Veiligheidsregio Referentie Architectuur Samenwerking door samenhang
Voorwoord Graag laten wij u kennismaken met VeRA: de Veiligheidsregio Referentie Architectuur. Veiligheidsregio’s zijn relatief jonge organisaties, nog sterk in ontwikkeling, die veel in ketens werken. Dat betekent veel uitdagingen en zoektochten, zeker ook op het gebied van informatiemanagement. Informatiemanagers uit diverse veiligheidsregio’s hebben ingezien dat het goed is om een gezamenlijk vertrekpunt te beschrijven, om zo de samenwerking en informatiedeling binnen en tussen veiligheidsregio’s en haar partners in te richten en te verbeteren. Deze eerste versie van de VeRA vormt hiervoor een goede basis. Wij zijn ervan overtuigd dat de VeRA de veiligheidsregio’s gaat helpen bij het optimaliseren van hun informatiehuishouding, zowel in het dagelijks werk als in crisissituaties. Onze grote dank gaat uit naar het kernteam dat veel tijd en energie heeft gestoken in de VeRA 1.0: Bart den Dulk, Veiligheidsregio Haaglanden Sandra McEwan-Verver, Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland Rob Peters, Veiligheidsregio Kennemerland Eurydice van Vliet, Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost Daarnaast willen wij iedereen bedanken die op welke manier dan ook een bijdrage heeft geleverd, via workshops, in discussies en bij de uitwerking van de hoofdstukken, in redactie en vormgeving. Dit is een product dat door de veiligheidsregio’s samen is gemaakt en daar zijn wij trots op. Een bijzonder woord van dank gaat uit naar Guido Bayens die in een aantal workshops de groep op het goede pad heeft gezet om tot dit concrete resultaat te komen. Wij hebben goede hoop dat we de VeRA de komende jaren volwassen zien worden en dat we de kennis en ervaring die zij biedt praktisch zullen toepassen in de veiligheidswereld. Wij dragen de VeRA in ieder geval een heel warm hart toe. Frans Schippers, Brandweer Nederland, Portefeuillehouder Informatiemanagement Aart Schoenmaker, GHOR Nederland, Portefeuillehouder Informatievoorziening
Inhoudsopgave 3
4
Inhoudsopgave
4
4.1 Inleiding
24
1 Inleiding
6
4.2
De applicatieve functies
24
1.1
Veiligheidsregio’s en informatievoorziening
6
4.2.1 Klantcontactfuncties
24
1.2
De VeRA als gezamenlijk vertrekpunt
6
4.2.2
Besturende functies
27
1.3
De VeRA in groter verband
7
4.2.3
Primaire functies
27
1.4
De architectuurproducten van de VeRA
8
4.2.4
Secundaire functies
28
1.5
De VeRA producten
8
4.2.5
Generieke functies
29
9
4.3 Data
29
9
Voorwoord
1.5.1 Principes
Applicatieve functies
24
5
Toekomstige ontwikkelingen
31
10
5.1
Het gegevenslandschap
31
1.6 Leeswijzer
11
5.2
Basisregistraties en kernregistraties
31
2
Visie en principes
12
5.3 Koppelvlakken
31
2.1
Van eilandautomatisering naar informatiedeling
13
5.4 Semantiek
32
2.2
Visie op architectuur
15
5.5 Standaardisatie
32
2.3
IBV-principes in VeRA 1.0
15
5.6
32
3 Bedrijfsfuncties
18
5.7 Privacy
32
3.1 Inleiding
18
3.2
1.5.2 Bedrijfsfunctiemodel 1.5.3
Applicatieve functies
Veiligheid en beveiliging
18
Bijlage A: wettelijke taken en bevoegdheden veiligheidsregio’s
33
3.3 Domeinen
19
Afkortingen
33
3.4
21
Een woord van dank
34
Onderscheid bedrijfsfunctie en bedrijfsproces Definities bedrijfsfuncties
3.4.1 Klantcontacten
21
3.4.2
Besturende functies
21
3.4.3
Primaire functies
22
3.4.4
Secundaire functies
23
Inleiding
1 Inleiding 1.1 Veiligheidsregio’s en informatievoorziening
basisregistraties en er zijn landelijke projecten die invloed hebben
specialisten om het gesprek aan te gaan. De VeRA richt zich
1.3 De VeRA in groter verband
op de interne informatievoorziening. Intern moeten kernregistraties
nadrukkelijk op deze eerste twee groepen betrokkenen.
De VeRA is een uitwerking van de Nederlandse Overheid Referentie
ingericht worden: gegevensbronnen die door meerdere processen en
Architectuur, NORA. De NORA bevat inrichtingsprincipes, modellen en
systemen kunnen worden gebruikt. Op bestuurlijk niveau groeit de
Informatiemanagers en –architecten in veiligheidsregio’s kunnen de
standaarden voor het ontwerp en de inrichting van de elektronische
aandacht voor informatievoorziening en uit meerdere rapportages
VeRA als basis gebruiken om intern een bedrijfsreferentiearchitectuur op
overheid. Het accent ligt daarbij op het mogelijk maken van
Nederland heeft 25 veiligheidsregio’s waarin brandweer en GHOR
blijkt dat dit aspect bij de veiligheidsregio’s nog onvoldoende op orde
te stellen (zie 1.3). Dit helpt bij het standaardiseren van initiatieven op
samenwerking tussen overheidsorganisaties in ketens en netwerken.
(Geneeskundige Hulp bij Ongevallen in de Regio) met partners als
is. Informatiemanagers van de veiligheidsregio’s voelen door al deze
het gebied van informatiearchitectuur binnen de veiligheidsregio’s, wat
Onder de NORA bestaan een aantal sectorale referentiearchitecturen,
politie en gemeenten samenwerken aan het voorkomen en bestrijden
ontwikkelingen de behoefte om samen te werken aan een basis voor
samenwerking vereenvoudigt.
zoals de MARIJ (rijksoverheid), PETRA (provincies), GEMMA (gemeenten)
van incidenten en rampen. In het verleden coördineerde een kleine
alle regio’s en daarmee is de VeRA geboren.
en WILMA (waterschappen). VeRA hoort vanaf nu ook in dit rijtje thuis.
organisatie de crisisbeheersing in samenwerking met gemeentelijke
Concreet kunnen veiligheidsregio’s de VeRA toepassen bij het:
De sectorale referentiearchitecturen zijn landelijke referentiemodellen
brandweerkorpsen. Op 1 oktober 2010 is de Wet veiligheidsregio’s
– Vormgeven van samenwerking tussen veiligheidsregio’s;
waarin de generieke aspecten van een bepaalde sector beschreven
– Inrichten van informatie-uitwisseling met ketenpartners;
worden en die de basis vormen voor eigen bedrijfsarchitecturen.
(Wvr, 2010) van kracht geworden. In de wet zijn onder meer de
1.2 De VeRA als gezamenlijk vertrekpunt
bestuurlijke inbedding en de basisvereisten voor de organisatie van
De VeRA is de referentiearchitectuur voor de veiligheidsregio’s. Een
– Bediscussiëren van informatieketens in de organisatie;
Als een organisatie werkt onder architectuur, dan wordt per project
de hulpverleningsdiensten opgenomen, de taken van het bestuur
referentiearchitectuur is een beproefd instrument om samenhang aan
– Inrichten van het gebruik van basisregistraties;
een Projectstartarchitectuur (PSA) opgesteld die is afgeleid van de
van een veiligheidsregio, de minimumeisen voor hulpverleners als de
te brengen in de informatiehuishouding van een overheidssector en
– Kiezen van sectorale of regionale oplossingen voor
bedrijfsreferentiearchitectuur.
regionale brandweer en geneeskundige diensten en het materieel dat
mogelijke samenwerking vorm te geven. De VeRA geeft regio’s een
ze gebruiken. De veiligheidsregio wordt georganiseerd als verlengd
richtlijn voor de inrichting van de integrale informatiehuishouding op
– Kiezen van landelijke voorzieningen;
lokaal bestuur. Personeel, taken en budgetten worden overgeheveld
het niveau van de administratieve organisatie, de koude voorbereiding
– Aanschaffen van software;
van gemeenten naar de veiligheidsregio’s, die de primaire en
van inzet van hulpverlening en voor de opgeschaalde crisisbeheersing
– Opstellen van bestekken voor aanbestedingen;
ondersteunende processen regionaal moeten organiseren.
binnen een veiligheidsregio. Maar het geeft ook een richtlijn op het
– Opstellen of geven van opleidingen rondom informatiemanagement;
niveau van de landelijke voorzieningen, zodat optimale informatiedeling
– Indelen van beheertaken.
Informatievoorziening is een belangrijk aspect voor de veiligheidsregio’s,
kan plaatsvinden. Zonder informatiedeling kan de veiligheidsregio haar
zowel in het dagelijks werk (‘koud’) als in crisissituaties (‘warm’).
inwoners niet goed tegen risico’s beschermen.
Informatie is nodig bij het adviseren over vergunningen, bij het betalen
informatievoorzieningen;
De VeRA omvat brandweer en GHOR, de bijbehorende meldkamers
EUROPEAN INTEROPERABILITY FRAMEWORK NEDERLANDSE OVERHEID REFERENTIEARCHITECTUUR (NORA) SECTORALE REFERENTIEARCHTECTUUR (MARIJ, PETRA, GEMMA, WILMA, VeRA) BEDRIJFSREFERENTIEARCHITECTUUR
en de ondersteunende afdelingen. De politie is een ketenpartner van
van salarissen, bij het maken van roosters voor operationeel personeel,
De voornaamste doelstelling van de VeRA is het benoemen van
de veiligheidsregio’s en daarom geen onderdeel van VeRA. Ook de
bij het bestrijden van een brand etc. Iedere veiligheidsregio heeft de
generieke elementen in de informatiehuishouding van veiligheidsregio’s.
GGD is geen onderdeel van deze versie van VeRA: we zien dat de GGD
uitdaging de gemeentelijk georganiseerde informatiehuishouding
Omdat de veiligheidsregio’s erg van elkaar verschillen qua
organisatorisch op verschillende wijzen samenwerkt met de GHOR,
om te vormen tot een regionale, geoliede machine die de interne
inrichting en fase van regionalisering, richt de VeRA zich juist op
maar in het merendeel van de regio’s in de vorm van een ketenpartner.
processen en de relaties met ketenpartners optimaal ondersteunt.
de gemeenschappelijke kenmerken, principes en uitgangspunten.
