VERANTWOORDING CO₂ REDUCTIE PROGRAMMA LIBRA ENERGY BV 2014
Management Team Jan Joosten Jeroen Bogaers Vincent van Vaalen
Inhoud 1
Inleiding & Samenvatting ................................................................................................................ 4
2
Directieverklaring ............................................................................................................................ 6
3
Organisatie ...................................................................................................................................... 7
4
5
6
3.1
Bedrijfsbeschrijving ................................................................................................................. 7
3.2
Organizational Boundary ......................................................................................................... 9
3.3
Verantwoordelijkheid CO2 prestatieladder ............................................................................ 9
3.4
Scope van de organisatie ....................................................................................................... 10
3.5
Organisatiestructuur ............................................................................................................. 11
Inzicht in de CO₂ uitstoot Libra Energy B.V. ................................................................................... 12 4.1
Inleiding ................................................................................................................................. 12
4.2
Scopes van Emissies .............................................................................................................. 12
4.3
CO₂ Emissie Libra Energy BV .................................................................................................. 13
4.3.1
Scope 1 - Directe Emissie............................................................................................... 15
4.3.2
Scope 2 - Indirecte Emissie ............................................................................................ 17
4.3.3
Scope 3 Overige Indirecte Emissie ................................................................................ 19
Reductie van de uitstoot van Libra Energy BV .............................................................................. 20 5.1
Inleiding ................................................................................................................................. 20
5.2
Doelstellingen CO₂ uitstoot beheersbaar door Libra Energy ................................................ 21
5.2.1
Doelstelling: Het verlagen van de CO₂ uitstoot door Energieverbruik .......................... 21
5.2.2
Doelstelling: Het verlagen van de CO₂ uitstoot door Woon-werkverkeer .................... 23
5.2.3
Doelstelling: Het verlagen van de CO₂ uitstoot door zakelijke auto reizen .................. 24
5.3
Doelstellingen CO₂ uitstoot niet- beheersbaar door Libra Energy ........................................ 25
5.4
Energie audit verslag ............................................................................................................. 27
5.5
Energie review ....................................................................................................................... 28
Transparantie & Participatie ......................................................................................................... 30 6.1
Transparantie & Participatie ................................................................................................. 30
6.2
Doelgroepen .......................................................................................................................... 30
6.3
Verantwoordelijkheden......................................................................................................... 32
6.4
Structurele communicatie ..................................................................................................... 33
6.5
Planning ................................................................................................................................. 34
6.6
Participatie ............................................................................................................................ 35
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 2 van 43
B.
Inventarisatie CO2 2014 Libra Energy BV .............................................................................. 38
C. Inventarisatie CO2 2013 Libra Energy BV .................................................................................. 39 C.
Conversiefactoren ................................................................................................................. 40
D.
Stuur cyclus Co2 reductieprogramma Libra Energy BV ........................................................ 41
E.
Communicatie plan ............................................................................................................... 42
G.Windprojecten - India ............................................................................................................... 43
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 3 van 43
1
Inleiding & Samenvatting
Dit is het CO₂ verificatierapport van Libra Energy B.V. Dit rapport is opgesteld in overeenstemming met de eisen volgens de ISO 14064-1 norm en de CO₂ prestatieladder onder de verantwoordelijkheid van het management team. In bijlage A is een verwijzingstabel opgenomen waarin aangegeven staat waar de eisen volgens de ISO 14064-1 terug te vinden zijn in dit rapport. Eventuele projecten in de toekomst waar op gunningvoordeel kan worden verkregen vallen onder de verantwoording van het management team. In deze CO₂ reductie verantwoording van Libra Energy BV geven we aan wat onze carbon footprint is en hoe wij hier bewust mee omgaan en deze daar waar mogelijk verlagen. Deze verantwoording is tevens de basis voor de certificering van Libra Energy BV. Hiertoe maakt Libra Energy BV gebruik van het model van de Stichting Klimaatvriendelijk Ondernemen en Aanbesteden (SKOA); de CO₂ prestatieladder1 De CO₂ Prestatieladder is een instrument om bedrijven te stimuleren tot CO₂ bewust handelen in de eigen bedrijfsvoering. Het gaat hierbij met name om energiebesparing, het effectief gebruiken van materialen en het gebruik van duurzame energie. Het CO₂ Prestatieladdercertificeringsmodel kent 5 maturity levels. De fasen van volwassenheid, waarop een onderneming gecertificeerd kan worden. Een onderneming kan een volgend niveau bereiken door verbeteringen in bestaande processen door te voeren en door innovatie van methode en technieken. Libra Energy BV wil op niveau drie gecertificeerd worden. Hierbij heeft het bedrijf de eigen Carbon Footprint op orde, communiceert intern en extern en heeft een actieve rol in de sector waarin zij werkzaam is. De certificering stelt eisen vanuit verschillen invalhoeken:
Inzicht in de CO₂ Emissie Reductie van de CO₂ Emissie Transparantie (Intern & Extern) Participatie in CO₂-initiatieven
In hoofdstuk 2 treft u de directie verklaring van Libra Energy BV aan. Hoofdstuk 3 beschrijft de organisatie van Libra Energy Hoofdstuk 4 geeft inzicht in de huidige CO₂ emissie en welke emissiebronnen betrokken zijn in de CO₂ prestatieladder van Libra Energy BV Hoofdstuk 5 behandelt de reductie van de beheersbare emissiestromen van Libra Energy en beschrijft de compensatie van de niet beheersbare emissiestromen.
1
Handboek CO2-prestatieladder 2.2 4 april 2014
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 4 van 43
Ten slotte wordt in hoofdstuk 6 de transparantie en de participatie behandeld. Hierin wordt besproken, zowel intern als extern, wat het CO₂ reductiebeleid van Libra Energy is en de voortgang hiervan. De participatie betreft de deelname in initiatieven en de wijze van kennisdeling van Libra Energy op gebied van CO₂ reductie. Het basisjaar voor de CO2 prestatieladder is 2012. De komende jaren zal 2012 als reflectie dienen voor de CO2 prestatieladder.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 5 van 43
2 Directieverklaring Libra Energy B.V. is een groothandel in zonnepanelen, Libra heeft een passie voor een schoon milieu. Het is een uitdaging om steeds weer nieuwe methodes te vinden om te werken aan een schoner milieu en een beter leefklimaat. Door de verkoop van zonne-energiesystemen probeert Libra een bijdrage te leveren aan een schonere en betere leefomgeving. Libra streeft naar het continu verbeteren van onze eigen milieuprestaties, maar ook die van de organisaties waarmee we samenwerken en we zullen constant blijven zoeken naar mogelijkheden om de gezamenlijke milieuprestaties te verbeteren.
Visie Wij zijn ervan overtuigd dat zonne-energie als onuitputtelijke energie bron wereldwijd de energieproductie op economische en maatschappelijk verantwoorde wijze in balans kan brengen met de voortdurend stijgende vraag naar energie.
Missie Wij willen zonne-energie voor iedereen toegankelijk maken door hoog-kwalitatieve zonneenergiesystemen op maat tegen de scherpste prijs/ prestatieverhouding en de best mogelijke service te verzorgen.
Bedrijfswaarden Het is ons gemeenschappelijk en natuurlijk streven als team te excelleren in het opbouwen van duurzame relaties, maximale klanttevredenheid te realiseren en d.m.v. innovatie en voortdurende verbeteringen onze dienstverlening te optimaliseren. Voor ons is het vanzelfsprekend dat we duurzaam ondernemen. We hebben er daarom medio 2012 voor gekozen om ons te laten certificeren voor de CO₂ prestatieladder. Waarbij we niet alleen onze eigen carbon footprint in kaart willen brengen en deze zoveel mogelijk willen terugbrengen, maar we willen ook proberen onze omgeving bewust te maken van de noodzaak om maatschappelijk verantwoord te ondernemen.
