondwater is complex en vraagt lokaal maatwerk. Afvalwater heeft dankzij de riolering in Nederland geen negatieve impact meer op de (volks)gezondheid. De vorm en grootte van de riolering, en daarmee de kosten, worden vooral bepaald door de afvoer van (pieken in) hemelwater: het houden van “droge voeten”. Dat gebeurt ondergronds, en bovengronds door een slimme inrichting van wegen en openbare ruimte.
Functioneren
In dit rapport vindt u een selectie van indicatoren ten opzichte van zowel het gemiddelde van alle gemeenten als dat van een groep gemeenten die op een bepaalde eigenschap vergelijkbaar is aan Lelystad.
Standaardbuien 06 en 08 worden in modelberekeningen gebruikt om te bepalen welke afvoercapaciteit een stelsel aankan. Zo is het een theoretische indicator voor goede werking. Het aantal bekende ziektegevallen zegt iets over het hoofddoel van de riolering, de volksgezondheid.
Lelystad
Nederland
Deel van stelsel dat bui06 kan afvoeren zonder water op straat
100%
98%
Deel van stelsel dat bui08 kan afvoeren zonder water op straat
100%
92%
Aantal ziektegevallen aan riolering per 1.000 inwoners
0,000
0,001
Gemeente Lelystad Gemeentegrootte (50.000 - 100.000 inw.) Regio (Afvalwaterketen Flevoland)
Uitvalsduur
Stelselleeftijd (25-30 jaar) % slechte bodem (25-50% – klei/kleiveen) Nederland
Stelselkenmerken en organisatie Personele formatie binnen- en buitendienst (fte/100km buis) Binnendienst
Buitendienst
Gmt
Gmt Bodem grootte
NL
2012
0,48
1,25
1,44
1,19
2009
0,34
1,38
1,60
1,38
2012
0,33
1,03
0,92
0,93
2009
0,33
1,00
1,16
0,97
De tevredenheid van gebruikers over de riolering is mede gebaseerd op de afvoerzekerheid van het systeem. De afvoer van het afvalwater werkt in Nederland vrijwel altijd probleemloos, de inwoners kunnen 99, 99992% van de tijd afvoeren.. Lelystad heeft een relatief hoge uitvalsduur.
De formatie binnendienst is gedefinieerd inclusief vaste inhuur en openstaande vacatures, zonder projectmatige inzet. De gemeente heeft een relatief lage formatie binnendienst. De buitendienst is relatief klein.
Reiniging en inspectie
Rioolreiniging en rioolinspectie zijn reguliere beheeractiviteiten die een goede afvoer bevorderen respectievelijk beoordeling van de fysieke gesteldheid van de riolen mogelijk maken. Lelystad reinigt jaarlijks relatief weinig. Het inspecteren van riolen doet de gemeenterelatief weinig. Daar kunnen goede redenen voor zijn.
Technisch functioneren
Indicatoren van het technisch functioneren van de riolering zijn het aantal gemaalstoringen die tot afvoerproblemen leiden, het aantal verstoppingen en het aantal instortingen van de weg als gevolg van kapotte riolen, steeds per 100 km riool. Lelystad wordt vergeleken met enkele referentiegroepen.
Waterkwaliteit (2012)
Meldingen en schadeclaims
Emissies uit de riolering via overstorten kunnen een negatieve impact hebben op de kwaliteit van oppervlaktewater. Links staat het aantal knelpunten (Knelp) in de waterkwaliteit in uw gemeente, plus het aantal daarvan waar een overstort (Overst) (mede) de oorzaak is. Een oplossing vraagt maatwerk. Soms kiezen gemeenten met het waterschap voor de aanleg van extra berging in de gemengde vrijvervalriolering middels bergbezinkvoorzieningen (BBV).
Het aantal meldingen en klachten en het aantal schadeclaims zijn indicatoren voor zowel de tevredenheid van burgers en bedrijven als het functioneren van de riolering. Lelystad kreeg in 2012 in verhouding met het landelijk gemiddelde een gemiddeld aantal klachten en meldingen.
Gerealiseerde vervanging/renovatie en reparaties
Zuiveringsprestaties Waterschap Zuiderzeeland
Nederland
100%
94%
Voldaan aan afnameverplichting
93%
100%
Mate waarin waterschappen voldoen aan de lozingseisen
92%
88%
Gemiddeld rendement N, P, CZV verwijdering
In regionaal verband wordt toenemend gekeken naar de samenhang van riolering en afvalwaterzuivering. Voor meer inzicht in de afvalwaterketen staan hier enkele indicatoren vanuit de bedrijfsvergelijking zuiveringsbeheer van de waterschappen.
Afkoppelen – scheiden van waterstromen
Verouderde riolering wordt vervangen of gerenoveerd. Soms vindt dan tegelijkertijd ombouw plaats, bijv. van gemengd naar gescheiden. Lelystad heeft tussen 2010 en 2012 gemiddeld vervangen. Lelystad heeft tussen 2010 en 2012 relatief weinig reparaties aan riolen uitgevoerd.