In toekomstige versies zullen de relaties met ketenpartners verder
Intussen is de omgeving ook in beweging: er vindt aggregatie
Via ‘praatplaten’ helpt de VeRA beslissers op het gebied van
worden uitgewerkt.
plaats van meldkamers, regio’s moeten verplicht aansluiten op
informatiemanagement, informatiemanagers, architecten en inhoudelijk
6
INTERNATIONALE STANDAARDEN
PROJECT STARTARCHITECTUUR
Figuur 1.1. Hiërarchie van architecturen
7
Inleiding
Inleiding
1.4 De architectuurproducten van de VeRA
Organisaties werken met elkaar samen op basis van afspraken. Het
Als verfijning van NORA gebruikt VeRA hetzelfde architectuurraamwerk
moet daarom duidelijk zijn welke functie iedere organisatie heeft als
als NORA, zie figuur 1.2.
onderdeel van de samenwerkende overheid. De diensten en producten
– Beter: verbeteren prestatievermogen van de veiligheidssector door de juiste informatie op de juiste tijd bij de juiste gebruiker te krijgen; Actoren
Wat
Hoe
Bedrijfs architectuur
Organisatie
Diensten, producten
Processen
Informatie architectuur
Medewerkers, applicaties
Berichten, gegevens
Informatieuitwisseling
Technische architectuur
Technische componenten
die organisaties aan burgers en bedrijven leveren, zijn het resultaat van Het raamwerk heeft drie architectuurlagen: Bedrijfsarchitectuur,
de samenwerking tussen organisaties (en van afdelingen). Diensten zijn
Informatiearchitectuur en Technische architectuur. Er zijn ook drie
het resultaat van bedrijfsprocessen.
kolommen: – Wie neemt actie: organisaties, informatieverwerkers (personen en
Medewerkers voeren werkprocessen uit met behulp van applicaties. het kader van dienst- en serviceverlening worden uitgewisseld tussen
– Hoe gebeurt dit: processen, communicatie, integratie en netwerk.
medewerkers via applicaties. Informatie-uitwisseling vindt plaats met
informatie-uitwisseling en communicatie mogen dan niet uitvallen; – Beheersbaar: (ICT-voorzieningen) implementeren in kleinere delen (modules); geen grand designs, grote masterplannen of grote ICT-
Berichten met gegevens zijn de (elektronische) documenten die in
applicaties) en machines/computers; – Wat wordt geleverd: diensten, berichten, gegevens;
– Robuust: informatievoorzieningen robuust juist bij rampen en crises;
systemen die nauwelijks te beheersen zijn; – Goedkoper: gezamenlijk gebruik van informatievoorzieningen; niet steeds het wiel opnieuw uitvinden, maak gebruik van wat anderen
Dataopslag
Netwerk
al hebben ontwikkeld, eventueel door ze aan te passen aan de eigen situatie in plaats van dat ieder voor zich alles zelf ontwikkelt.
behulp van applicaties. Bij het Informatiebeleid Veiligheid hoort een manifest met dertig
De twee generieke dimensies Beheer en Beveiliging & Privacy hebben effect op alle lagen. Service Gerichte Architectuur
Beheer
Informatie architectuur
Technische architectuur
Actoren
Wat
Hoe
Organisatie
Diensten, producten
Processen
Medewerkers, applicaties
Technische componenten
Berichten, gegevens
Dataopslag
principes, opgedeeld in de volgende categorieën: organisatie & bestuur,
en databases draaien. Gestructureerde data wordt opgeslagen in databases
juridisch, financieel, beheersmatig, informatiekundig en technisch.
en ongestructureerde gegevens in een digitaal archief. Het netwerk
Beveiliging & Privacy
Bedrijfs architectuur
Technische componenten zijn machines of platforms waarop de applicaties
Informatieuitwisseling
Netwerk
verzorgt het fysieke transport van de berichten, informatie en data. Beheer,
Deze producten komen hierna en in de volgende hoofdstukken
In deze versie van VeRA wordt een start gemaakt met het benoemen
beveiliging en privacy hebben invloed op alle genoemde aspecten.
uitgebreid aan bod.
van principes voor de informatiehuishouding van een veiligheidsregio, met de principes uit NORA en IBV als leidraad.
1.5 De VeRA producten
1.5.1 Principes Principes zijn richtinggevende afspraken over de wijze waarop de
1.5.2 Bedrijfsfunctiemodel
De architectuurproducten in deze eerste versie van de VeRA hebben
gewenste situatie bereikt kan worden. Het is de bedoeling dat de
Het bedrijfsfunctiemodel is een inrichtingsonafhankelijke beschrijving
de focus op de eerste kolom, het biedt inzicht in de ‘wie’-vraag: welke
mensen die zich bezighouden met de organisatie-inrichting zich aan
van de taakgebieden (bedrijfsfuncties) van een veiligheidsregio
organisatievormen en bijbehorende informatieverwerkers nemen actie?
deze principes houden. Binnen de NORA zijn veel principes opgesteld
die toegevoegde waarde leveren aan de omgeving en intern aan
VeRA 1.0 levert de volgende producten op:
die te maken hebben met diensten en interoperabiliteit. Dit sluit
de onderdelen van de veiligheidsregio zelf. Het model geeft de
1 Een set basisprincipes voor het inrichten van de informatieomgeving
aan bij het doel van de NORA: stimuleren van samenwerking tussen
kernactiviteiten van de veiligheidsregio weer. Het zegt niet hoe de
overheidsorganisaties.
toegevoegde waarde gerealiseerd wordt, bijvoorbeeld via welke
van de veiligheidsregio; 2 Een bedrijfsfunctiemodel voor de veiligheidsregio in de bedrijfsarchitectuurlaag; Figuur 1.2. Architectuurraamwerk NORA 2.0
3 Applicatieve functies van de veiligheidsregio in de informatiearchitectuurlaag.
8
processen, door welke organisatieonderdelen en met welke systemen. In 2009 heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en
Hierdoor is het bedrijfsfunctiemodel een behoorlijk stabiele afspiegeling
Koninkrijksrelaties het Informatiebeleid Veiligheid (IBV) opgesteld.
van de organisatie. Organogrammen en processen wijzigen met grote
Daarin zijn de volgende doelen geformuleerd:
regelmaat, bedrijfsfuncties in mindere mate.
9
Inleiding
Inleiding
Het bedrijfsfunctiemodel is een soort ondergrond waar vervolgens
De WILMA beschrijft ook nog het volgende belangrijke aspect van
andere aspecten opgelegd worden, zoals processen, applicaties en
bedrijfsfuncties:
voor andere architectuurproducten.
Services
Besturingsmodel
Applicatielandschap
Organogram Bedrijfsfunctiemodel
Informatiedomeinen
Procesmodel
Functiegebouw
Rollen
Het bedrijfsfunctiemodel is het beginpunt geweest voor een analyse van de applicatieve functies van veiligheidsregio’s. Dit heeft een
projecten. Figuur 1.3 toont het bedrijfsfunctiemodel als spin in het web Door in kaart te brengen welke informatie bedrijfsfuncties van
applicatielandschap opgeleverd dat veiligheidsregio’s kunnen leggen
elkaar nodig hebben, is het mogelijk om goede afspraken te maken
naast hun eigen landschap. Blijkt daar dat meerdere applicaties één
over informatie-uitwisseling en wordt inzichtelijk wat kerngegevens
applicatieve functie afdekken, dan is applicatiesanering een optie. Zijn
zijn. De koppelvlakken tussen de bedrijfsfuncties geven aan welke
er gaten zichtbaar, dan is er mogelijk een (latente) behoefte van de
informatie functieoverschrijdend is en waarover dus afspraken
organisatie niet ingevuld.
gemaakt moeten worden rond het delen van informatie. Zo geeft het bedrijfsfunctiemodel focus aan de discussies over informatie-uitwisseling
De applicatieve functies geven ook (ont)koppelpunten van applicaties
en kernregistraties.
aan, ze maken zichtbaar waar koppelvlakken liggen.
Bedrijfsfuncties leggen de basis voor het maken van afspraken over informatie-uitwisseling. Standaardisatie maakt de samenwerking binnen
1.6 Leeswijzer
en tussen veiligheidsregio’s mogelijk. Zo draagt de VeRA bij aan één van
De VeRA 1.0 bestaat uit vijf hoofdstukken. Hoofdstuk 2 beschrijft de
de belangrijkste speerpunten van de veiligheidsregio’s: informatie delen.
principes die tot nu toe vastgesteld zijn binnen VeRA 1.0. In hoofdstuk 3 worden de bedrijfsfuncties beschreven die binnen de veiligheidsregio’s
1.5.3 Applicatieve functies
onderkend kunnen worden. Hoofdstuk 4 geeft een beschrijving van de
Figuur 1.3. Bedrijfsfunctiemodel als spin in het web. Bron: G. Bayens, Bedrijfsarchitectuur, werken
Een applicatieve functie is een zelfstandige eenheid functionaliteit.
hierbij behorende applicatiecomponenten. Tot slot worden in hoofdstuk 5
aan een samenhangende bedrijfsinrichting (2009).
Het modulaire karakter is belangrijk: een applicatieve functie is een
de vervolgstappen beschreven: welke ambities hebben de opstellers van
afgebakend geheel aan functionaliteiten, dat als zodanig vervangen
VeRA 1.0 nog; welke volgende stappen dienen in elk geval nog genomen
Bedrijfsfuncties zorgen voor een logische opdeling van activiteiten
kan worden. De kracht van applicatieve functies is dat specifieke
te worden.
binnen een organisatie, waarbij zij zichzelf kunnen inrichten zonder
en generieke functionaliteiten apart benoemd worden. De meeste
daarbij afhankelijk te zijn van andere bedrijfsfuncties. Bedrijfsfuncties
software biedt specifieke en generieke functionaliteit in één pakket
zijn ontkoppelbaar waardoor er flexibiliteit ontstaat in de inrichting van
aan (bijvoorbeeld workflow en document management in een pakket
de organisatie. Hierbij is het belangrijk dat de verantwoordelijkheden
voor het afhandelen van vergunningsaanvragen). Het risico dat bij
per bedrijfsfunctie eenduidig belegd worden en ‘applicaties niet over
de aanschaf van dergelijke software overlap in functionaliteit in
de grenzen van bedrijfsfuncties heen werken’. Bedrijfsfuncties kunnen
de organisatie ontstaat is reëel. Ook bestaat de kans dat hetzelfde
door hun eigenschap dat ze ontkoppelbaar zijn ook helpen bij het
gegeven op meerdere plekken ingevoerd en beheerd moet worden. Het
beantwoorden van in- en outsourcingsvraagstukken.
definiëren van applicatieve functies is een eerste stap in het ontwarren van de ‘spaghettistructuur’ aan applicaties in een organisatie.