2014 Na 2013 met een verlies achter ons gelaten te hebben, zijn we 2014 in gegaan met voor ons zelf de opdracht om onze positie in de markt te verbeteren met daarnaast ons fundament qua organisatie te versterken. Dit laatste is al in gang gezet in 2013. In de concurrende markt waar Libra Energy werkzaam geldt dat cash is king! Om onze positie en daarmee samenhangend de omzet te versterken was additioneel werkkapitaal nodig. We zijn er in geslaagd om een extern kapitaal aan te trekken begin 2014 en halverwege het jaar zijn we gestart met factoring. Hierdoor konden we in totaal beschikken over een miljoen meer werkkapitaal. Het jaar begon mager maar na de zomer werden onze inspanningen beloond en zagen we de omzet stijgen gekoppeld aan een sterke klanten basis waarbij we ook grote projecten konden doen. De organisatie is versterkt met verschillende medewerkers en we zijn ook overgegaan naar een divisie structuur. Uiteindelijk hadden we in 2014 ruim 19FTE werkzaam waar er in 2013 nog 14FTE
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 6 van 43
werkzaam waren. In 2015 wordt dit verder uitgerold en moeten we tot een organisatie komen die klaar is voor de komende jaren. Om ons product palet te vergroten hebben we in 2014 de Ridgeblade geïntroduceerd. Dit is een windgenerator die op de nok van een dak geplaatst kan worden en geschikt is voor kleinere toepassingen. De uitontwikkeling en de marktintroductie van dit product zal in 2015 plaats vinden. De gebudgetteerde omzet voor 2014 was 18,7 miljoen euro en is uiteindelijk 17.9 miljoen euro geworden. We gingen van een hogere omzet uit voor de Zonnepanelen (7,5%) en Omvormers (9%) ; montage materiaal hebben we 28% meer verkocht dan gebudgetteerd. In de Nederlandse markt hebben we ruim 20% meer gedaan dan in 2013 de lagere omzet is dan ook voor een groot deel te wijten aan een terugval in de Engelse markt. Ook deze markt is aangetrokken na de zomer. We hebben 2014 af kunnen sluiten met een winst! Inmiddels kunnen we vaststellen dat we de vruchten plukken van onze inspanningen om een sterkere positie te verwerven en is 2015 is begonnen met een omzet stijgen ten opzichte van 2014 van meer dan 60%! De CO2 uitstoot was in 2014 688.816kg was fors hoger dan 2013 544.787kg. Het grootste deel van dit verschil komt uit scope 3 Overige indirecte Emissie is te wijten aan enerzijds 16% omzet groei in de zonnepanelen en daarnaast een hoger aandeel in de omzet van Zonnepanelen uit China ten opzichte van Europese Zonnepanelen.. Scope 1 en 2 hadden een hogere Emissie waarvan de oorzaak is een hoger gemiddeld personeelsbestand maar als we naar de emissie per persoon kijken is deze significant lager!
3 Organisatie 3.1 Bedrijfsbeschrijving Libra Energy is een internationale speler op het gebied van zonnestroompanelen en toebehoren, opgericht in 2007 in Castricum. Met vestigingen in Groot-Brittannië, Duitsland en de Benelux is Libra Energy Wereldwijd vertegenwoordigd met een sterk verkoop en services team. Ons team heeft al vele jaren ervaring in het internationaal zakendoen. We werken met 22 toegewijde collega’s met verschillende kennisgebieden. Op deze manier kunnen wij u optimaal technisch ondersteunen en de service leveren die nodig is voor uw zonnestroom panelen.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 7 van 43
Libra Energy is gespecialiseerd in het leveren van systeem componenten. We werken nauw samen met onze internationale partners Vanuit ons centrale magazijn in Castricum verzorgen wij exclusief B-2-B klanten een compleet zonnestroom systeem voor netgekoppelde toepassingen, micro-grid systemen, hybride energie opwekking en op projectbasis autonome elektriciteitssystemen. Op verzoek kan Libra Energy complete installatiepakketten, bestaande uit zonnepanelen, omvormers, montagesystemen, bekabeling, etc. Als groothandel hebben wij ons gespecialiseerde netwerk van professionele installateurs. We leveren hoge kwaliteit tegen concurrerende prijzen en voorwaarden. Wij zien goede service, communicatie, efficiëntie en customer service als absolute sleutels tot een goede samenwerking. Wij bouwen aan een samenwerking voor nu en voor de toekomst.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 8 van 43
3.2 Organizational Boundary De organisatorische grens is bepaald volgens de GHG protocol-methode (uitgaande van de hoogste top van de hiërarchie van de bedrijven). Libra Energy B.V. is een zelfstandige onafhankelijke B.V. en zit dus automatisch aan de top van de Boundary.
A-aanbieders samen 80% van de omzet 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0%
1
2
3
4
5
6
7
A-aanbieders samen 28,7% 45,2% 53,9% 62,6% 71,2% 79,1% 83,3% 80% van de omzet
Volledigheidshalve hebben we ook laterale methode bepaald waarbij het aantal a-aanbieders op de x-as staat (de belangrijkste aanbieders die samen 80% van de inkoopwaarde vormen en er geen caanbieders tussen de a aanbieders staan. Zie hiervoor het bovenstaande figuur A-Aanbieders zijn allen aanbieders waar we verder geen binding mee hebben.
3.3 Verantwoordelijkheid CO2 prestatieladder
Het management team bestaande uit Jeroen Bogaers (CFO), Jan Joosten (CEO) en Vincent van Vaalen (General Manager) is verantwoordelijk voor het CO₂ reductieprogramma van Libra Energy.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 9 van 43
3.4 Scope van de organisatie De scope zoals hij internationaal gecommuniceerd wordt:: Libra Energy BV is an international distributor of components and tailor made solar installations for residential and commercial applications. We are specialized in providing solutions for grid connected solar systems, energy storage, hybrid and micro-grid systems. Libra Energy is een distributeur van systeem componenten voor zonnestroom installaties. Als groothandel hebben wij ons gespecialiseerde netwerk van professionele installateurs. We werken nauw samen met onze internationale partners. Vanuit ons centrale magazijn in Castricum verzorgen wij exclusief B-2-B klanten een compleet zonnestroom systeem voor net-gekoppelde toepassingen, micro-grid systemen, hybride energie opwekking en op projectbasis autonome elektriciteitssystemen. Het CO₂ reductieprogramma van Libra Energy heeft betrekking op de vestiging binnen Nederland, In 2014 is hierbij gekomen de Groene Elektricien BV hodn Libra CleanTechProjects. De vestigingen buiten Nederland worden niet meegenomen in het CO₂ reductieprogramma. Binnen de scope is ook het inkomende en uitgaande transport meegenomen van de zonnepanelen. Kleinere energiestromen zoals papier en toner zijn (nog) niet betrokken in het CO₂ reductieprogramma van Libra Energy BV.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 10 van 43
3.5 Organisatiestructuur Libra Energy is in een korte periode sterk gegroeid met een daaraan gekoppelde personele groei. In 2007 is Libra Energy BV begonnen met 3 mensen op dit moment biedt de organisatie werk aan 21 mensen. Libra Energy BV kent een platte organisatie waarbij de lijnen kort zijn. Wel is er een duidelijke hierarchische structuur waarin Directie met de General Manager het MT vormen vanwaar beleidslijnen worden gemaakt. De General Manager stuurt de afdelingen aan met daarin de medewerkers. Hierbij worden eigenaren van processen onderkent die de desbetreffende medewerker bewaakt. Middels een rapportage systeem houdt het MT hier toezicht op. Om hier zo efficiënt mogelijk mee om te gaan investeert Libra Energy BV continu in de opbouw van de organistatie door de de processen te beoordelen en ze te verbeteren. De uitbreiding en optimalisatie van het automatiseringssysteem ondersteunt deze groei. Het uitgangspunt is hier steeds dat de processen geoptimaliseerd worden waarbij klantgerichtheid centraal staat.
Hieronder treft u het (vereenvoudigde) organigram van Libra Energy aan.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 11 van 43
4 Inzicht in de CO₂ uitstoot Libra Energy B.V. 4.1 Inleiding Het doel van invalshoek 1: Inzicht, is om bedrijven te stimuleren de eigen CO₂ uitstoot (en die van hun leveranciers) te kennen en permanent te zoeken naar nieuwe mogelijkheden om de klimaatimpact van de eigen bedrijfsvoering terug te dringen. Wanneer inzicht is verworven, kunnen hieraan reductiedoelstellingen worden gekoppeld (Invalshoek 2: Reductie), gecommuniceerd (invalshoek 3: Transparantie) en gezocht worden naar initiatieven rond de sector (invalshoek 4: Participatie). Jaarlijks wordt er een inventarisatie uitgevoerd en worden de energiestromen kwantitatief in kaart gebracht.
4.2 Scopes van Emissies De CO₂ uitstoot wordt onderscheiden in verschillende scopes van emissies Scope1, Directe Emissies: dit zijn de emissies door de eigen organisatie (gas) en de emissies van het eigen wagenpark; Scope 2, Indirecte Emissies: dit zijn emissies die ontstaan door bronnen die de organisatie gebruikt, hieronder vallen het electra en ook de zakenreizen; Scope 3, Overige Indirecte Emissies: dit zijn emissies die het gevolg zijn van de activiteiten van het bedrijf, maar die niet voorkomen uit bronnen van het bedrijf. Bijv. de productie van ingekochte materialen en het gebruik van de materialen, maar ook de levering van de materialen. Het onderliggende Scope diagram geeft de samenhang tussen de verschillende scopes weer.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 12 van 43
4.3 CO₂ Emissie Libra Energy BV We hebben de CO₂ emissies, welke het gevolg zijn van de bedrijfsvoering van Libra Energy BV ook in scopes onderverdeeld en deze vervolgens weer in energiestromen. Libra Energy BV is gevestigd te Castricum, hier wordt een kantoorruimte van ca. 300m2, een magazijnruimte van ca. 900 m2 en sinds 2013 een technische ruimte van 100m2 gebruikt Libra Energy maakt geen gebruik van productieruimtes en/of bouwplaatsen. We hebben er vooralsnog voor gekozen om geen splitsing te maken tussen de kantoor, magazijnruimte en technische ruimte in de CO2 prestatieladder.