Toekomstige vervanging en renovatie
Regenwater lokaal verwerken in plaats van afvoeren naar de rwzi kan bijdragen aan verbeterde oppervlaktewaterkwaliteit, minder bodemverdroging en een mooiere leefomgeving. Lelystad heeft vanwege het relatief grote aandeel (verbeterd) gescheiden riolering dit middel afgelopen twee jaar relatief weinig ingezet. Lelystad en is van plan komende twee jaar relatief weinig af te koppelen.
In de figuur staat de voorgenomen rioolvervanging en -renovatie als deel van het totale stelsel voor 2013 en 2014 samen. Op de (middel)lange termijn zal in Nederland en in uw gemeente, gezien de leeftijdsopbouw, steeds meer riolering vervangen of gerenoveerd gaan worden.
Financiën Rioolheffing meerpersoonshh. (3 personen)
Beheerkosten
De hoogte van de rioolheffing voor meerpersoonshuishoudens in de periode 2010-2013 is uitgezet voor zowel Lelystad als het gemiddelde van Nederland. Let op: goede onderlinge vergelijking is alleen mogelijk in samenhang met o.m. de mate van kostendekkendheid en de langetermijnontwikkeling.
Beheerkosten zijn de reguliere kosten voor onderhoud personeel (Pers), onderzoek (Ond), reparaties (Rep) en overig (Ovg) (zoals aan riolering toegerekende kosten voor straatvegen, bestrating, baggeren). De beheerkosten per km systeembuis in 2012 zijn lager dan het landelijk gemiddelde.
Toekomstige ontwikkeling rioolheffing
De riolering is een vorm van infrastructuur met een lange levensduur. Vergelijking van financiële indicatoren heeft alleen zin tegen de achtergrond van die lange termijn. De ontwikkeling wordt beïnvloed door o.m. kapitaallasten, rente, investeringsopgave en -tempo, grondslag en bestuurlijke keuzes op de rioolheffing.
Totale jaarlijkse kosten
De totale kosten zijn de som van beheerkosten, kapitaallasten en kosten voor direct afgeboekte investeringen. De totale kosten per km systeembuis is in de periode 2010-2015 in Lelystad gemiddeld lager dan het landelijk gemiddelde.
Gemiddelde jaarlijkse investeringen Gebiedsvergelijkingen: Gemeente Lelystad Gemeentegrootte (50.000 - 100.000 inw.) Regio (Afvalwaterketen Flevoland) Stelselleeftijd (25-30 jaar) % slechte bodem (25-50% – klei/kleiveen) Nederland
Conclusies trekt u zelf De jaarlijkse investeringen 2010 t/m 2015 van Lelystad relatief per km buis vrijvervalriool wordt vergeleken met de referentiegroepen en het landelijk gemiddelde. Uw gemeente heeft 0% van haar investeringen gekapitaliseerd en schrijft investeringen aan riolen in - jaar af. Lange afschrijvingstermijnen geven in de toekomst hoge rentekosten.
De rapportage is gestandaardiseerd en biedt elke gemeente dezelfde indicatoren. Verschillen tussen gemeenten kunnen diverse oorzaken hebben. In dit rapport zijn er enkele verkend. De resultaten zijn derhalve indicaties ten behoeve van eerste oordeelsvorming, het stellen van goede vragen en uitgangspunten voor verdieping. Benchmarking betekent dat u zelf aan het werk gaat met de gegevens, uitkomsten en verklarende factoren. Via www.benchmarkrioleringszorg.nl vindt u de online database van de benchmark. U kunt daar zelf ook uw vragen, ervaringen en goede voorbeelden inbrengen. Kortom: U bent aan zet!
Stichting RIO NED Postbus 133, 6710 BC Ede
Stichting RIO NED organiseert de
© Stichting RIONED
telefoon 0318 631 111, fax 0318 633 337
Benchm ark Rioleringszorg in opdracht van
G rafisch ontw erp: GAW
e-m ail benchm ark@ rioned.org
de Vereniging van Nederlandse Gem eenten
De benchm ark is uitgevoerd m et ondersteuning van
w ebsites ww w.riool.net en
als onderdeel van de afspraken van het
R oyal Haskoning DHV, Nijm egen en ABF R esearch, Delft
w ww.benchm arkrioleringszorg.nl
Bestuursakkoord W ater.
versie 11 decem ber 2013
Stichting RIO NED Postbus 133, 6710 BC Ede
Stichting RIO NED organiseert de
© Stichting RIONED
telefoon 0318 631 111, fax 0318 633 337
Benchm ark Rioleringszorg in opdracht van
G rafisch ontw erp: GAW
e-m ail benchm ark@ rioned.org
de Vereniging van Nederlandse Gem eenten
De benchm ark is uitgevoerd m et ondersteuning van
w ebsites ww w.riool.net en
als onderdeel van de afspraken van het
R oyal Haskoning DHV, Nijm egen en ABF R esearch, Delft
w ww.benchm arkrioleringszorg.nl
Bestuursakkoord W ater.
versie 11 decem ber 2013