10
11
Visie en principes
2 Visie en principes 2.1 Van eilandautomatisering naar informatiedeling
die door gemeentelijke brandweerkorpsen werden gebruikt en bij de
Eilandautomatisering
overgang naar de veiligheidsregio zijn ‘meegenomen’.
Informatiedeling
Hoe het beter kan: Informatiedeling Informatiedeling betekent dat een gebruiker precies die informatie overzichtelijk gepresenteerd ziet die hij nodig heeft voor zijn werk.
Bij veel veiligheidsregio’s is elke applicatie als een eiland, met eigen
Zonder dat de gebruiker het merkt worden gegevens uit meerdere
gegevensopslag en met een eigen gebruikersinterface. De gebruikersin-
gegevensbronnen opgehaald en weergegeven. Een goed voorbeeld van
terfaces zijn ontworpen voor mensen die ze vaak gebruiken en missen de
informatiedeling is een informatie-infrastructuur zoals Google Earth,
vanzelfsprekendheid die incidentele gebruikers nodig hebben om ermee
waarbij de gebruiker zelf kan aangeven welke informatie hij op een kaart
overweg te kunnen. Koppelingen tussen de applicaties zijn vaak één-op-
gepresenteerd wil zien. De complexiteit van de software kan beperkt blijven
één opgezet en dragen alleen gegevens over, niet hun betekenis of een
door gebruik te maken van webservices die voldoen aan standaarden.
kwaliteitsaanduiding. Er is geen terugkoppeling als de geboden gegevens foutief blijken te zijn. Stuurinformatie is overwegend een bijproduct van
De presenterende applicatie kan heel eenvoudig worden gehouden
de individuele applicaties en bestaat dus ook uit eilanden. We spreken
indien de applicatie niet alleen de informatie overdraagt, maar daarbij
hier van eilandautomatisering.
ook vertelt hoe de informatie gepresenteerd moet worden. Dat is
kaas! fromage!
kaas!
cheese!
cheese! Een analogie
Een analogie
De verschillen tussen eilandautomatisering, informatiedeling
Bij informatiedeling kan je gewoon naar je eigen kaaswinkel
en geüniformeerde informatiedeling kunnen worden uitgelegd
gaan en daar allerlei soorten kaas kopen. Je hoeft niet de
door middel van een analogie: het kopen van kaas.
gewoonten van het land van herkomst van de kaas te kennen,
hoe het werkt in de nieuwe standaard voor overheid-IT: webservices, Eilandautomatisering stimuleert informatiedeling in en tussen
conform de landelijke koppelvlakstandaard.
veiligheidsregio’s niet. Informatie kan alleen gedeeld worden door
fromage!
je wordt altijd op dezelfde manier bediend, ongeacht welke Bij eilandautomatisering moet je voor elke soort kaas naar
kazen je koopt.
een daarin gespecialiseerde winkel. De winkels liggen op een
Maar de informatie op de verpakking is in de taal en conform
afstand van elkaar en elke winkel heeft zijn eigen taal en
de gewoontes van het land van herkomst. Als je dat niet
applicaties voor anderen open te stellen of door (vaak dure maatwerk)
Bij informatiedeling heeft de bronhouder een spilpositie: iedereen die
koppelingen tussen applicaties te bouwen. Hierbij neemt de
zijn gegevens gebruikt moet deze bij hem ophalen. Constateert iemand
gewoontes. Eigenlijk hebben de winkels niets met elkaar te
begrijpt heb je pech. En als je het wel begrijpt, dan kan je nog
complexiteit snel toe als er meer partijen betrokken raken. Vaak leiden
een fout of een afwijking, dan moet die dat melden aan de bronhouder
maken.
geen producten vergelijken, want op de Nederlandse kaas staat
deze obstakels ertoe dat gegevens uiteindelijk opnieuw ingevoerd
die vervolgens zorgvuldig hiermee moet omgaan. De bronhouder moet
het vetpercentage, op de Engelse de streek en op de Franse de
worden in verschillende applicaties. Daarbij kennen de afnemers de
zorgen dat de informatie die hij levert bruikbaar is voor afnemers, zowel
streek en op welke kant van de heuvel de koeien grazen.
kwaliteit van de informatie vaak niet en is het melden van fouten bij de
inhoudelijk als technisch. Een voorbeeld van een bronhouder is de
bron (terugkoppeling) vaak niet ingericht.
afdeling HRM die vaak het beheer voert over de personeelsgegevens die
Eilandautomatisering is het logische gevolg van de manier waarop veel
op veel plaatsen binnen de veiligheidsregio worden gebruikt, zoals bij
op alle bronnen van bluswater in een gebied en die vervolgens op een
meegeven met de gegevens, zodat de afnemer zelf een oordeel over de
software is aangeschaft: een afdeling heeft een wens en zoekt software
het maken van het rooster.
kaart te tonen. De presenterende applicatie moet kunnen herkennen
kwaliteit kan vormen (actualiteit, nauwkeurigheid).
die daar zo goed mogelijk bij aansluit. Hierbij wordt vaak onvoldoende
of een gegeven een bluswaterbron is en zo ja, waar deze zich bevindt.
rekening gehouden met de informatievoorziening van de organisatie
Afnemende applicaties presenteren de opgehaalde gegevens, eventueel
Standaardisatie moet zorgen dat ondubbelzinnig duidelijk is hoe de
Als een applicatie gekoppeld is met een andere en er wijzigt iets in
als geheel. Bij de veiligheidsregio’s is dit heel herkenbaar bij applicaties
gefilterd en gesorteerd. Het kan bijvoorbeeld belangrijk zijn te filteren
applicatie dit moet doen. De bronhouder moet kwaliteitsaanduidingen
de programmatuur, dan is de kans groot dat de andere applicatie of
12
13
Visie en principes
Visie en principes
Geüniformeerde informatiedeling
de koppeling ook gewijzigd moet worden. Een groot voordeel van gegevenskoppelingen is dat de betrokken applicaties kunnen wijzigen zonder elkaar ‘last’ te bezorgen, zolang de koppeling maar ongewijzigd
2.2 Visie op architectuur
– Informatie moet worden uitgewisseld, tenzij…: vrije
De VeRA gaat uit van de volgende visie op architectuur: Architectuur
uitwisselbaarheid van gegevens en kennis ligt aan de basis
dient om:
van een crisisbeheersingsorganisatie. De informatieorganisatie dient hier zoveel mogelijk in te faciliteren. Dit uitwisselen van
blijft. De informatievoorzieningen van de veiligheidsregio in samenhang
informatie is belangrijk binnen de verschillende kolommen van één
Informatiedeling ondersteunt samenwerking in en tussen regio’s en hun
te laten werken voor de verschillende kolommen en situaties
veiligheidsregio, maar ook tussen de verschillende veiligheidsregio’s
partners. De veiligheidsregio kan informatie, zoals actuele operationele
(administratief, warm en koud) om zo samenwerking binnen de
en met andere ketenpartners. Dit is mogelijk door het gebruik van
informatie, delen met elke partner die webservices conform de
eigen veiligheidsregio, tussen veiligheidsregio’s en met ketenpartners
open standaarden. Ook het beheer van metadata krijgt hier een
te faciliteren.
prominente rol: houden we hier cheese, kaas of fromage bij?;
Nederlandse kaas!
overheidsstandaarden toepast. Als meer partijen aansluiten neemt de complexiteit niet toe; de architectuur geeft deze flexibiliteit. Het maakt
Franse kaas!
daarbij niet uit of de partijen dezelfde applicaties gebruiken, als er maar
Engelse kaas!
overeenstemming over de gegevens is.
Deze visie wordt ondersteund door een aantal architectuurprincipes; deze worden in de volgende paragraaf beschreven.
Een analogie Er worden in toenemende mate eisen gesteld aan bedrijfsvoering en
Bij geüniformeerde informatiedeling is ook de informatie over
hulpverlening. Deze eisen worden ondersteund doordat de medewerkers
de kaas geüniformeerd. Van elke kaas is het vetpercentage en de streek weergegeven. Op welke kant van de heuvel de Franse
– Zorg voor systemen die in alle omstandigheden bruikbaar zijn: de veiligheidspartners moeten onder normale en bijzondere omstandigheden (crisisbeheersing) dezelfde systemen gebruiken
2.3 IBV-principes in VeRA 1.0
om te zorgen dat zij voldoende ervaring ermee hebben. Dit principe betekent dat dezelfde informatiesystemen zowel in koude
Binnen de NORA is een groot aantal principes opgesteld met als
als warme situaties gebruikt moeten worden. Dit zal leiden tot
koeien grazen is niet meer te achterhalen. Dat vinden wij niet
focus diensten en interoperabiliteit. Het ministerie van Binnenlandse
ketenintegratie tussen administratie, preparatie en crisisbeheersing.
erg, wij hebben met elkaar afgesproken dat deze informatie niet
Zaken en Koninkrijksrelaties heeft hierop voortgeborduurd met het
Een belangrijk randvoorwaarde voor ketenintegratie is de
Informatiebeleid Veiligheid (IBV). Met dit informatiebeleid wordt
mogelijkheid om gegevens uit te wisselen tussen administratieve-
worden en omdat deze afspraken relatief eenvoudig kunnen zijn. De
gestreefd naar een betere informatievoorziening voor individueel
en geografische gegevensbronnen;
terugkerende kosten zijn lager omdat de meeste aanpassingen van de
en gemeenschappelijk optreden van veiligheidspartners. Bij het
applicaties van partners geen aanpassing van eigen applicaties vergt.