De in deze verantwoording gepresenteerde resultaten moeten altijd geïnterpreteerd worden met een bepaalde onzekerheidsmarge. De maximale toelaatbare norm hiervoor is 5%. Enerzijds wordt deze bepaald doordat de emissies in de scopes niet volledig zijn. Er is voor gekozen om alleen de relevante emissie op te nemen. Daarnaast is er enige onnauwkeurigheid in de metingen. Deze betreffen de conversiefactoren die uitgaan van gemiddelden maar ook een afronding in bijvoorbeeld de afstand tabellen welke gebruikt worden voor de bepaling van scope 2 en scope 3. Verder is de bepaling van het transport woon-werk en de zakelijke reizen gebaseerd op nauwkeurige schattingen. De gebruikte conversiefactoren om tot deze CO₂ uitstoot te komen staan vermeld in Bijlage B. Hieronder is de Co2 uitstoot per scope over 2014, 2013 en 2012 grafisch weergegeven. De totale CO₂ emissie van Libra Energy over 2014 bedraagt ca. 689 ton CO₂ ten opzichte van 545 ton Co2 in 2013. De Co2 uitstoot voor Scope 1 en Scope 2 is hoger dan in 2014 echter, zoals later uit de verantwoording blijkt is deze in relatie tot de FTE lager dan 2013. Voor Scope 3 heeft Libra Energy BV een fors hogere uitstoot deze wordt met name veroorzaakt door een relatieve toename van de import Zonnepanelen uit China en een absolute stijging van de omzet.
Co2 uitstoot per Scope 800.000 700.000
kg Co2
600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0 2014 2013 2012
© Libra Energy B.V.
Scope 1 26.348 22.796 19.216
Scope 2 44.721 43.214 41.687
Friday 24 April 2015
Scope 3 617.747 478.865 529.351
Totaal 688.816 544.875 590.254
Pagina 13 van 43
Relevantie van de Scopes en de Energiestromen per Scope Onderstaand diagram geeft een beeld van de procentuele verdeling van de emissies over 2014 per scope en per energiestroom aan van Scope 1, 3.8% van de totale emissie (was 4.2%); Scope 2, 6.5% (was 7.9%) en is Scope 3 verantwoordelijk voor 89.7% (was 87.9%) van de totale emissie van Libra Energy BV over 2014.
Libra Energy BV CO2 uitstoot 2014 1% 3% 2% 13%
2%
Scope 1 Energie verbruik 3% Scope 1 Transport Woon Werk Scope 2 Electraverbruik Scope 2 Zakelijke reizen Auto
76%
Scope 2 Zakelijke reizen Vliegtuig Scope 3 Inkomende vracht Scope 3 Uitgaande vracht
CO2 Emissie Scope 1 Energie verbruik
7887 Kg Co2
Scope 1 Transport Woon Werk
18461 Kg Co2
Scope 2 Electraverbruik
10592 Kg Co2
Scope 2 Zakelijke reizen Auto
15265 Kg Co2
Scope 2 Zakelijke reizen Vliegtuig
18863 Kg Co2
Scope 3 Inkomende vracht
527052 Kg Co2
Scope 3 Uitgaande vracht
90695 Kg Co2
TOTAAL
© Libra Energy B.V.
688816 Kg Co2
Friday 24 April 2015
Pagina 14 van 43
4.3.1 Scope 1 - Directe Emissie De directe emissie van Libra Energy BV betreffen de energiestromen; energieverbruik van Libra Energy en (het transport) woon-werk verkeer van de medewerkers van Libra Energy BV. We hebben het beperkt tot deze energiestromen en bijvoorbeeld papier en tonerverbruik buiten beschouwing gelaten, omdat deze marginaal zijn ten opzichte van de andere stromen en bovendien moeilijk in kaart te brengen zijn. Zoals als uit de tabel blijkt, bedraagt de Directe Emissie voor 2014 26.348 Kg CO₂. Dit is 3.8% van de totale emissie van Libra Energy BV (In 2013 4.2%) Per FTE is dit 1.362 Kg CO₂, verdeeld in 408 Kg CO₂ / FTE met betrekking tot het Verbruik van Gas en 954 Kg CO₂/FTE voor (het transport) Woon-werk verkeer. Ten opzichte van 2013 is het verbruik per FTE verminderd met 15.9%. Deze vermindering is vooral veroorzaakt door een toename en mutaties in ons personeelsbestand waarbij meer mensen die aangenomen worden in de omgeving van Libra Energy BV wonen. De verlaging van het gasverbruik zal enerzijds veroorzaakt worden door meterologische omstandigheden en daarnaast wellicht omdat er meer mensen werkzaam zijn bij Libra Energy BV wat een verlaging geeft.
Kwantificering CO₂-emissie Libra Energy Scope 1
2014 CO2 (in kg)
FTE
CO2 per FTE
% toeafname
2013 CO2 (in kg)
FTE
CO2 per FTE
7.887
19,35
408
-2,8%
5.901
14,0 8
419
Transport Woon Werk
18.461
19,35
954
-20,5%
16.895
14,0 8
1.200
Directe Emissies door Libra (Scope 1)
26.348
14,08
1.362
-15,9%
22.796
14
1.620
Verbruik Gas Gasverbruik per FTE Transport Woon Werk
Het energieverbruik wordt jaarlijks opgegeven door de verhuurder en door eigen opnames en middels conversiefactoren wordt de CO₂ uitstoot berekend. De CO₂ uitstoot voor het woon-werk verkeer van de medewerkers is bepaald door inventarisatie van het type auto, de hoeveelheid CO₂ uitstoot die dit type auto heeft per kilometer, de afstand woon werk verkeer en het aantal dagen woon-werk verkeer per jaar. Dit resulteert in de CO₂ uitstoot veroorzaakt door het woon-werkverkeer.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 15 van 43
Zowel de uitstoot van het energieverbruik als die van het woon-werkverkeer kan direct gerelateerd worden aan het aantal FTE’s direct werkzaam voor Libra Energy BV. Daarom is gekozen om als meeteenheid voor de CO₂ de directe emissie in Kg CO₂ per FTE te nemen. Met deze eenheid kan de ontwikkeling van de directe emissie goed worden bijgehouden.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 16 van 43
4.3.2 Scope 2 - Indirecte Emissie De Indirecte Emissie die we voor Libra Energy BV hebben gedefinieerd is beperkt tot de energiestroom met betrekking tot het zakelijke vervoer. Deze hebben we onderverdeeld in zakelijke reizen met de auto en zakelijke reizen met het vliegtuig. De overige zakelijke reizen met openbaar vervoer zijn zeer beperkt en zin daarom niet meegenomen in de bepaling van de CO₂ uitstoot. Zoals als uit de tabel blijkt, bedraagt de Indirecte emissie voor scope 2 over 2014 44.721 Kg CO2 (2013 43.214 Kg CO₂). Dit is 6.49% (in 2013 7,37%) van de totale emissie van Libra Energy BV. Per € 1.000 omzet is dit 2,49 Kg CO₂, verdeeld in 0,59 Kg CO₂ / € 1.000 omzet met betrekking tot het electraverbruik, 0,85 Kg CO₂ / € 1.000 omzet op de zakelijke reizen auto en 1,05 Kg CO₂/€ 1.000 omzet vanwege zakelijke reizen met het vliegtuig.
Kwantificering CO₂-emissie over 2014 Libra Energy Scope 2
Co2 (in kg)
FTE
Turnover (x 1.000)
CO2 per FTE
CO2 / Turnover
% toeafname
Verbruik Electra Electraverbruik per FTE
10.592
19,35
17942
548
0,59
-26,4%
Zakelijke reizen Auto
15.265
19,35
17942
789
0,85
-18,6%
Zakelijke reizen Vliegtuig
18.863
19,35
17942
975
1,05
15,9%
Indirecte Emissies door Libra (Scope 2)
44.721
19,35
2.312
2,49
Kwantificering CO₂-emissie over 2013 Libra Energy Scope 2
Co2 (in kg)
Zakelijke reizen
FTE
Turnover (x 1.000)
CO2 per FTE
CO2 / Turnover
Verbruik Electra Electraverbruik per FTE
10.477
14,08
16770
744
0,62
Zakelijke reizen Auto
17.528
14,08
16770
1.245
1,05
Zakelijke reizen Vliegtuig
15.209
14,08
16770
1.081
0,91
Indirecte Emissies door Libra (Scope 2)
43.214
14,08
3.070
2,58
Zakelijke reizen
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 17 van 43
De intentie was om de zakelijke reizen met de auto worden vanaf 2013 vast te leggen. Helaas is dit gezien de administratie die het met zich meebrengt niet haalbaar. We hebben een nauwkeurige schatting gemaakt en deze is gecorrigeerd met de gecalculeerde woon-werk kilometers en met de conversie factor per auto wordt de CO₂ emissie bepaald. De zakelijke vliegreizen worden vastgelegd bij de verwerking van de betaling in de administratie. Hierbij wordt de gevlogen afstanden vastgelegd met behulp van conversiefactoren, vervolgens wordt de CO₂ emissie bepaald. De CO₂ uitstoot voor de zakelijke reizen relateren we aan de omzet van Libra Energy BV. Er is voor deze meeteenheid gekozen omdat een direct (volgtijdelijk) verband tussen de omzet en zakelijke reizen bestaat. We zien een forse afname in het electra gebruik per FTE ten opzichte van 2013. Deze wordt mede veroorzaakt door de ingebruikname van een carport in juli 2014 voorzien van Zonnepanelen. Deze levert per jaar ca 4500 KwH Electra op. Verder is er een significante afname met betrekking tot de CO₂ uitstoot voor de zakelijke kilometers de oorzaak hiervan ligt in de afname van de Sales Accountmanagers, mogelijk zullen deze functies in 2015 verder vervult worden en is een stijging te verwachten en is er een forse toename met betrekking tot de vluchtreizen te zien. Hier wordt verder op ingegaan in hoofdstuk 5.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 18 van 43
4.3.3 Scope 3 Overige Indirecte Emissie De overige indirecte emissie voor Libra Energy BV betreft de emissie van inkomende en uitgaande transporten. Deze zijn aanzienlijk ten opzichte van de emissie van scope 1 en scope 2. De oorzaak hiervan is dat Libra Energy het grootste deel van zijn producten uit China betrekt welke veelal per containerschip worden aangevoerd. Daarnaast hebben de producten een relatief hoog volume gewicht. Zoals als uit de tabel blijkt bedraagt de Overige Indirecte Emissie voor scope 3 over 2014 617.747 Kg CO₂ (2013 478.865 Kg CO₂). Dit is 89.7% (in 2013 87.9%) van de totale emissie van Libra Energy BV.Per € 1.000 omzet is dit 34 Kg CO₂, verdeeld in 5 Kg CO₂ / € 1,000 omzet met betrekking tot de inkomende vracht en 29 Kg CO₂/€ 1.000 omzet met betrekking tot de uitgaande vracht.
CO2 (in kg)
Turnove r (x 1.000)
CO2 per € 1.000 turnov er
CO2 (in kg)
Turnove r (x 1.000)
CO2 per € 1.000 turnov er
% toeafnam e
Inkomende vracht
527.052
17942
29
389.211
16770
23
26,6%
Uitgaande vracht
90.695
17942
5
89.654
16770
5
-5,4%
617.747
17.942
34
478.865
16.770
29
20,6%
2014 Kwantificering CO₂emissie Libra Energy Scope 3
Overige indirecte Emissies door Libra (Scope 3)
2013
Ter bepaling van de CO₂ emissie van scope 3 wordt uitgegaan van de afstand van de aanvangsplaats van de goederen tot aan de aankomstplaats van de goederen. Aan de hand van afstandstabellen, het gewicht van de zending en het type transport is met behulp van conversiefactoren de CO₂ emissie bepaald. Net als bij scope 2 is hier als meeteenheid gekozen voor Kg CO₂/€ 1.000 omzet, omdat hier nog sterkere relatie met de omzet aanwezig is. We zien in 2014 een toename van 20.6% ten opzichte van 2013 welke volledig voor het conto van de inkomende vracht komt. De oorzaak hiervan ligt een hogere import van panelen uit China. Een vorig jaar werd ook een groot deel uit Europa (Italie) gehaald en daarnaast is de omzet Zonnepanelen 15% hoger ten opzichte van 2013
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 19 van 43
5 Reductie van de uitstoot van Libra Energy BV
5.1 Inleiding In hoofdstuk 4 hebben we inzicht gekregen in de CO₂ emissie van Libra Energy BV. Hierbij hebben we de verschillende emissies in scopes ingedeeld. Dit inzicht is noodzakelijk om te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om de emissie te reduceren. Hiertoe hebben we energiestromen onderverdeeld in twee types: Beheersbare energiestromen; hieronder vallen het Energie verbruik, het transport woonwerk verkeer en het zakelijke transport met de auto Niet-beheersbare energiestromen; hieronder valt het zakelijk transport met het vliegtuig, de inkomende vrachten en de uitgaande vrachten. In dit hoofdstuk formuleren we doelstellingen waarin we aangeven hoe we de emissie willen reduceren. Ook wordt in dit hoofdstuk aandacht gegeven aan de interne audit. Voor de beheersbare energiestromen zijn dit doelstellingen die kwantificeerbaar zijn en die periodiek worden gemonitord. De niet beheersbare energiestromen kunnen we helaas niet eenvoudig reduceren. Wel zullen deze gemonitord worden. Libra Energy wil als bedrijf en uit ideologie klimaatneutraal opereren en heeft zich geconfirmeerd om de niet beheersbare CO₂ uitstoot en het resterende deel van de beheersbare CO₂ uitstoot te compenseren. Hiertoe investeerde Libra Energy tot 2014 in een biomassacentrale in Thailand, vanaf 2015 investeren we in windenergie in India.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 20 van 43
5.2 Doelstellingen CO₂ uitstoot beheersbaar door Libra Energy
5.2.1 Doelstelling: Het verlagen van de CO₂ uitstoot door Energieverbruik
Libra Energy BV wil een groen bedrijf zijn dat ook uitdragen. We zijn werkzaam in de PV-sector. Voor ons is het dan ook niet meer dan logisch dat wij zelf ook elektriciteit opwekken met een PV-installatie Onze Carport met zonnepanelen opgeleverd medio 2014... Uiteindelijk is het een zonnestroom installatie met 18 Zonnepanelen geworden. Naar verwachting produceert de installatie jaarlijks 4550Kwh en bespaart 2.700 Kg CO₂ besparen, per persoon is dit ruim ongeveer 120 Kg CO₂ Daarnaast hebben we bij deze Zonnecarport in het vierde kwartaal van 2014 een laadpaal voor 2 Elektrische auto’s geplaatst. Hiervan wordt door onze bezoekers gebruikt en sinds kort ook de Opel Ampera van onze Marketing & Sales manager wordt hier opgeladen.
Over 2014 bedroeg het elektriciteitsgebruik 23.280 Kwh , ruim 10.592 Kg CO₂. Dit is iets hoger als het verbruik in 2013 10.477 Kg CO₂. Echter omdat er in 2014 gemiddeld 19 personen en in 2013 gemiddeld 14 personen in dienst waren is het elektriciteit gebruik per FTE gedaald met 26%. Dit is heel fors. De doelstelling van een verlaging van 10%. Deze doelstelling is dan ook meer dan gehaald. De belangrijkste verklaringen hiervoor zijn:
De ingebruikname van de Zonnestroom Carport; deze heeft in 2014 circa 2000 Kwh opgewerkt, ruim 900 kg CO2. Wat neerkomt op 8,5% van de uitstoot door elektriciteitsgebruik; Door een personeelsgroei wordt er relatief minder elektra gebruikt. Er wordt efficienter met ruimtes ongegaan. Dit heeft uiteraard ook invloed op afname. We kunnen dit echter niet kwantificeren.
Het plaatsen van de oplaadpalen zal een toename van stroomgebruik geven. Uiteraard resulteert dit in een mindere uitstoot van deze auto’s . Deze zal grotendeels buiten de scope van Libra Energy BV vallen gezien het auto’s van onze bezoekers betreft. Dit jaar is onze doelstelling om per FTE geen stijging van het elektriciteitsgebruik te hebben ondanks hogere afname door opladen van de elektrische auto’s. De maatregelen die we nemen om dit te bereiken zijn:
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 21 van 43
Het gebruik van de zonnestroom carport; deze heeft in 2014 een deel van het jaar elektriciteit opgewekt. In 2015 zou dit voor het hele jaar moeten gelden. Verder heeft het MT besloten om te inventariseren of we door gebruik van LED verlichting ons elektriciteitsverbruik wezenlijk kunnen verminderen
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 22 van 43
5.2.2 Doelstelling: Het verlagen van de CO₂ uitstoot door Woon-werkverkeer Over 2014 hebben we ons het ambitieuze doel opgelegd om de CO₂ uitstoot welke in 2013 1200 kg per FTE bedraagt terug te brengen met 5% tot 1140 kg per FTE in 2014.. Een groot deel van de medewerkers van Libra Energy BV maakt gebruik van de auto om naar kantoor te komen. Een groot deel van de medewerkers woont binnen een straal van 20 Km van Libra Energy BV. Van scope 1 is de totale emissie 26.348 kg Co2 (2013 22.796) hiervan is het aandeel woonwerkverkeer 18.461 kg CO2 (2013 16.895) en is de meest relevante bron2. Zoals te zien in 4.3.1 is de uitstoot toegenomen van 16.895 Kg CO₂ met 14 personen tot 18.461 Kg CO₂ met 19 personen. Per FTE is de gemiddelde uitstoot gegaan van 1200kg naar 954Kg een vermindering van 20.5% We hebben dit gerealiseerd doordat door de volgende acties: Medewerkers wijzen op het belang van zuinigere autos. We kunnen geen invloed uitoefenen op prive-autos wel is dit mogelijk voor auto’s van de zaak. Hierbij zullen we bij vervanging of nieuwe lease auto’s de keuze voor minder milieu belastende auto’s stimuleren; De medewerkers stimuleren om met de fiets te komen. Deze stimulans wordt extra geprikkeld door uit de werkkostenregeling medewerkers die een fiets aanschaffen financieel tegemoet te komen voor de aanschaf van die fiets. Wij zullen ook de vergoeding woonwerkverkeer toe passen op vervoer middels een fiets. Uiteraard moet dan ook een deel van het woon-werk verkeer met de fiets gedaan worden; We ultimo 2014 de medewerkers de mogelijkheid gegeven om in plaats van een bonus een fiets te voor woon werkverkeer te nemen. Conform de fietsregeling die nog tot 31 december 2014 gold. Hiervan hebben 6 mensen gebruikt gemaakt. Een van voorwaarden was dat minimaal 20% van het woon werk verkeer met de fiets wordt gedaan. Dit zal zijn effect pas hebben in 2015 Met ons wervingsbeleid we ons meer en meer richten uit mensen die uit de regio komen. Hier wordt het woon werkverkeer minder. Zeker omdat veel van deze personen met de fiets komen. Daarnaast zijn door Libra Energy BV twee electrische scooters ter beschikking gesteld waar dankbaar gebruik van wordt gemaakt.