Informatiebeleid Veiligheid hoort een manifest met dertig principes,
toegang tot meer informatie krijgen, terwijl de kwaliteit van deze informatie beter geborgd is en inzichtelijker is. Dat geldt voor zowel de bedrijfsvoering zelf als de sturing daarvan. De initiële kosten worden
nodig is.
beheersbaar gehouden omdat er minder afspraken gemaakt hoeven te
– Gebruik gemeenschappelijke systemen: indien functionaliteit,
opgedeeld in de volgende categorieën: organisatie & bestuur,
beveiliging en kosten gelijkwaardig zijn, verdient het de aanbeveling
Informatiedeling is het logische gevolg van de verandering van focus
eenvoudige selecties en ordening. In de huidige situatie zien we dat
juridisch, financieel, beheersmatig, informatiekundig en technisch.
om zoveel mogelijk gemeenschappelijke systemen te gebruiken.
op applicaties naar focus op informatie. Moderne technieken als
bronnen verschillende keuzes maken. Om een voorbeeld te geven,
De belangrijkste principes voor VeRA 1.0 staan hierna benoemd en
Oftewel: bestaande functionaliteit dient zoveel mogelijk hergebruikt
webservices en semantiek dragen hieraan bij. In selectietrajecten krijgen
waterleidingbedrijf A geeft van een brandkraan de XY-coördinaten
toegelicht:
te worden. Hergebruik van functionaliteit gaat versnippering van
functionaliteit en koppelbaarheid evenveel waarde toegekend.
en de waterdruk aan, terwijl waterleidingbedrijf B de XY-coördinaten,
voorzieningen tegen;
de minimale en de maximale waterdruk en de locatie van de
Geüniformeerde informatiedeling
pompinstallatie levert. Bij geüniformeerde informatiedeling worden
Om informatie te delen wordt de betekenis en de codering van
er afspraken gemaakt over welke informatie op welke wijze wordt
de informatie slechts geüniformeerd voor zover dat nodig is voor
gedeeld.
14
15
Visie en principes
– Conformeer aan standaarden: de veiligheidspartners kunnen
Visie en principes
– Informatie heeft een verantwoordelijke: gemeenschappelijke
standaarden in afnemende volgorde is: internationaal, Europees,
makkelijker informatie uitwisselen als zij daarbij werken volgens
informatie dient een verantwoordelijke te hebben voor de
intersectoraal en sectoraal. Het Forum en College Standaardisatie
standaarden. Open standaarden spelen een belangrijke rol in
actualiteit, beschikbaarheid, juistheid, tijdigheid en volledigheid
publiceert en onderhoudt een lijst met aanbevolen en verplichte
het verbinden van (modulaire) bedrijfsfuncties en applicatieve
van de informatie. Dit is één van de belangrijkste basisprincipes
open standaarden die voor de gehele (semi-) publieke sector van
functies. De informatie-uitwisseling en samenwerking verbetert
binnen de VeRA, namelijk het gebruik van basisregistraties en
toepassing is;
ook als veiligheidsregio’s hun werkprocessen, gebruikte termen en
kernregistraties. Hierbij zijn basisregistraties de dertien landelijk
procedures standaardiseren;
vastgestelde registraties, waarbij er nu of in de toekomst een
– Gebruik open source software: bij gelijke geschiktheid gaat
gebruiksplicht bestaat voor de publiekrechtelijke taken van
de voorkeur uit naar producten gebaseerd op open source
overheidsinstanties. VeRA volgt het principe van basisregistraties:
software. Open source software beperkt vendor lock-in en maakt
omstandigheden: de meeste informatiesystemen worden niet
éénmalige opslag, meervoudig gebruik. Dit geldt ook voor
in het algemeen veel gebruik van open standaarden, waardoor
alleen gebruikt onder normale omstandigheden, maar ook in
kernregistraties, de interne registraties die koude en warme
het informatie-uitwisseling en samenwerking vereenvoudigt.
ramp- en crisissituaties. Daarom moeten deze bijvoorbeeld ook
processen verbinden;
Het gebruiken van open source software in de organisatie
– Eis hoge beschikbaarheid tijdens buitengewone
stelt wel bepaalde eisen aan het kennisniveau van de eigen
werken buiten kantooruren, vanaf niet-traditionele werkplekken (bijvoorbeeld op mobiele apparaten) en bestand zijn tegen
– Deel alleen oorspronkelijke informatie: informatie moet altijd
onverwachte situaties. Dit principe stelt eisen aan systemen en
van een authentieke bron komen. Alleen informatie die uit de
beheerafspraken;
eigen organisatie komt mag doorgegeven te worden. Dit principe
– IASV is het referentiekader voor te delen informatie en informatiekwaliteit (in de opgeschaalde situatie): in 2007/2008
informatieorganisatie; – Verricht nieuwbouw volgens service gerichte architectuur:
onderstreept het belang van het gebruik van basisregistraties en
een servicegerichte architectuur maakt strikt onderscheid tussen
kernregistraties. VeRA 1.0 onderkent de volgende kernregistraties
functionaliteit en gegevensopslag. De architectuurproducten
voor veiligheidsregio’s:
‘Bedrijfsfuncties’ en ‘Applicatieve functies’ in VeRA 1.0 ondersteunen dit principe.
heeft een werkgroep de Informatie Architectuur Sector Veiligheid
– Incidenten;
opgesteld, de IASV. De IASV is een informatiearchitectuur specifiek
– Personeel;
voor de opgeschaalde situatie. Deze informatiearchitectuur is
– Materieel;
Bovenstaande principes zijn op redelijk hoog aggregatieniveau
opgesteld om te komen tot een gemeenschappelijke taal bij
– Objecten;
weergegeven. De ambitie is om dit in de volgende versie van VeRA verder
gemeenschappelijk informatiegebruik. De VeRA heeft een andere
– Budgetten.
uit te werken.
scope: hierin worden producten opgeleverd die betrekking hebben op de bedrijfs- en informatiearchitectuur, op het niveau van de
16
– Gebruik open standaarden voor gemeenschappelijke
administratieve organisatie, de koude voorbereiding van inzet
voorzieningen: de veiligheidspartners maken bij informatie-
van hulpverlening en opgeschaalde crisisbeheersing binnen een
uitwisseling gebruik van open standaarden, vooral in het geval
veiligheidsregio en op het niveau van de landelijke voorzieningen.
van nieuwe informatie-uitwisseling. De standaarden liggen vast op
Bij het opstellen van VeRA is rekening gehouden met de IASV;
organisatorisch, semantisch of technisch niveau. De voorkeur voor
17
Bedrijfsfuncties
3 Bedrijfsfuncties
De definitie van een bedrijfsfunctie is als volgt:
De definitie van een bedrijfsproces is:
In figuur 3.1 is grafisch weergegeven hoe processen en bedrijfsfuncties aan elkaar gerelateerd zijn. De essentie is dat een bedrijfsproces één of
3.1 Inleiding
Een bedrijfsfunctie is een aandachtsgebied waaraan het
Een bedrijfsproces is een eenheid van intern gedrag of
meerdere bedrijfsfuncties aanroept om een product of dienst te leveren.
bedrijf structureel aandacht wil besteden (= energie in wil
een verzameling van causaal (volgorde, afhankelijkheid)
Tevens wordt duidelijk wat de gelaagdheid is van een procesmodel. Ook
stoppen, structureel middelen voor wil inzetten) om zijn
gerelateerde eenheden van intern gedrag, met als doel een
wordt de samenhang tussen het organisatiemodel en het functiehuis
Bedrijfsfuncties geven inzicht in wat een veiligheidsregio doet
bedrijfsdoelstelling te realiseren. Een bedrijfsfunctie kan daarom
voorgedefinieerde verzameling van producten en diensten te
aangegeven. Kortom, dit kan worden gezien als een metamodel van
(wat de kerntaken zijn), onafhankelijk van de inrichting ervan. Het
ook gezien worden als een groepering van intern gedrag op
produceren. Een bedrijfsproces kan bestaan uit deelprocessen
organisaties.
bedrijfsfunctiemodel toont de bedrijfsfuncties in relatie tot elkaar en
basis van een bepaald criterium (bijvoorbeeld plaats (dezelfde
of activiteiten. Een bedrijfsproces wordt getriggerd (opgestart)
biedt daarmee een uitgangspunt voor andere modellen in VeRA. In
afdeling), communicatie, benodigde competenties, gedeelde
door één of meerdere business events (gebeurtenissen) of
hoofdstuk 4 zullen bijvoorbeeld de applicatieve functies (functionaliteit
bronnen en gedeelde kennis). Een bedrijfsfunctie representeert
andere bedrijfsprocessen.
3.3 Domeinen
die door een informatiesysteem kan worden geleverd) worden
een stuk toegevoegde waarde van de organisatie.
(bron: ArchiMate® 1.0 Specification, The Open Group)
In de NORA is een Basisarchitectuur overheidsorganisaties vastgesteld.
gerelateerd aan een bedrijfsfunctie. Bedrijfsprocessen verbinden de
(bron: ArchiMate® 1.0 Specification, The Open Group)
VeRA maakt hier, als verfijning van de NORA, ook gebruik van.
bedrijfsfuncties aan elkaar om een product of een dienst te leveren. In dit hoofdstuk worden de verschillende bedrijfsfuncties beschreven.
De Basisarchitectuur bestaat uit de volgende domeinen: Besturingsmatrix
Een bedrijfsfunctie kan dus direct gerelateerd worden aan
3.2 O nderscheid bedrijfsfunctie en bedrijfsproces
bedrijfsdoelstelling te definiëren: de taken en bevoegdheden die aan het bestuur van de veiligheidsregio zijn overgedragen in de Wet
Organisaties kunnen enerzijds beschreven worden in bepalende
veiligheidsregio’s (Wvr)1 die op 1 oktober 2010 in werking is getreden2.
bedrijfsfuncties (inkoop, productie, verkoop) en anderzijds in
Bedrijfsfuncties die direct de bedrijfsdoelstelling ondersteunen zijn
bedrijfsprocessen gericht op de levering van een product of dienst.
primaire bedrijfsfuncties. Bij een bedrijfsfunctie gaat het vooral om het
Om een product te kunnen leveren wordt allereerst de functie inkoop
‘wie’.