We hebben natuurlijk een enorme stap omlaag gemaakt in 2014. Echter door het effect van de fietsregeling ultimo 2014 die zijn impact pas in 2015 heeft denken we dat een afname van 5% per FTE een reëele mogelijkheid is
2
Zie hiervoor de tabel van Scope 1 hoofdstuk 4.3.1
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 23 van 43
5.2.3 Doelstelling: Het verlagen van de CO₂ uitstoot door zakelijke auto reizen De zakelijke auto reizen betreffen lease auto’s welke aan de medewerkers ter beschikking zijn gesteld. Op dit moment is de CO₂ uitstoot op de zakelijke ritten 0,85 Kg CO₂ per € 1.000,- omzet (in 2013 1.05). Uitgedrukt in kg Co2 is dit 15.265 in 2014 en 17.528 in 2013. Het doel voor 2014 was om dit met 5% te verminderen. Dit betekent dat voor 2014 het doel is om de CO₂ uitstoot voor zakelijke ritten te dringen tot 1.00 Kg CO₂ per € 1.000,- omzet. Uiteindelijk zijn we bijna 20% lager uitgevallen. Belangrijke oorzaken hiervoor zijn dat waar we in 2013 nog twee Sales Managers op de weg hadden die in de loop van 2014 zijn weggegaan. De consequentie hiervan is een 2263 kg Co2. Om appels met appels te vergelijken corrigeren wij deze op de berekening. Dan kom je uit op 0,98 Kg CO₂ per € 1.000,- omzet. Dit gecorrigeerde getal is 2% lager dan de doelstelling van 1.00 Kg CO₂ per € 1.000,- omzet. In 2015 zullen naar verwachting weer 2 sales managers actief zijn, waarvan er inmiddels 1 al werkzaam is. De CO₂ uitstoot wordt bepaald door het type auto, de rijstijl en de afstanden welke gereden worden. Om deze reductie te bewerkstelligen zullen dan ook op deze factoren de medewerkers te stimuleren tot CO₂ bewust handelen. Hiertoe zullen we de volgende acties ondernemen: Medewerkers bewust maken van de mogelijkheden om zuinig te rijden. Zie hiertoe bijlage met tips voor zuiniger rijden. Dit effect was over 2013 moeilijk te meten omdat de zakelijke kilometers niet worden bijgehouden en daarom geen inzicht is in het aandeel privé kilometers. Wat we wel willen proberen is om dit jaar meer informatie van de lease maatschappij te verkrijgen zodat inzicht wordt verkregen in het verbruik per auto Stimuleren van auto’s met een zuiniger energielabel bij aanschaf dan wel vervanging van de lease auto. Met name willen we medewerkers stimuleren om electrisch te rijden. Met deze maatregelen is onze doel om een verlaging van 5% per € 1.000,- omzet te realiseren voor 2015
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 24 van 43
5.3 Doelstellingen CO₂ uitstoot niet- beheersbaar door Libra Energy Zoals in de inleiding van dit hoofdstuk al is aangegeven is een groot deel van de CO₂ emissie van Libra Energy BV niet beheersbaar. Hiermee bedoelen we dat onlosmakelijk met de bedrijfsvoering van Libra Energy BV emissie plaatsvinden welke nodig zijn voor de groei van het bedrijf De Scope 3 emissie bedroeg in 2014 617.747 Kg Co2 ten opzichte van 2013 (478.865 Kg Co2) is dit een stijging van 29%. Dit is een hele forse stijging. Als we deze stijging uitdrukken naar verhouding van de omzet dan is deze nog steeds 20%. De inkomende vracht is verantwoordelijk voor deze stijging. Waarbij de stijging voort komt uit het feit dat wij en meer omzet zonnepanelen doen ruim 15% en waar we in 2013 nog een significant deel van de Zonnepanelen uit Europa betrokken was dit in 2014 vooral uit China. Helaas ontkomen we er niet aan deze marktinvloeden die ons nopen meer in te kopen in China en natuurlijk indien de omzet toeneemt meer in te kopen en zodoende meer te transporteren. Ook de keuze van het transport is veelal niet aan ons. Wel willen we bij contact met onze vervoerders nagaan in hoeverre zij met euro-5 of euro-6 vrachtwagens rijden. In 2014 hebben wij een hechtere samenwerking met Pyxis, een vervoerder die in de regio (Beverwijk) een vestiging heeft. Pyxis is ook een bedrijf dat maatschappelijk verantwoord onderneemt en past goed bij Libra Energy. Zij zullen ook meer en meer vanuit hun magazijnen onze spullen gaan leveren waardoor minder transport kilometers worden gemaakt. In mindere mate geldt ook voor de zakelijke vluchten dat deze soms ingegeven worden door factoren die wij niet altijd kunnen beinvloeden. Als een bedrijf dat internationaal zaken doet hebben we regelmatige meetings met onze leveranciers en klanten maar ook met onze Engelse vestiging. Dit betekent dat, ondanks dat er zorgvuldig mee omgegaan wordt, regelmatig medewerkers met vluchten naar het buitenland gaan. Echter, voor ons als bedrijf werkzaam in de groene sector, leggen we ons daar niet zomaar bij neer. We realiseren ons heel goed dat bedrijfsvoering geen excuus moet zijn om maar klakkeloos de carbon footprint te vergroten. Hier toe heeft de directie besloten om vanaf 1 juli 2012 klimaat neutraal te opereren. We hebben hiertoe een contract afgesloten met de Climate Neutral Group. Dit is waar de Climate Neutral Group (CNG) voor staat
Climate Neutral Group is een social-venture met een maatschappelijk doel: het komen tot een 100% klimaatneutrale wereld! Onze missie is zoveel mogelijk organisaties te helpen de transitie te maken naar klimaatneutraal ondernemen en om klimaatneutrale diensten en producten te ontwikkelen voor hun klanten.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 25 van 43
De CNG heeft wereldwijd op verschillende locaties klimaatprojecten opgezet. Door te participeren in een van deze duurzame energieprojecten wordt ervoor gezorgd dat de huidige CO₂-uitstoot van Libra Energy BV elders op de wereld wordt voorkomen. Libra Energy BV participeerde tot en met 2014 in het Kangwal biomassa project - Thailand Het Thaise bedrijf Kangwal produceert onder andere garen en vezels. Voor dit productieproces zijn stoom en warmte nodig die voorheen werden geleverd door steenkool en zware brandstoffen. Door de verbranding van biomassa bespaart de fabriek zo’n 11.000 ton steenkool. Dit levert een CO₂ emissiereductie van ongeveer 20.000 ton per jaar op. Dit is vergelijkbaar met de jaarlijkse uitstoot van zo’n 2.200 Nederlandse huishoudens. Vanaf 2015 zijn we betrokken bij een nieuw project van de Climate Neutral Group; Windenergie in India. In India is de vraag naar elektriciteit groter dan het aanbod. In bepaalde gebieden is er zelfs simpelweg helemaal geen energie voorziening. . Door te participeren in dit project helpen we mede mee om lokale huishoudens in afgelegen gebieden te voorzien van stroom
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 26 van 43
5.4 Energie audit verslag
Door middel van het Energie audit verslag beoordeeld Libra Energy wat zij aan CO2-uitstoot heeft en in hoeverre haar doelstellingen om hier efficiënter mee om te gaan zijn bereikt. Libra Energy werpt als het ware een kritische blik op zichzelf. Ze identificeert de emissie stromen met een significant energieverbruik en de veranderingen hierin. Dit om een zekerheid te verkrijgen dat alle energiestromen en de reductie in beeld zijn. Hieruit definieert zij punten waarin de energie efficiency verbeterd kan worden. Het energie audit verslag wordt schematisch weergegeven in de gedefinieerde workflow van de stuurcyclus voor de CO2 reductieverantwoording3. Deze geeft aan op welke stappen er gevolgd worden in het energie audit verslag om te komen tot de verantwoording:
•
•
•
•
•
• •
3 4
Stap A: Beoordelen gedefinieerde emissie: Deze stap wordt uitgewerkt in hoofdstuk 4.3 CO₂ Emissie Libra Energy BV. Hierin wordt de CO₂ emissie onderscheiden in de 3 scopes; Directe; Indirecte en Overige Indirecte Emissies. Aangegeven wordt welke energiestromen betrokken worden in de CO2-footprint bepaling. Grafisch wordt de relevantie van de CO₂ emissies van de scopes en energiestromen weergegeven. Elke Scope wordt in een aparte paragraaf uitgewerkt waarbij ook aandacht wordt gegeven aan de berekening van de Emissies en de afwijkingen ten opzicht van de doelstellingen Stap B: Opstellen CO2 footprint4: Deze stap wordt eveneens behandeld in hoofdstuk 4.3 CO₂ Emissie Libra Energy BV. Hierin wordt aangegeven in hoe en onder welke voorwaarden de Co2 footprint bepaald is. Tevens wordt aangegeven op basis waarvan de achterliggende berekeningen zijn gebaseerd. De uiteindelijke berekeningen komen voort uit ons automatiserings-systeem. Stap C: Formuleren Doelstellingen: Deze stap wordt uitgewerkt in hoofdstuk 5 Reductie van de uitstoot van Libra Energy BV. Hierin worden de doelstellingen besproken welke vastgesteld zijn op basis van het energiereview door het MT Stap D: Formuleren Maatregelen ter realisatie Doelstellingen: Deze stap wordt eveneens uitgewerkt in hoofdstuk 5 Reductie van de uitstoot van Libra Energy BV. Dit is ook weer gebaseerd op het Energiereview door het MT. Stap E: Monitoren Doelstellingen: Deze stap wordt eveneens uitgewerkt in hoofdstuk 5 Reductie van de uitstoot van Libra Energy BV. Het MT beoordeeld op basis van stap A en stap B de Emissie. Hieruit wordt vastgesteld in hoeverre de doelstellingen gehaald zijn. Wat zich uit in de Energie review door het MT. Stap F: Formuleren Transparantie en Participatie: Deze stap wordt uitgewerkt in hoofdstuk 6 Transparantie & Participatie Stap G: Beoordelen Transparantie en Participatie: Dit wordt gedaan tijdens het Energie Review. Aan de hand van de uitkomsten hiervan leidt dit tot al dan niet aanpassingen op de doelstellingen
Zie bijlage C. Stuurcyclus Co2 reductieprogramma Libra Energy BV Zie bijlage B . Inventarisatie C02 2013 Libra Energy BV
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 27 van 43
5.5 Energie review
Vastlegging & Energieverbruik Identificatie van gebieden van significant energie verbruik en veranderingen over de afgelopen periode Jaarlijks wordt door het management een energiereview uitgevoerd waarbij de resultaten van de inventarisatie beoordeeld ten opzichte van het basisjaar en voorafgaande jaren. Vastgesteld word of alle energiestromen nog relevant zijn en of er energiestromen afvloeien of erbij komen (zie hoofdstuk 4). Bij onze identificatie hebben we onderscheiden de beheersbare en niet beheersbare emissiestromen5. De beheersbare emissie stromen zijn de directe en indirecte emissie (scope 1 en 2). In bijlage B treft U het overzicht van de Co2 uitstoot voor Libra Energy aan. Hieruit blijkt dat de beheersbare emissies ruwweg in twee types zijn te onderscheiden. In een gebruik van Gas en Electra en in het vervoer dat door medewerkers van Libra Energy plaatsvindt. Uitstoot door Gas en Electra meten we, net als de woon-werk kilometers, door deze uit te drukken in Co2 per FTE. De achterliggende gedachte is dat deze ook aan de FTE gerelateerd zijn en deze er ook invloed op kunnen uitoefenen. Het zakelijke vervoer is uitgedrukt in de verhouding van CO2 uitstoot ten opzichte van de omzet. Hoe hoger de omzet hoe meer zakelijk vervoer er is. Scope 3 tenslotte geeft aan wat wij aan indirecte emissies hebben. Dit is het transport van de inkomende en uitgaande goederen. Dit is bijna 90% van de totale CO2 uitstoot. Deze zijn door Libra Energy BV niet of nauwelijks te beïnvloeden. Wel wil het management hier zicht op hebben. Identificeren, vastleggen van de punten ter verbetering van het energie efficiency Uitgaande van het referentie kader en de performance indicatoren en doelstellingen (zoals genoemd in hoofdstuk 5) en taakstellingen wordt de realisatie van de doelstellingen gemonitord, gemeten en geanalyseerd. De doelstellingen die we hebben om de CO2 emissie te verminderen betreffen alleen scope 1 en 2. We proberen de mensen te motiveren om de auto eens te laten staan voor woon werkverkeer en ook te motiveren zuiniger te rijden. Vanaf 2014 willen we dit verder stimuleren.
5
Beheersbare emissiestromen zijn gedefinieerd als de emissiestromen waarop Libra Energy door efficienter om te gaan ermee een een invloed kan uitoefenen op de CO2 uitstoot
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 28 van 43
We leggen de emissie vermindering deels bij onze medewerkers neer door ze te stimuleren zuiniger te rijden. Zowel qua auto als qua rijstijl. Daarnaast stimuleren we medewerkers ook financieel om vaker met de (elektrische) fiets naar het werk te komen. Een aanzet hiervoor is al gegeven door de, eerder beschreven fietsregeling, waarbij een deel van de medewerkers een fiets heeft gekregen. De investering in een PV installatie op de Carport die groene stroom opwekt zal zorgdragen aan een verdere vermindering van de uitstoot en zo ons eigen verbruik deel verder compenseert. De afwijkingen worden vastgelegd en op basis van de bovenstaande bevindingen vinden er, corrigerende en preventieve maatregelen plaats. Verbeterpunten en aanpassingen van en eventuele nieuwe doelstellingen worden vastgelegd en ook gecommuniceerd door het management team.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 29 van 43
6 Transparantie & Participatie 6.1 Transparantie & Participatie Door transparantie stimuleert Libra Energy BV de betrokkenheid van de medewerkers, weten andere bedrijven van de inzet van Libra Energy en kan Libra Energy BV aangesproken worden op de realisatie van haar ambitie. Het belangrijkste middel hiervoor is communicatie. De verantwoordelijke voor het uitdragen hiervan is het management team. We onderkennen hier twee doelgroepen: Intern: Om de transparantie te laten werken beoogt Libra Energy frequente communicatie met de medewerkers over het energiereductiebeleid met als doel dat een ieder op de hoogte is van de voortgang hiervan. Extern; dit zijn de externe partijen die belanghebben bij reductie van energie en de meest materiele CO₂ uitstoot. Het gaat er met name om ze ermee bekend te maken
6.2
Doelgroepen
Zoals genoemd in de inleiding onderkennen we twee doelgroepen welke hieronder nader gedefinieerd zijn:
Interne doelgroep: Medewerkers Libra Energy BV Voor de interne doelgroep hebben we de volgende communicatie doelen:
Communicatiedoelen Intern Medewerkers bekend maken met de energiestromen en de reductiedoelstellingen van Libra Energy BV; Medewerkers stimuleren om concreet bij te dragen aan CO₂-reductie De Directie en het MT ondersteunen het CO₂ reductiebeleid en geven de ruimte om CO₂ reductie te realiseren (gedrag). In 2014 zijn er twee meetings geweest. De eerste 22 April 2014 was naar aanleiding van de certificering voor 2014 van CO2 reductieprogramma door de TuV waarbij de Verantwoording over 2013 besproken is. De tweede welke onderdeel was van een plenaire kwartaal meeting in december 2014. Gezien er veel nieuwe mensen bijgekomen zijn is een uitleg gegeven over het CO2 reductie programma en hoe Libra Energy BV daarmee omgaat. Ook is hierin de fietsregeling besproken, waarbij personeel in plaats van een bonus een fiets kunnen krijgen.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 30 van 43
Bij de energiereview door het MT is besloten om zowel de fietsregeling als de beschikbaarheid van de electrische scooters te handhaven. Verder is besloten om in 2014 een PC-prive project uit te rollen, waarbij onze werknemers tegen een sterk gereduceerd tarief een zonnestroom installatie kunnen aanschaffen zodat ze zelf kunnen bijdragen aan de CO2 reductie.