– Klantcontacten: vaak worden de bedrijfsfuncties in dit domein ook
Procesmodel
de bedrijfsdoelstelling. Binnen de VeRA is besloten om als
omschreven als de loketten of de kanalen van een organisatie die
Ketenproces Dienst Product
Organisatiemodel Bedrijfsproces
Organisatie
weer hoe de organisatie zichzelf richting geeft, zichzelf bijstuurt en Functiehuis Deelproduct
Werkproces
aangeroepen, vervolgens worden de aangekochte grondstoffen door de functie productie omgezet in een product. Het product wordt
Een bedrijfsproces leidt dus tot de productie van een product of dienst
vervolgens verkocht door de functie verkoop. Dit onderscheid wordt
(‘wat’). Bij bedrijfsprocessen gaat het om het ‘hoe’: welke activiteiten
ook duidelijk wanneer gekeken wordt naar de definitie van het begrip
worden in welke volgorde ondernomen om tot een product of dienst
bedrijfsfunctie en het begrip bedrijfsproces.
te komen. Anders gezegd: welke bedrijfsfuncties worden in welke
relaties met de omgeving onderhouden; – Besturende functies: de bedrijfsfuncties in dit domein geven
Processtap/ activiteit
Bedrijfsfunctie
Organisatie onderdeel
Personele functie
Formatieplaats
Rol
Medewerker
zichzelf ontwikkelt; Besturende functies
Klantcontacten
Primaire functies
Data
Handeling
volgorde (bedrijfsproces) ondernomen om een product of dienst te
Secundaire functies
leveren. Figuur 3.1. Samenhang functies, processen en organisatie (Bedrijfsarchitectuur, werken aan een 1 2
18
Zie met name artikel 10 van de Wvr Bij een wetswijziging moet mogelijk ook VeRA aangepast worden
Figuur 3.2. Basisarchitectuur raamwerk overheidsorganisaties
samenhangende bedrijfsinrichting, G. Bayens e.a.).
19
Bedrijfsfuncties
Bedrijfsfuncties
Klantcontacten
Besturende functies
Data
Strategie ontwikkelen
Sturen en organiseren
Bedrijf ontwikkelen
Basisregistraties
Bestuur
Primaire functies (waarde toevoegen) Risicobeheersing
Adviesaanvraag
Risico-analyse
Toezicht en handhaving
Advisering
– Primaire functies: de bedrijfsfuncties in dit domein gaan over het
In onderstaand overzicht worden de definities gegeven van de
bijdrage aan de producten en diensten die een organisatie levert.
bedrijfsfuncties. Zij staan wederom gegroepeerd per domein conform
Met andere woorden: deze functies leveren primair de toegevoegde
de Basisarchitectuur overheidsorganisaties.
waarde van de organisatie;
Netwerkmanagement
– Secundaire functies: hierbij gaat het om de zogenaamde Incidentbeheersing
Externe gegevensbronnen
Burger Planning
Planvorming
Vakbekwaamheid
PIOFACH3-functies. Deze bedrijfsfuncties ondersteunen de overige bedrijfsfuncties en kunnen worden gezien als generieke functies die in elke willekeurige organisatie te herkennen zijn;
Materiaalbeheer
– Data: Naast de domeinen waarbinnen bedrijfsfuncties worden
Melding intake
Leiding en coördinatie
Operationeel Informatie Management
Meldingen uitgifte
Hulpverlening
Normaliseren
Slachtofferzorg
3.4.1 Klantcontacten – Meldingintake: het aannemen van meldingen over incidenten en verzoeken voor ondersteuning (zoals medisch transport en technische ondersteuning); – Adviesaanvraag: een aanvraag voor advies, bijvoorbeeld in het
onderkend, is er ook een specifiek domein Data. Het spreekt voor
kader van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo,
zich dat een bedrijfsfunctie gebruik maakt van gegevens. Sterker
brandveiligheid), een evenement, een crisisplan;
nog, de samenwerking tussen bedrijfsfuncties vindt voor een Eigen kernregistraties
Bedrijf
3.4 Definities bedrijfsfuncties
feitelijke werk van de organisatie. Deze functies leveren een directe
– Communicatie: communicatie over risico’s of een crisis.
belangrijk deel plaats door uitwisseling van gegevens. De elementen
Bijvoorbeeld een rookmelderactie, voorlichting barbecues, hoe te
in dit domein zullen in hoofdstuk 4 nader worden gedefinieerd.
handelen bij grieppandemie, sluit ramen en deuren, crisis.nl.
Ook zal het belang van dit domein duidelijk worden bij de verdere uitwerking van VeRA.
Evalueren, leren
3.4.2 Besturende functies – Strategie ontwikkelen: Het uitwerken van de meerjarenaanpak
Communicatie Secundaire functies (ondersteunen en beheren)
Overheidsinstelling
Organisatie
Interne gegevensbronnen Personeel
Informatiemanagement
De bedrijfsfuncties die in VeRA worden onderkend, worden in figuur 3.3
om de visie en missie te kunnen realiseren (3 tot 5 jaar). Planmatige
per genoemd domein gevisualiseerd in het bedrijfsfunctiemodel.
en doelgerichte inzet van mensen en middelen. Het vormt de basis voor het onderzoek naar de behaalde resultaten van het beleid
Binnen het bedrijfsfunctiemodel van de VeRA zijn de functies van de Veiligheidsketen4 (van koud naar warm, met terugkoppeling) opgenomen. Binnen de koude fase Risicobeheersing zijn de schakels
Middelen / Algemene zaken Inkoop Financiën
Huisvesting
en het bijstellen van dit beleid en omvat ook de evaluatie van het gevoerde beleid; – Sturen en organiseren: het verzamelen en analyseren van
Proactie en Preventie samengevoegd. Hiervoor is gekozen omdat
informatie en het formuleren van plannen als gevolg van
het onderscheid tussen Proactie en Preventie veel meer inhoudelijk is
het gemaakte meerjarenbeleid, met het oog op het ‘wat’ en
(advies over c.q. handhaving van de brandveiligheid in de ruimtelijke
het ‘wanneer’ voor de inzet van de primaire processen en de
ontwikkeling of van fysieke objecten) dan in de bedrijfsfunctie.
noodzakelijke ondersteuning; – Bedrijf ontwikkelen: het beoordelen van de primaire processen, de procesprestaties en de effecten hiervan. Input aanleveren voor
Figuur 3.3. Bedrijfsfunctiemodel VeRA
20
3 PIOFACH is een acroniem dat alle bedrijfsvoeringselementen omvat: Personeel, Inkoop, Organisatie, Financiën, Automatisering, Communicatie en Huisvesting 4 De veiligheidsketen bestaat uit de stappen Proactie, Preventie, Preparatie, Repressie en Nazorg
het bijsturen van het beleid en/of primaire proces.
21
Bedrijfsfuncties
Bedrijfsfuncties
3.4.3 Primaire functies – Risicoanalyse: proactief inventariseren van de risico’s in het verzorgingsgebied. Dit kan het regionale risicoprofiel zijn of een risicoanalyse van objecten met bovengemiddeld risico (risicogevende en risico-ontvangende objecten); – Advisering: het geven van advies, zoals advies brandveiligheid in het kader van de Wabo, advisering vergunningen evenementen, toetsen van bouwplannen; – Toezicht en Handhaving: het inspecteren op maatregelen
zodat ze op vakkundige wijze hulp kunnen verlenen;
– Organisatie: beheer van alle organisatorische gegevens,
– Inkoop: het specificeren (samen met de klant), selecteren,
waaronder beschrijving van de bedrijfsfuncties, organisatiestructuur
contracteren, bestellen en bewaken van de levering van
(organogram), functionele scope van de sectoren en afdelingen,
een product of dienst waar uiteindelijk een externe factuur
en materiaal direct inzetbaar gereed houden. Hierbij valt te
TVB-schema’s (Taken, Verantwoordelijkheden en Bevoegdheden),
tegenover staat. De inkoopfunctie omvat dus meer dan alleen
denken aan voertuigen, communicatiemiddelen, ademlucht,
e.d.;
de inkoopafdeling en het inkoopproces. Het betreft de gehele
– Materieelbeheer: alle voor hulpverlening noodzakelijk materieel
medicijnenkoffers, sigmatenten; – Leiding en coördinatie: effectieve aansturing van alle betrokken
– Personeel: beheer van alle gegevens, informatie en kennis over medewerkers, inclusief werving en selectie van nieuwe
organisatie, die zich bezighoudt met alle aspecten van het inkopen; – Informatiemanagement: het leveren van de
diensten, sleutelfunctionarissen en eenheden. Bij elke inzet is sprake
medewerkers, afvloeiings- en ontslaggerelateerde activiteiten en
informatievoorzieningsdiensten -waaronder het aansluiten van de
genomen zoals voorgeschreven in de vergunningverlening of het
van Leiding en coördinatie, ongeacht de omvang van de inzet of
diverse andere activiteiten, zoals: training, carrièreplanning, beheer
ICT-inrichting op de bedrijfsdoelstellingen- en het management
inspecteren of taakorganisaties hun wettelijk voorgeschreven taken
eventuele opschaling.
functiegebouw, salariëring, e.d.;
en beheer van het Informatieplan en alle activiteiten die hieruit
naar behoren uitvoeren; – Netwerkmanagement: het structureel onderhouden en het
Operationeel informatiemanagement: het verkrijgen van alle voor
– Financiën: het management, het beheer, de administratie en de
voortkomen. Het ontwerpen, beschrijven en plegen van onderhoud
de bestrijding van het incident relevante informatie en die actief
controle op alle financiële gegevens, processen, transacties en
op bedrijfsprocessen en het bewaken van de consistentie met de
uitvoeren van de regie op het waarborgen van de continuïteit
beschikbaar stellen. De juiste informatie moet in de juiste vorm en
rapportage daarover;
administratieve organisatie en de informatiearchitectuur. Beheer
van zorg door bewust, systematisch en doelgericht inzetten van
op het juiste moment beschikbaar zijn voor degenen die deze nodig
netwerken van professionals. Bijvoorbeeld: convenanten met
hebben;
– Middelen / Algemene zaken: de interne verlening van diensten
van alle gegevens, informatie, kennis, informatieresources en
en terbeschikkingstelling van faciliteiten en de planning daarvan
-middelen (bijv. telefonie, bibliotheek, automatiseringsmiddelen
en het onderhoud daarop, die nodig zijn voor de ondersteuning
en -diensten) en de coördinatie, allocatie en gebruik van alle
beheersen van incidenten in de vorm van repressie of het verlenen
van de interne operaties. Ook de ondersteunende aspecten van de
communicatiemiddelen.