Externe doelgroep (stakeholders) Deze doelgroep kenmerkt zich door dat ze duurzame energie stimuleren enerzijds door levering van componenten en systemen (onze klanten en leveranciers) en anderzijds door de omgeving bewust te maken (de lokale overheden, de directe omgeving en projecten waarin we deelnemen).. Grotere klanten (Warmteservice, AZ, Vereniging Eigen Huis, SunGevity, diverse installateurs, belanghebbenden CO₂-reductie • Leveranciers (JA Solar, Canadian Solar, Omnik, Chint, Solsonica) • Dienstverleners (Tromp Bouw bedrijf, Athlon) • Directe omgeving (Lokale overheid, gemeente Castricum, Calorie project) Participatie in duurzame projecten (Ridgeblade) Communicatiedoelen Extern
Libra Energy BV positioneren als MVO organisatie ; Grotere klanten bekend maken met de duurzaamheidsambitie Libra Energy BV; Duurzaamheidsambitie Libra Energy BV uitdragen via de Website; Externe belanghebbenden bekend maken met de energiestromen en de reductiedoelstellingen van Libra Energy BV en Libra Positioneren als duurzame organisatie (kennis); De participatie in duurzame projecten uitdragen
Met als groter doel de externe belanghebbende stimuleren om bij te dragen aan CO₂ reductie. Hieronder tref u schematisch de invloed en het belang van de verschillende stakeholders aan.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 31 van 43
6.3
Verantwoordelijkheden
De CEO draagt de formele verantwoordelijkheid voor de communicatie over duurzaamheid. De uitvoering van de communicatie wordt verzorgd door het MT, Deze zorgt voor de interne en externe communicatie-uitingen. Het MT ondersteunt, adviseert en bewaakt de communicatie-uitingen van beleidsvorming tot en met daadwerkelijke uitvoering en beheer. Libra Energy BV is voornemens om in 2015 iemand aan te nemen is die verantwoordelijk is voor het MVO beleid van Libra Energy BV. En in deze functie verantwoordelijk is voor het CO2 bewust handelen van Libra Energy ( de CO2 prestatieladder) maar ook de participatie en de transparantie met betrekking tot het uitdragen hiervan bewaakt. In deze hoedanigheid wordt verantwoording aan de directie gesteld.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 32 van 43
6.4
Structurele communicatie
De structurele communicatie van omtrent het CO₂ reductie beleid van Libra Energy BV op de volgende wijze opgepakt door het MT met de volgende stuur cycli:
Intern Twee keer per jaar worden de medewerkers geïnformeerd; de stand van zaken van het CO₂reductiebeleid en de status van reductiedoelstellingen van Libra Energy BV; Opnemen van de status het CO₂-reductie beleid in minstens 4 vergaderingen per jaar van het MT In 2014 zijn er twee meetings geweest. De eerste 22 April 2014 was naar aanleiding van de certificering voor 2014 van CO2 reductieprogramma door de TuV waarbij de Verantwoording over 2013 besproken is. De tweede welke onderdeel was van een plenaire kwartaal meeting in december 2014. Gezien er veel nieuwe mensen bijgekomen zijn is een uitleg gegeven over het CO2 reductie programma en hoe Libra Energy BV daarmee omgaat. Ook is hierin de fietsregeling besproken, waarbij personeel in plaats van een bonus een fiets kunnen krijgen. Bij de energiereview door het MT is besloten om de beschikbaarheid van de electrische scooters te handhaven. Verder is besloten om alsnog in 2015 een PC-prive project uit te rollen, waarbij onze werknemers tegen een sterk gereduceerd tarief een zonnestroom installatie kunnen aanschaffen zodat ze zelf kunnen bijdragen aan de CO2 reductie. Extern
Dynamisch uitdragen van het CO₂-reductie beleid op een vaste plek website; Minimaal 2x per jaar communiceren over actualiteiten omtrent het CO₂-reductie; Actief uitdragen van het CO₂-reductie beleid op beurzen; Uitdragen van CO₂-reductie beleid door ons personeel; Bij de grotere klanten het reductiebeleid bespreken in klantmeeting;
Overige belanghebbenden op de hoogte brengen van CO₂-reductie beleid.
Ook in 2014 hebben we flink aan de weg getimmerd hiermee. Op onze website hebben we een pagina ingericht voor MVO. Hier wordt beschreven de CO2 prestatieladder beschreven, onze aansluiting bij PV Cycle waarbij de zonnepanelen correct worden gerecycled en de projecten waaraan we ons verbonden hebben. Ook is in contacten met onze klanten en leveranciers de CO2 prestatieladder aan de orde gekomen We hebben in 2014 9 beurzen gehad, in 2013 waren dit er nog 3. Op deze beurzen bereiken we heel veel mensen en op onze stand zijn ook altijd uitingen van MVO • Maart 2014 ElektroVakbeurs Venray • Maart 2014 Energie & Besparing • April 2014 Solar Solutions in Haarlemmermeer • April 2014 Renovatie
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 33 van 43
• • • • •
Juni 2014 InterSolar, Germany September 2014 Renexpo Poland Oktober 2014 Solar Event in Den Bosch November 2014, Energie & Besparing Venray December 2014 Hardenburg Elektro Vakbeurs
Hierbij zijn veel mensen bereikt. We hebben een nieuw profiel gemaakt, met name voor de introductie bij (grotere) nieuwe klanten waarin ook onze CO2 prestatieladder wordt benoemd.
Transparantie Extern 2015? De transparantie extern in 2015 zal min of meer op dezelfde manier gaan zijn als in 2014. Waarbij de nadruk ligt op via klantcontacten door sales, zowel op beurzen als bij klant bezoeken. Daarnaast hebben we veelvuldig trainingen, advertenties en ook op de website is een deel ingericht ruimte gebruikt voor het MVO-ondernemen van Libra Energy. De intentie is om meer structuur te geven aan de externe transparantie in 2015. Hoe hier een vorm aan wordt gegeven moet nog worden bepaald..
6.5
Planning
Jaarlijks wordt de planning voor het CO₂ reductie beleid vastgelegd. Voor 2015 ziet de agenda er als volgt uit: Maart
2015
Energy Audit verslag
Maart
2015
Bepalen CO₂ emissie
Maart
2015
Beleid bespreken Raw Draft verantwoording CO2 reductie
Maart
2015
MT Meeting Energie review
April
2015
Certificering CO₂ prestatieladder
Mei
2015
Plenaire meeting CO₂ beleid medewerkers
Mei
2015
MT Meeting CO₂ Beleid
Juli
2015
MT Meeting CO₂ Beleid
September
2015
Plenaire meeting CO₂ beleid medewerkers
Oktober
2015
MT Meeting CO₂ Beleid
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 34 van 43
6.6
Participatie
Naast de interne en externe communicatie investeert Libra Energy BV, in haar kennisdeling en investeert ook in kennisvergaring van derden. Onze Core business is CO2 reductie door middel van zonne energie. Wij zijn dan ook zeer actief bezig om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen. Dit op het gebied van overheidssubsidies, wet- en regelgeving en productinnovaties. We bezoeken van de onze leveranciers de fabrieken ter plekke (China, Italie en Nederland). De kennisvergaring gebeurt onder andere door congressen bij te wonen: Bijeenkomst Nederland CO2 Neutraal 27-11-2014 Nationaal Solar Trend Rapport 2015 28-01-2015 En door deel te nemen aan initiatieven en d.m.v. vakliteratuur (Photon) te zorgen dat wij op de hoogte blijft van de ontwikkelingen op het gebied van PV. Maar ook middels internet en door ons contact met onze leveranciers en afnemers blijven wij op de hoogte Deze kennis wordt gebruikt om te participeren in initiatieven met betrekking tot CO₂ reductie en te delen met derden. De informatie verstrekking van Libra Energy BV aan derden gebeurt enerzijds door trainingen te geven en anderzijds door technische, juridische en fiscale ondersteuning voor specifieke projecten te bieden teneinde de haalbaarheid te beoordelen en indien mogelijk ze te realiseren. Voorbeelden hiervan zijn: CO₂ reductie beleid gemeente Castricum; Libra Energy werkt samen met Calorie een project groep die ondermeer voor de gemeente Castricum onderzoekt op welke wijze zonne-energie doelmatig kan worden toegepast. In 2014 is een project van start gegaan waarbij vanuit Calorie en met de gemeente Castricum zonnestroom installaties aan particulieren zijn aangeboden. Volgens de laatste berichten zijn er inmiddels meer dan 100 verkocht;; Deelname aan ZON (Zonne-energie Ondernemers Nederland, dit een werkgeversorganisatie van Nederlandse ondernemers die actief zijn in zonnestroom. De organisatie wil een bijdrage leveren aan meer stabiel meerjarenbeleid voor zonnestroom en het creeren van gezonde voorwaarden daartoe; Trainingen door Libra Energy aan installateurs waarin alle facetten van de producten en mogelijke toepassing van zonne-energie behandeld worden. Deze worden aangepast naar nieuwe markten en producten. IN 2014 is veel aandacht gegeven aan de Libra Pulse tool waarmee eenvoudig complete zonnestroom installaties berekend kunnen wordenr; We zijn nu betrokken bij AZ Green Team dit is een groep duurzame ondernemers die samen een skybox heeft. Hieruit ontstaan veel contacten waar mee initiatieven ontwikkeld kunnen worden;
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 35 van 43
Oprichting eind 2014 CleanTech Finance BV, deze BV waarin Libra Energy BV een minderheidsdeelneming in heeft verzorgt financieringen voor duurzame projecten
Participatie in 2014 Net als in 2014 zal de kennisdeling in 2015 met dezelfde middelen plaatsvinden: • • • •
middels onze trainingen; op beurzen waar we een stand hebben op de website op de ruimte voor MVO participeren in allerhande initiatieven
Door een sterke binding met de markt in brede zin blijven wij alert op nieuwe toepassingen en producten welke we ook aan onze klanten voorstellen. Voorbeelden hiervan zijn : • • • • •
toepassingen met carport systemen; alsmede het indak systeem van GSE. Waarbij de zonnepanelen de dakpannen vervangen Dit systeem is recent bij de CFO geplaatst, waarbij de ontwikkelaar bij is geweest; toepassingen met build in inverters in de panelen (Een samenwerking tussen JA Solar en SolarEdge); Verdere samenwerking met Whisper Power, waardoor we ons oriënteren op autonome systemen; DeGroene Elektricien wordt omgezet naar Libra CleanTech Projects, waarbij conceptuele totaal oplossingen bijvoorbeeld voor woning bouw verenigingen worden gerealiseerd.
Naast het informeren van onze klanten zullen deze dingen ook zijn weerslag vinden bij de eindklanten wat weer een bewustwoording geeft en een impuls om klimaatvriendelijker te acteren.
.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 36 van 43
A.