het maken van een dekkingsplan of een materieelspreidingsplan,
van acute zorg. Bijvoorbeeld: bestrijden brand, verzorgen van
juridische functie vallen hieronder. Dit betreft de kwestie in hoeverre
het inroosteren van piketfunctionarissen;
slachtoffers, transport van patiënten;
de organisatie voldoet aan wettelijke eisen. Denk hierbij aan
nutsbedrijven, afspraken met zorginstellingen; – Planning: het inroosteren van mensen en middelen. Bijvoorbeeld:
– Planvorming: het voorbereiden (prepareren) op hulpverlening en de beheersing van incidenten en crises door het opstellen van plannen en procedures. Bijvoorbeeld: bereikbaarheidskaarten, aanvalsplannen, regionale crisisplan, ontruimingsplannen, calamiteitenplannen, continuïteitsplannen;
22
3.4.4 Secundaire functies – Vakbekwaamheid: opleiden, trainen en oefenen van hulpverleners
– Hulpverlening: hulp die geboden wordt in het kader van het
– Meldingenuitgifte: het beoordelen van meldingen, het verwerken ervan en alarmeren van de noodzakelijke disciplines; – Slachtofferzorg: verlenen van de eerste fase van de psychosociale nazorg; – Evalueren, leren: evalueren van incidenten.
bijvoorbeeld de Wet openbaarheid van bestuur, privacywetgeving, ARBO, bewaartermijnen, etc.; – Huisvesting: het faciliteren van de organisatie met diensten en beheer van vastgoed (gebouwen, terreinen), parkeerfaciliteiten, nutsvoorzieningen (gas, water, licht);
23
Applicatieve functies
Klantcontactenfuncties
Besturende functies
Data
Strategie ontwikkelen
4 Applicatieve functies 4.1 Inleiding
Adviesaanvraag
informatiesysteem (softwarepakket / applicatie) bevat uiteindelijk één
Primaire functies (waarde toevoegen) Risicobeheersing
Risico analyse
Advisering
informatiesystemen aanschaffen (zelf ontwikkelen of aankopen)
Risico inventarisatie en evaluatie
Brandmelderregistratie
om invulling te geven aan deze applicatieve functies. Applicatieve
Bestuur
Digitaal loket
functies zeggen niet welke informatiesystemen een veiligheidsregio moet aanschaffen, maar wel welke functionaliteit via (delen van)
stappen bij het opstellen van een informatiearchitectuur. De meeste
informatiesystemen aanwezig moet zijn. Doordat op deze manier
veiligheidsregio’s hebben nu een applicatielandschap met een
het applicatielandschap wordt ingericht, is het eenvoudiger om per
zogenaamde ‘spaghettistructuur’. Op organische wijze zijn er steeds
bedrijfsfunctie de gebruikte informatiesystemen te vervangen of uit
meer applicaties in gebruik genomen zonder dat is gekeken naar
te besteden overeenkomstig het gekozen veranderpad binnen de
een logisch verband met het gebruik ervan binnen een specifiek
bedrijfsfunctie. Het verbinden van bedrijfsfuncties gebeurt door het beschrijven van
individuele korpsen ieder hun eigen systemen hebben waarmee een
processen. Op dezelfde manier worden applicatieve functies aan elkaar
applicatieve functie wordt ingevuld. Bovendien is er in dit proces vaak
verbonden met informatiestromen (gegevensuitwisseling). Zowel de
slechts in beperkte mate gekeken naar hergebruik van generieke
processen als de gegevensuitwisseling komen aan bod in een volgende
functionaliteit en het generiek ter beschikking stellen van gegevens.
versie van de VeRA.
Netwerk management
Incidentbeheersing
Digitaliseren ingaande en uitgaande post
Planning
Planvorming
Materiaalbeheer
Planning materiaal en personeel
GIS analyse
Materieel beheer
Burger
Beheer geografische informatie
Basisregistraties
Vakbekwaamheid Administratie opleidingen en oefeningen
Registratie vakbekwaamheid Melding intake
Kennisbeheer
Leiding en coördinatie
Externe gegevensbronnen
Hulpverlening Meldingen uitgifte
Bedrijf
Registratie van meldingen en vragen
Operationeel Informatie Management
Registratieverrichtingen
Oproepen hulpverlening
Beheer crisis informatie
Navigatie
Gegevensdefinitie
Eigen kernregistraties
Normaliseren
ontvlechting van de verschillende bedrijfsfuncties en is daarmee
4.2 De applicatieve functies
de basis voor eenduidig gebruik van functionaliteit, één van de
In figuur 4.1 zijn de applicatieve functies van veiligheidsregio’s getekend
inrichtingsprincipes van de NORA. Ook ligt dit aan de basis van een
in relatie tot de bedrijfsfuncties (zie hoofdstuk 3) en daarmee in relatie
ander inrichtingsprincipe van zowel de NORA als het IBV, namelijk het
tot de domeinen van de Basisarchitectuur overheidsorganisaties. In de
hergebruik van gegevens.
tekst wordt per functie een definitie gegeven.
Een applicatielandschap geeft aan op welke wijze een
4.2.1 Klantcontactfuncties
applicatieve functie wordt ingevuld en welke relaties er tussen
De klantcontactfuncties zijn de functies waarbij er contact onderhouden
applicatieve functies zijn. Een applicatieve functie verbeeldt een
wordt met de burger, bedrijven, andere overheidsinstellingen
samenhangende set functionaliteit die geleverd dient te worden. Een
(ketenpartners) en het bestuur:
Overheidsinstelling
Communicatie
Slachtofferzorg
Evalueren, leren
Alarmeren bevolking
Slachtofferregistratie
Voice logging
Sociale media
Integrale communicatie
Business procesmanagement
Documenten recordmanagement
Genereren documenten
Gegevensdistributie
Interne gegevensbronnen
Relatiebeheer
Secundaire functies (ondersteunen en beheren)
Organisatie Content beheer Middelen / Algemene zaken
Financiële administratie
Figuur 4.1. De applicatieve functies van de veiligheidsregio
Personeel Personeelsregistratie
Financiën
24
Toezicht en handhaving
Zaakregistratie en beheer
toepassingsgebied overeenkomstig een bedrijfsfunctie. Met name bij de regionalisering ontstaan er dubbelingen in functionaliteit omdat
Bedrijf ontwikkelen
Managementinformatie
of meerdere applicatieve functies. Iedere veiligheidsregio kan eigen
Het definiëren van applicatieve functies is één van de eerste
De kracht van het benoemen van applicatieve functies ligt in de
Sturen en organiseren
Salarisregistratie Tijdregistratie
Informatie management ICT beheer
Huisvesting
Identiteitsbeheer
Huisvestingbeheer
Inkoop Inkoop- en contactmanagement
25
Applicatieve functies
Een metafoor
Applicatieve functies
– Digitaal loket: functionaliteit voor het digitaal indienen
– Integrale communicatie: functionaliteit waarmee verschillende
4.2.3 Primaire functies
Een stad bestaat uit wijken, in deze wijken staan vervolgens
van verzoeken en aanvragen zoals bijvoorbeeld een advies
vormen van communicatie integraal kunnen worden gebruikt
Primaire functies hebben betrekking op het feitelijke werk van de
weer bouwwerken. De manier waarop een stad wordt
brandveiligheid voor een bouwvergunning;
zoals instant messaging (chat), aanwezigheidsinformatie, telefonie
organisatie. Deze functies leveren een directe bijdrage aan de producten
(inclusief IP telefonie), video conferencing, data sharing, call control
en diensten van een organisatie. Met andere woorden, deze functies leveren primair de toegevoegde waarde van de organisatie:
ingedeeld gebeurt zeer doordacht via streekplannen en
– Digitaliseren ingaande en uitgaande post: functionaliteit
bestemmingsplannen. Afstanden tussen industriële bebouwing
waarmee inkomende en uitgaande informatie geautomatiseerd
en spraakherkenning (allen real-time) met functionaliteiten als
en woonwijken zijn juridisch vastgelegd en moeten gerespecteerd
naar het gewenste formaat, medium en vorm gebracht kan
voicemail, e-mail, SMS en fax (niet real-time). Deze functionaliteit
worden;
biedt gebruikers de mogelijkheid om een bericht te versturen
worden. Wie wil er nu ook in zijn tuin zitten terwijl er twintig
– Risico-inventarisatie en –evaluatie: functionaliteit waarmee
meter verderop een fabriek staat te ronken? De mogelijkheden
– Registratie van meldingen en vragen: Functionaliteit voor het
(functionaliteit) die een gebiedsfunctie biedt aan de stad wordt
vastleggen van (meestal telefonische) meldingen (waaronder 112)
ontvangen. Iemand kan bijvoorbeeld een voicemail ontvangen en
dus ingevuld door het type bouwwerk. Een fabriek, huis of
en vragen. Mede door de urgentie van meldingen bij incidenten
kiezen om dit bericht te lezen via e-mail. Deze functionaliteit kan
recreatiegebied bieden immers andere mogelijkheden aan de
(brand, ongeval, etc.) is standaard callcenterfunctionaliteit niet
zowel intern als extern (bijvoorbeeld met ketenpartners tijdens
brandmelders geregistreerd en beheerd kunnen worden. De
inwoners van de stad. Allerlei verschillende soorten bouwwerken
toereikend;
opschaling) worden ingezet;
functionaliteit bevat tevens de mogelijkheid om een trigger voor
die een woonfunctie hebben, laten complete woonwijken
– Alarmeren bevolking: functionaliteit waarmee de bevolking
via één medium en ditzelfde bericht via een ander medium te
– Contentbeheer: functionaliteit die het mogelijk maakt dat
geïdentificeerde risico’s van objecten, evenementen, etc. kunnen worden geregistreerd en geëvalueerd; – Brandmelderregistratie: functionaliteit waarmee alle
een automatische melding te genereren;
ontstaan. Daar tegenover staan de industrieterreinen waar zich
gewaarschuwd kan worden voor situaties die de volksgezondheid
eenvoudig teksten en media (geluid, afbeelding, video) oftewel
grote productiebedrijven bevinden en allerlei groothandels. Ook
bedreigen. Een voorbeeld van een systeem waarmee landelijk
‘content’ binnen en buiten de organisatie digitaal kunnen worden
een zaak zelf worden vastgelegd en beheerd. Een zaak wordt in het
de inwoner van Nederland die van rust, schoonheid, ontspanning
dergelijke functionaliteit wordt geboden is NL Alert;
gepresenteerd.
Referentiemodel Gemeentelijke Basisgegevens Zaken (RGBZ, onderdeel
en natuur houdt wordt niet vergeten. Er bestaan mooie
– Sociale media: een verzamelnaam voor alle functionaliteit
– Zaakregistratie en –beheer: functionaliteit waarmee gegevens over
van de GEMMA) gedefinieerd als “een samenhangende hoeveelheid
recreatiegebieden waar voor iedereen wat wils is. De wandelaar,
waarmee het mogelijk is om informatie met elkaar te delen,
4.2.2 Besturende functies
werk met een gedefinieerde aanleiding en een gedefinieerd resultaat,
kampeerder, visser en watersporter, ze komen allemaal aan hun
te verbinden en te becommentariëren. Het betreft niet alleen
Besturende functies geven weer hoe de organisatie zichzelf richting
waarvan kwaliteit en doorlooptijd bewaakt moeten worden”. De zaken
trekken.
informatie in de vorm van tekst (nieuws, artikelen). Ook geluid
geeft, zichzelf bijstuurt en zichzelf ontwikkelt:
worden aangemeld via het digitaal loket en afgehandeld met behulp van
De functionaliteit die een applicatieve functie biedt kan vergeleken
(podcasts, muziek) en beeld (fotografie, video) worden gedeeld
worden met een gebiedsfunctie: iedere applicatieve functie
via sociale media. Deze functionaliteit kan zowel intern als extern
– Managementinformatie
biedt de medewerker een set functionaliteit zodat specifieke
(bijvoorbeeld met burgers tijdens een incident, ramp of crisis)
Functionaliteit waarmee gegevens worden geanalyseerd en
bedrijfsmatige werkzaamheden uitgevoerd kunnen worden.
worden ingezet;
de hier genoemde functionaliteit. Belangrijk hierbij is dat via het digitaal
de resultaten worden gepresenteerd in een zodanige vorm
loket altijd inzage is in de status van een zaak voor de communicatie naar de aanvrager; – Planning materieel en personeel: functionaliteit voor het
Net zoals gebiedsfuncties staan ook applicatieve functies niet op
dat het management ondersteund wordt bij de besturing
plannen (roosteren) van de beschikbaarheid van hulpverleners en
zichzelf. Verschillende functies werken samen of zijn afhankelijk
van de organisatie en bij het afleggen van verantwoording
van het benodigde materieel. Belangrijke aspecten ten aanzien van
van elkaar. De mobiliteit tussen gebiedsfuncties wordt ingevuld
over haar functioneren. Het gaat dus om het genereren van
het materieel zijn voorraadbeheer, eigenschappen van de middelen,
door een vervoersplan. Samenwerking tussen applicatieve functies
stuur- en verantwoordingsinformatie ter ondersteuning van het
inzet- en onderhoudsplanning;
gebeurt door uitwisseling van informatie en komt aan bod in een
besluitvormingsproces van het management of ten behoeve van
volgende versie van de VeRA.
landelijke statistieken (bijvoorbeeld CBS).
– GIS-analyse: functionaliteit voor het genereren en beheren van analyses met behulp van geo-gerefereerde gegevens (wat bijvoorbeeld resulteert in een dekkingsplan);
26
27
Applicatieve functies
Applicatieve functies
4.2.4 Secundaire functies
4.2.5 Generieke functies
materieel (voertuigen, hulpmiddelen, etc.) dat wordt ingezet bij de
Secundaire functies zijn de zogenaamde PIOFACH-functies. Deze
Een aantal applicatieve functies zijn generiek inzetbaar. Deze zijn niet
hulpverlening;
functies ondersteunen de overige functies en kunnen worden gezien als
specifiek toe te wijzen aan besturende, primaire of secundaire functies.
generieke functies die in elke willekeurige organisatie zijn te herkennen:
Kenmerkend voor deze applicatieve functies is dat zij in de hele
– Materieelbeheer: functionaliteit voor het beheren van het
– Registratie vakbekwaamheid: functionaliteit voor het registreren van de vakbekwaamheid van (operationele) medewerkers; – Administratie opleidingen en oefeningen: functionaliteit om
organisatie gebruikt kunnen worden: inkomsten, uitgaven en verplichtingen worden geregistreerd en
betreft zowel de inhoud (leerdoelen, etc.) als de logistiek (planning,
beheerd;
inschrijving, etc.) van opleidingen en oefeningen; – Oproepen hulpverlening: functionaliteit voor de uitgifte van een melding gericht op het oproepen van de juiste hulpverlening. Voorbeelden van systemen waarin dergelijke functionaliteit wordt geboden zijn P2000 en C2000; – Registratie verrichtingen: functionaliteit voor het vastleggen van daadwerkelijk gerealiseerde verrichtingen zoals bijvoorbeeld een uitruk; – Navigatie: functionaliteit voor het navigeren naar een incidentlocatie in een hulpverleningsvoertuig; – Beheer crisisinformatie: functionaliteit voor het ondersteunen van
– Personeelsregistratie: functionaliteit voor de registratie van personeelsgegevens; – Tijdregistratie: functionaliteit om de tijdsbesteding van
(brieven, e-mails) conform een vastgestelde huisstijl kunnen worden gegenereerd; – Relatiebeheer: functionaliteit om relaties te registreren en te beheren; – Gegevensdefinitie: functionaliteit om gegevens eenduidig te
– Financiële administratie: functionaliteit waarmee budgetten,
de opleidingen en oefeningen te administreren. Deze administratie
– Genereren documenten: functionaliteit waarmee documenten
– Beheer geografische informatie: functionaliteit om geogerefereerde gegevens en kaarten te maken, te beheren en te gebruiken. Het meest bekende voorbeeld is de Digitale bereikbaarheidskaart; – Kennisbeheer: functionaliteit waarmee actuele kennis over
definiëren (Metadata Management); – Gegevensdistributie: functionaliteit om gegevens die in meerdere applicatieve functies worden gebruikt, eenduidig te registreren en uitwisselbaar te maken en houden (Masterdata Management); – Identiteitsbeheer: generieke functionaliteit voor het vastleggen
bepaalde onderwerpen kan worden vastgelegd en beheerd, dan
van profielen en bijbehorende autorisaties, in relatie tot personen
– Salarisverwerking: functionaliteit voor de verwerking van
wel ontsloten als deze door externe partijen wordt vastgelegd en
(medewerkers en externen).
salaris en vergoedingen. Centraal hierin staan de geldende
beheerd. Het betreft in feite het opzetten en beheren van digitale
medewerkers te registreren;
arbeidsvoorwaarden en cao-bepalingen; – Inkoop- en contractmanagement: functionaliteit voor de
naslagwerken; – Business proces management: generieke functionaliteit om zowel
4.3 Data
registratie van inkooporders, gereedmelding van orders en
binnen één bedrijfsfunctie één of meerdere werkprocessen, maar
In het laatste domein van het applicatielandschap worden
vastlegging van contractuele afspraken;
ook bedrijfsfunctie overstijgend één of meerdere bedrijfsprocessen,
gegevensgroepen van veiligheidsregio’s benoemd, onderverdeeld naar
eenduidig te ondersteunen. Deze functionaliteit richt zich zowel op
basisregistraties, externe gegevensbronnen, eigen kernregistraties en interne gegevensbronnen:
– ICT-beheer: functionaliteit voor het ondersteunen van de ICT-
de crisisbeheersing en de rampenbestrijding door het registreren,
dienstverlening. Deze functionaliteit omvat diverse aspecten van
processen die zaakgericht werken (de status van de zaak staat centraal)
beheren en uitwisselen van relevante informatie t.a.v. een crisis of
het beheer van de ICT-diensten zoals het beheersen van meldingen
als processen die workflowgericht werken (de stappen van het
ramp;
en vragen, beheersen van wijzigingsverzoeken en registratie van de
proces staan centraal). Het is dus heel goed mogelijk dat applicatieve
verschillende onderdelen van de ICT-dienstverlening;
functionaliteiten die nu zijn genoemd bij een specifieke bedrijfsfunctie
gegevens nodig die zijn vastgelegd in 30.000 verschillende
kunnen worden vervangen door deze functionaliteit onder te brengen
systemen. Basisregistraties zorgen ervoor dat gegevens minder
in de generieke business proces management functionaliteit;
versnipperd en eenvoudiger beschikbaar zijn. Steeds alle gegevens
– Slachtofferregistratie: functionaliteit voor het registreren van slachtoffers, zodat achterhaald kan worden wie zij zijn, waar
– Huisvestingbeheer: functionaliteit voor beheer van de huisvesting.
zij zich bevinden, welke verwondingen zij hebben en welke
Deze functionaliteit omvat diverse aspecten van het beheer van
behandeling(en) zij hebben gehad;
de huisvesting zoals het beheersen van meldingen en vragen,
– Voice logging: functionaliteit waarmee (telefonische) gesprekken worden geregistreerd en opgeslagen.
– Document- en recordmanagement: functionaliteit waarmee
– Basisregistraties: om haar werk te doen heeft de overheid
die bij elkaar horen op één plek verzamelen – dat is in essentie
beheersen van onderhoudsactiviteiten en registratie van de
documenten en archieven (records) elektronisch kunnen worden
een basisregistratie. Uiteindelijk zullen losse basisregistraties gaan
verschillende onderdelen van de huisvesting (zoals gebouwen,
opgeslagen, beheerd (met name versiebeheer is een belangrijk
functioneren als één logisch, samenhangend geheel: het Stelsel
installaties, vergaderruimtes, meubilair, etc.).
aspect) en geraadpleegd;
van Basisregistraties. Dit stelsel zorgt dat bij het beantwoorden van een vraag of het oplossen van een probleem direct alle relevante gegevens uit verschillende registraties bij elkaar kunnen komen.