A. Rapportage volgens ISO 14064 deel 7 De CO2 inventarisatie van Libra Energy BV is opgesteld in overeenstemming met de eisen uit ISO 14064-1;, Hoofdstuk 7.3.1.. Onderstaand is een verwijzingstabel opgenomen. 14064-1 § 7.3 GHG report content Beschrijving Hoofdstuk onderhavig rapport
6 ISO 14064-1 onderhavig onderhavig rapport
4.1 4.2.2 4.2.2 4.2.2 4.3.1 4.2.3 5.3.1 5.3.2 4.3.3 4.3.3 4.3.5 5.4
§7.3.1 GHG report content A B C D E F G H I J K L M N O P Q
© Libra Energy B.V.
Beschrijving onderhavig
Reporting Organization Person responsible Reporting period covered Organizational Boundaries Direct GHG Emissions Combustion of Biomass GHG removals Exclusions of sources or sinks Indirect GHG emissions Base year Changes of recalculations Methodologies Changes of methodologies Emission of removal factors used Uncertainties Statement in accordance with ISO14064 Verifing report
Friday 24 April 2015
Hoofdstuk / paragraaf onderhavig rapport
Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 1 2012 Hoofdstuk 3.3 Hoofdstuk 4.3.1 Niet van toepassing Niet van toepassing Niet van toepassing Hoofdstuk 4.3.2/4.3.3 Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 5.4 Bijlage B Hoofdstuk 5.4 Niet van toepassing 4.3 1 Niet van toepassing
Pagina 37 van 43
B. Inventarisatie CO2 2014 Libra Energy BV 2014 CO2 (in kg)
FTE
Turnover
CO2 per FTE
CO2 / Turnover
7.887
19,35
17942
408
0,44
1,1%
Transport Woon Werk
18.461
19,35
17942
954
1,03
2,7%
Directe Emissies door Libra (Scope 1)
26.348
16.855
1.362
1,47
3,8%
Verbruik Gas Gasverbruik per FTE
in %
Transport Woon Werk
Verbruik Electra Electraverbruik per FTE
10.592
19,35
17942
548
0,59
1,5%
Zakelijke reizen Auto
15.265
19,35
17942
789
0,85
2,2%
Zakelijke reizen Vliegtuig
18.863
19,35
17942
975
1,05
2,7%
Indirecte Emissies door Libra (Scope 2)
44.721
19,35
2.312
2,49
6,49%
527.052
19,35
17942
27.243
29,38
76,5%
90.695
19,35
17942
4.688
5,05
13,2%
Overige indirecte Emissies door Libra (Scope 3)
617.747
19,35
31.931
34,4
89,7%
Totaal Co2 uitstoot
688.816
19,35
35.605
38,39
100,0%
Zakelijke reizen
Inkomende vracht
Uitgaande vracht
© Libra Energy B.V.
17942
Friday 24 April 2015
Pagina 38 van 43
C. Inventarisatie CO2 2013 Libra Energy BV
2013 CO2 (in kg)
FTE
5.901
14,08
16.895
14,08
Verbruik Gas
Turnover
CO2 per FTE
CO2 / Turnover
419
0,35
1.200
1,00
1.620
1,35
744
0,62
1.245
1,04
in %
1,1%
16855
Gasverbruik per FTE Transport Woon Werk Transport Woon Werk
3,1%
16855
4,2%
Directe Emissies door Libra (Scope 1)
22.796
Verbruik Electra Electraverbruik per FTE
10.477
14,08
17.528
14,08
Zakelijke reizen Vliegtuig
15.209
14,08
1.081
0,90
Indirecte Emissies door Libra (Scope 2)
43.214
14,08
3.070
2,56
27.643
23,09
6.367
5,32
34.010
28,4
38.700
32,33
16.855
Zakelijke reizen Zakelijke reizen Auto
3,2%
16855
2,8%
16855
7,93%
Inkomende vracht
389.211
Uitgaande vracht
89.654
14,08
14,08
71,4%
16855
16,5%
16855
87,9%
Overige indirecte Emissies door Libra (Scope 3)
478.865
14,08
Totaal Co2 uitstoot
544.874
14,08
© Libra Energy B.V.
1,9%
16855
100,0%
16855
Friday 24 April 2015
Pagina 39 van 43
C. Conversiefactoren Voor de berekening van de CO₂ uitstoot is gebruik gemaakt van conversie factoren. Deze hebben we ontleend aan het handboek CO₂ prestatieladder dan wel aan opgave van derden (lease maatschappij, energiebedrijf etc.) Deze zijn gebaseerd op het Handboek CO2 prestatieladder versie 2.2 dd 4 april 2014. De volgende conversie factoren zijn gebruikt:
Energie Electra Enkelfase
1 kwh
0.455
Kg / CO₂
Gas
1 m2
1.825
Kg / CO₂
Personenvervoer auto gr CO₂/ km
Op basis van de opgegeven CO₂ per type auto Klasse < 1,4 ltr 1,4 – 2,0 ltr >2,0 ltr <1,7 ltr 1,7 – 2,0 ltr >2,0 ltr
Benzine
Diesel
Gr C0₂/ voertuigkm 185 220 305 155 195 265
Personenvervoer vliegtuig < 700 km 700 - 2500 km > 2500 km
270 200 135
gr CO₂/ km gr CO₂/ km gr CO₂/ km
Vervoer goederen Per vrachtwagen Per Containerschip
© Libra Energy B.V.
295 23
gr CO₂/ ton/km gr CO₂/ton/ km
Friday 24 April 2015
Pagina 40 van 43
D. Stuur cyclus Co2 reductieprogramma Libra Energy BV
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 41 van 43
E. Communicatie plan Doelgroep
Boodschap
Middel
Frequentie Verantwoordelijke Planning
Management team
Informeren over CO2 prestatieladder, initiatieven voortgang, formuleren doelstellingen Informeren over CO2 beleid
Vergadering
Kwartaal
Jeroen Bogaers
Maart 2015 April 2015 Juli 2015 September 2015
Plenaire Sessie
2x per jaar
Jeroen Bogaers
Informeren over CO2 beleid
Website
2x per jaar
Vincent van Vaalen
Informeren over CO2 beleid tijdens zakenreis China Informeren over CO2 beleid Informeren over CO2 beleid/ Participeren in Projecten Informeren over CO2 beleid Informeren over CO2 beleid Informeren over CO2 beleid
Meetings/ Website
Ongoing
Jan Joosten
Maart 2015 4e kwartaal 2015 2015 (uitingen op website) 2015
Meetings
Ongoing
Jan Joosten
2015
Meeting
Ongoing
2015
Meeting
Ongoing
Trainingen
Ongoing
Trainingen
Ongoing
Jan Joosten Vincent van Vaalen Jeroen Bogaers Vincent van Vaalen Bart van den Bosch Jan Joosten Vincent van Vaalen
Medewerkers
Interne en externe participanten Leveranciers
AZ- Team Duurzaam Initiatieven
Klanten Klanten Beurzen
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
2015 2015 2015
Pagina 42 van 43
G.Windprojecten - India
Achtergrond In India is de vraag naar elektriciteit groter dan het aanbod in stabiele energie. Zeker op momenten van pieken in de energiebehoefte is er sprake van een tekort aan energie en in sommige gebieden is er gewoonweg helemaal geen energievoorziening. Om te voldoen aan dit tekort van de overheid wordt de ontwikkeling van technologieën voor hernieuwbare energie (RETS) gestimuleerd. In de afgelopen jaren is windenergie binnen dit programma als winnaar uit de bus gekomen, met een aandeel van 70% van het totale aanbod van RETS hernieuwbare energie. Momenteel zijn er naar schatting 28.000 banen gecreëerd in de windenergiesector en dit zal tot meer dan 84.000 groeien in 2020 en 113.000 in 2030.
De windprojecten van Climate Neutral Group in India Dankzij onze mix van windenergieprojecten in India, onder andere in de regio’s Karnataka en Gujarat, worden de lokale huishoudens in vaak afgelegen gebieden voorzien van stabiele en schone energie. De locatie van deze windparken is zorgvuldig gekozen met betrekking tot een hoge gemiddelde windsnelheid. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van de modernste technieken op het gebied van windturbines. Dit om een zo hoog mogelijk efficiëntie/hoeveelheid opgewekte energie te kunnen garanderen. Met de komst van deze windmolenparken is de lokale bevolking verzekerd van een stabiele aanvoer van schone energie. De infrastructuur rondom de windparken is aanzienlijk verbeterd, waardoor deze gebieden beter toegankelijk zijn voor de buitenwereld. De combinatie van de toegang tot schone energie en de goede infrastructuur creëert nieuwe kansen voor de expansie van de economische activiteit in de regio. Door het lage energieverbruik van een huishouden in India, zo’n 5-10% van wat een huishouden in Nederland verbruikt, kunnen relatief veel huishoudens voorzien worden van schone energie. De maatschappij, die de windenergie levert, informeert de bevolking over de effecten en voordelen van deze groene energie en energiezuinig gedrag. Daarnaast dragen zij zorg voor “Community care” door het stichten van scholen en opzetten van gezondheidszorgvoorzieningen.
© Libra Energy B.V.
Friday 24 April 2015
Pagina 43 van 43