28
29
Applicatieve functies
Basisregistraties zijn bij wet vastgelegd en overheidsorganisaties
– Eigen kernregistraties: kernregistraties zijn interne
zijn of worden verplicht ze te gebruiken, afhankelijk van
gegevensverzamelingen die voor meervoudig gebruik in
het ontwikkelstadium van de basisregistratie. Er zijn dertien
aanmerking komen. Deze gegevens worden gebruikt in
basisregistraties:
verschillende applicatieve functies. Door verwijzing naar een
– GBA
gegeven uit een kernregistratie kunnen verschillende applicatieve
Gemeentelijke Basisadministratie persoonsgegevens
– NHR Handelsregister
functies aan elkaar gerelateerd worden. Binnen de veiligheidsregio’s
– BAG
Basisregistratie Adressen en Gebouwen
kunnen de volgende kernregistraties worden geïdentificeerd:
– BRT
Basisregistratie Topografie
– BRK
Basisregistratie Kadaster (percelen, eigendom)
– BRV
Basisregistratie Voertuigen (kentekenregistratie)
– Incidenten: betreft de set aan basiskenmerken van een incidentmelding; – Personeel: betreft de set aan basiskenmerken van een
– BLAU Basisregistratie Lonen, arbeids- en uitkeringsverhoudingen – BRI
medewerker, zowel vast als tijdelijk en extern (inhuur); – Materieel: betreft de set aan basiskenmerken van materieel die gebruikt wordt voor de hulpverlening;
Basisregistratie Inkomens
– Objecten: betreft de set aan basiskenmerken van objecten
– WOZ Basisregistratie Onroerende Zaken – RNI
Registratie Niet-Ingezetenen
– BGT Basisregistratie Grootschalige Topografie (voorheen Basisregistratie Ondergrond (voorheen ook wel DINO)
Omdat het zo’n belangrijk steunpunt voor architectuur en een samenhangend stelsel voor informatievoorziening is geworden, zullen wij ook een hoofdstuk wijden aan basisregistraties en kernregistraties: – Wettelijke grondslag; – Wat is het Burgerservicenummer; – Wat is de BAG;
(principes, bedrijfsfuncties en applicatieve functies) geven een
– Wat is de BGT;
gemeenschappelijk beeld van hoe veiligheidsregio’s in elkaar
– Wat is het Handelsregister;
blijken te zitten. In 2012 starten we met het tweede gedeelte: het
– Welke kernregistraties kent een veiligheidsregio en hoe gebruik je die?
gegevenslandschap, de basisregistraties, de koppelvlakken, semantiek
– Wat is terugmelding;
en standaarden. We geven hier een overzicht van de nabije toekomst.
– Gerelateerde projecten.
Onderstaand overzicht kunt u zien als een hoofdstukindeling voor VeRA. Het realiseren van die toekomst is vaak gerelateerd aan concrete
in de openbare ruimte waarop verschillende werkzaamheden
projecten. De VeRA staat niet op zich en dient in samenhang gezien te
5.3 Koppelvlakken
betrekking kunnen hebben (zoals bereikbaarheidskaarten,
worden met deze projecten.
De term koppelvlakken is een term uit de ICT die betrekking heeft op
– Budgetten: betreft de set aan basiskenmerken voor de financiële vastlegging van de werkzaamheden;
– Externe gegevensbronnen: hier gaat het om externe gegevens die niet vervat zijn in het Stelsel van Basisregistraties. Hierbij
5.2 Basisregistraties en kernregistraties
Voor u ligt VeRA 1.0. De klus is echter nog niet af. De drie producten
vergunningen, incidenten, etc.);
GBKN) – BRO
5 Toekomstige ontwikkelingen
– Interne gegevensbronnen: bij interne gegevensbronnen gaat
de uitwisseling tussen bedrijfsfuncties en tussen bedrijfsfuncties en de
5.1 Het gegevenslandschap
buitenwereld. Het hoofdstuk geeft aan waar een beslisser een ‘logische knip’ zou kunnen aanbrengen, wat wel en niet gecombineerd moet
Het gegevenslandschap is waar het informatiekundigen uiteindelijk om
worden en wat wel en niet landelijk opgeslagen zou moeten worden:
te doen is. Hun vak is het voorzien van informatie. Dit veelbeschreven
– Uitgangspunten;
valt te denken aan informatie over waterwinning, luchtfoto’s
het om de data die vastgelegd worden in de processystemen.
fenomeen heeft vele aspecten of ‘hoofdstukken’:
– Bedrijfsfuncties die elkaar in een keten nodig hebben;
en dergelijke. In de verdere ontwikkeling van VeRA zal gekeken
Bij deze gegevens wordt meervoudig gebruik niet ondersteund.
– Gegevensstromen;
– Kernregistraties in eigen applicaties;
worden naar het generieke informatiemodel. Op basis hiervan kan
De vastgelegde data is dus zeer specifiek voor een bepaalde
– Procesbeschrijvingen;
– Bedrijfsinformatie en criteria;
ook geïnventariseerd worden welke externe gegevensbronnen
bedrijfsfunctie.
– Informatiebehoefte;
– Wat is de relatie administratief – koud – warm?;
– Afdelingsoverschrijdende ketens;
– Landelijke voorzieningen en hun koppelingen.
noodzakelijk zijn;
– Geografische informatie; – Symbolen.
30
31
Toekomstige ontwikkelingen
5.4 Semantiek
5.5 Standaardisatie
De nieuwe loot aan het firmament van architectuur en
Inmiddels zijn er in overheidsland vele standaarden in gebruik. Een
informatiemanagement heet semantiek. Het betreft de manier om
aantal is voor de veiligheidsregio’s ook van belang zoals bijvoorbeeld
gegevens en kennis van labels (trefwoorden, registers, nummers) etc. te
berichtenstandaarden rondom vergunningverlening:
voorzien, zodat stukjes informatie koppelbaar en vindbaar worden. De
– Nut en noodzaak;
belangrijkste bijdrage van semantiek is dat we door slimme toepassing
– Standaarden voor berichten;
niet gedwongen worden tot brute standaardisatie, maar tot milde harmonisatie. Moderne trefwoordkunde maakt gebruik van flexibele
Bijlage A:
Afkortingen
wettelijke taken en bevoegdheden veiligheidsregio’s
GEMMA
Gemeentelijk Model Architectuur
– Standaarden voor documenten;
Wettekst van wet van 11 februari 2010, Wet veiligheidsregio’s,
GHOR
Geneeskundige Hulp bij Ongevallen in de Regio
– Standaarden voor geografische informatie;
artikel 10
termenlijsten (taxonomieën en ontologieën) die variatie toelaten tussen
– Standaarden voor metadata (semantiek);
Bij de regeling, bedoeld in artikel 9, worden aan het bestuur van de
IASV
Informatiearchitectuur Sector Veiligheid
kolommen of zelfs in zekere mate tussen regio’s. Niet iedereen hoeft
– Standaarden voor de opslag van proceskennis;
veiligheidsregio de volgende taken en bevoegdheden overgedragen:
dus per se hetzelfde woord of symbool te gebruiken, maar voor de
– Standaarden voor kennisuitwisseling;
a) het inventariseren van risico’s van branden, rampen en crises;
IBV
Informatiebeleid Veiligheid
gebruiker ziet het er wel hetzelfde uit. Dit maakt semantiek bij uitstek
– Apparaatonafhankelijkheid.
b) het adviseren van het bevoegd gezag over risico’s van branden,
het nieuwe ontwikkelgebied voor crisisbeheersing en voor de relatie
Indien de behoefte tot een landelijk uitgangspunt ervaren wordt, kan
rampen en crises in de bij of krachtens de wet aangewezen gevallen
NORA
Nederlandse Overheid Referentie Architectuur
tussen alle sectoren en ketenpartners:
VeRA ook een bijdrage leveren aan gerelateerde onderwerpen.
alsmede in de gevallen die in het beleidsplan zijn bepaald; PETRA
Provinciale Referentie Architectuur
– Beginselen van semantiek;
c) het adviseren van het college van burgemeester en wethouders
– Zoeken en filteren door middel van semantiek;
over de taak, bedoeld in artikel 3, eerste lid;
– Samengestelde informatie uit verschillende bronnen (meshing);
5.6 Veiligheid en beveiliging
– Uitwisseling tussen mensen en tussen applicaties;
Uitgangspunten, richtlijnen, etc. rondom informatiebeveiliging
van de rampenbestrijding en de crisisbeheersing;
– Internationale uitwisseling van informatie en Europese standaarden.
worden belangrijker naarmate organisaties steeds meer online gaan
e) het instellen en in stand houden van een brandweer;
samenwerken met informatie:
f) het instellen en in stand houden van een GHOR;
– De wet en de eisen;
g) het voorzien in de meldkamerfunctie;
– Kaderstellend beveiligingsbeleid.
h) het aanschaffen en beheren van gemeenschappelijk materieel;
d) het voorbereiden op de bestrijding van branden en het organiseren
i) het inrichten en in stand houden van de informatievoorziening
5.7 Privacy Gezien de toenemende online aanwezigheid van systemen,
PSA Projectstartarchitectuur RGBZ
Referentiemodel Gemeentelijke Basisgegevens Zaken
Wabo
Wet algemene bepalingen omgevingsrecht
WILMA
Waterschaps Informatie & Logisch Model Architectuur
Wvr
Wet veiligheidsregio’s
binnen de diensten van de veiligheidsregio en tussen deze diensten en de andere diensten en organisaties die betrokken zijn bij de onder d, e, f, en g genoemde taken.
medewerkers en gegevens is het van groot belang dat de privacy van medewerkers en ketenpartners goed geborgd blijft: – De wet en de eisen; – Kaderstellend privacybeleid.
32
33
Een woord van dank VeRA 1.0 is tot stand gekomen door een gezamenlijk inspanning van vele personen binnen en buiten de veiligheidsregio’s. We willen de volgende personen danken voor hun medewerking aan VeRA 1.0:
Deelnemers Workshops
Begeleiding Workshops
– Alexander Bouwman, Bureau Veiligheidsberaad
– Guido Bayens, Novius
– Gerald Lekkerkerker, Veiligheidsregio Utrecht – Jaap Smit, Veiligheidsregio IJsselland – Florian Ruijs, Veiligheidsregio Friesland
Kernteam:
– Marijn Riemens, Veiligheidsregio Hollands Midden
– Bart den Dulk, Veiligheidsregio Haaglanden
– Edith Langerak, Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond
– Sandra McEwan-Verver, Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland
– Susan Stegeman, Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland
– Rob Peters, Veiligheidsregio Kennemerland
– Josien Oosterhoff , Veiligheidsregio Gelderland-Zuid
– Eurydice van Vliet, Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost
– Jan-Willem van Aalst, Imergis – Maas van de Ruitenberg, vts Politie Nederland – Arthur Haasbroek, Veiligheidsregio Hollands Midden
Eindredactie:
– Esther Theunissen, Bureau Veiligheidsberaad
– Marieke van den Berg, Veiligheidsregio Haaglanden
– Jasper de Groot , Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland
– Jan-Willem van Aalst, Imergis
– Jerry van Horik, Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond
– Communicatie Brandweer Nederland
Vormgeving: – Carlo Polman, Oud.Zuid Ontwerp Dieren
34
